Przedmiot wynalazku stanowi sposób zagesz¬ czania dowolnych cieczy silnie pieniacych sie, a zwlaszcza takich jak serwatka, stosowana do produkcji cukru mlekowego, mleczanu wapnia, kwasu mlekowego, koncentratu witamin Bi, Bt, przy czym sposób ten nadaje sie szczególnie dla zageszczania wszelkich cieczy, dla których sto¬ sowanie wyzszych temperatur jest szczególnie szkodliwe.Stezanie cieczy silnie pieniacych sie, zwlasz¬ cza gdy chodzi o szybkie odprowadzenie rozpu¬ szczalnika, w najczestszym przypadku wody, w mozliwie jak najkrótszym czasie i w mozliwie niskich temperaturach, napotyka na szczególne trudnosci powodowane przechodzeniem wraz *) Wlasciciel (patentu oswiadczyl, ze twórca wyna¬ lazku jest inz. Stefan Sujak. z rozpuszczalnikiem czesci cieczy z naczynia za¬ geszczajacego do odbieralników skroplonego roz¬ puszczalnika.Pienieniu sie cieczy próbuje sie niekiedy za¬ pobiegac dodatkami chemikaliów, zmieniajacych napiecie powierzchniowe ukladu, jednakze sto¬ sowanie tych srodków nie zawsze jest mozliwe, szczególnie gdy produktem cennym jest kon* centrat.Stosowanie urzadzen o stosunkowo duzych objetosciach do zageszczania malych objetosci cieczy pieniacych sie jest powszechnie praktyko, wane, jednakze jest nieekonomiczne i nie za¬ pobiega uchodzeniu, wraz z rozpuszczalnikiem, czesci koncentratu.Spostrzezono, ze gdy zamiast dazenia do zmniejszania powierzchni rozprzestrzeniania siecieczy pieniacej sie podczas odparowywania z niej rozpuszczalnika sprzyja sie *izwinieciu tej powfezdkni mzy ró^Enocaasnyin TOtbijaniu pow- staftcycn ItahieczelL pary rozpuszczalnika, to mozna z latwoscia, w krótkim czasie, odparo¬ wywac znaczne objetosci cieczy i zageszczac ja w ten sposób, zwlaszcza gdy zageszczana ciecz prowadzi sie w obiegu kolowym poprzez urza¬ dzenie stezajace, odpedzajace pary rozpuszczal¬ nika.Wedlug wynalazku w celu mozliwie jak naj¬ wiekszego rozwiniecia powierzchni parowania cieczy silnie pieniacych sie, mozna stosowac roz¬ maite zabiegi i urzadzenia, powodujace roz¬ przestrzenianie sie cieczy w mozliwie cienkich warstwach ciaglych lub tez w postaci luznych kropelek, rozdrobnionych do mozliwie najmniej¬ szych srednic w urzadzeniu zageszczajacym.Okazalo sie przy tym, ze najlepsze wyniki osia¬ ga „sie, gdy cieczy pozwala sie rozdrobnic na warstwy lub krople w sposób nieprzymuszony, to znaczy gdy cieczy daje sie moznosc swobod¬ nego wyplywu lub opadu.Urzadzenie do przeprowadzania sposobu we¬ dlug wynalazku posiadac winno zatem odpo¬ wiednie przyrzady, powodujace rozlewanie cie¬ czy w cienkich warstwach lub malymi kropla¬ mi i utrzymujace te ciecz w stalym ruchu. We¬ dlug wynalazku stosuje sie w tym celu odpo¬ wiednio zawieszone siatki metalowe, rozprze¬ strzeniajace ciecz poddawana stezaniu, lub tez pozwala jej sie splywac po plytkach w przeciw- pradzie do czynnika" odparowujacego, np. ciep¬ lego powietrza, albo tez rozpryskuje sie ciecz w postaci drobnych kropelek, najlepiej wskutek naturalnego dazeniar cieczy