PL131461B1 - Method of chipless forming a bearing sleeve - Google Patents

Description

Przedmiotem wynalazku jest sposób bezwióro¬ wego wytwarzania tulei lozyskowej, zwlaszcza do osadzania czopów w przegubach krzyzowych, w którym ksztaltuje sie w matrycy walcowy odci¬ nek tulei oraz odcinek dna zamykajacego ja z jed¬ nej strony, jak i krawedz obwodowa utworzona miedzy powierzchnia plaszcza odcinka tulei i po¬ wierzchnia zewnetrzna odcinka dna z nadzwyczaj malym promieniem przekroju.Znany jest z opisu patentowego RFN nr DE-OS 1575 502 sposób bezwiórowego wytwarzania tulei lozyskowej, w którym wytwarza sie najpierw pól¬ fabrykat z glównie plaskim odcinkiem dna, który nastepnie jest odksztalcony w kierunku promie¬ niowym na jego zewnetrznej krawedzi.Ten znany sposób ma te wade, ze tworzywo tulei lozyskowej plynie nierównomiernie na jej krawedz, zwlaszcza na przejsciu miedzy powierzch¬ nia plaszcza odcinka tulei i powierzchnia ze¬ wnetrzna odcinka dna, poniewaz narzedzia (tlocz¬ nik ciagowy i tlocznik drugostronnie podpieraja¬ cy) na skutek nieuniknionych malych bledów pro¬ wadzenia i ksztaltu dzialaja w matrycy przesta¬ wione na obwodzie w stosunku do siebie. To nie¬ równomierne plyniecie tworzywa jest bardzo nie¬ korzystne, gdy na przejsciu miedzy powierzchnia plaszcza odcinka tulei i powierzchnia zewnetrzna odcinka dna ma byc uksztaltowana ostra krawedz obwodowa, jaka jest wymagana w tulejach lozy- 2 skowych do osadzania czopów w przegubach krzy¬ zowych.W znanych sposobach powstaja w obszarze kra¬ wedzi obwodowej szkodliwe naprezenia wlasne, 5 rysy powierzchniowe i faldy („skórka pomaran¬ czowa"), które wplywaja na wytrzymalosc tulei lozyskowej. Te uszkodzenia i nieregularnosci w tworzywie tulei lozyskowej moga doprowadzic w koncu do pekniecia sciany tulei lozyskowej, gdy io jest ona, na przyklad obciazona osiowo przez plaszczyzne czolowa przegubu krzyzowego opiera¬ jacego sie osiowo i przenoszacego w obszarze przejscia miedzy powierzchnia plaszcza odcinka tulei i powierzchnia zewnetrzna odcinka dna sily 15 oporowe i gnace.Celem wynalazku jest opracowanie sposobu bez¬ wiórowego wytwarzania tulei lozyskowej, w któ¬ rym moglaby byc wytwarzana tuleja lozyskowa o duzej wytrzymalosci i to ekonomicznie, pomimo 20 uksztaltowania krawedzi obwodowej ze skrajnie malym promieniem przekroju.Sposób wedlug wynalazku polega na tym, ze ksztaltuje sie pólfabrykat z odcinkiem tulei i za¬ mykajacym go jednostronnie odcinkiem dna, skie- 25 rowanym bez zagiec i stopni osiowo w kierunku do wnetrza srodkowego wierzcholka i ze stosun¬ kowo duzym zaokragleniem na krawedzi obwodo¬ wej i dolacza sie plasko od wewnatrz co naj¬ mniej srodkowy wierzcholek odcinka dna z pod- 30 parciem drugostronnym i odpowiednim specza- 131 461131461 3 4 niem na powierzchni plaszcza odcinka tulei i na powierzchni zewnetrznej odcinka dna w obszarze krawedzi obwodowej miedzy powierzchnia plaszcza odcinka tulei i powierzchnia zewnetrzna odcinka dna. 5 Natomiast dotlaczanie plaskie srodkowego wierz¬ cholka odcinka dna prowadzi sie polaczone z wy¬ dluzaniem na gotowo odcinka tulei pólfabrykatu.Sposobem wedlug wynalazku osiaga sie przez dotlaczanie plaskiego odcinka dna za posrednie- io twem stalego wspólsrodkowego nacisku na srod¬ kowym wierzcholku odcinka