Przedmiotem wynalazku jest -sposób wytwarza¬ nia szkla oraz urzadzenie do wytwarzania szkla, majace podluzny element nakladajacy, sluzacy do nakladania stopionej metalowej masy na górna powierzchnie przesuwajacej oie szklanej tasmy.Urzadzenie to stosuje sie w celu nadania wstep¬ nie okreslonych wlasnosci górnej /powierzchni szklanej tasmy, przez wprowadzanie do szkla pierwiastka lub pierwiastków z masy stopionego materialu, tktóra utrzymuje sie w [stycznosci z górna powierzchnia przesuwajacej sie szklanej tasmy za pomoca stopionej masy przylegajacej do dolnej poiwierzchni nakladajacego elementu.Wedrówke do iszkla pierwiastka lub pierwiast¬ ków ze i&topionej masy, która moze stanowic sto¬ piony metal lub stop, reguluje sie na przyklad przez regulowanie warunków utleniania na po¬ wierzchni styku szkla i masy. Czesciej stosuje sie metode elektrolityczna, w której nakladajacy ele¬ ment dziala jako elektroda i jest podlaczony jako anoda tak, ze prad przeplywa od stopionej masy przez szklo, które w temperaturze obrólbki prze¬ wodzi [prad elektryczny realizujac regulowana we¬ drówke jonów pierwiastka lub pierwiastków ze stopionej masy do górnej powierzchni szkla.W praktyce stwierdzono, ze dolna powierzchnia elementu nakladajacego ulega erozji, zwlaszcza jezeli material z którego jest on wykonany roz¬ puszcza sie elektrolitycznie w stopionej masie1. E- lektroli/tyczny roztwór materialu elementu nakla- 10 18 20 25 30 2 dajacego w stopionej masie moze sluzyc do Lod- dzielenia go od stopionej masy. Niestety erozja moze prowadzic takze do niejednolitej obróbka szkla. Przednia i tylna powierzchnia dolnej czesci elementu nakladajacego, rozpatrujac powierzchnie wzgledem kierunku przesuwu szklanej tasmy, a zwlaszcza tylna powierzchnia, sa szczególnie po¬ datne na erozje. Erozja przedniej i tylnej krawe¬ dzi dolnej powierzchni elementu nakladajacego powoduje, ze zmniejsza isie wymiar stopionej ma^ sy w kierunku przesuwu szklanej tasmy. Erozja ta a stad i zwezenie jest rózne na szerokosci szklanej tasmy powodujac nierównomierna ob¬ róbke iszkla. Dla utrzymania jednolitej obróbki wymienia sie element nakladajacy, co powoduje w konsekwencji strate czasu wytwarzani oraz zmniejszenie ilosci obrobionego produktu.Dla unikniecia tego zuzywania oraz utrzymania stalej dlugosci stopionej masy liczac w kierunku przesuwu szklanej tasmy w dluzszych okresach czasu stosowano element nakladajacy z co naj¬ mniej tylna krawedzia wykonana z materialu, który jest bardziej odporny na zuzywanie przez stopiona mase niz pozostala czesc elementu na¬ kladajacego. Ta czesc krawedziowa ma postac wkladki zaklinowanej w elemencie nakladaja¬ cym.Celem wynalazku jest unikniecie wad zwiaza¬ nych ze zuzywaniem sie dolnej powierzchni ele* mantu nakladajacego przez kontrole dlugosci sto- 108 3453 108 345 pionuj masy w kierunku przesuwu tasmy w celu utaymania tej dlugosci na stalym poziomie, u- wzgledniajac erozje dolnej powierzchni elementu nakladajacego, która jest wieksza na przedniej i tylnej krawedzi .elementu nakladajacego; Zgodnie ze sposobem wedlug wynalazku zwil- zalny obszar elementu nakladajacego co najmniej czesciowo otacza sie za pomoca powloki z mate¬ rialu niezwilzalnego stopiona masa.Zgodnie z rozwiazaniem wedlug wynalazku kjsztalt zwilzalnego obszaru elementu nakladaja¬ cego' jest co najmniej czesciowo wyznaczony przez otaczajaca powloke z materialu niezwilzalnego stopiona masa." V ¦ ei Korzystnie niezwilzalna powloka wyznacza na zwilzainym obszarze elementu nakladajacego po¬ zadany wzór* * Zwilzalny