PL192212B1 - Sposób nakładania zestawu klejącego żywicy aminowej i utwardzacza na podłoże (54) i kompozycja utwardzacza zestawu klejącego żywicy aminowej i utwardzacza do nakładania na podłoże - Google Patents

Abstract

1. Sposób nakładania zestawu klejącego żywicy aminowej i utwardzacza na podłoże, w którym nakłada się oddzielnie składniki zestawu w postaci żyłek na podłoże, znamienny tym, że jako jeden ze składników zestawu klejącego nakłada się utwardzacz zawierający lotny kwas, i który alternatywnie zawiera wypełniacz w ilości mniejszej niż 20% wagowych. 12. Kompozycja utwardzacza zestawu klejącego żywicy aminowej i utwardzacza do nakładania na podłoże, zawierająca kwas, znamienna tym, że zawiera organiczny kwas lotny i środek zagęszczający oraz alternatywnie zawiera wypełniacz w ilości mniejszej niż 20% wagowych.

Description

Przedmiotem wynalazku jest sposób nakładania zestawu klejącego żywicy aminowej i utwardzacza na podłoże i kompozycja utwardzacza zestawu klejącego żywicy aminowej i utwardzacza do nakładania na podłoże.

Oddzielne nakładanie składników zestawu klejącego na podłoże takie, jak na przykład, kawałek drewna, jest znane w stanie techniki i nakłada pewne ograniczenia na właściwości stosowanych składników. Poprzez utrzymywanie różnych składników, często tylko żywicy i składników utwardzacza, oddzielnie w urządzeniu do nakładania, osiąga się wiele korzyści, które są znane w stanie techniki. Z punktu widzenia, między innymi, trwałości, pełnienia funkcji i czyszczenia, oddzielne nakładanie składników zestawu klejącego jest preferowane względem nakładania mieszaniny wspomnianych składników.

W EP 0362 742 przedstawiono sposób oddzielnego nakładania, między innymi, zestawów klejących żywic aminowych na części drewniane za pomocą nakładania kurtynowego obu składników, to jest żywicy i utwardzacza, lub jednego ze składników i nakładanie żyłek drugiego. Jednak, nie wskazano zalecanej kolejności nakładania wspomnianych składników. W podanym przykładzie stosowano tylko zestaw klejący żywicy fenolo-rezorcynowo-formaldehydowej.

W publikacji WO 97/29161 ujawniono dwuskładnikowy zestaw klejący do wytwarzania laminowanych płyt drewnianych i oddzielne nakładanie klejów melaminowych jest tylko wspomniane ogólnie. Ani szczególny sposób, ani szczególna kolejność nakładania składników nie jest sugerowana. Stosowany składnik utwardzacza zawiera 20-40% wagowych nieorganicznego wypełniacza.

Jednak w praktyce stwierdzono, że przy oddzielnym nakładaniu, gdy tylko małe ilości utwardzacza są stosowane, jak ma to często miejsce, nakładanie kurtynowe jest trudne do zrealizowania z dobrym efektem klejącym, ponieważ trudno jest zapewnić ciągłą i jednorodną kurtynę utworzoną z tylko względnie małego przepływu, co może prowadzić do pogorszenia efektu klejącego i zmniejszonej wytrzymałości złącza kleju. Dodatkowo, kurtyna podlega łatwo wpływom nawet małych podmuchów wiatru. Ponadto, stwierdzono, że duża ilość wypełniacza w komponencie utwardzacza, taka jak 20-40% wagowych, utrudnia osiągnięcie odpowiedniego zmieszania nałożonych składników na podłożu.

Są poszukiwane ciągle techniczne rozwiązania prostych sposobów nakładania zestawów klejących z oddzielnym nakładaniem składników, które mogą być dostosowane dla danego zestawu klejącego i wymaganych czasów zestawiania. Poprzez czas zestawiania rozumie się czas, który upływa od momentu nałożenia zestawu klejącego na podłoże do momentu dociśnięcia do siebie sklejanych podłoży.

Według wynalazku, sposób nakładania zestawu klejącego żywicy aminowej i utwardzacza na podłoże, w którym nakłada się oddzielnie składniki zestawu w postaci żyłek na podłoże, charakteryzuje się tym, że jako jeden ze składników zestawu klejącego nakłada się utwardzacz zawierający lotny kwas, i który alternatywnie zawiera wypełniacz w ilości mniejszej niż 20% wagowych.