do rozpadania sie w krople, na przyklad wskutek rozdzielenia cie¬ czy za pomoca np. dziurkowanych rynien lub tez rozdrabniaczy obrotowych wprawianych w ruch wirowy wskutek naturalnego opadu cieczy.Urzadzenie nadajace sie do przeprowadzania sposobu wedlug wynalazku uwidoczniono przy¬ kladowo na zalaczonym rysunku, na którym fig. 1 przedstawia schematycznie urzadzenie do przeprowadzania sposobu wedlug wynalazku, uwidaczniajac wyraznie obiegi cieczy i czynnika osuszajacego, fig. 2 jest szczególem konstruk¬ cyjnym wedlug fig. 1 i przedstawia w przekroju poprzecznym urzadzenie rozprowadzajace ciecz pieniaca, fig. 3 przedstawia odmiane wykonania urzadzenia do przeprowadzenia sposobu wedlug wynalazku, fig. 4 jest widokiem schematycz¬ nym w przekroju innej odmiany takiego urza^ dzenia, fig. 5 przedstawia szczegól konstruk¬ cyjny wedlug fig. 2 i (lub) 4, zas fig. 6 jest wi¬ dokiem szczególu konstrukcyjnego wedlug fig. 4.Do przeprowadzania wedlug wynalazku spo¬ sobu stezania silnie pieniacych sie roztworów, wymagajacych stosunkowo niskiej temperatury odparowywania rozpuszczalnika, np. wody, jak to ma miejsce w przypadku zageszczania ser¬ watki, stosowac mozna urzadzenie doprowadza¬ jace do komory 2 odpowiednio podgrzana ciecz przewodem 1.. Ciecz z przewodu 1 rozlewa sie na rynnie rozdzielczej 3, wykonanej np. w po¬ staci tacy, odpowiednio zaopatrzonej w rzedy perforacji (fig. 5), przez która ciecz wyplywa i rozdziela sie cienkimi warstwami na zawie¬ szonych pod rynna wiszacych siatkach 4. Pod¬ czas splywania po siatkach obiega miedzy nimi najlepiej w kierunku prostopadlym do kierunku splywu; czynnik odparowujacy, np. w postaci suchego ogrzanego powietrza, porywajacy pare i ewentualne skropliny zageszczonej cieczy^Jctó- ra uderzajac w lapaczu 5 o dowolne^ przeszko¬ dy, np. przegrody osadzone labiryntowo, skrap¬ la sie i scieka do zbiornika, skad co pewien czas skropliny te moga byc odprowadzane i ewen¬ tualnie wprowadzane ponownie do obiegu. Za¬ geszczona zas ciecz splywa z komory 2 poprzez zespól zaworowy 14 i zostaje porwana przez pom¬ pe 11, która przepompowuje koncentrat dalej poprzez ewentalny ogrzewacz 20 do przewodu 1, skad wraca na siatki, gdzie doznaje dalszego od¬ parowywania.W miare zageszczania cieczy, ciecz o pozada¬ nym stezeniu moze byc odprowadzana z dowol¬ nego miejsca urzadzenia, np. z zaworu znajdu¬ jacego sie pod ogrzewaczem, przy czym swieze porcje cieczy moga byc doprowadzane podobnie w dowolnym miejscu, np. w miejscu wprowa¬ dzania koncentratów do obiegu, np. przy zespo¬ le zaworu 14.Ogrzewacz 10 moze byc wykonany to dowol¬ ny sposób, np. w postaci pionowych rur, otu¬ lonych zamknietym plaszczem, do którego wpro¬ wadza sie przewodem 9 czynnik grzejny, np. pa¬ re a odprowadza ja przewodem 12. Do ogrzewa¬ cza 10 doprowadzana moze byc swieza para lub tez para wtórna, pochodzaca np. z ogrzewacza czynnika odparowujacego, np. powietrza. Czyn¬ nik osuszajacy i odparowujacy ciecz pieniaca, poddawana parowaniu na