PL236103B1 - Sposób otrzymywania nanoemulsji zawierającej kwas hialuronowy - Google Patents

Description

Opis wynalazku

Przedmiotem wynalazku jest sposób otrzymywania nanoemulsji zawierającej kwas hialuronowy.

Zgodnie z nazewnictwem IUPAC kwas hialuronowy to polisacharyd należący do grupy glikozoaminoglikanów, o wzorze sumarycznym (Ci4H2iNOii)n. Kwas hialuronowy (HA - hyaluronic acid) odgrywa ważną rolę w syntezie macierzy zewnątrzkomórkowej oraz interakcji komórek naskórka ze środowiskiem zewnętrznym. Wykazano, że kwas hialuronowy sprzyja proliferacji keratynocytów oraz zwiększa obecność kwasu retinowego. Zapewnia on odporność komórkową poprzez zapobieganie infekcjom i reakcjom alergicznym. Jedną z jego najważniejszych właściwości jest zdolność do wiązania znacznych ilości wody. W związku z tym, kwas hialuronowy określany jest jako czynnik odpowiadający za zatrzymanie i utrzymanie wilgoci w skórze.

Wymaga się, aby preparaty przeznaczone do stosowania powierzchniowego zawierały składniki aktywne zamknięte w micelach, których rozmiar mieści się w zakresie 15-50 nm. Jest to spowodowane tym, iż wymiar ten charakteryzuje przestrzenie międzykomórkowe w warstwie naskórka, po pokonaniu których składnik aktywny może efektywnie przemieścić się do głębszych warstw skóry. Średnica cząstek konwencjonalnego kwasu hialuronowego zawartego w dostępnych preparatach kosmetycznych wynosi ok. 3000 nm. W związku z tym, jednym z wyzwań badawczych jest nieinwazyjne dostarczenie cząsteczek aktywnych przez barierę skórną, którą można pokonać poprzez zmniejszenie ich rozmiaru w stopniu pozwalającym na swobodne przejście przez barierę skórną. Zmniejszenie rozmiaru kwasu hialuronowego jest równoznaczne z obniżeniem jego masy. Wykazano, iż wraz ze zmniejszeniem masy kwasu hialuronowego, jego aktywność przeciwutleniająca wzrasta, co wynika ze zwiększonej zdolności do dostarczania nierozpuszczalnych jonów i czynników wzrostowych do skóry. Te cechy kwasu hialuronowego odpowiadają za ochronę przeciw szkodliwym działaniom wolnych rodników oraz pobudzają aktywność komórkową i odnowę skóry. Mniejsze cząsteczki kwasu hialuronowego wydajniej rozpraszają się w naskórku i stymulują ekspresję genów biorących udział w różnicowaniu keratynocytów. Oprócz tego zwiększają liczbę połączeń międzykomórkowych, które wraz z wiekem ulegają osłabieniu. W badaniach aplikacyjnych wykazano, iż wraz ze zmniejszeniem rozmiaru cząstek kwasu hialuronowego znacząco wzrasta stopień nawilżenia, jak również elastyczności skóry wokół oczu. Zanotowano także zmniejszenie głębokości zmarszczek, które były tym płytsze, im mniejsza wielkość aplikowanych cząstek kwasu hialuronowego.

W większości przypadków biodostępność czynników aktywnych jest związana z możliwością ich pobierania, która jest uzależniona od rozmiaru i struktury tych składników. Dlatego też zmniejszenie rozmiaru czynnika aktywnego ma szczególne znaczenie w przypadku substancji nierozpuszczalnych w wodzie lub rozpuszczalnych, ale słabo wchłanianych, co może być wynikiem znaczących rozmiarów ich cząsteczek. W przypadku kwasu hialuronowego, zmniejszeniu rozmiaru jego cząsteczki powinno towarzyszyć zachowanie właściwości podstawowych jednostek tworzących ten kwas.

W opisie patentowym US5744155A podano sposób otrzymywania kolagenowej formulacji stosowanej w celu poprawy jakości skóry. Głównym składnikiem kompozycji są pęcherzyki lipidowe, które pełnią rolę przenośnika substancji kolagenowych.