Korzystnie utwardzacz zawiera wypełniacz w ilości mniejszej niż 15% wagowych lub korzystniej w ilości mniejszej niż 10% wagowych.

Składniki można nakładać na podłoże kolejno, przy czym później nakładane żyłki jednego składnika nakłada się z zachodzeniem na odpowiednie wcześniej nałożone żyłki innego składnika. Jako pierwszy nakłada się na podłoże w postaci żyłek składnik żywicy, a następnie nakłada się na żyłki żywicy składnik utwardzacza w postaci żyłek.

W innym wariancie żyłki później nakładanego składnika zestawu klejącego nakłada się na podłoże poza żyłkami wcześniej nałożonego innego składnika. Korzystnie, żyłki później nakładanego składnika zestawu klejącego nakłada się na podłoże w oddaleniu od żyłek wcześniej nałożonego innego składnika.

Na podłoże można nakładać utwardzacz zawierający lotny kwas w ilości 10-30% wagowych.

Korzystnie też, na podłoże można nakładać utwardzacz i żywicę, których stosunek wagowy utwardzacza do żywicy jest 1:3,5 do 1:2. Można nakładać składnik żywicy wybrany z grupy żywic melaminowo-mocznikowo-formaldehydowej, mocznikowo-formaldehydowej i melaminowo-formaldehydowej. Także można stosować lotny kwas organiczny.

Według wynalazku, kompozycja utwardzacza do zestawu klejącego żywicy aminowej i utwardzacza nakładanej na podłoże, zawierająca kwas, charakteryzuje się tym, że zawiera organiczny kwas lotny i środek zagęszczający oraz alternatywnie zawiera wypełniacz w ilości mniejszej niż 20% wagowych.

PL 192 212 B1

Korzystnie, kompozycja utwardzacza zawiera organiczny gaz lotny w ilości 10-30% wagowych, którym zwłaszcza jest kwas mrówkowy, kwas octowy lub kwas pirogronowy.

Korzystnie w kompozycji utwardzacza wypełniacz jest zawarty w ilości mniejszej niż 15% wagowych, a korzystniej w ilości mniejszej niż 10% wagowych.

Środkiem zagęszczającym może być alkohol poliwinylowy.

Odpowiednio, obecny wynalazek zapewnia sposób nakładania zestawu klejącego żywicy aminowej i utwardzacza oraz kompozycję utwardzacza do realizacji tego sposobu, które eliminują problemy występujące w stanie techniki.

Żywica aminowa zastosowana w sposobie według wynalazku może być dowolną żywicą aminową taką, jak na przykład wymieniona żywica mocznikowo-formaldehydowa, melaminowomocznikowo-formaldehydowa, melaminowo-formaldehydowa, melaminowo-mocznikowo-fenolowo-formaldehydowa, i ich odmiany modyfikowane alkoholem furfurylowym, a korzystnie żywica będąca melaminowo-mocznikowym formaldehydem.

W sposobie, składnik żywicy jest korzystnie nakładany najpierw w postaci żyłek, a następnie nakłada się składnik utwardzacza w postaci żyłek, lub alternatywnie, za pomocą rozpylania. Poprzez zastosowanie korzystnej kolejności nakładania według wynalazku, minimalizuje się jakiekolwiek zniszczenia podłoża, takiego jak drewno, wywołane kompozycją utwardzacza.

Sposób nakładania żyłek składników według wynalazku może być dobrany zależnie od reaktywności składników w zestaw klejącym, wymaganego czasu zestawiania, specjalnych wymagań odnośnie zniszczenia podłoża przez stosowany kwas w utwardzaczu i emisję par kwasu do otaczającej atmosfery, takiej jak środowisko pracy.

Zastosowany tutaj termin „żyłka” również odpowiada znaczeniu, także stosowanego w stanie techniki, terminu „wstążka” i jakimkolwiek terminom podobnym.

Kompozycja utwardzacza według wynalazku zapewnia szybsze utwardzanie zestawu klejącego i uzyskanie złącza o większej wytrzymałości.

Jako zasadniczy składnik składnika utwardzacza zestawów klejących żywicy aminowej występuje kwas. Kiedy stosuje się agresywne kwasy, pozostałe kwasy w produkcie sklejonym mogą szkodliwie wpływać na podłoże lub złącze, redukując wytrzymałość podłoża i/lub odbarwienie podłoża kwasem, co jest niepożądane.

