PL163995B1 - Mechanizm zmiany biegów PL - Google Patents

Abstract

1. Mechanizm zmiany biegów do prze kladni pojazdu o wielu ukladach kinematycz- nych kól zebatych, wybieranych przez widelki wybieraka zmiany biegów, umiesz- czone przesuwnie na szynie podporowej o dwóch zakonczeniach, znamienny tym, ze szyna podporowa (14) jest zamontowana przesuwnie osiowo w obudowie (1 2 ) prze- kladni i jest obciazona osiowo za pomoca elementów sprezystych (32,38). PL

Description

Przedmiotem wynalazku jest mechanizm zmiany biegów do przekładni pojazdu.

Ze stanu techniki Jest znany mechanizm zmiany biegów do przekładni pojazdu, zawierający widełki wybieraka zmiany biegów, zamontowane przesuwnie na szynie podporowej, której obydwa zakończenia są zamontowane sztywno w obudowie przekładni. Widełki zmiany biegów przesuwają się wzdłuż szyny, aby przesunąć tuleję sprzęgającą a tym samym koło lub koła zębate do współpracującego wałka za -pośrednictwem współdziałającego zespołu synchronizatora. Tego rodzaju mechanizm posiada jednakże wadę, polegającą na tym, że gdy widełki zmiany biegów przesuwają się osiowo wzdłuż nieruchomo szyny, wówczas obcięZinia wywierane na widełki powoduję tendencję do przechylania widełek na szynie i w efekcie zakleszczenie widełek. Może to ograniczać lub co najmniej opóźniać działanie zespołu synchronizatora i przyłączenia potrzebnego koła zębatego.

Celem wynalazku jest opracowanie mechanizmu zmiany biegów do przekładni pojazdu, likwidującego zakłócenia działania zespołu synchronizatora zmiany biegów i przyłączania potrzebnego koła zębatego, będące wynikiem zakleszczania współpracujących widełek wybieraka zmiany biegów na szynie podporowej.

163 995

Mechanizm zmiany biegów do przekładni pojazdu o wielu układach kinematycznych kół zębatych, wybieranych przez widełki wybieraka zmiany biegów, umieszczone przesuwnie na szynie podporowej o dwóch zakończeniach, według wynalazku charakteryzuje się tym, że szyna podporowa Jest zamontowane przesuwnie osiowo w obudowie przekładni i jest obciążone osiowo ze pomocą elementów sprężystych.

Elementy sprężyste korzystnie stanowię parę sprężyn płytkowych po Jednej sprężynie płytkowej na każdym zakończeniu szyny podporowej przy czym każda sprężyna płytkowa jest połączona pierwszym zakończeniem z szyną podporową, zaś drugim zakończeniem z częścią obudowy przekładni. Każde zakończenie szyny podporowej przechodzi z luzem poprzez otworów w obudowie przekładni, za którym jest połączone z pierwszym zakończeniem współpracującej sprężyny płytkowej. Elementy sprężyste mogą tez stanowić jedną parę ściskanych sprężyn śrubowych, przy czym przy każdym zakończeniu szyny podporowej znajduje się jedna sprężyna śrubowa, umieszczona pomiędzy sąsiednim zakończeniem szyny podporowej a częścię obudowy przekładni. ’

Szyna podporowa rna obydwa zakończenia osadzone w tulejach, wykonanych z materiału o małym tarciu i umieszczonych w zagłębieniach, utworzonych w obudowie przekładni. Element sprężysty może alternatywnie stanowić pojedynczą sprężynę płytkową, umieszczony na jednym końcu szyny podporowej, przy czym ta sprężyna płytkowe jest połączona pierwszym zakończeniem z szyną podporową, zaś drugim zakończeniem z częścią obudowy przekładni, przy czym drugie zakończenie szyny podporowej jest osadzone przesuwnie w tulei o małym tarciu, umieszczonej w obudowie przekładni.

Mechanizm zmiany biegów według wynalazku pozwala na uzyskiwanie żądanego ruchu widełek wybieraka dla przyłączenia odpowiedniego koła przekładni nawet w przypadku zakleszczenia widełek na szynie podporowej.