obszar utworzony jest przez dolna powierzchnie elementu nakladajacego, a niezwil- zalna jjowloka znajduje sie na co najmniej jed¬ nej krawedzi dolnej powierzchni elementu na¬ kladajacego. ^ _ Korzystnie dolna powierzchnia elementu na¬ kladajacego jest plaska i jest usytuowana w po¬ blizu' powierzchni szklanej tasmy, a niezwilzal¬ na powierzchniowa powloka znajduje sie na bo¬ cznych powierzchniach elementu nakladajacego, siegajac do krawedzi dolnej powierzchni.Korzystnie element nakladajacy ma prostokat¬ ny przeikrój poprzeczny, plaska, dolna powierz¬ chnie, oraz dwie boczne powierzchnie, przy czym niezwilzalna powloka znajduje sie na co naj¬ mniej jednej z bocznych powierzchni elementu nakladajacego.Korzystnie niezwilzalna powloka jest usytuowa¬ na -wokól krawedzi plaskiej, dolnej powierzchni elementu nakladajacego oraz na czesci dolnej powierzchni.Korzystnie krawedz przeciecia dolnej powierz¬ chni z jedna z bocznych powierzchni elementu nakladajacego jest sfasonowana a niezwilzalna powloka otacza sfazowana powierzchnie.Korzystnie obie boczne powierzchnie elemen¬ tu nakladajacego isa zaopatrzone w niezwilzalna powloke.W rozwiazaniu alternatywnym niezwilzalne po¬ wloki sa usytuowane wokól obu krawedzi dol-t nej powierzchni elementu nakladajacego oraz na czesci dolnej powierzchni.Korzystnie obie krawedzie bocznej powierzchni sa sfazowane, a niezwilzalne powloki sa usytu¬ owane na ^powierzchniach faz. < .Zwilzalny obszar elementu nakladajacego ma okreslony ksztalt zawierajacy co najmniej jed¬ na Wklesla czesc, przy czym powierzchnia ele¬ mentu nakladajacego w poblizu zwilzalnego ob¬ szaru, W miejscu gdzie znajduje sie wklesla czesc, ma niezwilzalna powloke.Korzystnie niezwilzalna powloka jest wykona¬ na z chromu i ma zewnetrzna powierzchnie z tlenku chromowego', zas masa stopionego metalu przylega do zwilzalnego obszaru elementu na¬ kladajacego, - Korzystnie element nakladajacy ma postac po¬ dluznego pretu wykonanego z metalu rozpuszczal- 20 28 30 nego w masie stopionego metalu, przy, czyim na dluzszych bocznych powierzchniach preta znaj¬ duja sie chromowe powloki. Prat stanowi pod¬ luzny miedziany pret o prostokatnym przekroju ¦ poprzecznym, którego dluzsze boczne powierzch¬ nie Korzystnie na obu dluzszych, bocznych powierz¬ chniach elementu nakladajacego znajduje sie spój¬ na powloka, o zewnetrznej powierzchni niezwil- !• zalnej stopiona masa.Korzystnie dluzsze, boczne powierzchnie ele¬ mentu nakladajacego sa platerowane chromem.Przedmiot wynalazku zostal uwidoczniony w "' przykladzie .wykonania na rysunku, na którym iis fig. i przedstawia urzadzenie do wytwarzania szkla flotacyjnego w pionowym przekroju uka-' zujac element nakladajacy piraz stopiona mase przylegajaca do ,tegp elementu, fig. «2 v^— ele¬ ment nakladajacy z fig. 1 w przekroju^ fig. 3 — element - nakladajacy w przekroju, majacy zu¬ zyta dolna powierzchnie elementu nakladajace¬ go, fig..i4 *-?" schematycznie stan zuzycia dolnej powierzchni elementu nakladajacego, fig. 5 — dla porównania stan .elementu nakladajacego bez ochrony w; p*ostaci niezwilzalnej powierzchnio¬ wej warstwy po identycznym okresie czasu, fig. 6 —. elemenV nakladajacy w innym przykladzie wykonania, w przekroju, fig. 7 — element *" na- kladajacy w kolejnym przykladzie wykonania, w przekroju, fig. t8 — dolna powierzchnie elementu nakladajacego, w widoku, fig. , 9 — dolna po- , wierzchnie elementu nakladajacego z niezwilzal¬ na warstwe ograniczajaca zwilzalny obszar na¬ kladania wzoru na powierzchnie szkla, w wi- 35 doku.Na fig. 1—3 pokazana