PL110898B1 - Pesticide - Google Patents

Description

Przedmiotem wynalazku jest srodek ochrony roslin, zwlaszcza srodek grzybobójczy i hamujacy rozwój Arthropoda, zawierajacy nowe estry kwa¬ su indan-4-ylo-N-alkilokarbaminowego jako sub¬ stancje czynna.Wiadomo, ze estry kwasu N-metylo-karbamino- wego 4-hydroksy-indanów wykazuja aktywnosc owadobójcza (opis patentowy RFN DAS nr 1249 261 albo opis patentowy St. Zjedn. Am. nr 3 597 472 oraz opis patentowy RFN DOS nr 1768 555 albo opis patentowy St. Zjedn. Am. nr 3 712 915). Wiadomo równiez, ze N-trójchloromety- lotioczterowodóroftalimid wykazuje silne wlasciwo¬ sci grzybobójcze (Science, 115, 84 (1952). Ta wazna w praktyce i szeroko znana substancja czynna wy¬ kazuje jedynie aktywnosc zapobiegawcza.Substancje hamujace metamorfoze Arthropoda sa dopiero od niedawna znane w dziedzinie ochro¬ ny roslin. Wymienic tu nalezy np. 2,2-dwumetylo- -6-metoksybenzopiran (Chem. Eng. News 54, ' 19— —20 (19J6)).Stwierdzono, ze nowe estry kwasu indan-4-ylo- -N-alkilokarbaminowego o wzorze 1, w którym R1 oznacza rodnik alkilowy, a R2 i R8 oznaczaja ato¬ my wodoru lub rodniki alkilowe wykazuja silne wlasciwosci grzybobójcze oraz wlasciwosci hamu¬ jace rozwój Arthropoda i w zwiazku z tym moga byc stosowane jako srodki ochrony roslin.Nowe estry kwasu indan-4-lyo-N-alkilo-karba- minowego o wzorze 1 otrzymuje sie w ten sposób, 10 15 20 25 30 ze a) 4-hydroksyindany o wzorze 2, w którym R2 i R8 maja znaczenie wyzej podane, poddaje sie reakcji z izocyjanianami alkilowymi, albo b) 4- -hydroksy-indany o wzorze 2 przeprowadza sie w pierwszym etapie za pomoca nadmiaru fosgenu w odpowiednie estry kwasu chloroweglowego, a te poddaje reakcji z alkiloamina, albo c) 4-hydroksy- -indainy o wzorze 2 poddaje sie w pierwszym eta¬ pie reakcji z równowazna iloscia fosgenu do odpo¬ wiedniego weglanu dwuindanylowego, a ten w drugim etapie rozszczepia sie za pomoca alkiloa- miny.Nowe karbaminiany indan-4-ylo-N-alkilowe wy¬ kazuja nieoczekiwanie wysoka aktywnosc grzybo¬ bójcza, przewyzszajaca równiez w nizszych daw¬ kach dzialanie N-trójchlorometylotioczterowodoro- ftalimidu. Ponadto mozna je stosowac nie tylko jako srodki zapobiegawcze, ale równiez jako srod¬ ki lecznicze.Nowe substancje czynne stanowia wiec warto¬ sciowe wzbogacenie techniki. Ponadto wazne jest przy stosowaniu tych zwiazków jako srodków ochrony roslin, ze hamuja one rozwój Arthropoda.W przypadku stosowania 4-hydroksy-l,l,5,6-czte- rometyloindanu oraz izocyjanianu metylu jako zwiazków wyjsciowych przebieg reakcji wedlug wariantu a) mozna przedstawic podanym na ry¬ sunku schematem 1.W przypadku stosowania 4-hydroksy-l,l,5,6-czte- rometyloindanu, fosgenu i metyloaminy jako zwiaz- 110898/ 110 898 ków wyjsciowych przebieg reakcji wedlug warian¬ tu b) mozna przedstawic za pomoca schematów 2 i 3.W przypadku stosowania 4-hydroksy-l,l,5,6-czte- rometyloindanu, fosgenu i metyloaminy jako zwiaz¬ ków wyjsciowych przebieg reakcji zgodnie z wa¬ riantem c) mozna przedstawic za pomoca schema¬ tów 4 i 5.Stosowane jako substancje wyjsciowe 4-hydro- ksy-indany okreslone sa jednoznacznie