PL232367B1

PL232367B1 - Stymulator wzrostu i rozwoju roślin na bazie hydrolizatów białkowych

Info

Publication number: PL232367B1
Application number: PL415593A
Authority: PL
Inventors: Radosław WILK; Radosław Wilk; Hubert KARDASZ; Hubert Kardasz; Konrad Karpiński; Krzysztof Ambroziak; Henryk Górecki
Original assignee: Intermag Spolka Z Ograniczona Odpowiedzialnoscia
Priority date: 2015-12-30
Filing date: 2015-12-30
Publication date: 2019-06-28
Also published as: PL415593A1

Description

Opis wynalazku

Przedmiotem wynalazku jest stymulator wzrostu i rozwoju roślin wytworzony na bazie hydrolizatów białkowych surowców pochodzenia naturalnego, zwłaszcza zawierających keratynę, mający postać roztworu wodnego lub proszku do rozpuszczania w wodzie, znajdujący zastosowanie w uprawach, w szczególności rolniczych i ogrodniczych.

Stymulatory roślin (preparaty stymulujące) są to różnego rodzaju substancje pochodzenia naturalnego bądź syntetycznego stosowane w rolnictwie, w celu usprawnienia procesów życiowych, a w szczególności plonowania. Mieszanina substancji aktywnych definiowana jako stymulator oddziałuje na rośliny nie poprzez zaopatrzenie ich w składniki odżywcze, lecz wpływając na ich metabolizm. Stymulują one m. in. syntezę naturalnych hormonów, wpływają na ich aktywność, intensyfikują pobieranie składników mineralnych dostarczanych dolistnie i doglebowo, usprawniają procesy transpiracji i fotosyntezy oraz stymulują wzrost korzeni. Stymulatory odpowiadają również za redukcję stresu wywołanego czynnikami abiotycznymi (niekorzystne czynniki zewnętrzne, np. susza, nadmierne opady, przymrozki i chłód, stres po stosowaniu pestycydów, wystąpienie objawów fitotoksycznych zanieczyszczenia środowiska toksycznymi substancjami lub metalami ciężkimi) i najczęściej stosowane są tuż przed wystąpieniem stresu, w trakcie oraz bezpośrednio po. Zastosowanie stymulatorów w rolnictwie skutkuje zazwyczaj zwiększeniem plonu, przy jednoczesnym wzroście jego jakości oraz poprawie trwałości.

Obecnie w obrocie handlowym oferowane są stymulatory oparte zarówno o substancje syntetyczne (np. Asahi SL firmy Arysta Life Science) jak i naturalne (np. Kelpak firmy Daymsa).

Znane są także stymulatory wzrostu roślin, uzyskiwane na drodze separacji substancji wykazujących działanie biostymulacyjne z surowców naturalnych, w tym ekstraktów z alg morskich, ekstraktów humusowych, ekstraktów z wermikompostów wytwarzanych z udziałem dżdżownic, z chitozanu-kopolimeru N-glukozoaminy i N-acetyloglukozoaminy, a także z aminokwasów będących produktem degradacji chemicznej lub enzymatycznej substancji keratynowych.

Spośród przebadanych surowców, najbardziej obiecujące do wytwarzania stymulatorów roślin okazały się mieszaniny aminokwasów i krótkich peptydów, pochodzące z hydrolizy surowców wysokokeratynowych. Hydrolizaty te są bogate w egzogenne aminokwasy takie jak glicyna, alanina, seryna, cysteina, walina, leucyna, izoleucyna, metionina, treonina, prolina, arginina, lizyna, tryptofan, histydyna, tyrozyna, fenyloalanina, glutamina, kwas glutaminowy, asparagina, kwas asparaginowy.

Znany jest z amerykańskiego opisu zgłoszeniowego US 2004/0210039 proces solubilizacji surowców keratynowych, takich jak pióra kurze. Keratynę rozpuszczono stosując siarczyn sodu z użyciem zasad. W opisanym sposobie reszty cysteiny są częściowo modyfikowane a keratyna częściowo hydrolizowana. Hydrolizat, o średniej masie cząsteczkowej od 1000 do 10000 Da, może być używany do wytwarzania folii.

Opis patentowy US 6737552 ujawnia sposób uzyskiwania hydrolizatów m.in z surowców keratynowych takich jak pierze, mikroorganizmami z gatunku Bacillus i Micrococcus sedentarius zdolnych do rozkładu białka wysoce odpornego na denaturację i degradację w tym np. kolagenu.

W opisach patentowych US 5262307 i CA 1108542 przedstawiono kondycjonowanie surowców zawierających w strukturze keratynę (np. pierza, włosów, sierści, itd.) substancjami o właściwościach redukujących, bądź kwasami, a następnie roztwarzanie ich w procesie hydrolizy enzymatycznej. W pierwszym patencie opisano sposób kondycjonowania keratyny z użyciem roztworu soli i/lub estrów kwasu siarkowego w warunkach podwyższonej temperatury (60-100°C). Według drugiego opisu patentowego surowiec kondycjonuje się w reaktorze poprzez wprowadzenie rozcieńczonego kwasu siarkowego oraz roztworu mocznika. Proces przebiega w warunkach podwyższonej temperatury (80-100°C) po czym wstępnie rozłożony surowiec poddaje się hydrolizie enzymatycznej w celu rozłożenia peptydów.

Dostępny na rynku stymulator rozwoju roślin o nazwie handlowej Terra Sorb Foliar produkowany przez hiszpańską firmę Bioiberica S. A., opracowany jest na bazie aminokwasów pochodzących z enzymatycznej hydrolizy surowców białkowych. Zawiera on w swoim składzie aminokwasy w ilości 12%, w tym w formie biologicznie aktywnej (L-aminokwasy) w ilości 9,3%, azot w ilości 2,1%, bor w ilości 0,02%, mangan w ilości 0,05%, cynk w ilości 0,07%. Stymulator stosuje się poprzez nalistny oprysk w dawce 1,5-2 l/ha.

Innym znanym z obrotu handlowego stymulatorem wytworzonym na bazie aminokwasów jest preparat o handlowej nazwie Aminoplant firmy Chemtura Europe Limited Sp. z o. o., wytwarzany w złożonym procesie hydrolizy białka. Preparat ten charakteryzuje się zawartością azotu całkowitego 8,5%,

PL 232 367 B1 zawartością substancji organicznej w suchej masie 54%, z czego 17,3% stanowią L-aminokwasy, a 82,7% bioaktywne peptydy. Jak wynika z wykresu zamieszczonego na stronie produktu: (http://agro- simex.pl/oferta/nawozy/nawozy-z-aminokwasami/aminoplant/), preparat Aminoplant zawiera w swym składzie 18 L-aminokwasów, m.in. 32% wagowych L-glicyny, 15% wagowych L-proliny, 14% wagowych L-alaniny, 12% wagowych kwasu L-glutaminowego, 10% wagowych hydroksyproliny, 5% wagowych kwasu asparaginowego, 4% wagowych L-leucyny, 2,5% wagowych L-lizyny, 2,5% L-walaniny, 2,5% wagowych L-fenyloanaliny. Stosuje się go w dawce 1-1,5 l/ha.