jest kapiel 1 stopionego metalu, na przyklad cyny lub stopu cyny, w którym dominuje cyna, która znajduje sie w podluznej wannie skladajacej sie z podstawy 2, 40 bocznych scian 3 oraz koncowych scian ii 5 usytuowanych odpowiednio na wlocie i na wy¬ locie wanny. Nad wlotowa koncowa sciana 4 znaj¬ duje sie lej 6, którym wiewa sie stopione szklo 7 na powierzchnie 8 kapieli stopionego metalu *3 regulujac ilosc doprowadzanego szkla za pomo¬ ca zastawki 9. Nad wianna jest umieszczony dach 10 ograniczajacy przestrzen 11 ponad kapiela, do której poprzez kanaly 13 doprowadza sie atmo¬ sfere ochronna, na przyklad mieszanine azotu w w ilosci 95% objetosciowych i wodoru w% ilosci 5°/o objetosciowych.Szklana itasme 14 formuje sie ze stopionego szlia 7 wlewanego na powierzchnie kapieli w znany sposób, a nastepnie tasme przesuwa sie w naprzód wzdluz powierzchni 8 kapieli. przykla¬ dajac do koncowej czesci tasmy wychodzacej z wylotowego konca wanny isile ciagnaca za po¬ moca pociagowych rolek 15. Tasme 14 podczas przesuwu do przodu chlodzi sie az do jej diosita- 60 tecznego zesztywnienia ttaJk, aby mozna bylo zdjac w stanie nieuszkodzonym z powierzchni kapfieli.W poblizu wylofou zbiornika stopiona mase 16 utrzymuje sie w stycznosci z .górna powierzch¬ nia 17 szklanej tasmy 14. Stopiona mase 16 sta- w nowi zwykle ©topiony metal lub' stop przezna-4 i czony do modyfikowania górnej powierzchni 17 szklanej tasmy 14. Stopiona masa 16 nie zwilza powierzchni szklanej tasmy 14 i jest utrtymy- , wana przez sile przylegania ido zwilzalnej dol¬ nej powierzchni 18 podluznego elemenltu nakla¬ dajacego 19, który w przekroju poprzecznym (Jak pokazano na rysunku) ma ksztalt prostokata, ograniczonego dolna powierzchnia 18 oraz pio¬ nowymi bocznymi powierzchniami 20 i. 21. Gdy element nakladajacy 19 jest usytuowany w zbior¬ niku z dolna powierzchnia 18 tiuz ponad droga przesuwu górnej powierzchni ,17 szklanej tasmy 14, wówczas pionowa boczna ipowierzchnia 20 lezy z itylu a pionowa boczna powierzchnia 21 lezy z przodu patrzac w kierunku przesuwu tas¬ my.Element najkladajacy 19 ma glowice 22 otrzy¬ mywana w klocku 21, któfy jest zawieszony na wieszakach 24 przytwierdzonych do belki 25 * * ¦ chlodzonej woda, która jest utiaieszczóna *na ca¬ lej* szerokosci kapieli' i podparta ma stojakach, znajdujacych sie po obu stronach zbiornika. * Za pomoca wieszaków mozpa ustalac i&loze- nie elementu nakladajacego. Zwykle zachowuje sie szczeline pomiedzy dolna powierzchnia 18 ele¬ mentu nakladajacego oraz górna powierzchnia 17 szklanej tasmy 14 o jednakowej szerokosci, na przyklad 3 do 4 mm.W przykladzie wykonania, w którym wlasnosci odbijania swiatla slonecznego przez szlklo uzy¬ skuje sie przez wedrówke^ jonów miedzi i olo¬ wiu do górnej powierzchni 17 szklanej tasmy 14 w celu ich pózniejszej redukcji na tej po¬ wierzchni, stopiona mase 16 stanowi stop mie- dziowo^olowiowy zas podluznym elementem na- kladajacyin 19 jest podluzny miedziany pret. Dol¬ na miedziana powierzchnia 18 preta jest zwil¬ zana stopem a miedziany pret jest polaczony ele¬ ktrycznie z nie pokazanym zródlem pradu w taki ispolsób, ze element naklaidaijaicy 19 pelni role anody. Z drugiej strony zródlo pradiu elek¬ trycznego jest, polaczone z. elektroda. 