Dzięki wbudowaniu substancji aktywnej w strukturę pęcherzyków lipidowych, eliminuje się problem chemicznej i fizycznej niestabilności kolagenotwórczych związków chemicznych. Ponadto, ogranicza się rezultaty niekorzystnej odpowiedzi immunologicznej na kolagen inny niż ludzki. Oprócz związku aktywnego, którym może być kwas hialuronowy, emulsja zawiera także substancje o działaniu przeciwtrądzikowym, witaminowym, retinoidów, przeciwutleniającym, przeciwzapalnym, znieczulającym, przeciwbakteryjnym i przeciwgrzybiczym, przeciwsłonecznym, kondycjonującym, strukturotwóczym, zagęszczającym i konserwującym.

Z opisu patentowego EP0517565A2 znany jest sposób otrzymywania mikrocząstek zawierających składniki biologicznie czynne, np. estry kwasu hialuronowego. Formulacja przeznaczona jest do kontrolowanego uwalniania substancji aktywnej z mikrosfer, których średnica mieści się w zakresie od 1 μm do 100 μm. Zgodnie ze sposobem ujawnionym w tym opisie wcz eśniej przygotowane estry kwasu hialuronowego rozpuszcza się w rozpuszczalniku aprotycznym otrzymując roztwór w stężeniu 5-10% (w/v). Roztwór polipeptydu o określonym stężeniu wprowadza się do roztworu estrów kwasu hialuronowego, otrzymując fazę nieciągłą. Równocześnie przygotowuje się fazę ciągłą, tj. mieszaninę oleju mineralnego o dużej lepkości z niejonowym środkiem powierzchniowoczynnym. W warunkach ciągłego mieszania fazę nieciągłą wprowadza się do fazy ciągłej, co prowadzi do ich szybkiej emulgacji. Stosunek fazy nieciągłej do fazy ciągłej wynosi ok. 1:16. Po 15 minutach

PL 236 103 B1 dodaje się acetylooctan, który doskonale miesza się z obiema fazami, ale nie rozpuszcza składników emulsji. Otrzymaną zawiesinę filtruje się, a wysuszony produkt przechowuje się w temp eraturze 4°C. Średnica mikrocząstek nie przekracza 10 um.

W opisie patentowym US20110118206A1 podano sposób wytwarzania formulacji opartych na kwasie hialuronowym. Podobne kompozycje mogą pełnić rolę wypełniaczy tkanki miękkiej, np. przestrzeni skórnych lub podskórnych. Przygotowanie formulacji polega na zmieszaniu i usieciowaniu roztworów dwóch komponentów, tj. niskocząsteczkowego kwasu hialuronowego o masie cząsteczkowej od 0.20 do 0.99 MDa oraz wysokocząsteczkowego kwasu hialuronowego o masie cząsteczkowej od 1.0 do 4.0 MDa. Czynnikiem sieciującym jest roztwór jednego z następujących związków: eter diglicydylowy 1,4-butanodiolu (BDDE), 1,4-bis (2,3-epoksypropoksy)butan, 1,4-bisglicydyloksybutan, 1,2-bis (2,3-epoksypropoksy)etylen, 1-(2,3-epoksypropylo)-2,3-epoksycykloheksan i eter diglicydylowy 1,4-butanodiolu.

Z opisu patentowego KR20090020407 znana jest kompozycja nanoliposomowa zawierająca między innymi kwas poliglutaminowy, kwas hialuronowy, fitosterol, cholesterol, nasyconą lecytynę, ceramid 3B, glicerynę, akwaporynę, hydrokreatynę i mukopolisacharyd. Nanoliposomy są otrzymywane metodą formowania małych jednowarstwowych pęcherzyków (SUV). Ta metoda jest czasochłonna i skomplikowana technicznie.

Nieoczekiwanie okazało się, że możliwe jest opracowanie nieskomplikowanego technologicznie, bezpiecznego w przeprowadzeniu oraz łatwego w realizacji w skali technicznej sposobu otrzymywania nanoemulsji zawierającej kwas hialuronowy.