Przedmiot wynalazku jest uwidoczniony w przykładzie wykonania na rysunku, na którym fig. i przedstawia schematycznie część skrzynki przekładniowej z widełkami zmiany biegów i szyną podporową, fig. 2 - widok cząstkowy skrzynki biegów z drugą postacią szyny podporowej, a fig. 3 - część skrzynki przekładniowej z inną postacią szyny podporowej.

Na figurze 1 pokazano układ szyny podporowej, przy czym szyna podporowa 14 jest obciężona osiowo jedną parę sprężyn płytkowych 32 umieszczonych na każdym z zakończeń szyny podporowej 14, co zezwala na niewielkie przesuwanie osiowe szyny podczas zazębiania kół zębatych. Sprężyny płytkowe 32 wykonuje się ze stali sprężynowej i łączy się pierwszym końcem 32a z zakończeniem szyny podporowej 14 za pomocą śrub 34, a drugim końcem 32b ze stałą częścią obudowy 12 skrzynki przekładniowej za pomocą śrub 36.

Podczas wyboru odpowiedniego biegu, palec uruchamiający 26 powoduje przesunięcie widełek 16 wzdłuż szyny podporowej 14 konwencjonalnym sposobem, przesuwając tuleję sprzęgającą 28 i przyłączając odpowiednie koło zębate 18, 20 do wału 22 poprzez synchronizator zmiany biegów 30. Jeśli widełki 16 zostaną nadmiernie obciążone przy uruchamianiu podczas lub przed zazębieniem kół zębatych i zakleszczą się na szynie podporowej 14, wówczas wtedy sprężyny płytkowe 32 ugnę się i umożliwię niewielkie przesunięcie szyny podporowej 14 osiowo na stosunkowo małym oocinku, przez co zostanie przeniesione obciążenie uruchamiania i uzyska się dokończenie przesunięcia widełek 16 i całkowite przyłączenie potrzebnego koła zębatego 18, 20 poprzez synchronizator 30.

Zwykle widełki 16 przesuwają się na odległość 10 mm między swoim położeniem neutralnym a położeniem całkowitego zazębienia koła zębatego, podczas gdy szyna podporowa 14 przesuwa się 1 mm lub mniej, aby dokończyć przesuwanie widełek 16, zakleszczonych na szynie podporowej 14. Gdy potrzebne koło zębate zostanie przyłączone, wówczas obciężenle uruchamiania wywierane na widełki 16 zmniejsza się, a sprężyny 32 ponownie ustawiają szynę podporową 14 obudowy 12, przesuwając ją poprzez widełki 16. Stwierdzono, że sprężyny płytkowe 32 zezwalaję widełkom 16 na płynięcie i znalezienie ostatecznego położenia równowagi po zetknięciu, przy czym zostaję zminimalizowane wszelkie występujące tam obciężenia. Odłęcze4

163 995 nie-dowolnie wybranego koła zębatego 18, 20 następuje w wyniku odwrócenia czynności połączenia, lecz ze względu na zmniejszone obciążenie uruchamiania, występuje jedynie minimalna mozliwość zakleszczania'widełek 16 na szynie podporowej 14. pokazanym układzie, sprężyny płytkowe 32 są umieszczone na zewnętrz obudowy 12, a szyna podporowa 14 przechodzi poprzez otwory 33 %. obudowie z wystarczającym luzem, aby wyeliminować tarcie.

rozwinięciu alternatywnym pokazanym na fig. 2 zastosowano jedną parę ściskanych sprę zyn srobowych 33 umieszczonych między każdym z zakończeń szyny podporowej 14 a sąsiednią częścią obuaowy 12. Szyna podporowa 14 jest umocowana zakończeniami w tulejach 40 o małym tarciu, znajdujących się w zagłębieniach 42, w obudowie 12, dla możliwości przesuwu osiowego, a sprężyny srobowe 38 są umieszczone w zagłębieniach 42 między zakończeniami szyny podporowej 14 a dnem zagłębienia 42. Osiowe przesunięcie szyny podporowej 14 jest zatem obciążone sprężynami śrobowymi 38, które powodują również przywrócenie szyny podporowej 14 do położenia rownowagi, gdy zmaleje obciążenie uruchamiania. Rozwiązanie to, stanowiące alternatywę dla przedstawionego wyżej rozwiązania zalecanego, ma jednak wadę polegającą na niekorzystnej zależności od skutków tarcia między zakończeniami szyny podporowej 14 i tulejami 40, co zmniejsza jego skuteczność.

