Przedmiotem wynalazku jest uklad napedowy, zawie¬ rajacy kolo pasowe, wspólpracujace z uzebionym pasem pednianym.Znany jest z opisu patentowego USA nr 2 507 852 uklad napedowy, zbudowany z uzebionego kola pasowego i pa¬ sa pednianego, stanowiacego uzebiony czlon rozciagliwy w postaci zamknietej petli. Zeby pasa korzystnie wykona¬ ne z elastomeru w rodzaju gumy sa pokryte warstwa ochron¬ na, a ponadto pas taki moze takze posiadac warstwe pod¬ kladowa z materialu identycznego lub podobnego do te¬ go, z którego wykonane sa zeby.Pasy pedniane wedlug tego opisu byly wykonane z wie¬ lu róznych materialów elastomerycznych, najczesciej z neo- prenu i poliuretanu. Tego rodzaju pasy sa zaprojektowa¬ ne do zazebiania sie z uzebionymi kolami pasowymi, wy¬ konanymi z materialów, cechujacych sie wyzszym modu¬ lem Younga niz material elastomeryczny, stosowany na pasy. Tradycyjny pas uzebiony opisany w opisie patento- wyni nr 2 507 852 posiada zeby o ksztalcie zasadniczo trapezowym w przekroju poprzecznym, bardzo podob¬ nym do tradycyjnego zeba zebatki.Dla likwidacji uszkodzen pasa próbowano zmieniac uksztaltowanie zebów pasa i kola pasowego. W tego ro^ dzaju pasach o zebach trapezowych najczesciej spoty^ kane uszkodzenie polega na tym, ze zeby ulegaja scinaniu pod wplywem spietrzenia naprezen.W celu likwidacji scinania zebów, w opisie patentowym USA nr 3 756 091, sa opisane zeby pasa, których ksztalt *w przekroju poprzecznym jest zblizony do zarysu linii lft m 20 M jednakowej róznicy naprezen w zebie pasa pod okreslo¬ nym obciazeniem znamionowym.Wreby kola pasowego w ukladzie wedlug opisu paten¬ towego nr 3 756 091 zaczepiaja o zeby pasa, z którymi sa zasadniczo sprzezone. Pas, posiadajacy zeby zasadniczo krzywoliniowe wedlug tego opisu patentowego, cechuje mniejsza tendencja do scinania zebów i wieksza móc mak¬ symalna. W pasie przedstawionym w tym opisie moze dochodzic do uszkodzen, spowodowanych zuzyciem po¬ wierzchni prowadzacej pasa, szczególnie w przypadku kól pasowych o malej srednicy.Zuzycie powierzchni prowadzacej miedzy zebami pasa jest wynikiem scierania warstwy ochronnej i wystawieniem na zewnatrz czlonu rozciagliwego wskutek dzialania zeba kola na pas. Zuzycie powierzchni prowadzacej prowadzi do przedwczesnych uszkodzen wskutek odrywania zebów od czlonu rozciagliwego lub wskutek rozerwania czlonu rozciagliwego.Opis patentowy USA nr 4 037 485 przedstawia uklad, w którym postawiono za zadanie rozwiazanie problemu zuzycia powierzchni prowadzacej. Jak opisano w tym opi¬ sie zaleznosc wymiarowa zebów i wrebów pasa oraz ze¬ bów i wrebów kola pasowego jest tego rodzaju, ze gdy pas jest rozpiety miedzy kolami pasowymi, to wysokosc zebów pasa jest wieksza niz glebokosc wrebów kola pa¬ sowego, gdy pas przechodzi wokól kól, a zewnetrzne czesci czolowe zebów pasa, napotykajace kola pasowe, stykaja sie z dnami wrebów kola. Jednoczesnie wedlug tego opisu zeby pasa sa sciskane redukujac swoja wysokosc tak, ze 128 922128 922 zewnetrzne czesci czolowe zebów kola pasowego stykaja sie z dnami wrebów pasa miedzy zebami.W ukladzie napedowym wedlug tego opisu stosunkowo wczesnie pojawia sie zasadniczo trwale odksztalcenie ze¬ bów pasa, bedace wynikiem dociskania zebów z materia- 5 lu elastomerycznego do dna wrebów kola pasowego. Od¬ ksztalcenie to zachodzi szybciej