Sposób otrzymywania nanoemulsji zawierającej kwas hialuronowy charakteryzuje się tym, że przygotowuje się fazę wodną poprzez rozpuszczenie w temperaturze od 40°C do 80°C w wodzie kwasu hialuronowego lub jego soli, gdzie stężenie kwasu hialuronowego w fazie wodnej wynosi od 1 do 6% wagowych, co najmniej jednej substancji nawilżającej, karboksymetylocelulozy sodowej, gdzie stężenie karboksymetylocelulozy sodowej w fazie wodnej wynosi od 0,05 do 2% wagowych, kwasu askorbinowego, gdzie stężenie kwasu askorbinowego lub jego soli sodowej w fazie wodnej wynosi od 0,1 do 0,6% wagowych, co najmniej jednego konserwantu, co najmniej jednego humektantu oraz przygotowuje się fazę olejową poprzez rozpuszczenie i podgrzanie lecytyny sojowej, witaminy E, oleju silikonowego, kwasu stearynowego, alkoholu cetarylowego, kwasu palmitynowego lub oleju rycynowego, gdzie stężenie witaminy E w fazie olejowej wynosi od 1% do 6% wagowych, stężenie lecytyny sojowej w fazie olejowej wynosi od 7% do 13% wagowych, stężenie oleju silikonowego w fazie olejowej wynosi od 16% do 24% wagowych, stężenie kwasu stearynowego w fazie olejowej wynosi od 16% do 24% wagowych, stężenie alkoholu cetarylowego w fazie olejowej wynosi od 24% do 37% wagowych, stężenie kwasu palmitynowego w fazie olejowej wynosi od 4% do 9% wagowych, stężenie oleju rycynowego w fazie olejowej wynosi od 6% do 13% wagowych, stosunek masowy fazy olejowej do fazy wodnej wynosi od 0,3 do 0,5, po czym do fazy wodnej dodaje się fazę olejową, następnie całość homogenizuje się w temperaturze od 40°C do 80°C.

Substancja nawilżająca to gliceryna lub trehaloza.

Stężenie gliceryny w fazie wodnej wynosi od 3 do 5% wagowych.

Stężenie trehalozy w fazie wodnej wynosi od 0,5 do 4% wagowych.

Jako humektant stosuje się substancję wybraną z grupy obejmującej mocznik, wodny 50% roztwór mleczanu sodu, kwas mlekowy, fruktozę.

Stężenie mocznika w fazie wodnej wynosi od 0,5 do 3% wagowych, stężenie wodnego 50% roztworu mleczanu sodu w fazie wodnej wynosi od 0,5 do 3% wagowych, stężenie kwasu mlekowego w fazie wodnej wynosi od 0 do 3% wagowych, stężenie fruktozy w fazie wodnej wynosi od 0,5 do 4% wagowych.

Jako konserwant stosuje się substancję wybraną z grupy obejmującej sorbinian potasu, EDTA, fenoksyetanol.

Stężenie sorbinianu potasu w fazie wodnej wynosi od 0,1 do 0,5% wagowych, stężenie EDTA w fazie wodnej wynosi od 0,05 do 0,2% wagowych, stężenie fenoksyetanolu w fazie wodnej wynosi do 2% wagowych.

Do fazy wodnej dodaje się trietanoloaminę.

Stężenie trietanoloaminy w fazie wodnej wynosi do 5% wagowych.

Obie fazy miesza się ze sobą mieszadłem mechanicznym przy ustawieniu od 800 obr./min. do 1300 obr./min.

Obie fazy miesza się ze sobą od 5 min. do 80 min.

PL 236 103 B1

Wynalazek obejmuje także alternatywny sposób otrzymywania nanoemulsji zawierającej kwas hialuronowy, który charakteryzuje się tym, że przygotowuje się roztwór wodny A poprzez rozpuszczenie w temperaturze od 40°C do 80°C w wodzie kwas hialuronowego lub jego soli sodowej, gdzie stężenie kwasu hialuronowego lub jego soli sodowej wynosi od 0,5 do 4% wagowych, przygotowuje się roztwór wodny B poprzez rozpuszczenie w wodzie metylocelulozy, gdzie stężenie metylocelulozy wynosi od 0,05 do 0,2% wagowych oraz przygotowuje się roztwór C poprzez rozpuszczenie w temperaturze od 40°C do 80°C w wodzie gliceryny, fenoksyetanolu, pantoteinianu wapnia lub benzoesanu sodu, po czym wszystkie trzy roztwory wodne miesza się ze sobą i homogenizuje się w temperaturze od 40°C do 80°C poprzez zastosowanie ultradźwięków o sile od 500 do 600 W.

Do roztworu A lub do roztworu C dodaje się dodatkowo lecytynę sojową.

Stężenie lecytyny sojowej w roztworze A lub C wynosi do 5% wagowych.

Stężenie gliceryny w roztworze C wynosi od 2% do 5% wagowych.

Stężenie fenoksyetanolu w roztworze C wynosi od 0,3% do 2,5% wagowych.