26, która jest zanurzana *w kajpieli, 1 Istopionego metalu w pobliziu elementu nakladajacego 19. Prad ply¬ nie od elementu nakladajacego 19 poprzez sto¬ piona mase 16 oraz szklana tasme 14 do kapieli 1 stopionego metalu. Jony miedzi i olowiu we- • druja od stopionej masy 16 do powielrzchnl 17 tasmy 14. Miedz w stopionej malsie 16 jest uzu¬ pelniana' roztworem * miedzi z dolnej powierzchni'' 18 elementu naklada!]acego. Olów w stopionej malsie 16 moze byc luzupelniony albo przez nie pokazana mala szczeline w elemencie naklada¬ jacym 19 "lub przez doprowadzenie granulek olo¬ wiu na powietrachnie szklanej taismy 14 przed ele¬ mentem nakladajacym w celu gstopienia ich . na powierzchni tasmy 14 i ewentualnego wniknie¬ cia do. stopionej masy 16.Zuzycie dolnej powierzchni elemenltu naklada¬ jacego 19 wystepuje zwlaszcza na tylnej i przed¬ niej krawedzi elementu. W celtu regulacji ksztal¬ tu warstwy stopionej masy 16, pomimoi takie¬ go zuzycia na tylnej i przedniej krawedzi jak pokazano na fiiig. 3, powierzchniowy obszar ele¬ mentu nalkladajaceigo zwilzony stopiona masa 16 10 15 20 25 108 345 l * jest co najmniej. czeMowo, korzystnie calkowt- cie otoczony powierzchniowymi warstwami ma¬ terialu niezwilzonego stopiona masa 16. Te nie- zwilzone warstwy to powloki 27 i 28 z chro- miu, które znajduja sie na pionowych, bocznych powierzchniach 20 i 21 elementu nakladajace¬ go. Chromowe 'ifcowloki sa Tkorzystnie nalozKfae na drodze platerowania na boczne powierzchnie 20 i 21, przy czym na rysunku grubosc powloA; zostala dla wyrazistosci wyolbrzymiona. Podczas gdy powloki sa pokazane na calej wysokosci dluz¬ szych powierzchni bocznych elementu nakladaja¬ cego to nalezy zazoaiczyc, ze nie ma potrzeby stosowania powlok siegajacych do samej, góry tych powierzchni.Na platerowanych chromeni bocznych powierz¬ chniach preta w czasie transportu do miejsca Tistawienia w*' uiraadzenioi a naistejpnie w czasie wygrzewania po' zamocowaniu w urzadzeniu w obecnosci szczatkowych ilosci tleniu i pary wod¬ nej, które wystepuja w atmosferze w przesitirze- ni 11 ponad kajpiela, powistaja powloki 29 z tlenku chromowego, które nie sa zwiilzalne przez stopiona mase 16 w postaci stopu miedziowo- -olowiowego..Chromowa powloka jest spójna i dlatego two¬ rzy zewnetrzna powierzchnie, która nie jest zwil¬ zana przez stopiona metalowa mase. Stwierdzo¬ no takze, ze gdy nastajpi zuzycie lub erozja zwil¬ zonej dolnej powierzchni 18 elementu naklada¬ jacego do apostaci pokazanej na fig. 3, wów¬ czas nadal istnieje dostateczna adhezja stalej mie¬ dzi do wewnetrznych powierzchni chromowych powlok 29 zapewniajac, ze zewnetrzne powierz¬ chnie powlok sa zwilzane przez stopiona mase , 16 w postaci stppu miedziowo-olowiowego. Oz¬ nacza to, ze ksztalt stopionej masy 16 jest utrzy¬ mywany i pomimo zuzycia dolnej powierzchni 18 elementu nakladajacego, jego warstwa po¬ wierzchniowa zwilzalna przez stopiona mase 16 jest nadal wyznaczana przez platerowane chro¬ mem jpowloki 27 i 28. Na fiig. 4, przedstawiono zarys przekroju ele¬ mentu nakladajacego. 19 wedlug wynalazku* po 16 godzinnym stosowaniu. Nastapilo znaczne zu¬ zycie w rejonie tylnej krawedzi elementu na¬ kladajacego lecz spójna „chromowa powloka 28 jest nietknieta i stopiona masa 16 zwilza wew¬ netrzna powierzchnie powloki, która w ten spo¬ sób pomimo zuzycia kontroluje ksztalt stopio¬ nej masy, poniewaz zwilzanie elementu nakla¬ dajacego 19 'Stopiona masa 16 nastepuje tylko w granicach okreslonych przez niezwiizome wy¬ stajace powloki 29 chromowych powlok 27, 28, . które znajduja sie na zewnatrz elementu nakla¬ dajacego 19. - Dla porównania fig. 5 przedstawia ksztalt nie- chronionego elementu nakladajacego 19 po 16 godzinnym stosowaniu. Me ma zadnej mozliwosci utrzymywania ksztaltu stopionej masy 16, po¬ niewaz masa ta wspina sie do'.góry dla utrzy¬ mania zwilzalnosci