PL183297B1 - Urządzenie zabezpieczające przed przypadkowym włączeniem biegu wstecznego w pojeździe - Google Patents

Abstract

1 · Urzadzenie zabezpieczajace przed przypadkowym wlaczeniem biegu wsteczne- go w pojezdzie, zawierajace sworzen osadzo- ny na dzwigni zmiany biegów oraz blokade zabezpieczajaca polaczona z utwierdzona podpora dzwigni zmiany biegów, w którym sworzen jest zamontowany na rurze ruchomo w kierunku osiowym wzgledem dzwigni, a dzwi- gnia zmiany biegów jest osadzona ruchomo w trzech plaszczyznach zmiany biegów, zna- mienne tyra, ze blokada zabezpieczajaca (21) jest zamocowana obrotowo na podporze (22) i z nia styka sie element sprezysty (23) po- przez który blokada zabezpieczajaca (21) znajduje sie poza torem ruchu sworzenia (11) przy polozeniach dzwigni (10) w pierwszej plaszczyznie (P1) i w drugiej plaszczyznie (P2) zmiany biegów. Fig. 2 PL PL PL PL PL

Description

Przedmiotem wynalazku jest urządzenie zabezpieczające przed przypadkowym włączeniem biegu wstecznego w pojeździe, zwłaszcza przeznaczone do zewnętrznego sterowania dźwignią zmiany biegów pojazdu.

Znane jest urządzenie zabezpieczające przed przypadkowym włączeniem biegu wstecznego, usytuowane w zewnętrznej dźwigni sterującej zmianą biegu pojazdu. Urządzenie takie zawiera sworzeń składający się z dźwigni zmiany biegów i blokady zabezpieczającej posiadającej przegub przytwierdzony do dźwigni. Sworzeń jest podparty na rurze zamocowanej ruchomo względem dźwigni w kierunku osiowym i jest przemieszczany w celu pominięcia blokady zabezpieczającej i umożliwienia włączenia biegu wstecznego.

W zewnętrznych dźwigniach sterujących zmianą biegów pojazdu, w przypadku sterowania pięciobiegową przekładnią z biegiem wstecznym, wybór biegu i przegubowe połączenie jest dokonywane według powszechnie stosowanego schematu, w którym pierwszy i drugi bieg są usytuowane przeciwległe w jednej linii względem płaszczyzny przesunięcia, która znajduje się po lewej stronie (na schemacie) położenia środkowego lub punktu neutralnego dźwigni zmiany biegów, trzeci i czwarty bieg sąustawione przeciwległe i w jednej linii odpowiednio do płaszczyzny przesunięcia, która przechodzi przez środkowe położenie, a piąty bieg jest ustawiony przeciwległe do biegu wstecznego i w jednej linii z nim w płaszczyźnie przesunięcia usytuowanej po prawej stronie tego położenia centralnego.

Blokada zabezpieczająca jest przeznaczeniem głównie do zapobiegania przypadkowemu włączeniu biegu wstecznego, głównie, gdy jest wybierany bieg przechodzący z biegu piątego do biegu czwartego, lub bardziej ogólnie, gdy ten czwarty bieg jest włączany z tymczasowego położenia neutralnego, co często ma miejsce w przypadku niedoświadczonych kierowców, przykładowo na pochyłości.

W znanych rozwiązaniach, blokada zabezpieczająca zawiera niewielki przytwierdzony blok materiału sztywnego, posiadający przeciwległe nachyloną powierzchnię, która podczas odłączania piątego biegu zabezpiecza odpowiadającą! sprzężoną nachyloną powierzchnię sworznia połączonego z dźwignią. To pozwala uniknąć przemieszczenia odpowiadającego włączeniu biegu wstecznego i zapewnia odchylenie dźwigni w stronę środkowej płaszczyzny zmiany biegów, wzdłuż śrubowego toru ruchu, w celu ułatwienia włączenia czwartego biegu. Włączenie biegu wstecznego jest możliwe jedynie przez celowe podniesienie sworznia i w konsekwencji przez uwolnienie tego sworznia od blokady zabezpieczającej. Jednakże, jeżeli przejście z piątego biegu na czwarty jest wykonane w sposób szybki, wówczas kierowca odbiera nieprzyjemne wrażenie zgrzytania sworznia o blokadę zabezpieczającą jeżeli dźwigniajest mocno przytrzymywana zamiast popychania tak, aby znajdowała się przeciwległe do swobodnego przemieszczenia, zgodnie ze wspomnianym powyżej torem śrubowym. Wówczas może wystąpić zakleszczenie sworznia względem blokady zabezpieczającej, co w konsekwencji może zablokować możliwość włączenia czwartego biegu.

