Przedmiotem wynalazku jest urzadzenie regula¬ cyjne do pomp wtryskowych zwlaszcza dla silni¬ ków z wtryskiem paliwa i sprezarka doladowujaca.W znanych urzadzeniach regulacyjnych tego ro¬ dzaju, regulacje opierano na jednym tylko para¬ metrze roboczym przy czym w calym zakresie pra¬ cy silnika regulacja byla zalezna od tego parame¬ tru. W wiekszosci przypadków tego rodzaju zalez¬ nosc regulacji od jednego parametru nie zapewnia optymalnej regulacji w calym zakresie pracy i zmusza do zadawalania sie regulacja przyblizo¬ na. Ograniczenie drogi drazka regulacyjnego ma na celu zapobiegniecie przekraczaniu granicy dy¬ mienia i dlatego nalezy tak ustawiac regulacje by przekroczenie granicy dymienia bylo niemozliwe we wszystkich przypadkach. Z drugiej strony na¬ lezy umozliwic dostarczenie tak wielkiej ilosci wtryskiwanego paliwa by tylko nie dopuscic do przekroczenia granicy dymienia gdyz zbytnie ogra¬ niczenie ilosci paliwa wtryskiwanego oznacza zmniejszenie mocy. W znanych ukladach regula¬ cyjnych jest to 'nemozliwe.Celem wyna] u jest usuniecie tych niedogod¬ nosci.Cel ten osiag. tto w ten sposób, ze urzadzenie wedlug wynalazku zawiera dwa przedstawiane nie¬ zaleznie zderzaki, z których jeden jest sterowany predkoscia obrotowa silnika, zas drugi cisnieniem doladowania. Na torze zderzaków sa usytuowane przeciwzderzaki sprzezone z drazkiem regulacyj- 2 nym. Co najmniej jeden z dwu zderzaków ma po¬ stac krzywki stanowiacej wycinek kola, którego po¬ wierzchnia wspólpracuje z przeciwzderzakiem dra¬ zka regulacyjnego tylko w czesci zakresu obrotów 5 silnika, przy innych obrotach silnika niz powierz¬ chnia drugiego zderzaka. Zderzak sterowany cis¬ nieniem doladowujacym ma powierzchnie wspól¬ pracujaca z przeciwzderzakiem drazka regulacyj¬ nego w zakresie nizszych predkosci obrotowych sil- io nika, az do obrotów przy których silnik uzyskuje maksymalny moment obrotowy, zas zderzak ste¬ rowany obrotami silnika ma powierzchnie wspól¬ pracujaca z przeciwzderzakiem drazka regulacyj¬ nego tylko w górnym zakresie obrotów silnika. 15 Zderzak sterowany obrotami silnika ma postac krzywki, osadzonej na wsporniku, stanowiacej wy¬ cinek kola, którego powierzchnia wspólpracuje z przeciwzderzakiem drazka regulacyjnego tylko w górnym zakresie obrotów silnika. Urzadzenie we- 20 dlug wynalazku zawiera elektromagnes przesuwa¬ jacy zderzak, w czesci zakresu obrotów silnika, po¬ za tor ruchu przeciwzderzaka drazka regulacyjne¬ go.Zaleta urzadzenia wedlug wynalazku jest fakt, ze 25 zakresy, w których rózne zderzaki powoduja ogra¬ niczenie drogi drazka regulacyjnego, moga byc tak ustalone doswiadczalnie, by regulacja zalezala od tego parametru roboczego, który w danym zakre¬ sie obrotów ma decydujace znaczenie. Dzieki temu 30 mozna nie tylko z cala pewnoscia uniknac przekro- 111 7093 czenia granicy dymienia ale równiez mozna wy¬ korzystac calkowicie moc silnika, az do osiagnie¬ cia tejze granicy. Jezeli regulacja zalezy pd obro¬ tów i od cisnienia doladowujacego wówczas w nie¬ których przypadkach istnieje mozliwosc wylacze¬ nia sprezarki.Zaleta takiego rozwiazania jest to, ze w dolnym zakresie predkosci obrotowych droga drazka regu¬ lacyjnego jest ograniczana tylko przez jeden zde¬ rzak, Przy rozruchu konieczny jest