Przedmiotem wynalazku jest oddzielacz odsrodkowy. Znany jest na przyklad oddzielacz od¬ srodkowy przedetawlony w polskim opisie patentowym nr 125 115 zawierajacy wirnik ze srodko¬ wym wlotem mieszaniny przeznaczonej do rozdzielania na trzy fazy skladowe, przewody wyloto¬ we dla lzejszej 1 ciezszej fazy cieczy, komore oddzielania faz, a ponadto komore wylotowa dla olezszej fazy cieczy z elementem odciagajacym te faze cieczy oraz komore wylotowa dla lzejszej fazy cieczy. Komora wylotowa ciezszej fazy cleozy jest polaczona z komora oddzie¬ lania przez kanaly utworzone pomiedzy górna tarcza zespolu stozkowych tarcz a solana zew¬ netrzna wirnika. Pomiedzy kanalami a komora wylotowa olezszej fazy cleo27 znajduje sie ele¬ ment przelewowy z otworem przelewu wewnetrznego oraz licznymi otworami usytuowanymi korzyst¬ nie na obwodzie wymienialnego krazka, na srednicy wiekszej od srednicy, na której znajduje sie otwór przelewu wewnetrznego. Wymiana krazka pozwala zmieniac rozmiar i polozenie promie¬ niowe otworów przelewowych. Trzeola faza - osad, odprowadzana jest przez specjalna otwory.Ponadto z brytyjskiego opisu patentowego nr 1 359 157 znany jest oddzielacz odsrodkowy przeznaczony do oczyszczania oleju s wody i ozastek stalych. Oddzielacz ten zawiera wirnik z wlotem mieszaniny dwóch skladników cieczy przeznaczonej do oddzielania 1 dwa wyloty dla oddzielonych odpowiednio skladników, komore oddzielania wirnika, która jest polaczona z u- tworzona posrodku wirnika komora wylotowa dla ciezszego skladnika oieozy. W komorze tej znajduje sie nieruchomy ozlon wylotowy zawierajacy kanal prowadzacy od komory wylotowej do miejsca odbioru oiezszego skladnika, na zewnatrz wirnika. Ponadto oddzielacz ma zawór uru¬ chamiany podczas dzialania wirnika, a przeznaczony do umozliwiania i odcinania przeplywu cieczy przez kanal z komory wylotowej do miejsca odbioru. W przypadku tego rodzaju oddzie¬ lacza odsrodkowego Istnieje problem pojawiania sie stosunkowo wysokiej temperatury w oen- tralnej komorze wylotowej wtedy, gdy oieoz nie moze wyplywac z tej komory do miejsca odbio¬ ru oddzielonego oiezszego skladnika. Przyczyna tego jest fakt, ze centralna komora wylotowa w tym okresie czasu jest wypelniona oddzielonym lekkim skladnikiem cieczy, który przyjmuje tak wysoki poziom w komorze wylotowej, ze nieruchomy ozlon wylotowy w tej komorze jest za- 145 7752 145 775 nurzony stosunkowo gleboko w cieczy. Pomiedzy wirujaoa ciecza a nieruchomym czlonem wyloto¬ wym wystepuje wówczas silne tarcie, a powstajace na skutek tego cieplo gromadzone jest w cieczy znajdujacej sie w komorze wylotowej. Zwlaszcza wtedy, gdy oddzielony lekki skladnik stanowi olej, niekorzystny jest silny wzrost temperatury w komorze wylotowej.Celem wynalazku jest rozwiazanie przedstawionego powyzej problemu, tak aby w komorze wylotowej mogla byc utrzymana temperatura nie przewyzszajaca znacznie temperatury cieczy poddawanej obróbce w komorze oddzielania wirnika* Oddzielacz odsrodkowy, którego wirnik ma wlot mieszaniny dwóoh skladników cieczy prze¬ znaczonej do rozdzielania 1 dwa wyloty dla odpowiednich oddzielonych skladników, przy czym komora oddzielania wirnika jest polaozona z komora wylotowa utworzona posrodku wirnika dla ciezszego skladnikat w tej komorze wylotowej