Tak więc, kompozycja utwardzacza według wynalazku zawiera lotny kwas, który może łatwo być odparowany tak, że żadne szkodliwe ilości kwasu nie pozostaną w końcowym złączu klejowym i który pozwala na zastosowanie stosunkowo dużych ilości kwasu (a więc utwardzacza) w celu uzyskania zestawu szybko utwardzającego się, jeżeli jest to konieczne.

W sposobie według wynalazku, składnik utwardzacza może być nakładany najpierw, a następnie może być nakładany składnik żywicy, chociaż zalecaną kolejnością nakładania jest nakładanie najpierw składnika utwardzacza, a potem składnika żywicy.

Oprócz lotnych kwasów, występujący utwardzacz może także zawierać wodę, środek zagęszczający, rezorcynę i, alternatywnie, stosunkowo niską ilość wypełniacza.

Utwardzacz może być albo pozbawiony wypełniacza, lub alternatywnie zawierać wypełniacz w ilości, na przykład, co najmniej 1% wagowego, a korzystnie co najmniej 5% wagowych.

Według wynalazku, kompozycja utwardzacza do stosowana w sposobie według wynalazku zawiera

- do 50% wagowych lotnego kwasu, zwłaszcza 5-30%, korzystnie 10-30%, a najkorzystniej 10-25%, i

- odpowiednio mniej niż 20% wagowych wypełniacza, korzystnie mniej niż 15%, a najkorzystniej mniej niż 10%.

Ilość stosowanego wypełniacza, jeżeli jest stosowany, może być określana jako odpowiednia w pewnych warunkach od czasu do czasu. Jednak, jak pokazano dalej w przykładzie 1, wytrzymałość powstałego złącza jest zmniejszona przy większych ilościach wypełniacza.

Odpowiednie wypełniacze obejmują, na przykład, kaolin.

Jak zastosowano w niniejszym termin „lotny kwas” należy rozumieć zgodnie ze znaczeniem: mający niski punkt wrzenia i/lub mający niskie ciśnienie parowania w temperaturze pokojowej. Wspomniane kwasy powinny mieć ciśnienie parowania mniejsze niż 10 mmHG w temperaturze do 60°C.

Odpowiednimi kwasami są na przykład kwasy organiczne i nieorganiczne, chociaż organiczne kwasy są preferowane. Preferowane kwasy organiczne obejmują, na przykład, kwas mrówkowy, kwas

PL 192 212 B1 octowy i kwas pirogronowy. Odpowiednie kwasy nieorganiczne obejmują, na przykład kwas chlorowodorowy. Korzystnie stosuje się kwas mrówkowy.

Wysoka zawartość kwasu powoduje, że zestaw klejący jest szybciej utwardzalny. Poprzez zastosowanie lotnego kwasu, który może być łatwo odparowany, mogą być zastosowane odpowiednio większe ilości utwardzacza w stosunku do żywicy, na przykład 1:6 - 1:1, odpowiednio 1:4 - 1:1, korzystnie 1:3,5 - 1:2, prowadząc do większej wytrzymałości złącza i zestawu szybciej utwardzającego się, jak pokazano w dalszym przykładzie 2.

Odpowiednio, w korzystnym przykładzie wykonania, kompozycja utwardzacza zawiera stosunkowo niską zawartość wypełniacza, stosunkowo dużą zawartość lotnego kwasu i stosunkowo wysoki stosunek wagowy utwardzacza do żywicy, jak określono w niniejszym.

W przykładach realizacji sposobu według obecnego wynalazku, składniki żywicy i utwardzacza mogą być nakładane w dowolnej kolejności w postaci żyłek lub poprzez rozpylanie, korzystnie żywica i utwardzacz są nakładane w postaci żyłek lub, alternatywnie, składnik utwardzacza może być nakładany za pomocą rozpylania, a żywica w postaci żyłek, przy czym utwardzacz w obu przypadkach korzystnie jest nakładany po nałożeniu żywicy. W najbardziej korzystnej realizacji oba składniki są nakładane w postaci żyłek.

