Przedmiotem wynalazku jest urzadzenie do tlumienia zaklócen czestotliwosci radiowych, zwlaszcza urza¬ dzenie, które tlumi promieniowanie zaklócen czestotliwosci radiowych w miejscach otwarcia ekranowanej obu¬ dowy.Wiele urzadzen elektronicznych, takich jak maszyny matematyczne i odbiorniki radiowe lub telewizyjne, zawiera obwody, które wytwarzaja lub przetwarzaja sygnaly elektroniczne. Wobec tego obwody te moga równiez promieniowac sygnaly o czestotliwosciach radiowych z ich elementów i polaczen do innych obwodów lub nawet do innych urzadzen. Zaklócajace sygnaly o czestotliwosciach radiowych moga modulowac sie wzajemnie z inny¬ mi sygnalami w urzadzeniu i skutkiem tego wytwarzac sygnaly szumowe lub zaklócajace siatke obrazowa na ekranie odbiornika telewizyjnego. Aby zapobiec tym niepozadanym zaklóceniom czestotliwosci radiowych, nalezy podjac takie przedsiewziecie, aby ograniczyc lub zapobiec promieniowaniu sygnalów zaklócajacych czestotliwosci radiowe w urzadzeniu.Znane jest urzadzenie do tlumienia zaklócen czestotliwosci radiowych, w którym zródlo promieniowania sygnalów zaklócen czestotliwosci radiowych znajduje sie w metalowej obudowie. Obudowa ta ogranicza promie¬ niowanie sygnal&v zaklócen czestotliwosci radiowych do jej obszaru wewnetrznego i zwykle jest uziemiona, aby zapobiec promieniowaniu sygnalów zaklócen czestotliwosci radiowych przez nia sama. Jednakze obudowa zwykle ma otwory w scianach, aby umozliwic doprowadzenie przewodów. Otwory te moga umozliwiac sygna¬ lom zaklócen czestotliwosci radiowych wydostanie sie z wnetrza obudowy, co moze doprowadzic do zaklóce¬ nia przez te sygnaly pobliskich obwodów. Poza tym przewody opuszczajace obudowe beda same oddzialywac na siebie jako anteny zaklócen czestotliwosci radiowych o wielkiej czestotliwosci promieniowania.Nawet wówczas, gdy wszystkie przewody sa ekranowane, jako ze uzywa sie kable koncentryczne, wystapia pewne punkty w obwodzie, w których przewody wychodza z ekranu i staja sie antenami promieniujacymi sygna¬ ly zaklócen czestotliwosci radiowych. Co wiecej, uzycie duzej ilosci kabli koncentrycznych jest niepozadane, jako ze sa one drogie i niewygodne. Wobec tego nalezy podjac inne kroki w celu tlumienia promieniowania sygnalów zaklócen czestotliwosci radiowych z przewodów, które wychodza z ekranowanej obudowy.Znane jest np. z opisu patentowego Stanów Zjednoczonych Ameryki nr 4 122 416 urzadzenie do tlumienia zaklócen czestotliwosci radiowych, w obudowie posiadajacej otwór w jednej scianie, w którym zastosowano dwa kondensatory z okladzinami dolaczonymi do kolnierza zewnetrznego poprzez dwa inne kolnierze. Drugie okla-2 129 169 dziny i koncówki tych kondensatorów sa dolaczone do sciany obudowy. Kondensatory obejsciowe sa wiec wlaczone miedzy przewodzacy kolnierz i obudowe.Znane urzadzenie do tlumienia zaklócen czestotliwosci radiowych promieniowanych z punktu dolaczenia ukladu posiada metalowa obudowe dolaczona do punktu o potencjale odniesienia czestotliwosci radiowych i kondensator wlaczony miedzy punkt dolaczenia ukladu i punkt o potencjale odniesienia.W urzadzeniu wedlug wynalazku kondensator jest umieszczony na zewnatrz obudowy i posiada pierwsza plaska okladzine i druga plaska okladzine. Koncówka pierwszej okladziny jest dolaczona do punktu dolaczenia ukladu, a koncówka drugiej okladziny jest dolaczona do punktu o potencjale odniesienia czestotliwosci radio* wych, korzystnie uziemjenia. Kondensator jest umieszczony w scislej bliskosci wzgledem