PL106047B1 - Urzadzenie przerywajace i automatycznie wznawiajace prace urzadzenia sprezynowego uruchamiajacego hamulec - Google Patents

Description

Przedmiotem wynalazku jest urzadzenie przerywajace i automatycznie wznawiajace prace urzadzenia sprezynowego uruchamiajacego hamulec, skladajace sie z cylindra, tloka, sprezyny poruszajacej tlok w kierunku powodujacym dzialanie hamujace hamulca w przypadku spadku cisnienia po przeciwnej stronie tloka, nie obracajacego sie tloczyska i z dwóch wspólosiowych z tym tloczyskiem czlonów posredniczacych w przekazywaniu sily pomiedzy tlokiem a tloczyskiem polaczonych ze soba gwintem niesamohamownym przy czym jeden z tych czlonów jest osadzony obrotowo, podczas gdy drugi jest nieruchomy przynajmniej w chwili przekazywania sily od sprezyny.

Znane urzadzenia przerywajace i automatycznie wznawiajace prace urzadzenia uruchamiajacego hamulec sa potrzebne w przypadku wystapienia spadku cisnienia plynu sciskajacego sprezyne w celu zwolnienia hamulców iwprawienia w ruch pojazdu, na którym to urzadzenie jest zamontowane. Czlony posredniczace w przekazywaniu sily pomiedzy sprezyna, a tloczyskiem moga byc rozlaczane z zewnatrz lecz w przypadku wzrostu cisnienia plynu sciskajacego sprezyne musi nastapic automatyczne wznowienie czynnosci przez cale urzadzenie.

Omawiane powyzej urzadzenie tego typu zostalo opisane w szwedzkim opisie patentowym nr 7314472-7.

Sklada sie ono z obrotowej nakretki polaczonej gwintem niesamohamownym z gwintowanym wrzecionem lub z tloczyskiem. Pomiedzy tlokiem, a nakretka znajduje sie sprzeglo jednokierunkowe. Patent obejmuje dwa rozwiazania konstrukcyjne lecz oba maja pewne wady. W pierwszej wersji przewidziano urzadzenie sterujace sprzeglem przenoszacym ruch tloka, wychodzace na zewnatrz urzadzenia napedzajacego. Takie rozwiazanie powoduje klopoty zwiazane ze szczelnoscia i w pewnych warunkach moze byc zawodne. W drugiej wersji cala sila sprezyny przenoszona jest poprzez sprzeglo, co powoduje, ze do jego zwolnienia potrzebny jest duzy wysilek fizyczny.

Celem wynalazku jest usuniecie wad znanych urzadzen i zbudowanie urzadzenia solidnego i nadal taniego i prostego.2 106 047 Osiagnieto to przez polaczenie czlonu obrotowego z cylindrem za pomoca zwalnianego zatrzasku blokujacego ten jego kierunek obrotów, który umozliwia przenoszenie sily w kierunku od sprezyny.

Inne zalety wynikaja z ponizszego opisu i zastrzezen. Nalezy podkreslic, ze przedmiotem wynalazku sa dwa rózne przyklady wykonania. W pierwszym przypadku obrotowa nakretka polaczona gwintem niesamohamownym z nie obracajacym sie wrzecionem polaczona jest ze zwalnianym zatrzaskiem. W drugim przypadku obrotowe wrzeciono polaczone niesamohamownym gwintem z nakretka, która ma zablokowany przynajmniej ten kierunek obrotów, który umozliwia przenoszenie sily sprezyny, polaczone jest w samym zatrzasku lub gdziekolwiek indziej, sprzeglo jednokierunkowe.

- Dalszy, szczególowy opis powoluje sie na rysunki, na których fig. 1 do 5 przedstawiaja przekroje osiowe pieciu róznych przykladów urzadzenia sprezynowego uruchamiajacego hamulec.

Przyklady te sa do siebie podobne. Ponadto do oznaczenia tych samych czesci zastosowano te same liczby.

- Zgodnie z fig. 1 cylinder 1 skonstruowany jest jako jedna calosc z urzadzeniem uruchamiajacym hamulec glówny, zamontowanym na odpowiedniej czesci ramy podwozia. Tlok tego urzadzenia oznaczony jest liczba 2.

