Przedmiotem wynalazku niniejszego jest sposób wytwarzania prochu nitroce¬ lulozowego, polegajacy na przedzeniu ni¬ tek z kolodjonu, psrzyczem kolodjon ten moze byc ewentualnie uzyty z dodatkiem wszelkich innych produktów, mogacych polepszyc wlasciwosci prochu i ulatwic fa¬ brykacje.Proch wedlug wynalazku jest bardzo latwy do wytwarzania i stosowania. Moz¬ na zwlaszcza zastosowac do wytwarzania go sposoby, uzywane do wyrobu jedwabiu sztucznego.Nici prochowe moga posiadac rowek podluzny o jakimkolwiek odpowiednim przekroju; rowek ten sluzy ewentualnie do umieszczenia w nim produktu, róznego od materjalu nitki Na rysunku przedstawiono dla przy¬ kladu urzadzenia do wytwarzania nici ko- lod jonowych.Fig. 1 przedstawia schematycznie urza¬ dzenie saczace i zasilajace dysze prze¬ dzalnicze, fig. 2 i 3 przedstawiaja schema¬ tycznie dwa urzadzenia do przedzenia i koagulowania nitek, fig. 4 przedstawia schematycznie urzadzenie do regulowania naprezenia nitek, fig. 5 przedstawia sche¬ matycznie urzadzenie do obróbki nitek, fig. 6 i 7 przedstawiaja przekrój pionowy *) Wlasciciel patentu oswiadczyl, ze wynalazcami sa: Rausch, Blanchard, de Varine Bonan, Fauveau i Pineault.i tffoltfk mlfoi 4yc£f $toz%dfcalniczej l wtwfrzattóa nitek z ^rowkami podluznemi, | iEl*\ przmisiai^k przekrój pionowy od- ^nsgfifty^dyszy; fig/9 uwidocznia przekrój * poprzeczny nitki^ "wytwarzanej zapomoca tej dyszy, a fig. 10 — 12) — przekrój po¬ przeczne nitejc inp.cgo ksztaltu; fig. 13 i 14 pr^stówiiiltyj^^unek w widoku oraz przekroju osiowym, a fig. 15 i 16 — widok oraz przekrój poprzeczny innej odmiany ladunku.Sposób, opisany ponizej, dotyczacy wytwarzania prochu wedlug wynalazku, obejmuje przedewszystkiem wytwarzanie kolodjonu, Kolodjon ten powinien posiadac odpo¬ wiednia plynnosc.Do wyrobu kolodjonu stosuje sie nitro¬ celuloze o takiej zawartosci azotu, aby ni¬ troceluloza byla zupelnie Tfozpuszczalna lub prawie rozpuszczalna w obranym roz¬ puszczalniku. W pewnych przypadkach mozna usuwac czesci nierozpuszczalne przez saczcnie.Mozna np. zastosowac, jako nitrocelu¬ loze, bawelne strzelnicza, znitrowana pap¬ ke drzewna o odpowiednich wlasciwo¬ sciach i t. d. Wybór nitrocelulozy zalezy od zamierzonego zastosowania jej, od spo¬ sobu li Urzadzen, stosowanych do prze¬ dzenia, a takze od rodzaju rozpuszczalni¬ ka lub rozpuszczalników.Do fejlodjonu mozna 'dodawac siibstan- cyj, ;ihaj%cych tta celu ulepszenie Wlasci¬ wosci prochu (wlasciwosci balistycznych, "trWalofctó', hlgroskopijnOsci, gestosci'i t. d.), badz tez umozliwiajacych lub ulatwiaja¬ cych zabieg przedzenia (np. zmniejszaja¬ cych lfcpkosc kolodjonu). Jciko substancje pomocnicze mozna stosowac np. nitrogli¬ ceryna, dwu- albo trójnitrotoluen, dwuni- tfOglikol, podstawione moczniki, estry, dWufenyloariiine i t. d.Nitroceluloze, ptzeiiaczorta Ho wyrobu kolodjonu, mozna pozbawic wszystkiej al¬ bo czesci jej wody badz przez wysuszenie (np, W prózni) W obecnosci lub bez srod¬ ka zelatynujacego, rozpuszczalnika albo Ciaia, wchlaniajacego wode, badz przez zmieszanie z rozpuszczalnikiem lub srod¬ kiem zelatynujacym i walkowanie na go¬ raco, badz przez odwodnienie zapomoca odpowiedniego ciala (np, zapomoca alko¬ holu butylowegoj pod prasa, w suszarce albo w innem urzadzeniu, badz wreszcie zapomoca wszelkiego innego odpowiednie¬ go zabiegu.Nitrogliceryne mozna wprowadzac bez¬ posrednio lub tez jako skladnik prochu, który sie ponownie przerabia w celu wy¬ tworzenia kotodjanu, badz wreszcie w ten spjosób, iz kolodjon wyrabia sie z plyt z nitrocelulozy i nitrogliceryny, zawieraja¬ cych ewentualnie jedno lub kilka cial^po¬ mocniczych i mala ilosc wilgoci.Mieszanie nitrocelulozy z rozpuszczal¬ nikiem lub rozpuszczalnikami i cialami pomocniczymi przeprowadza sie w odpo- wiedniem urzadzeniu i w przeciagu okre¬ slonego czasu, zachowujac odpowiednie warunki np, temperature.Po wytworzeniu kolodjon mozna pod¬ dawac dojrzewaniu w odpowiednich wa¬ runkach. Przesacza sie go równiez i odga¬ zowuje.Stosowany 'filtr powiiiifen imtó 'oczka dostatecznie drobne, aby nie mogly przez nie przejsc czastki, mogace 'zaftkac "dysze przedzalnicza. Nie moze on *miec jednak oczek tak drobnych, zóby ulegaly zakleja¬ niu koiodjonem. Rodzaj jego powinien byc' równiez dostosowany do kolodjanu, prze¬ znaczonego do saczenia; saczek moze byc perkalowy, jedwabny, z ^sisttki metalowej (np, z niklu, monelu, bronzu, bronzu fo¬ sforowego) i t, d.Tak przygotowany kolodjon przedzie sie nastepnie, przyczem przedzenie mozna przeprowadzac kilkoma sposobami. Poni¬ zej podaje sie ilf^a 'jjlfówne, sposoby prze¬ dzenia.Sposób 1, Kolodjon .pod cisnieniemprzetlacza sie przez dysze przedzarki i po wyjsciu z nich w postaci nitek wprowadza sie do kapieli koagulujacej; nastepnie nit¬ ki nawija sie na cewki. W pewnych przy¬ padkach kapiel koagulujaca mozna zasta¬ pic gazem koagulujacym.Chcac otrzymac nitki o stalej srednicy, nalezy zastosowac rózne ostroznosci, a mia¬ nowicie: zapewnic stalosc doplywu kolo- djonu, odpowiednie naprezenie przy wy¬ ciaganiu nitki oraz stalosc skladu i tempe¬ ratury kapieli koagulujacej. W przemysle jedwabiu sztucznego zastosowano wiele u- rzadzen w celu zapewnienia tych warun¬ ków; urzadzenia te daja sie równiez za¬ stosowac do przeprowadzania sposobu we¬ dlug wynalazku niniejszego.W urzadzeniu, przedstawionem na fig. 1, kolodjon 1 przechodzi najpierw przez mieszarke 2 z podwójnemi sciankami, w której utrzymuje sie odpowiednia tempe¬ rature przez przepuszczanie miedzy scian¬ kami mieszarki odpowiedniej cieczy o pewnej temperaturze.Z mieszarki kolodjon przechodzi do zbiornika 3, ogrzewanego równiez w razie potrzeby do pozadanej temperatury przez przepuszczanie cieczy ogrzewajacej mie¬ dzy podwójnemi sciankami zbiornika.U podstawy zbiornika 3 znajduje sie pompa 5, która przeprowadza kolodjon do jednego z filtrów 6 i 67, umieszczonych równolegle, tak iz mozna poslugiwac sie niemi na zmiane i oczyszczac ten, którego sie w danej chwili nie uzywa (na rysunku filtr 6a).Pompa 5 umieszczona jest bezposred¬ nio na dnie zbiornika 3.Przesaczony kolodjon przez kurek trój drogowy 7 przechodzi do zbiorników 8, 8a, skad jest odciagany zapomoca pomp 9, 9a i prowadzony do bateryj filtrów 10, 10a o kilku plótnach co raz gesciej szych, przyczem filtry te sa umieszczone (najle¬ piej) równolegle, jak filtry 6, 6a.Drugi raz przesaczony kolodjon prze¬ chodzi do zbiornika 11, nastepnie