umieszczony jest nieruchomy element wylotowy zawierajacy przynajmniej jeden kanal rozpoozynajacy sie od komory wylotowej i prowadzacy do miejsoa odbioru oddzielonego skladnika ciezszego na zewnatrz wirnika, zawór uruchamiany pod- ozas dzialania wirnika 1 przeznaczony do umozliwiania lub odcinania przeplywu oieozy poprzez wspomniany kanal z komory wylotowej do miejsca odbioru wedlug wynalazku charakteryzuje sie tym, ze komora oddzielania polaczona jest z komora wylotowa za posrednictwem kalibrowanego otworu. Nieruchomy element wylotowy, a korzystnie nieruchomy ozlon wylotowy wyposazony jest w kalibrowany otwór wylotowy dla oieczy wyplywajacej z komory wylotowej, gdy zawór uniemoz¬ liwia przeplyw oieozy przez kanal do miejsca odbioru. Kalibrowany otwór i kalibrowany otwór wylotowy maja przekroje umozliwiajace przeplyw takiej samej ilosoi cieczy na jednostke cza¬ su przy okreslonym poziomie oieozy w komorze wylotowej, gdy zawór uniemozliwia przeplyw oieozy poprzez kanal do miejsca odbioru. Wspomniane nieruohomy ozlon wylotowy i nieruchomy element wylotowy moga byc oddzielnymi urzadzeniami. Jednakze w korzystnym przykladzie wyko¬ nania, kalibrowany otwór wylotowy stanowi otwór wylotowy kanalu znajdujacego sie pomiedzy komora wylotowa a zaworem. Kalibrowany otwór wylotowy jest polaozony z komora oddzielania wirnika.Korzystnym rozwiazaniem jest, jezeli kalibrowany otwór wylotowy jest polaozony z oen- tralna przestrzenia wirnika, przy czym promieniowo zewnetrzna ozesc komory oddzielania jest polaczona kanalem z centralna przestrzenia wirnika, która jest oddzielona od komory wyloto¬ wej przegroda, w której to przegrodzie umieszczony jest kalibrowany otwór. Korzystnie kali¬ browany otwór wylotowy znajduje sie w tarczy, stanowiacej nieruchomy ozlon wylotowy.W oddzielaczu wedlug wynalazku utrzymuje sie tak niski poziom oieozy w komorze wyloto¬ wej, nawet gdy oieoz nie moze odplywac z niej do miejsoa odbioru oddzielonego oiezkiego skladnika cieczy, ze w komorze wylotowej wydziela sie minimalne oieplo taroia. Przekrój ka¬ librowanego otworu i kalibrowanego otworu wylotowego wybrano odpowiednio dla uzyskania ta¬ kiego poziomu oieczy w komorze wylotowej, ze kiedy oddzielony ciezki skladnik cieczy jest usuwany z wirnika oddzielacza do miejsca odbioru, w ozlonle wylotowym umieszczonym w komo¬ rze wylotowej uzyskuje sie cisnienie pompowania niezbedne dla tego oelu.W zakresie wynalazku mozliwe jest polaczenie kalibrowanego otworu wylotowego z wylotem wirnika oddzielacza lub z oddzielnym zbiornikiem na zewnatrz wirnika. W korzystnym przykla¬ dzie wykonania oddzielacza kalibrowany otwór wylotowy jest przeznaczony do odprowadzania oieozy przeplywajacej przez ten otwór do komory oddzielania wirnika* Jest to korzystnie zrealizowane tak, ze przemieniowo zewnetrzna czesc komory oddzielania jest polaczona z prze¬ strzenia utworzona posrodku wirnika, do której to przestrzeni wymieniona cieoz jest dopro¬ wadzana przez kalibrowany otwór wylotowy.Przedmiot wynalazku jest opisany dokladniej w przykladzie wykonania na rysunku, na któ¬ rym fig. 1 przedstawia oddzielacz odsrodkowy w przekroju poprzecznym, a fig. 2 przedstawia w powiekszeniu czesc tego oddzielacza. Oddzielacz odsrodkowy pokazany na fig. 1 zawiera wir¬ nik zlozony