PL7148B1 - Sposób przygotowywania stezonych preparatów witaminy A otrzymywanej jako produkt uboczny. - Google Patents

Description

Przedmiotem niniejszego wynalazku jest przemyslowy sposób otrzymywania stezonych preparatów witaminy A, zwanej takze Vitasterorem A i stanowiacej czyn¬ nik wzrostu, rozpuszczalny w tluszczach oraz czynnik anti-kseroftalmiczny (prze¬ ciw kurzej slepocie), i witaminy C, t. j. czynnika anti-skorbutowego czyli przeciw- gnilcowego.Sposób wedlug wynalazku opiera sie na nastepujacych zasadach: ekstrakcje przeprowadza sie zapomoca wszelkich srod¬ ków mechanicznych, sluzacych do otrzy¬ mywania swiezego soku roslinnego, przy- czem wszelkie procesy enzymatyczne zo¬ staja natychmiast zatrzymane przez doda¬ nie do soku odczynnika, zawierajacego w roztworze sole metali ciezkich, np. octan olowiowy lub octan miedziowy.Wszelkie te czynnosci przeprowadza sie bez dostepu powietrza, co jest najwaz¬ niejsze, a wiec w urzadzeniu hermetycz¬ nemu Sposobem wedlug wynalazku w wyzej opisanych warunkach otrzymuje sie prepa¬ raty witaminy A, zawierajace ten czynnik w 10.000 razy wiekszej ilosci, niz go za¬ wiera ta sama objetosc tluszczu z watroby dorsza. Preparaty te sa równiez pozbawio¬ ne smaku i nieprzyjemnego zapachu oraz szkodliwych wlasciwosci watroby dorsza.Tluszcz z watroby dorsza zostal tu wymie¬ niony jako przyklad ciala naturalnego, po¬ wszechnie znanego i bogatego w witamine A (czynnik wzrostu, rozpuszczalny w tlu¬ szczach) .Witamine A mozna otrzymywac jedno¬ czesnie z witamina C z tej samej rosliny.Zaleznie od potrzeby, witamine A otrzy¬ muje sie jako produkt glówny, zas witami-ne C jako uboczny, albo tez odwrotnie — ; witami^ C j^ako produkt glówny, A — ja¬ ko ubodzn^. Wreszcie obie witaminy mozna otrzymywac jednoczesnie w równych ilo¬ sciach. W pierwszym wypadku stosuje sie rosline, szczególnie bogata w czynnik A, lecz zawierajaca równiez znaczna ilosc witaminy C, np. pomidory (owoce); w dru¬ gim wypadku rosline o wlasnosciach wprost przeciwnych, np. kapuste (liscie); wreszcie, pracujac sposobem wedlug wy¬ nalazku, mozna stosowac rosliny, zawiera¬ jace witaminy A i C w zadanym stosunku.Aby wyjasnic dokladnie sposób wedlug wynalazku, jako przyklad, opisano ponizej otrzymywanie preparatów witamin A i C z pomidorów (owoców) i kapusty (lisci).Oczywiscie, sposób nadaje sie równiez i do innych produktów wyjsciowych, bogatych w witaminy A i C.Na zalaczonych rysunkach przedstawio¬ no schematycznie dwa przyklady urzadzen do wykonania sposobu. Na fig. 1 przedsta¬ wiono urzadzenie do otrzymywania witami¬ ny A; przez 1 oznaczono tu stala tlocznie z prasa hydrauliczna 1', cyfra 2 oznacza autoklaw, dokad splywa sok wraz z roz- tartemi wytloczynami, 3 — prase saczko- ka, 4 — skrzynie do suszenia makuchów, otrzymanych w 3, polaczona z ezektorem dla powietrza albo pary, przez 5 oznaczono ugniatarke, przez 6 — rozdrabiarke do proszkowania makuchów, otrzymanych w 3, przez 7 — autoklaw, zaopatrzony w mie¬ szadlo, albo jakikolwiek inny aparat, po¬ zwalajacy na przeprowadzenie ekstrakcji na zimno zapomoca benzyny; 8 oznacza pompe prózniowa do oddzielania proszku po ekstrakcji, 9 — skraplacz z chlodnica 9', 10 — filtr, 11 — autoklaw do odparo¬ wywania, IV — suszarke.Ekstrakcje wykonywa sie, jak nastepu¬ je: pomidory (swieze dojrzale owoce), al¬ bo swieza kapuste lub tez mieszanine obu roslin rozciera sie w rozgniatarce 1, sok scieka do autoklawu 2, a wytloczyny prze¬ chodza przez prase hydrauliczna 1\ gdzie sie gromadza, zatrzymywane gesta krata i przetwarzaja sie na papke. Prad wody wprowadza te papke do autoklawu 2. Na jedna objetosc papki dodaje sie dwie ob¬ jetosci wody. Sok i papke miesza sie w au¬ toklawie 2 z odczynnikiem, zawierajacym 80 g octanu olowiowego i 1 g octanu mie¬ dziowego w litrze. W obu rozpatrywanych wypadkach (pomidory i kapusta) wprowa¬ dza sie cztery litry odczynnika na 10 litrów mieszaniny, znajdujacej sie w autoklawie 2 i otrzymanej przez foztarcie w obu pra¬ sach. Wytwarza sie obfity strat (osad)( za¬ wierajacy oprócz cial bialkowych, barwni¬ ków cukrowych, glukozydów i t d., calko¬ wita ilosc witaminy A, zawarta w roslinie.Pod dzialaniem wyzej wskazanej ilosci od¬ czynnika nastepuje calkowite stracenie za¬ równo przy zastosowaniu pomidorów, jak kapusty. Po oddzieleniu makuchów w pra¬ sie saczkowej 3 i wymyciu ich woda, suszy sie je w suszarce 4 w prózni 7 — 10 mm w temperaturze okolo 50° C. Po wysusze¬ niu otrzymuje sie tak z pomidorów, jak i z kapusty od 2 do 2,5 kg substancji wy¬ suszonej na kazde 100 1 poczatkowego so¬ ku roslinnego. Po wysuszeniu makuchy sie lamie i proszkuje w rozgniatarce i rozdra- biarce (5 i 6) sposobem, stale uzywanym w przemysle. Otrzymany w ten sposób pro¬ szek ekstrahuje sie eterem naftowym w au¬ toklawie, zaopatrzonym w mieszadlo. Eks¬ trakcja witaminy A odbywa sie bardzo la¬ two na zimno, przyczem na 1 kg proszku zuzywa sie okolo 1 1 eteru naftowego.Po przesaczeniu przez saczek próznio¬ wy osad, pozostaly na saczku, przemywa sie dwoma litrami eteru naftowego. Pod¬ czas przemywania przesacz bada sie od¬ czynnikiem Bezssonoffa oraz zapomoca in¬ nych reakcyj typowych dla witaminy A, aby sprawdzic, czy ekstrakcja jest zupelna.Nalezy zaznaczyc, ze chlorofil calkowi¬ cie pozostaje w osadzie, a tylko czesc liko- — 2 —piny (zawartej w pomidorach) przechodzi do przesaczu.Eter naftowy, zawierajacy witamine A, steza sie w prózni w autoklawie 9 az do Vi o objetosci pierwotnej. Nastepnie poprzez saczek 10 wprowadza sie plyn do autokla¬ wu odparowujacego 11, albo do suszarki 11\ Filtr 10 sluzy do oddzielania od plynu, stezanego w autoklawie 9, osadu zawieszo¬ nych cial tluszczowych, tworzacego sie pod¬ czas odparowywania.Chcac rozcienczyc preparat, wprowa¬ dza sie plyn do autoklawu 11, nastepnie miesza sie go z odpowiednim olejem roslin¬ nym, np. z olejem orzechowym, oliwa lub innym olejem, sluzacym jako rozpuszczal¬ nik dla witamin.Po odparowaniu z mieszaniny olejowo- eterowej eteru naftowego w prózni, wyno¬ szacej 8 mm slupka rteci, preparat jest w stanie plynnym, przyczem plynnosc oleju jest niezmieniona. Jezeli plynne oleje za¬ stapic tluszczami jadalnemi, np. handlowa margaryna, otrzymuje sie preparat w sta¬ nie stalym.Dla otrzymania preparatów o wysokiem stezeniu witaminy A, stosuje sie suszarke IV iw tym wypadku nie rozciera siie zu¬ pelnie wyciagu stezonego w 9. Po odparo¬ waniu eteru naftowego otrzymuje sie cialo tluste zabarwione pomaranczowo, stale