PL219958B1

PL219958B1 - Organiczna sól N-(salicylideno)-L-aminokwasu oraz sposób wytwarzania organicznej soli N-(salicylideno)-L-aminokwasu

Info

Publication number: PL219958B1
Application number: PL399444A
Authority: PL
Inventors: Ewa Janus; Zbigniew Rozwadowski; Paula Ossowicz; Ryszard Pilawka
Original assignee: Univ West Pomeranian Szczecin Tech
Priority date: 2012-06-06
Filing date: 2012-06-06
Publication date: 2015-08-31
Also published as: PL399444A1

Description

Opis wynalazku

Przedmiotem wynalazku jest organiczna sól N-(salicylideno)-L-aminokwasu oraz sposób wytwarzania organicznej soli N-(salicylideno)-L-aminokwasu. Sole te stanowią nowe chiralne ciecze jonowe.

W literaturze znane są chiralne ciecze jonowe będące organicznymi solami aminokwasów, w których grupa aminowa aminokwasu nie jest zmodyfikowana. Ciecze te otrzymano w wyniku zobojętniania grupy karboksylowej aminokwasu odpowiednim wodorotlenkiem organicznym. Otrzymano między innymi sole tetrabutylofosfoniowe (J. Kagimoto, K. Fukumoto i H. Ohno, Chem. Commun., 2006, 2254-2256), 1-etylo-3-metyloimidazoliowe aminokwasów (K. Fukumoto, M. Yoshizawa, H. Ohno, J. Am. Chem. Soc. 2005, 127, 2398-2399; H. Ohno, K. Fukumoto, Acc. Chem. Res. 2007, 40, 1122-1129), sole tetrabutyloamoniowe aminokwasów (Ch. R. Allen, P. L. Richard, A. J. Ward, L. G. A. van de Water, A. F. Masters, T. Maschmeyer, Tetrahedron Letters 47 (2006) 7367-7370) oraz sole hydroksyetylotrimetyloamoniowe aminokwasów (Q. P. Liu, X. D. Hon, N. Li, M. H. Zong, Green Chem. 2012, 14, 304). Znane są także (J. Cybulski, A. Wiśniewska, A. Kulig-Adamiak, Z. Dąbrowski, T. Praczyk, A. Michalczyk, F. Walkiewicz, K. Materna, J. Pemak, Tetrahedron Lett. 52 (2011) 13251328) sole didecylodimetyloamoniowa i benzalkoniowa proliny, które otrzymano w reakcji tego aminokwasu z chlorkiem organicznym (odpowiednio didecylodimetyloamoniowym lub benzalkoniowym), w obecności wodorotlenku potasu.

W literaturze opisane są: sól tetrabutyloamoniowa N-(salicylideno)-L-waliny oraz sól tetrabutyloamoniowa N-(salicylideno)-L-fenyloalaniny. Otrzymano je w wyniku reakcji odpowiedniego aminokwasu z aldehydem salicylowym z utworzeniem iminy, którą następnie poddano reakcji z wodorotlenkiem tetrabutyloamoniowym z utworzeniem odpowiednich soli (Z. Rozwadowski, Deuterium isotope effect on C chemical shifts of tetrabutylammonium salts of Schiff bases amino acids, Magn. Reson. Chem. 2006; 44: 881-886).

Organiczna sól N-(salicylideno)-L-aminokwasu według wynalazku o ogólnym wzorze 1, gdzie KAT+ stanowi kation tetrabutyloamoniowy, zaś R oznacza łańcuch boczny na atomie węgla α,L-aminokwasu: L-leucyny, L-izoleucyny, L-histydyny, L-treoniny, L-kwasu glutaminiowego.