Zależnie od reaktywności składników zestawu klejącego i wymaganego czasu zestawiania, żyłki różnych składników, takich jak utwardzacz i żywica, mogą być nakładane względem siebie w różny sposób. Tak, więc, przy zestawach klejących o małej reaktywności/ wolnym utwardzaniu i/lub krótkim czasie zestawiania, korzystne jest, gdy później nałożone żyłki jednego składnika są nałożone na odpowiednie żyłki wcześniej nałożonego składnika lub są one nałożone obok siebie tak, że mogą być zasadniczo w styku ze sobą. Kiedy stosuje się zestaw klejący o wysokiej reaktywności/szybkim utwardzaniu i/lub jest wymagany długi czas zestawiania, korzystne jest, gdy później nałożone żyłki jednego składnika są nakładane w oddaleniu względem odpowiednich żyłek wcześniej nałożonego składnika. Dla czasu zestawiania około 60-120 min odpowiednia jest odległość 4-8 mm pomiędzy żyłkami różnych składników systemu klejącego takich jak utwardzacz i żywica, a dla czasu zestawiania około 15-60 min odpowiednia jest odległość 2-4 mm jest korzystna, zaś dla czasu zestawiania do 15 min korzystne jest zachodzenie żyłek na siebie lub zasadniczy styk pomiędzy nimi.

Jednak, kiedy uniknięcie styku składnika utwardzacza z podłożem jest pierwszoplanowym celem, na przykład dla ochrony podłoża przed składnikiem utwardzacza, składnik żywicy powinien być nakładany tak, aby żyłki tworzyły ciągłą warstwę na podłożu, na wierzchu których następnie nakłada się utwardzacz w postaci żyłek lub poprzez rozpylanie.

W przypadku nakładania w postaci żyłek obu składników, korzystne jest, aby utwardzacz nakładany był na wierzchu żyłek żywicy, przez co unika się jakiegokolwiek nie pożądanego kontaktu utwardzacza z podłożem i domieszanie składników jest zwiększone.

Odpowiednio, w jednym przykładzie sposobu według niniejszego wynalazku, utwardzacz jest nakładany na wierzchu żyłek żywicy. W tym przykładzie możliwe jest nawet stosowanie utwardzaczy zawierających składniki, przed którymi podłoże powinno być chronione w celu uniknięcia zniszczenia podłoża lub pogarszania wytrzymałości powstałego złącza klejowego.

W ten sposób podłoże jest chronione przed bezpośrednim kontaktem kwasu w utwardzaczu, co jest często bardzo niepożądane. Kontakt bezpośredni kwasu utwardzacza, nałożonego na wierzch składnika żywicy na pierwszym kawałku podłoża, z drugim kawałkiem sklejanym z pierwszym, jest ograniczony w pewnym zakresie poprzez fakt, że niektóre z kwasów dyfundują lub migrują do składnika żywicy w czasie, gdy kawałki są stykane ze sobą i dociskane. Ten sposób umożliwia zastosowanie stosunkowo dużych ilości lotnych kwasów.

Odwrotna kolejność nakładania, to jest najpierw utwardzacza, jest także możliwa, chociaż nie zalecana. Ta kolejność może na przykład być stosowana tam, gdzie jest wymagane uniknięcie lub zminimalizowanie jakiejkolwiek emisji par kwasów do otaczającej atmosfery takiej, jak otoczenie pracy, zwłaszcza, gdy stosowany kwas nie jest szkodliwy dla danego podłoża. Ta kolejność nakładania może także być korzystna, na przykład w przypadku, gdzie stosuje się rozszerzający się zestaw klejący, w celu zapobiegania wydostawaniu się do atmosfery wytwarzanego gazu.

Ponadto, jeżeli jest to pożądane lub wymagane, utwardzacz może być podzielony na jedną lub więcej żyłek, które mogą mieć różne składy pod względem ilości lotnych kwasów i wypełniacza imogą być nakładane oddzielnie.

Odpowiednie urządzenie, które może być użyte do realizacji sposobu nakładania w postaci żyłek obu składników, zawiera zespół co najmniej dwóch wydrążonych członów, po co najmniej jednym

PL 192 212 B1 członie dla każdego składnika, z których każdy człon wyposażony jest w pewną liczbę dysz przeznaczonych do nakładania odpowiedniego składnika na podłoże znajdujące się poniżej wydrążonych członów, w celu utworzenia żyłek, przy czym wydrążone człony są usytuowane powyżej płaszczyzny nakładania, a każda z dysz wydrążonego członu jest ustawiona w kierunku maszynowym w jednej linii z dyszami innego wydrążonego członu lub członów. Urządzenie umożliwia nakładanie składników zestawu klejącego, takich jak żywica i utwardzacz, na podłoże, przy czym później nałożone żyłki jednego składnika zachodzą na wcześniej nałożone żyłki innego składnika, lub składników.