dQ skrzynki IZ, zawierajacej zawór, skad ko* lodjon przechodzi do przedzarki przewo* dem 13 pod scisle okreslonem cisnieniem.Nadmiar kolodjonu wraca do zbioru^ ków 8, 8a przewodem 14.Manometry 15 wskazuja cisnienie ko¬ lodjonu w róznych miejscach urzadzenia.Urzadzenie to posiada ponadto rurki wy¬ lotowe 16, sluzace do odgazowywania ko¬ lodjonu.Jesli przedzenie przeprowadza aie, sto¬ sujac koagulacje nitek w cieczy, to prze¬ wód 13 laczy sie z rura z dyszami prze- dzalniczemi 17, umieszczona y kapieli koagulujacej 18 (fig. 2), poczem otrzyma¬ ne nitki nawija sie badz cienka warstwa na cewke 19 o duzej sor-ednicy, badz gruba warstwa na cewke, której szybkosc obrotu maleje w miare wzrostu grubosci warstwy nitek na cewce (iloczyn z obwodu kola warstwy nitek przez szybkosc katowa obrotu pozostaje staly), sklad i tempera¬ ture kapieli utrzymuje sie stale dzieki nie¬ przerwanemu doplywowi cieczy o poza¬ danej temperaturze oraz stalemu odply¬ wowi cieczy na przeciwleglym koncu ka¬ pieli przy ewenlualineim ogrzewaniu kapie¬ li przez przepuszczanie cieczy ogrzewaja¬ cej miedzy podwójnemi sciankami zbiorni¬ ka, zawierajacego kapiel koagulujaca.Mozna równiez stosowac wszelkie inn? od¬ powiednie urzadzenia.Mozna np. stosowac znany sposób wy¬ ciagania i nawijania nitek zapomoca wi¬ rówki przedzalniczej.Przedzie sie naogól zdolu do góry pio¬ nowo albo ukosnie, lecz mozna równiez stosowac urzadzenia, umozliwiajace prze¬ dzenie poziome lub pionowe zgóry nadól albo w kierunkach posrednich, zreszta nit¬ ka moze przebywac dowolna droge mie¬ dzy dysza przedzalnicza a cewka* Rodzaj, wymiary i ksztalt dyszy prze¬ dzalniczej zaleza od rodzaju przerabiane¬ go kolodjonu oraz od pozadanych wfaulci-. — 3 —wosci wytwarzanego prochu. Dysza moze np. posiadac otwór okragly lub splaszczo¬ ny albo moze byc zaopatrzona w trzpien w otworze (do wyrobu nitek z kanalem w srodku) i t. d. Dysza moze miec równiez kilka otworów.Otwory dysz przedzalniczych moga miec brzegi zabkowane lub miec ksztalt gwiazdy, dzieki czemu otrzymuja sie nitki o wiekszej powierzchni zewnetrznej, dzie¬ ki czemu zwieksza sie latwosc zapalania sie nitki prochowej.W tym samym celu ulatwienia otrzy¬ mywania latwo sie zapalajacych nitek pro¬ chowych mozna stosowac koagulacje za¬ pomoca kapieli, zawierajacej odpowiednia sól w roztworze (np. saletre); po zabiegu tym moze nastepowac moczenie, majace na celu usuniecie soli, zeby w powierzchni prochu wytworzyc pory; moczenie mozna uskuteczniac przed wysuszeniem albo po niem.Poza ksztaltami otworów, wspomnia- nemi powyzej, mozna jeszcze stosowac ksztalt litery V albo ksztalty krzywe, przypominajace meniski. Naprzyklad nit¬ ka A (fig. 10) posiada przekrój w postaci litery V, nitka C (fig. 11) w postaci pod¬ kowy, a nitka D (fig. 12) w postaci pól¬ ksiezyca o powierzchniach: wypuklej i wkleslej.Dysza przedzalnicza moze byc zrobio¬ na ze szkla, niklu, metalu szlachetnego, stopu Monera lub wszelkiego innego od¬ powiedniego materjalu, zaleznie od rodza¬ ju kolodjonu, który sie przedzie.Wytwarzana nitke mozna podczas na¬ wijania zraszac kapiela koagulujaca.Mozna nawijac kilka nitek razem albo kazda zasobna.Mozna np. wytwarzac motki albo na¬ wijac