Sposób otrzymywania organicznej soli N-(salicylideno)-L-aminokwasów o ogólnym wzorze 1, według wynalazku, charakteryzuje się tym, że sól tetrabutyloamoniową L-aminokwasu poddaje się reakcji kondensacji z aldehydem salicylowym. Sól tetrabutyloamoniową L-aminokwasu otrzymuje się w reakcji aminokwasu z chlorkiem lub wodorotlenkiem tetrabutyloamoniowym, przy stosunku molowym aminokwasu do chlorku lub wodorotlenku tetrabutyloamoniowego od 1:1 do 1,2:1, w temperaturze 0-60°C, przez 24 godziny. Reakcję prowadzi się w środowisku wodnym, przy nadmiarze aminokwasu w stosunku do wodorotlenku lub chlorku organicznego. Gdy jako źródło kationu tetrabutyloamoniowego stosowany jest chlorek tetrabutyloamoniowy, wówczas reakcję prowadzi się w obecności wodorotlenku jednego z litowców, wodorotlenku potasu, sodu, litu, najkorzystniej wodorotlenku potasu. Korzystnie, reakcję prowadzi się w temperaturze 0°C dla reakcji prowadzonych przy użyciu wodorotlenku tetrabutyloamoniowego lub 60°C dla reakcji z chlorkiem tetrabutyloamoniowym.

Stosuje się sól tetrabutyloamoniową dowolnego L-aminokwasu, na przykład: L-leucyny, L-izoleucyny, L-histydyny, L-treoniny, L-kwasu glutaminiowego, L-waliny, L-fenyloalaniny.

Korzystnie, stosuje się organiczną sól tetrabutyloamoniową wolną od aminokwasu i wody. Reakcję kondensacji prowadzi się przy stosunku molowym soli tetrabutyloamoniowej aminokwasu do aldehydu od 1:1,1 do 1:2, w środowisku etanolu lub bez użycia rozpuszczalnika, w temperaturze pokojowej przez 24 h. Produkt oczyszcza się z nieprzereagowanego aldehydu za pomocą ekstrakcji heksanem lub destylacji próżniowej. Resztki aldehydu i n-heksanu usuwa się pod zmniejszonym ciśnieniem.

Organiczna sól N-(salicylideno)-L-aminokwasów, będąca przedmiotem wynalazku jest solą zmodyfikowanych aminokwasów, w których grupa aminowa została przekształcona w grupę iminową w wyniku reakcji z aldehydem salicylowym. Związki te, ze względu na budowę, zaliczamy do soli aminokwasowych zasad Schiffa. Składają się one z organicznego kationu tetrabutyloamoniowego oraz anionu pochodzącego od zmodyfikowanego aminokwasu. Zasady Schiffa - pochodne aminokwasów i orto-hydroksyaldehydów (m.in. aldehydu salicylowego) wykazują aktywność biologiczną i szerokie zastosowanie, jako ligandy w kompleksach stosowanych, jako katalizatory w reakcjach enancjoselektywnych. Ze względu na obecność grup protonodonorowych i protonoakceptorowych uczestniczą w procesach przeniesienia protonu z atomu tlenu do azotu (pierwszy krok cyklu katalitycznego) i posiadają możliwość tworzenia między- i wewnątrzcząsteczkowych wiązań wodorowych (funkcje enzyPL 219 958 B1 matyczne). Utworzenie organicznych soli aminokwasowych zasad Schiffa pozwala nie tylko na utrzymanie (zachowanie) powyższych właściwości, ale także na ich polepszenie. Związki, będące przedmiotem wynalazku posiadają na przykład znacznie lepszą rozpuszczalność w różnych rozpuszczalnikach niż odpowiednie zasady Schiffa, przez co zwiększa się znacząco obszar ich zastosowań. Większość z nich jest ponadto cieczami, a więc mogą stanowić jednocześnie ligand w metalicznym kompleksie, jak i środowisko reakcji, prowadzonej przy jego udziale. Istotną zaletą chiralnych cieczy jonowych, będących przedmiotem wynalazku jest to, że otrzymywane są z naturalnych surowców, jakimi są aminokwasy. Zwiększa to znacząco ich biokompatybilność.

Sposób otrzymywania organicznej soli N-(salicylideno)-L-aminokwasów według wynalazku przedstawiony jest w przykładach wykonania.