metalowej obudowy.Pierwsza okladzina jest umieszczona miedzy metalowa obudowa i druga okladzina tak, ze lezy naprzeciw powierz¬ chni metalowej obudowy równolegle do niej.Korzystnie okladziny kondensatora plaskiego sa rozdzielone przez plytke dielektryczna, a pierwsza okla¬ dzina i powierzchnia metalowej obudowy stanowia dodatkowy kondensator z dielektrykiem powietrznym pomie¬ dzy nimi. Dolaczenie ukladu, koncówka pierwszej okladziny i kondensator stanowia pierwszy obwód rezonanso¬ wy oraz dolaczenie ukladu, koncówka pierwszej okladziny i dodatkowy kondensator stanowia drugi obwód rezonansowy, przy czym korzystnie pierwszy i drugi obwód rezonansowy, maja rózne czestotliwosci rezonanso¬ we, przy których maja one maksymalne admitancje.Zaleta wynalazku jest zapewnienie urzadzenia do tlumienia zaklócen czestotliwosci radiowych w punkcie dolaczenia nieekranowego ukladu. Zastosowany kondensator tlumi promieniowanie zaklócen czestotliwosci radiowych z punktu dolaczenia nieekranowego ukladu przez przewodzenie czesci energii zaklócen czestotliwo¬ sci radiowych z tego punktu do punktu potencjalu odniesienia za pomoca pierwszej koncówki, korpusu konden¬ satora i drugiej koncówki. Druga czesc energii zaklócen czestotliwosci radiowych w punkcie dolaczenia ukladu jest promieniowana z plaskiej okladziny kondensatora do przeciwleglej powierzchni metalowej.Przedmiot wynalazku jest przedstawiony na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia urzadzenie do tlumienia zaklócen czestotliwosci radiowych czesciowo w postaci schematu blokowego i czesciowo w postaci schematu ideowego/fig. 2 — tory sygnalu i energii zaklócen czestotliwosci radiowych urzadzenia z fig. 1, w postaci sche¬ matu blokowego, fig. 3 - strukture urzadzenia do tlumienia zaklócen czestotliwosci radiowych czesciowo w przekroju i czesciowo w widoku z boku, fig. 4 - elementy ukladowe urzadzenia z fig. 3, w postaci schematu ideowego, fig. 5 — typowe charakterystyki odpowiedzi urzadzenia z fig. 3 i 4 oraz fig. 6 - urzadzenie do tlumie¬ nia zaklócen czestotliwosci radiowych w widoku perspektywicznym.Na fig. 1 generator 10 zaklócen czestotliwosci radiowych jest pokazany jako zawarty w uziemionej, meta¬ lowej obudowie 20. Generator 10 moze byc na przyklad ukladem scalonym, dioda lub tranzystorem, który promieniuje energie zaklócen czestotliwosci radiowych. Szczególny generator 10, co do którego odnosza sie zasady urzadzenia wedlug wynalazku jest sterowany ukladem scalonym filtru grzebieniowego z przyrzadami o sprzezeniu ladunkowym (typu CCD) stosowanym do rozdzielenia sygnalów luminancji i chrominancji w od¬ biorniku telewizyjnym. Wejsciowy sygnal wizyjny jest sterowany przez trzy stopnie linii opózniajacej typu CCD filtru grzebieniowego, którego sygnaly wyjsciowe sa laczone w celu uzyskania oddzielnych sygnalów luminancji i chrominancji.Trzy stopnie linii opózniajacej typu CCD sa sterowane z czestotliwoscia 10,7 MHz. Ta czestotliwosc synchronizacji i jej harmoniczne wyzszego rzedu pojawiaja sie na zaciskach: zasilania i wyjsciowym filtru grzebie¬ niowego typu CCD i na jego obudowie ekranujacej oraz dopóki nastepuje tlumienie, promieniowanie bedzie kierowane do innych obwodów odbiornika telewizyjnego. Podczas gdy te wypromieniowane sygnaly nie wywie¬ raja wplywu na odczucie uzytkownika odbiornika, wypromieniowane sygnaly maja wystarczajace natezenie do wywolania problemów zwiazanych ze wzajemna modulacja w innym obwodzie odbiornika.Skladowe harmoniczne sygnalu