PL172785B1 - Narzedzie do osadzania w uchwycie narzedziowym przyrzadów recznych PL - Google Patents

Abstract

1. NARZEDZIE DO OSADZANIA W UCHWYCIE NARZE- DZIOWYM PRZYRZADÓW RECZNYCH, SLUZACYCH DO OBRÓBKI PRZECINAKIEM, WIERCENIA I/LUB WIERCENIA UDAROWEGO Z OKRAGLYM TRZPIENIEM CHWYTOWYM, KTÓRY POSIADA CO NAJMNIEJ JEDEN OSIOWO ZAMKNIETY ROWEK RYGLUJACY I CO NAJMNIEJ JEDEN ROWEK ZABIERAJACY, OTWARTY OSIOWO W KIERUNKU WOLNEGO KONCA, ZNAMIENNE TYM, ZE TRZPIEN CHWYTOWY (A, B, C, D) CO NAJMNIEJ W OBSZARZE OBWODOWYM ROWKA RYGLUJACEGO (1,11,21, 31) POSIA- DA POWIERZCHNIE ZABIERAKOWE (3 ,1 3 ,2 3 ,3 3 ), OTWARTE W KIERUNKU WOLNEGO KONCA TRZPIENIA CHWYTOWEGO (A, B, C, D) I RÓWNOLEGLE DO JEGO OSI WZDLUZNEJ F I G . 5 PL

Description

Przedmiotem wynalazku jest narzędzie do osadzania w uchwycie narzędziowym przyrządów ręcznych, służących do obróbki przecinakiem, do wiercenia i/lub wiercenia udarowego, z kołowym trzpieniem chwytowym, który zawiera co najmniej jeden zamknięty osiowo rowek ryglujący i co najmniej jeden obrotowy rowek zabierający, otwarty w kierunku wolnego końca.

Z opisu patentowego RFN nr 2 551 125 są znane narzędzia i uchwyty narzędziowe dla przyrządów ręcznych, przy czym trzpień chwytowy tych narzędzi zawiera jeden lub dwa zamknięte osiowo rowki ryglujące, jak również jeden lub dwa obrotowe rowki zabierające, otwarte w kierunku wolnego końca trzpienia chwytowego. Uchwyt narzędziowy, który służy do mocowania tych narzędzi, zawiera odpowiednio do ilości rowków ryglujących osiowo przesuwne elementy ryglujące, które przykładowo są ukształtowane w postaci kulek. Elementy ryglujące służą we współdziałaniu z zamkniętymi osiowo rowkami ryglującymi do tego, żeby narzędzie nie wypadło z uchwytu narzędziowego.

W celu wyjęcia narzędzia elementy ryglujące w ten sposób promieniowo przestawia się, że narzędzie można wyjąć z rowków ryglujących.

Wyżej wymienione rowki ryglujące wraz ze współpracującymi z nimi elementami ryglującymi nie są wystawione na działanie zbyt dużych obciążeń, ponieważ podczas pracy narzędzie

172 785 w uchwycie narzędziowym jest ułożyskowane praktycznie pływająco wobec elementów ryglujących, tzn. elementy ryglujące we współpracy z rowkami ryglującymi podczas pracy nie muszą przenosić większych sił. Jedynie przy wyciąganiu narzędzia z otworu w elemencie konstrukcyjnym, elementy ryglujące we współpracy z rowkami ryglującymi muszą zapewnić połączenie między narzędziem a uchwytem narzędziowym.

Bardzo wysokie obciążenia przypadają na obrotowe rowki zabierające, otwarte w kierunku wolnego końca trzpienia chwytowego, w które wchodzą odpowiednie listwy zabierające uchwytu narzędziowego. Te rowki zabierakowe razem z listwami zabierakowymi są odpowiedzialne za przenoszenie całego momentu obrotowego podczas pracy narzędzia.

Osłabienie znanych narzędzi i uchwytów narzędziowych wynika z zużycia rowków zabierakowych i listew zabierakowych. Zwłaszcza na boku, od strony zabierania, to znaczy na tym boku, który znajduje się w kierunku obrotu, ale jest odwrócony od kierunku obrotu, występuje nadzwyczaj wysokie zużycie. Podstawą tego zużycia są wysokie przenoszone elementy obrotowe i przestawienie względne boku rowków zabierakowych wobec boku listew zabierakowych. To przestawienie względne powstaje zwłaszcza przez oddziaływanie obciążeń uderzeniowych przy dłutowaniu lub wierceniu udarowym na narzędzie. Przez zużycie rowki zabierakowe w narzędziu są tak mocno uderzane, że nie jest więcej możliwe pewne przenoszenie momentu obrotowego, już przed właściwym wykorzystaniem zakresu roboczego narzędzia. Prowadzi to do kosztownej wymiany takiego narzędzia.