Stężenie pantotenianu wapnia w roztworze C wynosi od 0,1% do 0,6% wagowych.

Stężenie benzoesanu sodu w roztworze C wynosi od 0,1% do 0,7% wagowych.

Roztwory A i B wprowadza się jednocześnie do roztworu C.

Proces homogenizacji prowadzi się od 10 do 120 minut.

Proces homogenizacji prowadzi się w układzie przepływowym lub wsadowym.

Sposoby wytwarzania nanoemulsji według wynalazku są stosunkowo proste. Pierwszy sposób odbywa się poprzez homogenizację dwóch układów: fazy wodnej i olejowej. Proces obejmuje wówczas następujące etapy: w pierwszej kolejności sporządza się wodny roztwór substancji rozpuszczalnych w wodzie oraz rozpuszcza się składniki fazy olejowej. Następnie, rozpuszczoną fazę olejową wprowadza się do fazy wodnej, przy jednoczesnym intensywnym mechanicznym mieszaniu powstającej emulsji. Obie fazy w momencie ich łączenia są ogrzane, a ich temperatura jest wyrównana. Kwas hialuronowy jest składnikiem fazy wodnej. Drugi sposób polega na zmieszaniu trzech roztworów wodnych zawierających poszczególne składniki. Ich homogenizacja następuje w wyniku zastosowania ultradźwięków. Wytworzona emulsja stanowi produkt końcowy, który może być stosowany jako produkt kosmetyczny. Proces jest nieskomplikowany technologicznie, bezpieczny w przeprowadzeniu oraz z łatwością można go realizować w skali technicznej.

Wynalazek pozwala na zwiększenie biodostępności kwasu hialuronowego poprzez zamknięcie go w micelach obecnych w formowanych nanoemulsjach.

Przedmiot wynalazku ilustrują następujące przykłady.

P r z y k ł a d 1

W temperaturze 58°C sporządza się fazę wodną poprzez rozpuszczenie: 1 g kwasu hialuronowego, 1,25 g gliceryny, 0,05 g karboksymetylocelulozy sodowej, 0,75 trietanoloaminy, 0,1 g sorbinianu potasu, 0,05 g EDTA, 0,5 g mocznika, 0,1 g kwasu askorbinowego, 1 g wodnego roztworu mleczanu sodu o stężeniu 50%, 0,5 g kwasu mlekowego, 0,25 g fenoksyetanolu, 0,5 g trehalozy i 0,5 g fruktozy w 30,45 g wody. Jednocześnie, w temperaturze 62°C sporządza się fazę tłuszczową poprzez rozpuszczenie: 0,5 g witaminy E, 1,5 g lecytyny sojowej, 3 g oleju silikonowego (1000 cSt), 3 g kwasu stearynowego, 5 g alkoholu cetarylowego, 1 g kwasu palmitynowego i 1,5 g oleju rycynowego. Utrzymując temperaturę 58°C, fazę tłuszczową wprowadza się do fazy wodnej przy jednoczesnym mieszaniu mechanicznym (1100 obr./min.). Całość miesza się przez 40 min. Stężenie kwasu hialuronowego w produkcie wynosi 1,9%.

P r z y k ł a d 2

W temperaturze 58°C sporządza się fazę wodną poprzez rozpuszczenie: 1,08 g kwasu hialuronowego, 1,35 g gliceryny, 0,05 g karboksymetylocelulozy sodowej, 0,11 g sorbinianu potasu, 0,05 g EDTA, 0,54 g mocznika, 0,11 g kwasu askorbinowego, 1,08 g wodnego roztworu mleczanu sodu o stężeniu 50%, 0,54 g trehalozy i 0,54 g fruktozy w 34,56 g wody. Jednocześnie, w temperaturze 62°C sporządza się fazę tłuszczową poprzez rozpuszczenie: 0,54 g witaminy E, 1,62 g lecytyny sojowej, 3,24 g oleju silikonowego (1000 cSt), 3,24 g kwasu stearynowego, 4,33 g alkoholu cetarylowego, 1,08 g kwasu palmitynowego i 1,62 g oleju rycynowego. Utrzymując temperaturę 58°C, fazę tłuszczową wprowadza się do fazy wodnej przy jednoczesnym mieszaniu mechanicznym (1100 obr./min.). Całość miesza się przez 60 min. Stężenie kwasu hialuronowego w produkcie wynosi 1,9%.