nitki na cewki zapomoca któregokol¬ wiek sposobu, stosowanego w przielnysle jedwabiu sztucznego.Wreszcie mozna wogóle stosowac wszel¬ kie urzadzenia, sposoby postepowania i t. d., stosowane w przemysle jedwabiu sztucznego, o ile tylko te urzadzenia, spo¬ soby postepowania i t. d. nie wplywaja szkodliwie na wytwarzane nirtjki z punk¬ tu widzenia ich zastosowania, jako pro¬ chu.To samo dotyczy odzyskiwania roz¬ puszczalnika albo uzytych cial pomocni¬ czych (badz w rozpuszczalniku, badz w kapieli koagulujacej), które mozna wycia¬ gnac z zuzytej kapieli koagulujacej albo z atmosfery, otaczajacej urzadzenia.Sposób z zastosowaniem koagulacji na mokro jest odpowiedni zwlaszcza przy przeróbce kolodjonów; wytworzonych przy uzyciu jako rozpuszczalnika alkoholu me¬ tylowego; w tym przypadku nalezy calko¬ wicie odwodnic bawelne strzelnicza albo stosowac pomocniczy rozpuszczalnik. Ka¬ piela stracajaca jest wtedy woda zimna, ciepla lub goraca z dodatkiem lub bez do¬ datku alkoholu etylowego lub metylowego albo innych cial organicznych czy mineral¬ nych.Filtr moze byc perkalowy albo z siatki niklowej.Sposób ten polega na przetlaczaniu ko¬ lodjonu pod cisnieniem przez dysze prze¬ dzalnicze 17a (fig. 3), umieszczone w ko¬ morze 40, w której nitki koaguluje sie przez odparowanie rozpuszczalnika. To odparowanie mozna przyspieszyc, ogrze¬ wajac komore, posiadajaca podwójne scianki, albo wpuszczajac do komory o- grzany strumien gazu, np. przez otwór 40 at i wypuszczajac go przez otwór 40 b9 albo wreszcie zapomoca wytwarzanej w komo¬ rze prózni (komora nie posiada wtedy otworu 40a, a wylot 40b jest polaczony z urzadzeniem ssacem). Mozna równiez stosowac dwa albo trzy z wyzej wymie¬ nionych srodków jednoczesnie.Wytworzone nitki nawija sie po wyj¬ sciu z komory 40 np. w taki sam sposób, jak przy mokrej koagulacji, na bebny 19.Szerokosc (lub srednica) nitek prochu, — 4 -wytwarzanych w mysl wynalazku, moze zmieniac sie w granicach bardzo rozle¬ glych, zawartych miedzy wartoscia dol¬ na = 0,05 — 0,06 mm i górna = 10 cm.Grubosc (w przypadku nitek w postaci rurek, tasm plaskich lub o powierzchniach krzywych i t. d.) moze zmieniac sie w gra¬ nicach od 0,05 lub 0,06 mm do kilku mili¬ metrów.W zaleznosci od rodzaju kolodjonu oraz grubosci nitek proch ten nadaje sie do rozmaitego uzytku.Dla przykladu przytoczyc mozna naste¬ pujace zastosowania.Nitek bardzo cienkich (0,05 — 0,2 mm) uzywa sie do nabojów do broni ma¬ lego kalibru, np. rewolwerów, pistoletów; nitek cienkich (0,1—0,3 mm)—do nabojów do broni mysliwskich; nitek srednich (0,25 — 1,00 mm) — do nabojów do ka¬ rabinów* i malych armatek; nitek w postaci grubych tasm — do nabojów malych i srednich dzial.Fig. 9 przedstawia przekrój poprzecz¬ ny nitki prochu, uzyskiwanego zapomoca dysz typu, opisanego ponizej. Nitka ta po¬ siada ksztalt rurki o szczelinie podluz¬ nej B'.Chcac otrzymac nitki o stalej srednicy, nalezy przy zastosowaniu tego sposobu przedsiewziac specjalne ostroznosci, po¬ dobne do tych, jakie sie stosuje w prze¬ mysle jedwabiu sztucznego* Oczywiscie wszystko, co powiedziano w zwiazku z zastosowaniem sposobów po¬ stepowania lub jakichkolwiek urzadzen, uzywanych w przemysle jedwabiu