Przedmiotem wynalazku jest kineskop z ekranem luminescencyjnym paskowym, zawierajacy perforowana maske szczelinowa.Znane kineskopy odbiorników telewizji kolorowej maja w przyblizeniu prostokatne plyty czolowe, których powierzchnia stanowi wycinek powierzchni kuli z naniesionym na niej ekranem paskowym wykonanym z materialu elektroluminescencyjnego. Maski cieniowe tych kineskopów maja otwory w postaci szczelin, maja ksztalt wycinka powierzchni kuli i sa usytuowane w bezposrednim sasiedztwie ekranów. Chociaz kineskopy tego typu spelniaja obowiazujace w handlu wymagania, pole obrazu w obszarach w poblizu poziomych krawedzi ekranu kineskopu ma obrys schodkowy. Schodkowosc ta wynika stad, ze paski luminoforu nanosi sie w obsza¬ rach w poblizu bocznych krawedzi ekranu kineskopu wzdluz linii prostych, podczas gdy w rzeczywistosci krawe¬ dzie boczne plyty czolowej sa zakrzywione. Koncowe paski luminoforu zostaja przy tym skrócone, poniewaz sa one ograniczone przez zakrzywiona krawedz boczna plyty czolowej. Nastepnie paski luminoforu liczac od pasków koncowych w kierunku srodka ekranu, maja coraz wieksza dlugosc, przy czym dlugosc tych pasków zwieksza sie w miare przyblizania sie srodka ekranu, poniewaz sa one ograniczone krawedziami górna i dolna.Znany jest z opisu patentowego Stanów Zjednoczonych Ameryki nr 3 889 145 kineskop z,ekranem lumine¬ scencyjnym paskowym zawierajacy zasadniczo prostokatna plyte czolowa, majaca pare wzajemnie przeciwleg¬ lych zaokraglonych krawedzi bocznych o zadanej obwiedni, nalozony na plycie czolowej ekran luminescencyj- ny oraz maske szczelinowa zamontowana wewnatrz kineskopu w pewnej odleglosci od ekranu. Szczeliny rozmie¬ szczone wzdluz zakrzywionych linii pionowych maja wybrany w okreslony sposób ksztalt geometryczny, a ekran jest wytworzony metoda fotodruku poprzez naswietlanie swiatlem przepuszczanym przez taka sama lub podobna maske szczelinowa, majaca szczeliny rozmieszczone wzdluz zakrzywionych linii pionowych o wybra¬ nym ksztalcie. Ksztalt linii pionowych jest wybrany (to znaczy, ze kolumny sa wygiete) w taki sposób, ze nadrukowane paski luminoforu, w szczególnosci te, które sa w poblizu obszarów naroznych plyty czolowej, maja raczej lagodnie zaokraglone niz faliste lub zabkowane ksztalty. Ksztalt kolumn, w których sa uszeregowane paski luminoforu na ekranie kineskopu w poszczególnych obszarach ekranu odwzorowuje ksztalt linii przeciecia2 126028 sie wypuklej kulistej powierzchni szczelinowej elektrody do selekcji kolorów (maski) z pfaszczyzna, przechodza¬ ca przez os wzdluzna szczeliny, przez która przepuszcza sie swiatlo podczas naswietlania luminoforu przy wytwarzaniu ekranu luminescencyjnego na ekranie kineskopu i ustalony punkt powierzchni maski. Krzywizna tej linii przeciecia wyznacza krzywizne linii srodkowej kolumny, w której sa uszeregowane otwory w danym obsza¬ rze maski, a wiec i krzywizne linii srodkowych kolumn pasków luminoforu w odpowiednich obszarach ekranu luminescencyjnego kineskopu. Ksztalt tej linii przeciecia sie jest odwzorowywany wycinkiem elipsy o parame¬ trach zaleznych od odleglosci maski od szczeliny wzdluznej, bedacej zródlem swiatla stosowanym do naswietla¬ nia luminoforu podczas wytwarzania ekranu, promienia krzywizny maski oraz od odleglosci rozpatrywanego obszaru maski od srodka geometrycznego maski. Przy tym linia srodkowa kolumn pasków luminoforu przecho¬ dzaca przez srodek ekranu, jak tez linia srodkowa kolumn otworów szczelinowych, przechodzaca przez srodek maski, pokrywaja sie z odpowiednimi osiami pionowymi X maski i ekranu, przechodzacymi przez srodek geome¬ tryczny odpowiednio maski i ekranu. Przy tym te linie srodkowe sa liniami prostymi, jezeli patrzec na ekran lub maske z kierunku osi Z prostopadlej do powierzchni maski i ekranu w