Innym odpowiednim urządzeniem, które może być zastosowane w sposobie według wynalazku do nakładania w postaci żyłek obu składników jest urządzenie zawierające zespół co najmniej dwóch wydrążonych członów, po co najmniej jednym członie dla każdego składnika, z których każdy człon wyposażony jest w pewną liczbę dysz przeznaczonych do nakładania odpowiedniego składnika na podłoże znajdujące się poniżej wydrążonych członów, w celu utworzenia żyłek, przy czym wydrążone człony są usytuowane powyżej płaszczyzny nakładania, a każda z dysz wydrążonego członu jest przesunięta równolegle w kierunku przemieszczania podłoża względem odpowiednich dysz innego wydrążonego członu lub członów. Urządzenie umożliwia nakładanie składników zestawu klejącego, takich jak żywica i utwardzacz, na podłoże, przy czym później nałożone żyłki jednego składnika są nakładane w pewnej odległości, zależnej od stosowanego zestawu klejącego i żądanego czasu zestawiania, względem wcześniej nałożonych żyłek innego składnika, lub składników.

Poprzez zastosowanie takich urządzeń, kiedy żywica jest nakładana najpierw, nakładanie żyłek składnika żywicy może także być łatwo regulowane tak, że żyłki, po nałożeniu na podłoże, koagulują tworząc zasadniczo ciągłą warstwę, na którą może być nałożony utwardzacz w postaci żyłek lub poprzez rozpylanie.

Nakładania zwykle prowadzi się przy ilości składników nakładanych na podłoże w zakresie około 200-500 g/m².

Dogodna prędkość dostarczania jest do 300 m/min, bardziej korzystnie 30 -250 m/min, a najkorzystniej 60-200 m/min. Przy prędkości dostarczania poniżej 30 m/min są prawdopodobne trudności w dozowaniu z powodu nieciągłości żyłek wydobywających się z dysz (także nazywane kapaniem).

Przykład 1

Przygotowano belkę z warstw mających następujące wymiary:

długość = 280mm grubość = 33mm szerokość = 145mm

Do utwardzacza stosowanego w przykładzie, zawierającego 17% wagowych kwasu mrówkowego, który dodano do wody, dodano kaolin jako wypełniacz w ilości wymienionej poniżej, przy czym ilość 30% nie jest przykładem według wynalazku, a następnie utwardzacz był zagęszczony za pomocą alkoholu poliwinylowego do lepkości 2000 mPa-s przy 25°C.

Żywica i składniki utwardzacza były nakładane oddzielnie w postaci żyłek w zalecanej kolejności w ilości całkowitej 400 g/m². Stosunek utwardzacza do żywicy był 30:100, a stosowaną żywicą był melaminowo-mocznikowy-formaldehyd.

Stosowany czas i temperatura oraz przyłożony nacisk podczas prasowania były odpowiednio 20°C, 20H i 8bar.

Po sprasowaniu i jednym dniu stabilizacji złącza, belka była rozwarstwiona według cyklu normy EN-391-B1. Uzyskano następujące wyniki.

Złącze	Zawartość wypełniacza w utwardzaczu	% rozwarstwienia
1	0%	0,0
2	5%	2,0
3	15%	6,1
4 (porównawcze)	30%	24,0

PL 192 212 B1

P r zyk ł a d 2

Przygotowano belkę z warstw mających następujące wymiary: długość = 280mm grubość = 33mm szerokość = 145mm

Utwardzacz stosowany w przykładzie, zawierający 17% wagowych kwasu mrówkowego, który dodano do wody, zagęszczono za pomocą alkoholu poliwinylowego do lepkości 2000 mPa-s przy 25°C. Nakładanie i dociskanie prowadzono w ten sam sposób jak w przykładzie 1 przy użyciu tej samej żywicy.

Po sprasowaniu i jednym dniu stabilizacji złącza, belka była rozwarstwiona według cyklu normy EN-391-B1. Uzyskano następujące wyniki.

