PL157534B1 - Sposób wytwarzania nowych pochodnych nukleozydów PL PL PL - Google Patents

Abstract

Sposób wytwarzania nowych pochod- nych nukleozydów o ogólnym wzorze 1, w któ- rym B oznacza grupe o wzorze 3, 4 lub 5, a Z oznacza atom wodoru lub grupe OH , zna- mienny tym, ze zwiazek o wzorze 2, w którym B' oznacza reszte adeniny, guaniny lub cyto- zyny o wzorach odpowiednio 6, 7, 8, a Z ma wyzej podane znaczenie poddaje sie reakcji z chlorkiem lub bezwodnikiem izopropoksyace- tylowym, w obecnosci nadm iaru halogenku trialkilosililowego, po czym selektywnie hyd- rolizuje sie grupy sililowe w obecnosci wody. WZÓR 1 PL PL PL

Description

@ OPIS PATENTOWY® PL® 157534
	® Bl
(21 Numer zgłoszenia: 213122 (2) Data zgoszenia: ^.07.1988	© IntCl5; C07H 19/167 C07H (Wi/mW
s G Ó LO

Sposób wytwarzania nowych pochodnych nukleozydów

Zgłoszenie ogłoszono:

17.04.1990 BUP 08/90

O udzieleniu patentu ogłoszono : 30.06.1992 WUP 06/92

Uprawniony z patentu:

Polska Akademia Nauk, Centrum Badań Molekularnych i Makromolekularnych, Łódź, PL

Twórcy wynalazku:

Bogdan Uznański, Łódź, PL Andrzej Wilk, Łódź, PL Andrzej Grajkowski, Łódź, PL Wojciech J. Stec, Łódź, PL

PL 157534 Bl

Sposób wytwarzania nowych pochodnych nukleozydów o ogólnym wzorze 1, w którym B oznacza grupę o wzorze 3, 4 lub 5, a Z oznacza atom wodoru lub grupę OH, znamienny tym, że związek o wzorze 2, w którym B' oznacza resztę adeniny, guaniny lub cytozyny o wzorach odpowiednio 6, 7, 8, a Z ma wyżej podane znaczenie poddaje się reakcji z chlorkiem lub bezwodnikiem izopropoksyacetyłowym, w obecności nadmiaru halogenku trialkilosililowego, po czym selektywnie hydrolizuje się grupy sililowe w obecności wody.

OH Z WZÓR1

SPOSÓD WYWARZANIA NO/YCH POCHODNYCH NUKLEOZYDÓW

Claims (1)

1. Zastrzeżenie patentowe

   Sposób wytwarzania nowych pochodnych nukleozydów t ogólnym wzorze 1, w którym B oznacza grupę o wzorze 3, 4 lub 5, a Z oznacza atom w^i^coru lub grupę OH, znamienny t y m, ze zwięzek o wzorze 2, w którym B oznacza resztę adeniny, guaniny lub cytozyny o wzorach odpowiednio 6, 7, 8, a Z ma wyżej podane znaczenie poddaje się reakcji z chlorkiem lub bezwodnikiem lzopΓoptksyacetytowym, w obecności nadmiaru halogenku tmlkilosili^lwe^go, po czym selektywnie hydrolizuje się grupy slliOwe w obecności wody.

   Przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarzania nowych pochodnych nukleozydów o ogólnym wzorze 1, w którym B oznacza grupę o wzorze 3, o wzorze 4 lub o wzorze 5, a Z oznacza atom wodoru lub grupę OH.

   Nowe pochodne nukleozydów o wzorze 1 znajduję zastosowanie do wytwarzania oligonukleotydowych fragmentów genów kodujęcych biosyntezę białek. Syntezę oligonukleotytowych fragmentów genów przedstawiono w zgłoszeniu patenowwym P.273723 opubliOwanym w BUP nr 2/90.

   Najbliższymi znanymi pochodnymi nukleozydów stosowanymi do syntezy fragmentów genów sę nukleozydy, w którycn funkcje aminowe adeniny, guaniny i cytozyny sę zablokowane grupę benzoUowę lub izobutyrylowę. Znane pochodne nukleozydów nie sę dogodne w syntezie oligonukleotydów, ponieważ usuwanie grup blokujących wymaga 16 godzinnego ogrzewania produktu syntezy w stężonym wodnym roztworze amoniaku, w temperaturze 50 - 60°C lub utrzymywania 48 godzin w temperaturze pokojowej.