Urządzenie zabezpieczające przed przypadkowym włączeniem biegu wstecznego w pojeździe, według wynalazku, zawiera sworzeń osadzony na dźwigni zmiany biegów oraz blokadę zabezpieczającąpołączonąz utwardzoną podporą dźwigni zmiany biegów. Sworzeń jest zamontowany na rurze ruchomo w kierunku osiowym względem dźwigni, a dźwignia zmiany biegów jest osadzona ruchomo w trzech płaszczyznach zmiany biegów.

Urządzenie według wynalazku charakteryzuje się tym, że blokada zabezpieczająca jest zamocowana obrotowo na podporze i z nią styka się element sprężysty, poprzez który blokada zabezpieczająca znajduje się poza torem ruchu sworznia przy położeniu dźwigni w pierwszej płaszczyźnie i w drugiej płaszczyźnie zmiany biegów,

Blokada zabezpieczająca jest zamontowana obrotowo wokół osi obrotu usytuowanej w płaszczyźnie w przybliżeniu równoległej do drugiej płaszczyzny zmiany biegów i jest usytuowana prostopadle do osi dźwigni w jej centralnym położeniu neutralnym.

Blokada zabezpieczająca jest zamontowana obrotowo wokół osi obrotu usytuowanej w płaszczyźnie w przybliżeniu prostopadłej do drugiej płaszczyzny zmiany biegów i jest usytuowana równolegle do osi dźwigni w jej centralnym położeniu neutralnym.

183 297

Blokada zabezpieczająca korzystnie ma postać dźwigni w kształcie prostopadłego kątownika, zawierającej dolne ramię i górne ramię, przy czym dolne ramie ma nachyloną powierzchnię, a sworzeń ma nachyloną powierzchnię, uzupełniającą do nachylonej powierzchni dolnego ramienia, natomiast na rurze sworzniajest ukształtowany palec dociskający, który styka się z górnym ramieniem blokady zabezpieczającej dociskając go przeciwnie do działania elementu sprężystego przy położeniach dźwigni zmiany biegów w trzeciej płaszczyźnie zmiany biegów.

Dolne ramię blokady zabezpieczającej jest usytuowane prostopadle do drugiej płaszczyźnie zmiany biegów, a góme ramię jest usytuowane pod kątem prostym, i równolegle do drugiej płaszczyzny zmiany biegów.

Dolne ramie i góme ramię blokady zabezpieczającej są usytuowane po przeciwnych stronach względem osi obrotu blokady zabezpieczającej.

Góme ramię blokady zabezpieczającej ma dolne przedłużenie usytuowane po przeciwnej stronie osi obrotu względem pozostałej części górnego ramienia, przy czym do przedłużenia jest dociśnięta sprężyna, stanowiąca element sprężysty.

Blokada zabezpieczająca jest zamontowana obrotowo pomiędzy położeniem neutralnym, w którym jest ona oddalona od sworznia dźwigni, a dźwignia jest usytuowana w jednej z płaszczyzn płaszczyźnie zmiany biegów, pierwszej i drugiej oraz położeniem roboczym, w którym blokada zabezpieczająca styka się ze sworzniem, a dźwignia jest usytuowana w trzeciej płaszczyźnie zmiany biegów.

Urządzenie według wynalazku zapewnia udoskonalone zabezpieczenie włączenia biegu wstecznego, dzięki znacznemu polepszeniu sprawności mchowej dźwigni zmiany biegów i zwiększenia niezawodności sterowania dźwignią z wyeliminowaniem możliwości zablokowania w przypadku nieprawidłowego manewru wykonywanego przez niedoświadczonych kierowców.

Dzięki zastosowaniu konstrukcji przytwierdzenia blokady zabezpieczającej w sposób obrotowy, a nie ustalony, i poddaniu jej oddziaływaniu elementu sprężystego, który wywiera na tę blokadę moment siły mający tendencję do oddalenia nachylonej płaszczyzny tej blokady względem odpowiadającej sworzniowi sprzężonej nachylonej płaszczyzny mchu, przy prawidłowym przejściu z piątego biegu na czwarty, praktycznie jest wyeliminowany kontakt pomiędzy sworzniem a blokadą zabezpieczającą i jest możliwe oddzielenie tej blokady od tom sworznia. Tym samym eliminowany zgrzyt, odczuwany w dźwigni podczas manewrowania niż, zwłaszcza w przypadku wykonywania tego mchu w sposób szybki.