w podwyzszonej tempera¬ turze pracy, jaka wystepuje wówczas, gdy uklad napedowy zostanie zastosowany w pojezdzie samochodowym. Od¬ ksztalcenie to przejawia sie w znacznym, trwalym zmniej- io szeniu wysokosci zebów. Odksztalcone zeby nie podtrzy¬ muja juz dluzej czlonu rozciagliwego, czyli przestaje byc realizowany cel tego rozwiazania. Nastepujace wówczas zu^(J^iuk^Ldu.napeacxvego jest analogiczne do zuzycia, wystepujacego w™ uzebionym ukladzie napedowym we- 15 dlugopisu nr 3 756 091./ 'Celefil 'wynalazku, jest opracowanie ukladu napedowe- Jjo^poitayWpnfego problemów zwiazanych ze zuzyciem powierzchni prowadzacej, wystepujacych w przypadku rozwiazan wedlug opisów nr 3 756 091 i nr 4 037 485, co 20 wiaze sie z przedluzeniem trwalosci uzebionego pasa, tak¬ ze w trudnych warunkach pracy, takich jak podniesiona temperatura i wystepowanie drgan skretnych, zwlaszcza w przypadku malych kól pasowych.Uklad napedowy, zawierajacy przynajmniej jedno ze- 25 bate kolo pasowe, wspólpracujace z elastycznym uzebio¬ nym pasem pednianym, przy czym zeby kola i zeby pasa sa oddzielone odpowiednimi wglebieniami, zas kazdy zab kola w przekroju podluznym jest symetryczny wzgledem linii srodkowej przechodzacej przez srodek kola i posiada 30 wierzcholek i odchodzace od niego przeciwlegle czesci boczne, przy czym wierzchojki zebów kola maja w prze¬ kroju podluznym zarys, utworzony z dwóch luków zbli¬ zonych wzglednie stanowiacych wycinek okregu i pola¬ czonych obwodowym odcinkiem tworzacym zewnetrzna 35 cz£sc wierzcholka zeba kola i majacym dlugosc stanowia¬ ca 2 do 100% szerokosci zeba pasa, wedlug wynalazku charakteryzuje sie tym, ze kazde wglebienie kola, syme¬ tryczne wokól linii srodkowej, przechodzacej przez sro¬ dek kola, jest utworzone czesciowo przez trzeci kolowy 40 luk o srodku krzywizny, lezacym na linii srodkowej wgle¬ bienia kola, przy czym trzeci luk kolowy wyznacza dno wglebienia i przechodzi w czesci boczne sasiednich zebów kola, a czesci luków siegaja od wierzcholka zeba w strone jego czesci bocznych, zas zarys kazdego zeba pasa syme- 45 trycznego w przekroju podluznym wzgledem swej linii srodkowej, jest utworzony z zakrzywionego wierzcholka, wyznaczonego czesciowo przez czwarty i piaty luk kolo¬ wy, siegajace do przeciwnych czesci bocznych zeba pasa, zas wneki pomiedzy zebami pasa, symetryczne wzgledem 50 ich linii srodkowej, sa utworzone czesciowo przez czwar¬ ty luk jednego zeba pasa i piaty luk sasiedniego zeba pa¬ sa, przy czym dno wglebienia zeba pasa jest szersze od szerokosci wierzcholka zeba kola zas srodki krzywizn i promienie trzeciego, czwartego i piatego luku kolowego 55 sa tak dobrane, ze w stanie nieobciazonym pasa i kola, wysokosc zeba pasa wzdluz linii srodkowej zeba pasa, mierzona od wierzcholka zeba pasa do miejsca przecie¬ cia tej linii srodkowej z linia, styczna do kolejnych wgle¬ bien zebów pasa jest wieksza od glebokosci wglebienia #) kola wzdluz linii srodkowej tego wglebienia, mierzonej -.,- od miejsca przeciecia trzeciego luku z linia srodkowa wgle¬ bienia kola do miejsca przeciecia linii srodkowej wglebie¬ nia kola z lukiem, którego srodek pokrywa sie ze srodkiem kola i stycznym do kolejnych wierzcholków zebów kola. 55 Obwodowy odcinek przy zewnetrznej czesci wierzchol¬ ka zebów kola stanowi luk kolowy o promieniu równym