synchronizacji o czestotliwosci 10,7 MHz leza w pasmach posrednich czestotliwosci, bardzo wielkich czestotliwosci, modulacji czestotliwosci i czestotliwosci UHF (300-3000 MHz) widma czestotliwosci radiowych i moga modulowac sie wzajemnie z odbieranymi sygnalami telewizyjnymi w ce¬ lu wywolania oddzielnych wzorów zwiazanych z dudnieniem w kilku widzialnych kanalach. Promieniowane sygnaly zaklócen czestotliwosci radiowych musza w zwiazku z tym byc tlumione w celu zapobiegania zaklóce¬ niom zwiazanym z modulacja wzajemna.Promieniowanie sygnalów zaklócen czestotliwosci radiowych jest zmniejszone do dopuszczalnej wartosci w urzadzeniu wedlug wynalazku. Typowy przewód wyprowadzenia z generatora 10 wychodzi z metalowej obu¬ dowy 20 przez impedancje Zr. Impedancja Zr jest dolaczona do drugiej impedancji Z\ szeregowo w torze sygnalowym i do kondensatora Ze dolaczonego w wezle 30 jako bocznik do masy. Drugi koniec impedancji Zi jest dolaczony do masy przez drugi kondensator C2 i do ukladu uzytkowego 40.Przy wykorzystaniu w polaczeniu z filtrem grzebieniowym typu CCD, elementy ukladowe Zr, Zrj, Zi i C2 wspólpracuja ze soba w celu utworzenia filtru dolnoprzepustowego wtórach luminancji lub chrominancji. Na przyklad informacja o luminancji jest zawarta w pasmie rozciagajacym sie od 0 do 4 MHz. Ten filtr doinoprze¬ pustowy ma odchylenia przy czestotliwosciach powyzej MHz takie, ze jedynie informacja o luminancji jest przenoszona w przewodzie, który jest dolaczony do ukladu uzytkowego 40.129 169 3 Impedancje ZR i Zj reprezentuja duze impedancje dla energii zaklócen czestotliwosci radiowych zawarte w torze sygnalowym wychodzacym z generatora 10. Teimpedancje moga stanowic elementy takie, jak elementy ferrytowe, rezystory i cewki indukcyjne. W przykladowych wykonaniach pokazanych na figurze impedancja ZR jest rezystorem, a impedancja ZR jest cewka indukcyjna. Rezystor ZR zmniejsza do minimum przewodzenie energii zaklócen czestotliwosci radiowych z wnetrza obudowy 20 do wezla 30, a cewka indukcyjna Z\ zmniejsza do minimum przewodzenie energii zaklócen czestotliwosci radiowych do ukladu uzytkowego 40.Kondensator Ze reprezentuje impedancje dla energii zaklócen czestotliwosci radiowych w wezle 30. Bez tego kondensatora energia zaklócen czestotliwosci radiowych bylaby swobodnie promieniowana przez wyprowa¬ dzenia rezystora ZR i cewke indukcyjna Zi do innych obszarów przyrzadu. Przy wiekszych czestotliwosciach harmonicznych sygnalu synchronizacji o czestotliwosci na przyklad 10,7 MHz, te wyprowadzenia dzialaja jak anteny dla energii zaklócen czestotliwosci radiowych. Jednakze kondensator Ze skutecznie dziala jako konden¬ sator obejsciowy dla wiekszej czesci energii zaklócen czestotliwosci radiowych w wezle 30, przewodzac ja nie¬ szkodliwie do masy.Ponadto kondensator Ze jest tak ustawiony, ze jego okladzina dolaczona do wezla 30 lezy w bliskiej odleglosci i naprzeciw metalowej obudowy 20. Energia zaklócen czestotliwosci radiowych, która jest promienio¬ wana z tej okladziny kondensatora, jest scisle ograniczona do obszaru miedzy kondensatorem Ze i obudowa 20.Energia wypromieniowana z kondensatora do obudowy jest nastepnie przewodzona do masy przez metalowa obudowe.Przeplyw sygnalu i energii zaklócen czestotliwosci radiowych jest pelniej pokazany na fig. 2. Sygnal wyjsciowy i energia zaklócen czestotliwosci radiowych sa odprowadzane z generatora 10 do impedancji ZR, co pokazano strzalka 12. Sygnal wyjsciowy i energia zaklócen sa doprowadzane