P r z y k ł a d I

Do szklanego reaktora umieszczonego w łaźni olejowej ogrzanej do temperatury 60°C, zaopatrzonego w mieszadło magnetyczne, wprowadzono 18 mmoli (2,36 g) L-leucyny i 65 ml wody. Mieszaninę ogrzewano do całkowitego rozpuszczenia L-leucyny. Następnie, dodano 15 mmoli (3,89 g) wodorotlenku tetrabutyloamoniowego i ochłodzono do temperatury 0°C. Reakcję prowadzono 24 h od momentu dodania wodorotlenku tetrabutyloamoniowego. Po tym czasie roztwór zatężono na wyparce rotacyjnej pod zmniejszonym ciśnieniem. Następnie, produkt przemywano acetonitrylem w celu usunięcia nadmiaru aminokwasu, który wypadał z roztworu. Roztwór przesączono i z przesączu usunięto rozpuszczalnik na wyparce rotacyjnej (temperatura łaźni 70°C). Następnie, produkt suszono pod próżnią w podwyższonej temperaturze (80°C/4 hPa). Otrzymano sól tetrabutyloamoniową L-leucyny z wydajnością 98%.

Następnie, do 7,9 mmola (2,95 g) soli tetrabutyloamoniowej L-leucyny dodano 8,7 mmola (1,06 g) aldehydu salicylowego i 5 ml etanolu. Reakcję prowadzono w temperaturze pokojowej przez 24 h, przy intensywnym mieszaniu. Następnie, produkt zatężono na wyparce rotacyjnej i przemywano n-heksanem w celu usunięcia nadmiaru aldehydu salicylowego. Resztki rozpuszczalników usunięto pod zmniejszonym ciśnieniem, w temperaturze 80°C. Uzyskano sól tetrabutyloamoniową N-(salicylideno)-L-leucyny w ilości 3,06 g.

Miała ona postać ciała stałego o temperaturze topnienia Tm = 52,5°C i temperaturze zeszklenia Tg = -15,33°C.

Sól tetrabutyloamoniowa N-(salicylideno)-L-leucyny ¹H NMR (400 MHz, DMSO-da) δ w ppm: 0,78 (d, 6H, CH3-Leu); 0,90 (t, 12H, CH3-CH2); 1,231,33 (m, 8H, CH3-CH2-); 1,47-1,54 (m, 8H, -CH2-); 1,69-1,72 (m, 1H, CH-(CH3)₂-Leu); 2,25 (t, 2H, -H2-Leu); 3,15 (t, 8H, -CH2-N+); 3,67 (t, 1H, CH-COO-Leu); 6,54 (t, 1H, CH(Ar)); 6,67 (d, 1H, CH(Ar)); 7,17 (t, 1H, CH(Ar)); 7,28 (d, 1H, CH(Ar)); 8,33 (s, 1H, CH=N); 14,50 (s, szeroki, 1H, (Ar)-OH);

¹³C NMR (100 MHz, DMSO-d6): 13,95 (CH3-CH2-); 19,67 (CH3-CH2-); 22,82 (CH3-Leu); 23,12 (CH3-Leu); 23,55 (-CH2-); 25,20 (CH-(CH3)₂-Leu); 43,62 (CH₂-Leu); 57,99 (-CH_?-N+); 71,05 (CH-COO^-Leu); 116,23 (C(Ar)-CH=N); 118,38 (CH(Ar)); 118,64 (CH(Ar)); 132,14 (CH(Ar)); 132,77 (CH(Ar)); 163,27 (-CH=N); 166,11 (C(Ar)-OH); 171,60 (-COO^-);

[a]D²⁹ (etanol) = -0,36.