odleglosci pomiedzy zewnetrzna czescia wierzcholka zeba kola a srodkiem tego kola, wzglednie stanowi linie prosta.Obwodowy odcinek przy zewnetrznej czesci wierzchol¬ ka zeba kola ma dlugosc wynoszaca od 6,67% do 33% szerokosci zeba pasa mierzonej w przekroju podluznym wzgledem pasa.Rozwiazanie ukladu napedowego wedlug wynalazku redukuje problem zuzycia powierzchni prowadzacej po¬ miedzy zebami pasa poprzez zmiane uksztaltowania kola pasowego dla zwiekszenia powierzchni styku miedzy wierz¬ cholkami zebów kola a powierzchnia prowadzaca zebów pasa.Ponadto poprzez podparcie zeba pasa we wrebie kola pasowego uzyskuje sie odciazenie nacisków w powierzchni prowadzacej zeba pasa. Kolo pasowe wedlug wynalazku stanowi niesprzezona postac pasa. Kazdy z wrebów kola jest utworzony poprzez zasadniczo kolowy luk, laczacy wierzcholki przyleglych zebów kola. Zeby pasa znajduja sie w scislym kontakcie z wrebami kola, gdy pas przechodzi wokól kola. Kazdy z wierzcholków zebów pasa ma w prze¬ kroju podluznym ksztalt, opisany ogólnie w opisie nr 3 756 091, utworzony czesciowo z dwóch zasadniczo ko¬ lowych luków, których srodki krzywizny sa przemieszczo¬ ne wzgledem siebie. Kazdy srodek krzywizny jest umiesz¬ czony po tej samej stronie wierzcholka zeba co odpowia¬ dajacy mu luk.Luki wierzcholka zeba sa polaczone odcinkiem linio¬ wym, zasadniczo prostym lub lekko zakrzywionym. Od¬ cinek liniowy wyznacza szerokosc wierzcholka zeba. We¬ dlug wynalazku, stosunek kontaktu powierzchniowego szerokosci zeba pasa do odcinka liniowego jest zawarty pomiedzy 20:1 a 1:1. Dlugosc tego odcinka liniowego wy¬ nosi od 5% do 100% szerokosci zeba pasa, z którym ma pracowac kolo, a korzystnie znajduje sie pomiedzy 6% a 33% szerokosci zeba pasa.Zarówno scisly kontakt zeba pasa z wrebem kola, jak i okreslony powyzej stosunek kontaktu powierzchniowe¬ go pojedynczo powoduja, redukcje zuzycia powierzchni prowadzacej pasa, zas w polaczeniu ze soba, jak to szerzej opisano, redukuja one zuzycie powierzchni prowadzacej w znacznie wiekszym stopniu niz wynikaloby ze sumy ich pojedynczych efektów redukcji.Przedmiot wynalazku jest uwidoczniony w przykladzie wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia wi¬ dok zalecanego rozwiazania kól pasowych, wspólpracu¬ jacych w kontakcie z pasem pednianym, tworzac uklad napedowy wedlug wynalazku, fig. 2 — powiekszony po¬ dluzny przekrój czesciowy zalecanego rozwiazania kola pasowego, fig. 3 — powiekszony podluzny przekrój czes¬ ciowy kola pasowego z fig. 2, nalozony na zarys odpowia¬ dajacego kola sprzezonego wedlug opisu nr 3 756 091, a fig. 4 — powiekszony podluzny przekrój kola pasowego z fig. 2, wspólpracujacego bez obciazenia z pasem skon¬ struowanym wedlug opisu nr 3 756 091.Jak przedstawiono na fig. 1, zamkniety pas pedniany 10 styka sie z kolem napedzajacym 11 i napedzanym 12. Pas pedniany 10 jest zbudowany z czlonu rozciagliwego 13,. zawierajacego wiele splotów ciaglego materialu wlóknis¬ tego. Czlon rozciagliwy 13 przenosi zasadniczo cale ob¬ ciazenie robocze, przylozone do pasa pednianego 10, i w zakresie do maksymalnego obciazenia, na jakie zapro¬ jektowany jest pas, czlon 13 jest zasadniczo nierozciagli- wy.128 922 5 Pas pedniany zawiera ponadto warstwe podkladowa 14 i plaszcz ochronny (nie pokazany), przykrywajacy cala uzebiona