Cylinder 1 moze byc równie dobrze przylaczany do urzadzenia uruchamiajacego hamulec glówny. Na cylindrze 1 przymocowana jest pokrywa 3. Wewnatrz cylindra, wzdluz jego osi porusza sie tlok 4 uszczelniony w zwykly sposób. Ruch tloka odbywa sie pod wplywem cisnienia plynu wplywajacego przez otwór 5 i dzialajacego z jednej strony na tlok. Z drugiej strony dziala sprezyna robocza 6 opierajaca sie na pokrywie 3. Do tloka 4 przymocowana jest tuleja7 prowadzona osiowo przez tuleje 1' oraz pokrywe' 3*. W pokazanym polozeniu cisnienie plynu jest wystarczajace do zrównowazenia sily sprezyny 6, a zatem jest ona napieta i wylaczona z dzialania. Spadek cisnienia plynu powoduje rozprezanie sie sprezyny 6, a co za tym idzie ruch tloka 4 w lewo patrzac na rysunek.

Tuleja T prowadzi osiowo tloczysko 8 i wspólpracuje z tlokiem 2 hamulca glównego. Tloczysko 8 nie moze wykonac ruchów obrotowych ze wzgledu na umieszczony na nim nadlew 8' poruszajacy sie w osiowej szczelinie znajdujacej sie wtulei 1. Z tloczyskiem 8 polaczone jest na stale (lub raczej stanowi jego czesc) wrzeciono nagwintowane 9A. Z wrzecionem tym polaczona jest za pomoca gwintu niesamohamownego nakretka 10A.

Nakretka 10A jest zamocowana obrotowo wzgledem tulei 7 na pomoca lozysk oporowych 11 znajdujacych sie miedzy powierzchnia nakretki z jednej strony, a odpowiednio powierzchniami: kolnierza T tujei i pierscienia zabezpieczajacego 12.

Z nakretka 10A polaczony jest za pomoca igiel 14, otaczajacy ja czesciowo pierscien 13. Igly 14 znajduja sie w wyzlobieniach w pierscieniu 13 i nakretce 10A. Skutkiem tego przemieszczenie obu wspomnianych czesci wzgledem siebie moze nastapic tylko w kierunku osiowym. Pokrywa 3 cylindra, jak pokazano na rysunku, uniemozliwia ruch osiowy pierscienia sterujacego 13. Na obwodzie wspomnianego pierscienia znajduja sie zeby zapadki wspólpracujace z odpowiednimi zebami na zatrzasku 15 znajdujacym sie w pokrywie 3 cylindra.

Zatrzask 15 dociskany jest do zebów zapadki znajdujacych sie na pierscieniu sterujacym 13 za pomoca sprezyny 16. Na koncu zatrzasku 15 znajdujacym sie na zewnatrz pokrywy 3 cylindra umocowany jest uchwyt pierscieniowy 17.

Opisane urzadzenie dziala w nastepujacy sposób. W chwili spadku cisnienia plynu, sprezyna 6 zaczyna rozprezac sie przesuwajac tlok 4 wraz z tuleja 7 w kierunku na lewo, na rysunku. Sila pochodzaca od sprezyny 6 przenoszona jest z tulei 7 za posrednictwem umieszczonego na niej kolnierza T prawego lozyska 11, nakretki 10A, wrzeciona 9A i tloczyska 8 na tlok 2 hamulca glównego, a nastepnie na dowolnego typu osprzet hamulca (nie pokazany). Warunkiem takiego przenoszenia sily jest zablokowanie obrotów nakretki 10A. Wlasciwy dobór skoku gwintu wrzeciona 9A i nakretki 10A oraz kierunku blokowania obrotów sprzegla zapadkowego, skladajacego sie z zebów na pierscieniu 13 i zatrzasku 15 zatrzaskiwanego na nim za pomoca sprezyny 16, zapewnia trwalosc polaczenia. W chwili wzrostu cisnienia plynu sciskajacego sprezyne 6 poszczególne czesci powracaja do polozenia wyjsciowego. Sila przenoszona jest wtedy z tulei 7 do zespolu zlozonego z nakretki 10A wrzeciona 9A i tloczyska 8 za pomoca posrednictwa pierscienia zabezpieczajacego 12 i lewego lozyska 11.