wzorem 2.We wzorze tym Rz i R8 korzystnie oznaczaja ato¬ my wodoru albo nizsze rodniki alkilowe o 1—4 atomach wegla. Sposród 4-hydroksy-indanów zna¬ ny jest 4-hydroksy-l,l,5,6-czterometyloindan (opis patentowy St. Zjedn. Am. nr 3 057 929). Zwiazki te wytwarza sie droga izomeryzacji odpowiednich chromanów w obecnosci katalizatorów Friedel- -Craftsa. Tak na przyklad 4-hydroksy-l,l,5-trój- metyloindan mpziia otrzymac przez reakcje 2,2,8- -trójmetylochromanu z chlorkiem glinu.Stosowane do wytwarzania 4-hydroksy-indanów o wzorze 2 chromany mozna otrzymac przez reak¬ cje fenoli, np. o-krezolu lub 2,3-dwumetylofenolu, z izoprenem [Houben-Weyl, Methoden der organi- schen Chemie, IV wydanie, tom 6/lc, str. 987—989 (1976)].Zwiazki wyjsciowe stosowane ponadto do wy- ^ twarzania zwiazków d wzorze 1, a mianowicie fos- gen i izocyjanian alkilowy w wariancie a), wzgled¬ nie fosgeh i alkiloamina w wariantach b) i c), sa ogólnie znane. Korzystnie stosuje sie izocyjaniany alkilowe wzglednie alkiloaminy o 1—4 atomach wegla w rodniku alkilowym. Wymienic tu mozna izocyjanian metylu, izocyjanian etylu, izocyjanian butylu oraz aminy, takie jak metyloamina, etylo- amina, izopropyloamina,, butyloamina, ^ izobutylo- amina. W zwiazku z tym R1 we wzorze 1 oznacza korzystnie rodnik alkilowy o 1—4 atomach wegla.Reakcje wedlug wariantu aj mozna prowadzic w obojetnych rozpuszczalnikach, takich jak weglo¬ wodory, na przyklad benzyna i benzen, chlorowa¬ ne weglowodory, na przyklad chlorobenzen a tak¬ ze etery, na przyklad dioksan, albo mieszaniny tych rozpuszczalników. Reakcje katalizuje sie do- . cjatkiem trzeciorzedowej aminy, np. trójetyloami- ny lub dwuazobicyklooktanu. Temperatura reakcji moze zmieniac sie w szerokim zakresie. Na ogól reakcje prowadzi sie w temperaturze 0—150°C, korzystnie 20—110°C.Wedlug wariantu b) w pierwszym etapie 4-hy- droksy-indan o wzorze 2 korzystnie w obecnosci obojetnych rozpuszczalników, takich jak aroma¬ tyczne, ewentualnie chlorowane weglowodory, np. benzen, toluen, ksylen lub chlorobenzen, przepro¬ wadza sie w estry kwasu chloroweglowego za po¬ moca nadmiaru fosgenu. .Powstajacy kwas solny wiaze sie przez wkrap- lanie zasady, zwlaszcza wodorotlenku sodu, utrzy¬ mujac w ten sposób wartosc pH roztworu reakcyj¬ nego ponizej 7. Na ogól reakcje prowadzi sie w temperaturze —20° do +20°C, korzystnie —10° do + 10°C.W drugim etapie ester kwasu chloroweglowego po wyodrebnieniu albo bezposrednio w otrzyma¬ nym roztworze reakcyjnym poddaje sie reakcji 10 15 20 25 30 35 40 50 55 60 65 z równowazna iloscia alkiloaminy. Reakcje pro¬ wadzi sie korzystnie w obecnosci obojetnych roz¬ puszczalników, takich jak aromatyczne i alifatycz¬ ne, ewentualnie chlorowane weglowodory, na przyklad benzen, toluen, chlorobenzen, benzyna, czterochlorek wegla, albo etery, na przyklad diok¬ san.Temperatura reakcji moze zmieniac sie w sze¬ rokim zakresie. Na ogól reakcje prowadzi sie w temperaturzev—20° do +20°C, zwlaszcza —10° do +10°C.Wedlug wariantu c) w pierwszyin etapie 4-hy- droksyindan o wzorze 2 poddaje sie reakcji z rów¬ nowazna iloscia fosgenu, otrzymujac