powierzchnie pasa. Pomiedzy plaszczem a czlo¬ nem rozciagliwym 13 moze byc dodana cienka warstwa elastomeru lub innego materialu (nie pokazana) dla po¬ lepszenia przylegania powierzchni prowadzacych pasa.Pas pedniany moze byc wykonany jakimkolwiek ze zna¬ nych sposobów, jednakze zaleca sie stosowanie sposobu, podanego w opisie patentowym USA nr 3 078 206.Alternatywny sposób wytwarzania pasa pednianego jest podany w przytoczonym wyzej opisie nr 2 507 852.Kazde kolo pasowe 11 i 12 z fig. 1, jak pokazano na fig. 2 zawiera trzon 20, posiadajacy krzywoliniowe zeby 21, rozdzielone krzywoliniowymi wglebieniami 22. Wierz¬ cholek zeba 21, widziany w przekroju podluznym, posia¬ da zewnetrzny zarys, utworzony z dwóch kolowych lu¬ ków 24, 25, o przemieszczonych wzgledem siebie srodkach krzywizny 26, i 27, rozstawionych wzgledem linii srodkowej 28 wierzcholka ;zeba. Luki 24 i 25 maja dwa jednakowe promienie 29 i 30 zas srodki krzywizny 26 i 27 sa rozsta¬ wione w jednakowych odleglosciach po przeciwnych stro¬ nach linii srodkowej 28 zeba 21, przy, czym kazdy srodek krzywizny lezy po tej samej stronie linii srodkowej, co odpowiadajacy mu luk. Obydwa srodki krzywizny miesz¬ cza sie w obrebie kola pasowego. Nie przecinajace sie luki 24 i 25 sa polaczone odcinkiem liniowym 31. Luk 24 siega od punktu A do punktu B. Luk 25 siega od punktu C do punktu D. Srodki krzywizny 26, 27 leza w równych odleg¬ losciach od stycznej do zewnetrznej srednicy kola przy linii srodkowej 28 zeba, w równych odleglosciach po prze¬ ciwnych stronach linii srodkowej 28 i w równych odleglos¬ ciach od srodka kola pasowego. Odcinek liniowy 31 sta¬ nowi czesc luku okregu, wykreslonego promieniem ze srodka lezacego na przedluzeniu linii srodkowej 28. Sro¬ dek krzywizny linii 31 moze lezec na linii srodkowej 28, to jest w obrebie trzonu kola. Alternatywnie srodek krzy¬ wizny odcinka liniowego 31 moze lezec na przedluzeniu linii srodkowej 28, lezacym poza trzonem kola. Odcinek liniowy 31 pokazany jest jako linia prosta, lecz moze byc takze wklesly lub wypukly wzgledem trzonu kola.Na fig. 3 przedstawiony jest w powiekszeniu czesciowy przekrój podluzny kola pasowego z fig. 2, nalozonego na zarys odpowiedniego kola sprzezonego wedlug opisu nr 3 756 091. Na rysunku tym jest podkreslona róznica w za¬ rysach zebów i wrebów odpowiednich kól.Fig. 3 przedstawia wglebienie 22 utworzone poprzez luk o promieniu 32 wykreslony ze srodka krzywizny 33.Luki 24 i 25, które czesciowo tworza wierzcholek zeba kola pasowego, sa wykreslone odpowiednio promieniem 29 i 30 ze srodka krzywizny 26 i 27. Odcinek liniowy, two¬ rzacy najdalej na zewnatrz wysunieta czesc wierzcholka zeba, i laczacy luki 24 i 25, wedlug wynalazku posiada dlugosc równa odleglosci miedzy punktami B i C. Luk, tworzacy wglebienie 22, moze przecinac sie z lukami 24 i 25 zgodnie z wynalazkiem w punktach AiD.Dla kontrastu, sprzezone kolo wedlug opisu nr 3 756 091 posiada wglebienie 41, utworzone jako luk o promieniu 40, wykreslony ze srodka krzywizny 39. Luki 46 i 47, które czesciowo tworza wierzcholek zeba kola wedlug opisu nr 3 756 091, sa wykreslone ze srodków krzywizny 42 i 43 odpowiednimi promieniami 44 i 45. Odcinek liniowy, two¬ rzacy wysunieta najdalej na zewnatrz czesc wierzcholka zeba i laczacy luki 46 i 47, ma dlugosc równa odleglosci miedzy