Walec pielgrzymowy do wytwarzania rur bez szwu o duzej srednicy, zwlaszcza rur cienkosciennych Przedmiotem wynalazku jest walec pielgrzymowy do wytwarzania rur bez szwu o duzej srednicy, zwlaszcza rur cienkosciennych. , Znane, stosowane w walcarce pielgrzymowej walce maja na swoim obwodzie uksztaltowana bruzde o przekroju okresowo zmiennym, w której mozna wyróznic odpowiednio trzy czesci; czesc atakujaca i wygladzajaca, stanowiace razem czesc robocza walca, oraz czesc jalowa. W znanych wal¬ cach przeznaczonych do walcowania rur o malej srednicy, bruzda ma przekroje poprzeczne o jednym promieniu. Natomiast w walcach do rur o duzej srednicy uznano za konieczne tworzenie bruzdy o dwu róznych promieniach w czesci atakujacej, przy czym mniejszy promien wystepuje na dnie bruzdy a wiekszy promien na bokach, w celu uzy¬ skania ksztaltu ostrolukowego. Ma to na celu ze¬ tkniecie walcowanego materialu tylko z bokami bruzdy, zabezpieczajac go przed zetknieciem z dnem bruzdy. W ten sposób unika sie nadmiernej róznicy miedzy predkoscia powierzchni pracujacej walca i predkoscia walcowanego materialu na obwodzie obrabianego odcinka, poniewaz takie róznice pred¬ kosci moga spowodowac zniszczenie powierzchni rury lub nawet jej pekniecie.W przypadku walców ostrolukowych przedmiot walcowany obracany jest o kat rzedu 110°—115° miedzy dwoma kolejnymi suwami roboczymi tak, ze czesc walcowanej rury znajdujaca sie w czasie suwu w plaszczyznie srodkowej pomiedzy dwoma 10 15 20 30 walcami, w nastepnym suwie roboczym przemiesz¬ czana jest na boki walców.Jednak przy takich ostrolukowych walcach ope¬ racja walcowania wykonywana przez boki bruzdy powoduje tendencje nie tylko do wydluzania przed¬ miotu walcowanego ale równiez do poszerzania go.Efektem tego sa rózne wielkosci odksztalcen w po¬ szczególnych punktach, a wiec nierównomierna gru¬ bosc, co wywoluje nawet, w pewnych warunkach, rozerwanie materialu. Zjawisko to wystepuje w tym wiekszym stopniu im wiekszy jest nadmiar materialu walcowanego, to znaczy im wieksze jest wydluzenie spowodowane przez operacje walcowa¬ nia. Dlatego tez wada ta ma zasadnicze znaczenie przy produkcji rur cienkosciennych.Celem niniejszego wynalazku jest usuniecie tych niedogodnosci i usprawnienie procesu wytwarzania rur cienkosciennych za pomoca walców pielgrzymo- wych w taki sposób, aby przy walcowaniu mate¬ rialu ograniczyc jego rozszerzenie i zapewnic w ten sposób wlasciwa cylindrycznosc rury.Zadaniem wynalazku jest opracowanie walca pielgrzymowego o tak uksztaltowanej powierzchni roboczej bruzdy, ze mozliwe jest zwalcowanie nad¬ miaru materialu walcowanego, przy odpowiednim wydluzeniu wyrobu. Zadanie to zostalo rozwiazane wedlug wynalazku w ten sposób, ze walec ma uksztaltowany na obwodzie rowek, umieszczony w czesci atakujacej bruzdy i odpowiednio oddalony od dna bruzdy. 7150871508 3 W przypadku, gdy kat obrotu przedmiotu walco¬ wanego, wynosi 110°—115° miedzy dwoma suwami roboczymi, linia srodkowa rowka jest korzystnie przesunieta od dna bruzdy o odleglosc katowa od¬ powiadajaca obrotowi przedmiotu walcowanego o 20—30° w kierunku obrotu tego przedmiotu.W innym rozwiazaniu wedlug wynalazku, w któ¬ rym kat obrotu przedmiotu walcowanego wynosi 60° miedzy dwoma kolejnymi suwami roboczymi, rowek jest umieszczony na przeciwnym boku bruz¬ dy, to znaczy jest przesuniety o 20—30° od dna bruzdy w kierunku przeciwnym do obrotu mate¬ rialu walcowanego.Rowek ma korzystnie w przekroju poprzecznym ksztalt soczewkowaty z krawedziami skosnymi a jego glebokosc zwieksza sie od zera na poczatku czesci atakujacej do wartosci maksymalnej na okolo jednej trzeciej dlugosci tej czesci, a nastepnie ma¬ leje do zera na koncu czesci atakujacej podczas, gdy szerokosc rowka zmienia sie proporcjonalnie do promienia przekroju poprzecznego bruzdy.Szerokosc katowa rowka wynosi maksymalnie 50°, podczas gdy jego glebokosc zmienia sie zaleznie od srednicy walcowanych rur i wynosi kilka mili¬ metrów.W innym rozwiazaniu wedlug wynalazku linia srodkowa rowka jest krzywa przestrzenna i nie lezy calkowicie w plaszczyznie prostopadlej do osi walca. Na wlocie czesci atakujacej linia srodkowa jest umieszczona na boku bruzdy, pozostajac w sta¬ lej odleglosci od dna bruzdy az do punktu, w któ¬ rym rowek ma wielkosc maksymalna. Nastepnie linia srodkowa