Zadaniem wynalazku jest opracowanie narzędzia, które we współdziałaniu z odpowiednim uchwytem narzędziowym nie wykazuje żadnego szkodliwego zużycia tak, że jest zapewnione pewne przenoszenie momentu obrotowego.

Zadanie to według wynalazku rozwiązano dzięki temu, że trzpień chwytowy, co najmniej w obszarze obwodowym rowu ryglującego, posiada powierzchnie zabierakowe otwarte w kierunku wolnego końca trzpienia chwytowego równoległe do jego osi wzdłużnej. Powierzchnie zabierakowe tworzą dodatkową powierzchnię przenoszenia dla przenoszenia momentu obrotowego, przy uniknięciu osłabienia przekroju poprzecznego, oddziaływującego szkodliwie na wytrzymałość narzędzia. Dzięki temu, że zasadniczo w każdym obszarze obwodowym trzpienia chwytowego, w którym znajduje się rowek ryglujący nakłada się powierzchnia zabierakowa, nie zachodzi żadne zmniejszenie rowka zabierakowego. Boki rowków zabierakowych, przebiegające zasadniczo promieniowo i służące do przeniesienia momentu obrotowego, mają dzięki temu wymagany wymiar. Co najmniej część rowka ryglującego, dzięki rozmieszczeniu powierzchni zabierakowych zostaje utrzymana na trzpieniu chwytowym. Powierzchnia przylegania zmniejszona przez rozmieszczenie powierzchni zabierakowych, dla osiowego uchwycenia narzędzia jest jednak tak duża, że przy wyciąganiu narzędzia z otworu w elemencie konstrukcyjnym, przez współdziałanie elementów ryglujących i rowków ryglujących, jest zapewnione połączenie pomiędzy narzędziem a uchwytem narzędziowym.

Korzystnie powierzchnia zabierakowa jest ukształtowana płasko. Płaskie powierzchnie mają zaletę, że są wytwarzane prosto i ekonomicznie.

Aby osiągnąć możliwie wielkopowierzchniową powierzchnię zabierakową korzystne jest, gdy ona jest ukształtowana wypukle. Przekrój poprzeczny trzpienia chwytowego przez rozmieszczenie powierzchni zabierakowej wypukłej jest tylko nieznaczne osłabiony, a powierzchnia przylegania rowka ryglującego dla osiowego uchwycenia narzędzia jest tylko nieznacznie mniejsza. Dalsza możliwość polega na tym, że powierzchnia zabierakowa jest ukształtowana wklęśle. Powierzchnie zabierakowe, ukształtowane wypukle lub wklęśle przechwytują siły, które są potrzebne do wprowadzenia narzędzia w ruch obrotowy i oddziaływują na dużą powierzchnię. Dzięki temu jest osiągnięty nieznaczny docisk powierzchniowy, który nadzwyczaj pozytywnie oddziaływuje na powstrzymywanie zużycia trzpienia chwytowego.

Aby obszar rowków zabierakowych, współpracujący z elementami ryglującymi uchwytu narzędziowego nie został uszczuplony w swojej wielkości, powierzchnia zabierakowa korzystnie składa się z dwóch powierzchni częściowych, przebiegających do siebie w postaci dachu. Optymalna wielkość tego obszaru jest wtedy osiągnięta, gdy celowo wierzchołek powierzchni częściowych leży na obwodzie koła trzpienia chwytowego.

172 785

Zależnie od wielkości przenoszonego momentu obrotowego powierzchnie częściowe mogą posiadać różną wielkość i różny kąt wierzchołkowy. W odniesieniu do występujących momentów kąt wierzchołkowy celowo wynosi od 120° do 150°.

Potrzebne rowki zabierakowe i rowki ryglujące przedstawiają w pewien sposób osłabienie przekroju poprzecznego trzpienia chwytowego. Aby dodatkowo nie osłabiać obszaru pomiędzy rowkiem zabierakowym a rowkiem ryglującym, jest korzystne, gdy powierzchnia zabierakowa jest w ten sposób umieszczona wobec rowka ryglującego, że rowek ryglujący i powierzchnia zabierakowa mają pokrywające się osie symetrii.