Przedmiot wynalazku jest uwidoczniony w przykładach wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia schemat mchu dźwigni zmiany biegów do wybierania i zmiany biegu pięciobiegowej przekładni z biegiem wstecznym, fig. 2 - dźwigni zmiany biegów z urządzeniem zabezpieczającym według wynalazku, w widoku perspektywicznym, fig. 3 - urządzenie zabezpieczające z fig. 2, w stanie nieaktywnym, odpowiadającym centralnemu położeniu lub położeniu neutralnemu dźwigni zmiany biegów, w widoku z boku, fig. 3a - urządzenie z fig. 3 w przekroju wzdłuż linii 3a-3a z fig. 3, fig. 4 - urządzenie zabezpieczające w stanie aktywnym, odpowiadającym położeniu biegu piątego i biegu wstecznego dźwigni zmiany biegów, w widoku podobnym do fig. 3, fig. 4a urządzenie z fig. 4 w przekroju wzdłuż linii 4a-4a z fig. 4, fig. 5 - urządzenie zabezpieczające w wymuszonym położeniu zwolnienia, umożliwiającym włączenie biegu wstecznego, w widoku podobnym do fig. 3.

Na figurze 1 przedstawiono schematycznie rzuty płaszczyzn pierwszej, dmgiej i trzeciej zmiany odpowiednich par biegów I-II, III-IV i V-RM (biegu wstecznego), wskazanych jako P_b P₂, P₃, zaś rzut pośredniej płaszczyzny wyboru biegów jest wskazany jako PS. Pierwsza płaszczyzna Pj zmiany pary biegów I-II jest usytuowana po lewej stronie centralnej dmgiej płaszczyzny P₂ zmiany pary biegów III-IV, a trzecia płaszczyzna P₃ zmiany pary biegów V-RM (bieg wsteczny), znajduje się po prawej stronie centralnej dmgiej płaszczyzny P₂.

Ruch dźwigni 10 zmiany biegów w płaszczyźnie zmiany biegów P₃ jest kontrolowany przez urządzenie zabezpieczające, którego funkcjąjest zapobieganie przypadkowemu włączeniu biegu wstecznego RM i gdy dźwignia 10 jest przemieszczana z położenia biegu piątego do położenia biegu czwartego jest ona odchylana wzdłuż śmbowego tom wskazanego jako T na fig. 1.

183 297

Urządzenie zabezpieczające 20 zawiera sworzeń 11 przytwierdzony do rury 12, która jest osadzona ruchomo ponad dźwignią 10 w kierunku osiowym względem niej, przeciwnie do działania sprężyny 13. Rura 12 jest wyposażona w końcowy kołnierz 12a, który ma na celu zabezpieczenie rury 12 przed przemieszczeniem.

Sworzeń 11 współpracuje z blokadą zabezpieczającą 21 mającąpostać dźwigni w kształcie prostopadłego kątownika, zamontowaną obrotowo do utwardzonej podpory 22 i obracającą się wokół osi obrotu a, usytuowanej w płaszczyźnie równoległej do drugiej płaszczyzny P₂ zmiany biegów i prostopadle do osi dźwigni 10 w jej centralnym położeniu neutralnym.

Jak pokazano na fig. 2, blokada zabezpieczająca 21 ma dolne ramię 2 la, które jest usytuowane w kierunku prostopadłym do drugiej płaszczyzny P₂ zmiany biegów i górne ramię 21 b, które jest usytuowane w kierunku równoległym do drugiej płaszczyzny P₂ zmiany biegów. Dolne ramię 21 a i górne ramię 21 b stykają się ze sobą przeciwległymi częściami na osi obrotu a. Górne ramię 2 Ib ma dolne przedłużenie 21c wystające od górnego ramienia po przeciwnej stronie osi obrotu a.