dna.Wskutek tego dzialajace w odcinku dna sily speczajace i gnace sa skierowane na zewnatrz do krawedzi obwodowej pólfabrykatu. Nastepuje rów- 15 nomierne plyniecie tworzywa w obszarze krawe¬ dzi obwodowej miedzy plaszczyzna plaszcza od¬ cinka tulei i powierzchnia zewnetrzna dla utwo¬ rzenia wzglednie ostrej, pozbawionej rys krawe¬ dzi' obwodowej. To równomierne plyniecie two- 20 rzywa nie zostanie równiez zaklócone wtedy, gdy miedzy narzedziami naciskajacymi przeciwsobnie w obszarze krawedzi obwodowej na przyklad na skutek luzu prowadzenia tlocznika tloczacego i tlocznika podpierajacego istnieja male nieunik- 25 nione przesuniecia promieniowe lub skoszenia.Przy ksztaltowaniu na zimno krawedzi obwo¬ dowej wytwarzaja sie w tworzywie wzglednie nie¬ wielkie naprezenia wlasne, natomiast przy spe- czaniu wystepuja tylko nieznaczne ruchy wzgled- 30 ne miedzy tworzywem pólfabrykatu i plaszczyzna¬ mi naciskajacymi narzedzi. Sily tarcia i wynika¬ jace sily uruchamiajace na krawedziach sa dla¬ tego tak male, aby wystapila korzystnie dluga trwalosc (zywotnosc) narzedzi. 35 W przypadku, gdy wystepuja jeszcze male na¬ prezenia wlasne w obszarze krawedzi obwodowej, ta fa one rozdzielone na skutek koncentrycznego plyniecia tworzywa w obszarze krawedzi obwodo¬ wej Tówniet przy duzych tulejach lozyskowych 40 symetrycznie obrotowo.Wskutek tego nie wystepuje ksztaltowanie owa- lizujace tulei lozyskowej, gdy jest ona wyjmowa¬ na z podpierajacej matrycy. Wytworzona sposo¬ bem wedlug wynalazku tuleja lozyskowa posiada 45 równiez wysoka dokladnosc postaci.Plynace tworzywo sciany odcinka dna przy do- tlaczaniu plaskim srodkowego wierzcholka jest podparte wspólsrodkowo na pierscieniowej strefie aarzedzia podpierajacego i jest doprowadzane w 50 tej strefie przy narzedziu podpierajacym syme¬ trycznie obrotowo do krawedzi obwodowej do pierscieniowej przestrzeni miedzy krawedzia obwo¬ dowa pólfabrykatu i narzedziem podpierajacym i wypelnia równomiernie i calkowicie te prze^ 55 strzen.Przedmiot wynalazku jest uwidoczniony w przy¬ kladzie wykonania na rysunku, na którym na fig. 1 —- uwidoczniono w przekroju przez ksztaltowany pólfabrykat umieszczony w matrycy przed dótlacza- niem plaskim srodkowego wierzcholka odcinka dna, fig. 2 —* przekrój przez tuleje lozyskowa w matrycy po dotlaczaniu plaskim srodkowego wierz¬ cholka odcinka dna przez zmieniona tuleje lozy¬ skowa w mStrycy po dotlaczaniu plaskim srod¬ kowego wierzcholka odcinka dna pólfabrykatu przedstawionego na fig. 1.Pólfabrykat 1, uwidoczniony jest na fig. 1 w matrycy 2 z tlocznikiem 3 i tlocznikiem podtrzy¬ mujacym 4. Pólfabrykat 1 jest uksztaltowany wyj¬ sciowo z tworzywa tasmowego, np. z blachy sta¬ lowej, uksztaltowany w znany sposób bezwióro- wo, przy czym posiada odcinek 5 tulei i zamyka¬ jacy go jednostronnie odcinek 6 dna. Odcinek 6 dna pólfabrykatu 1 przebiega w sposób ciagly, a wiec bez zagiec i stopni, osiowo do wnetrza i do srodkowego wierzcholka 7 wchodzacego osio¬ wo do odcinka 5 tulei.W przedstawionym przypadku jest utworzony stozkowy wycisniety osiowo do wnetrza odcinek 6 dna. Srodkowy wierzcholek 7 odcinka 6 dna jest uksztaltowany z zaokragleniem 8.Krawedz obwodowa 9 znajdujaca sie miedzy plaszczyzna plaszcza odcinka 5 tulei i powierzch¬ nia zewnetrzna stozkowego