punktami E i F. Luk tworzacy wglebienie 41 prze¬ cina sie lukami 46 i 47 w punktach G i H. 6 Dlugosc odcinka liniowego BC zgodnie z wynalazkiem jest wieksza niz dlugosc odcinka liniowego EF wierzchol¬ ka zeba kola wedlug opisu 3 756 091. Srodki krzywizny 26 i 27 zgodnie z wynalazkiem sa rozmieszczone po prze- 5 ciwnych stronach linii srodkowej 28 w odleglosci wiekszej niz rozstawienie srodków krzywizny 42 i 43 wierzcholka zeba kola wedlug opisu 3 756 091. Zakreskowana powierz¬ chnia 48 stanowi naddatek materialu zarysu wreba i wierz¬ cholka zeba kola pasowego w ukladzie wedlug wynalaz¬ lo ku w porównaniu z zarysem wedlug opisu 3 756 091.Fig. 4 stanowi powiekszony czesciowy przekrój podluz¬ ny kola z fig. 2, wspólpracujacego bez obciazenia z pasem skonstruowanym wedlug opisu 3 756 091. W przekroju podluznym kazdy zab 49 pasa 50 jest utworzony z dwóch 15 kolowych luków 51 i 52 o róznych promieniach 53 i 54, przecinajacych sie w punkcie 55 na linii srodkowej 34.Srodki krzywizny 56 i 57, z których wykreslono luki 51 i 52 sa umieszczone na linii 58 jak przedstawiono w opi¬ sie 3 756 091. Luki 51 i 52 ciagna sie do linii 58. Srodki 20 krzywizny 56 i 57 luków 51 i 52 sa rozmieszczone po prze¬ ciwnych stronach linii srodkowej 34 wzgledem odpowia¬ dajacych im luków na odleglosc, która jest równa lub mniej¬ sza niz 10%promienia krzywizny luków 51 i 52.Glebokosc wrebu miedzy przyleglymi zebami kola pa- 25 sowego w ukladzie wedlug wynalazku jest mniejsza niz glebokosc wrebu kola sprzezonego, a tym samym jest mniejsza niz wysokosc zeba pasa. Jest to pokazane wy¬ raznie na fig. 4, gdzie wierzcholek zeba pasa jest nalozo¬ ny na podstawe wrebu kola pasowego. Oczywiscie prak- 30 tycznie to nie wystapi, a zab pasa ulegnie odksztalceniu wskutek styku z wrebem kola. Zaleca sie, aby glebokosc wrebu kola byla pomiedzy 1% a 15% mniejsza niz wyso¬ kosc zeba czasu.Przy projektowaniu ukladu napedowego wedlug wy- 35 nalazku, dodatkowo do opisanych wyzej kryteriów, po¬ zadane jest aby stosunek kontaktu powierzchniowego szerokosci zeba pasa (szerokosc obrazowana dlugoscia przerywanej linii 59 pomiedzy punktami J i K na fig. 4 (do dlugosci odcinka liniowego 31) szerokosc obrazowana 40 dlugoscia linii BC na fig. 2 wynosil pomiedzy 20:1 a 1:1, a korzystnie pomiedzy 15:1 a 3:1.Zarys wglebienia 22 w przekroju jest wykreslony pro¬ mieniem 32, znacznie wiekszym niz promienie 29 i 30, ze srodka krzywizny 33, lezacego na zewnatrz trzonu 45 kola na linii srodkowej 34. Srodki krzywizny 26, 27 i 33 leza na tym samym lub na dwóch troche rozstawionych okregach 35 i 26, które sa wspólsrodkowe wzgledem sie¬ bie i wzgledem okregu, laczacego zewnetrzne odcinki li¬ niowe 11 wierzcholków zebów. Okregi 35 i 36 sa oddalone 50 promieniowo wewnetrznie od tego okregu o odleglosc równa lub mniejsza niz 30% calkowitej wysokosci zeba.Calkowita wysokosc zeba stanowi promieniowa odleglosc pomiedzy przecieciem odcinka liniowego 31 z linia srod¬ kowa 28, to jest punktem na kole glów 37, a okregiem 55 laczacym wewnetrzne punkty wglebien 22. Wewnetrzny punkt wglebienia 22 znajduje sie w przecieciu luku wy¬ kreslonego promieniem 32 ze srodkowa linia 34, to jest punkt na kole stóp 38.Wglebienie 22 jest utworzone jako luk okregu o pro- 50 mieniu 32 wykreslony ze srodka krzywizny 33 na linii srod¬ kowej 