Z opisu patentowego PL 160363 B1 znany jest sposób wytwarzania nawozu ciekłego z mikroelementami, który charakteryzuje się tym, że w organicznym hydrolizacie białkowym otrzymanym przez hydrolizę alkaliczną białka zwierzęcego - keratyny rozpuszcza się roztwór uzyskany przez rozkład prażonego magnezytu kwasem octowym, stosując dla rozkładu 10% nadmiar kwasu w stosunku do normy stechiometrycznej otrzymywania octanu magnezowego, wprowadzając w tej formie do bazowego roztworu od 0 do 25 g Mg/dm³, a następnie wprowadza się mikroelementy w formie soli do stężeń od 0 do 5 g Fe/dm³, od 0 do 5 g Cu/dm³, od 0 do 5 g Zn/dm³, od 0 do 2 g Mo/dm³, od 0 do 2 g Cu/dm³ i potasu w ilości od 0,01 do 15 g K2O/dm³. Środek posiada korzystne własności jeżeli mikroelementy wprowadza się w następującej postaci: żelazo i miedź w postaci siarczanu, cynk w postaci siarczanu, bor w postaci boranu sodu lub kwasu borowego, molibden w postaci soli molibdenianowej lub odpadowego roztworu molibdenu z procesu trawienia tego pierwiastka, mangan w postaci siarczanu oraz potas w postaci wodorotlenku lub chlorku. Wytworzony według wynalazku roztwór jest gotowym produktem o gęstości od 1 do 1,22 kg/dm³, pH 6,5 do 8,5, lepkości od 10 do 50 cP. Wylewalność gotowego produktu wynosi od 98 do 100%.

Z polskiego opisu patentowego nr PL 205666 B1 znany jest ponadto sposób wytwarzania zawiesinowego nawozu mineralno-organicznego o regulowanym stosunku składników pokarmowych, z odpadów zawierających keratynę. Sposób polega na roztwarzaniu odpadowych surowców keratynowych kwasem siarkowym w temperaturze 35-350°C aż do momentu pojawienia się zawiesiny. Uzyskany w ten sposób roztwór zawiesinowy neutralizuje się amoniakiem.

Znana ze zgłoszenia WO 200306401 A1 kompozycja do nawożenia roślin doniczkowych i ogrodowych w postaci tabletek, zawiera hydrolizat białkowy wytworzony na drodze hydrolizy enzymatycznej ze świńskich błon śluzowych, zawierający aktywne biologicznie L-aminokwasy w ilości co najmniej 6% wagowych, korzystnie 18% wagowych. Kompozycja zawiera 1,5%-6% wagowych azotu, który całkowicie pochodzi z hydrolizy białka, 1,5%-10% wagowych P2O5 i 0,5-7% wagowych K2O, a korzystnie również 0,1% Ca, 0,3% Fe, 0,05% B, 0,1% witaminy B1, 0,1% witaminy B2, 0,1% witaminy B3, 0,1% Ca, 0,1% Mg, 0,3% Fe, 0,2% Mn, 0,2% Zn.

W opisie patentowym US 4491464 ujawniono kompozycje nawozową, łatwo rozcieńczalną i przydatną do stosowania w formie oprysków nalistnych, która zawiera mieszaninę polifosforanów potasu i amonu w ilości 0,5-3,0% wagowych w przeliczeniu na hydrolizat białkowy, przy czym stosunek mieszanki hydrolizatu białkowego do polifosforanów wynosi od 200 : 1 do 20 : 1. Kompozycja zawiera 2-5% azotu, 15-19%, P2O5, 15-19% K2O. Kompozycja może także zawierać środki powierzchniowo czynne, środki zwilżające i inne dodatki. Aby zapewnić skuteczne dawkowanie, kompozycję na krótko przed zastosowaniem rozcieńcza się wodą w stosunku od 1 : 5 do 1 : 200 razy i dokładnie miesza.

Celem niniejszego wynalazku jest opracowanie preparatu aminokwasowego (stymulatora wzrostu i rozwoju roślin) na bazie hydrolizatów białkowych surowców pochodzenia naturalnego, zwłaszcza surowców zawierających keratynę, mającego właściwości stymulujące wzrost i rozwój roślin, indukującego naturalną odporność roślin na choroby, zawierającego rozpuszczalne w wodzie aminokwasy, mineralne składniki nawozowe oraz pomocnicze związki stymulujące rozwój roślin, nadającego się do przechowywania w postaci roztworu podstawowego lub postaci stałej całkowicie rozpuszczalnej w wodzie, mającego przy tym ograniczone tendencje do destabilizacji oraz zawierającego takie środki, które zwiększałyby przyswajalność przez rośliny zawartych w preparacie mineralnych składników nawozowych oraz aminokwasów.

Dodatkowym, celem wynalazku jest takie wzbogacenie wspomnianego preparatu co najmniej jednym z makro i/lub mikroelementów takich jak (N) azot, (P2O5) fosfor, (K2O) potas, (MgO) magnez, (CaO) wapń, (SO3) siarka, (B) bor, (Cu) miedź, (Fe) żelazo, (Mn) mangan, (Mo) molibden, (Zn) cynk, (Co) kobalt, by ograniczyć tendencję preparatu do destabilizacji oraz utrzymać stymulujące oddziaływania aminokwasów na ich przyswajalność przez rośliny przy stosowaniu (aplikacji) preparatu dolistnie, donasiennie, lub pozakorzeniowo.

PL 232 367 B1

Do realizacji tak postawionego celu wykorzystano hydrolizaty, będące mieszaniną produktów hydrolizy kwasowej i produktów hydrolizy zasadowej surowców białkowych pochodzenia zwierzęcego i roślinnego, korzystnie takich jak włosy, włókna wełny, sierść, pióra, rogi, kopyta, ziarna zbóż, soja, wysłodki buraczane, odpady z przemysłu przetwórstwa warzyw i owoców, łuski, odpady rybne, warzywa wysokoproteinowe, mączka mięsno-kostna oraz rozpuszczalne w wodzie sole metali stanowiących makro i/lub mikroelementy (N, P, K, Ca, Mg, Ca, Fe, Mn, B, Mo, Zn, Co).