P r z y k ł a d II

W kolbie o pojemności 100 ml umieszczonego 22,3 mmola (2,92 g) L-izoleucyny i 50 ml wody. Całość mieszano i ogrzewano do temperatury 60°C na łaźni olejowej zaopatrzonej w mieszadło magnetyczne. Mieszaninę ogrzewano do całkowitego rozpuszczenia L-izoleucyny. Następnie, dodano 18,6 mmola (4,83 g) wodorotlenku tetrabutyloamoniowego i ochłodzono do temperatury 0°C. Reakcję prowadzono 24 h od momentu dodania wodorotlenku tetrabutyloamoniowego. Po tym czasie roztwór zatężono na wyparce rotacyjnej pod zmniejszonym ciśnieniem. Następnie, produkt przemywano acetonitrylem w celu usunięcia nieprzereagowanego aminokwasu, który wypadał z roztworu. Roztwór przesączono i z przesączu usunięto rozpuszczalnik na wyparce rotacyjnej (temperatura łaźni 70°C). Następnie, produkt suszono pod próżnią w podwyższonej temperaturze (80°C/4 hPa). Otrzymano sól tetrabutyloamoniową L-izoleucyny z wydajnością 96%.

Następnie, do 3,1 mmola (1,15 g) soli tributylometyloamoniowej L-izoleucyny dodano 3,4 mmola (0,419 g) aldehydu salicylowego. Reakcję prowadzono w temperaturze pokojowej przez 24 h, przy intensywnym mieszaniu. Następnie, produkt przemywano n-heksanem w celu usunięcia nadmiaru aldehydu salicylowego. Resztki rozpuszczalnika usunięto pod zmniejszonym ciśnieniem, w temperaturze 80°C. Uzyskano sól tetrabutyloamoniową N-(salicylideno)-L-izoleucyny w ilości 1,25 g. Miała ona postać cieczy o lepkości n₆₅°_C = 2479 mPa · s i temperaturze zeszklenia T_g = - 26,08°C.

PL 219 958 B1

Sól tetrabutyloamoniowa N-(salicylideno)-L-izoleucyny ¹H NMR (400 MHz, DMSO-da) δ w ppm: 0,90 (t, 3H, CH3-CH₂-ile); 0,92 (d, 3H, CH3-CH₂-ile); 0,99 (t, 12H, CH3-CH2); 1,08-1,15 (m, 2H, CHs-C^-ile); 1,32-1,41 (m, 8H, CH3-CH2-); 1,59-1,66 (m, 8H.-CH2-); 2,08-2,10 (m, 1H, CH-CHa-ile); 3,23 (t, 8H, -CH2-N+); 3,57 (d, 1H, CH-COO^-ile); 6,72 (t, 1H, CH(Ar)); 6,77 (d, 1H, CH(Ar)); 7,29 (t, IH, CH(Ar)); 7,37 (d, 1H, CH(Ar)); 8,39 (s, 1H, CH=N); 14,59 (s, szeroki, 1H, (Ar)- OH);

¹³C NMR (100 MHz, DMSO-d6): δ w ppm: 12,04 (CHą-CH2-ile): 12,10 (CH3-CH2-); 15,64 (CH3CH_?-ile); 19,67 (CH3-CH2); 23,55 (-CH₂-); 31,43 (CHą-CH-ile); 38,06 (CH-CH3-ile); 57,97 (-CH2-NO; 78,17 (CHCOO^--ile); 116,35 (C(Ar)-CH=N); 118,37 (CH(Ar)); 118,62 (CH(Ar)); 132,18 (CH(Ar)); 132,86 (CH(Ar)); 163,81 (-CH=N); 166,04 (C(Ar)-OH); 171,63 (-COO^-);

[a]D²⁹ (etanol) = + 13,81.