srodku maski i ekranu. Poprzeczne krawe¬ dzie otworów szczelinowych maski, a wiec i krawedzie poprzeczne pasków luminoforu na ekranie kineskopu, sa tu we wszystkich obszarach maski i ekranu odpowiednio równolegle do osi poziomej X maski i ekranu.Znany jest równiez z opisu patentowego Stanów Zjednoczonych Ameryki nr 3 947 718kineskop z ekranem luminescencyjnym paskowym, który dotyczy tylko ksztaltu linii srodkowych kolumn otworów szczelinowych w masce i kolumn pasków luminoforowych na ekranie kineskopu w róznych obszarach maski i ekranu. Rozpatru¬ je on zagadnienie falistosci brzegów pasków luminoforu.Znany kineskop z ekranem luminescencyjnym paskowym posiada prózniowa banke zawierajaca zasadniczo prostokatna plyte czolowa majaca pare wzajemnie przeciwleglych zaokraglonych krawedzi bocznych, ekran luminescencyjny paskowy nalozony na powierzchni wewnetrznej plyty czolowej, perforowana maske szczelino¬ wa zamocowana w kineskopie w pewnej odleglosci od ekranu, rzedowa wyrzutnie elektronowa i zespól odchyla¬ jacy. Szczeliny maski sa uszeregowane w zasadniczo pionowych zaokraglonych kolumnach, których promien krzywizny zmienia sie tak, ze kolumny sa równolegle do srodkowej osi pionowej w srodku ekranu, a w miare zblizania sie do krawedzi bocznych plyty czolowej promien krzywizny kolumn zmniejsza sie. Ekran jest wytwo¬ rzony metoda fotodruku przez przepuszczanie swiatla przez te sama lub podobna perforowana maske majaca szczeliny uszeregowane w zaokraglonych kolumnach o ustalonym promieniu zakrzywienia.Wedlug wynalazku obrys pionowych kolumn jest wybrany tak, ze ostatnie paski luminoforu ekranu w po¬ blizu zaokraglonych krawedzi bocznych plyty czolowej sa równolegle do obrysu tych krawedzi bocznych.Zaleta wynalazku jest to, ze profilowanie pasków luminoforu zapewnia wyeliminowanie bledów polozenia plamki wiazki wybierajacej.Przedmiot wynalazku jest uwidoczniony w przykladzie wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedsta¬ wia kineskop z maska szczelinowa w przekroju poprzecznym, fig. 2 - ekran paskowy znanego kineskopu, fig. 3- ekran paskowy kineskopu wedlug wynalazku, fig. 4 - plyte czolowa kineskopu z maska szczelinowa wykorzy¬ stywana do wytwarzania ekranu paskowego o strukturze z fig. 3 oraz fig. 5 - fragment maski z fig. 4, w powiek¬ szeniu.Fig. 1 przedstawia prostokatny kineskop kolorowy majacy prózniowa szklana banke 20 skladajaca sie z prostokatnej czesci obrazowej 22 i cylindrycznej szyjki 24 polaczonej z czescia stozkowa 26. Czesc obrazowa 22 sklada sie z plyty czolowej 28, na której odtwarzany jest obraz i obrzeza 30 przytwierdzonego do czesci stozkowej 26. Na wewnetrznej powierzchni plyty czolowej 28 nalozony jest mozaikowy trójkolorowy lumines¬ cencyjny paskowy ekran 32, który zawiera szereg pionowych pasków luminoforu, przy czym paski te sa rozmie¬ szczone zasadniczo równolegle wzgledem osi pionowej kineskopu. Obszar pomiedzy paskami luminoforu moze byc wypelniony materialem pochlaniajacym swiatlo. Perforowana maska cieniowa 34, spelniajaca funkcje elektrody do selekcji kolorów, zamocowana jest w okreslonej odleglosci od ekranu 32 w sposób umozliwiajacy demontaz. W szyjce 24 zamontowana jest (przedstawiona schematycznie) rzedowa wyrzutnia elektronowa 36 wytwarzajaca i kierujaca trzy wiazki elektronów 38B, 38R i38G wzdluz polozonych w jednej plaszczyznie, zbieznych torów - poprzez maske cieniowa 34 na ekran 32.Kineskop przedstawiony na fig. 1 przeznaczony jest do wspólpracy z zewnetrznym magnetycznym zespo¬ lem odchylajacym 40 obejmujacym szyjke 24 i czesc stozkowa 26 w bezposrednim sasiedztwie miejsca ich polaczenia. Po doprowadzeniu do zespolu odchylajacego 40 odpowiednich napiec, trzy wiazki elektronów 38B, 38R i 38G, poddane zostaja dzialaniu pól magnetycznych odchylania pola i