Hydrolizat używany do wytworzenia stymulatora, wytwarzany z surowców białkowych pochodzenia naturalnego, zawierający bioaktywne L-aminokwasy o właściwościach stymulujących rozwój roślin oraz podwyższających naturalną odporność roślin na choroby, uzyskiwany jest jako mieszanina hydrolizatów z procesu hydrolizy białek kwasami i hydrolizy białek zasadami oraz łączeniu uzyskanych roztworów hydrolizatów celem neutralizacji do pH 2-12, a korzystnie 4-8, z zachowaniem przy tym stężenia związków bioaktywnych.

Okazało się nieoczekiwanie, że wprowadzenie do składu stymulatora wzrostu i rozwoju roślin na bazie hydrolizatów białkowych, będących mieszaniną produktów hydrolizy kwasowej i produktów hydrolizy zasadowej, metali stanowiących makro i/lub mikroelementy (N, P, K, Ca, Mg, Ca, Fe, Mn, B, Mo, Zn, Co) pozwala poprawić przyswajalność przez rośliny związków aminokwasowych biologicznie czynnych, zawartych w hydrolizacie, a dodatkowo przeciwdziałać polikondensacji, poprawiając stabilność formulacji preparatu wytworzonego na bazie hydrolizatu surowców białkowych.

Podobnie nieoczekiwanie stwierdzono synergizm oddziaływania między hydrolizatami białkowymi, będącymi mieszaniną produktów hydrolizy kwasowej i produktów hydrolizy zasadowej oraz metalami stanowiącymi makro i/lub mikroelementy nawozowe, polegający na tym że wprowadzenie do wspomnianego hydrolizatu mikroelementów takich jak (B) bor, (Cu) miedź, (Fe) żelazo, (Mn) mangan, (Mo) molibden, (Zn) cynk, (Co) kobalt powoduje tworzenie się chelatów aminokwasowych, dzięki czemu składniki pokarmowe zawarte w preparacie są lepiej i szybciej przyswajalne przez rośliny, a dodatkowo działają stymulująco na ich rozwój.

Zgodnie z wynalazkiem, stymulator wzrostu i rozwoju roślin na bazie hydrolizatów białkowych surowców pochodzenia naturalnego, zwłaszcza zawierających keratynę, mający postać roztworu wodnego lub proszku do rozpuszczania w wodzie, zawierający rozpuszczalne w wodzie aminokwasy, co najmniej jeden z makro i/lub mikroelementów takich jak azot, fosfor, potas, magnez, wapń, siarkę, bor, miedź, żelazo, mangan, molibden, cynk, kobalt oraz ewentualnie zawierający związki biologicznie czynne o właściwościach przeciwutleniających, przeciwbakteryjnych, przeciwgrzybowych (polifenole, kwasy wielonienasycone, florotaniny, polisacharydy, karotenoidy), hormony roślinne (w tym fitosterole - cytokininy, auksyny, gibereliny), a ponadto korzystnie zawierający substancje stabilizujące roztwór hydrolizatu przed ich niepożądaną destabilizacją, konserwanty, środki powierzchniowo czynne, antypieniacze, przeciwzamarzacze, regulatory pH, charakteryzuje się tym, że zawiera 1-99% mas., korzystnie 50-75% mas. (w przeliczeniu na masę preparatu) rozpuszczalnej w wodzie mieszaniny aminokwasów będących produktem łączenia w temp. poniżej 65°C, pierwszego hydrolizatu białkowego powstałego w procesie hydrolizy kwasowej z substancji naturalnych zawierających keratynę z drugim hydrolizatem białkowym powstałym w procesie hydrolizy zasadowej z substancji naturalnych zawierających keratynę, przy zachowaniu stosunku pierwszego do drugiego hydrolizatu od 1 : 1 do 1 : 20, która to operacja łączenia hydrolizatów prowadzona jest przed zmieszaniem wspomnianej mieszaniny aminokwasów z roztworem zawierającym wodorerozpuszczalną sól przynajmniej jednego z makro i/lub mikroelementów takich jak: azot w ilości 0,1 do 40% mas., fosfor w przeliczeniu na P2O5 w ilości 0,1 do 40% mas., potas w przeliczeniu na K2O W ilości 0,1 do 40% mas., magnez w przeliczeniu na MgO w ilości 0,1 do 40% mas., wapń w przeliczeniu na CaO w ilości 0,1 do 30% mas., siarka w przeliczeniu na SO3 w ilości 0,1 do 40% mas., bor w ilości 0,01 do 25% mas., miedź w ilości 0,01 do 25%% mas., żelazo w ilości 0,01 do 25% mas., mangan w ilości 0,01 do 25% mas., molibden w ilości 0,001 do 15% mas., cynk w ilości 0,01 do 25% mas, kobalt w ilości 0,001 do 10% mas, a korzystnie zawierającym również co najmniej jeden związek z grupy obejmującej polisacharydy, polialkohole, kwas y humusowe i fulwowe, kwas cytrynowy, kwas askorbinowy, kwas etylenodiaminotetraoctowy, przy czym pH stymulatora wynosi od 2 do 12, korzystnie od 4 do 8, a najkorzystniej od 6,3 do 7,5.

Alternatywnie, operacja łączenia pierwszego i drugiego hydrolizatu prowadzona jest w roztworze zawierającym wodorerozpuszczalną sól siarczanową co najmniej jednego z pierwiastków z grupy Zn, Cu, Mg, Fe, Mn, korzystnie zawierającym również co najmniej jeden związek z grupy obejmującej polisacharydy, polialkohole, kwasy humusowe i fulwowe, kwas cytrynowy, kwas askorbinowy, kwas etylenodiaminotetraoctowy.

PL 232 367 B1

Pierwszy hydrolizat białkowy stanowiący komponent mieszaniny aminokwasów jest produktem procesu hydrolizy kwasowej prowadzonej przez 1-12 godzin w temperaturze 80-200°C z użyciem kwasu siarkowego o stężeniu 20-98% mas. lub kwasu fosforowego o stężeniu 20-76% mas., lub kwasu siarkowego zmieszanego z kwasem fosforowym, korzystnie w stosunku od 1 : 1 do 1 : 4, przy stosunku masowym kwasu do surowca zawierającego keratynę od 0,1 do 2, w obecności katalizatora hydrolizy w postaci siarczanu sodu i/lub siarczanu cynku i/lub siarczanu manganu, w ilości do 2% mas. w przeliczeniu na czysty pierwiastek.