Aby móc przyjmować bardzo wysokie momenty obrotowe oddziaływujące nie tylko jednostronnie, to trzpień chwytowy posiada celowo dwa, wzajemnie przeciwległe rowki ryglujące i dwie powierzchni zabierakowe. Powierzchnie zabierakowe przebiegają przy tym wzajemnie równolegle. Do przenoszenia momentu obrotowego służą zatem dwie powierzchnie zabierakowe i boki, od strony zabierania, rowków zabierakowych, które zasadniczo przebiegają promieniowo.

Aby moment obrotowy mógł być równomiernie rozdzielony na obwodzie trzpienia chwytowego, powierzchnie zabierakowe są ukształtowane symetrycznie.

Aby powierzchnie zabierakowe mogły przyjmować możliwie największy udział momentu obrotowego, powierzchnie zabierakowe są korzystnie w ten sposób ukształtowane, że długość powierzchni zabierakowej jest większa od długości rowka ryglującego. Każdy obszar powierzchni zabierakowej, który przekracza w kierunku wzdłużnym służy swoją całą powierzchnią do przenoszenia momentu obrotowego.

Narzędzie ukształtowane w sposób wyżej wymieniony ma tę zaletę, że może być ono stosowane w tradycyjnym uchwycie narzędziowym, przykładowo znanym z opisu patentowego RFN nr 2 551 125. Jednak wówczas nie jest przenoszona większa część momentu obrotowego, a powierzchnie zabierakowe pozostają bez działania. Otwór uchwytowy tego rodzaju uchwytu narzędziowego posiada co najmniej jedną listwę zabierakową dla rowka zabierakowego i co najmniej jeden promieniowo przesuwalny element ryglujący dla rowka ryglującego narzędzia. Podwyższenie przenoszonego momentu obrotowego może być osiągnięte, gdy narzędzie jest używane w uchwycie narzędziowym według wynalazku, z otworem, który korzystnie w obszarze elementu ryglującego posiada co najmniej jedną powierzchnię współpracującą dla powierzchni zabierakowej narzędzia.

Dzięki odpowiedniej powierzchni współpracującej, współpracującej z powierzchnią zabierakową narzędzia, jest możliwe dodatkowe przeniesienie momentu obrotowego z uchwytu narzędziowego na trzpień chwytowy narzędzia, nie tylko przez listwę zabierakową, w połączeniu z rowkiem zabierakowym, ale także przez powierzchnię współpracującą, w połączeniu z powierzchnią zabierakową. Korzystnie powierzchnia współpracująca jest ukształtowana płasko. Płaskie powierzchnie mają tę zaletę, że są wytwarzane prosto i ekonomicznie.

Aby uzyskać otwór uchytowy z możliwie dużą powierzchnią współpracującą, jest ona korzystnie ukształtowana wklęśle. Przekrój poprzeczny otworu uchwytowego przez rozmieszczenie powierzchni współpracującej, ukształtowanej wklęśle, jest zmniejszony a grubość uchwytu narzędzia wzrasta w obszarze powierzchni współpracującej. W ten sposób osiąga się całkowicie stabilny uchwyt narzędziowy. Otwór uchwytowy może być także tak ukształtowany, że powierzchnia współpracująca jest korzystnie ukształtowana wypukle. Powierzchnie współpracujące ukształtowane nie tylko wklęśle, ale także wypukle są szczególnie dobre do przenoszenia dużych sił, które są potrzebne do wprowadzenia narzędzia w ruch obrotowy, ponieważ siła jest rozdzielona na większej powierzchni. Dzięki temu powstaje nieznaczny docisk, który oddziaływuje pozytywnie na zużycie uchwytu narzędziowego.

Aby narzędzie, przykładowo przy uderzeniach bez obciążenia, było wystarczająco bezpieczne, powierzchnia współpracująca korzystnie składa się z dwóch powierzchni częściowych, przebiegających do siebie w postaci dachu. Dzięki temu dla elementu ryglującego uchwytu narzędziowego pozostaje do dyspozycji wystarczająco duży styk. Przy tym wierzchołek powierzchni częściowych uprzywilejowanie leży na kołowym zarysie otworu uchwytowego, przy czym kąt wierzchołkowy korzystnie wynosi od 120° do 150°.