siatkach 4, wplywa do komory 2 przewodem 13. Czynnik odparowujacy moze byc tloczony lub ssany.Na fig. 1 przedstawiono urzadzenie, gdzie czynnik odparowujacy jest tloczony za pomoca wentylatora czy dmuchawy 6 do wymiennika ciepla 7, przez który obiegaja dowolnie rozmiesz¬ czone peki, np. rur ogrzewajacych nagrzewanych para lub np. rozmieszczonych zygzakowato elek¬ trycznych przewodów oporowych, przy czym po- — 2 —wietrze zostaje ogrzane i waruje do komory 2 gdzie powoduje odparowywanie cieniutkich wewtw cieczy. W przypadku cieczy wymagaja¬ cych jalowego odparowywania, koniecznym jest zastosowanie takiego doprowadzania cieplego czynnika odparowujacego, np. powietrza, by czynnik ten byl wolny od pylu i drobnoustro¬ jów. W tym ceju wskazane jest osadzic miedzy dmuchawa a np. komora ogrzewajaca 7 dowolne urzadzenie 8, filtrujace przeplywajace powietrze.Zamiast dmuchawy tloczacej 6 stosowac mozna równiez dmuchawe ssaca lub ekshaustor, które osadza sie np. za lapaczem 5. W tym przypad¬ ku odpasc moze urzadzenie nagrzewajace, jak równiez i stosowanie obiegu czynnika osusza¬ jacego, gdyz ciecz odpowiednio ogrzana, roz¬ dzielona na powierzchniach siatek, paruje kosz¬ tem swego ciepla, przy czym para zostaje za¬ ssana poprzez lapacz 5 za pomoca dmuchawy ssacej. W ten sposób urzadzenie nie wymaga uzycia filtrów dla czynnika osuszajacego.W celu wzmozenia ssania mozna tez stosowac chlodzenie oparów, np. w lapaczu 5 lub uzywac smoczków parowych lub tez wodnych w miejsce eksbaustora.Urzadzenie wedlug fig. 1, w przypadku wy¬ konania go w stosunkowo malych rozmiarach, do odparowywania stosunkowo malych ilosci cieczy, moze nie posiadac pompy ssaco-tloczacej ciecz, gdyz w celu utrzymania jej w obiegu, starczyc moze ruch cieczy wywolany normal¬ nym krazeniem wskutek dzialania ogrzewa¬ cza 10.Sposób wedlug wynalazku mozna równiez przeprowadzic przy zastosowaniu urzadzenia wedlug fig. 3, gdzie ciecz poddawana zageszcza¬ niu i silnie pieniaca sie wprowadza sie przewo¬ dem l, skad ciecz opada na plyty 19 i rozlewa sie po nich, spadajac z plyty na plyte kaskado¬ wo, przy czym zageszczona ciecz odprowadza sie u dolu zespolem zaworów 14 juz jako goto¬ wa, albo tez przetlacza sie ja, ponownie do obie¬ gu do przewodu 1, poslugujac sie dowolnymi urzadzeniami, np. pompa 11 i (lub) ogrzewaczem 10 wedlug fig. 1. Plyty 19 moga byc wykonane w postaci cienkich pustych pojemników, przez które przeplywa czynnik ogrzewajacy, np. ciepla woda lub para, wplywajace przewodami 9 a opu¬ szczajace plyty 19 przewodem 12. Poprzez urza¬ dzenie przetlacza sie czynnik ^osuszajacy, np. ogrzane powietrze, które wprowadza sie przewo¬ dem 13 w mozliwie najnizszym, punkcie urzadze¬ nia. Czynnik osuszajacy przechodzi w przeciwpra- dzie do kaskadowo opadajacej cieczy pieniacej i uchodzi po przez lapacz 5, zabierajac ze soba pary rozpuszczalnika oraz ewentualnie drobne ilosci cicfezy, które gromadza sie na przegrodzie lapacza 5. Czynnik osuszajacy doprowadzany by6 moze w