Jezeli zachodzi koniecznosc obciazenia tloka 2 hamulca glównego od dzialania sily sprezyny, anie ma jednoczesnie cisnienia plynu, normalnie umozliwiajacego ruch powrotny opisany powyzej, wystarczy pociagnac za uchwyt pierscieniowy 17. Wtedy pierscien 13, a zatem i nakretka 10A uzyskuja mozliwosc obracania sie wzgledem wrzeciona 9A. Wskutek tego tlok 4 przesuwa sie w lewe skrajne polozenie pod wplywem sprezyny 6, a wrzeciono 9A wraz z tloczyskiem 8 przesuwaja sie wprawe skrajne polozenie pod wplywem sprezyny powrotnej (nie pokazanej) znajdujacej sie w osprzecie hamulca. Rezultatem tego jest zwolnienie hamulców, co umozliwia ruszenie pojazdu, na którym to urzadzenie jest zamontowane. Dzieje sie tak pomimo braku cisnienia plynu sciskajacego sprezyne 6.

W przypadku ponownego wzrostu cisnienia plynu sciskajacego sprezyne 6 poszczególne czesci powracaja automatycznie do polozenia pokazanego na rysunku, poniewaz w tym przypadku pierscien 13 (a zatem i cala106 047 3 nakretka 9A) maja mozliwosc obracania sie pomimo tego, ze zatrzask 15 jest zatrzasniety na pierscieniu 13 za pomoca sprezyny 16. Jest to spowodowane tym, ze ten kierunek obrotów tych czlonów obrotowych, który jest realizowany podczas ich ruchu powrotnego nie jest blokowany. Po osiagnieciu przez poszczególne czesci pokazanych polozen, urzadzenie sprezynowe uruchamiajace hamulec jest gotowe do normalnego dzialania, opisanego powyzej.

Rozwiazanie pokazane na fig. 2 jest tylko nieznacznie zmienione w porównaniu z opisanym powyzej.

Zasadnicza róznica pomiedzy nimi jest to, ze urzadzenie sprezynowe uruchamiajace hamulec z fig. 2 nie jest polaczone z urzadzeniem uruchamiajacym hamulec glówny oraz posiada tloczysko ciagnace 8, prowadzone wtulei 3" pokrywy cylindra. Sposób blokowania obrotów tloczyska 8 nie jest pokazany. Jedynym czlonem dodatkowym jest w tym urzadzeniu pierscien zabezpieczajacy 18, osadzony na tloczysku 8 w tulei 3" pokrywy cylindra. Pierscien 18 dziala jako stoper tloczyska 8 w przypadku powrotu i ponownego wzrostu cisnienia plynu po recznym zwolnieniu, dokonanym za pomoca uchwytu pierscieniowego 17.

Dzialanie urzadzenia pokazanego na fig. 2 jest takie samo, jak urzadzenia poprzedniego. Jak juz wspomniano, jedyna róznica jest to, ze sila robocza jest sila ciagnaca.

Urzadzenie uruchamiajace tego typu moze byc uzywane np. jako urzadzenie uruchamiajace hamulec postojowy polaczone z urzadzeniem uruchamiajacym oddzielny hamulec glówny.

W obu rozwiazaniach pokazanych na fig. 1 i 2 wrzeciono nie ma mozliwosci obracania sie, podczas gdy nakrecana na nie nakretka zamocowana jest obrotowo. Mozliwa jest takze sytuacja odwrotna. Trzy przyklady pokazane na fig. 3 do 5 przedstawiaja urzadzenia, w których wrzeciono zamocowane jest obrotowo, a nakretka nie ma mozliwosci obracania sie.

Wiekszosc opisanych powyzej czesci pokazanych na fig. 1 i 2 mozna takze znalezc na fig. 3. Cylinder 1 z wlotem plynu 5 przykrywa pokrywa 3. Wewnatrz cylindra porusza sie tlok 4. Pomiedzy pokrywa 3, a tlokiem 4 znajduje sie sprezyna 6. Tloczysko 8 prowadzone w cylindrycznej tulei V wspólpracuje z tlokiem 2 hamulca glównego. Na tulei 7 prowadzonej w rurze 3' pokrywy cylindra znajduje sie kolnierz T i pierscien zabezpieczajacy 12. Czlon 13 zamocowany obrotowo w pokrywie 3 cylindra wspólpracuje z zatrzaskiem 1S zakonczonym uchwytem pierscieniowym 17. Zatrzask 15 zaskakuje pomiedzy zeby znajdujace sie na obwodzie czlonu sterujacego 13 na skutek dzialania sprezyny 16.