172 785

Prowadnica uchwytu narzędziowego posiada otwór przejściowy, przebiegający zasadniczo promieniowo, który służy do przyjęcia elementu ryglującego i w którym element ryglujący jest zasadniczo promieniowo przestawialny. Aby stworzyć dużą grubość ściany w obszarze otworu przejściowego dla elementu ryglującego, jest korzystnie, gdy element ryglujący i powierzchnia współpracująca są tak umieszczone, że ich osie symetrii pokrywają się.

Celowo uchwyt narzędziowy posiada dwa wzajemnie przeciwległe elementy ryglujące i dwie wzajemnie przeciwległe umieszczone powierzchnie współpracujące. Tego rodzaju uchwyt narzędziowy jest szczególnie odpowiedni do przenoszenia wysokich momentów obrotowych, ponieważ dodatkowo do zabieraków są przewidziane dwie powierzchnie współpracujące. Dzięki temu występująca siła jest tak podzielona, że pomiędzy pojedynczymi, wzajemnie współpracującymi powierzchniami powstaje nieznaczny docisk.

Aby siły, powstające przy przenoszeniu momentu obrotowego mogły być zasadniczo równomiernie rozdzielone na obwodzie trzpienia chwytowego narzędzia, powierzchnie współpracujące są ukształtowane symetrycznie. Przenoszenie momentu obrotowego odbywa się zatem przez listwy zabierakowe, w połączeniu z rowkiem zabierakowymi i powierzchnie współpracujące, w połączeniu z powierzchniami zabierakowymi.

Przedmiot wynalazku jest bliżej wyjaśniony w przykładzie wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia widok trzpienia chwytowego narzędzia, fig. 2 - trzpień chwytowy z fig. 1, w przekroju wzdłuż linii II-II, fig. 3 - przekrój przez inny trzpień chwytowy fig. 4 - przekrój przez inny trzpień chwytowy, fig. 5 - przekrój przez uchwyt narzędziowy wraz z trzpieniem według fig. 1 i 2, fig. 6 - widok innego trzpienia chwytowego, a fig. 9 - przekrój wzdłuż linii VII-Vn na fig. 6 trzpienia chwytowego.

Figury 1 do 4 i 6,7 pokazują trzpień chwytowy A, B, C, D narzędzia. Trzpień chwytowy

A, B, C, D posiada dwa osiowe, zamknięte rowki ryglujące 111,21,31 i dwa osiowe obrotowe rowki zabierakowe 2, 12, 22, 32, otwarte w kierunku wolnego końca trzpienia chwytowego A,

B, C, D. Jak pokazują zwłaszcza fig. 2, 3,4 i 7 boki 2a, 2b, 12a, 12b, 22a, 22b, 32a, 32b rowków zabierakowych 2,12,22, 32 przebiegają zasadniczo promieniowo. Zwłaszcza fig. 1 przedstawia stosunki długości pomiędzy długością L powierzchni zabierakowej 3 a długością V rowka blokującego 1. Każdy obszar z powierzchni zabierakowej 3, który przekracza w kierunku wzdłużnym, służy swoją całą powierzchnią do przewodzenia momentu obrotowego.

Jak pokazuje fig. 2 trzpień chwytowy A jest zaopatrzony w dwa symetrycznie ukształtowane powierzchnie zabierakowe 3, przebiegające wzajemnie równolegle. Te powierzchnie zabierakowe 3 są ukształtowane płasko i rozciągają się w kierunku wzdłużnym trzpienia chwytowego A.

Trzpień chwytowy B, przedstawiony na fig. 3 posiada dwie symetryczne, wypukle ukształtowane powierzchnie zabierakowe 13. Te powierzchnie zabierakowe 13 rozciągają się w kierunku wzdłużnym trzpienia chwytowego B. Rowki ryglujące 11 i powierzchnie zabierakowe 13 mają pokrywające się osie symetrii.

Trzpień chwytowy C, przedstawiony na fig. 4 posiada dwie symetrycznie wklęśle ukształtowane powierzchnie zabierakowe, które rozciągają się w kierunku wzdłużnym trzpienia chwytowego C. Rowki ryglujące 21 i powierzchnie zabierakowe 23 mają pokrywające się osie symetrii.

