PL188073B1 - Kompozycja szkodnikobójcza, sposób wytwarzania kompozycji szkodnikobójczej i jej zastosowanie - Google Patents

Abstract

1 . Kompozycja szkodnikobójcza, znamienna tym, ze po potraceniu ilosci obecnej w niej ewentualnie wody - zawartosc substancji sygnalnej lub mieszaniny substancji sygnalnych wynosi od 0,01 do 1% wagowych, - zawartosc absorbera UV slabo tylko mieszalnego z woda lub mieszaniny absorbe- rów UV wynosi od 1 do 40% wagowych, - zawartosc oleju rycynowego wynosi od 10 do 90% wagowych, - zawartosc szkodnikobójczej substancji czynnej wynosi do 10% wagowych oraz - zawartosc dodatków wynosi od 0 do 70% wagowych. 7. Sposób wytwarzania kompozycji szkodnikobójczej okreslonej w zastrz. 1, zna- mienny tym, ze a) dysperguje sie substancje sygnalna lub mieszaniny substancji sygnalnych w ilosci od 0,01 do 1 % wagowych, absorber UV, slabo tylko mieszalny z woda lub mieszanine ab- sorberów UV w ilosci od 1 do 40% wagowych, szkodnikobójcza substancje czynna w ilosci do 10% wagowych i ewentualnie dodatki w ilosci od 0 do 70% wagowych w oleju rycyno- wym w ilosci od 10 do 90% wagowych i b) emulguje sie stosownie do potrzeby te mieszanine wstepna w wodzie z dodatkiem zwiazków powierzchniowo czynnych. 8. Zastosowanie kompozycji szkodnikobójczej okreslonej w zastrz. 1, do zwalczania szkodliwych owadów oraz niepozadanych przedstawicieli rzedu Acarina w rolnictwie, le- snictwie i ogrodnictwie. PL PL PL PL

Description

Przedmiotem wynalazku jest również zastosowanie kompozycji szkodnikobójczej określonej powyżej do zwalczania szkodliwych owadów oraz niepożądanych przedstawicieli rzędu Acarina w rolnictwie, leśnictwie i ogrodnictwie.

Kolejnym przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarzania nowej kompozycji, charakteryzujący się tym, że

a) dysperguje się substancję sygnalną lub mieszaniny substancji sygnalnych w ilości od 0,01 do 1% wagowych, absorber UV, słabo tylko mieszalny z wodą lub mieszaninę absorberów UV w ilości od 1 do 40% wagowych, szkodnikobójczą substancję czynną w ilości do 10% wagowych i ewentualnie dodatki w ilości od 0 do 70% wagowych w oleju rycynowym w ilości od 10 do 90% wagowych i

b) emulguje się, stosownie do potrzeby, tę mieszaninę wstępną w wodzie z dodatkiem związków powierzchniowo czynnych.

188 073

Stwierdzono, że kompozycje według wynalazku są bardzo odpowiednie do zwalczania szkodliwych owadów i niepożądanych przedstawicieli rzędu Acarina w rolnictwie, leśnictwie i ogrodnictwie.

Bardzo trudno było przewidzieć, że kompozycje według wynalazku, zawierające mieszaninę absorbera UV i oleju rycynowego lepiej niż znane ze stanu techniki kompozycje chronią obecne w kompozycji substancje sygnalne i szkodnikobójcze substancje czynne przed degradacją powodowaną przez otaczające środowisko.

Kompozycje według wynalazku wyróżniają się kilkoma zaletami. Pozwalają one na długotrwałe zwalczanie specyficznych szkodników. Ponadto, środki przywabiające w tych preparatach są niezwykle trwałe nawet w niekorzystnych warunkach pogodowych.

Substancje sygnalne, które mogą być obecne w kompozycjach według wynalazku są to wszystkie typowe substancje przynęcające zwalczane szkodniki i zakłócające zachowanie się tych ostatnich. Zwłaszcza korzystne substancje sygnalne stanowią feromony, kajromony i środki przywabiające. Jako przykłady takich substancji można wymienić następujące:

octan Z-5-decenylu, octan dodekanylu, octan Z-7-dodecenylu, octan E-7-dodecenylu, octan Z-8-dodecenylu, octan E-8-dodecenylu, octan Z-9-dodecenylu, octan B-9-dodecenylu, octan E-10-dodecenylu, octan 11-dodecenylu, octan Z-9,11-dodekadienylu, octan E-9,11-dodekadienylu, octan Z-11-tridecenylu, octan E-1-tridecenylu, octan tetradecenylu, octan E-7-tetradeeenylu, octan Z-8-tetradecenylu, octan E-8-tetradecenylu, octan Z-9-tetradecenylu, octan E-9-tetradecenylu, octan Z-10-tetradecenylu, octan E-10-tetradecenylu, octan Z-11-tetradecenylu, octan E-11 -tetradecenylu, octan Z-12-pentadecenylu, octan E-12-pentadecenylu, octan heksadecenylu, octan Z-7-heksadecenylu, octan Z-11-heksadecenylu, octan E-11-heksadecenylu, octan oktadekanylu, octan E,Z-7,9-dodekadienyiu, octan Z,E-7,9-dodekadienylu, octan E,E-7,9-dodekadienylu, octan Z,Z-7,9-dodekadienylu, octan E,E-8,10-dodekadienylu, octan E,Z-9,12-dodekadienylu, octan E,Z-4,7-tridekadienylu, aldehyd 4-metoksycynamonowy, β-jonon, estragol, eugenol, indol, propionian 8-metylo-2-decylu, octan E,E-9,11-tetradekadienylu, octan Z,Z-9,12-tetradekadienylu, octan Z,Z-7,11 -heksadekadienylu, octan E,Z-7,11-heksadekadienylu, octan Z,E-7,11-heksadekadienylu, octan E,E-7,11-heksadekadienylu, octan Z,E-3,13-oktadekadienylu, octan E,Z-3,13-oktadekadienylu, octan E,E-3,13-oktadekadienylu, etanol, heksanol, heptanol, oktanol, dekanol, Z-6-nonenol, E-6-nonenol, dodekanol, 11-dodecenol, Z-7-dodecenol, E-7-dodecenol, Z-8-dodecenol, E-8-dodecenol, E-9-dodecenol, Z-9-dodecenol, E-9,11-dodekadienol, Z-9,11-dodekadienol, Z,E-5,7-dodekadienol, E,E-5,7-dodekadienol, E,E-8,10-dodekadienol, E,Z-8,10-dodekadienol, Z,Z-8,10-dodekadienol, Z,E-8,10-dodekadienol, E,Z-7,9-dodekadienol, Z,Z-7,9-dodekadienol, E-5-tetradecenol, Z-8-tetradecenol, Z-9-tetradecenol, L-9-tetradecenol, Z-10-tetradecenol, Z-11-tetradecenol, E-11-tetradecenol, Z-11-heksadecenol, Z,E-9,11-tetradekadienol, Z,E-9,12-tetrądekadienol, Z,Z-9,12-tetradekadienol, Z,Z-10,12-tetradekadienol, Z,Z-7,11 -heksadekadienol, Z,E-7,11 -heksadekadienol, (E)-14metylo-8-heksadecen-1-ol, (Z)-14-metylo-8-heksadecen-1-ol, E,E,-10,12-heksadekadienol, E,Z-10,12-heksadekadienol, dodekanal, Z-9-dodecenal, tetradekanal, Z-7-tetradekenal, Z-9-tetradecenal, Z-11-tetradecenal, E-11-tetradecenal, E-11,13-tetradekadienal, E,E-8,10-tetradekadienal, Z,E-9,11-tetradekadienal, Z,E-9,12-tetradekadienal, heksadekanal, Z-8-heksadecenal, Z-9-heksadecenal, Z-10-heksadecenal, E-10-heksadecenal, Z-11-heksadecenal, E-11-heksadecenal, Z-12-heksadecenal, Z-13-heksadecenal, (Z)-14-metylo-8-heksadecenal, (E)-14-metylo-8-heksadecenal, Z,Z-7,11-heksadekadienal, Z,E-7,11-heksadekadienal, Z,E-9,11-heksadekadienal, E,E-10,12-heksadekadienal, E,Z-10,12-heksadekadienal, Z,E-10,12-heksadekadienal, Z,Z-10,12-heksadekadienal, Z,Z-11,13-heksadekadienal, oktadekanal. Z-11-oktadeeenal, E-13-oktadecenal, Z-13-oktadecenal, maślan Z-5-decenylo-3-metylu, disparlur: (+)cis-7,8-epoksymetylooktadekan, seudenol: 3-metylo-2-cykloheksen-1-ol, sulkatol: 6-metylo-5-hepten-2-ol, ipsenol: 2-metylo-6-metyleno-7-okten-4-ol, ipsdienol: 2-metylo-6-metyleno-2,7-oktadien-4-ol, grandlur I: cis-2-izopropenylo-1-metylocyklobutanoetanol, grandlur II: Z-3,3-dimetylo-1-cykloheksanoetanol, grandlur III: aldehyd Z-3,3-dimetylo-1-cykloheksanooctowy, grandlur IV: aldehyd E-3,3-dimetylo-1-cykloheksanooctowy, cis-2-verbenol: cis-4,6,6-trimetylobicyklo[3,1,1]hept-3-en-2-ol, kukurbitacyn: 2-metylo-3-buten-2-ol, 4-metylo-3-heptanol, α-pinen; 2,6,6-trimetylobicyklo[3,1,1 ]hepten-2-en, α-kariofi6

