Przedmiotem wynalazku jest gietarka do giecia preltów, zwlaszcza pretów do zbrojenia betonu, z 'przynajmniej jednytm nieruchoinyim podczas trwa¬ nia procesu zginania trzpieniem gnacym i obraca¬ nym wokól niego narzedziem zaginajacym.Znane.sa maszyny, do giecia malterialu w posta¬ ci prejtów zwlaszcza pretów zbrojeniowych dla bu¬ downictwa zelbetowego majace przynajmniej je¬ den nieruchomy podczas giejcia trzpien i osadzone obrotowo wzgledem niego narzejdzie gnace na przy¬ klad w, ksztalcie rolki ginacej. Za pomoca tego ro¬ dzaju maszyn wyitwarza sie na przyklad w budo¬ wnictwie zelbetowym odpowiednie jarzma w du¬ zych ilosciach. Proces wytwarzania przy tym ste¬ rowany ;urzadzeniem programowym przebiega przewaznie calkowicie automatycznie.Gietarka wyjposazona jest w tyim celu w nape¬ dzane silnikiem urzadzenie posuwowe, które od¬ wina material prejtowy z zaswbnikoiweigb bebna za¬ kresu. Nastawne urzajdzenie pomiarowe mieirzy dlu¬ gosc odwifiainego imateraiu pretowego i wylacza urzadzenie odwijajace, kiedy odwijany z bebna ma¬ terial, osiagna zadana dlugosc. Umieszczone na drodze odwijamegp materialu urzadzenie prostu¬ jace zlozone z wielu umieszczonych w róznych plaszczyiznach roOkowyich elementów prostujacych ; prostuje odwiniety material pretowy. W momencie wylaczenia posuwu wylaczone zostaje samoczynnie odpowiednie urzadzenie izagjLnajace, które zagina pret oz góry nastawiony kajtj, po czym urzadzenie progiramiujace rozpoczyina proces dalszego zagina¬ nia albo tez uruchamia umieszczone w polbMzu stalego trzpienia urzadzenie tnace, które odcina zagiety pret* Po dokonaniu olbcinainia urzadzenie programujace rozpoczyna nowy cykl wysuwania i zaginania, który znowu konczy sie obcinaniem.Maszyna przedstawionego rodzaju, opisana jest w austriackim opisie patentowym OEr—SRS 314j319.Jednak za pomoca tego rodzaju urzadzenia nie io jest mozliwe takie zaginanie prejtóiw majajcyfch biegnace po obwodzie zebra lub rzedy zeber aby pre¬ ty podczas giecia nie byly zwichrowane i aby na przy(klad w produkcie koncowym w postaci zam¬ knietego czworokatnego ciagu preta czesto stoso- w warnego przy zbrojeniu belek zeljbeftowychi, wszy¬ stkie cztery boki ciagu preta lezaly dokladnie w jednej wspólnej plaszczyznie.Zgodnie z dawniejsza propozycja zglaszajacego (zgloszenie patentowe P. 185577) niepozadanemu } zwichrowaniu pretów przy zaginaniu zapobiega sie w ten sposób, ze wzdluz kierunku przesuwania materialu bezposrednio przed nieruchomymi w czasie zaginamia trzpieniem* umieszczone jest uruchamiane w zaleznosci od dzialania obrotowe^ go narzedzia zaginajacego, urzajdzenie zaciskajace, które jest w stanie prejtowy material podczas za¬ ginania przez narzedzie obrotowe zacisnac i nie dopuscic do obrotu materialu, Poza tym we wspommianyim dawniejiazytm zglo- szeniu patenibowymi poruszono równiez mozliwosc 105 487wykonania stalej szczeki urzadzenia, zaciskowego jednoczesnie jako stalego noza bedacego czescia nozyc sluzacych do oddzielania okreslonej dlugo¬ sci preta.Celem niniejszego wyinalaizfcu jest opracowanie urzadzenia zaginajacego wyzej wspomnianego ro¬ dzaju z kombinowanym urzadizeimem zaciiskajaco- odcinajacym, którego szczeki zaciskajace zalez¬ nie od potrzeby moga sluzyc zarówno do zaciska¬ nia* które ^^p^ zaginania zabezpiecza przed obrotem material w postaci preta jak i do oddzie¬ lania odcinka materialu po