Natomiast drugi hydrolizat białkowy stanowiący komponent mieszaniny aminokwasów jest produktem procesu hydrolizy zasadowej prowadzonej przez 1-12 godzin w temperaturze 60-200°C, z użyciem roztworów wodorotlenku potasu i/lub wodorotlenku sodu i/lub wodorotlenku wapnia, o stężeniu 10-99% masowych, przy stosunku masowym zasady do surowca zawierającego keratynę od 0,02 do 2.

Ponadto stymulator według wynalazku charakteryzuje się tym, że wchodząca w jego skład mieszanina aminokwasów, będąca produktem łączenia pierwszego i drugiego hydrolizatu zawiera co najmniej 5% mas. biologicznie czynnych L-aminokwasów zdolnych do kompleksowania mikroelementów, przy czym schelatowane aminokwasami formy mikroelementów stanowią co najmniej 0,01 % mas.

Korzystnie stymulator zawiera również związki kompleksowe metali stanowiących makro i/lub mikroelementy w postaci soli kwasu cytrynowego, zwłaszcza w ilości od 0,01 do 10% mas. i/lub etylenodiaminotetraoctowego, zwłaszcza w ilości od 0,01 do 10% mas.

Ponadto korzystnie, stymulator zawiera kwas askorbinowy, zwłaszcza w ilości od 0,01 do 10% mas.

Stymulator według wynalazku charakteryzuje się ponadto tym, że jego forma proszkowa, stanowi produkt suszenia wodnego roztworu stymulatora w temperaturze do 160°C, korzystnie suszenia rozpyłowego lub fluidyzacyjnego.

Stymulator wzrostu i rozwoju roślin będący przedmiotem wynalazku charakteryzuje się wysoką zawartością biologicznie czynnych L-aminokwasów, wynoszącą do 35% wag., przy pełnym i zrównoważonym aminogramie, a dodatkowo zawiera składniki pokarmowe oraz dodatki, które oprócz właściwości stabilizujących roztwór wpływają korzystnie na ich przyswajalność przez rośliny.

Jest to efektem zastosowania do wytworzenia stymulatora hydrolizatów, będących mieszaniną produktów hydrolizy kwasowej i produktów hydrolizy zasadowej surowców białkowych pochodzenia naturalnego, a także warunków prowadzenia procesu łączenia hydrolizatu kwaśnego z hydrolizatem zasadowym, cienkimi strumieniami przy intensywnym mieszaniu, kontrolując temperaturę procesu tak, aby nie przekroczyła 65°C.

Stymulator wzrostu i rozwoju roślin według niniejszego wynalazku może mieć postać zarówno płynną, jak i sypką do rozpuszczania w wodzie.

Jest on bardzo wydajny, a wytworzoną na jego bazie ciecz nawozową używa się w dużym rozcieńczeniu wodą - jego stężenie wynosi 0,02-5% masowych, co jest korzystne z ekonomicznego punktu widzenia.

Stwierdzono w uprawach doświadczalnych, potwierdzonych badaniami w Instytucie Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa w Puławach, że bardzo dobre wyniki daje zastosowanie tego stymulatora, rozcieńczonego w wodzie, który aplikuje się przez oprysk drobnokroplisty, podlewanie lub systemy nawadniania w uprawie rzepaku ozimego.

Przedmiot wynalazku w praktycznych przykładach realizacji w skali laboratoryjnej oraz w skali technicznej, przedstawiono poniżej.

P r z y k ł a d 1

Przygotowano do hydrolizy rozdrobnione pierze gęsie o masie 380 g. Po wypraniu, wysuszeniu, odtłuszczeniu i przemieleniu tego surowca i odsianiu na sitach zanieczyszczeń, uzyskano mlewo o średniej wartości wymiarów ziarna 0,5 mm, które wprowadzono do reaktora. Przeprowadzono hydrolizę z użyciem 580 g mieszaniny kwasu siarkowego (o stężeniu 95%) oraz kwasu fosforowego (o stężeniu 75%) w proporcji 50/50, w obecności siarczanu cynku, pierza gęsiego, przy następujących parametrach: ciśnienie - 1 bar, temperatura - 105°C przez 8 godzin. Uzyskano 960 g płynnego klarownego hydrolizatu, który przekazano do neutralizacji.

Przygotowano do hydrolizy drugą porcję rozdrobnionego pierza gęsiego o masie 380 g. Po wypraniu, wysuszeniu, odtłuszczeniu i przemieleniu tego surowca oraz odsianiu na sitach zanieczyszczeń piasku, uzyskano mlewo o średniej wartości uziarnienia 0,5 mm, które wprowadzono do reaktora. Przeprowadzono proces hydrolizy pierza z użyciem 300 g mieszaniny zasady potasowej o czystości 99%

PL 232 367 B1 oraz sodowej o czystości 99% w proporcji 70/30 rozpuszczonych w 1L wody przy następujących parametrach: ciśnienie - 1 bar, temperatura 75-95°C przez 8 godzin. Uzyskano 650 g hydrolizatu, który przekazano do neutralizacji.

W celu sporządzenia neutralizatu do reaktora wyposażonego w mieszadło i możliwość chłodzenia dodano 100 g hydrolizatu kwaśnego, 5 g wody, 10 g monoetyloaminy/monoetanoloaminy i/lub dietanoloaminy i/lub trietanoloaminy, po czym cienkim strumieniem wprowadzono 200 g hydrolizatu zasadowego. Roztwór homogenizowano przy obrotach 10 000 rm przez 1 minutę.

Po tym czasie dodano 5 g mannitolu (polihydroksylowy alkohol cukrowy) oraz 15 ml wody i mieszano przez 1 minutę. Po całkowitym rozpuszczeniu i ujednorodnieniu dodanych surowców do mieszaniny dodano 2,5 g konserwantu, 1 gram przeciwzamarzacza, 10 g kwasu cytrynowego oraz po 15 g soli mikroelementów Zn, Cu, Fe, Mn, Mo, B i mieszano do ujednorodnienia roztworu, otrzymując stymulator wzrostu i rozwoju roślin w formie płynnej.

P r z y k ł a d 2

Przygotowano do hydrolizy rozdrobnione pierze gęsie o masie 380 g. Po wypraniu, wysuszeniu, odtłuszczeniu i przemieleniu tego surowca i odsianiu na sitach zanieczyszczeń, uzyskano mlewo o średniej wartości wymiarów ziarna od 0,3 mm do 0,8 mm, które następnie wprowadzono do reaktora. Przeprowadzono hydrolizę z użyciem 660 g mieszaniny kwasu siarkowego (o stężeniu 95%) oraz kwasu fosforowego (o stężeniu 76%) w proporcji 10/90 i/lub 20/80 i lub 30/70 i/lub 40/60 w obecności siarczanu cynku oraz pierza gęsiego przy następujących parametrach: ciśnienie - 1 bar, temperatura - 110°C przez 8 godzin. Uzyskano 730 g płynnego klarownego hydrolizatu, który przekazano do neutralizacji.