188 073 len: 4,11,11-trimetylo-8-metyleno-bicyklo[7,2,0]undekan, Z-9-trikosen, α-multistriatyn: 2-(2-endo-4-endo)-5-etyło-2,4-dimetylo-6,8-dioksabicyklo[3,2,1]oktan, metyloeugenol: 1,2-dimetoksy-4-(2-propenylo)fenol, lineatyna: 3,3,7-trimetylo-2,9-dioksatricyklo[3,3,1,0]nonan, chalkograf: 2-etylo-1,6-dioksaspiro[4,4]nonan, frontalin: 1,5-dimetylo-6,8-dioksabicyklo[3,2,l]-oktan, endobrewikomin: endo-7-etylo-5-.^me^;^l<^o^^.,^^<diol^i^i^ł^i<cC^l^l<o[i^,,^,1]oktan, egzobrewikomin: egzo-7-etylo-5-metylo-6,8-dioksabicyklo[3,2,1]oktan, (Z)-5-(1-decenylo)dihydro-2-(3H)-furanon, farnezol: 3,7,11-trimetylo-2,6,10-dodekatrien-1-ol, nerolidol: 3,7,11-trimetylo-1,6,10-dodekatrien-3-ol, octan 3-metylo-6-(1-metyloetenylo)-9-decen-1-olu, octan (Z)-3-metylo-6-(1-metyloetenylo)-3,9-dekadien-1-olu, octan (E)-3,9-metylo-6-(1-metyloetenylo)-5,8-dekadien-1-olu, propionian 3-metyleno-7-inetylo-okten-1-olu, propionian (Z)-3,7-dimetylo-2,7-oktadien-1-olu, propionian (Z)-3,9-dimetylo-6-(1-metyloetenylo)-3,9-dekadien- 1-olu.

Kompozycje według wynalazku zawierają co najmniej jeden absorber UV, słabo tylko mieszalny z wodą. Związkami tego typu są tu substancje zdolne do absorbowania światła UV, korzystnie promieniowania UV ze światła słonecznego w zakresie długości fali 270-400 nm. Odpowiednimi substancjami są korzystnie ciekłe absorbery UV, takie jak:

- 2-(hydroksyfenylo)-benzotriazole o wzorze 1, w którym:

R1 oznacza atom wodoru lub chloru,

R oznacza atom wodoru, grupę alkilową fenylołkilową lub fenylową oraz

R³ oznacza grupę alkilową, fenyloalkilową, fenolową lub grupę -(CIT^-COO-alkilową,

- 2-hydroksy-4-alkoksy-benzofenony o wzorze 2, w którym:

R⁴ oznacza atom wodoru, grupę alkilową lub alkoksylową oraz

R⁵ oznacza grupę alkilową, korzystnie grupę izooktylową. lub dodecylową,

- oksaloanilidy o wzorze 3, w którym:

R⁶ oznacza grupę alkilową,

- pochodne kwasu cynamonowego o wzorze 4a, w którym:

R⁷ oznacza grupę alkilową, korzystnie n-butylową,

- albo o wzorze 4b, w którym:

R⁸ i R⁹ oznaczają grupy alkilowe,

- albo o wzorze 4c, w którym:

R¹⁰ oznacza grupę alkilową, korzystnie butylową, albo grupę CH2-CH(C2Hs)-C4H₉ oraz

- pochodne triazynowe o wzorze 5, w którym:

R^h oznacza atom wodoru lub grupę hydroksylową,

R¹² oznacza grupę alkilową o 1-18 atomach węgla,

R¹³ oznacza grupę alkilową, o 1-18 atomach węgla lub grupę alkoksylową o 1-18 atomach węgla, R14 oznacza grupę alkilową o 1-18 atomach węgla i m oraz n oznaczają liczby 0,1 lub 2.

Przykłady 2-(2-hydroksyfenylo)-benzotriazoli o wzorze 1, które można wymienić, stanowią związki przedstawione w tabeli 1.