Jezeli chodzi o róznice, to nalezy zauwazyc, ze wrzeciono 9B wspólpracuje z tloczyskiem 8 lecz ma mozliwosc obracania sie wzgledem niego wskutek istnienia lozyska oporowego 19. Nakretka 10B polaczona z nim za pomoca gwintu niesamohamownego zacisnieta jest pomiedzy kolnierzem T tulei tloka, a pierscieniem zabezpieczajacym 12 w taki sposób, ze nie ma mozliwosci obracania sie. Pomiedzy wrzecionem 9B, a czlonem 13 znajduje sie jedna lub wiecej igiel 14 uniemozliwiajacych im ruch obrotowy wzgledem siebie.

Dzialanie urzadzenia pokazanego na fig. 3 jest w zasadzie takie samo, jak urzadzenia z fig. 1. W normalnych warunkach obroty wrzeciona 9B uniemozliwia czlon 13 i przenoszenie sily.odbywa sie za posrednictwem sprezyny 6, tloka 4, tulei 7, kolnierza 7', nakretki 10B, wrzeciona 9B, lozyska 19, tloczyska 8 i tloka 2 hamulca glównego lub w kierunku przeciwnym podczas ruchu powrotnego. Po zwolnieniu dokonanym za pomoca uchwytu pierscieniowego 17 nakretka 10B pod wplywem sprezyny 6 przesuwa sie w kierunku powodujacym hamowanie. Wynika to z tego, ze obraca sie wrzeciono 9B. W przypadku ponownego wzrostu cisnienia plynu wszystkie czesci automatycznie powracaja do polozen wyjsciowych i sa gotowe do normalnego dzialania.

Jedyna powazna róznica pomiedzy urzadzeniami z fig. 3 14 jest wspólpraca pomiedzy obrotowo zamocowanym wrzecionem 9B, a czlonem 13. We wrzecionie 9B znajduje sie osiowa wneka. Do wneki tej wprowadzany jest sworzen 20 polaczony z czlonem 13. Pomiedzy wrzecionem 9B, a sworzniem 20 znajduja sie igly 14. Kulka 21 stanowi lozysko pomiedzy sworzniem 20, a czlonem sterujacym 13.

Jezeli chodzi o róznice pomiedzy urzadzeniami z fig. 4 i 5, to wystepuja one w dwóch miejscach. Jednym z nich jest miejsce wspólpracy i sposób tej wspólpracy pomiedzy nakretka 10B, a tuleja 7. Róznica wystepuje takze w sposobie wspólpracy pomiedzy czlonem sterujacym 13, a zatrzaskiem 15. W tym przypadku nakretka 10B dociskana jest do kolnierza T za pomoca sprezyny 22 znajdujacej sie pomiedzy nakretka 10B, a lozyskiem oporowym 23 podtrzymywanym przez pierscien zabezpieczajacy 12. Wspólpracujace ze soba powierzchnie nakretki i kolnierza zaopatrzone sa w zeby i tworza tym samym sprzeglo klowe.

Ponadto zatrzask 15 usytuowany jest w kierunku osiowym urzadzenia i wspólpracuje z dokladnie dopasowanymi rowkami znajdujacymi sie na obwodzie czlonu 13.

W opisanych wczesniej rozwiazaniach wedlug wynalazku, pomiedzy zebami czlonu 13 a zatrzaskiem 15 powstalo sprzeglo jednokierunkowe. W tym przypadku nie ma takiego sprzegla jednokierunkowego. Jednakze wzgledne przemieszczenie tulei 7 i wrzeciona 9B musi byc zapewnione w inny sposób w tym przypadku, gdy nastapi ponowny wzrost cisnienia po recznym zwolnieniu urzadzenia. W normalnych warunkach nakretka 10B trzymana jest przez kolnierz T i moze byc traktowana jako czesc nieiuchoma. Sprzeglo klowe utworzone4 106 047 pomiedzy nakretka 10B i kolnierzem T wysprzegli sie pod wplywem cisnienia plynu tylko w tym przypadku, gdy ten wzrost cisnienia nastapi po recznym zwolnieniu urzadzenia. Wskutek tego nakretka 10B uzyska mozliwosc obracania sie i znajdzie sie ponownie w polozeniu gotowym do dzialania.

W zakresie wynalazku mozliwe sa wszelkie zmiany. Na przyklad, mozliwe jest inne polaczenie zapewniajace ruch osiowy czlonu 13 wzgledem czlonu obrotowego (nakretka 10A lub wrzeciono 9B) niz igly 14. Ponadto mozna zapewnic inne rozwiazanie obrotowe zwalnianego zatrzasku znajdujacego sie pomiedzy czlonem 13 a pokrywa 3 cylindra. Ruch zwalniajacy moze byc przenoszony na zatrzask 15 w inny sposób,niz za pomoca uchwytu pierscieniowego 17, np. za pomoca urzadzenia mimosrodowego lub podobnego. Zatrzask 15 moze byc sterowany za pomoca cisnienia plynu. Mozliwe sa równiez inne zmiany majace praktyczne znaczenie.