z górnej czesci 1 i dolnej czesci 2, które to obydwie ozescl sa przytrzymywane razem za pomooa pierscienia zabezpieczajacego J. Wirnik jest wsparty przez walek napedowy 4, Wewnatrz wirnika znajduje sie osiowo przesuwany czlon ruchomy do i od pozyoji szczelnego styku z pierscieniowa uszczelka 6. Pomiedzy przesuwnym ozlonem 5, a górna ozescia 1 wirnika utworzona jest komora oddzielania 7, a pomiedzy przesuwnym ozlonem 5 i dolna ozesoia wirni¬ ka Z utworzona jest komora 8 przeznaczona do gromadzenia cieczy roboczej. Przewód 9 sluzy4 145 775 dal jednak wypompowuje olej z komo:^ wylotowej 26 i olej ten wyplywa poprze* kalibrowany otwór wylotowy 36 (fig* 2) na pewnej odleglosci w jednym z kanalów 32 tego czlonu, Olej wy- plywajaoy poprzez kalibrowany otwór wylotowy 36 gromadzi ale w przestrzeni 25f gdzie nie moze mlec wplywu raa poziom cleozy 1 skad przeplywa znowu do komory wylotowej 26 poprzez ka¬ librowany otwór 27. Kalibrowane otwory 27 1 36 maja takie wymiary, ze przeplywa przez nie taka sama ilosc olaju na jednostke czasu, przy ozym poziom oieozy w komorze wylotowej 26 moze byc utrzymywany tak daleko promieniowo na zewnatrz, jak to moze byc przyjmowane dla uzyskania zadowalajaoego wplywu oddzielanej wody. Gdyby kalibrowany otwór wylotowy 26 l/lub perforowana przegroda 24 nie istnialy, poziom cieczy w komorze wylotowej 26 w omawianej obeonle fazie bylby taki sam jak w komorze oddzielania 7* Oznaczaloby toy ze stosunkowo du¬ za ozesó powierzohni nieruchomego czlonu wylotowego 31 styka sie z olejem wibrujaoym w ko¬ morze wylotowej 269 a zatem, ze temperatura w tej komorze jest niepozadanie wysoka* W trak¬ cie dzialania wirnika odsrodkowego opisanego wyzej typu bez kalibrowanego otworu wylotowe¬ go 36 i bez perforowanej przegrody 24 w komorze wylotowej 26 zmierzono temperature oko¬ lo 150°C. W przypadku opisanego rozwiazania pokazanego na rysunku, temperatura ta zostaje obnizona do okolo 105°C« Po pewnym czasie dzialania, kiedy w promieniowo zewnetrznej czesci komory oddzielania zgromadzi sie tyle oddzielonej wody, ze warstwa przejsciowa pomiedzy ole¬ jem a woda jest usytuowana na poziomie A w komorze oddzielania, czesc wody zaczyna byc za¬ bierana przez oddzielany olej wyplywajacy wylotowym przewodem 39. Zostaje to stwierdzone przez ozujnik 409 który wysyla sygnal do urzadzenia sterowniczego 41 • Urzadzenie sterowni¬ cze 41 powoduje otworzenie zaworu 35 1 utrzymanie go w polozeniu otwartym przez okreslony ozas. W tym ozasle tak wiele wody moze wyplynac z komory oddzielania 7 poprzez kanal 19 1 poprzez kalibrowany otwór 27 ograniczania przeplywu w przegrodzie 24, ze warstwa posrednia w komorze oddzielania pomiedzy olejem a woda przemiesci sie do poziomu B. Po zamknieolu za¬ woru 33, woda, która w tej fazie wystepuje w komorze wylotowej 26, przestrzeni 25 i w kana¬ le 19, odplynie z powrotem do komory oddzielania, a olej przeplynie nastepnie poprzez otwór 20 w plyoie górnej 18 i wypelni te przestrzenie do poziomów pokazanych na rysunku* W opisany powyzej sposób oddzielona woda moze byc w sposób przerywany odprowadzana z komory oddzielania 7* Czastki stale oddzielone w tej komorze z reguly moga byc usuwane rza¬ dziej • Realizuje sie to przez okreslone przerwanie doprowadzania cieczy roboczej poprzez