Dolne ramię 21a ma nachyloną powierzchnię 24, która współpracuje stykając się z odpowiadającą nachyloną powierzchnią 14 ukształtowaną na sworzniu 11. Na dolne przedłużenie 2 Ic blokady zabezpieczającej 21 działa element sprężysty 23, korzystnie w postaci dociśniętej sprężyny, która wywiera na dźwignię 21 moment sprężysty powodujący obrót dźwigni w określonym kierunku (przeciwnym do ruchu wskazówek zegara w odniesieniu do fig. 3) przemieszczając dolne ramię 21 a poza tor ruchu sworznia 11, gdy dźwignia 10 zmiany biegów jest przemieszczana w trzeciej płaszczyźnie P₃ zmiany biegów. Ruchoma rura 12 sworznia 11 posiada palec dociskający 15 skierowany w stronę górnego ramienia 2Ib blokady zabezpieczającej 21 i dostosowany do blokowania górnego ramienia 2 Ib dla przeciwdziałania elementu sprężystego 23 i dla zapobiegania oscylacji blokady zabezpieczającej 21, gdy dźwignia 10 jest przemieszczana w trzeciej płaszczyźnie zmiany biegów P₃ (V-RM).

Blokada zabezpieczają21 jest zatem obracana pomiędzy położeniem nieaktywnym, w którym jest oddalona od sworznia 11 i położeniem roboczym, w którym styka się ze sworzniem 11. Blokada zabezpieczająca 21 jest utrzymywana w położeniu nieaktywnym wskutek działania elementu sprężystego 23 przy przemieszczaniu dźwigni 10 zmiany biegów w płaszczyznach pierwszej Pj lub drugiej P₂ przy zmianie biegów odpowiednio I-II i III-IV.

W tym położeniu nieaktywnym, przedstawionym na fig. 3 i 3a, palec dociskający 15 jest odłączony lub prawie odłączony od górnego ramienia 21 b blokady zabezpieczającej 21, co umożliwia jak wspomniano powyżej obrót blokady zabezpieczającej 21 w określonym kierunku (przeciwnym do ruchu wskazówek zegara na rysunku) odpowiednio do kierunku naporu elementu sprężystego 23 i przemieszczenie blokady zabezpieczającej 21 poza tor ruchu sworznia 11.

W przeciwieństwie do tego, położenie robocze jest przyjmowane przez blokadę zabezpieczającą 21 , gdy dźwignia 10 jest przemieszczona w trzeciej płaszczyźnie P₃ zmiany biegów. W położeniu roboczym, przedstawionym na fig. 4 i 4a, palec dociskający 15 sprzęgnięty z górnym ramieniem 2 Ib, przemieszcza blokadę zabezpieczającą21 przeciwnie do działania elementu sprężystego 23, przenosi blokadę zabezpieczającą 21 na tor ruchu sworznia 11, tak że jego nachylona powierzchnia 14 przytrzymuje odpowiedniąprzeciwległąnachylonąpowierzchnię 24 dolnego ramienia 21a zapobiegając włączeniu biegu wstecznego. Przesunięcie takie jest możliwe jedynie przez podniesienie sworznia 11, co może być dokonane przez przesunięcie rury 12 przeciwnie do działania sprężyny 13 i przeniesienie sworznia 11 do położenia pokazanego na fig. 5.

Podczas przechodzenia z biegu piątego na czwarty, jeżeli dźwignia 10 jest prawidłowo przemieszczana wzdłuż toru T pokazanego na fig. 1, palec dociskający 15 ma tendencję do stopniowego oddalania się od górnego ramienia 2Ib blokady zabezpieczającej 21, wymuszanego przez element sprężysty 23 i w konsekwencji, dolne ramię 21a ma tendencję do oddalania się od toru ruchu sworznia 11 tak, że gdy dźwignia 10 osiągnie centralne położenie punktu neutralnego, to blokada zabezpieczająca 21 jest praktycznie rozłączona ze sworzniem 11 i następuje ruch zmiany biegów odpowiednio do zadanych warunków bez wystąpienia zgrzytu pomiędzy blokadą zabezpieczającą 21 i sworzniem 11.

183 297

Nieprawidłowy ruch dźwigni 10, polegający na siłowym wymuszeniu jej pozostania w trzeciej płaszczyźnie P₃ zmiany biegów, jest likwidowany za pomocąblokady zabezpieczającej 21, gdy tylko osiągnie ona położenie centralne.

Oczywiście, w zakresie istoty wynalazku mogą ulegać zmianie szczegóły rozwiązania w odniesieniu do wszystkich elementów, które zostały przedstawione przykładowo. Na przykład blokada zabezpieczająca 21 może być osadzona obrotowo wokół osi prostopadłej do przedstawionej osi obrotu a i równoległej do osi dźwigni 10. Takie i inne zmiany mieszczą się w zakresie obecnego wynalazku określonego w zastrzeżeniach patentowych.