Przygotowano do hydrolizy drugą porcję rozdrobnionego pierza gęsiego o masie 380 g. Po wypraniu, wysuszeniu, odtłuszczeniu i przemieleniu tego surowca oraz odsianiu na sitach zanieczyszczeń piasku, uzyskano mlewo o średniej wartości uziarnienia od 0,3 mm do 0,8 mm, które następnie wprowadzono do reaktora. Przeprowadzono proces hydrolizy pierza z użyciem 280 g mieszaniny zasady potasowej o czystości 99% oraz sodowej o czystości 99% w proporcji 70/30 rozpuszczonych w 1L wody przy następujących parametrach: ciśnienie - 1 bar, temperatura - 75-95°C przez 8 godzin. Uzyskano 1660 g hydrolizatu, który przekazano do neutralizacji.

W celu sporządzenia neutralizatu do reaktora wyposażonego w mieszadło i możliwość chłodzenia dodano 100 g hydrolizatu kwaśnego, 10 g wody, 20 g monoetyloaminy/monoetanoloaminy i/lub dietanoloaminy i/lub trietanoloaminy, po czym cienkim strumieniem wprowadzono 100 g hydrolizatu zasadowego. Roztwór homogenizowano przy obrotach 10 000 rm przez 1 minutę.

Po tym czasie dodano 5 g mannitolu (polihydroksylowy alkohol cukrowy) i mieszano przez 1 minutę. Po całkowitym rozpuszczeniu i ujednorodnieniu dodanych surowców do mieszaniny dodano 2,5 g konserwantu, 1 gram przeciwzamarzacza, 10 g kwasu cytrynowego oraz po 15 g soli mikroelementów Zn, Cu, Fe, Mn, Mo, B i mieszano do ujednorodnienia roztworu, otrzymując stymulator wzrostu i rozwoju roślin w formie płynnej.

P r z y k ł a d 3

Przygotowano do hydrolizy rozdrobnione pierze gęsie o masie 380 g. Po wypraniu, wysuszeniu, odtłuszczeniu i przemieleniu tego surowca i odsianiu na sitach zanieczyszczeń, uzyskano mlewo o średniej wartości wymiarów ziarna od 0,3 mm do 0,8 mm, które następnie wprowadzono do reaktora. Przeprowadzono hydrolizę z użyciem 480 g kwasu siarkowego o stężeniu 96% z dodatkiem siarczanu cynku lub bez dodatku siarczanu cynku oraz pierza gęsiego przy następujących parametrach: ciśnienie - 1 bar, temperatura - 115°C przez 8 godzin. Uzyskano 860 g płynnego klarownego hydrolizatu, który przekazano do neutralizacji.

Przygotowano do hydrolizy drugą porcję rozdrobnionego pierza gęsiego o masie 380 g. Po wypraniu, wysuszeniu, odtłuszczeniu i przemieleniu tego surowca oraz odsianiu na sitach zanieczyszczeń piasku, uzyskano mlewo o średniej wartości uziarnienia od 0,3 mm do 0,8 mm, które następnie wprowadzono do reaktora. Przeprowadzono proces hydrolizy pierza z użyciem 330 g mieszaniny zasad potasowej o czystości 99% oraz sodowej o czystości 99% w proporcji 80/20, rozpuszczonych w 1L wody przy następujących parametrach: ciśnienie - 1 bar, temperatura - 75-95°C przez 8 godzin. Uzyskano 1710 g hydrolizatu, który przekazano do neutralizacji.

PL 232 367 B1

Po tym czasie dodano 5 g mannitolu (polihydroksylowy alkohol cukrowy) i mieszano przez 1 minutę. Po całkowitym rozpuszczeniu i ujednorodnieniu dodanych surowców do mieszaniny dodano 2,5 g konserwantu, 1 g przeciwzamarzacza, 10 g kwasu cytrynowego oraz po 15 g soli mikroelementów Zn, Cu, Fe, Mn, Mo, B i mieszano do ujednorodnienia roztworu, otrzymując stymulator wzrostu i rozwoju roślin w formie płynnej.

P r z y k ł a d 4

Przygotowano do hydrolizy rozdrobnione pierze gęsie o masie 380 g. Po wypraniu, wysuszeniu, odtłuszczeniu i przemieleniu tego surowca, i odsianiu na sitach zanieczyszczeń, uzyskano mlewo o średniej wartości wymiarów ziarna od 0,3 mm do 0,8 mm, które następnie wprowadzono do reaktora. Przeprowadzono hydrolizę z użyciem 500 g kwasu siarkowego o stężeniu 96% z dodatkiem siarczanu cynku lub bez dodatku siarczanu cynku oraz pierza gęsiego przy następujących parametrach: ciśnienie

- 1 bar, temperatura - 75 do 95°C przez 8 godzin. Uzyskano 880 g płynnego klarownego hydrolizatu, który przekazano do neutralizacji.

Przygotowano do hydrolizy drugą porcję rozdrobnionego pierza gęsiego o masie 380 g. Po wypraniu, wysuszeniu, odtłuszczeniu i przemieleniu tego surowca oraz odsianiu na sitach zanieczyszczeń piasku, uzyskano mlewo o średniej wartości uziarnienia od 0,3 mm do 0,8 mm, które następnie wprowadzono do reaktora. Przeprowadzono proces hydrolizy pierza z użyciem 350 g mieszaniny zasady potasowej o czystości 99%, sodowej o czystości 99% oraz wapniowej o czystości 45% w proporcji 60/20/20 rozpuszczonych w 1L wody, przy następujących parametrach: ciśnienie - 1 bar, temperatura

- 75-85°C przez 8 godzin. Uzyskano 1730 g hydrolizatu, który przekazano do neutralizacji.

P r z y k ł a d 5

Nadawę pierza uprzednio przemytego wodą, odtłuszczonego i rozdrobnionego do rozmiarów poniżej 15 mm w ilości 900 kg, zawierającego 92% azotu, 0,3% CaO, 0,049% K2O, 0,074% Na₂O, 0,049% Fe₂O3 wprowadza się do reaktora mieszalnikowego z mieszadłem, dodaje się wody w ilości 1700 kg, podgrzewa do temperatury 85°C i po 2 godzinach mieszania i kondycjonowania pierza tak przygotowany wsad surowcowy dzieli się na dwie części.