PL 236 103 B1

P r z y k ł a d 3

W temperaturze 40°C sporządza się roztwór A poprzez rozpuszczenie 0,4 g kwasu hialuronowego oraz 0,3 g lecytyny sojowej w 10 g wody. Jednocześnie sporządza się wodny roztwór B metylocelulozy o stężeniu 0,1%. W tym samym czasie w temperaturze 80°C sporządza się roztwór C poprzez rozpuszczenie 0,314 g gliceryny, 0,08 g fenoksyetanolu, 0,035 g pantotenianu wapnia oraz 0,038 g benzoesanu sodu w 13 g wody. Przy zastosowaniu homogenizatora ultradźwiękowego całość roztworu A oraz 2 g roztworu B wprowadza się jednocześnie do roztworu C. Całość homogenizuje się przez 30 min. Stężenie kwasu hialuronowego w produkcie wynosi 1,53%. Rozmiar cząstek kwasu hialuronowego wynosi 201 nm.

P r z y k ł a d 4

W temperaturze 40°C sporządza się roztwór A poprzez rozpuszczenie 0,28 g kwasu hialuronowego w 30 g wody. Jednocześnie sporządza się wodny roztwór B metylocelulozy o stężeniu 0,1%. W tym samym czasie w temperaturze 80°C sporządza się roztwór C poprzez rozpuszczenie 0,3 g gliceryny, 0,12 g fenoksyetanolu, 0,035 g pantotenianu wapnia, 0,04 g benzoesanu sodu oraz 0,284 g lecytyny sojowej w 10 g wody. Przy zastosowaniu homogenizatora ultradźwiękowego całość roztworu A oraz 2 g roztworu B wprowadza się jednocześnie do roztworu C. Całość homogenizuje się przez 40 min. Stężenie kwasu hialuronowego w produkcie wynosi 0,65%. Rozmiar cząstek kwasu hialuronowego wynosi 130 nm.

Claims (22)

1. Zastrzeżenia patentowe

   1. Sposób otrzymywania nanoemulsji zawierającej kwas hialuronowy, znamienny tym, że przygotowuje się fazę wodną poprzez rozpuszczenie w temperaturze od 40°C do 80°C w wodzie kwasu hialuronowego lub jego soli, gdzie stężenie kwasu hialuronowego w fazie wodnej wynosi od 1 do 6% wagowych, co najmniej jednej substancji nawilżającej, karboksymetylocelulozy sodowej, gdzie stężenie karboksymetylocelulozy sodowej w fazie wodnej wynosi od 0,05 do 2% wagowych, kwasu askorbinowego, gdzie stężenie kwasu askorbinowego lub jego soli sodowej w fazie wodnej wynosi od 0,1 do 0,6% wagowych, co najmniej jednego konserwantu, co najmniej jednego humektantu oraz przygotowuje się fazę olejową poprzez rozpuszczenie i podgrzanie lecytyny sojowej, witaminy E, oleju silikonowego, kwasu stearynowego, alkoholu cetarylowego, kwasu palmitynowego lub oleju rycynowego, gdzie stężenie witaminy E w fazie olejowej wynosi od 1% do 6% wagowych, stężenie lecytyny sojowej w fazie olejowej wynosi od 7% do 13% wagowych, stężenie oleju silikonowego w fazie olejowej wynosi od 16% do 24% wagowych, stężenie kwasu stearynowego w fazie olejowej wynosi od 16% do 24% wagowych, stężenie alkoholu cetarylowego w fazie olejowej wynosi od 24% do 37% wagowych, stężenie kwasu palmitynowego w fazie olejowej wynosi od 4% do 9% wagowych, stężenie oleju rycynowego w fazie olejowej wynosi od 6% do 13% wagowych, stosunek masowy fazy olejowej do fazy wodnej wynosi od 0,3 do 0,5, po czym do fazy wodnej dodaje się fazę olejową, następnie całość homogenizuje się w temperaturze od 40°C do 80°C.
2. 2. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że substancja nawilżająca to gliceryna lub trehaloza.
3. 3. Sposób według zastrz. 2, znamienny tym, że stężenie gliceryny w fazie wodnej wynosi od 3 do 5% wagowych.
4. 4. Sposób według zastrz. 2 albo 3, znamienny tym, że stężenie trehalozy w fazie wodnej wynosi od 0,5 do 4% wagowych.
5. 5. Sposób według dowolnego z poprzedzających zastrz., znamienny tym, że jako humektant stosuje się substancję wybraną z grupy obejmującej mocznik, wodny 50% roztwór mleczanu sodu, kwas mlekowy, fruktozę.
6. 6. Sposób według zastrz. 5, znamienny tym, że stężenie mocznika w fazie wodnej wynosi od 0,5 do 3% wagowych, stężenie wodnego 50% roztworu mleczanu sodu w fazie wodnej wynosi od 0,5 do 3% wagowych, stężenie kwasu mlekowego w fazie wodnej wynosi od 0 do 3% wagowych, stężenie fruktozy w fazie wodnej wynosi od 0,5 do 4% wagowych.
7. 7. Sposób według dowolnego z poprzedzających zastrz. znamienny tym, że jako konserwant stosuje się substancję wybraną z grupy obejmującej sorbinian potasu, EDTA, fenoksyetanol.