linii, które wymuszaja stopniowe przesuwanie sie tych wiazek po ekranie 32 poziomo i pionowo w osnowie obrazu telewizyjnego. Dla uproszczenia opisu na fig. 1 nie zostalo pokazane wystepujace w rzeczywistosci zakrzywienie torów wiazek elektronów w obszarze odchylania. Zamiast tego przedstawiono schematycznie tory wiazek elektronów jako gwaltownie zalamane w plaszczyznie odchylania P-P.126028 3, Na fig. 2 przedstawiona jest czesc plyty czolowej 42, na której naniesiony jest ekran paskowy 44 w sposób znany ze stanu techniki. Proste paski 46 tego ekranu sa usytuowane pionowo, przy czym w miare zblizania sie tych pasków do krawedzi bocznych dlugosc ich zmniejsza sie tak, aby zapewnic ich rozmieszczenie z uwzgled¬ nieniem krzywizny krawedzi bocznych 48 plyty czolowej 42 kineskopu. To zmniejszanie dlugosci pasków powoduje zmniejszenie wartosci estetycznej odtwarzanego obrazu, poniewaz przy krawedziach pola obrazu na ekranie powstaja nierównosci w postaci schodków.Na fig. 3 przedstawiona jest czesc plyty czolowej 50 z ulepszonym paskowym ekranem 52* w którym rozwiazano wspomniany problem estetyczny. Na ekranie 52 paski 54 naniesione sa równolegle do zaokraglonych krawedzi bocznych 56 plyty czolowej 50. Uksztaltowanie pasków luminoforu w taki sposób powoduje, ze paski 58 znajdujace sie najblizej lewej i prawej krawedzi bocznej ekranu rozciagaja sie praktycznie od dolnej do górnej krawedzi plyty czolowej. Na fig. 2 i 3, krawedzie boczne plyty czolowej polaczone sa z krawedziami górna i dolna tej plyty poprzez zaokraglone czesci narozne. Dla uproszczenia te zaokraglone czesci narozne az do koncowych pasków 58 uznane zostaly za integralne czesci górnej i dolnej krawedzi plyty czolowej.Dla uzyskania optycznej jednolitosci pasków ekranu, paski sasiadujace z ostatnimi paskami 58 zmniejszaja stopniowo ksztalt od bardziej zakrzywionych w poblizu krawedzi bocznych plyty czolowej do coraz bardziej prostych w miare oddalania sie od krawedzi bocznych. Na skutek stopniowej zmiany krzywizny kazdy pasek luminoforu moze miec wieksza szerokosc w obszarze w poblizu krawedzi bocznych w poblizu poziomej osi X—X w porównaniu z szerokoscia tych pasków na ich koncach, jak to pokazano, lub tez odstepy miedzy paskami,jak to sie dzieje w kineskopie matrycowym, moga byc wieksze w poblizu górnej i dolnej krawedzi ekranu niz w poblizu osi poziomej tego ekranu.Znanym sposobem nanoszenia pasków luminoforu na ekrany kineskopu jest sposób oparty na zasadzie fotodruku, w którym wykorzystuje sie jako matryce maske wieloszczelinowa. Do naswietlania ekranu wykorzy¬ stuje sie punktowe zródlo swiatla. W przypadku wspólpracy punktowego zródla swiatla i maski z otworami w postaci szczelin (pionowe szczeliny oddzielone ciaglymi obszarami blony stalej) otrzymuje sie paski luminofo¬ ru nieciagle. Dla uzyskania pasków ciaglych stosuje sie liniowe zródlo swiatla lub wiele punktowych zródel swiatla ustawionych wzdluz pionowej linii prostej, a wiec zgodnie z kierunkiem wydluzenia szczelin. Poniewaz wynalazek dotyczy ksztaltu pasków luminoforu na ekranie, nadaje sie on do zastosowania zarówno w przypadku pasków nieciaglych jak tez pasków ciaglych.Dla uzyskania w obszarze, w poblizu lewej i prawej krawedzi bocznej ekranu pasków rozciagajacych sie od górnej do dolnej krawedzi ekranu, konieczne jest wykonanie otworów w masce (lub przeslon w przypadku wykorzystania maski pozytywowej) o takim obrysie, aby zródlo swiatla naswietlalo paski pozadanego ksztaltu w poblizu poziomych krawedzi plyty czolowej. W przypadku wykorzystania znanego sposobu w procesie foto- druku mozna wykorzystac maske szczelinowa, w której kolumny szczelin sa uszeregowane zgodnie z torami wiazek elektronów trafiajacych w ekran w miejscach w bezposrednim sasiedztwie lewej i prawej krawedzi bocznej plyty