Na figurze 5 jest przedstawiony przekrój przez uchwyt narzędziowy, w którym jest osadzony trzpień chwytowy A, odpowiadający fig. 1 i 2, z rowkami ryglującymi 1, rowkami zabierakowymi 2, powierzchniami zabierakowymi 3. Uchwyt narzędziowy posiada prowadnicę 7 tuleję uruchamiającą 8 oraz klatkę 9 przechwytującą tuleję uruchamiającą 8. Przez przestawienie tulei uruchamiającej 8 albo osiowo lub w kierunku obwodowym nie przedstawione wybranie jest umieszczane w rzucie promieniowym elementu ryglującego 5 tak, że element ryglujący 5, osadzalny w promieniowo przebiegającym otworze przejściowym 10 może być wycofany z rowka ryglującego 1 i dzięki temu zostaje uwolniony trzpień chwytowy A, tak że trzpień chwytowy A narzędzia może być wysunięty z prowadnicy 7, a tym samym i narzędzie z uchwytu narzędziowego.

172 785

Jak pokazuje fig. 5 prowadnica 7 posiada listwy zabierakowe 4, które są zaopatrzone w zasadniczo promieniowo przebiegające boki 4a, 4b.

Trzpień chwytowy D, przedstawiony na fig. 6 posiada powierzchnię zabierakową 33, która składa się z dwóch powierzchni częściowych 32a, 32b, umieszczonych wzajemnie w postaci dachu. Długość powierzchni częściowych 33a, 33b, w kierunku wzdłużnym trzpienia chwytowego D przekracza rowek ryglujący 31 w obu kierunkach. Każda część powierzchni częściowych 33a, 33b, która przekracza rowek blokujący 31 służy swoją całą powierzchnią do przenoszenia momentu obrotowego. Powierzchnie częściowe 33a, 33b powierzchni zabierakowej 33 rozciągają się na części długości trzpienia chwytowego D. Kąt W (fig. 7), powierzchni częściowych 33a, 33b umieszczonych wzajemnie w postaci dachu, wynosi od 120° do 150°. Powierzchnie częściowe 33a, 33b są ukształtowane wzajemnie symetrycznie. Rowki ryglujące 31 i powierzchnie zabierakowe 33 pokrywają się osiami symetrii.

172 785

22α 22 22b

172 785

—AJ ®° /7®

Brnu. Si

172 785

co co

172 785

Departament Wydawnictw UP RP. Nakład 90 egz. Cena 2,00 zł

Claims (10)

Zastrzeżenia patentowe

1. Narzędzie do osadzania w uchwycie narzędziowym przyrządów ręcznych, służących do obróbki przecinakiem, wiercenia i/lub wiercenia udarowego z okrągłym trzpieniem chwytowym, który posiada co najmniej jeden osiowo zamknięty rowek ryglujący i co najmniej jeden rowek zabierający, otwarty osiowo w kierunku wolnego końca, znamienne tym, że trzpień chwytowy (A, B, C, D) co najmniej w obszarze obwodowym rowka ryglującego (1,11,21, 31) posiada powierzchnie zabierakowe (3,13,23,33), otwarte w kierunku wolnego końca trzpienia chwytowego (A, B, C, D) i równoległe do jego osi wzdłużnej.

2. Narzędzie według zastrz. 1, znamienne tym, że powierzchnia zabierakowa (3) jest ukształtowana płasko.

3. Narzędzie według zastrz. 1, znamienne tym, że powierzchnia zabierakową (13) jest ukształtowana wypukłe.

4. Narzędzie według zastrz. 1, znamienne tym, że powierzchnia zabierakowa (23) jest ukształtowana wklęśle.

5. Narzędzie według zastrz. 1, znamienne tym, że powierzchnia obrotowa (33) składa się z dwóch powierzchni częściowych (33a, 33b), przebiegających wzajemnie w postaci dachu.

6. Narzędzie według zastrz. 5, znamienne tym, że wierzchołek obu powierzchni częściowych (33a, 33b) leży na obwodzie koła trzpienia chwytowego (D).

7. Narzędzie według zastrz. 6, znamienne tym, że kąt wierzchołkowy (W) wynosi od 120° do 150°.

8. Narzędzie według zastrz. 1, znamienne tym, że rowki ryglujące (1, 11, 21, 31) i powierzchnie zabierakowe (3,13, 23,33) mają pokrywające się osie symetrii.

9. Narzędzie według zastrz. 1, znamienne tym, że trzpień chwytakowy (A, B, C, D) posiada dwa wzajemnie przeciwległe rowki ryglujące (1, 11, 21, 31) i dwie powierzchnie zabierakowe (3,13, 23, 33)

10. Narzędzie według zastrz. 9, znamienne tym, że długość (L) powierzchni zabierakowej (3,13,23,33) jest większa od długości (V) rowka ryglującego (1,11,21, 31).