przechodzi do dna bruzdy linia, w przyblizeniu, srubowa i osiaga dno bruzdy na koncu czesci atakujacej.Rowek moze byc korzystnie przedluzony poza koniec czesci atakujacej o okolo jedna trzecia dlu¬ gosci czesci wygladzajacej bruzdy.Przedmiot wynalazku jest przedstawiony w przy¬ kladach wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia walec w przekroju poprzecznym wzdluz plaszczyzny srodkowej, prostopadlej do osi obrotu walca, fig. 2 — walec pokazany na fig. 1 w widoku z boku, przy czym powierzchnia walca pokazana jest w rozwinieciu, fig. 3 — inny przyklad wyko¬ nania walca w widoku jak na fig. 2, fig. 4 — walec w nastepnym przykladzie wykonania, w widoku jak na fig. 2 i 3, fig. 5 — walec w kolejnym przy¬ kladzie wykonania, w widoku jak na fig. 2, 3 i 4, fig. 6 — walec w jeszcze innym przykladzie wyko¬ nania, równiez w widoku z rozwinieciem.Na fig. 1 bok bruzdy jest oznaczony jako 7, odci¬ nek bruzdy miedzy liniami OX—OY jest czescia atakujaca, odcinek bruzdy miedzy liniami OX—OY jest czescia wygladzajaca i odcinek bruzdy miedzy liniami OZ—OX jest czescia jalowa. Kropkowana linia 8 oznacza linie srodkowa rowka.' Fig. 2 przedstawia wyrazniej ksztalt rowka 9 we¬ dlug pierwszego przykladu rozwiazania wedlug wynalazku. Strzalka S wskazuje kierunek obrotu materialu walcowanego, a linia MM jest rozwinie¬ ciem krzywej powstalej z przeciecia walca na dnie bruzdy, plaszczyzna prostopadla do jego osi. Linia srodkowa, rowka biegnie od plaszczyzny X—X, gdzie zaczyna sie czesc atakujaca, nastepnie jest przesunieta o 20—30Q od dna bruzdy w kierunku obrotu przedmiotu walcowanego i konczy sie w po¬ blizu plaszczyzny Y—Y.Srodkowa linia 8 rowka ma stala odleglosc kato- 5 wa od dna bruzdy. Rowek 9 ma przekrój poprzecz¬ ny w ksztalcie soczewki, o ukosnych krawedziach.Glebokosc rowka szybko wzrasta od zera do war¬ tosci maksymalnej na poczatku czesci atakujacej, nastepnie jest stala przez okolo jedna trzecia dlu- 10 gosci czesci atakujacej, po czym ostatecznie maleje do zera na koncu tej czesci, podczas gdy szerokosc zmienia sie proporcjonalnie do promienia przekroju poprzecznego czesci atakujacej.Fig. 3 przedstawia opisany wyzej rowek w dru- 15 gim przykladzie rozwiazania wedlug wynalazku, które ma zastosowanie w przypadku, gdy obrót przedmiotu walcowanego w walcarce pielgrzymowej wynosi 60° miedzy dwoma kolejnymi suwami robo¬ czymi. Na fig. 3, która jest symetryczna do fig. 2 20 wzgledem linii srodkowej, linia srodkowa rowka 9 jest przesunieta o kat 20—30° od dna bruzdy w kie¬ runku przeciwnym do obrotu przedmiotu obrabia¬ nego.Fig. 4 przedstawia dalsza odmiane ksztaltu rowka 25 10 posiadajacego linie srodkowa w stalej odleglosci katowej, równej 20—30°, od dna bruzdy na odcinku jednej trzeciej dlugosci. Nastepnie linia srodkowa zbliza sie stopniowo do dna bruzdy i osiaga je na koncu czesci atakujacej. Wielkosc poprzeczna rowka 30 jest taka sama jak opisana powyzej.Fig. 5 przedstawia rowek 11 z linia srodkowa umieszczona w czesci atakujacej jak na fig. 2, przy czym rowek nie konczy sie na koncu czesci ataku¬ jacej, lecz jest przedluzony, w niezmienionej pozycji 35 katowej wzgledem dna bruzdy, poza koniec czesci atakujacej o dlugosc równa jednej trzeciej dlugosci czesci wygladzajacej. Ksztalt poprzeczny rowka jest taki sam jak opisano powyzej.Fig. 6 przedstawia rowek 12 z linia srodkowa 40 umieszczona w czesci atakujacej jak na fig. 4 z tym, ze rowek nie konczy sie na koncu czesci atakujacej ale jest przedluzony poza ten koniec, o jedna trzecia dlugosci czesci wygladzajacej, przy czym przebiega wzdluz dna bruzdy. 45 Dalsze ewentualne przyklady rozwiazan wedlug wynalazku nie pokazane na rysunkach, stanowia na przyklad pozycje symetryczne rowków 10, 11, 12 z fig. 4, 5, 6 wzgledem plaszczyzny symetrii MM.Odmiany takie sa stosowane, gdy obrót czesci wal- 50 cowanej w walcarce pielgrzymowej wynosi okolo 60° miedzy dwoma kolejnymi suwami.Minimalna grubosc, jaka mozna osiagnac w wal¬ carce pielgrzymowej przy zastosowaniu walców wedlug wynalazku, jest okolo 15—20°/o mniejsza 55 niz uzyskiwana w znanych walcarkach. Na przyklad produkowane byly rury o srednicy 235 mm i gru¬ bosci scianek 4,25 mm, czy tez o srednicy 330 mm i grubosci scianki 5,1 mm. Mozna uzyskac nawet mniejsza grubosc scianek rur przy zachowaniu 60 szczególnej uwagi. PL