Claims (10)

Zastrzezenia patentowe

1. Urzadzenie przerywajace i automatycznie wznawiajace prace urzadzenia sprezynowego uruchamiajacego hamulec, skladajace sie z cylindra, tloka, sprezyny dzialajacej na tlok w przypadku spadku cisnienia po drugiej stronie tloka, w kierunku powodujacym zahamowanie, nie obracajacego sie tloczyska oraz z dwóch czlonów, posredniczacych w przenoszeniu sily pomiedzy tlokiem, a tloczyskiem, wspólosiowych z tloczyskiem i polaczonych ze soba gwintem niesamohamownym, przy czym jeden z nich jest osadzony obrotowo podczas gdy drugi przynajmniej podczas przenoszenia sily sprezyny nte ma mozliwosci obracania sie, znamienne tym, ze czlon obrotowy (10A, 9B) polaczonyjest z cylindrem (1,3) za pomoca zwalnianego zatrzasku blokujacego ten kierunek obrotów, który umozliwia przenoszenie sily sprezyny.

2. Urzadzenie wedlug zastrz. 1, z n a m i e n n e tym, ze zatrzask sklada sie z czlonu sterujacego (13) polaczonego z obrotowym czlonem (10A, 9B), w sposób umozliwiajacy im tylko-osiowy ruch wzgledem siebie i unieruchomionego w kierunku osiowym w cylindrze (1,3) oraz z zatrzasku (15) zamocowanego w cylindrze (1, 3) oraz z zatrzasku (15) zamocowanego w cylindrze (1, 3) zatrzaskiwanego na czlonie sterujacym (13) za pomoca sprezyny (16).

3. Urzadzenie wedlug zastrz. 1 lub 2, z n a m i e n n e tym, ze na obwodzie czlonu sterujacego (13) znajduja sie zeby zapadkowe umieszczone w taki sposób, ze umozliwiaja jeden kierunek obrotów czlonów sterujacego (13) wzgledem zatrzasku (15).

4. Urzadzenie wedlug zastrz. 3, znamienne t y m, ze na obwodzie czlonu sterujacego znajduja sie wglebienia i ze posiada ono oddzielne sprzeglo jednokierunkowe (22, 23).

5. Urzadzenie wedlug zastrz. 4, znamienne tym, ze czlon sterujacy (13) polaczony jest z czlonem obrotowym (10A, 9B) za pomoca jednej lub wielu igiel (14) umieszczonych w osiowych zlobkach znajdujacych sie w czlonie obrotowym i w czlonie sterujacym.

6. Urzadzenie wedlug zastrz. 5, znamienne tym, ze czlonem obrotowym jest nakretka (10A), polaczona gwintem z wrzecionem (9A) polaczonym z tloczyskiem 8.

7. Urzadzenie wedlug zastrz. 6, znamienne tym, ze nakretka (10A) jest zamocowana obrotowo wzgledem tulei (7) polaczonej z tlokiem (4).

8. Urzadzenie wedlug zastrz. 1, znamienne tym, ze czlonem obrotowym jest wrzeciono (9B) zamocowane obrotowo wzgledem tloczyska (8) i polaczone gwintem z nakretka (10B), która przynajmniej podczas przekazywania sily w kierunku od sprezyny nie wykonuje ruchu obrotowego wzgledem tulei (7) polaczonej z tlokiem (4).

9. Urzadzenie wedlug zastrz. 8, znamienne tym, ze nakretka (10B) jest dociskana do kolnierza (7') na tulei tloka za pomoca sprezyny (22), dzialajacej w kierunku przeciwnym do kierunku przenoszenia sily sprezyny. 10. Urzadzenie wedlug zastrz. 9, z n a m i e n e tym, ze sprezyna (22) naciska na lozysko oporowe (23) umozliwiajace nakretce (10B) ruch obrotowy wzgledem tulei (7).

10. Urzadzenie wedlug zastrz. 9, znamienne tym, ze wystajacy na zewnatrz cylindra (1,3) koniec zatrzasku (15) zaopatrzony jest w pierscieniowy uchwyt (17).106 047106 047 Prac. Poligraf. UP PRL. Naklad 120-1-18