P r z y k ł a d III

Do naczynia reakcyjnego wprowadzono 22,8 mmola (3,54 g) L-histydyny i 60 ml wody. Całość mieszano i ogrzewano do temperatury 60°C na łaźni olejowej zaopatrzonej w mieszadło magnetyczne. Mieszaninę ogrzewano do całkowitego rozpuszczenia L-histydyny. Następnie, dodano 19 mmoli (4,93 g) wodorotlenku tetrabutyloamoniowego i ochłodzono do temperatury 0°C. Reakcję prowadzono h od momentu dodania wodorotlenku tetrabutyloamoniowego. Po tym czasie roztwór zatężono na wyparce rotacyjnej pod zmniejszonym ciśnieniem. Następnie, produkt przemywano acetonitrylem w celu usunięcia nadmiaru aminokwasu, który wypadał z roztworu. Roztwór przesączono i z przesączu usunięto rozpuszczalnik na wyparce rotacyjnej (temperatura łaźni 70°C). Następnie, produkt suszono pod próżnią w podwyższonej temperaturze (80°C/4 hPa). Otrzymano sól tributylometyloamoniową L-histydyny z wydajnością 89%. Następnie , do 4,8 mmola (1,92 g) soli tetrabutyloamoniowej L-histydyny dodano 5,3 mmola (0,65 g) aldehydu salicylowego i 5 ml etanolu. Reakcję prowadzono w temperaturze pokojowej przez 24 h, przy intensywnym mieszaniu. Mieszaninę zatężono, następnie produkt przemywano n-heksanem w celu usunięcia nadmiaru aldehydu salicylowego. Resztki rozpuszczalników usunięto pod zmniejszonym ciśnieniem, w temperaturze 80°C. Uzyskano sól tetrabutyloamoniową N-(salicylideno)-L-histydyny w ilości 1,41 g. Miała ona postać ciała stałego o temperaturze topnienia Tm = 90,7°C i temperaturze zeszklenia Tg = -15,62°C.

Sól tetrabutyloamoniowa N-(salicylideno)-L-histydyny ¹H NMR (400 MHz, DMSO-d₆) δ w ppm: 0,98 (t, 12H, CH3-CH3); 1,31-1,37 (m, 8H, CH3-CH2-); 1,59-1,61 (m, 8H, -CH₂-); 2,57 (d, 1H, CH(H)-His); 3,20 (t, 8H, -CH₂-N+); 3,40 (d, 2H, CH(H)-His); 4,83 (t, 1H, CH-His); 5,24 (s, 1H, CH(Ar)-His); 6,75 (t, 1H, CH(Ar)); 6,97 (d, 1H, CH(Ar)); 7,28 (t, 1H, CH(Ar)); 7,42 (s, 1H, CH(Ar)-His); 7,52 (d, 1H, CH(Ar)); 7,62 (s, 1H, CH=N); 14,30 (s, szeroki, 1H, (Ar)-OH);

¹³C NMR (100 MHz, DMSO-d₆): 13,91 (CH₃-CH₂-); 19,65 (CH₃-CH₂-); 23,56 (-CH₂-); 29,00 (CH₂-His); 47,01 (CH-N-His); 57,99 (-CH₂-N+); 116,45 (C(Ar)-CH=N); 116,99 (CH-His); 118,48 (CH(Ar)); 118,60 (CH(Ar)); 128,44 (CH(Ar)); 129,47 (CH(Ar)); 134,18 (CH-His); 136,33 (CH(Ar)-His); 157,59 (-CH=N); 165,65 (C(Ar)-OH); 174,29 (-COO^-);

[a]_D ³⁰ (etanol) = -0,17.

P r z y k ł a d IV

Do kolby reakcyjnej wprowadzono 21,7 mmola (2,58 g) L-treoniny i 30 ml wody. Całość mieszano i ogrzewano do temperatury 60°C na łaźni olejowej zaopatrzonej w mieszadło magnetyczne. Mieszaninę ogrzewano do całkowitego rozpuszczenia L-treoniny. Następnie, dodano 18,1 mmola (4,69 g) wodorotlenku tetrabutyloamoniowego i ochłodzono do temperatury 0°C. Reakcję prowadzono 24 h od momentu dodania wodorotlenku tetrabutyloamoniowego. Po tym czasie roztwór zatężono na wyparce rotacyjnej pod zmniejszonym ciśnieniem. Następnie, produkt przemywano acetonitrylem w celu usunięcia nadmiaru aminokwasu, który wypadał z roztworu. Roztwór przesączono i z przesączu usunięto rozpuszczalnik na wyparce rotacyjnej (temperatura łaźni 70°C). Następnie , produkt suszono pod próżnią w podwyższonej temperaturze (80°C/4 hPa). Otrzymano sól tetrabutyloamoniową L-treoniny z wydajnością 93%.