czolowej. Wiadomo, ze tory promieni swietlnych biegnacych ze zródla swiatla sa zazwyczaj korygowane podczas procesu nanoszenia mozaiki luminoforowej na ekran za pomoca soczewek optycznych w tym celu, aby otrzymac przynajmniej tory koncowe takich wiazek elektronów. Dokladny ksztalt kolumn szczeliny zalezny jest od kilku czynników, miedzy innymi, od ksztaltu powierzchni plyty czolowej i maski, ksztaltu krawedzi bocz¬ nych plyty czolowej (lub scian bocznych plyty czolowej) oraz od pelnego odchylenia wiazki elektronów. Na przyklad dla typowego kolorowego kineskopu 25 V z maska, z katem odchylenia 110° i dlugoscia przekatnej ekranu 63,5 cm, majacego plyte czolowa, której powierzchnia stanowi wycinek powierzchni kuli o promieniu 103,378 cm, maske o promieniu krzywizny wzdluz mniejszej osi (Y-Y na fig. 4) wynoszacym 111,8 cm i o pro¬ mieniu krzywizny wzdluz wiekszej osi (X—X na fig. 4) wynoszacym 99,1 cm, oraz krawedzie boczne odchylone o 6,9° od pionu w punkcie lezacym na krawedzi bocznej o 17,33 cm powyzej glównej osi poziomej, odchylenie kolumny szczelin od pionu w odpowiednim miejscu w poblizu krawedzi bocznej musi wynosic 6,5° dla uzyskania pozadanego ksztaltu pasków luminoforu wzgledem ksztaltu scian bocznych plyty czolowej.Fig. 4 i 5 przedstawiaja ksztalt kolumn szczelin, który zapewnia wytworzenie koncowych pasków lumino¬ foru równoleglych do krawedzi bocznych plyty czolowej. Na fig. 4 pokazana jest perforowana maska 60 zamontowana w poblizu plyty czolowej 62, a fig. 5 przedstawia powiekszenie niewielkiego fragmentu 5 maski 60. Kolumny 64 otworów 66 maja ksztalt zblizony do luku.W przypadku wykorzystania wynalazku w kineskopach z ekranem paskowym, celem uzyskania ciaglych pasków luminoforu wykorzystuje sie liniowe zródla swiatla lub zródlo swiatla skladajacego sie z wielu punk¬ tów. W takim przypadku profilowanie kolumn szczelin w masce zapewnia oprócz tego rozwiazanie problemów powstajacych w przypadku uzycia do nanoszenia pasków luminoforu masek ze szczelinami uformowanymi w scisle pionowych kolumnach. Chociaz drukowane sa proste paski, poszczególne czesci pasków lezacych w po-4 126028 blizu krawedzi bocznych ekranu, formowane przez naswietlania poprzez poszczególne otwory w kolumnie, sa zaokraglone. Zaokraglenie to powodowane jest przez geometryczna wspólzaleznosc wydluzonego zródla swia¬ tla, zaokraglonej maski i zaokraglonej plyty czolowej i powoduje formowanie schodoweg obrysu pola obrazu.Profilowanie kolumn otworów w masce realizuje sie dla uzyskania pozadanego uksztaltowania pasków.Zastrzezenie patentowe Kineskop z ekranem luminescencyjnym paskowym, posiadajacy prózniowa banke zawierajaca zasadniczo prostokatna plyte czolowa majaca pare wzajemnie przeciwleglych zaokraglonych krawedzi bocznych, ekran luminescencyjny paskowy nalozony na powierzchni wewnetrznej plyty czolowej, perforowana maske szczelino¬ wa zamocowana w kineskopie w pewnej odleglosci od ekranu, rzedowa wyrzutnie elektronowa i zespól odchyla¬ jacy, przy czym szczeliny maski sa uszeregowane w zasadniczo pionowych, zaokraglonych kolumnach, których promien krzywizny zmienia sie tak, ze kolumny sa równolegle do srodkowej osi pionowej w srodku ekranu, a w miare zblizania sie do krawedzi bocznych plyty czolowej promien krzywizny kolumn zmniejsza sie oraz ekran jest wytworzony metoda fotodruku przez przepuszczanie swiatla przez te sama lub podobna perforowana maske majaca szczeliny uszeregowane w zaokraglonych kolumnach o ustalonym promieniu zakrzywienia, zna¬ mienny tym, ze obrys pionowych kolumn (64) jest wybrany tak, ze ostatnie paski (58) luminoforu ekranu (52) w poblizu zaokraglonych krawedzi bocznych (56) plyty czolowej (50, 62) sa równolegle do tych krawedzi bocznych (56).PracowniaPoligraficzna UP PRL. Naklad 100 egz.Cena 100 zl PL