je¬ szcze w temperaturze 35° C, bedace roz¬ tworem witaminy A w tluszczu, który mu towarzyszy. W ten latwy i prosty sposób, przerabiajac pomidory, zawierajace 25 ra¬ zy wiecej witaminy A, niz kapusta otrzy¬ muje sie preparaty bardzo bogate w czyn¬ nik A. Jednakze, chcac otrzymac witami¬ ne czysta, nalezy zastosowac oczyszczanie: 1) alkoholem metylowym 99°-ym; wita¬ mina A jest latwo rozpuszczalna w tym al¬ koholu, a towarzyszace jej tluszcze o wie¬ le slabiej; 2) przez zmydlenie alkoholanem potasu tluszcze, towarzyszace witaminie w kapu¬ scie i pomidorach, zmydlaja sie, zas wita¬ mina procesowi temu nie ulega.W ten sposób, pracujac bez dostepu, osrodka utleniajacego, mozna witamine A oddzielic od towarzyszacych jej tluszczów.Wreszcie zólto-brazowy barwnik daje sie oddzielic przez kilkakrotne saczenie po¬ przez wegiel zwierzecy. Te doskonale oczy¬ szczone preparaty maja zastosowanie jedy¬ nie w specjalnych wypadkach, Zwykle zas bardzo stezone preparaty, otrzymane spo¬ sobem opisanym, wili IV juz odpowiada¬ ja wszelkim wymogom higjeny odzywiania.Obecnosc witaminy A w opisanych pre¬ paratach da sie stwierdzic przez: 1) próby na zwierzetach, 2) zapomoca reakcyj, charakterystycz¬ nych dla witaminy A: klasycznej reakcji z kwasem siarkowym, reakcji Drummond'a (z siarczanem metylowym), reakcji Bezsso- noffa (z kwasem mono-fosfomolibdotungs- tenowym). Obok witaminy A mozna otrzy¬ mac jednoczesnie witamine C, jako pro¬ dukt uboczny.Fig. 2 — przedstawia schemat urzadze¬ nia do otrzymywania witaminy C; przez 1 i V oznaczono tu prasy, przez 2 — auto¬ klaw, do którego scieka sok, przez 3 — prase saczkowa, znajdujaca sie równiez w urzadzeniu wedlug fig. 1, prócz tego przez 4 — drugi autoklaw do odparowywania, przez 5 — druga prase saczkowa, przez 6 — osadnik olowiu, przez 7 — generator siarkowodoru, przez 8 — trzecia prase saczkowa, przez 9 — skraplacz pary, przez 10 — maszyne cjhlodzaca, przez! 11 — pompe prózniowa, przez 12 — kurek spu¬ stowy do odprowadzania wody stosowa¬ nej do przemywania.Po oddzieleniu straconego osadu, zawie¬ rajacego witamine A (czynnosc wymienio¬ na równiez powyzej) cala witamina C znaj¬ duje sie w przesaczu. Przesacz ten zawraca sie do drugiego autoklawu 4. Próbke stezo¬ nego soku miareczkuje sie roztworem lugu.Stracanie witaminy C rozpoczyna sie — 3 —od punktu obojetnego PH 7 t j, punktu, w którym wytwarza sie osad, coraz obfitszy w miare wzrostu alkalicznosci, az do punk¬ tu stezenia jonów wodorowych Pff. 8.5, co odpowiada punktowi zabarwiania sie fenolftaleiny, Nadmiar alkaljów powo¬ duje calkowite rozpuszczenie osadu.Osad; otrzymany w punkcie PH. 8.5 (zmiana zabarwienia enolftaleiny), zawiera cala witamine C, polaczona z olowiem; osad ten zawiera oprócz tego cukry i pewna ilosc glukozydów. Do tego plynu,^przepro¬ wadzonego do pierwszego autoklawu 2, do¬ daje sie ilosc lugu, oznaczona zapomoca miareczkowania i wystarczajaca do wy¬ tworzenia odczynu PH. 8,5. Po zmieszaniu otrzymuje sie bialy osad zlekka zóltawy.Po odsaczeniu i przemyciu rozpuszcza sie go w kwasie octowym 7°/0-ym. Na 100 g osadu stosuje sie 35 cm8 kwasu octowego lodowatego. Zapomoca odsaczenia oddziela sie od tego roztworu nierozpuszczalna po¬ zostalosc. Nastepnie