ester awu- indanylowy kwasu weglowego. Reakcje prowadzi sie korzystnie w obojetnym rozpuszczalniku, ta¬ kim jak weglowodory aromatyczne, lip. benzen i toluen, przy czym powstajacy kwas solny wiaze sie dodajac zasade, korzystnie wodorotlenek me¬ talu alkalicznego. Wartosc pH roztworu reakcyj¬ nego powinna wynosic okolo 8. Temperatura re¬ akcji moze zmieniac sie w szerokim zakresie, przy czym na ogól reakcje prowadzi sie w temperatu¬ rze 0—100°C, korzystnie 20—60°C. Utworzony w pierwszym etapie weglan rozszczepia sie nastepnie za pomoca alkiloaminy. Reakcje prowadzi sie ko¬ rzystnie bez rozpuszczalnika, mozna jednak rów¬ niez prowadzic proces w rozpuszczalniku. Tempe¬ ratura reakcji wynosi —30° do +40°C, zwlaszcza -10° do +20°C.Nowe substancje czynne wykazuja silne wla-. sciwosci fungitoksyczne, przy czym nie uszkadzaja one roslin uprawnych w stezeniach niezbednych do zwalczania grzybów. Z powyzszych wzgledów nadaja sie one do stosowania jako srodki ochrony roslin do zwalczania grzybów. Srodki fungitoksycz¬ ne w dziedzinie ochrony roslin stosuje sie do zwalczania Plasmodiophoromycetes, Oomycetes, Chytridiomycetes, Zygomycetes, Ascomycetes, Ba- sidiomycetes, Deuteromycetes.Nowe substancje czynne maja szeroki zakres dzialania i mozna, je stosowac przeciwko pasozy¬ tujacym grzybom porazajacym- nadziemne czesci roslin oraz atakujacym rosliny z gleby, a takze przeciwko patogenom przenoszonym przez nasiona.Szczególnie korzystne dzialanie wykazuja one przeciwko, grzybom pasozytujacym na nadziem¬ nych czesciach roslin.Nowe substancje czynne mozna z powodzeniem stosowac jako srodki ochrony roslin do zwalcza¬ nia rodzajów Venturia, na przyklad do zwalcza¬ nia Fusicladium denditricum, przy czym nalezy zaznaczyc, ze substancje te dzialaja nie tylko za¬ pobiegawczo, lecz równiez leczniczo.Nowe substancje czynne przy dobrej tolerancji przez rosliny i niewielkiej toksycznosci dla* cieplo- krwistyeh nadaja sie- do zwalczania szkodników zwierzecych, zwlaszcza owadów, pajeczaków i ni¬ cieni wystepujacych w rolnictwie, lesnictwie, ochronie magazynowanych zapasów i ochronie ma¬ terialowej oraz w dziedzinie higieny. Dzialaja one na rodzaje normalnie wrazliwe i odporne oraz na wszystkie lub poszczególne stadia rozwojowe. .Do wymienionych powyzej szkodników zwalcza¬ nych przez srodki wedlug wynalazku naleza: 1V s z rzedu Isopoda np. Oniscus asellus, Armadilli- dium vulgaie, Porcellio scaber, z rzedu Diplopoda np. Blaniulus guttulatus, z rzedu Chilopoda np. Geophilus carpophagus, Scutigera spec, z rzedu Symphyla np. Scutigerella immaculata, z rzedu Thysanura np. Lepisma saccharina, z rzedu" Collembola nip. Onychiurus armatus, z rzedu Orthoptera np. Blatta orientalis, Perip- .laneta americana, Leucopnaea maderae, Blattella germanica, Acheta, domesticus, Gryllotalpa spp., Locusta migratoria migratorioides, Melanoplus di- fferentialis, Schistocerca gregaria, z rzedu Dermaptera np. Forficula auricularia, z rzedu Isoptera np. Reticulitermes spp., z rzedu Anoplura np. Phylloxera vastatrix, Pemphigus spp., Pediculus numanus corporis, Hae- matopinus spp., Linogilathus