Część wsadu surowcowego o masie 1100 kg wprowadza się do reaktora mieszalnikowego, do którego następnie wprowadza się 500 kg kwasu siarkowego o stężeniu 95% przy ciągłym i intensywnym mieszaniu. Po uzyskaniu temperatury 105°C do mieszaniny reakcyjnej dodaje się siarczanu cynku w ilości 12 kg oraz siarczanu manganu w ilości 1 kg. Roztwarzanie pierza zawierającego białko keratyny prowadzi się 8 godzin utrzymując temperaturę między 105-115°C, do momentu uzyskania homogenicznej zawiesiny. Drugą część (porcję) wsadu surowcowego o masie 1500 kg wprowadza się do reaktora mieszalnikowego i następnie wprowadza się 100 kg stałego wodorotlenku potasu o czystości 99% KOH, 60 kg CaO o czystości 75%, 50 kg NaOH o czystości 95%. Hydrolizę zasadową prowadzi się w temperaturze 98°C w czasie 6 godzin, po czym przetrzymuje w czasie 2 godzin w temperaturze 120°C dla uzyskania jednorodnej zawiesiny.

Uzyskaną z procesu hydrolizy kwaśnej zawiesinę hydrolizatu kwaśnego odmierza się w ilości 25 kg a następnie łączy w reaktorze z 200 kg zawiesiny hydrolizatu zasadowego uzyskanego w procesie hydrolizy zasadowej. Łączenie odbywa się poprzez wprowadzanie cienkim strumieniem ochłodzonych do temperatury poniżej 30°C hydrolizatu kwaśnego do hydrolizatu zasadowego, przy intensywnym mieszaniu tak aby temperatura reakcji nie przekroczyła 65°C. W wyniku połączenia hydrolizatów otrzymuje się neutralizat, który jest bazą do produkcji stymulatorów ze schelatowaną formą mikroelementów.

W celu przygotowania 1000 g stymulatora, do bazy składającej się z 850 g uprzednio przefiltrowanego hydrolizatu białkowego o pH 7,14 wprowadza się w temperaturze 50°C wodę w ilości 150 g, mikroelementy w następujących formach i ilościach: (B) boraks 16 g, (Cu) siarczan miedzi 25 g, (Fe) siarczan żelazawy 60 g, (Mn) siarczan manganu 20 g, (Mo) molibdenian amonu 0,2 g, (Zn) siarczan cynku 20 g, a następnie masę reakcyjną intensywnie miesza się w temperaturze 50°C przez 2 godziny.

PL 232 367 Β1

Po rozpuszczeniu wyżej wymienionych soli mieszaninę koryguje się do pH 7,14 za pomocą dodatku kwasu cytrynowego. Następnie do mieszaniny wprowadza się glikol propylenowy w ilości 15 g oraz sorbinian potasu w ilości 1 g, a następnie roztwór schładza się i poddaje procesowi filtracji, uzyskując 1000 g stymulatora i 50,7 g placka filtracyjnego, który kieruje się do przetwarzania w kolejnej szarży wytwarzania produktu.

Skład wytworzonego stymulatora, który zawiera hydrolizat białka keratyny wzbogacony w mikroelementy oraz koformulanty, pokazano w tabeli 1 poniżej.

Tabela 1

Komponent	Funkcja	Udział [% mas.]
Hydrolizat białka keratyny	Składnik aktywny	85,0
Bor(B)	Składnik aktywny	0,10
Miedź (Cu)	Składnik aktywny	0,05
Żelazo (Fe)	Składnik aktywny	0,10
Mangan (Mn)	Składnik aktywny	0,10
Cynk (Zn)	Składnik aktywny	0,20
Sorbinian potasu	Konserwant	0,1
Glikol propylenowy	Przeciwzamrażacz	1,50
Kwas L-askorbinowy	Konserwant	0,15
Woda demineralizowana	Rozpuszczalnik	uzupełnienie do 100%

Produkt finalny jest nawozowym biostymulatorem wzrostu roślin w formie płynnej, zwierając (w procentach masowych przeliczeniu na suchą masę): 3,72% N, 0,24% P2O5,17,32% K2O, 5,13% SO3, sumaryczna zwartość L-aminokwasów 23,13%.

Przykład 6

Nadawę pierza uprzednio przemytego wodą, odtłuszczonego i rozdrobnionego do rozmiarów poniżej 12 mm w ilości 580 g zawierającego 93,5% azotu, 0,28% CaO, 0,052% K2O, 0,071% Na2O, 0,051% Fe2C>3 wprowadza się do laboratoryjnego reaktora mieszalnikowego z mieszadłem, dodaje się wody w ilości 850 g, podgrzewa do temperatury 85°C i po 2 godzinach mieszania i kondycjonowania pierza tak przygotowany wsad surowcowy dzieli się na dwie części.

Część wsadu surowcowego o masie 550 g wprowadza się do reaktora mieszalnikowego, do którego następnie wprowadza się 250 g kwasu siarkowego o stężeniu 95% przy ciągłym i intensywnym mieszaniu. Po uzyskaniu temperatury 105°C do mieszaniny reakcyjnej dodaje się siarczanu cynku w ilości 6 g oraz siarczanu manganu w ilości 0,5 g. Roztwarzanie pierza zawierającego białko keratyny prowadzi się 9 godzin utrzymując temperaturę 115°C, do momentu uzyskania homogenicznej zawiesiny. Drugą część (porcję) wsadu surowcowego o masie 750 g wprowadza się do reaktora mieszalnikowego i następnie wprowadza się 50 g stałego wodorotlenku potasu o czystości 99% KOH, 30 g CaO o czystości 75%, 25 g NaOH o czystości 95%. Hydrolizę zasadową prowadzi się w temperaturze 96°C w czasie 6 godzin oraz przetrzymuje hydrolizat w 125°C w czasie 2 godzin dla uzyskania jednorodnej zawiesiny.

Uzyskaną z procesu hydrolizy kwaśnej zawiesinę hydrolizatu kwaśnego odmierza się w ilości 50 g, a następnie łączy w reaktorze mieszalnikowym z 400 g zawiesiny hydrolizatu zasadowego uzyskanego w procesie hydrolizy zasadowej. Łączenie odbywa się poprzez wprowadzanie cienkim strumieniem ochłodzonych do temperatury poniżej 30°C hydrolizatu kwaśnego do hydrolizatu zasadowego, przy intensywnym mieszaniu tak aby temperatura reakcji nie przekroczyła 65°C. W wyniku połączenia hydrolizatów otrzymuje się neutralizat, który jest bazą do produkcji stymulatorów ze schelatowaną formą mikroelementów.