sztucz¬ nego i dotyczacych przedzenia przy zasto¬ sowaniu koagulacji na mokro, dotyczy równiez sposobu przedzenia na sucho.Sposób przedzenia na sucho nadaje sie mianowicie przy stosowaniu kolodjonów acetonowych.Otrzymane nitki prochowe wykoncza sie, jak nastepuje.Nitki, nawiniete na cewki lub motki, odwadnia sie oraz uwalnia od rozpuszczal¬ ników albo od nadmiaru zawartych w nich materjalów przez ociekanie, suszenie, mo¬ czenie i t. d., nastepnie przeprowadza w postac, odpowiednia do uzytku, np, przaz pociecie, przesianie i oddzielenie kawal¬ ków anormalnych.Poza tern mozna zastosowac obróbke nitek, majaca na celu np. zmniejszenie za¬ palnosci, szybkosci spalania oraz „sity" prochu, to znaczy, cisnienia, wytwarzane¬ go kilogramem prochu wskutek rozkladu w zamknietym naczyniu, przyjmujac, ze rozklad ten daje gazy, czyniace zadosc prawu Mariotte'a i Gay - Lussaca, albo zmiane gestosci grawimetrycznej prochu, albo wreszcie osiagniecie obu tych wyni¬ ków jednoczesnie. Obróbka ta polega np, na wygladzaniu nitek. Mozna wreszcie proch zabarwic albo ografitowac.Przed uzyciem proch podlega ostatecz¬ nemu suszeniu, poczem pozwala mu sie naciagnac zpowcotem pozadana ilosc wil¬ goci.Wszelkie sposoby postepowania oraz urzadzenia, stonowane do wykonywania tych zabiegów przy fabrykacji prochu zwyklemi sposobami, nadaja sie równiez w sposobie niniejszym.Chcac otrzymac /nitki prawidlowe, nale¬ zy przedsiewziac pewne ostroznosci; uwla¬ szcza ociekanie, suszenie i moczenie wszystkich nitek nalezy uskuteczniac w identycznych warunkach temperatury, ci' snienia, naprezenia nitki, czasu trwania! (przy kazdym z tych trzech zabiegów} wilgotnosci atmosfery (podjczas ociekania i suszenia), skladu i objetosci kapieli w sto¬ sunku do objetosci prochu (przy mocze¬ niu) i t. d.Podczas tych zabiegów mozna w tym celu naprezac nitki w urzadzeniach, za¬ pewniajacych, np. zapomoca przeciwcieza¬ ru, okreslone i stale naprezenie nitek, Fig. 4 przedstawia urzadzanie, posia¬ dajace dwa slupy pionowe 20, 2t, pdfej- — & —czone dwoma pretami poziomem! 22, 23 ze stali niklowanej. Slup 20 jest nierucho¬ my, a slup 21 — ruchomy.Pret górny 22 jest nieruchomy, jest on polaczony na stale ze slupem 20, a jego koniec przeciwlegly mozna przytwierdzac do slupa 21 w jakikolwiek odpowiedni spo¬ sób.Pret dolny 23 moze sie przesuwac pio¬ nowo miedzy dwoma slupami, a jego kon¬ ce sa w tym celu umieszczone w prowad¬ nicach 20° i 21a tych slupów.Urzadzenie sie rozkreca, nawleka sie pasma 24 na dwa prety 22 i 23, skreca sie urzadzenie ponownie i wytwarza zadane naprezenie, zawieszajac na precie 23 cie¬ zar 25, dobrany odpowiednio do liczby pasm oraz do liczby nitek w kazdem pasmie. Pret 23 posiada u dolu strzemie 23a, na którem zawiesza sie odpowiedni ciezar 25.Pasma kraje sie nastepnie na kawalki jednakowej dlugosci, poczem starannie sortuje.Obróbke, przeznaczona do zmiany (w kierunku oslabienia lub zmniejszenia) wszystkich lub niektórych tylko wlasciwo¬ sci prochu, jak sily (w sensie wskazanym powyzej), szybkosci spalania, zapalnosci, mozna uskuteczniac badz to po pocieciu nitek zapomoca np. metod zwyklych (wy¬ gladzania i t. d.), badz w przypadku ni¬ tek niepocietych, przez