spp., z rzedu MaJ^ophaga np. Trichodectes spp., Da- malinea spp., z rzedu Thysanoptera np. Hercinothrips femo- ralis, Thrips tabaci, z rzedu Heteroptera np. Eurygaster spp., Dysder- cus intermedius, Piesma auadrata, Cimex lectula- rius, Rhodnius prolixus, Triatoma spp., z rzedu Homoptera np. Aleucodes brassicae, Be- misia tabaci, Trialeurodes vaporariorum, Aphis gossypii, Brevicoryne brassicae, Cryptomyzus ribis, Doralis fabae, Doralis pomi, Eriosoma lanigerum, Hyalopterus arundinis, Macrosiphum avenae, My- zus spp., Phorodon humuli, Rhopalosiphum padi, Empoasca spp. Euscelis bilobatus, Nephotettix cin- cticeps, X.ecanium corni, Saissetia oleae, Laodelp- hax striatellus, Nilaparvata lugens, Aonidiella au- rantii, AspidiolSkis hederae, PseudococcGs spp., Psylla spp., z rzedu Lepidoptera np. Pectinophora gossypiel- la, Bupalus piniarius, Cheimatobia brumata, Litho- colletis blancardella, Hypónomeiita padella, Plu- tella .maculipennis, Malacosoma neustria, Euproctis chrysorrhoea, Lymantria spp., Buc€ulatrix thurbe- riella, Phyllocnistis citrella, Agrotis spp., Euxoa spp., Feltia spp., Earias insulina, Heliothis spp., Laphygima exigua, Mamestra brassicae, Panolis flammea, Prodenia litura, Spodoptera spp., Tri- choplusia ni, Carpocapsa pomonella, v Pieris spp., Chilo spp., Pyrausta nubilalis, Ephestia kuehniella, Galleria mellonella, Cacoecia podana, Capua reti- culana, Choristoneura fumiferana, Clysia ambi- guella, Homona magnanima, Tortrix viridana, z rzedu Coleoptera np. Anobium punctatum, Rhizopertha doininica Bruchidius obtectus, Acant- hoscelides obtectus, Hylotrupes bajulus, Agelasti- ca alni, Leptinotarsa deceinlineata, Phaedon co- chleariae, Diabrotica spp., Psylliodes chrysocepha- la, Epilachna varivestis, Atomaria spp., Oryzaep- hilus surinamensis, Anthonamus spp., Sitophilus spp., Otiorrhynchus sulcatus, Cosmoolites sordidus, Ceuthorrhynchus .assirnilS, Hypera postica, Der- mestes spp., Trogoderma spp., Anthrenus spp., Attagenus spp., Lyctus spp., Meligethes aeneus, Ptinus spp., Niptus hololeucus, Gibbium psylloides, Tribolium spp., Teiiebrio molitor, Agriotes Sj)p., Conoderus spp., Melolontha melolontha, Amphi- mallon solstitialis, Costelytra zealandica, 0898 6 z rzedu Hymenoptera np. Diprion spp., Hoplo^ campa spp., Lasius "spp., Monomorium pharaonis, Vespa spp.,- z rzedu Diptera np. Aedes spp., Anopheles spp., 5 Culex sfS|., Drosophila- melanogaster, Musca spp., Fannia spp., Calliphora erythrocephala, Lucilia spp., Chrysomyia spp., Cuterebra sppT; Gastrophi- lus spp., Hyppobosca spp., Stomoxys spp., Oestrus spp., Hypoderma spp., Tabanus spp., Tannia spp.; 10 Bibio hortulanus, Oscinella £rit, Phorbia spp., Pe- gomyia hyoscyami, Ceratitis capitata, Dacus oleae, Tipulapaludosa, # z rzedu Siphonantera np. Xenopsylla cheopis, Ceratophyllus ,spp., z rzedu Arachnida np. Scorpio maurus, Latro- dectus mactansr z rzedu Acarina np.