Tabela 1

2-(2-hydroksyfenylo)-benzotriazole o wzorze 1

Nazwa handlowa	R1	R2	R3
Tinuvin 109	Cl	-C(CH3)3	50% -CH2-CH2-COO-C8H,7 50% -CH2-CH2-COO-CH(C2H5) -C4H9
Tinuvin 171	H	-C12H2 (mieszanina izomerów)	grupa metylowa lub C1-Ci2-aikilowa
Tinuvin 1130	H	-C(CH3)3	około 50% -CH2-CH2-COO- (CH2-CH2-O)300-H około 38% [CH2-CH2-COO-(CH2-CH2-O)i50]2 około 12% glikolu polioksyetylenowego (EO 300)
„SL874”	H	-C(CH3)3	-CH2-CH2-COO-(CH2)8-CH=CH-(CH2)7-CH3

188 073

Kompozycje według wynalazku zawierają olej rycynowy. Do wytwarzania kompozycji według wynalazku można też stosować również kwasy tłuszczowe zawarte we wspomnianym oleju albo związki otrzymywane w wyniku chemicznej modyfikacji kwasów tłuszczowych, takie jak na przykład oksyetylenowane kwasy tłuszczowe.

Kompozycje według wynalazku zawierają jedną lub większą liczbę szkodnikobójczych substancji czynnych. Substancjami tego typu są tu wszystkie typowe substancje odpowiednie do zwalczania szkodliwych owadów i niepożądanych przedstawicieli rzędu Acarina. Zwłaszcza odpowiednie są karbaminiany, związki fosforoorganiczne, nitrofenole i ich pochodne, nitrometyleny, nikotynoidy, formamidyny, moczniki, fenylobenzoilomoczniki, piretroidy, chlorowane węglowodory oraz preparaty na podstawie Bacillus thuringiensis. Jako przykłady można wymienić następujące substancje: abamektyna, AC 303 630, acefat, akrynatryna, alanykarb, aldikarb, alfaaietryna, amitraz, awermektyna, AZ 60541, azadirachtyna, azynofos A, azynofos M, azocyklotyna, Bacillus thuringiensis, bendiokarb, benfurakarb, bensultap, betacyflutryna, bifentryna, BMPC, bromfenproks, bromofos A, bufenkarb, buprofezyna, butokarboksyna, butylpirydaben, kadusafos, karbami, karbofuran, karbofenotion, karbosulfan, kartap, CGA 157419, CGA 184699, chloetokarb, chloroetoksjfos, chlorfenwinfos, chlorofluazuron, chloromefos, chloropiryfos, chloropiryfos M, cis-resmetryna, kloctryna, klofentezyna, cyjanofos, cykloprotryna, cyflutr.yna, cynalotryna, cheksatyna, cypermetryna, cyromazyna, deltametryna, demeton M, demeton-S, metylodemeton-S, diafentiuron, diazynon, dichlofention, dichlorfos, diklifos, dikrotofos, dietion, diflubenzuron, dimetoat, dimetylowinfos, dioksation, disulfoton, edifenfos, emamektyna, esfenwalerat, etiofenkarb, etion, etofenproks, etoprofos, etrimfos, fenamifos, fenazakwina, tlenek fanbutatynu, fenitrotion, fenobukarb, fenotiokarb, fenoksykarb, fenpropatryna, fenpirad, fenpiroksymat, fention, fenwalerat, fipronil, fluazynam, flucykloksuron, flucytrynat, flufenoksuron, flufenproks, fluwalinat, fonofos, foritotion, foatiazat, fubfenproks, furatiokarb, HCH, heptenofos, heksaflumuron, heksytiazoks, imidaklopryd, iprobenfos, izazofos, izofenfos, izoprokarb, izoksation, iwermektyna, lambda-cyhalotryna, lufenuron, malation, mekarbam, mewinfos, mesulfenfos, metaldehyd, metakryfos, metamidofos, metidation, metiokarb, metomyl, metolkarb, milbemektyna, monokrotofos, moksydektyna, naled, NC 184, NI 25, nitenpiram, ometoat, oksamyl, oksydemeton M, oksydeprofos, paration A, paration M, permetryna, fentoat, forat, fosalon, fosmet, fosfamidon, foksym, pirymikarb, pirymifos K, pirymifos A, profenofos, promekarb, propafos, propoksur, protiofos, protoat, pimetrozyna, piraklofos, pirydafention, piresmetryna, piretrum, pirydaben, pirymidifen, piryproksyfen, chinalfos, RH 5992, salition, sebufos, silafluofen, sulfotep, sulprofos, tebufenozyd, tebufenpirad, tebupirymifos, teflubenzuron, teflutryna, temefos, terbam, terbufos, tetrachlorwinfos, tiafenoks, tiodikarb, tiofanoks, tiometon, tionazyna, turingiensyna, tralometryna, triaraten, triazofos, triazuron, trichlorfon, triflumuron, trimetakarb, wamidotion, XMC, ksylilkarb, zetametma.

Odpowiednimi dodatkami, które mogą być obecne w kompozycjach według wynalazku, są wszystkie te substancje, które są typowo stosowane jako dodatki w środkach przeznaczonych do oddziaływania na rośliny. Zalicza się do nich polimery, związki powierzchniowo czynne, barwniki, przeciwutleniacze, zagęszczacze, wypełniacze, środki zapobiegające zamarzaniu oraz rozpuszczalniki. Ponadto, kompozycje według wynalazku mogą także zawierać wodę.

Odpowiednimi polimerami, które mogą być obecne w kompozycjach według wynalazku, są wszystkie typowe polimery lub kopolimery, które rozpuszczają się lub ulegają zdyspergowaniu w wodzie. Korzystne są polimery uzyskiwane syntetycznie w wyniku anionowej lub niejonowej polimeryzacji odpowiednich monomerów, na przykład w wyniku polimeryzacji emulsyjnej albo perełkowej wobec inicjatorów rodnikowych albo innych układów inicjujących. Innymi polimerami, które można korzystnie zastosować, są polimery oparte na lateksach kauczuku naturalnego. Jako przykłady szczególnie korzystnych polimerów można wymienić następujące:

poli(octan winylu), (Mowilith®), polialkohole winylowe) o rozmaitych stopniach hydrolizy (Mowiol®), poliwinylopirolidon (Lewiskol K®, Agrimer®), poliakrylany (Carbopol®), akrylanowe, poliolowe lub poliestrowe środki wiążące zestawów malarskich rozpuszczalne lub ulegające zdyspergowaauą w wodzie (można tu wymienić następujące polimery: De8

188 073 zobojętnione poli(kwasy akrylowe) (C pirolidonu (Luviskol K® lub Luviskol smophen®, Roskydal®), Bayhydrol®); ponadto kopolimery dwóch lub większej liczby monomerów, takich jak kwas akrylowy, kwas metakrylowy, kwas itakonowy, kwas maleinowy, kwas fumrowy, bezwodnik maleinowy, winylopirolidon, etylenowo nienasycone monomery, takie jak etylen, butadien, izopren, chloropren, etylen, diwinylobenzen, a-metylostyren lub p-metylostren, a także halogenki winylowe, takie jak chlorek winylu i chlorek winylidenu, jak również estry winylowe, takie jak octan winylu, propionian winylu lub stearynian winylu; ponadto keton metylowowinylowy albo estry kwasu akrylowego lub kwasu metakrylowego z alkoholami monohydroksylowymi lub z poliolami, takie jak akrylan metylu, metakrylan metylu, akrylan etylu, metakrylan etylenu, akrylan laurylu, metakrylan laurylu, akrylan decylu, metakrylan N,N-dimetyloaaminoetylu, metakrylan 2-hydroksyetylu, metakrylan 2-hydroksypropylu lub metakrylan glicydylu; jak też estry dietylowe lub monoestry nienasyconych kwasów dikarboksylowych, eter metylowy (met)akryloamido-N-metylolu, amidy lub nitryle, takie jak akryloamid, metakryloamid, N-metylolo(met)akryloamid, akrylonitryl, metakrylonitryl; również N-podstawione maleimidy i etery, takie jak eter winylowobutylowy, eter winylowoizobutylowy lub eter winydovvcfenylowy'.