Następnie, do 4 mmola (1,45 g) soli tetrabutyloamoniowej L-treoniny dodano 4,4 mmola (0,54 g) aldehydu salicylowego. Reakcję prowadzono w temperaturze pokojowej przez 24 h, przy intensywnym mieszaniu. Następnie, produkt przemywano n-heksanem w celu usunięcia nadmiaru aldehydu salicylowego. Resztki rozpuszczalnika usunięto pod zmniejszonym ciśnieniem, w temperaturze 80°C. Uzyskano sól tetrabutyloamoniową N-(salicylideno)-L-treoniny w ilości 1,64 g. Miała ona postać cieczy o lepkości n₆₅°_C = 7501 mPa · s i temperaturze zeszklenia T_g = -16,41°C.

PL 219 958 B1

Sól tetrabutyloamoniowa N-(salicylideno)-L-treoniny ¹H NMR (400 MHz, DMSO-da) δ w ppm: 0,90 (t, 12H, CH3-CH2); 1,01 (d, 3H, CH3-CH(OH)-Thr); 1,23-1,32 (m, 8H, CH3-CH2-); 1,50-1,57 (m, 8H, -CH2-); 3,14 (t, 8H, -CH2-N+); 3,62 (d, 1H, CH-COO^-Thr); 3,92-3,97 (m, 1H, CH3-CH(OH); 6,74 (t, 1H, CH(Ar)); 6,79 (d, 1H, CH(Ar)); 7,30 (t, 1H, CH(Ar)); 7,39 (d, 1H, CH(Ar)); 8,40 (s, 1H, CH=N); 14,62 (s, szeroki, 1H, (Ar)-OH);

¹³C NMR (100 MHz, DMSO-d6): 13,94 (CH3-CH2-); 19,67 (CH3-CH2-); 20,15 (CH3-CH(OH)-Thr); 23,53 (-CH2-); 57,98 (-CH2-N+); 67,97 (CH3-CH(OH)); 77,07 (CH-COO^--Thr); 116,67 (C(Ar)-CH=N); 118,86 (CH(Ar)); 118,98 (CH(Ar)); 132,09 (CH(Ar)); 132,64 (CH(Ar)); 164,19 (-CH=N); 165,33 (C(Ar)OH); 171,90 (-COO^-);

[a]D²⁹ (etanol) = + 12,28.

P r z y k ł a d V

Do szklanego reaktora umieszczonego w łaźni olejowej ogrzanej do temperatury 60°C, zaopatrzonego w mieszadło magnetyczne, wprowadzono 17,6 mmola (2,59 g) L-kwasu glutaminowego i 75 ml wody. Mieszaninę ogrzewano do całkowitego rozpuszczenia L-kwasu glutaminowego. Następnie, dodano 29,3 mmola (7,61 g) wodorotlenku tetrabutyloamoniowego. Reakcję prowadzono 24 h od momentu dodania wodorotlenku tetrabutyloamoniowego. Po tym czasie roztwór zatężono na wyparce rotacyjnej pod zmniejszonym ciśnieniem. Następnie , produkt przemywano acetonitrylem w celu usunięcia chlorku potasu, który wypadał z roztworu. Roztwór przesączono i z przesączu usunięto rozpuszczalnik na wyparce rotacyjnej (temperatura łaźni 70°C). Następnie, produkt suszono pod próżnią w podwyższonej temperaturze (80°C/4 hPa). Otrzymano sól bis(tetrabutyloamoniową) L-kwasu glutaminowego z wydajnością 85%.