przewód zasilajacy 9. Urzadzenie sterownicze 41 mozna zaprogramowac wtedy tak, aby na przy¬ klad dla kazdego co ozwartego sygnalu wysylanego do tego urzadzenia, a oznaczajacego ze warstwa posrednia pomiedzy olejem a woda w komorze oddzielania osiagnela poziom A, zawór 35 byl zamykany, podczas gdy doprowadzanie cieczy roboczej przewodem 9 zostaje czasowo przer¬ wane. Czlon przesuwany 5 musi na skutek tego przemiescic sie osiowo w dól 1 pozostawia o- twarta szczeline pomiedzy soba a uszczelka 6. Oddzielone czastki stale 1 zadana ilosc wody wyplywaja wtedy z komoi^p oddzielania 7 poprzez te szczeline i otwory usytuowane promieniowo na zewnatrz szczeliny w dalszej czesci 2 wirnika.Okreslenie wzajemnych zaleznosci wymiarów kalibrowanych otworów 2? 1 36 mozna zaczac od pewnego zadanego poziomu cieczy w komorze 26 1 pewnej zadanej wielkosci otworu 2?. Zadane parametry w pewnym stopniu zaleza od warunków potrzebnych w okresach czasu, kiedy oddziela¬ na woda bedzie usuwana z wirnika poprzez komore wylotowa 26. Przez regulacje róznicy cis¬ nien panujacych w cieczy po obu stronach przegrody 24 w obszarze kalibrowanego otworu 2? okresla sie przeplyw poprzez ten otwór 2?. Dla utrzymania tak wybranego poziomu cieczy dla oleju w komorze wylotowej 26 pozadane Jest, aby dokladnie taki asm przeplyw odbywal sie po¬ przez kalibrowany otwór 27 jak i poprzez kalibrowany otwór wylotowy 36, dopóki zawór 35 w przewodzie wylotowym 34 jest zamkniety. Trzeba nastepnie zmierzyc doswiadczalnie jakie ols¬ nienie panuje w kanale 32 nieruchomego czlonu wylotowego 31 pr^y kalibrowanym otworze wylo¬ towym 36, kiedy poziom cieczy w komorze wylotowej 26 jest usytuowany na zadanym poziomie* ¦astepnie mozna okreslic wielkosc kalibrowanego otworu wylotowego 36, tak aby oba wspomnia¬ ne natezenia przeplywu byly równe. W praktycznym rozwiazaniu wedlug wynalazku odpowiednie okazalo sie zastosowanie otworu 27 o srednicy 4 mm 1 czterech otworów 36 o srednicy 3,5 — kazdy.Po dokladnym dobraniu wymiarów tych otworów 27 1 36 po uruchomieniu opisanego urzadze¬ nia, powierzchnia oieozy w komorze wylotowej 26 jest automatycznie ustawiana na zadanym145 775 3 do doprowadzania cieozy robo ozej do przestrzeni 10 utworzonej przez dolna czesc 2 wirnika, skad kanal 11 prowadzi do wspomnianej komory 8. Dlawiony kanal 12 prowadzi od promieniowo zewnetrznej czesci komory 8 poprzez dolna ozesc 2 wirnika na zewnatrz oddzielacza. Wewnatrz komory oddzielania 7 znajduje sie zestaw stozkowych tarcz oddzielajacych 13, Spoczywaja one na rozdzielaczu 11, który w dolnej czesci wirnika tworzy wraz ze stozkowa plyta 15 wlot 16 do komory oddzielania 7« Górna czesc rozdzielacza 14 otacza przestrzen usytuowana posrodku wirnika, w która wchodzi nieruchomy przewód 17 doprowadzajacy ciekla mieszanine skladników przeznaczonych do oddzielania w wirniku. Na górnej stronie zestawu tarcz w komorze oddzie¬ lania (na rysunku pokazano tylko kilka tarcz 13) spoczywa górna plyta stozkowa 18, która jest grubsza niz tarcze 13 i która przebiega nieco dalej promieniowo na zewnatrz w komorze oddzielania, niz te tarcze. Górna plyta 18 tworzy wraz z górna czescia 1 wirnika kanal 19 1 ma, korzystnie, na poziomie krawedzi zewnetrzny oh tarcz oddzielajacych, otwór 20. W gór-* nej czesci 1 wirnika