Odpowiednimi związkami powierzchniowo czynnymi, które mogą być obecne w kompozycjach według wynalazku są te wszystkie substancje, które mają charakter związków powierzchniowo czynnych i które typowo stosuje się w środkach przeznaczonych do oddziaływania na rośliny. Zwłaszcza korzystne są emulgatory niejonowe i anionowe, takie jak estry glikoli polioksyetylenowych i kwasów tłuszczowych, etery glikoli polioksyetylenowych i alkoholi tłuszczowych, alkiloarylowe etery glikoli polioksyalkilenowych, oksyetlenowane aminy tłuszczowe, alkilosulfoniany, siarczany alkilowe, alkiloarylosulfoniany, siarczany arylowe i silikonowe związki powierzchniowo czynne. Przykłady takich związków powierzchniowo czynnych są wymienione w książce McCutcheona „Emulsifiers and Detergents” („Emulgatory i detergenty”) 1982 North America Edit., MC Publishing Co., 175 Rock Road, Gien Rock, NJ 07 452, USA.

Odpowiednie barwniki stanowią rozpuszczalne albo słabo rozpuszczalne pigmenty barwiące, takie jak na przykład dwutlenek tytanu, czerń barwiąca lub tlenek cynku.

Odpowiednimi przeciwutleniaczami są wszystkie substancje, które można typowo stosować do tego celu w środkach przeznaczonych do oddziaływania na rośliny. Korzystne są fenole z zawadami przestrzennymi, hydroksyanizole podstawione grupami alkilowymi oraz hydroksytolueny.

Odpowiednie zagęszczacze stanowią wszystkie substancje, które można typowo stosować do tego celu w środkach przeznaczonych do oddziaływania na rośliny. Zwłaszcza korzystne są następujące produkty: polimery organiczne, takie jak częściowo lub całkowicie larbapol®), poliwinylopirolidon lub kopolimery winyloVA®), jglikole polioksyetylenowe (Polyox®), kopolimery tlenek etylenu/tlenek propylenu (Pluronicj), polialkohole winylowe) oraz niej onowo lub jonowo modyfikowane pochodne celulozy (Tylose*), zagęszczacze tiksotropowe oparte na ksantynie (Kenzan®), a ponadto zdyspergowane zagęszczacze nieorganiczne, takie jak strącane lub pirogeniczne krzemionki, kaoliny, bentonity, mieszane tlenki glinu i krzemu oraz krzemiany.

Odpowiednimi środkami zapobiegającymi zamarzaniu są wszystkie substancje, które można typowo stosować do tego celu w środkach przeznaczonych do oddziaływania na rośliny. Zwłaszcza korzystne są: mocznik, gliceryna lub glikol propylenowy'.

Podobnie, odpowiednie napełniacze stanowią wszystkie materiały obojętne, które można typowo stosować do tego celu w środkach przeznaczonych do oddziaływania na rośliny. Korzystne jest używanie następujących materiałów: zmielonych minerałów, węglanu wapnia, mączki kwarcowej oraz mieszanych tlenków lub mieszanych wodorotlenków glinu i krzemu.

Odpowiednimi rozpuszczalnikami są wszystkie obojętne rozpuszczalniki organiczne, które można typowo stosować do tego celu w środkach przeznaczonych do oddziaływania na rośliny. Korzystne są glikole, takie jak glikol propylenowy i różniące się ciężarami cząsteczkowymi glikole polioksyetylenowe; ketony, taicie jak keton metylowoizobutylowy, keton metylowoizopropylowy i cykloheksanon; amidy, takie jak dimetyloformamid lub dietyloforma188 073 mid; N,N-dialkilowane karboksyamidy (na przykład Hallcomid®); alkilolaktamy, takie jak podstawione pirolidony (na przykład N-metylopirolidon i Surfadone®) i kaprołaktamy (na przykład Azone®); węglowodory, n-parafmy oraz izoparafmy o różnym zakresie temperatury wrzenia, takie jakie można na przykład otrzymać pod nazwami handlowymi Exxol®, Norpar® i Isopar®; węglowodory aromatyczne, takie jak ksylen i aromatyczne frakcje destylacyjne (na przykład Solvesso®); estry, takie jak octan monometylowego eteru glikolu propylenowego, adypinian dibutylowy i ftalan di-n-butylowy; etery, takie jak eter metylowy glikolu propylenowego lub eter butylowy glikolu propylenowego; alkohole, takie jak etanol, n- oraz i-propanol, n- oraz i-butanol, alkohol n- oraz i-amylowy, alkohol benzylowy, alkohol tetrahydrofurfurylowy, l-metoksy-2-propanol i wyższe alkohole, jak również nośniki ciekłe otrzymywane w wyniku modyfikacji olejów roślinnych, takie jak na przykład ester metylowy oleju rzepakowego i laurynian 2-etyloheksylu; ponadto sulfotlenek dimetylowy, dioksan i tetrahydrofuran. Rozpuszczalniki można stosować jako substancje indywidualne albo w postaci mieszanin. Zwłaszcza korzystne są rozpuszczalniki mieszalne ze stabilizatorem UV lub z nienasyconym olejem oraz niezbyt lotne.

Stężenia poszczególnych składników w kompozycjach według wynalazku mogą zmieniać się w szerokim zakresie. Na przykład, po potrąceniu ilości wody, która może być ewentualnie obecna w kompozycjach według wynalazku

- stężenie substancji sygnalnych wynosi na ogół od 0,01 dol% wagowych, korzystnie od 0,05 do 0,3% wagowych,

- stężenie absorberów UV wynosi na ogół od 1 do 40% wagowych, korzystnie od 5 do 20% wagowych,

- stężenie oleju rycynowego wynosi od 10 do 90% wagowych, korzystnie od 40 do 85% wagowych,

- stężenie szkodnikobójczych substancji czynnych wynosi do 10% wagowych, korzystnie do 5% wagowych,

- stężenie dodatków wynosi od 0 do 70% wagowych, korzystnie od 0 do 60% wagowych.

Kompozycje według wynalazku mogą także zawierać wodę. Przed wysuszeniem, zawartość wody zmienia się w szerokim zakresie. Na ogół wynosi ona od 0 do 80% masowych.