przepuszczanie ich przez ciecz, w rodzaju np. roztworu kamfory w alkoholu, lub przez gaz, które odgrywaja role opózniacza, rozpuszczalni¬ ka lub czynnika zelatynujacego.Do kolodjonu mozna równiez dodawac barwnika.Do obróbki wykonczajacej mozna np. zastosowac urzadzenie, przedstawione schematycznie dla przykladu na fig. 5.Nitka 26 odwija sie z cewki 27, osa¬ dzonej wahliwie okolo swej osi, i przecho¬ dzi przez kapiel obrabiajaca 28 po wo¬ dziku 29.Kapiel obrabiajaca moze byc np. utwo¬ rzona z roztiworu kamfory, centralitu albo ftalanu etylowego w alkoholu etylowym (mniej lub bardziej rozcienczonym) albo w benzolu.Po przejsciu przez kapiel nitka prze¬ chodzi do suszarki i odzyskiwacza 30 przez otwór 30a, który moze byc zaopa¬ trzony w szczotki, zgarniajace ciecz. W suszarce nitka przechodzi po waleczku wo¬ dzacym 31 na waleczek naciagajacy 32, poczem wychodzi z suszarki i nawija sie na motowidlo 33.Waleczek 32 jest obciazony ciezarem 32a, który naciaga odpowiednio nitke.Szybkie przechodzenie nitki reguluje sie tak, aby suszenie nitki bylo calkowicie zakonczone przed nawinieciem na motowi¬ dlo33.Skladniki kapieli, wyparowane w su¬ szarce 30, odzyskuje sie zapomoca jakie¬ gokolwiek odpowiedniego urzadzenia, nie- uwidocznionego na rysunku.Kapiel obrabiajaca moze byc utworzo¬ na równiez z odpowiednio dobranego ko¬ lodjonu, który wytwarza na nitce powloke, majaca mniejsza szybkosc zapalania sie niz sama nitka.Do wytwarzania prochu wedlug wyna¬ lazku mozna oczywiscie stosowac wszel¬ kie inne odpowiednie urzadzenia, rózne od wyzej wspomnianych i przedstawio¬ nych na rysunku schematycznie jedynie tytulem przykladu, a takze stosowac wszelkie odpowiednie zmiany w urzadze¬ niach i sposobach postepowania, których nie opisano szczególowo, jako zbytecznych dla zrozumienia wynalazku, oraz stoso¬ wac w wyzej opisanych warunkach wszel¬ kie zabiegi, stosowane w przemysle jedwa¬ biu sztucznego, ewentualnie wprowadza¬ jac do nich wszelkie odpowiednie zmiany, uwzgledniajace warunki fabrykacji, nie wykraczajac przez to poza ramy wynalaz¬ ku.Tak np. zamiast opisanych powyzej u- — 6 —rzadzen mozna stosowac urzadzenie, umozliwiaj ace fabrykacje ciagla, to j est sluzace do przedzenia, ociekania, suszenia, moczenia, obrabiania koncowego, suszenia ostatecznego, ponownego wchlaniania wil¬ goci i ewentualnego krajania albo wytwa¬ rzania ladunków, opisanych ponizej.Mozna równiez przeprowadzac wytwarza¬ nie kolodjonu w sposób ciagly.Sposobem wedlug wynalazku mozna wytwarzac proch w postaci rurek z po¬ dluzna szczelina lub tez w postaci nitek z rowkiem podluznym, mniej lub bardziej glebokim o dowolnym odpowiednim prze¬ kroju.Rurka ta moze posiadac jeszcze w chwili przedzenia wiecej niz jedna szczeli¬ ne podluzna i w tym przypadku sklada, sie w rzeczywistosci z kilku nitek oddziel¬ nych, których liczba jest równa liczbie szczelin; nitki te moga byc nastepnie po¬ laczone zpowrotem, np. przez rozciagnie¬ cie i (albo) skrecenie.Takie nitki mozna latwo wytwarzac za- pomoca odpowiednich dysz przedzalni¬ czych.Fig. 6 — 8 przedstawiaja dysziej prze¬ dzalnicze, pozwalajace na wytwarzanie nitki w postaci rurki ze; szczelina albo po¬ siadajacej rowek podluzny.Dysza, przedstawiona