z erodowana dolna powierz¬ chnia 18 elementu ^lakladajacego 19.Chromowe powloki 27 i 28 moga byc nano¬ szone innymi metodami niz galwanskrznie, na 35 40 45 50 55 60 W108 7 przyklad przez natryskiwanie plazmowe. Alterna¬ tywnie (powloki tlenku chromowego m.ozna na¬ kladac przez 'bezposrednie natryskiwanie bez two¬ rzenia posredniej powloki chromowej.Powloki z innych materialów niezwilzalnych stopiona masa 16 moga byc stosowane w wa¬ runkach procesu flotacyjnego, to jest gdy tem¬ peratura zawiera sie w igrainicach od G00°C do 960°C. W raizie wajtplilwolsci ziwiizaflmosc konkre¬ tnej powloki mozna latwo okreslic za .pomoca prostej próby. Na powloke stosuje sie metale, wegliki metali i Ibromki metali, na przyklad we¬ glik chromowy, borek chromowy, tlenek glino¬ wy lub borek cyrkonowy, czyli obojetne materia¬ ly ogniotrwale. Materialy te stosiuje sie natrys¬ kujac powloki o (grubosci odjpowiadaljacej gra¬ nulacji tych materialów.Zwykle pnzy zastosowaniu * powierzchniowych powlok 27 d 28 z. chromu, igruJbosc Jen moze wy¬ nosic od 0,001 imim do 0,100 mm, korzystnie od 0,01125. mm do 0,05 mm. Stwierdzono, ze chro¬ mowe powloki o powyzszej grubosci w prak¬ tyce zachowuja swój ksztalt, taki jak pokaza¬ no ma fiig. 4 w dlugim okresie czasu, na przy¬ klad w ciagu 24 sodlzin ilub nawet do 48 go¬ dzin. Z czasem wystepuja ubytki dolnej krawe¬ dzi chromowej powloki, zwlaszcza z tylnej po¬ wloki 28. Powoduje to znaczne zwiekszenie trwa¬ losci elementu nakladajacego dzialajacego jako anoda, poniewaz w przeszlosci niectaonliony ele- memt nakladajacy musial byc wymieniany po okolo 8 godzinach stosowania, poniewaz po ujply- wie 8 godzin wady obróbki powierzicihni szkla¬ nej tasmy stawaly sie widoczne. Byly one wy¬ nikiem erozji tylnej krawedzi elementu nakla¬ dajacego.Chociaz erozja tylnej krawedzi jest bardziej klopotliwa, to nalezy równiez zwrócic uwage na erozje przedniej krawedzi. Eiig. 4 pokazuje jak chromowa powloka 27 na przedniej bocznej po¬ wierzchni 20 elementu nakladajacego 19 zabez¬ piecza polozenie przedniej granicy stopionej ma¬ sy 16.Elementy nakladajace wedlug wynalazku ma¬ ja wieksza trwalo-sc old poprzednio stosowanych i znaczne zmniejszenie czestotliwosci wymiany tych elementów stanowi powazna zailete, ponie¬ waz szklana tasma jest nieobrobiona na dlu¬ gosci powstalej podczas wymiany elementu na¬ kladajacego.Element nakladajacy 19 jest wykonany, z nie- reagujacego metalu, ma przyklad metalu, z gru¬ py platynowców lub miedzi, srebra, mosiadzu, brazu, stali lub stopów miedzi lub srebra.Jako stopione metale tworzace stopiona mase 16 stosuje sie cyne, olów, bizmut, ind, cynk .lub tal.Jako stopy (tworzace stopiona maise ltf stosu¬ je sie stopy cyny, olowiu lulb bizrniutai jako me¬ tale bedace rozpuszczalnikami dla litu, sodu, po¬ tasu, ' cynku, magnezu, miedzi lub srebra,. Wy¬ nalazek stosuje sie szczególnie efektywnie uzy¬ wajac wolframowy element nakladajacy z chro¬ mowymi powlokami na pionowych bocznych po- 345 * iwierzcthniach oraz stopiona mase w postaci sto¬ pu bizmutu zwilzajacego wolframowy pret.Niezaleznie od materialów ptosowanych zarów¬ no na element nakladajacy 19 lak i stopiona 5 mase 16 uzyskuje sie polepszenie trwalosci na¬ wet wówczas, gdy tylko na tylnej pionowej bo¬ cznej powierzchni 21 preta znajduje sie niezwil- zalna powloka 28. Jednakze korzystnie na obu dluzszych 'bocznych powierzchniach 20 i 21 sto- 10 suje sie niezwilzalne powloki 27 i 28.Fig. 6 przedstawia zmodyfikowany przyklad wykonania elementu nakladajacego' 19, w któ¬ rym element nakladajacy 19 jest zaopatrzony w niezwilzalne powloki 27 i 28, które pokrywaja 15 nie tylko boczne powierzchnie. 