górna plyta 18 ma dwa promieniowo zwrócone do wewnatrz kolnierze pier¬ scieniowe 21 i 22, które tworza pomiedzy soba komore 23* Górny kolnierz 22 przebiega dalej promieniowo do wewnatrz niz kolnierz 21. Powyzej wyzszego kolnierza 22, górna czesc 1 wir¬ nika wspiera zwrócony pierscieniowo do wewnatrz kolnierz stanowiacy przegrode 24, która sie¬ ga nieco dalej promieniowo do wewnatrz niz najnizszy kolnierz 21. Pomiedzy kolnierzami 22 1 przegroda 24 pozostawiona jest centralna przestrzen wirnika 25, która poprzez kanal 19 la¬ czy sie z komora oddzielania 7. Pomiedzy górnym czlonem górnej czesci wirnika 1 a przegro¬ da 24 wsparta przez te czesc utworzona jest komora wylotowa 26, która jest polaczona z cen¬ tralna przestrzenia wirnika 25 poprzez kalibrowany otwór 27 w przegrodzie 24. Przeprowadza¬ jacy oiekla mieszanine skladników przewód 17 ma przebiegajaca wspólosiowo wokól niej rure 28, która przy swym dolnym koncu ma tarcze 29* Tarcza 29 umieszczona jest we wspomnianej po¬ przednio komorze 23. Rura 28 ma z kolei wspólosiowo otaczajaca ja rure 30, która przy swym dolnym konou ma tarcze stanowiaca nieruchomy czlon wylotowy 31. Taroza ta jest umieszczona w komorze wylotowej 26 i ma kilka kanalów 32 rozmieszczonych wokól tej tarczy, które poprze?, pierscieniowy kanal 33 sa polaczone z przewodem wylotowym 34 ciezszego skladnika oieczy. W przewodzie wylotowym 34 umieszozony jest zawór 35. W jednym lub kilku swych kanalaoh 32 tar¬ oza stanowiaca nieruchomy ozlon wylotowy 31 ma kalibrowany otwór wylotowy 36, który stanowi droge laczaoa komore wylotowa 26 z zaworem 35« Taroza 29 ma kanaly 371 które poprzez pier¬ scieniowy kanal 38 sa polaozone z przewodem wylotowym 39 lzejszego skladnika cieozy. W prze¬ wodzie 39 znajduje sie czujnik 40 konwencjonalnego typu przeznaczony do sprawdzania ozy ciecz plynaoa w przewodzie wylotowym 39 zawiera frakoje innej oieczy. Urzadzenie sterownicze 41 jest dolaozone przewodami 42 i 43 do ozujnika 40 i do zaworu 35„ Opisany powyzej oddzielacz odsrodkowy moze byc stosowany do ozyszozenia oleju, np. olec¬ kiego oleju opalowego, z wody i z ozastek stalyoh. Mieszanina tych elementów skladowych ogrzana do okolo 100°C doprowadzana jest do wirnika przewodem *T7, skad przeplywa kanalem stanowiacym wlot 16, do komory oddzielania 7* W tej fazie komora 8 pomiedzy czlonem przesuw¬ nym 5 a dolna czescia 2 wirnika wypelniona jest ciecza robocza, tak ze czlon przesuwny 5 jest dociskany do uszczelki 6. Niewielka ilosc cieczy roboozej stale wyplywa z komory 8 po¬ przez kanal 12, ale odpowiednia Ilosc swiezej cieozy roboozej jest ciagle doprowadzana po¬ przez przewód 9. W komorze oddzielania 7 oddzielony olej przemieszcza sie do srodka wirnika i przeplywa do komory 23f Bkad jest pompowany przez tarcze 29 i dalej poprzez kanaly 37 i 36 do przewodu wylotowego 39# Skierowany promieniowo do wewnatrz pierscieniowy kolnierz 21 two¬ rzy wylot przelewowy z komory oddzielania dla oddzielonego oleju, podczas gdy poziom cieozy w komorze oddzielania okreslony jest poprzez polozenie wewnetrznej krawedzi kolnierza 21.Oddzielony olej,, przeplywa w kierunku srodka wirnika równiez w kanale 19 pomiedzy plyta gór¬ na 18 a górna ozesoia 1 wirnika. Z kanalu 19 olej przeplywa do centralnej przestrzeni 25, gdzie jego