na fig. 6 — 7, posiada oslone 37, w której znajduje sie otwór przedzalniczy 37°.W otworze 37a umieszczony jest trzpieniek 38, który przenika przez otwór 37a i posiada wystep 38a, opierajacy sie o brzeg otworu, dzieki czemu nitka przybie¬ ra opisana powyzej postac.Trzpieniek 38 jest osadzony na pod¬ stawie 39, wchodzacej do oslony 37 i po¬ siadajacej otwory przepustowe 39a do ko¬ lodjonu oraz kolnierz zewnetrzny 39h.W odmianie dyszy, przedstawionej na fig. 8, trzpieniek 38 jest osadzony na pod¬ stawie 40, do której jest przymocowany np. zapómoca nagwintowanego konca i na- srdbka 41.JPondstawa 40 posiada otwory przepustowe 40a oraz kolnierz zewnetrz¬ ny 40b.Dysza przedzalnicza moze miec kilka otworów, z których kazdy moze posiadac trzpieniek.Zaleznie od rodzaju, rozmiarów i ksztaltu dyszy, rodzaju przedzonego pro¬ duktu i urzadzen, zastosowanych do prze¬ dzenia, mozna stosowac inne urzadzenia, przytwierdzajace albo utrzymujace trzpie¬ niek na miejscu.Jedna z zalet prochu wedlug wynalaz¬ ku stanowi latwosc jegp fabrykacji oraz moznosc stosowania go do nabojów do bro¬ ni palnej i zapalników.Przy wytwarzaniu tych nabojów nitki, uzyskiwane w mysl wynalazku niniejsze¬ go, mozna skrecac, splatac, tkac lub na¬ wijac. ' W nabojach, zawierajacych nitki, zwi¬ niete zwoje moga posiadac postac cewek, klebków, czólenek i t. d. Mo£a one zawie¬ rac jedtaa luib kilka nitek badzto tego sa¬ mego rodzaju, badz róznorodiriyich, odpo¬ wiednio rozmieszczonych.Gdy pozadane jest szybkie zapalenie prochu pod dzialaniem ciepla oraz gazów, wytworzonych przez splonke naboju, na¬ bój) wykonywa sie w ten sposób, by pomie¬ dzy jego zwojami pozostawaly przestrze¬ nie wolne, co ulatwia gwaltowne zapalanie sie powierzchni nitki.Zwój mozna wykonac równiez i w ten sposób, aby byl scentrowany scisle na splonce, by wybuch tejze rozchodzil sie zupelnie symetrycznie i regularnie na cala mase naboju. Gdy np. zwój ma stanowic nabój wybuchowy ladunku, nadaje mu sie wymiary takie, by scisle wypelnil przezna¬ czona nan przestrzen.Mozna jednak nadac zwojowi wymiary mniejsze od rozmiarów komory, w której sie on znajduje, i komore te wykonac w ten sposób, by zapewnila ona scentrowa- nie, zaopatrujac ja np. w odpo- — 7 —wiedinio rozmieszczone Wystepy, ci&py ii d.Jezeli chodzi o prochy mysliwskie, to zaleca sie zaopatrywac zwój w srodkowy otww, który po nalezytenL osadzeniu zwo¬ ju przypadalby scisle naprzeciw splonki Fig, 13 i 14 wyjasniaja sposób wyko¬ nania podobnego zwoju. Zwój ten jest utworzony z nitki 41, rzadko nawinietej spiralnie i w kierunkach odwrotnych w kazdych dwóch warstwach sasiednich, przyczem powstaja komórki naksztalt pla¬ stra mioduf dzieki czemu ogien obejmuje gwaltownie cala powierzchnie poszczegól¬ nych nitek. Zwój posiada stozkowy otwór srodkowy o wiekszej podstawie, zwróconej ku splonce po nalezytem osadzeniu zwoju.Zwój moze skladac sie z kilku nitek prochu o tej samej charakterystyce lub o charakterystykach róznych.W odmianie naboju wedlug fig. 15 war¬ stwy 43 oddzielnych spirali sa przegrodzo¬ ne warstwami 44 o spiralach, przylegaja¬ cych do siebie. Taki zwój mozna powlec warstwa 45, niepalna lub trudnopalna, np. z octanu blonnika. PL