20 i 21 elementu 19 i siegaja krawedzi zwilzailnej dolnej powierz¬ chni 18 lecz maja czesci 30, 31 umieszczone wo¬ kól oibu dluzszych krawedzi plaskiej powierzch¬ ni dolnej 18, oraz na samej plaskiej powierz- 20 chni 18. Srodkowy obiszar dolnej powierzchni 18 zwilzalny stopiona masa 16 jest w ten sposób ograniczony z przodu i z tylu niezwilzalnymi czesciami 30 i 31 powierzchniowych powlok 27 i 28. Gdy niezwiilzalna, powierzchniowa powloka znajduje sie tylko na powierzchni 21 elementu nakladajacego 19, to powloka ta moze rozcia¬ gac sie wokól tylnej krawedzi elementu nakla¬ dajacego 19 oraz na tylnej czesci dolnej powierz¬ chni 18 elementu nakladajacego 19.Czesc 30 i 31 niezwilzalnych powierzchnio¬ wych powlok zabezpieczaja jprzed erozja elemen¬ tu nakladajacego 19 poza powlokami 27 i 28 na bocznych powierzchniach oraz pomagaja zabez¬ pieczyc przed zgnieceniem dolnych czesci powle¬ czonych, bocznych powierzchni 20 i 21 elementu nakladajacego 19.Na fig. 7 przedstawiono przyklad wykonania, w którym przednia i tylna krawedz elementu 40 nakladajacego sa sfazowane w miejscu przeciecia sie dolnej plaskiej powierzchni 18 z pionowymi [bocznymi powierzchniami 20 i 21. Niezwilzalne powloki 27 i 28 znajduja sie na powierzchniach faz 32 i 33. Pomaga to w zabezpieczaniu przed 4B zgnieceniem (krawedzi elementu nakladajacego w wyniku erozji.W przypadku zastosowania niezwiilzalnej po¬ wloki 28 wylacznie na bocznej powierzchni 21 stosuje sie powleczona faze 33 tylko na tylnej 50 krawedzi. W pewnych zastosowaniach korzyst¬ ne jest nalozenie niezwilzalmej powierzchniowej powloki 27 tylko na jednej bocznej powierz¬ chni elementu nakladajacego 19.Stwierdzono, ze stosowanie niezwilzalnych po- 58 iwierzcihniowych powlok na elemencie naklada¬ jacym 19 dla umkniecia erozji dolnej powierz¬ chni 18 tego elementu jest prostsze i bardziej wygodne niz znane rozwiazania, na pnzyklald sto¬ sowanie wkladek odpornych na zuzycie.•• Oprócz prostego elementu nakladajacego 19 po¬ kazanego na fig. 1—7 w postaci podluznego pre¬ ta o prostokatnym przekroju poprzecznym, który zwykle 'stosuje sie do nakladania jednolitej po¬ wloki na górnej powierzchni szklanej taJsmy w • wyniku wedrówki . jonów ze stopionej masy lffiOS 345 9 -10 róbki powierzchni walcowanej tasmy szklanej lub pionowo •ciagnionej tasmy szklanej. W 'takich roz¬ wiazaniach stosuje sie elementy wyznaczajace dro¬ ge przesuwu szklanej tasmy, zwykle w postaci 5 przenosnika dla iszikla z elementami pociagowy¬ mi do przesuwania, szklanej tasmy wzdluz tej drogi, przy .czym podluzny element nakladaja¬ cy, majacy zwilzalny powierzchniowy obszar o (ksztalcie co najmniej czesciowo ograniczonym po- 10 wierzeliniowa powloka z materialu niezwilzalne- go stopiona majsa, jeisit zamontowany w poblizu drogi przesuwu (szklanej tasmy nakladajac sto¬ piona mase. na powierzchnie szklanej tasmy. do powierzchni 17 szkla, wynalazek obejmuje takze element nakladajacy 19, który ma ksztalt wzioirndika 'wprowadzanego do szkla po wylaczeniu doplywu energii elektrycznej do elementu na¬ kladajacego 19. W przypadku takich zastoso¬ wan powloka moga sluzyc nie tylko dla zapo¬ biezenia erozji lecz równiez do ustalenia ksztal¬ tu warstwy stopionej masy przylegajacej do dol¬ nej powierzchni elementu nakladajacego.Fig. 8 przedstawia element nakladajacy w po¬ staci ksztaltowego' preta 34 z miekkiej stali, który zawiera wklesle czesci 35. Na tylnej powierz¬ chni preta znajduje sie