34. Luk tworzacy wglebienie 22 moze przecinac sie z lukiem 24 z jednej strony i lukiem 25 z drugiej strony za¬ rysu wrebu kola. Zarys wrebu kola od przeciecia odcinka liniowego 31 z linia srodkowa 28 do odpowiadajacego 55 przeciecia na nastepnym przyleglym zebie jest powtarzany wokól obwodu kola wyznaczajac inne zeby i wreby.Calkowita glebokosc wrebu kola jest równa odleglosci mierzonej wzdluz linii srodkowej 34 pomiedzy przecie* ciami linii srodkowej 34 z kolem glów 37 i kolem stóp 38.Jak pokazano na fig. 2, calkowita glebokosc wrebu kola stanowi sume dlugosci promienia 32 i odleglosci d. Ko-= rzystnie calkowita glebokosc wrebu kola stanowi nie wie-r cej niz 15% mniej niz wysokosc zeba pasa, który zacno* dzi we wrab kola. W konsekwencji zab pasa moze znaj* dowac sie w scislym kontakcie z wglebieniem 22.Alternatywnie, relacja wymiarów pomiedzy glebokoscia wrebu kola i wysokoscia zeba pasa moze byc taka, jak po^ dano w opisie 3 756 091."¦ Przy projektowaniu ksztaltu wrebu i zeba kola pozada¬ ne jest, aby luk tworzacy wglebienie 22 lagodnie przechor dzil w luki 24 i 25. Jednakze dla otrzymania lagodnego przejscia luku tworzacego wglebienie 22 w luki 24 i 25, tworzace czesc wierzcholka zeba kola, korzystne moze sie okazac zastosowanie odcinka laczacego, który moze byc podobny do odcinka liniowego 31.Przyklad. Dla porównania dzialania ukladów na¬ pedowych, posiadajacych kolo pasowe o nowej relacji wymiarowej zgodnie z wynalazkiem, z ukladami posiada¬ jacymi kola pasowe o tradycyjnej relacji wymiarowej, prze¬ prowadzono nastepujaca procedure. Wykonano tradycyj¬ nymi metodami kilka próbek pasów napedu przymuso¬ wego lub synchronicznego, uzywajac tradycyjnych ma¬ terialów. Wszystkie próbki byly wykonane z kompozycji ncoprenowo-gumowej, z osnowa nylonowa na zebach pasa, i z czlonem rozciagliwym, zbudowanym z wlókien szklanych, umieszczonych zasadniczo na linii stóp zebów pasa. Próbki pasów po wykonaniu zostaly przetestowane dynamicznie na uzebionych kolach o odpowiednich wy¬ miarach i uksztaltowaniu, jak zostanie opisane ponizej.Przetestowano trzy uklady napedowe. Kombinacje te oznaczono jako A, B i C.Kombinacja A stanowi pas i kola, wykonane dokladnie wedlug opisu 3 756 091. Tego rodzaju pasy i kola sa roz¬ prowadzane przez firme Uniroyal Inc, jako sprzezenie napedowe HTD o podzialce 8 mm.Osiemnascie wyprodukowanych próbek posiadalo nas¬ tepujace wymiary, mierzone wzdluz pasa pomiedzy ko¬ jami: podziajka zebpw pasa 8 mm, szerokosc zeba pasa 6,6 mm, odleglosc miedzy zebami pasa 1,4 mm i wysokosc zeba, pasa 3,43 mm. Pasy mialy szerokosc 15 mm i dlu¬ gosc 936 mm.Kola pasowe mialy wysokosc zebów równa 3,6 mm i byly zasadniczo sprzezone z zebami pasa. Wedlug opisu 3 756 091 wierzcholki zebów mialy zarys utworzony z dwóch luków kolowych, polaczonych odcinkiem liniowym. Dlu¬ gosc odcinjka liniowego wynosila 0,28 mm. W ukladzie napedowym zbudowanym z tego rodzaju kól i pasa odci¬ nek liniowy stanowil 42% szerokosci zeba pasa.Kpm&nacja B stanowi uklad napedowy dokladnie ta¬ ki jak w kpmbinacji A z tym wyjatkiem, ze wysokosc zeba pasa zpstala powiekszona o 0*3 mm (&$%), tp jest do war¬ tosci 3,37 mm. Odpowiada to rozwiazaniu: gpdaoemu w opisie patentowym USA nr 4 037 485., WyfcoHsanp siedem próbek pasa tego rodzaju.Kombinacja C stanowi uklad napedowy wedlug