Gdy wytwarza się kompozycje według wynalazku, postępuje się na ogół w taki sposób, że najpierw mieszając w temperaturze 20-70°Ć, korzystnie w temperaturze pokojowej, sporządza się mieszaninę wstępną rozpuszczając lub dyspergując co najmniej jedną substancję sygnalną, co najmniej jeden absorber UV i, stosownie do potrzeby, jedną albo większą liczbę szkodnikobójczych substancji czynnych w co najmniej jednym oleju nienasyconym oraz, stosownie do potrzeby, wprowadzając dodatki.

Można też jednak zastosować inną metodę wytwarzania kompozycji według wynalazku, na przykład mieszaninę wstępną można, mieszając w temperaturze 20-70°C, korzystnie w temperaturze pokojowej, zdyspergować w roztworze co najmniej jednego związku powierzchniowo czynnego w wodzie. Dyspergowanie można przeprowadzić tak, aby powstała emulsja typu olej w wodzie, której cząstki mają przeciętny wymiar wynoszący na ogół 0,5-50 pm, korzystnie 1-20 pm. Do tak otrzymanej emulsji można następnie, mieszając w temperaturze 20-70°C, korzystnie w temperaturze pokojowej, wprowadzić roztwór lub zawiesiny co najmniej jednego polimeru w wodzie oraz, stosownie do potrzeby, dodatki.

Można też jednak zastosować jeszcze inną metodę wytwarzania kompozycji według wynalazku. W zasadzie istnieje bowiem możliwość zmieszania składników w dowolnej kolejności. Wszystkie rodzaje mieszadeł i aparatów mieszających typowo stosowane do takich celów nadają się do sporządzenia kompozycji według wynalazku,

Kompozycje według wynalazku otrzymuje się z preparatów w postaci ciekłej lub lepkiej. W zależności od sposobu wytwarzania, po zastosowaniu bądź pozostają one w stanie lepkim, bądź też tworzą niepłynną powłokę.

Kompozycje według wynalazku doskonale nadają się do zwalczania szkodliwych owadów i niepożądanych przedstawicieli rzędu Acarina występujących w rolnictwie, leśnictwie i ogrodnictwie, włącznie z uprawą winorośli. Można je na przykład stosować do zwalczania poniżej wymienionych szkodników:

188 073 z rzędu Isopoda, na przykład Oniacus asellus, Armadillidium vulgare i Porcelio scaber, z rzędu Diplopoda, na przekład Blaniulus guttulatus; z rzędu Chilopoda, na przekład Geophilus carpophagus i Scutigera spec., z rzędu Symphyla, na przykład Scutigerella immaculata; z rzędu Thysanura, na przekład Lepisma saccharina; z rzędu Collembola, na przekład Onychiurus armatus;

z rzędu Orthoptera, na przekład Blatta orientalis, Periplaneta americana, Leucophaea maderae, Blattella germanica, Acheta domesticus, Gryllotalpa spp, Locusta migratoria migratorioides, Melanoplus differentialis i Schistocerca gregaria, z rzędu Dermaptera, na przekład Forficula auricularia; z rzędu Isoptera, na przykład Reticulitermes spp;

z rzędu Anoplura, na przykład Phylloxera vastatrix, Pemphigus spp., Pediculus humanus corporis, Haematopinus spp. i Linognathus spp;

z rzędu Mallophaga, na przykład Trichodectes spp. i Damalinea spp;

z rzędu Thysanoptera, na przekład Hercinothrips femoralis i Ihrips tabaci;

z rzędu Heteroptera, na przekład Eurygaster spp., Dysdercus intermedius, Piesma quadrata, Cimex lectularius, Hhodnius prolixus i Triatoma spp;

z rzędu Homoptera, na przykład Aleurodes brassicae, Bemisia tabaci, Trialeurodes vaporariorum, Aphis gossypii, Brevicoryne brassicae, Cryptomyzus ribis, Aphis fabae, Doratis pomi, Eriosoma lanigerum, Hyalopterus arundinis, Macrosiphum avenae, Myzus spp., Phorodon humuli, Rhopalosiphuic padi, Empoasca spp., Suscelis bilobatus, Mephotettix cincticeps, Lecanium corni, Saissetia oleae, Laodelphax striatellua, Nilaparvata lugens, Aonidiella aurantii, Aspidiotus hederae, Pseudococcus spp. i Psylla spp;

z rzędu Lepidoptera, na przykład Pectinophora gossypiella, Bupalus piniarius, Chelmalobia brumata, Lithacatletis blancardella, Hyponomeuta padella, Plutella maculipennis, Malacosoma neustria, Euproctis chrysorrhoea, Lymantria spp., Bucculatrix thurberiella, Phyllacnistis citrella, Agrotis spp., Euxoa spp., Feltia spp., Earias insulana, Heliathis spp., Spodoptera exigua, Mamestra brassicae, Panolis flammea, Prodenia litura, Spodoptera spp., Trichoplusia ni, Carpocapsa pomonella, Pieris spp., Chilo spp., Pyrausta nubilalis, Ephestia kuehniella, Galleria mellonella, Tineola bisselliella, Tinea pellionella, Hofmannophila pseudospretella, Cacoecia podana, Capua reticulana, Choristoneura fumiferana, Clysia ambiguella, Homona magnanima i Tortrix viridana;

z rzędu Coleoptera, na przekład Anobium punctatum, Rhizopertha dominica, Acanthoscelides obtectus, Bruchidius obtectus, Hylotrupes bajulus, Agelastica alni, Leptinotarsa decemlineata, Phaedon cochleariae, Diabrotica spp., Psylliodes chrysocephala, Epilachna varivestis, Atomaria spp., Oryzaephilus surinamensis, Anthoriomus spp., Sitophilus spp., Otiorrhynchus sulcatus, Cosmopolites sordidus, Ceuthorrhnchus assimilis, Hypera postica, Dermestes spp., Trogoderma spp., Anthreiius app., Attagenus spp., Lyctus spp., Leligethes aeneus, Ptinus spp., Niptus hololeucus, Gibbium psylloides, Tribolium spp., Tenebrio molitor, Agriotes spp., Conoderus spp., Melolontha melolontha, Amphimallon salstitialis i Costelytra zealandica;

z rzędu Hymenoptera, na przykład Diprion spp., Hoplocampa spp., Lasius spp., Monomorium pharaonis i Vespa spp;

z rzędu Diptera, na przykład Aedes spp., Anopheles spp., Culex spp., Drosophila melanogaster, Musca spp., Fannia spp., Calliphora erythrocephals, Lucilia spp., Chrysomyia spp., Cuterebra spp., Gastrophilus spp., Hyppobosca spp., Stomoxys spp., Oestrus spp., Hypoderma spp, Tabanus spp, Tannia spp., Bibio hortulanus, Oscinella frit, Phorbia spp., Pegomyia hoscyami, Ceratitis capitata, Dacus oleae i Tipula paludosa;

z rzędu Siphonaptera, na przekład Xenopslla cheopis i Ceratophyllus spp.;

z rzędu Arachnida, na przekład Scorpio maurus i Latrodectus mactans;

z rzędu Acarina, na przekład Acarus siro, Argas spp., Ornithodoros spp., Dermanyssus gallinae, Eriophyes ribis, Phyllocoptruta oleivora, Boophilus spp., Rhipicephalus spp., Ambylomma spp., Hyalomma spp., Lxodes spp., Psoroptes spp., Chorioptes spp., Sarcoptes spp., Tarsonemus spp., Bryobia praetiosa, Panonychus spp. i Tetranychus spp.