chromowa powloka 36 o niezwilzalnej powierzchni z tlenku chromo¬ wego. vJaiko stopiona mase 16 stosuje sie sto¬ piony ind, który przylega do ksztaltowej dol¬ nej powierzchni elementu nakladajacego i ksztal¬ tem odpowiada scisle ksztaltowi tej dolnej po¬ wierzchni. Stwierdzono, ze zastosowanie niezwil¬ zalnej powloki zwieksza dokladnosc odwzorowa¬ nia ksztaltu warstwy stopionej masy 16 wzgle¬ dem ksztaltu dolnej powienzefoni elementu na¬ kladajacego w postaci preta 34 gdyz stopiony ind traci tendencje do zalewania wkleslych czesci 35 elementu nakladajacego 34 jaik pokazano prze¬ rywana linia 37.Wzór moze równiez powstac na plaskiej dol¬ nej powierzchni elementu nakladajacego 19, o prostokatnym przekroju poprzecznym, przez na¬ kladanie niezwilzalnej powierzchniowej powloki o odpowiednim ksztalcie. Ksztalt warstwy sto¬ pionej masy 16 jest okreslony przez ksztalt po¬ wierzchniowego obszaru dolnej powierzchni 18, która jest zwilzana stopiona masa. Ten zwil¬ zamy powierzchniowy obszar jest ograniczony wokól powloka, która jest selektywnie nalozona na powierzchnie elementu nakladajacego. Fig. 9 przedstawia dolna powierzchnie 18 elementu na^ kladajacego ze zwilzalnego materialu, na przy¬ klad preta z miedzi, stosowanego ze stopiona ma¬ sa w postaci 'stopu miedziowo-olowiowego. Nie- zwilzalna powierzchniowa powloka, która jest na¬ kladana na doilna powierzchnie, elementu nakla¬ dajacego, niezaleznie od niezwilzalnych powierz¬ chniowych powlok na bocznych powierzchniach tego elementu, utworzona jest przez pewna ilosc powlokowych obszarów 38 o trójkatnym ksztal¬ cie, które sa rozmieszczone wzdluz obu bdków dolnej powierzchni. Powlokowe obszary 38 wispól- nie ograniczaja zwilzany powierzchniowy obszar 39 o pozadanym ksztalcie, w tym przypadku rzad lezacych obok siebie osmiokajtow.Stopiona masa przylegajaca ido dolnej powierz¬ chni ma ksztalt rzedu ustawionych obok siebie osmiokatow i odpowiednie wlaczenie pradu elek¬ trycznego powoduje miodyKikowanie powierzchni szkla przez wytwarzanie na (powierzchni szkla wzorzystych elementów o ksztalcie odpowiada¬ jacemu ksztaltowi stopionej mais-y.Podluzny element nakladajacy wedlug- wyna¬ lazku mozna stosowac do nalkladaniia stopionej masy na powierzchnie szklanej tasmy przezna¬ czonej do obróbki stopiona masa w procesie in¬ nym niz proces flotacyjny, na przyklact do ob- Z astrzie zemia (patentowe 1. Sposób wytwarzania szkla, w którym po¬ wierzchnie przesuwanej taismy sziklanej obrabia sie stopiona masa, która przylega do zwilzalnego obszaru podluznego elementu nakladajacego, u- sytuowanego w poblizu powierzchni tasmy szkla¬ nej, znamienny tym, ze ziwilzalny obszar ele¬ mentu nakladajacego co najmniej czesciowo ota¬ cza sie powloka z materialu niezwiilzalnego sto¬ piona masa. 2. Urzadzenie do wytwarzania .szkla zawieraja¬ ce wanne, mieszczaca kapiel stopionego metalu, zespól doprowadzajacy do wanny atmosfere och¬ ronna, zespól do przesuwania taismy szkla oraz element nakladajacy, przy czym element nakla¬ dajacy doprowadzajacy do stycznosci stopionej masy z powierzchnia przesuwanej tasmy szkla¬ nej ma postac podluznego elementu majacego ob¬ szar zwiilzalny przez stopiona mase, ,do którego podczas pracy przylega istopiona masa oraz co najmniej tylna ikraweidz odporna na zuzycie, znamienny tym, ze ksztalt zwilzalnego obszaru jest co najmniej czesciowy wyznaczony przez ota¬ czajaca powloke (27, 28) z materialu miezwilzal- nego stopiona masa 1(16). 3. Urzadzenie wedlug zaistrz. 2, znamienne tym, ze niezwiilzalna powloka wyznacza pozadany /wzór na zwilzalnym obszarze elementu nakladajacego (19). 