W celu przygotowania 100 g stymulatora, do bazy składającej się z 85 g uprzednio przefiltrowanego hydrolizatu białkowego o pH 7,33 wprowadza się w temperaturze 50°C mikroelementy w następujących formach i ilościach: (B) boraks 3,2 g, (Cu) siarczan miedzi 5 g, (Fe) siarczan żelazawy 12 g, (Mn) siarczan manganu 4 g, (Mo) molibdenian amonu 0,4 g, (Zn) siarczan cynku 4 g, (Mg) siarczan

PL 232 367 Β1 magnezu 26 g oraz wprowadza wodę w ilości 15 g, a następnie masę reakcyjną intensywnie miesza się w temperaturze 50°C przez 2 godziny.

Po rozpuszczeniu wyżej wymienionych soli mieszaninę koryguje się do pH 7,14 za pomocą dodatku kwasu cytrynowego. Następnie do mieszaniny wprowadza się glikol etylenowy w ilości 1 g oraz sorbinian potasu w ilości 0,1 g, a następnie roztwór schładza się i poddaje procesowi filtracji, uzyskując 100 g stymulatora i 7,7 g placka filtracyjnego, który kieruje się do przetwarzania w kolejnej szarży wytwarzania produktu.

Skład wytworzonego stymulatora, który zawiera hydrolizat białka keratyny wzbogacony w mikroelementy oraz koformulanty, pokazano w tabeli 2 poniżej.

Tabela 2

Komponent	Funkcja	Udział [% mas.]
Hydrolizat białka keratyny	Składnik aktywny	85,0
Bor(B)	Składnik aktywny	0,2
Miedź (Cu)	Składnik aktywny	0,1
Żelazo (Fe)	Składnik aktywny	0,2
Mangan (Mn)	Składnik aktywny	0,2
Cynk (Zn)	Składnik aktywny	0,4
Magnez (MgO)	Składnik aktywny	0,5
Sorbinian potasu	Konserwant	0,1
Glikol propylenowy	Przeciwzamrażacz	1,50
Kwas L-askorbinowy	Konserwant	0,15
Woda demineralizowana	Rozpuszczalnik	uzupełnienie do 100 %

Produkt finalny jest nawozowym stymulatorem wzrostu roślin w formie płynnej, zwierając (w procentach masowych przeliczeniu na suchą masę): 3,86% N, 0,31% P2O5,18,01% K2O, 5,76% SO3, sumaryczna zwartość L-aminokwasów 25,23%.

Przykład 7

Nadawę pierza uprzednio przemytego wodą, odtłuszczonego i rozdrobnionego do rozmiarów poniżej 10 mm w ilości 1000 g, zawierającego 94% azotu, 0,38% CaO, 0,055% K2O, 0,081% Na₂O, 0,055% Fe₂O3 wprowadza się do reaktora mieszalnikowego, dodaje się wody w ilości 1700 g, podgrzewa do temperatury 90°C i po 2 godzinach mieszania i kondycjonowania pierza, tak przygotowany wsad surowcowy dzieli się na dwie części. Część wsadu surowcowego o masie 1150 g wprowadza się do reaktora mieszalnikowego, do którego następnie wprowadza się 450 g kwasu siarkowego o stężeniu 92% przy ciągłym i intensywnym mieszaniu. Po uzyskaniu temperatury 115°C do mieszaniny reakcyjnej dodaje się siarczanu cynku w ilości 10 g oraz siarczanu manganu w ilości 1 g. Roztwarzanie pierza zawierającego białko keratyny prowadzi się 8 godzin utrzymując temperaturę między 110-115°C, do momentu uzyskania homogenicznej zawiesiny. Drugą część (porcję) wsadu surowcowego o masie 1550 g wprowadza się do reaktora mieszalnikowego i następnie wprowadza się 110 g stałego wodorotlenku potasu o czystości 99% KOH, 65 g CaO o czystości 75%, 55 g NaOH o czystości 95%. Hydrolizę zasadową prowadzi się w temperaturze 96°C w czasie 6 godzin, po czym hydrolizat przetrzymuje się w 120°C w czasie 2 godzin dla uzyskania jednorodnej zawiesiny.

Uzyskaną z procesu hydrolizy kwaśnej zawiesinę hydrolizatu kwaśnego odmierza się w ilości 20 g, a następnie łączy w reaktorze mieszalnikowym z 180 g zawiesiny hydrolizatu zasadowego uzyskanego w procesie hydrolizy zasadowej. Łączenie odbywa się poprzez wprowadzanie cienkim strumieniem ochłodzonych do temperatury poniżej 30°C hydrolizatu kwaśnego do hydrolizatu zasadowego, przy intensywnym mieszaniu tak aby temperatura reakcji nie przekroczyła 65°C. W wyniku połączenia hydrolizatów otrzymuje się neutralizat, który jest bazą do produkcji stymulatorów ze schelatowaną formą mikroelementów.

PL 232 367 Β1

W celu przygotowania 100 g stymulatora, do bazy składającej się z 80 g uprzednio przefiltrowanego hydrolizatu białkowego o pH 7,02 wprowadza się w temperaturze 50°C wodę w ilości 15 g, mikroelementy w następujących formach i ilościach: (B) boraks 3,2 g, (Fe) siarczan żelazawy 3 g, (Mn) siarczan manganu 2 g, (Zn) siarczan cynku 2 g, a następnie masę reakcyjną intensywnie miesza się w temperaturze 50°C przez 2 godziny. Po rozpuszczeniu wyżej wymienionych soli mieszaninę koryguje się do pH 7,14 za pomocą dodatku wodorotlenku potasu. Następnie do mieszaniny wprowadza się glikol propylenowy w ilości 15 g orazsorbinian potasu w ilości 1 g, a następnie roztwór schładza się i poddaje procesowi filtracji, uzyskując 100 g stymulatora i 50,7 g placka filtracyjnego, który kieruje się do przetwarzania w kolejnej szarży wytwarzania produktu.

Skład wytworzonego stymulatora, który zawiera hydrolizat białka keratyny wzbogacony w mikroelementy oraz koformulanty, pokazano w tabeli 3 poniżej.

Tabela 3

Komponent	Funkcja	Udział [% mas.]
Hydrolizat białka keratyny	Składnik aktywny	85,0
Bor (B)	Składnik aktywny	0,20
Żelazo (Fe)	Składnik aktywny	0,10
Mangan (Mn)	Składnik aktywny	0,10
Cynk (Zn)	Składnik aktywny	0,20
Magnez (MgO)	Składnik aktywny	0,9
Sorbinian potasu	Konserwant	0,1
Glikol propylenowy	Przeciwzamrażacz	1,50
Kwas L-askorbinowy	Konserwant	0,15
Woda demineralizowana	Rozpuszczalnik	uzupełnienie do 100%

Produkt finalny jest nawozowym stymulatorem wzrostu roślin w formie płynnej, zwierając (w procentach masowych przeliczeniu na suchą masę): 3,92% N, 0,29% P2O5,17,49% K2O, 5,43% SO3 i sumaryczna zwartość L-aminokwasów 24,93%.