- Acarus siro, Argas spp., Or- nithodoros sjip., Derinanyssus gallinae, Eriophyes ribis, Phyllocoptruta oleivora, Boophilus spp., Rhi- picephalus spp., Amblyomma spp. Hyalomma spp., Ixodes spp., Psoroptes spp., Chorioptes spp., Sar- coptes spp., Tarsonemus spp., Bryobia praetiosa, Panonychus spp., Tetranychus spp.Substancje czynne mozna przeprowadzac w ^na- ne preparaty, takie jak roztwory, emulsje, "prosz^ ki zwilzalne, zawiesiny, proszki, srodki do opyla¬ nia, pianki, pasty, proszki rozpuszczalne, granu¬ laty, aerozole, koncentraty zawiesinowo-emulsyj- ne, pudry do materialu siewnego, substancje na¬ turalne i syntetyczne impregnowane substancja 30 czynna, drobne kapsulki w substancjach polime- rycznych i w otoczkach do nasion, ponadto pre- • paraty z palna wkladka^ takie jak naboje, ladun¬ ki i spirale dymne i inne oraz preparaty ULV do mglawicowego rozpylania na zimno i cieplo, 35 Preparaty te mozna wytwarzac w znany sposób, na przyklad przez zmieszanie substancji czynnej z rozcienczalnikami, a wiec cieklymi rozpuszczal¬ nikami, znajdujacymi sie pod cisnieniem skróplV 40 nymi gazami* i/lub stalymi nosnikami, ewentual¬ nie z zastosowaniem srodków powierzchniowej czynnych, na przyklad emulgatorów i/lub dysper- gatorów i/lub srodków pianotwórczych.W przypadku stosowania wody jako rozcienczal- 45 nika mozna stosowac na przyklad rozpuszczalniki organiczne jako srodki ulatwiajace rozpuszczanie.Jako ciekle rozpuszczalniki stosuje sie na ogól zwiazki aromatyczne, takie jak ksylen, toluen albo alkilonaftaleny, chlorowane zwiazki aromatyczne 50 lub chlorowane weglowodory alifatyczne, takie jak chlorobenzeny, chloroetyleny lub chlorek metyle- nu, weglowodory alifatyczne, takie jak cyklohek¬ san lub parafiny, na przyklad frakcje ropy nafto¬ wej, alkohole, takie jak butanol lub glikol oraz 55 ich etery i estry, ketony, takie jak aceton, mety- ldetyloketon, metyloizóbutyloketon lub cyklohek- sanon, rozpuszczalniki silnie polarne, takie jak dwumetyloformamid i sulfotlenek dwumetylowy, ,- oraz woda. , go Jako skroplone gazowe rozcienczalniki i nosniki stosuje sie ciecze, które sa gazami w normalnej temperaturze i pod normalnym cisnieniem, takie jak gazy aerozolotwórcze, takie jak chlorowcoweg- lowodory, a takze butan, propan, azot i dwutlenek 65 wegla. Jako stale nosniki stosuje sie naturalne110 898 maczki skalne, takie jak kaoliny, giinki, talk, kre¬ da, kwarc, atapulgit, montmorylonit lub ciernia okrzemkowa i syntetyczne maczki mineralne, takie jak kwas krzemowy o wysokim stopniu rozdrob¬ nienia, tlenek glinu i krzemiany. Jako stale nos¬ niki dla granulatów stosuje sie skruszone i frak¬ cjonowane maczki naturalne, takie jak kalcyt, marmur, pumeks, sepiolit, dolomit oraz syntetycz¬ ne granulaty z maczek nieorganicznycli i organicz¬ nych, jak równiez granulaty z materialu organicz¬ nego, takiego jak trociny, lupiny orzechów koko¬ sowych, kolby kukurydzy i lodygi tytoniu. Jako emulgatory i/lub srodki pianotwórcze stosuje sie emulgatory niejonotwórcze i anionowe takie jak estry polioksyetylenu i kwasów tluszczowych, ete¬ ry polioksyetylenu i alkoholi tluszczowych, na przyklad etery alkiloarylopoliglikolowe, alkilosul- foniany, siarczany alkilowe arylosulfoniany oraz hydrolizaty bialka. Jako dyspergatory stosuje sie na przyklad lignine, lugi posulfitowe i