z impedanqi ZR do impedancji Zi i Ze na zewnatrz obudowy 20. Jezeli impedancja Z\ reprezentuje duza impedancje dla energii zaklócen, sygnal wyjsciowy jest doprowadzany do ukladu uzytkowego 40 zasadniczo pozbawionego zaklócen czestotliwosci ra¬ diowych. Energia zaklócen czestotliwosci radiowych jest przenoszona do malej impedancji Ze poprzez tor sygnalowy oznaczony strzalka 32. Energia zaklócen jest nastepnie bezposrednio doprowadzana z powrotem dó uziemionej obudowy 20 poprzez impedancje Ze, jak pokazano strzalka 36 i jest promieniowana z powrotem do obudowy 20 z impedancji Ze, jak pokazano strzalka 34.Urzadzenie z elementami ukladowymi wedlug wynalazku jest pokazane na fig. 3. Metalowa obudowa 20 jest zamocowana na plytce drukowanej 120 przez wlozenie elementów plytkowych 22 i 24 do otworów w plytce. Obudowa 20 zawiera uklad scalony 100, który jest zródlem energii zaklócen czestotliwosci radio¬ wych. Promieniowanie przez plytke drukowana 120 jest objete przez metalowy ekran 26, który jest dolaczony do elementów plytkowych 22 i 24 ponizej plytki drukowanej. Sygnaly z ukladu scalonego 100 sa odprowadza¬ ne na zewnatrz obudowy 20 przez rezystor 110, który jest dolaczony do ukladu scalonego 100 poprzez miedzia¬ ne polaczenie ukladu drukowanego na plytce drukowanej (nie pokazano). Jedna koncówka 112 rezystora 110 jest umieszczona na zewnatrz obudowy i jest przy lutowana do dolaczenia 122 ukladu drukowanego na powierz¬ chni plytki drukowanej 120. Ceramiczny kondensator plaski 130 jest umieszczony na zewnatrz obudowy 20 i ma koncówke 136 przylutowana do dolaczenia 122 ukladu drukowanego i koncówke 138 dolaczona, poprzez otwór w plytce drukowanej 120, do elementu plytkowego 24 obudowy 20 w przylutowanym doprowadze¬ niu 140.Ceramiczny kondensator plaski 130 zawiera ceramiczna plytke dielektryczna 133 umieszczona miedzy dwoma metalowymi okladkami 132 i 134. Energia zaklócen czestotliwosci radiowych wystepujaca na konców¬ ce 112 rezystora, dolaczeniu 122 ukladu drukowanego i koncówce 136 kondensatora jest doprowadzona do okladziny 132, powodujac, ze ta okladzina staje sie ,',goraca" dzieki energii zaklócen czestotliwosci radiowych.Okladzina 134 kondensatora jest „zimna" w porównaniu z energia zaklócen wielkich czestotliwosci, jezeli jest ona dolaczona do obudowy 20 przez koncówke 138. W zwiazku z tym okladzina „goraca" bedzie promieniowac energie zaklócen czestotliwosci radiowych, podczas gdy okladzina 134 nie bedzie promieniowac. Energia na okladzinie 134 zostanie przywrócona do obudowy 20, która znajduje sie na potencjale odniesienia (np. uziemie¬ niu).Bez ceramicznego kondensatora plaskiego koncówka 112 rezystora i dolaczenie 122 ukladu drukowanego dzialalyby jako antena dla energii zaklócen czestotliwosci radiowych, promieniujac te energie do pobliskiego ukladu. Jednakze kondensator 130 zapobiega temu promieniowaniu przez przewodzenie czesci energii zaklócen czestotliwosci radiowych przez plytke dielektryczna 133 do „zimnej" okladziny 134 i w wyniku tego do uzie¬ mienia za pomoca koncówki 138. Reszta energii na koncówkach 112, 136 i dolaczeniu 122 ukladu jest promie¬ niowana z powierzchni okladziny 132 w kierunku metalowej obudowy 20, co pokazano strzalkami 150. Energia zaklócen czestotliwosci radiowych jest wiec ograniczona do obszaru miedzy ceramicznym kondensatorem plas¬ kim 130 i obudowa 20 oraz jest przywracana do masy za pomoca obudowy 20.Urzadzenie z fig. 3 zawiera dwa uklady filtrów dla energii zaklócen