188 073

Wykorzystując typowe urządzenia znane specjalistom, można kompozycje według wynalazku zastosować i rozprzestrzenić w postaci kropelek, kropli lub cienkich warstw o ograniczonych wymiarach na uprawianych obszarach lub traktowanych nimi roślinach.

Zwłaszcza korzystny do ochrony plonów w sadach lub winnicach jest sposób polegający na tym, że określoną ilością preparatów według wynalazku traktuje się pnie i łodygi roślin, posługując się w tym celu aparatami dozującymi, pipetami lub strzykawkami; urządzenia te mogą być przy tym zaopatrzone w nasadki natryskowe albo w szerokostrumieniowe dysze wylotowe, tak aby stosowane kompozycje rozprzestrzeniały się szeroko na stosunkowo dużym obszarze. Można też preparaty według wynalazku rozprowadzić na stałym podłożu i pozwolić im tam na wyschnięcie.

Ilości, w których stosuje się kompozycje według wynalazku mogą zmieniać się w istotnym zakresie. Są to na ogół ilości rzędu tych, które z reguły stosuje się w ramach metody „przywab i zabij”.

Wytwarzanie i zastosowanie kompozycji według wynalazku ilustrują poniższe przykłady.

Przykłady wytwarzania

Przykłady 1-5

Rozpuszcza się mieszając w temperaturze 50°C feromon stanowiący E,E-8,10-dodekadionol (= feromon), absorber UV stanowiący 2-cyjano-3f3-difenylo-2-propenian 2-etyloheksylu (= absorber UV A) i absorber UV stanowiący 2-hydroksy-4-metoksy-benzofenon (= absorber UV B) w 0,2-procentowym (masowo) roztworze butylohydroksytoluenu w oleju rycynowym (= roztwór olejowy). Ilości poszczególnych składników zawiera tabela 2.

Tabela 2

N przekładu	Feromon (g)	Absorber UV A (g)	Absorber UV B (g)	Roztwór olejowy (g)
1	2	12,5	12,5	73,0
2	2	10,0	10,0	78,0
3	2	7,5	7,5	83,0
4	2	5,0	5,0	88,0
5	2	2,5	2,5	93,0

Przykład 6

W temperaturze pokojowej, mieszając, rozpuszcza się w 73 g 0,2-procentowego (masowo) roztworu butylohydroksytoluenu w oleju rycynowym, 2 g feromonu stanowiącego E,E-8,10-dodekadienol i 25,0 g benzotriazolu o wzorze 6, w którym R³ oznacza grupę metylową lub grupę C2-Ci2-alkilową.

Ocena stabilności feromonu

W okrągłym szklanym pojemniku średnicy 5 cm umieszcza się w każdym przypadku po 1 g preparatu według wynalazku z przykładów 1-6 i pojemnik przykrywa płytką ze szkła kwarcowego. W aparacie przyspieszonego oddziaływania Heraeus „Suntest CPS” pojemniki poddaje się ekspozycji pod wpływem światła przez 6 dób w temperaturze 40°C. Aparat jest wyposażony w lampę ksenonową i wytwarza promieniowanie o intensywności wynoszącej maksymalnie 765 W/m². Dwukrotnie w ciągu doby pojemniki otwiera się każdorazowo na 15 minut w celu umożliwienia dostępu powietrza. Po zakończeniu ekspozycji oznacza się analitycznie pozostałą zawartość feromonu, tj. E,E-8,10-dodekadienolu w preparatach według wynalazku i na tej podstawie oblicza procent degradacji. Wyniki zawiera tabela 3.

188 073

Tabela 3

Nr przykładu	Degradacja feromonu (%)
1	14,0
2	14,2
3	14,5
4	18,6
5	21,3
6	18,2

Przykład 7

W 22 g oleju rycynowego, w temperaturze 50°C, rozpuszcza się 0,03 g E,E-8,10-dodekadienolu, 0,04 g butylohydroksytoluenu, 2,0 g 2-cyjano-3,3-difenylo-2-propenianu 2-etyloheksylu, 2,0 g 2-hydroksy-4-metoksybenzofenonu i 3,5 g cyflutryny. Za pomocą młyna prętowego typu rotor/stator tę mieszaninę wstępną emulguje się w temperaturze pokojowej w roztworze 0,6 g oksyetylenowanego oleju rycynowego (o średnim stopniu oksyetylenowania wynoszącym 30) w 30 g odmineralizowanej wody. Do emulsji tej, mieszając w temperaturze pokojowej, wprowadza się 30 g 45-procentowej (masowo) wodnej dyspersji emulsyjnego terpolimeru akrylonitryl/butadien/kwas metakrylowy oraz 7,43 g odmineralizowanej wody. Następnie, mieszając, dodaje się 2,5 g hydroksyetylocelulozy, której lepkość dynamiczna w temperaturze 20°C wynosi 4000 mPa · s (w warunkach stężenia 20 g/l w wodzie). Układ pozostawia się w spokoju na 15 godzin, po czym miesza się go, otrzymując jednorodną pastę.

Porównawczy przykład I

W temperaturze 50°C rozpuszcza się 2 g feromonu stanowiącego E,E-8,10-dodekadienol w 98 g absorbera UV stanowiącego 2-cyjano-3,3-difenylo-2-propenian 2-etyloheksylu.

Porównawczy przykład II

W temperaturze 50°C rozpuszcza się 2 g feromonu stanowiącego E,E-8,10-dodekadienol w mieszaninie 73 g 2-cyjano-3,3-difenylo-2-propenianu 2-etyloheksylu i 25 g 2-hydroksy-4-metoksybenzofenonu.

Porównawczy przykład III

W temperaturze 50°C rozpuszcza się 2 g feromonu stanowiącego E,E-8,10-dodekadienol w mieszaninie 25 g benzotriazolu z przykładu 6 oraz 73 g oleju parafinowego o temperaturze wrzenia > 300°C i o lepkości 16 mm²/s.

Porównawczy przykład IV

W temperaturze 50°C rozpuszcza się 2 g feromonu stanowiącego E,E-8,10-dodekadienol w 98 g oleju rycynowego.

Ocena stabilności feromonu

Kompozycje z porównawczych przekładów I-IV testuje się pod wzglądem degradacji feromonu pod wpływem oddziaływania UV w sposób opisany uprzednio w odniesieniu do kompozycji z przykładów 1-6. Wyniki zawiera tabela 4.