   Nieoczekiwanie stwierdzono, że otrymmywane sposobem według wynalazku nowe pochodne nukleozydów sę bardzo korzystnymi związkami wyjściowymi w procesie syntezy fragmentów genów, ponieważ pozwwlaję na otrzymanie produktu z wysokę wydajnościę, powyżej 99,!% dla pojedynczej reakcji przedłużenia łańcucha, a ponadto usunięcie grup blokujących odbywa się w ciągu ² godzin w ²⁵% wodnym roztworze amomku, w te^^eri^turze ^°C, co Ikorzystnie wpływa na czystość produktu.

   Sposób według wynalazku polega na tym, że zwięzek o wzorze 2, w którym B¹ oznacza resztę adeniny, guaniny lub cytozyny o wzorach odpi^ł^wednEio 6, 7, 8, a Z ma wyżej podane znaczenie poddaje się reakcji z chlor^keem lub bezwodnikiem lzoproptisylcetytowym, w obecności nadmiaru halogenku t τίθ^^οε!^ lwwego, po czym selektywnie hydrolizuje się grupy aUii^lw^e w obecności wody z wytworzeniem zwięzku o wzorze 1, w którym Z ma wyżej podane znaczenie, a B oziiczi grupę o wzorze 3, 4 lub 5.

   Reakcję zwięzku o wzorze 2 z chlorkeem lub bezwodnikiem lzopropoisyacetytiwym można prowadzić w rozpuszczalniku, np. w pirydynie. W reakcji tej halogenek tri^al^ki.oisi.ii^lw^y stosuje się do przejściowej ochrony grup hydroksylowych.

   Selektywnę hydrolizę grup sililwwych prowadzi się w obecności wody.

   Jak juz wspommano, nowe pochodne nukleozydów sę bardzo korzystnymi zwLęzkami wyjściowymi w procesie otrzymywania syntetycznych fragmentów genów na drodze ktndennaaji odpowiednio blokowanych nukleozydów.

   Wynalazek ilustrują niżej podane przykłady.

   Przykład I. Ng-izop ropoksyace tylo-2 'ddztoksyadelozyla. 50 mmoM 2'-dezoksyadenozyny suszono pod wysokę próżnię na łaźni olejowej w tem^eri^turze 50°C przez 6 godzin, następnie zawieszono w 80 ml bezwodnej pirydyny i dodano z óeszan^^m 250 mmmoi trimetylo157 534 chlorosilanu w temperaturze pokojowej. Po dwóch godzinach dodano 75 mmoli bezwodnika izopropoksyoctowego i mieszano przez 2 godziny. Odsączono osad chlorowodorku pirydyny, przemyto 20 ol oenzenu, przesącze połączono i zatęzono do około 40 ol. Następnie dodano 50 ml dioksanu i 30 ml wody. Mieszano przez 2 godziny. Mieszaninę reakcyjny zatężono do sucha. Otrzymany olej oczyszczono na kolumnie z żelem /Merck 60/ przy użyciu eluentu; chloroform/metanol 99:1 - 90:10. Frakcje właściwe zatężono do sucha. Produkt krystllirowlno z c^h l.o ro fo rmu. Temer^rura topnienⁱa 1³⁴ - 1³⁵°C ^, R^f - ⁰,5², /CH^gCN:H,,⁰ 8⁵ : 15/, wydajność 76¾.

   Analiza elementarna zgodna z teoretyczny.

   Przykład IX. Nj-izopropolksyacet^ylo-2 '-dezoks^gguanozyna. Post^ępu^jęc ^anal^o- gicznie jak w przykładzie I z tym, że po dodaniu dioksanu i wody mieszano przez 12 godzin, a produkt krystaiioowano z mieszaniny dioksan/eter etylowy 1:1, rtrzomlnr zwiyzek tytuoowy z wydajności.? 81¾. Temperatura topnienia > ²°0^oC /z rrz^oładem_l R| - 0,5⁰, /CHgCNzH^O 85^:15/ Analiza elementarna zgodna z teoretyczny.

   Przykład III. N^-i-ZO^o ^poksyace tylo-2dzooksycyt ydyna . ^Post^ępu^ją^{c a}nał^ogicznie jak w przykładzie I z tym, że krystalizację przeprowadzono w czterochlorku węgla, otrzmrnmo produkt z wydajności? 87%, Rj - 0,59 /CH^CN :Hg0 85:15/.

   Temperatura tanienia 1⁵⁷ - 158^OC.

   Analiza elementarm zgodna z teoretyczny.

   Nowe pochodne nukleozydów zastosowano do wytwarzania fragmentów genów metody kondensacji. Po połyczeniu fragmentów uzyskano np. gen kodujycy ludzky kachektynę.