***{ to*-" • * i*«**t\ Twórcy wynalazku: Eugeniusz Bialkowski, Jadwiga Majcher, Grzegorz Rola, Zbigniew Olszewski, Wlodzimierz Sekula, Anna Stachlewska, Zbigniew Zurek Uprawniony z patentu: Osrodek Badawczo-Rozwojowy Przemyslu Barw¬ ników „Organika", Zgierz (Polska) Sposób barwienia skór Przedmiotem wynalazku jest sposób przebar¬ wiania skór garbowania chromowego i/lub roslin¬ nego barwnikami anionowymi szczególnie barwni¬ kami metalokompleksowymi typu 1 : 2.Powszechnie stosowana metoda barwienia skór chromowych barwnikami metalokompleksowymi typu 1 : 2, polega na wstepnym przygotowaniu skór suchych przez rozmoczenie w ciagu 12 godzin w wodnej kapieli zawierajacej srodki detergujace, nastepnie skóry plucze sie i odzyma do zawartosci 200% wody. Do rozmoczonych skór wprowadza sie wodna kapiel farbiarska o temperaturze okolo 60° w ilosci 500—1500°/o, z dodatkiem amoniaku, calosc obraca sie w bebnie, a nastepnie dodaje sie 0,5— —6% rozpuszczonego barwnika z grupy metalo- komplefcsowych typu 1 : 2.Mankamentami tej metody sa: czasochlonny etap rozmaczania skór, jak równiez duza ilosc scieków przemyslowych oraz zabarwienie tylko powierzch¬ niowe skóry, a nie przebarwienie jej w przekroju, co w przypadku skór odziezowych i obuwniczych stwarza trudnosci technologiczne w ich konfekcjo¬ nowaniu.Inna metoda polega na wprowadzeniu suchego barwnika, na skóry uprzednio rozmaczane Okolo 200% wody i obrabianie ich przez przerzucanie w urzadzeniach przystosowanych do tego celu, naste¬ pnie utrwalenie zabarwienia w kapieli z dodatkiem kwasu mrówkowego i plukanie. 10 15 20 25 30 Celem wynalazku jest uzyskanie skór przebar¬ wionych w calym przekroju o wysokich wartos¬ ciach uzytkowych, przy zastosowaniu prostej do¬ stepnej ogólnie aparatury, dazac jednoczesnie do wyeliminowania srodków niejonowych (zawieraja¬ cych detergenty) i skrócenie czasu trwania etapu barwienia w calym cyklu obróbki skór.Rozwiazanie to osiagnieto stosujac sposób wedlug wynalazku a mianowicie: suche skóry barwi sie w kapieli zawierajacej 120—900% wody, 0,5—4% kwasnego weglanu sodowego lub 5—20% glikolu etylenowego, 0,5—4% wody amoniakalnej 24%, 0—9% produktu kondensacji formaldehydu z kwa¬ sem /ff-naftalenosoufonowym, 0,1—20% barwnika anionowego korzystnie barwnika metalokomplekso- wego typu 1 :2 do skóry, przy czyim suche sikory sa wprowadzane do kapieli lub kapiel jest wprowa¬ dzana na suche skóry. Barwienie prowadzi sie w temperaturze pokojowej do uzyskania przebarwie¬ nia, po czym temperature podnosi sie do 70°C, do¬ daje sie 0,1—12% kwasu organicznego, korzystnie kwasu mrówkowego i ewentualnie jednoczesnie prowadzi sie proces tluszczenia.Hosc wody, barwnika i chemikaliów podana jest w stosunku do ciezaru skór suchych.Barwniki anionowe stosowane w sposobie wed¬ lug wynalazku to: barwniki metalokompleksowe typu 1 : 2 do skóry (barwniki koriaminowe trwale), barwniki kwasowe do skóry, barwniki bezposred¬ nie i bezposrednie do skóry chromowej. - 121 4723 121 472 4 Stosujac sposób wedlug wynalazku otrzymuje sie skóry przebarwione równomiernie w calym prze¬ kroju, charakteryzujace sie miekkim chwytem, wy¬ sokimi wartosciami uzytkowymi wybarwien szcze¬ gólnie odpornosciami na tarcie i czynniki mokre.Dotychczas stosowane metody barwienia pole¬ galy na procesie dyfuzji barwnika z kapieli do skór zawierajacych w swej masie wode, uczyn¬ nione ta woda grupy kolagenu wychwytywaly juz w pierwszych warstwach tkanki skórnej barwnik, uniemozliwiajac jego dyfuzje w glab skóry. Jedy¬ nie w przypadkach dzialania proszkiem barwnika na wilgotna skóre, dzieki bardzo wysokiej koncen¬ tracji barwnika na powierzchni skóry, oraz cyk¬ li canemu wyciskaniii i wsiakaniu wody (ze sikory i w skóre) podczas ich obracania uzyskiwano prze¬ barwienie skóry.Nieoczekiwanie (jlcazalo sie, ze sposobem wedlug wynalazku, zostaly- stworzone warunki do równo¬ miernej dyfuzji barwnika wraz z kapiela w cala mase tkanki skórnej, albowiem grupy kolagenu wiazace barwnik uaktywniaja sie, dopiero w mo¬ mencie dotarcia do nich kapieli barwiacej, co nie ma miejsca, gdy skóra jest uprzednio zwilzona, a wszystkie grupy sa juz wczesniej uaktywnione.Dodatkowym czynnikiem hamujacym wiazanie sie barwnika z grupami aktywnymi skóry jest przypadkowo stworzony i stosowany wedlug wy¬ nalazku uklad buforowy oparty o kwasny weglan sodowy lub alkohol wielowodorotlenowy, sprzyja¬ jacy blokowaniu grup srodkiem pomocniczym (pro¬ dukt kondensacji formaldehydu z kwasem /?