sposób podobny jak w urzadzeniu wed* lug fig. 1 lub tez mozna pominac tloczenie czyn¬ nika osuszajacego i u wylotu lapacza 5 osadzic dmuchawe ssaca, ekshaustor, smoczki lub tym podobne urzadzenia, wytwarzajace próznie wewnatrz urzadzenia i porywajace uwalniana pare.Sposób wedlug wynalazku mozna równiez przeprowadzic przy zastosowaniu innej odmiany konstrukcyjnej, uwidocznionej na fig. 4. Wedlu* tej odmiany konstrukcyjnej ciecz pieniaca do¬ prowadza sie do komory 2, wykonanej np. w po¬ staci cylindrycznego zbiornika, przewodem 1, przy czym wylot przewodu tego zachodzi poni¬ zej obrzeza misy 18, osadzonej obrotowo na osi 16, jak to uwidocznia fig. 6. Misa ta zaopatrzo¬ na jest w otwory 15, oraz lopatki 17 osadzone na brzegu misy pod odpowiednim katem nachyle¬ nia, przy czym wskutek uderzania wyplywaja¬ cego z przewodu 1 strumienia cieczy, nastepuje obracanie sie misy wokolo osi 16 i nieprzymu¬ szone rozdrabnianie cieczy wewnatrz cylin¬ drycznego zbiornika 2. Ciecz opadajac, doznaje osuszenia za pomoca tloczonego przewodem 13 czynnika ogrzewajacego i osuszajacego, np. ciep¬ lego powietrza, doprowadzanego w sposób po¬ dobny jak to uwidoczniono na fig. 1. Czynnik osuszajacy porywa pare rozpuszczalnika, np. pa¬ re wodna, i uchodzi poprzez lapacze 5, zaopa¬ trzone w labiryntowo osadzone przegrody, na których skraplaja sie ewentualnie porwane drobne krople zageszczanej cieczy. Skropliny moga byc dowolnie odprowadzane. U dolu zbior¬ nika 2 zbiera sie zageszczona ciecz, która, o ile jest dostatecznie zageszczona, zbiera sie, a o ile wymaga dalszego zageszczenia, przetlacza sie, np. w sposób uwidoczniony na fig. 1, do prze¬ wodu 1 w celu ponownego jej przepuszczenia. przez urzadzenie.Zamiast urzadzenia rozpryskowego obrotowe¬ go mozna oczywiscie tez stosowac znane urza¬ dzenie stale, uwidocznione na fig. 5 w postaci tacy 18, zaopatrzonej np. w promieniowo i ob- wodowo, wspólsrodkowo rozmieszczone rzedy otworów, które powoduja nieprzymuszony roz¬ dzial cieczy na krople, jak to ma miejsce w przypadku stosowania glowic prysznicowych.Urzadzenie wedlug fig. 4 moze byc oczywis¬ cie równiez zaopatrzone w dmuchawe ssaca, ekshaustor, smoczki i inne podobne urzadzenia osadzone u wylotu lub *wylotów lapaczy 5. W tym przypadku pominac mozna doprowadzanie czynnika osuszajacego przewodem 13. — 3 —- Urzadzenie do przeprowadzania sposdbu wed¬ lug wynalazku moga byc wykonane jako urza¬ dzenia pojedyncze lub tez zestawiane w bate¬ rie, przy czym kombinowac mozna baterie z jed¬ nego typu urzadzen lub tez na przemian stoso¬ wac w jednej baterii rozmaite urzadzenia, jakie przykladowo wyzej opisano.Sposób wedlug wynalazku nadajacy sie szcze¬ gólnie do celów mleczarskich, jak na wstepie zaznaczono, moze byc jednak z powodzeniem uzywany do odparowywania i zageszczania sil¬ nie pieniacych sie cieczy, pochodzenia organicz¬ nego lub nieorganicznego, równiez przy zastoso¬ waniu innego rozpuszczalnika anizeli woda, bez wykraczania poza ramy wynalazku. PL