Następnie, do 3,1 mmola (1,95 g) soli tetrabutyloamoniowej L-kwasu glutaminowego dodano

3,4 mmola (0,42 g) aldehydu salicylowego i 5 ml etanolu. Reakcję prowadzono w temperaturze pokojowej przez 24 h, przy intensywnym mieszaniu. Mieszaninę zatężono, następnie produkt przemywano n-heksanem w celu usunięcia nadmiaru aldehydu salicylowego. Resztki rozpuszczalników usunięto pod zmniejszonym ciśnieniem, w temperaturze 80°C. Uzyskano sól bis(tetrabutyloamoniową)

N-(salicylideno)-L-kwasu glutaminowego w ilości 1,55 g. Miała ona postać cieczy o lepkości n₆₅°_C = 2515 mPa · s i temperaturze zeszklenia Tg = -17,91°C.

Sól bis(tetrabutyloamoniowa) N-(salicylideno)-L-kwasu glutaminowego ¹H NMR (400 MHz, DMSO-d₆) δ w ppm: 0,91 (t, 24 H, CH₃-CH₂); 1,24-1,33 (m, 16H, CH₃-CH₂-); 1,50-1,58 (m, 16H, -CH₂-); 1,87 (t, 2H, CH₂-CH-Glu); 1,98-2,01 (m, 2H, CH₂-CH₂-CH-Glu); 3,14 (t, 8H, -CH₂-N+); 3,72 (t, 1H, CH-COO^--Glu); 6,74 (t, 1H, CH(Ar)); 6,79 (d, 1H, CH(Ar)); 7,30 (t, 1H, CH(Ar)); 7,42 (d, 1H, CH(Ar)); 8,35 (s, 1H, CH=N); 13,04 (s, broad, 1H, (Ar)-OH);

¹³C NMR (100 MHz, DMSO-d₆): 13,96 (CH₃-CH₂-); 19,68 (CH₃-CH₂-); 23,53 (-CH₂-); 26,07 (CH₂-CH-Glu); 30,59 (CH₂-CH₂-CH-Glu); 58,01 (-CH₂-N+); 71,44 (CH-COO^--Glu); 117,55 (C(Ar)CH=N); 118,83 (CH(Ar)); 119,20 (CH(Ar)); 132,20 (CH(Ar)); 132,72 (CH(Ar)); 163,55 (-CH=N); 164,66 (C(Ar)-OH); 171,55 (-COO-);

[a]_D ²⁰ (etanol) = -1,81.

P r z y k ł a d VI

21,3 mmola (2,49 g) L-waliny rozpuszczono w 30 ml wody. Całość mieszano i ogrzewano do temperatury 60°C na łaźni olejowej zaopatrzonej w mieszadło magnetyczne.

Następnie, dodano 17,7 mmola (4,60 g) wodorotlenku tetrabutyloamoniowego i ochłodzono do temperatury 0°C. Reakcję prowadzono 24 h od momentu dodania wodorotlenku tetrabutyloamoniowego. Po tym czasie roztwór zatężono na wyparce rotacyjnej pod zmniejszonym ciśnieniem.

Następnie, produkt przemywano acetonitrylem w celu usunięcia nadmiaru aminokwasu, który wypadał z roztworu. Roztwór przesączono i z przesączu usunięto rozpuszczalnik na wyparce rotacyjnej (temperatura łaźni 70°C).

Następnie, produkt suszono pod próżnią w podwyższonej temperaturze (80°C/4hPa). Otrzymano sól tetrabutyloamoniową L-kwasu waliny z wydajnością 98%.

Następnie, do 5,7 mmola (2,03 g) soli tetrabutyloamoniowej L-waliny dodano 6,2 mmola (0,76 g) aldehydu salicylowego. Reakcję prowadzono w temperaturze pokojowej przez 24 h, przy intensywnym mieszaniu.

Następnie, produkt przemywano n-heksanem w celu usunięcia nadmiaru aldehydu salicylowego. Resztki rozpuszczalnika usunięto pod zmniejszonym ciśnieniem, w temperaturze 80°C.