obec¬ nego wynalazku. Pas ma te same wymiary co pas z kombi¬ nacji A. Wysokosc zeba kola wynosila 3,3. ma wglebienie kola mialo promien krzywizny 2,7 ma Dlugosc odcinka liniowego wynosila 0,51 mm. Tablica I przedstawia P&- 922 8 równanie glównych wymiarów kombinacji A, B i C i odpo¬ wiednie wynikowa scisniecie zebów pasa.Tablica I Szerokosc zeba pasa Wysokosc zeba pasa Wysokosc zeba kola Dlugosc odcinka liniowego Dlugosc obcinka liniowego (jako % szerokosci pasa zeba) ( % scisniecie zeba pasa Kombinacje | A 6,6 3,43 3,6 0,28 4,2% 0% b f cf",| 6,6 3,73 3,6 0,28 4,3% 3,4% 6,6 ] 3,43 3,3 0,51 [ 7,7% 3,7% | wysokosc zeba pasa — wysokosc zeba kola wysokosc zeba l^ola Kazdy pas próbny byl zamontowany na przyrzadzie kontrolnym z obciazeniem bezposrednim, zawierajacym 20 kolo pasowe napedzajace i napedzane, kazde o srednicy zewnetrznej 54,86 nam. Kolo napedzajace bylo urucho¬ mione z predkoscia 350 obr/min, przy sile wywieranej miedzy srodkami walów kól pasowych o wartosci 113,5 kG.Próba przeprowadzana byla w temperaturze otoczenia. 25 Pasy byly badane az do zerwania o ile zniszczenie nie bylo wykazane w inny sposób.W tablicy II podany jest w godzinach czas, w którym próbki z kazdej grupy ulegly zniszczeniu.TablicaII Próbka trwalosci, godziny A 83,4 46,9 65,5 75,7 54,2 Przecietnie 65,1 B 59,0 117,2 99,1 120,8 99,0 C 298,4 (próba zawieszo¬ na) 690,7 , 187,6 233,4 258,5 345,1 40 r. s——: **-. Próba zostala powtórzona w komorze doswiadczalnej utrzymywanej w temperaturze 87,8 °C.TablicaIII Próba trwalpsej, godziny A 93,0 87,9 82,0 -. . 103,4 Przecietnie 91,6 B 118,2 98,5 117,5 - 111,4 1 i l v i I-......-,... 1 U U c [ 196,2 l 105,7 129,3 l 171,8 I 162,0 [ .' ¦ '. « TT ^L.'J 1 JJ Rezultaty, przedstawione w tablicy II i Iii wyraznie 54 pokazuja, ze kombinacja C pas-kolo, w której relacja kola do pasa jest zgodna z obecnym wynalazkiem, zapewnia przedluzona w sposób istotny trwalosc pasa w stosunku do kombinacji A i B. Przedluzenie trwalosci ma miejsce w przypadku prób w temperaturze otocj»*ia i przyspie- 60 szonyck prób w temperaturze £7}8°C.Jedyna istotna zmienna w tych próbach porównawczych stanowila relacja wymiarów kola do wymiarów pasa. W kombinacji B wystepuja zeby pasa o wysokosci wieksaej od glebokosci odpowiadajacych wrebów kola: W kombi- 6g nacji C takze wystepuja zeby pasa o wysokosci wiekszej126*22 9 10 niz glebokosc odpowiadajacych wrebów kola. Jednakze, dlugosc odcinka liniowego w kolach w kombinacji C byla znacznie wieksza niz dlugosc odcinka liniowego w kolach w kombinacji A lub B. Kolo z tradycyjnie stosowanych kombinacji A i B mialo dlugosc odcinka niewystarczaja¬ ca co powodowalo, ze pas byl poddawany nadmiernemu naprezeniu w czlonie rozciagliwym. To nadmierne napre¬ zenie powodowalo scieranie pasa miedzy zebami, zas zry¬ wanie sie pasa bylo spowodowane glównie nadmiernym zuzyciem tej powierzchni.W kolach z kombinacji C dlugosc odcinka liniowego byla wystarczajaco duza, aby rozlozyc obciazenie na wiek¬ szej powierzchni i tym samym zmniejszyc naprezenie na powierzchni pomiedzy zebami pasa. W wyniku tego, zos¬ talo zredukowane zuzycie powierzchni pasa pomiedzy zebami, a trwalosc pasa znacznie wzrosla zarówno w tem¬ peraturze otoczenia, jak i w podwyzszonej temperaturze.Opisane tu kolo pasowe moze wspólpracowac z pasami uzebionymi innymi niz