Tabela 4

Nr przykładu porównawczego	Degradacja feromonu (%)
I	96,3
II	87,4
III	98,0
IV	99,9

188 073

Porównawczy przykład V

W 22 g oleju rycynowego, w temperaturze 50°C, rozpuszcza się 0,04 g butylohydroksytoluenu, 2,0 g 2-cyjano-3,3-difenylo-2-propenianu 2-etyloheksylu, 2,0 g 2-hydroksy-4-metoksybenzofenonu i 3,5 g cyflutryny. Za pomocą młyna prętowego typu rotor/stator tę mieszaninę wstępną emulguje się w temperaturze pokojowej w roztworze 0,6 g oksyetylenowanego oleju rycynowego (o średnim stopniu oksyetylenowania wynoszącym 30) w 30 g odmineralizowanej wody. Do emulsji tej, mieszając w temperaturze pokojowej, wprowadza się 30 g 45-procentowej (masowo) wodnej dyspersji terpolimeru akrylonitryl/butadien/kwas metakrylowy oraz 7,43 g odmineralizowanej wody. Następnie, mieszając, dodaje się 2,5 g hydroksyetylocelulozy, której lepkość dynamiczna w temperaturze 20°C wynosi 4000 mPa · s (w warunkach stężenia 20 g/l w wodzie). Układ pozostawia się w spokoju na 15 godzin, po czym miesza się go, otrzymując jednorodną pastę.

Przykłady zastosowania

Przykład A

Młode jabłonie wysokości około 30 cm traktuje się preparatem według wynalazku z przykładu 7 w ilości 3 kropel objętości około 50 mikrolitrów, oddziaływując na pień, na jeden liść od strony górnej i na jeden liść od strony dolnej. Młode drzewka wraz z 10 samcami owocówki jabłkoweczki (Cydia pomonella) zamyka się w klatkach z drucianej siatki. Cztery z tych klatek umieszcza się w przedmuchiwanym tunelu, przez który przepuszcza się powietrze z szybkością 0,1 m/s. Po 24 godzinach określa się liczbę zlikwidowanych owadów; wynosi ona 50% ich liczby początkowej. W prowadzonym jednocześnie doświadczeniu z zastosowaniem nie zawierającego feromonu preparatu z porównawczego przykładu V odpowiedni udział procentowy wynosi zaledwie 12,5.

188 073

R³

Wzór 1

Wzór 3

188 073

^COOR⁷

C=C i \

CH3 CN Wzór 4a

COOR⁸ )-c=c c'h₃ ^coor9

Wzór 4b

7y COOR¹⁰

Wzór 4c

188 073

Wzór 6

Departament Wydawnictw UP RP. Nakład 50 egz. Cena 4,00 zł.

Claims (8)

1. Zastrzeżenia patentowe

   1. Kompozycja szkodnikobójcza, znamienna tym, że po potrąceniu ilości obecnej w niej ewentualnie wody

   - zawartość substancji sygnalnej lub mieszaniny substancji sygnalnych wynosi od 0,01 do 1% wagowych,

   - zawartość absorbera UV słabo tylko mieszalnego z wodą lub mieszaniny absorberów UV wynosi od 1 do 40% wagowych,

   - zawartość oleju rycynowego wynosi od 10 do 90% wagowych,

   - zawartość szkodnikobójczej substancji czynnej wynosi do 10% wagowych oraz

   - zawartość dodatków wynosi od 0 do 70% wagowych.
2. 2. Kompozycja według zastrz. 1, znamienna tym, że szkodnikobójczą substancję czynną stanowi piretroid.
3. 3. Kompozycja według zastrz. 1, znamienna tym, że szkodnikobójczą substancję czynną stanowi cyflutryna.
4. 4. Kompozycja według zastrz. 1, znamienna tym, że szkodnikobójczą substancję czynną stanowi p-cyflutryna.
5. 5. Kompozycja według zastrz. 1, znamienna tym, że substancję sygnalną stanowi E,E-8,10-dodekadienol.
6. 6. Kompozycja według zastrz. 1, znamienna tym, że absorber UV stanowi benzotriazol o wzorze 6, w którym R³ oznacza grupę metylową lub grupę C2-Ci2-alkilową.
7. 7. Sposób wytwarzania kompozycji szkodnikobójczej określonej w zastrz. 1, znamienny tym, że

   a) dysperguje się substancję sygnalną lub mieszaniny substancji sygnalnych w ilości od 0,01 do 1% wagowych, absorber UV, słabo tylko mieszalny z wodą lub mieszaninę absorberów UV w ilości od 1 do 40% wagowych, szkodnikobójczą substancję czynną w ilości do 10% wagowych i ewentualnie dodatki w ilości od 0 do 70% wagowych w oleju rycynowym w ilości od 10 do 90% wagowych i

   b) emulguje się stosownie do potrzeby tę mieszaninę wstępną w wodzie z dodatkiem związków powierzchniowo czynnych.
8. 8. Zastosowanie kompozycji szkodnikobójczej określonej w zastrz. 1, do zwalczania szkodliwych owadów oraz niepożądanych przedstawicieli rzędu Acarina w rolnictwie, leśnictwie i ogrodnictwie.

   Niniejszy wynalazek dotyczy nowej kompozycji do zwalczania szkodliwych owadów oraz przedstawicieli rzędu Acarina (roztoczy), sposobu wytwarzania kompozycji oraz jej zastosowania w rolnictwie, leśnictwie i ogrodnictwie.

   Zwalczając roślinożerne szkodniki zwierzęce za pomocą środków szkodnikobójczych dąży się do zminimalizowania skażenia chronionych roślin i ich środowiska, włącznie z glebą, w której one rosną. Ponadto, szkodliwe oddziaływanie substancji czynnych w środkach szkodnikobójczych na pożyteczne zwierzęta i na gatunki ciepłokrwiste powinno być możliwe najmniejsze. Z drugiej zaś strony, zwalczane szkodniki muszą być wystawione w jak największym stopniu na substancje czynne środków szkodnikobójczych, tak aby szkodniki mo188 073 gły na drodze bezpośredniego kontaktu pobrać wystarczającą ilość substancji czynnych w postaci trucizny trafiającej do żołądka, bądź też poprzez fazę gazową.

   Powyższe warunki mogą zostać spełnione w zwalczaniu owadów, na przykład w wyniku połączenia substancji sygnalnych takich jak feromony, kajromony lub środki przywabiające stanowiące przynęty dla owadów z substancjami czynnymi o działaniu owadobójczym oraz stosowania uzyskanych mieszanin w odniesieniu do chronionego stanowiska nie na drodze pokrywania nimi całej powierzchni, lecz tylko lokalnie, na ściśle określonych indywidualnych miejscach. Ponieważ substancje sygnalne zostają uwolnione w tak potraktowanych miejscach, do miejsc tych wędrują szkodniki, zostają zakażone szkodnikobójczymi substancjami czynnymi i ulegają likwidacji, ten rodzaj zwalczania owadów nosi nazwę metody „przywab i zabij”, W przeciwieństwie do niej, można też zwalczać owady stosując tak zwaną metodę „wprowadzenia zamieszania”. Zgodnie z nią, ilość feromonów wprowadzana na chronione stanowiska roślinne jest tak duża, że samce owadów nie są już w stanie zlokalizować samic; uniemożliwia to rozmnażanie się szkodników.