powtarza sie operacje opisana poprzednio, poczem dwukrotnie powtarza sie stracania i ponowne rozpu¬ szczanie po przemyciu osadu, jak to opisa¬ no powyzej.Olów usuwa sie, jak nastepuje: po przemyciu trzeciego osadu woda zwykla, nastepnie destylowana i rozpuszczeniu go, straca sie zawarty w roztworze olów zapo¬ moca siarkowodoru.Podczas stracania utrzymuje sie siarko¬ wodór pod cisnieniem 100 mm slupka rte¬ ci w temperaturze 20° C, jednoczesnie plyn energicznie sie miesza i w tych warunkach olów wydziela sie szybko i calkowicie. Po¬ tem usuwa sie kwas octowy w sposób na¬ stepujacy: po uwolnieniu plynu od siarcz¬ ku olowiu zapomoca przesaczenia przez trzecia prase saczkowa 8, odparowuje sie go w prózni w warunkach, poprzednio opi¬ sanych. Mozna sie pozbyc calkowicie sla¬ dów kwasu octowego, stosujac trzykrotne stezanie az do konsystencji papki', przyczem za kazdym razem pozostalosc zalewa sie dwoma litrami wody destylowanej. Woda, w której sie znajduje trzecia pozostalosc, zawiera na 100 1 preparatu (wraz z ca¬ lym odpowiadajacym kwasem octowym) okolo 0,8 cm3 kwasu octowego czystego.Ostateczne oczyszczanie odbywa sie, jak nastepuje zapomoca alkoholu etylowego i acetonu: po ostatniem odparowaniu do su¬ cha roztworu, otrzymanego przez rozpu¬ szczenie trzeciej pozostalosci z odparowa¬ nia, do suchego osadu dodaje sie tyle wo¬ dy, zeby otrzymac plyn o gestosci 1,1 (wzglednie 600 cm8 wody kapuscianej (eau de chou) dla przygotowania 100 litrów so¬ ku kapuscianego). Jednoczesnie wprowadza sie 300 g CaCOs w proszku. Po zmiesza¬ niu, na jedna objetosc tej mieszaniny doda¬ je sie piec objetosci alkoholu etylowego 95°-go, zapomoca odsaczenia oddziela sie osad, nie zawierajacy nic prócz witaminy C calkowicie straconej.Po stezeniu przesaczu do gestosci 1, 1-1, 2 dodaje sie szesc objetosci alkoholu etylo¬ wego 95°-go na jedna objetosc roztworu za¬ wierajacego witamine C, zbadana przez wy¬ nalazce Bezssonoff'a. Produkt oczyszcza sie ostatecznie zapomoca acetonu absolut¬ nego (8 objetosci acetonu na jedna obje¬ tosc roztworu witaminy w alkoholu 95-°/0- wym)., Roztwór acetonowy zawiera cala wita¬ mine C; po odparowaniu go w prózni w 30° C, otrzymuje sie zólta mase bardzo higro- skopijna. Mase te suszy sie ostatecznie (do stalej wagi) w temperaturze 30° C w suszarce w obecnosci stezonego kwasu siarkowego i w prózni, przesunietej do 4 mm slupka rteci.Otrzymana w ten sposób substancja sta¬ nowi witamine C w stanie prawie chemicz¬ nie czystym. Jezeli otrzymana substancje poddac powolnemu wytrawianiu alkoholem etylowym albo acetonem absolutnym w obecnosci siarkowodoru, albo ekstrakcji w soxhlecie temi samemi rozpuszczalnikami oraz odparowac wyciag, to otrzymuje sie — 4 —chemicznie czysta witamine C, krystalizu¬ jaca w postaci bezbarwnych igielek. Kry¬ sztaly tworza sie jedynie w alkoholu etylo¬ wym lub acetonie absolutnym. Punkt to¬ pienia krysztalów lezy przy okolo 47° C.Witamina C, czynnik przeciwgnilcowy, chemicznie czysta jest rozpuszczalna we wszelkich stosunkach w wodzie, rozpuszcza sie w alkoholu absolutnym etylowym w ilosci l,50/0 i w glicerynie; nie rozpuszcza sie natomiast w eterze, benzynie, toluolu i tym podobnych.Nalezy zaznaczyc, ze witamina C, otrzy¬ mana wyzej