odcinka 6 dna jest stosunkowo silnie zaokraglona.W nastepnej operacji srodkowy wierzcholek 7 odcinka 6 dna pólfabrykatu 1 jest dotlaczany pla¬ sko w matrycy 2 przez^ tlocznik 3, który ma pla¬ ska powierzchnie czolowa 10. Jest przy tym pod¬ pierany na powierzchni zewnetrznej odcinka 6 dna w obszarze krawedzi obwodowej 9.Powierzchnia czolowa tlocznika podtrzymujacego 4 ma na swojej zewnetrznej krawedzi pierscie¬ niowej odcinek 11 plaszczyzny lezacy w plasz¬ czyznie promieniowej dla uksztaltowania, pokaza¬ nej na fig. 2 i 3 krawedzi obwodowej 12 o skrom¬ nie malym promieniu przekroju. W polaczeni^ z nim w kierunku promieniowym do wnetrza ma powierzchnia czolowa tlocznika podtrzymujacego 4 centryczny wystep 13 w postaci stoika scietego, który przy dotlaczaniu plaskim srodkowego wierz¬ cholka 7 pólfabrykatu 1 opiera sie o pierscienio¬ wa strefe 14 odcinka 6 dna w poblizu krawedzi obwodowej 9, wskutek czego tworzywo podczas dotlaczania plaskiego wierzcholka 7 jest wprowa¬ dzane od wnetrza przy strefie 14 do pierscienio¬ wej przestrzeni miedzy okragla krawedzia obwo¬ dowa 9 i odcinkiem 11 powierzchni i wypelnia ja w koncu calkowicie.Przy dotlaczaniu plaskim srodkowego wierzchol¬ ka 7 odcinka 6 dna ksztaltuje sie równiez glów¬ nie przez promieniowe przetlaczanie na zewnatrz odcinka 6 dna krawedz obwodowa 12 o skrajnie malym promieniu przekroju.Na fig. 2 jest przedstawiona wytworzona bez- wiórowo tuleja lozyskowa 15 po dociskaniu plas¬ kim srodkowego wierzcholka 7 odcinka 6 dna pól¬ fabrykatu 1. Powierzchnia zewnetrzna odcinka 16 dna dopasowala sie calkowicie do ksztaltu prze¬ kroju plaskiego odcinka 11 tlocznika podtrzymu¬ jacego 4. Zostala uksztaltowana przy tym miedzy powierzchnia plaszcza odcinka 5 tulei i powierzch¬ nia zewnetrzna odcinka 16 dna krawedz obwodo¬ wa 12 ze skrajnie malym promieniem przekroju (o ostrej krawedzi).Plaska powierzchnia czolowa 10 tlocznika 3 do¬ cisnieta plasko od wnetrza, w omawianym przy¬ padku, pokazanym na fig. 2 ma srodkowy wierz¬ cholek 7 pólfabrykatu 1 jedynie w czesci centralnej ia :e :a a 5 r_ 1. sz :- 10 l- y o - 15 y e a o 20 25 30 i 35 ) i 40 t 45 50 55 60 65131461 powierzchni wewnetrznej odcinka 16 dna, wsku¬ tek czego w obszarze krawedzi obwodowej 12 po¬ wstala pierscieniowa wolna przestrzen 17 miedzy ta powierzchnia wewnetrzna i plaska powierzch¬ nia czolowa 10 tlocznika 3, do której odpowied¬ nio do skoku tloczenia i zmiennej objetosci dotlo- czonego plasko odcinka 16 dna moze wplynac mniej lub wiecej tworzywa.Na fig. 3 przedstawiono tuleje lozyskowa 18, która po dotloczeniu plaskim wierzcholka 7, po¬ kazanego na fig. 1 pólfabrykatu 1 ma uksztalto¬ wana przez tlocznik 3 plaska powierzchnie we¬ wnetrzna 19 odcinka 20 dna przechodzaca az do odcinka 5 tulei.Przy dotlaczaniu plaskim wierzcholka 7 odcin¬ ka 20 dna zmniejsza sie znajdujaca sie wstepnie umieszczona centrycznie przestrzen posrednia 21 miedzy odcinkiem 6 dna pólfabrykatu 1 i tlocz¬ nikiem podtrzymujacym 4 (fig. 1) tak, ze po do¬ tloczeniu plaskim pozostaje, narysowana na fig. 3 wzglednie waska przestrzen posrednia 22. Ewen¬ tualny nadmiar tworzywa odcinka 6 dna zostaje wcisniety do tej przestrzeni posredniej 22 przy dotlaczaniu plaskim.Wyzej opisany sposób wedlug wynalazku bez- wiórowego wytwarzania tulei lozyskowej