4. Urzadzenie wedlug zaistriz. 2, znamienne tym, ze zwilzalny obszar (utworzony jest przez dolna powierzchnie (18) elementu nakladajacego (19), a niezwilzalna powloka (27, 28) znajduje sie na co najmniej jednej krawedzi dolnej powierzchni (18)." 5. Urzadzenie wedlug zaistrz. 4, znamienne tym, ze dolna powierzchnia (18) elementu nakladajace¬ go (19) jest plaska i jest usytuowana w poblizu powierzchni (17) szklanej tasmy (14), a niezwil¬ zalna powierzchnliowa powloka (27, 28) znajduje sie na bocznych powierzchniach elementu (19), siegajac do ikraiweidzi dolnej powierzchni (18). 6. Urzadzenie wedlug zaistrz. 5, znamienne tym, ze element nakladajacy (19) ma prostokatny prze¬ krój poprzeczny, plalslka, dolna powierzchnie (18), oraz dwie boczne powierzchnie (20, 21), przy iczym niezwilzailna powloka (27, 2S) znajduje sfie na co najmniej jednej z bocznych powierzchni (20, 21) elementu nakladajacego (19). 20 25 31 35 40 45 50 55 60108 345 11 12 7. Urzadzenie wedlug zastnz. 6, znamienne tym, ze niezwilzalna powloka (27, 28) jest 'usytuowa¬ na'wokól Ikrawedzi plaskiej, dolnej •powierzchni (18) elemenitu nakladajacego <19) 'oraz na czesci dolnej powierzchni (18). 8. Urzadzenie wedlug zastrz. 6, znamienne tym, ze 'krawedz przeciecia dolnej* powierzchni - (18) z jedna z bocznych powierzchni (20, 21) jest sfa- zowana a niezwilzalna powloka (27, 28) otacza sfazowana powierzchnie. 9. Urzadzenie wedlug zastrz. 6, znamienne tym, ze obie boczne powierzchnie (20, 21) elementu nakladajacego (19) sa zaopatrzone w niezwilzal¬ na powloke (27, 28). 10. Urzadzenie wedlug zastrz* 9, znamienne tym, ze niezwilzalne powloki (27,*: 28) sa usytuowane ¦ wokól obu krawedzi dolnej powierzchni (18) oraz na czesci *dolnej jpowaerzichni (18). 11. Urzadzenie wedlug zaiste. 9, znamienne tym, ze obie krawedzie bocznej powierzchni (18) sa ' s£azowane, a ; niezwilzalne powloki (27, 28) sa usytuowane na powierzchniach faz (32, 33). 12. Urzadzenie wedlug zastrz. 1\1, znamienne tym, ze zwilzalny obszar elemenitu nakladajace¬ go (19) ma okreslony ksztalt zawierajacy co naj¬ mniej jedna wklesla czesc (35)t przy czym po^ wierzchnia elemenitu mafkladajacego (19) w pobli¬ zu .ziwilzalnego obszaru w miejscu gdzie znaj- 10 15 20 29 duje sie wklesla czesc (35) ma niezwilzalna po¬ wloke. : -- 13. Urzadzenie wedlug zasitrz. .12, znamienne tym, ze niezwilzalna powloka (27, 28) jest wy¬ konana z chromu i ma zewnetrzna powierzchnie z. tlenku jcnromowego, zas malsa (16) stopionego metalu przylega do zwilzalnego obszaru elemen¬ tu nakladajacego (19). 14. Urzadzenie wedlug zastrz. (13, znamienne tym, ze element nakladajacy (19) ma postac po¬ dluznego preta wykonanego z metiafti rozpusz¬ czalnego w masie (16) stopionego metalu, przy czym na dluzszych bocznych powierzchniach (20), (21) preta znajduja sie chromowe powloki (27, 28). 15. Urzadzenie wedlug zastrz. 14, znamienne tym, ze prat staniowi podluzny miedziany pret o • prostokatnym przekroju poprzecznym, którego dluzsze, boczne powierzchnie (20, 21) sa platero¬ wane chnoimem. 16. Urzadzenie wedlug zastrz. 6, znamienne tym, ze na obu dluzszych, bocznych powierzchniach (20, 21) elementu nakladajacego (19) znajduje sie spójna powloka, (27, 28) o zewnetrznej powierz¬ chni niezwilzalnej sitojpiona masa (16). 17. Urzadzenie wedlug zastrz. 16, znamienne tym, - ze dluzsze boczne powierzchnie (20, 21) ele¬ mentu nakladajacego (19) tsa platerowane chro¬ mem.108 345 ^/^yy^m:^2^MX -f 2108 345 RgJL ^ 35 ^Z 55 38 DN-3, z. 489/80 Cena 45 zl PL