metyloce- luloze.Preparaty moga zawierac' srodki zwiekszajace przyczepnosc, takie jak karboksymetyloceluloza, polimery naturalne i syntetyczne, sproszkowane, ziarniste lub w postaci lateksu, takie jak guma arabska, alkohol poliwinylowy i polioctan winylu.Mozna równiez dodawac barwniki, takie jak pig¬ menty nieorganiczne, na przyklad tlenek zelaza, tlenek tytanu, blekit zelazowy i barwniki orga¬ niczne, takie jak barwniki alizarynowe, azowe i metaloftalbcyjaninowe, a takze substancje slado¬ we, takie jak sole zelaza, manganu, boru, miedzi, • kobaltu molibdenu i cynku.Preparaty zawieraja na ogól 0,1—95% wagowych substancji czynnej, korzystnie 0,5—90% wagowych.Nowe substancje czynne mozna stosowac jako takie, w postaci koncentratów lub w postaci pre¬ paratów uzytkowych uzyskanych przez dalsze ich rozcienczanie, a mianowicie jako gotowe do uzyt¬ ku roztwory, emulsje, zawiesiny, proszki, pasiy i granulaty. Srodki stosuje sie w znany sposób, jja przyklad przez podlewanie, spryskiwanie, spry¬ skiwanie mglawicowe, opylanie, posypywanie, za¬ prawianie na sucho, zaprawianie na wilgotno, za¬ prawianie na mokro, zaprawianie w zawiesinie lub inkrustowanie.Przy stosowaniu jako fungicydy na liscie steze¬ nie substancji czynnej w preparatach moze zmie¬ niac sie w szerokim zakresie. Na ogól wynosi ono 0,1—0,00001% wagowych, korzystnie 0,05—0,0001%.Do traktowania materialu siewnego stosuje sie korzystnie substancje czynna w ilosci 0,001—50 g na kg nasion, zwlaszcza 0,01—10 g.Jak juz wspomniano, srodki' wedlug wynalazku hamuja rozwój stawonogów (Arthropoda).W podanych nizej przykladacA wykazane je«t dzialanie hamujace rozwój Arthopoda nowych zwiazków. Bierze sie tu pod uwage wszelkie zmia¬ ny morfologiczne w rozwoju testowanych zwierzat, a mianowicie osobniki polowicznie przepoczwarzo¬ ne, niecalkowicie przeksztalcone larwy lub ga¬ sienice, wybrakowane skrzydla, powloki poczwa- rek u osobników dojrzalych itp. Sume morfolo¬ gicznych niedorozwojów wraz z osobnikami padly- mi w czasie zrzucania skóry lub metamorfozy okresla sie w procentach w stosunku do wszyst¬ kich osobników badanych.Przy wyzszych stezeniach wystepuja równiez wlasciwosci owadobójcze. 5 Nastepujace przyklady blizej wyjasniaja wyna¬ lazek.Przyklad I. Testowanie Fusicladium (jab¬ lon) — dzialanie zapobiegawcze.Rozpuszczalnik: 4,7 czesci wagowych acetonu. ia Emulgator: 0,3 czesci wagowych eteru alkiloary- lopoliglikolowego.Woda: 95 czesci wagowych.Substancje czynna w ilosci niezbednej do uzy¬ skania zadanego stezenia substancji czynnej w cie- 15 czy do opryskiwania miesza sie z podana iloscia rozpuszczalnika i koncentrat rozciencza podana iloscia wody zawierajacej wymienione dodatki.Ciecza do opryskiwania spryskuje sie do orosie- nia mlode sadzonki jabloni w stadium 4—6 lisci.Rosliny pozostawia sie w cieplarni w ciagu 24 go¬ dzin w temperaturze 20°C i przy wzglednej wil¬ gotnosci powietrza 70%. Nastepnie zakaza sie je wodna zawiesina zarodników Fusicladium dendri- ticum i hoduje w ciagu 18 godzin w komorze wil¬ gotnej w temperaturze 18—20°C przy wzglednej wilgotnosci powietrza 100%. Nastepnie rosliny