nadlmiar paliwa i dlatego w polozeniu rozruchowym powinna ist¬ niec mozliwosc wylaczenia ogranicznika drogi dra¬ zka regulacyjnego. W tym przypadku tylko jeden zderzak musi byc tak ulozyskowany by istniala mozliwosc jego wylaczenia.Wedlug wynalazku, jeden z dwóch zderzaków jest co najmniej w czesci zakresu obrotów, w spo¬ sób dowolny wylaczany lub wlaczany. Stwarza to mozliwosc dowolnego wybierania tego parametru loboczego dla którego w okreslonym zakresie obro¬ tów powinno byc uzaleznione ograniczenie drogi drazka regulacyjnego. Istnieje takze mozliwosc cal¬ kowitego wylaczania a nawet usuwania jednego ze. zderzaków w calym zakresie obrotów. Zaleta tego jest to, ze regulatory w których ograniczenie dro¬ gi drazka regulacyjnego powinno byc uzaleznione tylko od obrotów lub tylko od innego parametru roboczego, takiego jak cisnienie doladowujace, mo¬ ga byc wykonywane w jednej wspólnej serii i miec wbudowany tylko ten zderzak który jest potrzebny w konkretnym przypadku. Dzieki temu uzyskuje sie wydluzenie serii a tym samym obnizenie kosz¬ tów wytwarzania.Przedmiot wynalazku jest uwidoczniony w przy¬ kladach wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia czesciowy przekrój wzdluzny wedlug linii I-I na fig. 2, fig. 2 — czesciowy przekrój wzdluzny linii II-II na fig. 1, fig. 3 — czesciowy przekrój wzdluzny wzdluz linii III-III na fig. 2, fig. 4 .— zaleznosc pomiedzy droga drazka regula¬ cyjnego a obrotami dla zilustrowania sposobu dzia¬ lania urzadzenia regulacyjnego.Dzwignia posrednia 1 przenosi poprzez przegu¬ bowo ulozyskowany lacznik 3 zalezne od obrotów ruchy przesuwki nie pokazanego regulatora odsrod¬ kowego na drazek regulacyjny 2. Przesuniecie draz¬ ka regulacyjnego 2 w lewo na fig. 1 powoduje zwiekszenie ilosci paliwa wtryskiwanego do cylin- drów silnika. Na górnym koncu dzwigni posredniej 1 umieszczona jest obrotowo rolka 4. Zderzak krzy¬ wkowy 5 który jest' umieszczony w torze ruchu rolki 4 stanowiacej przeciwzderzak, ogranicza ruch drazka regulacyjnego 2 i zapobiega niedopuszczal¬ nie duzemu przestawieniu drazka regulacyjnego 2 w kierunku odpowiadajacym duzym ilosciom wtry¬ skiwanego paliwa. Zderzak krzywkowy 5 jest za¬ mocowany na wahliwym wsporniku 6 krzywki przestawianym przez czlon wykonawczy 7 przepo¬ ny znajdujacej sie pod dzialaniem cisnienia dola¬ dowujacego i umieszczonej w obudowie przepony 8. W tym celu, czlon wykonawczy 7 obejmuje czop 9 umieszczony na wsporniku 6 krzywki. Wspornik 6 jest ulozyskowany wahliwie wokól osi 11.Na koncach osi 11 rolki ulozyskowanej w dzwig¬ ni posredniej 1 znajduje sie z jednej strony rol- 1709 4 ka 4 a z drugiej strony druga rolka 12. Dzwignia 13 polaczona z przesuwka nie pokazanego regulatora odsrodkowego przesuwa sie w miare wzrostu obro¬ tów do góry i przekreca przy tym wspornik 14 5 krzywki wokól jego osi obrotu 15 w kierunku ru¬ chu wskazówek zegara tak jak na fig. 3, wskutek czego zamocowana na nim za pomoca bolca 17, zderzak krzywkowy 16 wchodzi na tor ruchu rol¬ ki 12. Zderzak krzywkowy 16 uzyskuje swe pojo- 10 zenie robocze dopiero w zakresie wyzszych pred- kosci obrotowych. Jak to pokazano na fig. 3 krzyw¬ ka w postaci wycinka kola jest pozbawiona tej cze¬ sci, która odpowiada dolnemu zakresowi obrotów.Natomiast z