moze byc w ramach postepu wynalazczego zmieniony.Korzystnie laczy sie dotlaczanie plaskie srod¬ kowego wierzcholka odcinka dn z wyciaganiem na gotowo odcinka tulei pólfabrykatu, przy czym tworzywo roztlaczanego promieniowo na zewnatrz odcinka dna pólfabrykatu jest wtlaczane i wy¬ ciagane do szczeliny miedzy matryca i tloczni¬ kiem.Poza tym przy ksztaltowaniu pólfabrykatu od- 6 10 15 20 25 35 cinek dna ze srodkowym wierzcholkiem nie musi byc wykonany stozkowo, a odcinek dna pólfabry¬ katu moze byc raczej przy tym .ksztaltowaniu wcisniety osiowo do wnetrza tak, ze bedzie prze¬ biegal do wierzcholka stale lukiem. Plaszczyzna wewnetrzna lukowego odcinka dna moze byc wte¬ dy sklepiona wypuklo lub wkleslo, zalezy od za¬ danego stopnia speczania oraz zdolnosci plyniecia tworzywa omawianej tulei lozyskowej.Z a strzezenia patentowe 1. Sposób bezwiórowego wytwarzania tulei lo¬ zyskowejt zwlaszcza do osadzania czopów w prze¬ gubach krzyzowych, w którym cylindryczny od¬ cinek tulei i odcinek dna zamykajacego ja z jed¬ nej strony, jak i krawedz obwodowa utworzona na powierzchni zewnetrznej odcinka dna jest uksztaltowana w matrycy z mozliwie najmniej¬ szym promieniem przekroju, znamienny tym, ze ksztaltuje sie pólfabrykat z odcinkiem tulei i za¬ mykajacym go jednostronnie odcinkiem dna, skie¬ rowanym bez zagiec i stopni osiowo w kierunku do wnetrza srodkowego wierzcholka ze stosunkowo duzym zaokragleniem na krawedzi obwodowej i dotlacza sie plasko do wewnatrz co najmniej srodkowy wierzcholek odcinka dna z podparciem drugostronnym i odpowiednim speczaniem na po¬ wierzchni plaszcza odcinka tulei i na powierzchni zewnetrznej odcinka dna w obszarze krawedzi obwodowej miedzy powierzchnia plaszcza odcinka tulei i powierzchnia zewnetrzna odcinka dna. 2. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze dotlaczanie plaskie srodkowego wierzcholka od¬ cinka dna prowadzi sie polaczone z wydluzeniem na gotowo odcinka tulei pólfabrykatu.Fig.1 8 %131 461 Fig. 2 Fig. 3 WZGraf. Z-d 2 — 546/86 — 85 Cena 100 zl PL PL PL

Claims (2)

1.Z a strzezenia patentowe 1. Sposób bezwiórowego wytwarzania tulei lo¬ zyskowejt zwlaszcza do osadzania czopów w prze¬ gubach krzyzowych, w którym cylindryczny od¬ cinek tulei i odcinek dna zamykajacego ja z jed¬ nej strony, jak i krawedz obwodowa utworzona na powierzchni zewnetrznej odcinka dna jest uksztaltowana w matrycy z mozliwie najmniej¬ szym promieniem przekroju, znamienny tym, ze ksztaltuje sie pólfabrykat z odcinkiem tulei i za¬ mykajacym go jednostronnie odcinkiem dna, skie¬ rowanym bez zagiec i stopni osiowo w kierunku do wnetrza srodkowego wierzcholka ze stosunkowo duzym zaokragleniem na krawedzi obwodowej i dotlacza sie plasko do wewnatrz co najmniej srodkowy wierzcholek odcinka dna z podparciem drugostronnym i odpowiednim speczaniem na po¬ wierzchni plaszcza odcinka tulei i na powierzchni zewnetrznej odcinka dna w obszarze krawedzi obwodowej miedzy powierzchnia plaszcza odcinka tulei i powierzchnia zewnetrzna odcinka dna.

2. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze dotlaczanie plaskie srodkowego wierzcholka od¬ cinka dna prowadzi sie polaczone z wydluzeniem na gotowo odcinka tulei pólfabrykatu. Fig.1 8 %131 461 Fig. 2 Fig. 3 WZGraf. Z-d 2 — 546/86 — 85 Cena 100 zl PL PL PL