183 297

183 297

183 297

183 297

Departament Wydawnictw UP RP. Nakład 50 egz. Cena 2,00 zł.

Claims (8)

1. Zastrzeżenia patentowe

   1, Urządzenie zabezpieczające przed przypadkowym włączeniem biegu wstecznego w pojeżdzie, zawierające sworzeń osadzony na dźwigni zmiany biegów oraz blokadę zabezpieczającą połączonąz utwierdzoną podporą dźwigni zmiany biegów, w którym sworzeń jest zamontowany na rurze ruchomo w kierunku osiowym względem dźwigni, a dźwignia zmiany biegów jest osadzona ruchomo w trzech płaszczyznach zmiany biegów, znamienne tym, że blokada zabezpieczająca (21) jest zamocowana obrotowo na podporze (22) i z nią styka się element sprężysty (23) poprzez który blokada zabezpieczająca (21) znajduje się poza torem ruchu sworzenia (11) przy położeniach dźwigni (10) w pierwszej płaszczyźnie (PI) i w drugiej płaszczyźnie (P2) zmiany biegów.
2. 2. Urządzenie według zastrz. 1, znamienne tym, że blokada zabezpieczająca (21) jest zamontowana obrotowo wokół osi obrotu (a) usytuowanej w płaszczyźnie w przybliżeniu równoległej do drugiej płaszczyzny (P2) zmiany biegów i jest usytuowana prostopadle do osi dźwigni (10) w jej centralnym położeniu neutralnym.
3. 3. Urządzenie według zastrz. 1, znamienne tym, że blokada zabezpieczająca (21) jest zamontowana obrotowo wokół osi obrotu (a) usytuowanej w płaszczyźnie w przybliżeniu prostopadłej do drugiej płaszczyzny (P2) zmiany biegów i jest usytuowana równolegle do osi dźwigni (10) w jej centralnym położeniu neutralnym.
4. 4. Urządzenie według zastrz. 1 albo 2, znamienne tym, że blokada zabezpieczająca (21) ma postać dźwigni w kształcie prostopadłego kątownika, zawierającej dolne ramię (21a) i górne ramię (21b), przy czym dolne ramię (21a) ma nachyloną powierzchnię (24), a sworzeń (11) ma nachyloną powierzchnię (14), uzupełniającą do nachylonej powierzchni (24) dolnego ramienia (21a), natomiast na rurze (12) sworznia (11) jest ukształtowany palec dociskający (15), który styka się z górnym ramieniem (21b) blokady zabezpieczającej (21), dociskając go przeciwnie do działania elementu sprężystego (23) przy położeniach dźwigni (10) zmiany biegów w trzeciej płaszczyźnie (P3) zmiany biegów.
5. 5. Urządzenie według zastrz. 4, znamienne tym, że dolne ramię (2la) blokady zabezpieczającej (21) jest usytuowane prostopadle do drugiej płaszczyzny (P2) zmiany biegów, a górne ramię (2la) jest usytuowane pod kątem prostym, i równolegle do drugiej płaszczyzny (P2) zmiany biegów.
6. 6. Urządzenie według zastrz. 5, znamienne tym, że dolne ramię (21a) i górne ramie (2Ib) blokady zabezpieczającej (21) są usytuowane po przeciwnych stronach względem osi obrotu (a) blokady zabezpieczającej (21).
7. 7. Urządzenie według zastrz. 6, znamienne tym, że górne ramię (21b) blokady zabezpieczającej (21) ma dolne przedłużenie (21c) usytuowane po przeciwnej stronie osi obrotu (a) względem pozostałej części górnego ramienia (21b), przy czym do przedłużenia (21c) jest dociśnięta sprężyna stanowiąca element sprężysty (23).
8. 8. Urządzenie według zastrz. 1, znamienne tym, że blokada zabezpieczająca (21) jest zamontowana obrotowo pomiędzy położeniem neutralnym, w którym jest ona oddalona od sworznia (11) dźwigni (10), a dźwignia (10) jest usytuowana w jednej z płaszczyzn zmiany biegów, pierwszej (PI) i drugiej (P2) oraz położeniem roboczym, w którym blokada zabezpieczająca (21) styka się ze sworzniem (11), a dźwignia (10) jest usytuowana w trzeciej płaszczyźnie (PI) zmiany biegów.

   183 297