-nafta- lenosulfonowym), który nastepnie jest sukcesywnie wypierany przez czasteczki barwnika.Ponizej podane przyklady ilustruja sposób wed¬ lug wynalazku, nie ograniczajac jego zakresu. Po¬ dane w przykladach procenty oznaczaja procenty wagowe i odnosza sie do ciezaru suchych skór uzy¬ tych do barwienia.Przyklad I. Suche skóry swinskie odziezowe garbowania chromowego, wprowadza sie do kapieli barwiacej o skladzie: 400% wody o temperaturze pokojowej, 2% wody amoniakalnej, 24%, 2% kwas¬ nego weglanu sodowego, 3% produktu kondensacji formaldehydu z kwasem /ff-naftalenosulfonowyrri, 2% barwnika Oliwu koriaminowego trwalego GM i 0,75% barwnik Brunatu koriaminowego trwale¬ go GM.Proces barwienia prowadzi sie w ciagu 60 minut, po czym dodaje sie do tej samej kapieli 500% wody o temperaturze 80°C i srodek natluszczajacy, tj. 4,4% Garbolu JTS i 6,8% Oleju tureckiego. Skóry obraca sie przez 40 minut, po czym dodaje sie 30% wody o temperaturze 60°C i 3% kwasu mrówko¬ wego 80 procentowego. Utrwalenie prowadzi sie w ciagu 30 minut, a nastepnie przebarwione skóry plucze sie i poddaje procesom wykonczalniczym.Przyklad II. Na suche skóry swinskie odzie¬ zowe garbowania chromowego wprowadza sie ka¬ piel barwiaca o skladzie: 400% wody o temperatu¬ rze pokojowej, 1% wody amoniakalnej 24%, 1% OZGraf. Z.P. Dz- kwasnego weglanu sodowego, 10% barwnika Bru¬ natu koriaminowego trwalego BTM. Proces bar¬ wienia prowadzi sie w ciagu 70 minut, po czym dodaje: 500% wody o temperaturze 60°C, 8% kwa- 5 su mrówkowego 80% i utrwala przez 30 minut.Przebarwione skóry poddaje sie dalszym procesom wykonczalniczym.Przyklad III. Suche skóry odziezowe garbo¬ wania chromowo-roslinnego wprowadza sie do ka- 10 pieli barwiacej zawierajacej 700% wody o tempe¬ raturze pokojowej, 2% wody amoniakalnej 2*7 c, 12% glikolu etylenowego, 3,5% produktu Kondensacji formaldehydu z kwasem /?-naftalenosulfOiuwyni, 0,7% barwnika metalokompleksowego Brunatu 15 koriaminowego trwalego GM i 0,6% barwnika me¬ talokompleksowego Khaki koriaminowe trwale GM.Dalszy tok postepowania jak w przykladzie I.Przyklad IV. Na suche skóry swinskie odzie¬ zowe garbowania chromowo-roslinnego wprowa- 20 dza sie kapiel barwiaca zawierajaca: 700% wody o temperaturze pokojowej, 2% wody amoniakalnej 24%, 2% kwasnego weglanu sodowego, 4,5% pro¬ duktu kondensacji formaldehydu z kwasem /?-naf- talenosulfonowym i 2% barwnika bezposredniego 25 Brunatu do skóry chromowej specjalnego i barwi przez 60 minut. Dalej proces prowadzi sie sposo¬ bem opisanym w przykladzie II.Przyklad V. Suche skóry swinskie odziezowe garbowania chromowego wprowadza sie do kapieli 30 o skladzie: 200% wody, 2% wody amoniakalnej 24%, 2% kwasnego weglanu sodowego, 3% produktu kondensacji formaldehydu z kwasem /?-naftaleno- sulfonowym i 1,5% barwnika kwasowego Brunatu kwasowego trwalego B. Proces barwienia prowadzi ^ sie w ciagu 60 minut, a nastepnie postepuje sie sposobem opisanym w przykladzie I.Postepujac sposobami przedstawionym w przy¬ kladach, otrzymuje sie skóry przebarwione równo¬ miernie w calym przekroju, o intensywnosci za¬ barwienia takiej jak na powierzchni, posiadajace wysokie wartosci uzytkowe szczególnie odporne na tarcie, czynniki mokre, jak równiez posiadajace miekki chwyt i efektowny wyglad.Zastrzezenie patentowe 45 Sposób barwienia skór garbowania chromowego i/lub roslinnego, barwnikami anionowymi, szcze¬ gólnie barwnikami metalokompleksowymi typu 1:2, metoda kapielowa, znamienny tym, ze suche skó¬ ry barwi sie w kapieli zawierajacej w stosunku do wagi uzytych skór: 120—900% wody, 0,5—4% kwas¬ nego weglanu sodowego lub 5—20% glikolu etyle¬ nowego, . 0,5—4% wody amoniakalnej 24%, 0—9% proJuktu kondensacji formaldehydu z kwasem 55 /?-naftalenosulfonowym, 0,1—20% barwnika aniono¬ wego korzystnie metalokompleksowego typu 1 : 2, przy czym suche skóry sa wprowadzane do kapieli barwiacej lub kapiel barwiaca jest wprowadzana na suche skóry, a z procesem barwienia jest ewen- co tualnie jednoczesnie prowadzony proces natlusz¬ czania. , z. 628 (110+15) 12.83 100 zl PL