fig. 1 wynika, ze zderzak krzywkowy y 15 5 znajduje sie w swym polozeniu roboczym juz w zakresie dolnych predkosci obrotowych.Zderzak krzywkowy 5 i jej wspornik 6 moga byc przesuwane w lewo, co pokazano linia kropkowa¬ na, przez elektromagnes 18 pokonywujacy sile spre- 20 zyny 19 tak, ze zderzak krzywkowy 5 wychodzi z toru ruchu rolki 4. Dzieki powyzszemu, przy roz¬ ruchu, mozliwym jest ustawienie nadmiaru paliwa.Na wykresie fig. 4 linia 20 przedstawia teoretycz¬ na granice dymienia. Na wykresie na osi odcietych 25 naniesiono obroty a na os rzednych droge drazka regulacyjnego 2. Dokladne dopasowanie drogi draz¬ ka regulacyjnego 2 do granicy dymienia uzyskuje sie wówczas gdy zgodnie z wynalazkiem do regu¬ lacji wykorzystuje sie dwa parametry robocze. W 30 dolnym zakresie obrotów o ograniczeniu drogi dra¬ zka regulacyjnego 2 decyduje zderzak krzywkowy 5 sterowany zaleznie od cisnienia doladowujacego, a regulacja przebiega wzdluz krzywej 21. W zakre¬ sie wyzszych obrotów ograniczenie drogi krazka 35 regulacyjnego 2 jest zalezne od zderzaka krzywko¬ wego 16 sterowanego zaleznie od obrotów a regu¬ lacja przebiega wzdluz krzywej 22, poniewaz zde¬ rzak krzywkowy 16 znajduje sie blizej rolki 12 na drazku regulacyjnym 2 niz zderzak krzywkowy 40 5 od rolki 4.Zastrzezenia patentowe 1. Urzadzenie regulacyjne do pomp wtryskowych 45 zwlaszcza dla silników z wtryskiem paliwa i spre¬ zarka doladowujaca, majace przestawny zderzak, wspólpracujacy z przeciwzderzakiem sprzezonym z drazkiem regulacyjnym, ograniczajacy przesunie¬ cie drazka regulacyjnego, przestawiany w zalezno- 50 sci od parametru roboczego silnika, znamienne tym, ze zawiera dwa przestawiane niezaleznie zde¬ rzaki (5, 16), z których jeden jest sterowany pred¬ koscia obrotowa silnika, zas drugi cisnieniem do¬ ladowania, przy czym na torze zderzaków (5, 16) 55 sa usytuowane przeciwzderzaki sprzezone z draz¬ kiem regulacyjnym (2). 2. Urzadzenie wedlug zastrz. 1, znamienne tym, ze co najmniej jeden z dwu zderzaków (5) ma po¬ stac krzywki stanowiacej wycinek kola, którego 60 powierzchnia wspólpracuje z przeciwzderzakiem drazka regulacyjnego (2) tylko w czesci zakresu obrotów silnika, przy innych obrotach silnika niz powierzchnia drugiego zderzaka (16). 3. Urzadzenie wedlug zastrz. 1 albo 2, znamienne $5 tym, ze zderzak (5) sterowany cisnieniem dolado-111 709 wujacym ma powierzchnie wspólpracujaca z prze- ciwzderzakiem drazka regulacyjnego (2) w zakre¬ sie nizszych predkosci obrotowych silnika, az do obrotów przy których silnik uzyskuje maksymalny moment obrotowy, zas derzak (16) sterowany obro¬ tami silnika ma powierzchnie wspólpracujaca z przeciwzderzakiem drazka regulacyjnego (2) tyl¬ ko w górnym zakresie obrotów silnika. 4. Urzadzenie wedlug zastrz. 3, znamienne tym, 6 ze zderzak (16) sterowany obrotami silnika ma po¬ stac krzywki, osadzonej na wsporniku (14), stano¬ wiacej wycinek kola, którego powierzchnia wspól¬ pracuje z przeciwzderzakiem drazka regulacyjnego (2) tylko w górnym zakresie obrotów silnika. 5. Urzadzenie wedlug zastrz. 1, znamienne tym, ze zawiera elektromagnes (18), przesuwajacy zde¬ rzak (5), w czesci zakresu obrotów silnika, poza tor ruchu przeciwzderzaka drazka' regulacyjnego (2).^Suz - rTT1 xS m.FIG.2 FIG. 3 FIG. 4 PL