opisanym sposobem, zawiera jedynie wegiel, wodór i tlen.Co sie tyczy budowy chemicznej tego zwiazku, to mozna stwierdzic z cala do¬ kladnoscia, ze witamina C jest pochodna pyrokatechiny (orto-dwufenolu). Dwie gru¬ py wodorotlenowe pyrokatechiny w nie¬ zmienionej witaminie sa zwiazane i przez ostrozna hydrolize mozna je uwolnic.Zapomoca wyzej opisanych czynnosci oraz ostroznego utleniania, np. przez wy¬ stawienie na powietrzu w temperaturze zwyklej, mozna otrzymac chinon witaminy C koloru zóltobrunatnego, rozpuszczalny w octanie etylowym, benzynie, toluolu, al¬ koholu etylowym, trudno rozpuszczalny w eterze etylowym i nierozpuszczalny w chlo¬ roformie.Dzialanie fizjologiczne witaminy C, o- trzymanej opisanym sposobem, jest naste¬ pujace: Zdrowe swinki morskie, zywione pokar¬ mem, zawierajacym ciala, rozpuszczalne w tluszczach oraz witamine B, lecz pozbawio¬ nym witaminy C. Doswiadczenia, prowa¬ dzone w ciagu 75 dni, pozwalily ustalic ko¬ nieczna dawke witaminy C i zostalo stwier¬ dzone i sprawdzone przez smierc swinek miedzy 13 i 14 dniem, w razie braku tej witaminy. Na podstawie tych doswiad¬ czen ustalono, ze dawka chemicznie czystej witaminy, wystarczajaca do zabezpiecze¬ nia 600 gramowej swinki morskiej przed skorbutem (gnilcem), wynosi ponizej 1 mg dziennie. Technika laboratoryjna stosowa¬ na obecnie nie pozwala na dokladniejsze okreslenie tej dawki. PL

Claims (2)

1. Zastrzezenia patentowe. 1. Sposób otrzymywania przemyslo¬ wo stezonych preparatów witaminy A (Vitasterolin A), glównego czynnika wzro¬ stu, rozpuszczalnej w tluszczach, czynnika antikseroftalmicznego (przeciw kurzej sle¬ pocie) jednoczesnie z witamina C, znamien¬ ny tern, ze sok, otrzymany przez rozgniece- nie swiezych owoców oraz wytloczyny do¬ kladnie rozdrobnione z dodatkiem wody miesza sie z czynnikiem, zawierajacym 80 g obojetnego octanu olowiu i Ig octanu miedzi w litrze, otrzymany osad suszy sie w prózni i proszkuje, poczem proszek wy¬ ciaga sie eterem naftowym. 2. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tern, ze opisane w zastrz. 1 czynnosci prze¬ prowadza sie bez dostepu tlenu z powietrza, a wiec w prózni lub w atmosferze azotowej. 3. Sposób otrzymywania witaminy C, znamienny tern, ze do przesacza, otrzy¬ manego po straceniu osadu z soku roslin¬ nego odczynnikiem, zawierajacym octain olowiu i miedzi oraz kwas octowy, dodaje sie lug sodowy az do otrzymania odczynu równowaznego PH. 8,5 (stezenie jonów wo¬ dorowych), poczem otrzymany osad, za¬ wierajacy cala witamine, zwiazana z olo¬ wiem, rozpuszcza sie w kwasie octowym, straca zpowrotem przez zalkalizowanie, rozpuszcza ponownie i straca, jak wyzej, poczem roztwór trzeciego stratu (osadu) w kwasie octowym uwalnia sie od olowiu za¬ pomoca siarkowodoru pod cisnieniem przy energicznem mieszaniu cieczy, oraz od kwa¬ su octowego przez kilkakrotne odparowy¬ wanie, az gestosc cieczy wyniesie okolo 1,1, poczem ostateczne oczyszczanie od¬ bywa sie przez kilkakrotne stracenie za¬ nieczyszczen alkoholem etylowym i nastep¬ nie acetonem. L e v o n Arakel Agopian. Zastepca: M. Brokman, rzecznik patentowy.Do opisu patentowego Nr 7148 Ark. i. /£. /Do opisu patentowego Nr 7148. Ark. 2, 7' fy.
2. 2 Druk L. Boguslawskiego, Warszawa. PL