Uzyskano sól tetrabutyloamoniową N-(salicylideno)-L-waliny w ilości 2,44 g. Miała ona postać cieczy o lepkości η₆₅^ = 2515 mPa · s i temperaturze zeszklenia T_g = -28,47°C.

PL 219 958 B1

Sól tetrabutyloamoniowa N-(salicylideno)-L-waliny ¹H NMR (400 MHz, DMSO-da) δ w ppm: 0,91 (d, 6H, CH3-Val); 0,98 (t, 12H, CH3-CH2); 1,31-1,40 (m, 8H, CH3-CH2-); 1,60-1,65 (m, 8H, -CH2-); 2,35-2,37 (m, 1H, CH(CH3)2-Val); 3,23 (t, 8H, -CH2-N+); 3,54 (d, 1H, CH-COO-Val); 6,74 (t, 1H, CH(Ar)); 6,79 (d, 1H, CH(Ar)); 7,30 (t, 1H, CH(Ar)); 7,39 (d, 1H, CH(Ar)); 8,40 (s, 1H, CH=N); 14,62 (s, szeroki, 1H, (Ar)-OH);

¹³C NMR (100 MHz, DMSO-d6): 13,92 (CH3-CH2-); 18,58 (CH₃-Val); 19,66 (CH₃-Val); 20,64 (CH3-CH2-); 23,55 (-CH2-); 31,43 (CH(CH₃)2-Val); 57,97 (-CH2-N); 78,70 (CH-COO^--Val); 116,35 (C(Ar)-CH=N); 118,37 (CH(Ar)); 118,62 (CH(Ar)); 132,18 (CH(Ar)); 132,85 (CH(Ar)); 163,91 (-CH=N); 166,03 (C(Ar)-OH); 171,55 (-COO+);

[a]D²⁰ (etanol) = +27,84.

Claims

Zastrzeżenia patentowe

1. Organiczna sól N-(salicylideno)-L-aminokwasu o ogólnym wzorze 1, gdzie KAT⁺ stanowi kation tetrabutyloamoniowy, zaś R oznacza łańcuch boczny na atomie węgla a,L-aminokwasu: L-leucyny, L-izoleucyny, L-histydyny, L-treoniny, L-kwasu glutaminiowego.
2. Sposób otrzymywania organicznej soli N-(salicylideno)-L-aminokwasu o ogólnym wzorze 1, znamienny tym, że sól tetrabutyloamoniową L-aminokwasu poddaje się reakcji kondensacji z aldehydem salicylowym.
3. Sposób według zastrz. 2, znamienny tym, że sól tetrabutyloamoniową L-aminokwasu otrzymuje się w reakcji aminokwasu z chlorkiem lub wodorotlenkiem tetrabutyloamoniowym, przy stosunku molowym aminokwasu do chlorku lub wodorotlenku tetrabutyloamoniowego od 1:1 do 1,2:1, w temperaturze 0-60°C, przez 24 godziny.
4. Sposób według zastrz. 3, znamienny tym, że stosuje się sól tetrabutyloamoniową L-leucyny, L-izoleucyny, L-histydyny, L-treoniny, L-kwas glutaminiowego, L-waliny, L-fenyloalaniny.
5. Sposób według zastrz. 3, znamienny tym, że stosuje się sól tetrabutyloamoniową L-aminokwasu wolną od aminokwasu i wody.
6. Sposób według zastrz. 3, znamienny tym, że reakcję prowadzi się przy stosunku molowym soli tetrabutyloamoniowej L-aminokwasu do aldehydu od 1:1,1 do 1:2.
7. Sposób według zastrz. 3, znamienny tym, że reakcję prowadzi w środowisku etanolu lub bez użycia rozpuszczalnika.
8. Sposób według zastrz. 3, znamienny tym, że produkt oczyszcza się z nieprzereagowanego aldehydu za pomocą ekstrakcji heksanem lub destylacji próżniowej.