wedlug opisów 2 507 852, 3 756 091 i 4037485. Zarys pojedynczych zebów pasa w przekroju podluznym moze byc trapezowy, krzywoliniowy lub kli¬ nowaty, lub tez moze stanowic kombinacje lub modyfi¬ kacje tych zarysów. Pas pedniany moze takze miec zeby po obu stronach czlonu rozciagliwego.Zastrzezenia patentowe 1. Uklad napedowy, zawierajacy przynajmniej jedno zebate kolo pasowe wspólpracujace z elastycznym uze¬ bionym pasem pednianym przy czym zeby kola i zeby pa¬ sa sa oddzielone odpowiednimi wglebieniami, zas kazdy zab kola w przekroju podluznym jest symetryczny wzgle¬ dem linii srodkowej przechodzacej przez srodek kola i po¬ siada wierzcholek i odchodzace od niego przeciwlegle czesci boczne, przy czym wierzcholki zebów kola maja w przekroju podluznym zarys utworzony z dwóch luków zbieznych wzglednie stanowiacych wycinek okregu i po¬ laczonych obwodowym odcinkiem tworzacym zewnetrzna czesc wierzcholka zeba kola i stanowiacych od 2 do 100% szerokosci zeba pasa, znamienny tym, ze kazde wglebienie (22) kola, symetryczne wokól linii srodkowej (34), prze¬ chodzacej przez srodek kola, jest utworzone czesciowo przez trzeci kolowy luk (32) o srodku krzywizny (33), le¬ zacym na linii srodkowej (34) wglebienia kola, przy czym trzeci luk kolowy (32) wyznacza dno wglebienia (22) i prze- 5 chodzi w czesci boczne sasiednich zebów (21) kola, a czes¬ ci luków (24, 25) siegaja od wierzcholka zeba (21) w strone jego czesci bocznych, zas zarys kazdego zeba (49) pasa, sy¬ metrycznego w przekroju podluznym wzgledem linii srod¬ kowej zeba pasa, jest utworzony z zakrzywionego wierz- 10 cholka, wyznaczonego czesciowo przez czwarty i piaty luk kolowy (51, 52) siegajace do przeciwnych czesci bocz¬ nych zeba pasa zas wneki pomiedzy zebami (49) pasa, symetryczne wzgledem swej linii srodkowej, sa utworzone czesciowo przez czwarty luk (51) jednego zeba pasa i piaty 15 luk (52) sasiedniego zeba pasa, przy czym dno wglebie¬ nia zeba jest szersze od szerokosci wierzcholka zeba kola, zas w stanie nieobciazonym pasa i kola wysokosc zeba (49) pasa wzdluz linii srodkowej zeba pasa, mierzona od wierzcholka zeba pasa do miejsca przeciecia tej linii srod- 20 kowej z linia (59), styczna do kolejnych wglebien zebów pasa, jest wieksza od glebokosci wglebienia (22) kola wzdluz linii srodkowej (34) tego wglebienia, mierzonej od miejsca przeciecia trzeciego luku (32) z linia srodkowa (34) wgle¬ bienia kola do miejsca przeciecia linii srodkowej (34) wgle- 25 bienia kola z lukiem (37), którego srodek pokrywa sie ze srodkiem kola i stycznym do kolejnych wierzcholków zebów kola. 2. Uklad wedlug zatrz. 1, znamienny tym, ze obwodowy odcinek (31) przy zewnetrznej czesci wierzcholka zebów 30 (21) kola stanowi luk kolowy o promieniu równym odleg¬ losci pomiedzy zewnetrzna czescia wierzcholka zeba (21) kola a srodkiem tego kola. 3. Uklad wedlug zatrz. 1, znamienny tym, ze obwodowy odcinek (31) przy zewnetrznej- czesci wierzcholka zeba 35 (21) kola stanowi linie prosta. 4. Uklad wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze obwodowy odcinek (31) przy zewnetrznej czesci wierzcholka zeba (21) kola ma dlugosc wynoszaca od 6,67% do 33% sze¬ rokosci (J—K) zeba pasa, mierzonej w przekroju podluz- 40 nym wzgledem pasa.128 922 LDD Z-d 2, z. 261/1400/85/26, n. 95+20 egz.Cena 100 zl PL PL PL PL PL