czestotliwosci radiowych. Konców¬ ka 112rezystora, dolaczenie 122 ukladu drukowanego i koncówka 136 kondensatora stanowia wspólnie przewód z reaktancja indukcyjna. Ta reaktancja indukcyjna jest dolaczona do masy przez korpus ceramicznego kondensa-4 129 169 tora plaskiego, zawierajacego okladzine 132, plytke dielektryczna 133, okladzine 134 i koncówke 138. Reak- tanqa indukcyjna jest równiez dolaczona do masy przez okladzine 132 i obudowe 20 za pomoca dielektryka powietrznego umieszczonego pomiedzy nimi. Okladzina 132 i obudowa 20 sluza jako okladziny drugiego kon¬ densatora z dielektrykiem powietrznym umieszczonym pomiedzy nimi.Uklady filtrów utworzone przez te elementy sa pokazane na fig. 4 i zawieraja reaktancje indukcyjna L130 i odpowiednio kondensator Cru z dielektrykiem powietrznym czy kondensator 130. Dwa uklady filtrów, które maja te sama cewke indukcyjna L130, beda mialy czestotliwosci rezonansowe okreslone przez dlugosci elemen¬ tów biernych indukcyjnie i wartosci pojemnosci kondensatorów. Typowe charakterystyki odpowiedzi dla dwóch ukladów filtrów sa pokazane na fig. 5. Dla przykladu, jezeli ceramiczny kondensator plaski 130 ma pojemnosc o wartosci 150 pF i zlozona dlugosc koncówki 112 dolaczenia 122 i koncówki 136 jest równa 18 mm, uklad tego filtru bedzie mial czestotliwosc rezonansowa miedzy 50 i 60 MHz, jak przedstawiono na charakterystyce odpowiedzi 230. Ta czestotliwosc rezonansowa moze byc zwiekszona lub zmniejszona przez odpowiednie zmniejszenie lub zwiekszenie dlugosci elementów biernych indukcyjnie. Ponadto jezeli ceramiczny kondensator plaski 130 ma srednice w przyblizeniu równa 12,7 mm i jest umieszczony blisko wzgledem obudowy 20, kon¬ densator Cr [ i bedzie mial wartosc rzedu 10 do 20 pF i uklad filtru zawierajacy ten kondensator bedzie mial czestotliwosc rezonansowa w przyblizeniu równa 200 MHz, jak pokazano przez charakterystyke odpowie¬ dzi 250.Jezeli dwie czestotliwosci rezonansowe sa oddzielone przez w przyblizeniu 150 MHz, impedancja ukladów w zakresie czestotliwosci zaklócen radiowych bedzie zawsze mala, jezeli uklad o mniejszej impedancji bedzie dominowal przy dowolnej, okreslonej czestotliwosci. Dla przykladu, w przypadku opisanego powyzej filtru grzebieniowego typu CCD, pozadane jest zapobieganie promieniowaniu zaklócen czestotliwosci radiowych w zakresie czestotliwosci telewizyjnych VHF (55 do 216 MHz) i w zakresie czestotliwosci telewizyjnych UHF (470 do 890 MHz) dla zapobiegania wystepowania siatek zaklócajacych w odbieranym obrazie telewizyjnym.Widac, ze mala impedancja jest zapewniona przez charakterystyke odpowiedzi 230 (cewka indukcyjna L130 i kondensator 130) od 55 MHz do w przyblizeniu 90 MHz i ze powyzej 90 MHz dominuje charakterystyka odpo¬ wiedzi 250 (cewka indukcyjna L130 i kondensator Crfi). Dlatego urzadzenie z fig. 3 i 4 jest przystosowane do zapewnienia malej impedancji dla energii zaklócen czestotliwosci radiowych w pelnym zakresie czestotliwosci telewizyjnych VHF i UHF.Widok perspektywiczny urzadzenia wedlug wynalazku jest pokazany na fig. 6. Koncówka rezystora 100 rozciaga sie poprzez otwór w metalowej obudowie 20 do otworu w plytce drukowanej 120. Metalowe dolacze¬ nie 122 ukladu drukowanego na powierzchni plytki drukowanej 120 laczy rezystor 110 z kondensatorem 130 oraz cewka indukcyjna 160. Polaczenie tych trzech elementów ukladu zawiera wezel 30, pokazany na fig. 1.Kondensator 130 ma koncówke 136 dolaczona do dolaczenia 122 ukladu drukowanego i do „goracej" okladzi¬ ny kondensatora, która lezy naprzeciw obudowy 20.Koncówka 138 „zimnej" okladziny jest dolaczona poprzez otwór w plytce drukowanej 120 do obudo¬ wy 20 na spodzie plytki (nie pokazano na tej ilustracji). Cewka indukcyjna 160 jest wlaczona miedzy dolacze¬ nie 122 ukladu drukowanego i drugie metalowe dolaczenie 162 ukladu drukowanego, które jest torem sygnalo¬ wym do drugiego ukladu uzytkowego (nie pokazanego). Energia zaklócen czestotliwosci radiowych z wezla 30 jest bocznikowana do uziemionej obudowy 20 przez kondensator 130 i jest promieniowana z powrotem do obu¬ dowy z „goracej" okladziny kondensatora.W przykladach pokazanych na figurze, obudowa 20 jest wykorzystywana jako uziemiona okladzina kon¬ densatora Crfi z dielektrykiem powietrznym, jezeli jest on dogodnie umieszczony w tych przykladach w pobli¬ zu wezla 30. Równiez dowolny, dogodny punkt potencjalu odniesienia, taki jak pobliska miedziana plaszczyzna uziemienia ukladu drukowanego lub szyna podstawy, moze byc zastosowany jako niskopotenqalowa okladzina tego kondensatora, gdy jest ona umieszczona równolegle i naprzeciw „goracej" okladziny kondensatora 130.Ponadto impedancja Zr, Zi i kondensator C2, które tworza filtr dolnoprzepustowy opisany na fig. 1 moga byc pominiete, jezeli nie jest wymagane filtrowanie dolnoprzepustowe w przewodzie promieniujacym. Moze to miec miejsce, gdy kondensator Ze jest stosowany do tlumienia promieniowania zaklócen czestotliwosci radiowych z przewodu zasilania, który wchodzi do obudowy 20.Zastrzezenia patentowe 1. Urzadzenie do tlumienia zaklócen czestotliwosci radiowych promieniowanych z punktu dolaczenia ukladu, posiadajace metalowa obudowe dolaczona do punktu o potencjale odniesienia czestotliwosci radiowych i kondensator wlaczony miedzy punkt dolaczenia ukladu i punkt o potencjale odniesienia czestotliwosci radio¬ wych, znamienne tym, ze ten kondensator (130) jest umieszczony na zewnatrz obudowy (20) i posiada pierwsza plaska okladzine (132) i druga plaska okladzine (134), koncówka (136) pierwszej okladziny (132) jest129169 5 dolaczona do punktu dolaczenia (122) ukladu, a koncówka (138) drugiej okladziny (134) jest dolaczona do punktu o potencjale odniesienia czestotliwosci radiowych, korzystnie uziemienia, kondensator (130) jest umie¬ szczony w scislej bliskosci wzgledem metalowej obudowy (20), pierwsza okladzina (132) jest umieszczona mie¬ dzy metalowa obudowa (20) i druga okladzina (134) tak, ze lezy naprzeciw powierzchni metalowej obudowy równolegle do niej. 2. Urzadzenie wedlug zastrz. 1, znamienne tym, ze okladziny (132, 134) kondensatora plaskie¬ go (130) sa rozdzielone przez plytke dielektryczna (133), a pierwsza okladzina (132) i powierzchnia metalowej obudowy (20) stanowia dodatkowy kondensator (Crfi) z dielektrykiem powietrznym pomiedzy nimi. 3. Urzadzenie wedlug zastrz. 2, znamienne tym, ze dolaczenie (122) ukladu, koncówka (136) pierwszej okladziny (132) i kondensator (130) stanowia pierwszy obwód rezonansowy oraz dolaczenie (122) ukladu, koncówka (136) pierwszej okladziny (132) i dodatkowy kondensator (Cr fi) stanowia drugi obwód rezonansowy, przy czym korzystnie obwody rezonansowe pierwszy i drugi maja rózne czestotliwosci, przy których maja one maksymalne admitancje. 20- <-"""!l. 3° ,1, r40 i * Fig. I. r40 £K_1 ,100 „o Fig. 2. -1 .'^132/rM Fig. 3.Fig. 4.129 169 20 30 40 5060 60I00 czestotliwosc 200 300400 600 600 KK)0 MHz Fig. 5.Fig. 6.PracowniaPoligraficzna UP PRL. Naklad 100 cgz.Cena 100 zl PL PL