po¬ nownie przenosi sie na okres 14 dni do cieplarni.Po uplywie 15 dni od zakazenia okresla sie stopien zaatakowania sadzonek. Uzyskane wartosci sza¬ cunkowe przelicza sie na wielkosci procentowe, przy czym 0% oznacza brak zakazenia, a 100% oznacza, ze rosliny sa calkowicie zakazone. Nowe zwiazki o wzorach 3 i 4 wykazuja w tym tescie v dobre dzialanie, przewyzszajace znacznie dzialanie preparatu porównawczego omówionego w znanym stanie techniki.Przyklad II. Testowanie Fusicladium (jab¬ lon) — dzialanie lecznicze.Rozpuszczalnik: 4,7 czesci wagowych acetonu.Emulgator: 0,3 czesci wagowych eteru alkilo- -arylo-poliglikolowego.Woda: 95 czfsci wagowych.Substancje czynna w ilosci niezbednej do uzy- skania zadanego stezenia substancji czynnej w cieczy do opryskiwania miesza sie z podana iloscia rozpuszczalnika i koncentrat rozciencza podana ilo¬ scia wody zawierajacej wymienione dodatki.Mlode sadzonki jabloni w stadium 4—6 lisci za- g, kaza sie wodna zawiesina zarodników Fusicladium dendriticum i hoduje w ciagu 18 godzin w komo¬ rze wilgotnej w temperaturze 18—20°C i przy wzglednej wilgotnosci powietrza 100%, po czym rosliny przenosi sie do cieplarni, gdzie zostaja osu¬ szone. Pp odmierzonym okresie czasu rosliny spry¬ skuje sie do orosienia ciecza do opryskiwania wy- * tworzona w wyzej opisany sposób.Nastepnie rosliny ponownie przeno*si sie do ciep¬ larni. Po uplywie 15 dni po zakazeniu okresla sie go stopien zaatakowania sadzonek jabloni. Uzyskane wartosci szacunkowe przelicza sie na wielkosci procentowe, przy czym 0% oznacza brak zakaze¬ nia, a 100% oznacza, ze rosliny zostaly calkowicie « zakazone. 65 Nowe zwiazki o wzorach 3 i 4 wykazuja w tym 20 25 30 35 40110898 9 10 tescie dobre dzialanie, przewyzszajace dzialanie preparatu porównawczego opisanego w znanym stanie techniki.Przyklad III. Dzialanie hamujace rozwój (test na dzialanie poprzez przewód pokarmowy).Testowany szkodnik: Plutella maculipennis (ga¬ sienice w IV stadium rozwoju) i— 20 sztuk Phaedon cochleariae (larwy w IV stadium rozwo¬ ju) — 20 sztuk Karma roslinna: kapusta (Brassica oleracea) Rozpuszczalnik: 10 czesci wagowych dwumetylo- formamidu Emulgator: 1 czesc wagowa monolaurynianu po- lioksyetylenosorbitanu.W celu uzyskania korzystnego preparatu sub¬ stancji czynnej miesza sie 2 czesci wagowe sub¬ stancji czynnej z podana iloscia rozpuszczalnika, emulgatora i taka iloscia wody, aby powstala 1% mieszanina, która rozciencza sie woda do zadane¬ go stezenia. Testowane szkodniki karmi sie az do chwili przeksztalcenia w osobniki dojrzale liscia- mi karmy roslinnej, które pokryte zostaly równo¬ miernym opryskiem mieszaniny substancji czynnej o zadanym stezeniu tak, aby uzyskac na lisciach podane w ppm (czesci na milion) ilosci substancji czynnej. Dla celów kontrolnych zwierzeta karmi sie liscmi pokrytymi jedynie rozpuszczalnikiem i emulgatorem.Nowe zwiazki podane w przykladach wytwarza¬ nia wykazuja w tym tescie skuteczne dzialanie* Nastepujace przyklady blizej wyjasniaja sposób wytwarzania substancji czynnej srodka wedlug wynalazku.Przyklad'IV. Zwiazek o wzorze 3. 