Tak przygotowany roztwór rozcieńczono w stosunku 1:1, tzn. użyto 100 g stymulatora i 100 g wody, po czym poddano procesowi suszenia rozpyłowego w temperaturze 105°C do 110°C. Otrzymano sypki produkt w ilości 30 g, co daje wydajność procesu na poziomie 30%.

Claims

Zastrzeżenia patentowe

1. Stymulator wzrostu i rozwoju roślin na bazie hydrolizatów białkowych surowców pochodzenia naturalnego, zwłaszcza zawierających keratynę, mający formę roztworu wodnego lub proszku do rozpuszczania w wodzie, zawierający rozpuszczalne w wodzie aminokwasy, co najmniej jeden z makro i/lub mikroelementów takich jak azot, fosfor, potas, magnez, wapń, siarkę, bor, miedź, żelazo, mangan, molibden, cynk, kobalt oraz zawierający ewentualnie związki biologicznie czynne o właściwościach przeciwutleniających, przeciwbakteryjnych, przeciwgrzybowych, jak polifenole, kwasy wielonienasycone, florotaniny, polisacharydy, karotenoidy i ewentualnie hormony roślinne, w tym fitosterole - cytokininy, auksyny, gibereliny, a ponadto korzystnie zawierający substancje stabilizujące roztwór hydrolizatu przed ich niepożądaną destabilizacją, konserwanty, substancje emulgujące i zwiększające wodorozpuszczalność, środki powierzchniowo czynne, antypieniące, przeciwzamarzacze, regulatory pH, znamienny tym, że zawiera 1-99% mas., korzystnie 50-75% mas., w przeliczeniu na masę preparatu, rozpuszczalnej w wodzie mieszaniny aminokwasów, będących produktem łączenia w temp, poniżej 65°C, pierwszego hydrolizatu białkowego powstałego w procesie hydrolizy kwasowej z substancji naturalnych zawierających keratynę z drugim hydrolizatem białkowym powstałym

PL 232 367 B1 w procesie hydrolizy zasadowej z substancji naturalnych zawierających keratynę, przy zachowaniu stosunku masowego pierwszego do drugiego hydrolizatu od 1 : 1 do 1 : 20, która to operacja łączenia hydrolizatów jest prowadzona przed połączeniem mieszaniny aminokwasów z roztworem zawierającym wodororozpuszczalną sól co najmniej jednego z makro i/lub mikroelementów takich jak: azot w ilości 0,1 do 40% mas., fosfor w przeliczeniu na P2O5 w ilości 0,1 do 40% mas., potas w przeliczeniu na K2O w ilości 0,1 do 40% mas., magnez w przeliczeniu na MgO w ilości 0,1 do 40% mas., wapń w przeliczeniu na CaO w ilości 0,1 do 30% mas., siarka w przeliczeniu na SO3 w ilości 0,1 do 40% mas., bor w ilości 0,01 do 25% mas., miedź w ilości 0,01 do 25% mas., żelazo w ilości 0,01 do 25% mas., mangan w ilości 0,01 do 25% mas., molibden w ilości 0,001 do 15% mas., cynk w ilości 0,01 do 25% mas, kobalt w ilości 0,001 do 10% mas., lub jest prowadzona w roztworze zawierającym wodororozpuszczalną sól siarczanową co najmniej jednego z pierwiastków z grupy Zn, Cu, Mg, Fe, Mn, przy czym łączenie mieszaniny aminokwasów z makro i/lub mikroelementami korzystnie prowadzone jest w obecności przynajmniej jednego związku z grupy obejmującej polisacharydy, polialkohole, kwasy humusowe i fulwowe, kwas cytrynowy, kwas askorbinowy, kwas etylenodiaminotetraoctowy, a pH stymulatora wynosi 2 do 12, korzystnie 4 do 8, a najkorzystniej 6,3 do 7,5.
2. Stymulator według zastrz. 1, znamienny tym, że pierwszy hydrolizat białkowy stanowiący komponent mieszaniny aminokwasów jest produktem procesu hydrolizy kwasowej prowadzonej przez 1-12 godzin w temperaturze 80-200°C z użyciem kwasu siarkowego o stężeniu 20 -98% mas. lub kwasu fosforowego o stężeniu 20-76% mas. lub kwasu siarkowego zmieszanego z kwasem fosforowym, korzystnie w stosunku od 1 : 1 do 1 : 4, przy stosunku masowym kwasu do surowca zawierającego keratynę od 0,1 do 2, w obecności katalizatora hydrolizy w postaci siarczanu sodu i/lub siarczanu cynku i/lub siarczanu manganu, w ilości do 2% mas. w przeliczeniu na czysty pierwiastek.
3. Stymulator według zastrz. 1, znamienny tym, że drugi hydrolizat białkowy stanowiący komponent mieszaniny aminokwasów jest produktem procesu hydrolizy zasadowej prowadzonej przez 1-12 godzin w temperaturze 60-200°C, z użyciem roztworów wodorotlenku potasu i/lub wodorotlenku sodu i/lub wodorotlenku wapnia, o stężeniu 10-99 masowych, przy stosunku masowym zasady do surowca zawierającego keratynę od 0,02 do 2.
4. Stymulator według zastrz. 1, znamienny tym, że mieszanina aminokwasów będących produktem łączenia pierwszego i drugiego hydrolizatu zawiera co najmniej 5% mas. biologicznie czynnych L-aminokwasów zdolnych do kompleksowania mikroelementów.
5. Stymulator według zastrz. 1, znamienny tym, że zawiera schelatowane aminokwasami formy mikroelementów co najmniej w ilości 0,01% mas.
6. Stymulator według zastrz. 1, znamienny tym, że zawiera związki kompleksowe metali stanowiących makro i/lub mikroelementy w postaci soli kwasu cytrynowego, korzystnie w ilości od 0,01 do 10% mas. i/lub etylenodiaminotetraoctowego, korzystnie w ilości od 0,01 do 10% mas.
7. Stymulator według zastrz. 1, znamienny tym, że zawiera kwas askorbinowy, korzystnie w ilości od 0,01 do 10% mas.
8. Stymulator według zastrz. 1, znamienny tym, że jego forma proszkowa, stanowi produkt suszenia wodnego roztworu stymulatora w temperaturze do 160°C, korzystnie suszenia rozpyłowego lub fluidyzacyjnego.