calkowicie zakonczo¬ nym procesie zaginania.Zadanie to wedlug wynalazku zostaje wykonane w ten sposób, te w giejtarce wspomnianego rodzaju umieszczone sa bezposrednio przed trzpieniem za¬ ginajacym dwie wzajemnie ruchome w kierunku poprzecznymi do ruchu preta szczeki zaciskajace, z 'tótórych kazda ma powierzchnie zaciskowa w za¬ sadzie równolegla do kierunku ruchu preta i powierz¬ chnie tnaca w zasadzie prostopadla do itej powierz¬ chni zaciskowej, przy czyim linde przeciecia wspo¬ mnianych powierzchni tworza dwie wzajemnie ró¬ wnolegle krawedzie tnace, a obie szczeki zaciska- jace sa wzajemnie ruchome równiez w kierunku w zasadzie równoleglym do kierunku ruchu pre¬ ta i sa przestawne z polozenia zaciskowego, w kitó- rym ich krawedzie tnace sa wzajemnie rozlsuniete a powierzchnie zaciskajace znajduja sie naprzeciw¬ ko siebie, w polozenie tnace, w którym ich krawe¬ dzie tnace znajduja sie naprzeciwko siebie a po¬ wierzchnie zaciskajace sa rozlsuniete.|W korzystnym przykladzie wykonania wynala¬ zku wzajemna ruchomosc obu szczek zaciskowych, zarówno w kierunku prostopadlym do ruchu preta, jafc równiez w kierunku w zasadne równoleglym do niego ostiajga sie w ten sposób, ze stosuje sie umieszczony w pewnej odleglosci od toru ruchu maiterialu prostopadle do niego wal i umieszczony na tym wale rnilmosród, na którym osadzona jest obrotowo jedna ze szczek zaciskowych, oraz ze sto¬ suje sie urzadzenia do obracania' walu wokól jego osi, jak równiez urzadzenia do obracania szczeki zaciskowej wokól mimosrodu.Aby zapobiec stratom mafoeriailu pretowego i aby mdzna byflo pracowac w miare ekonomicznie, po¬ zadane jest po zakonczeniu procesu zaginania aby material pretowy mógl byc obcinany blisko miejsca ostatniego giecia ew. zgodnie z obowiazujacymi przepteami dla jarzm zbrojenia.Dlatego tez jest celowe umieszczenie nieruchomej szczeki zaciskowej, sluzacej jednoczesnie jako staly nóz, mozdliwde blisko nderuicbomego podczas giecia trzpienia gnacego i przynajmniej tak uksztaltowac trzpien gnacy, aby mógl byc wyjejty z powierzchni gnacej, w ceOiu umlozliwienda poruszania sie szczeki zaciskowej, sluzacej za ruchomy nóz podczas obci¬ nania.Inna cecha wynalazku polega na tym, ze przy¬ najmniej nieruchomy podczas procesu giecia trz¬ pien gnacy, a ewentualnie równiez ruchome narze¬ dzie gnace, ma mozliwosc przesuwania sie w kie¬ runku prostopadlym do powierzchni giecia i ze stoso¬ wane sa urzadzenia umozliwiajace usuwanie trzpie- 487 4 nia gnacego i ewentualnie — ruchomego narzedzia gnacego, z plaszczyzny giecia w momencie kiedy szczeki zaciskowe osiagaja polozenie ciecia.Chociaz do poruszania" narzedzi zaciskajacycfa, gnacych i obcinajacych mozna stosowac wszystkie rodzaje napedów, nadajace sie do tego celu, to naj¬ bardziej korzystnym okazal sie naped hydrauM^ czny. Dlaltego tez w gietarce wedlug wynalazku za¬ leca sie stosowanie cylindrów hydraulicznych do obracania walu wokól wlasnej osi i do obracania szczeki zaciskowej wokól mimosrodu oraz do po¬ ruszania trzpienia gnacego oraz ewentualnie rucho¬ mego narzedzia gnajcego w kierunku plrosltopadlym do plaszczyzny giecia.