   Po to by kompozycje stosowane w obydwu powyższych metodach zwalczania charakteryzowały się wystarczająco długotrwałym oddziaływaniem, omawiane preparaty muszą zawierać środki przywabiające w takiej postaci, aby zarówno uwalniały się one w regulowany sposób, jak i były chronione przed oddziaływaniem otaczającego środowiska, to jest światła, tlenu i czynników atmosferycznych.

   Ujawniono już znaczną liczbę preparatów przeznaczonych do zwalczania szkodników zwierzęcych zgodnie z powyższymi zasadami. Próbuje się przy tym chronić w rozmaity sposób wrażliwe substancje czynne przed niepożądaną degradacją.

   Na przykład, w europejskim opisie 'patentowym nr 0 055 475 ujawniono możliwość zwalczania samców owadów gatunku Cossus cossus za pomocą octanu (Z)-5-dodecen-l-ylu, stosownie do potrzeby w postaci mieszaniny z octanem (Z)-3-decen-l-ylu, octanem (Z)-dodecen-l-ylu i/lub octanem (E)-5-dodecen-l-ylu. Środek przywabiający lub mieszaniny substancji czynnych stosuje się w rozpuszczalnikach o małym ciśnieniu par, takich jak oleje albo tłuszcze, bądź też, stosownie do potrzeby, jako mieszaninę z przeciwutleniaczami i stabilizatorami UV w postaci adsorbatu na stałej substancji obojętnej.

   Ponadto, w opisie patentowym W. Brytanii nr 2 064 323 przedstawiono środki owadobójcze oparte na feromonach, w których sygnalne substancje oraz stabilizatory UV i inne dodatki, takie jak przeciwutleniacze, są związane z mieszaniną absorbujących i adsorbujących substancji stałych. Wadą jednak tych preparatów jest ich stosunkowo mała odporność na działanie czynników atmosferycznych i to mimo, że zawierają one dodatki stabilizujące; powoduje to rozkład lub wyługowanie substancji czynnych już po względnie krótkim czasie.

   Ujawniono już również zastosowanie do zwalczania szkodników kompozycji złożonych ze środków przywabiających i środków owadobójczych w postaci mikrokapsułek albo związanych z rozpuszczalnymi w wodzie polimerami [por. japoński opis patentowy nr 59-7101 oraz książkę „Advances in Pesticide Formulation Technology” („Postępy w technologii preparatów szkodnikobójczych”), 1984, rozdział 11, strony 151-162]. W wytwarzaniu takich mikrokapsułek postępuje się w następujący sposób: substancje czynne rozpuszcza się w fazie olejowej, otrzymaną mieszaninę emulguje się w wodzie i następnie kapsułkuje emulsję, dzięki temu osiąga się regulowane uwalnianie środka przywabiającego i ponadto jego ochronę przed wpływem otaczającego środowiska. Natomiast wadę tego sposobu stanowi skomplikowany proces mikrokapsułkowania. Ponadto, mikrokapsułkowanie nie zawsze dostatecznie stabilizuje środki przywabiające na oddziaływanie otaczającego środowiska, a to ze wzglądu na fakt, że cienka ścianka mikrokapsułki nie jest wystarczającą ochroną przed degradacją fotochemiczną.

   Zgodnie z opisem patentowym W. Brytanii nr 2 141 932 jako środki szkodnikobójcze można stosować preparaty zawierające feromony, stosownie do potrzeby w postaci mieszaniny z absorberami UV albo innymi dodatkami, w ciekłych lub półciekłych, odpornych na działanie wody polimerach stanowiących ochronę przed promieniowaniem UV. Aczkolwiek w takich preparatach substancje czynne zachowują trwałość w ciągu wystarczająco długiego

   188 073 czasu, to ilość substancji czynnej zdolna do dyfuzji na zewnątrz nie zawsze zapewnia dostatecznie wysoki stopień skuteczności.

   W europejskim opisie patentowym nr 0 376 888 ujawniono, że do zwalczania szkodników nadają się również preparaty złożone na ogół, oprócz środków owadobójczych, środków przywabiających i typowych dodatków, z jednego lub większej liczby trwale ciekłych absorberów UV, które to preparaty występują w postaci cieczy o dużej lepkości pozostającej trwale w stanie nieutwardzonym. Bardzo duża zawartość substancji absorbujących UV w ciągu długiego czasu chroni środki przywabiające w tych preparatach przed fotodegradacją. Jednak stosowanie ich w warunkach rzeczywistych stwarza pewne problemy, ponieważ absorbery UV są z reguły bardzo trwałe i bądź wcale nie ulegają degradacji, bądź też degradują się jedynie nader powoli. W przypadku więc, gdy preparaty są stosowane regularnie przez kilka lat, absorbery UV akumulują się na uprawianym obszarze.

   W publikacji WO 87-04 591 ujawniono także kompozycje do zwalczania roztoczy pajęczakowatych. Kompozycje te składają się ze środków przywabiających, takich jak Nerodiol i Famesol oraz z owadobójczych substancji czynnych, a także olejów dodawanych w postaci emulsji. Środki przywabiające uwalniają się z tych kompozycji w sposób regulowany. Wadą występującą jednak w przypadku stosowania omawianych kompozycji jest brak długotrwałego działania; osiągnięcie zadowalającego stopnia zwalczenia wymaga regularnego, wielokrotnego ich użycia.

   W J. Entomol. Sci. tom 25, nr 4, 581-586 (1990) opisano preparaty do zwalczania ryjkowca niszczącego owoce bawełny (Anthomonus grandis) zawierające feromon i środek owadobójczy. Istotnym składnikiem tych kompozycji jest olej bawełniany, który sprzyja spożywaniu ich przez szkodniki i przez to korzystnie wpływa na pobieranie substancji czynnej. Niepożądanym zjawiskiem jest tu jednak fakt, że ten jadalny olej nie przyczynia się do nadania preparatowi odporności na działanie otaczającego środowiska.

   Ujawniono wreszcie, że oleje występujące w preparatach zawierających środki przywabiające mogą działać jako rozpuszczalniki substancji czynnych (por. publikację WO 87-04 591, europejski opis patentowy nr 0 055 475 oraz książkę „Advances in Pesticide Formulation Technology”, 1984, rozdział 11, strony 151-162). Substancje czynne nie są tu jednak stabilizowane na niepożądaną degradację.

   Obecnie wynaleziono nowe kompozycje szkodnikobójcze. Kompozycja szkodnikobójcza według wynalazku charakteryzuje się tym, że po potrąceniu ilości obecnej w niej ewentualnej wody

   - zawartość substancji sygnalnej lub mieszaniny substancji sygnalnych wynosi od 0,01 do 1% wagowych,

   - zawartość absorbera UV słabo tylko mieszalnego z wodą lub mieszaniny absorberów UV wynosi od 1 do 40% wagowych,

   - zawartość oleju rycynowego wynosi od 10 do 90% wagowych,

   - zawartość szkodnikobójczej substancji czynnej wynosi do 10% wagowych oraz

   - zawartość dodatków wynosi od 0 do 70% wagowych.