   PL 236 103 B1
8. 8. Sposób według zastrz. 7, znamienny tym, że stężenie sorbinianu potasu w fazie wodnej wynosi od 0,1 do 0,5% wagowych, stężenie EDTA w fazie wodnej wynosi od 0,05 do 0,2% wagowych, stężenie fenoksyetanolu w fazie wodnej wynosi do 2% wagowych.
9. 9. Sposób według dowolnego z poprzedzających zastrz., znamienny tym, że do fazy wodnej dodaje się trietanoloaminę.
10. 10. Sposób według zastrz. 9, znamienny tym, że stężenie trietanoloaminy w fazie wodnej wynosi do 5% wagowych.
11. 11. Sposób według dowolnego z poprzedzających zastrz., znamienny tym, że obie fazy miesza się ze sobą mieszadłem mechanicznym przy ustawieniu od 800 obr./min. do 1300 obr./min.
12. 12. Sposób według dowolnego z poprzedzających zastrz., znamienny tym, że obie fazy miesza się ze sobą od 5 min. do 80 min.
13. 13. Sposób otrzymywania nanoemulsji zawierającej kwas hialuronowy, znamienny tym, że przygotowuje się roztwór wodny A poprzez rozpuszczenie w temperaturze od 40°C do 80°C w wodzie kwas hialuronowego lub jego soli sodowej, gdzie stężenie kwasu hialuronowego lub jego soli sodowej wynosi od 0,5 do 4% wagowych, przygotowuje się roztwór wodny B poprzez rozpuszczenie w wodzie metylocelulozy, gdzie stężenie metylocelulozy wynosi od 0,05 do 0,2% wagowych oraz przygotowuje się roztwór C poprzez rozpuszczenie w temperaturze od 40°C do 80°C w wodzie gliceryny, fenoksyetanolu, pantoteinianu wapnia lub benzoesanu sodu, po czym wszystkie trzy roztwory wodne miesza się ze sobą i homogenizuje się w temperaturze od 40°C do 80°C poprzez zastosowanie ultradźwięków o sile od 500 do 600 W.
14. 14. Sposób według zastrz. 13, znamienny tym, że do roztworu A lub do roztworu C dodaje się dodatkowo lecytynę sojową.
15. 15. Sposób według zastrz. 14, znamienny tym, że stężenie lecytyny sojowej w roztworze A lub C wynosi do 5% wagowych.
16. 16. Sposób według dowolnego z zastrz. od 13 do 15, znamienny tym, że stężenie gliceryny w roztworze C wynosi od 2% do 5% wagowych.
17. 17. Sposób według dowolnego z zastrz. od 13 do 16, znamienny tym, że stężenie fenoksyetanolu w roztworze C wynosi od 0,3% do 2,5% wagowych.
18. 18. Sposób według dowolnego z zastrz. od 13 do 17, znamienny tym, że stężenie pantotenianu wapnia w roztworze C wynosi od 0,1% do 0,6% wagowych.
19. 19. Sposób według dowolnego z zastrz. od 13 do 18, znamienny tym, że stężenie benzoesanu sodu w roztworze C wynosi od 0,1% do 0,7% wagowych.
20. 20. Sposób według dowolnego z zastrz. od 13 do 19, znamienny tym, że roztwory A i B wprowadza się jednocześnie do roztworu C.
21. 21. Sposób według dowolnego z zastrz. od 13 do 20, znamienny tym, że proces homogenizacji prowadzi się od 10 do 120 minut.
22. 22. Sposób według dowolnego z zastrz. od 13 do 21, znamienny tym, że proces homogenizacji prowadzi się w układzie przepływowym lub wsadowym.