|W celu unikniecia zdeformiowania maiterialu przy jego zaciskaniu oraz zapewniania wystarczajacej si¬ ly do napedu ruchomego noza, zgodnie z, inna cecha znamienna wynaiazkiu czynnik 'wytwiieraijajcy cisniJe- nie w-cyliindrze hyjdlraulliteznym obracajajcym wal do¬ prowadzony jest do tloka badz po stronie tloczy- ska, badz po stronie przeciwnej do tloczyteka badz tez do obu sfciron tloka, zaleznie od wyboru. iPrzedimiolt wynadazku praedsi&wiony jest w przy- M kladzie wykonania na rysunku, na kltóryni: fig. 1 przedstawia kombinowane narzedzie zaciskajace- tnace oraz narzedzie zaginajace gietarki wedlug wynalazku w widoku, fig. 3—przekrój na wyso^ kosci toru posuwania sie preta z fig. 1.(Os maiterialu w postaci prejta przeznaczonego do zaginania i kierunek poruszania sie materialu sa oznaczone na rysunku strzalka M, które równocze¬ snie przedstawia polozenie i kierunek toru ruchu tego maiteriaftu wewnatrz matezyny.Ponizej toru ruchu M umieszczona jest nieru¬ choma szczeka zaciskowa 1, a powyzej niego — ruchoma szczeka zaciskowa 2.IW kaerunfl^praesuiwania sie odcinka materialu zia obu szfczejkaimi zaciskoiwyjmii I, a, znajduje sie mie- ^o ruchomy podczas trwania procesu zaginaniatrzpien gnacy 3, wokól którego narzejdjziie zaginajace 4, w pirzejdBtaiwdonyni przyjkUadizie wykonania majajce ksztalt rolkL, oibiraicane ijest za pomoca ramienia, obrotowego 34. Kazda tz dbu szczejk zaciskowych 1\, « 2 mia biegnaca równoilogile do itoru ruchiu materialu jpowierzdhinie zaciskowa 5 Ouib^Powdeiraorinie zacis¬ kowe 5, 6 tiworza wraz z prostopadlymi do nich powierzchniami tnacymi 7 lub 8 wzajemnie równo¬ legle krawedzie tnace 9, 10. 90 (Ruchoma szczeka zaciskowa 2 jest ulozyskowana na oznaczonym tylko przez jego os 11 rnimosrodzie osadzonym na wale 12. Wal 12 jest osadzony obro¬ towo w korjpusie maszyny i sluzy do opuszczania ruchomej szczejki zaciskowej przy gieciu i przy 55 obcinaniu.Umocowany w miejscu oznaczonymi 17 do kor¬ pusu maszyny hydrauliczny cylinder roboczy 13, którego tloczystoo 14 poiajctzoine jest z jednoramde- nna dztwighia 15 polaczona nieobrotowo z walem 60 12, stosowany jest w celu obracania walu 12 wokól jego osi. Ten ruch obtroibowy powoduje doprciwa- dlzenie osi 11 ntaoisrodlu do polozenia II'. i&rtnoiej- sza sie wieje odleglosc tej osi od osi maiterialu M pretowego i szczeka zaciskowa 2 opuszcza sie w • kierunku toru ruchu materialu pretowego,105 . Drugi cylinder, hydrauliczny 16 przytwierdzony jest do korpusu maszyny w puinkcie 18. Jego tlo- czysfco 19 przyttwtelrdzonie jest do plyty 20 sluzacej jednoczesnie jako ograniczrftk polozenia dla prze- sltarwnej w poDoizeniie ciejcia! ruohamej szczeki zacis- $ kiawej 2 tak, ze przez ograniczenie ruchu tloka roboczego w cyllindirze 16 szczeka zaciskowa 2 moze sie obracac wokól osi 11 mirnjosrodu. Dziejki temu. mozna1 szczeke zaciskowa 2 przeprowadzic z polozenia zaciskowego^ pokazanego na fig. 1 linia io ciagla, w oznaczone na fog. 1 linia przerywana polozenie tnace i nastepnie z powrotem przepro¬ wadzic.Poniewaz szczeki zaciskowe 1, 2 z wyjasnionych juz powodów umieszczone sa w beztposredniej Mi- li skbsci nieruchomego trzpiienia ginacego 3 w przed¬ stawionym przykladzie wy|konania narzedzia za¬ ginajace 3, 4 daja sie w calosci usuwac z plaszczy¬ zny giecia w kierunku prosttopadlyni do tej pla¬ szczyzny,, dla umozliwienia obcinania w bliskim 20 sasiedztwie miejsca ostatniego giejcda.Nieruchomy trzpien gnacy 3 z tego powodu zmontowany jest na wade 21, nai którym naciety jest zebnik 22. Pozostaje on w zazebieniu z listwa zebata 2% która moze byc przesuwana przzez tlo- ** czysko cylindra