l innym nnymiązaniu aniuzanym an fin. 3, za3tosowans tynko jlkną spnęzynę D^tkową 32, znajdującą się na jednym końcu szyny podporowej 14, przechodzącym przez otwór 33 w obudowie 12. Swobodny Koniec szyny podporowej 14 jest umieszczony przesuwnie w tulei 40 o małym tarciu, znajdującym się w zagłębieniu obudowy 12. Taki 'układ usuwa częściowo problem tarcia występujący w przypadku rozwiązania według fig. 2, w którym zastosowano dwie tuleje 40, nadal jednak nie można całkowicie usunąć tarcia roboczego i wobec tego rozwiązanie to jest nadal niedoskonałe.

Jakkolwiek zastosowane w rozwiązaniu elementy sprężyste opisano na przykładzie sprężyny płytkowej 32 i sprężyn śrubowych 38 to jednak można zastosować również inne elementy sprężyste, takie jak sprężyny naciągowe, sprężyste bloki gunowe lub sprężynowe pierścienie talerzowe. Z tego względu nie należy ograniczać zakresu wynalazku tylko do stosowania opisanych wyżej elementów sprężynowych.

163 995

FIG.3 ζζζ>

163 995 /o .r2(o

3<2>

n

32b

FIG.2

Departament Wydawnictw UP RP. Nakład 90 egz. Cena 10 000 zł

Claims (6)

1. Zastrzeżenia patentowe

   1. Mechanizm zmiany biegów do przekładni pojazdu o wielu układach kinematycznych kół zębatych, wybieranych przez widełki wybieraka zmiany biegów, umieszczone przesuwnie na szynie podporowej o dwóch zakończeniach, znamienny tym, że szyna podporowa /14/ jest zamontowana przesuwnie osiowo w obudowie /12/ przekładni i jest obciążona osiowo za pomocą elementów sprężystych /32, 38/.
2. 2. Mechanizm zmiany biegów według zastrz. 1,znamienny tym, że elementy sprężyste stanowią parę sprężyn płytkowych /32/, po jednej sprężynie płytkowej /32/ na każdym zakończeniu szyny podporowej /14/, przy czym każda sprężyna płytkowa /32/ Jest połączona pierwszym zakończeniem /32a/ z szynę podporową /14/ zaś drugim zakończeniem /32b/ z częścię obudowy /12/ przekładni.
3. 3. Mechanizm zmiany biegów według zastrz. 2, znamienny tym, ze każde zakończenie szyny podporowej /14/ przechodzi z luzem poprzez otwór /13/ w obudowie /12/ przekładni. za którym Jest połączone z pierwszym zakończeniem /32a/ współpracującej sprężyny płytkowej /32/.
4. 4. Mechanizm zmiany biegów według zastrz. 1,znamienny tym, ze elementy sprężyste stanowię jednę parę ściskanych sprężyn śrubowych /38/, przy czym przy każdym zakończeniu szyny podporowej /14/ znajduje się jedne sprężyna śrubowa /38/, umieszczeńa o°~ między sąsiednim zakończeniem szyny podporowej /4/ a częścią obudowy /12/ przekładni.
5. 5. Mechanizm zmiany biegów według zastrz. 4, znamienny tym, że szyna podporowa /14/ ma obydwa zakończenia osadzone w tulejach /40/, wykonanych z materiału o małym tarciu i umieszczonych w zagłębieniach /42/, utworzonych w obudowie /12/ przekładni.
6. 6. Mechanizm zmiany biegów według zastrz. 1,znamienny tym, że element sprężysty stanowi pojedynczą sprężynę płytkową /32/, umieszczoną na jednym końcu szyny podporowej /14/, przy czym ta sprężyna płytkowa /32/ jest połączona pierwszym zakończeniem /32a/ z szynę podporową /14/, zaś drugim zakończeniem /32b/ z częścią obudowy /12/ przekładni, przy czym drugie zakonczenie szyny podporowej /14/ jest osadzone przesuwnie w tulei /40/ o małym tarciu, umieszczonej w obudowie /12/ przekładni.