powierzchnia znajduje sie na takim samym poziomie jak w komorze oddzielania ?.Pewna ilosc oleju przeplywa poprzez kalibrowany otwór 27 w przegrodzie 24 do komory wyloto¬ wej 26. Stad olej Jest pompowany przez taroze stanowiaca nieruchomy ozlon wylotowy 31 i po¬ przez kanaly 32 i 33 do przewodu wylotowego 34 i do zaworu 35, W polozeniu wyjsciowym za¬ wór 35 jest zamkniety i dlatego nie ma dalszego przeplywu olej 1 poprzez przewód wylotowy 34 po napelnieniu kanalów 32 1 33 oraz przewodu wylotowego 34. Nieruchomy czlon wylotowy 31 na-145 775 5 poziomie* Urzadzanie ma zatem ceohy samoregulacji. Kiedy zawór 35 i00* otwierana w sposób przerywany, a przeplyw oieozy odbywa eie poprzez kanaly 32 nieruohomego ozlonu wylotowe- go 31, etatyozne olsnienie oieozy w kanalach 32 zostaje obnizone, 00 powoduje zraniejazony przeplyw oieozy poprzez kalibrowany otwór wylotowy 36* Zastrzezenia patentowe 1# Oddzielaoz odsrodkowy, którego wirnik ma wlot mieszaniny dwóch skladników cle ozy przeznaozonej do rozdzielania i dwa wyloty dla odpowiednich oddzielonych skladników, przy ozym komora oddzielania wirnika Jest polaczona z komora wylotowa utworzona posrodku wirni¬ ka dla ciezszego skladnika, a w tej komorze wylotowej umieszczony jest nieruchomy element wylotowy zawierajacy przynajmniej jeden kanal rozpoczynajacy sie od komory wylotowej i pro- wadzacy do miejsca odbioru na zewnatrz wirnika dla oddzielonego skladnika ciezszego, zawór uruchamiany podczas dzialania wirnika i przeznaczony do umozliwiania lub odcinania przeply¬ wu cieczy poprzez wspomniany kanal z komory wylotowej do miejsca odbioru, znamienny tym, ze komora oddzielania (7) polaczona jest z komora wylotowa (26) za posrednictwem kalibrowanego otworu (27), przy czym nieruchomy element wylotowy, a korzystnie nieruchomy ozlon wylotowy (31) wyposazony jest w kalibrowany otwór wylotowy (36) dla cieczy wyplywaja- oej z komory wylotowej (26), gdy zawór (35) uniemozliwia przeplyw cieczy przez kanal (32-34) do miejsoa odbioru, przy ozym kalibrowany otwór (27) i kalibrowany otwór wylotowy (36) maja przekroje umozliwiajaoe przeplyw takiej samej ilosci oieozy na jednostke czasu przy okres¬ lonym poziomie cieczy w komorze wylotowej (26), gdy zawór (33) uniemozliwia przeplyw cieczy poprzez kanal (32-34) do miejsoa odbioru, 2* Oddzielaoz wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze kalibrowany otwór wylo ~ towy (36) usytuowany jest w kanale (32-34), pomiedzy komora wylotowa (26) a zaworem (35)« 3# Oddzielaoz wedlug zastrz, 2, znamienny tym, ze kalibrowany otwór wylo¬ towy (36) jeat polaczony z komora oddzielania (7) wirnika* 4« Oddzielaoz wedlug zastrz* 3, znamienny tym, ze kalibrowany otwór wylo¬ towy (36) jest polaczony z centralna przestrzenia (25) wirnika, przy czym promieniowo zew¬ netrzna czesc komory oddzielania (7) jest polaczona kanalem (19) z centralna przestrze¬ nia (25) wirnika, która jest oddzielona od komoiy wylotowej (26) przegroda (24), w której to przegrodzie (24) umieszczony jest kalibrowany otwór (27) • 5« Oddzielaoz wedlug zastrz, 4, znamienny tym, ze kalibrowany otwór wylo¬ towy (36) znajduje eie w tarczy, stanowiacej nieruchomy czlon wylotowy (31),1*5 775 Fig 2 Pracownia Poligraficzna UP PRL. Naklad 100 egz.Ona 400 zl PL PL PL PL PL PL PL