hydraulicznego 24, wskutek tego narzedzie zaginajace 4 wykonuje ruch obrotowy wokól nieruchomego tazpienia gnacego 3.Wal 21 za posrednictwem sprzegla 25 polaczony jest obrotowo ale niesuwilniwie z tloczyskiem 26 3° cylindra roboczego 27„ który dosuwa lub wycofuje z plaszczyzny giecia narzedzia gnace 3, 4.Napelnianie cyMndrów lfi, 24 i 27 czynnikiem roboczyni sterowane jest za pomoca elektroza¬ worów hydraulicznych 28, 29, 30 o znanej konstru- w kcji. Kazdy zawór ma dwa potozenia^ z których kazdemu przyporzadkowany jest ruch okreslonego tloka o odpowiednim Menunku. ifnna konstrukcje ma jednak elektrozawór 31 stenujajcy napelnianiem czynnikiem nolboczym prze- *o strzeni tlokowyjch cylindra 13. Zawór ten moze znajdowac sie w trzech róznych polozeniach. Jak pokazano na fig. 1 skrajne prarwe polozenie za¬ woru powjoduije dzialanie czynnika roboczego na tlok w kierunku ku dolowi. Dzieki temu czynnik « roboczy w cylindrze 13 dziala, na tlok od strony tloczyska, a os 11 mimjosrodu zostaje doprowa¬ dzona do polozenia przedstawionego na fig. 1 i pozostaje w tym polozenia, przy czyim szczejka za¬ ciskowa 2 odsuwa sie od szczeki 1 i uwalnia zan 80 cdsmejty mfedzy szczekami 1, 2 material. jezeli zawór 31 z oznaczonego polozenia zosta¬ nie przestawiony w skrajne lewe polozenie, to czynnik roboczy w cylindrze 13 oddzialuje na tlok ku górze, a woec na powierzchnie znajduijaca B5 sie po przeciwnej stronie tloka wzgledem tloczy- ska. Przy tym. os mtimosrodu porusza sie w kie¬ runku polozenia 11' na fig. U a szczeka zaciskowa. 2 zostaje docisnieta ku dolowi z maksymalna sila.W s^odljrawyjm polozeniu zaworu 31 srodek ro- ** boczy dziala w cylindrze 13 równoczesnie na obie powierzchnie tloka. W tym. polozeniu na tlok dziala ku górze sila, która powoduje przesuniecie osi mimosrodu z polozenia 11 do 11', przy czym wielkosc tej sily jest równa iloczynowi cisnienia w 487 6 cieczy i powierzchni przekroju tloczyska 14. Sdla ta zatem jest znacznie mniejsza niz sily, które w skrajnych polozeniach elektrozaworu 31 hydra- ulicznego wywierane sa na tlok w cylindrzex 13.Przy pomocy elektronicznego urzadzenia ste¬ rujacego o zwyklej konstrukcji nie bedacego prze¬ dmiotem wynalazku i dlatego blizej nie omawia¬ nego, elektrozawór 31 sterowany jest w ten sposób, ze gdy szczeka zaciskowa 2 znajduje sie w polozeniu przedstawionym na fiig. 1 moze on znalezc sie tylko w polozeniu przedjstaiwionym na rysunku lub w polozeniu srodkowym. Natomiast* gdy elektrozawór 31 znajduije sie w polozeniu srodkowym szczeka zaciskowa 2 dociskana jest do odcinka prejta z sila, która jest wystarczajaca do jego unieruchomienia i uniemozliwienia obrotu* przy czyim nie zachodzi tu obawa zdeformowania materialu przzez oddzialywanie zbyt duzych na¬ cisków.Zawór 31 w jego skrajnypi lewym polozeniu moze znalezc sie dopiero wtedy, kiedy szczejka zaciskowa 2 ustawiona jest w polozeniu tnacym, a to w celu wywarcia pelnej sily, równej iloczy¬ nowi cisnienia cieczy i przekrojiu tloka,, potrzebnej do oddzielenia odcinka materialu.(W koncu nalezy wspomniec, ze szczeki zacisko¬ we 1 i 2 mafia korzystnie skosine powierzchnie kli¬ nowe 32, 33 zwrócone w stawie narzedzi zaginaja¬ cych 3, 4. Te powierzchnie klinowe sluza do prze¬ suwania materialu pretowego po bokach szczek, w celu przeciwdzialania w zawieszeniu sie materialu na szczekach zaciskowych w procesie zaginania. PL PL