34 g (oko¬ lo 0,2 mola) 4-hydroksy-l,l,5-trójmetyloindanu roz¬ puszcza sie w temperaturze pokojowej w 166 ml ligróiny i zadaje* 12 kroplami trójetyloaminy i 22 g (okolo 0,4 mola) izocyjanianu metylu. Po dwugo¬ dzinnym gotowaniu pod chlodnica zwrotna mie¬ le 15 20 25 30 35 40 szanine chlodzi sie. Roztwór reakcyjny przenosi sie na lód. Wytracone krysztaly odsysa sie, prze¬ mywa woda, suszy i przekrystalizowiije z ligrói¬ ny. Otrzymuje sie 38,6 g estru 1,1,5-trójmetylo-in- danyloweg4*4 kwa^su N-metylokarbaminowego o temperaturze topnienia 94,5—95,5°C.Przyklad V. Zwiazek o wzorze 4. 50 g (oko¬ lo 0,27 mola) 4-hydroksy-l,l,5,6-czterometyloindanu rozpuszcza sie w temperaturze^ pokojowej w 250 ml ligróiny i zadaje 15 kroplami trójetyloaminy i 30 g (okolo 0,53 mola) izocyjanianu metylu. Po 6-godzinnym gotowaniu pod chlodnica zwrotna mieszanine chlodzi sie i przenosi na lód. Wytraco¬ ne krysztaly odsysa sie, przemywa woda, suszy i przekrystalizowuje z ligróiny. Otrzymuje sie 50 g estru l,l,5,6-(£terQmetylo-indanylowego-4 kwasu N-metylo-karbaminowego o temperaturze topnie¬ nia 96,5—97,5°C.W sposób analogiczny, jak opisano w powyz¬ szych przykladach, otrzymuje sie nastepujace zwiazki o wzorze 1: Rl C2H6 | C2H5 R2 J CH3 CH3 R» CH3 H Temperatura topnienia °C °C 58,5—60,5 Temperatura * wrzenia °C/mm Hg 132/0,07 | Zastrzezenie patentowe Srodek ochrony roslin, zwlaszcza srodek grzy¬ bobójczy i hamujacy rozwój Arthropoda, znamien¬ ny tym, ze jako substancje czynna zawiera co naj¬ mniej jeden ester kwasu indan-4-ylo-N-alkilo-kar- baminowego o wzorze 1, w którym R1 oznacza rodnik alkilowy, a R2 i R3 oznaczaja atomy wo¬ doru i rodniki alkilowe. s110898 RL- R3- R2- R:- H3C- H3C- H3 C- O-CO-NH-R rm H3 WZdR /U r 1 /\ H3C CH3 WZdR 0-CO-NH- 1 \ li I W^\^ H3C/XCH, WZdR O-CO-NH- 1 lii 1 H3^VCH3 WZdR 1 2 -CH3 3 CH3 4 OH O-CO-NH-CH3 H3C-UO + CH.-N-C-0- H3C CH3 "J~ h3C 'CH3 SCHEMAT 1 OH | 0-CCHCl » ' H3C H3C-^ H,C-' Oq+ c,ci'^ 'X)u H3C CH3 H3^ CH3 SCHEMAT 2 0-CO-Cl 0-C0-NH-CH3 uaOo + CH3-NH2 -HCl H3C^CH3 ^ H3C/XCH3 SCHEMAT 3110 898 OH co- i£Oa 4- C0C12 — 2HCI H3C CH3 H3C H3C" ' /\ H3C CH3 SCHEMAT A co- H3C-|^ /\ H3C CH3 CH3— NH2 H3C/ || 0-CO-NH-CHb H3C CH, OH + H3C H3C n3 L CH3 SCHEMAT 5 PL PL PL

Claims (1)

1. Zastrzezenie patentowe Srodek ochrony roslin, zwlaszcza srodek grzy¬ bobójczy i hamujacy rozwój Arthropoda, znamien¬ ny tym, ze jako substancje czynna zawiera co naj¬ mniej jeden ester kwasu indan-4-ylo-N-alkilo-kar- baminowego o wzorze 1, w którym R1 oznacza rodnik alkilowy, a R2 i R3 oznaczaja atomy wo¬ doru i rodniki alkilowe. s110898 RL- R3- R2- R:- H3C- H3C- H3 C- O-CO-NH-R rm H3 WZdR /U r 1 /\ H3C CH3 WZdR 0-CO-NH- 1 \ li I W^\^ H3C/XCH, WZdR O-CO-NH- 1 lii 1 H3^VCH3 WZdR 1 2 -CH3 3 CH3 4 OH O-CO-NH-CH3 H3C-UO + CH.-N-C-0- H3C CH3 "J~ h3C 'CH3 SCHEMAT 1 OH | 0-CCHCl » ' H3C H3C-^ H,C-' Oq+ c,ci'^ 'X)u H3C CH3 H3^ CH3 SCHEMAT 2 0-CO-Cl 0-C0-NH-CH3 uaOo + CH3-NH2 -HCl H3C^CH3 ^ H3C/XCH3 SCHEMAT 3110 898 OH co- i£Oa 4- C0C12 — 2HCI H3C CH3 H3C H3C" ' /\ H3C CH3 SCHEMAT A co- H3C-|^ /\ H3C CH3 CH3— NH2 H3C/ || 0-CO-NH-CHb H3C CH, OH + H3C H3C n3 L CH3 SCHEMAT 5 PL PL PL