Złącze	Stosunek żywica/utwardzacz	% rozwarstwienia
1	100:15	11,5
2	100:20	12,0
3	100:30	0,0

Sposób według wynalazku może być także stosowany do oddzielnego nakładania składników żywicy i utwardzacza rozszerzalnego zestawu klejącego żywicy aminowej, w której składnik utwardzacza jest kwaśny a składnik żywicy zawiera co najmniej jeden gaz wytwarzający substancję mogącą tworzyć gaz przy kontakcie z składnikami utwardzacza, przy czym utwardzacze według obecnego wynalazku również mogą być użyte. Odpowiedni składnik żywicy może, na przykład, zawierać takie substancje tworzące gazy w ilości w przedziale 0,1-10% wagowo, obliczone dla czystej, aktywnej postaci tych substancji.

Sposób, na przykład, możebyć zastosowany w produkcji klejonego laminatulub laminowanego drewna.

Claims (17)

1. Sposób nakładania zestawu klejącego żywicy aminowej i utwardzacza na podłoże, w którym nakłada się oddzielnie składniki zestawu w postaci żyłek na podłoże, znamienny tym, że jako jeden ze składników zestawu klejącego nakłada się utwardzacz zawierający lotny kwas, i który alternatywnie zawierawypełniaczwilościmniejszej niż20%wagowych.

2. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że utwardzacz zawiera wypełniacz w ilości mniejszej niż 15% wagowych.

3. Sposób według zastrz. 2, znamienny tym, że utwardzacz zawiera wypełniacz w ilości mniejszej niż 10% wagowych.

4. Sposób według zastrz. 1 albo 2, albo 3, znamienny tym, że składniki nakłada się na podłoże kolejno, przy czym później nakładane żyłki jednego składnika nakłada się z zachodzeniem na odpowiedniewcześniej nałożoneżyłkiinnegoskładnika.

5. Sposób według zastrz. 4, znamienny tym, że jako pierwszy nakłada się na podłoże w postaci żyłek składnik żywicy, a następnie nakłada się na żyłki żywicy składnik utwardzacza w postaci żyłek.

6. Sposób według zastrz. 1 albo 2, albo 3, znamienny tym, że żyłki później nakładanego składnika zestawu klejącego nakłada się na podłoże poza żyłkami wcześniej nałożonego innego składnika.

7. Sposób według zastrz. 6, znamienny tym, że żyłki później nakładanego składnika zestawu klejącegonakładasięnapodłożewoddaleniuodżyłekwcześniej nałożonegoinnegoskładnika.

8. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że nakłada się utwardzacz zawierający lotny kwas w ilości 10-30% wagowych.

9. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że nakłada się utwardzacz i żywicę, których stosunek wagowy utwardzacza do żywicy jest 1:3,5do1:2.

PL 192 212 B1

10. Sposób według zastrz. 9, znamienny tym, że nakłada się składnik żywicy wybrany z grupy żywic melaminowo-mocznikowo-formaldehydowej, mocznikowo-formaldehydowej i melaminowo- formaldehydowej.

11. Sposób według zastrz. 9, znamienny tym, że stosuje się lotny kwas organiczny.

12. Kompozycja utwardzacza zestawu klejącego żywicy aminowej i utwardzacza do nakładania na podłoże, zawierająca kwas, znamienna tym, że zawiera organiczny kwas lotny i środek zagęszczający oraz alternatywnie zawiera wypełniacz w ilości mniejszej niż 20% wagowych.

13. Kompozycja utwardzacza według zastrz. 12, znamienna tym, że zawiera organiczny gaz lotny w ilości 10-30% wagowych.

14. Kompozycja utwardzacza według zastrz. 13, znamienna tym, że organiczny kwas lotny jest kwasem mrówkowym, kwasem octowym lub kwasem pirogronowym.

15. Kompozycja utwardzacza według zastrz. 12, znamienna tym, że wypełniacz jest zawarty w ilości mniejszej niż 15% wagowych.

16. Kompozycja utwardzacza według zastrz. 15, znamienna tym, że wypełniacz jest zawarty w ilości mniejszej niż 10% wagowych.

17. Kompozycja utwardzacza według zastrz. 12, znamienna tym, że środkiem zagęszczającym jest alkohol poliwinylowy.