PL102868B1 - Srodek owadobojczy i roztoczobojczy - Google Patents

Description

Przedmiotem wynalazku jest srodek owadobój¬ czy i roztoczobójczy zawierajacy nowe estry al- koksy^pirymidynylowe kwasu (tiono/tiolo)-fosforo- wego(fosfonowego) jako substancje czynna.Wiadomo, ze estry pirymidynylowe kwasów tie- nofosforowych (fosfonowych), na przyklad ester 0,0-dwuetyIowy kwasu 0-(2-izopropylo-6-metylo- wzglednie 2,5-dwumetylotio-6-metylo-pirymidyny- lo-4)-tionofosforowego oraz ester 0-etylo-0-(2-izo propoksy-5-acetylo-pirymidynylowy-4) i ester 0- -metylo-0-(2-izopropoksy-5-cyjano-pirymidynylo- wy-4) kwasu tionoetanofosfonowego, wykazuja wlasciwosci owadobójcze i roztoczobójcze (opis pa¬ tentowy RFN nr 2 343 931 i opisy patentowe Sta¬ nów Zjednoczonych Ameryki nr 2 754 243 i nr 3 886 156).Stwierdzono, ze doskonale wlasciwosci owado¬ bójcze i roztoczobójcze maja nowe estry alkoksy- pirymidynylowe kwasu (tiono/tiolo)-fosforowego (fosfomowego) o wzorze 1 w którym R i R2 ozna¬ czaja jednakowe lub rózne rodniki alkilowe, R1 oznacza atom wodoru lub rodnik alkilowy, R3 oznacza grupe alkilowa, alkoksylowa, alkilotio lub fenylowa, X oznacza atom tlenu lub siarki, a Y oznacza atom tlenu.Nowe estry alkoksypirymidynylowe kwasów (tiono/tiiolo)-fosforowych (fosfonowych) o wzorze 1 otrzymuje sie w ten sposób, ze halogenki estrów kwasów (tiono/tiolo)-fosforowego(fosfomowego) o wzorze 2, w którym R2, R3 i X maja znaczenie 2 wyzej podane a Hal oznacza atom chlorowca, ko¬ rzystnie chloru, poddaje sie reakcji z podstawiony¬ mi grupami alkoksylowymi 4-hydroksy-pirymidy- nami o wzorze 3, w którym R i R1 maja znacze¬ nie wyzej podane, ewentualnie w postaci soli z me¬ talami alkalicznymi, metalami ziem alkalicznych lub soli amonowych, albo, ewentualnie w obecnosci srodka wiazacego kwas i ewentualnie w srodo¬ wisku rozpuszczalnika lub rozcienczalnika.Niespodziewanie nowe estry alkoksypirymidyny¬ lowe kwasu (tiono/(tiolo)-fosforowego(fosfonowego) wykazuja lepsze dzialanie owadobójcze i roztoczo¬ bójcze, niz znane estry pirymidynylowe kwasu tionofosforowego(fosfonowego) o analogicznej bu¬ dowie i tym samym kierunku dzialania. Nowe sub¬ stancje czynne stanowia wiec istotne wzbogacenie stanu techniki.W przypadku stosowania na przyklad chlorku estru 0-izopropylowego kwasu tionofenylofosfono- wego i 2-etylo-4-hydroksy-5-n-propoksy-pirymidy- ny jako zwiazków wyjsciowych, przebieg reakcji przedstawia podany na rysunku schemat.Stosowane substancje wyjsciowe sa ogólnie okre¬ slone wzorami 2 i 3. We wzorach tych korzystnie R i R2 oznaczaja jednakowe lub rózne, proste lub rozgalezione rodniki alkilowe o 1—6, zwlaszcza 1—4 atomach wegla, R1 oznacza prosty lub rozgale¬ ziony rodnik alkilowy o 1—6, zwlaszcza 1—4 ato¬ mach wegla, R3 oznacza rodnik fenylowy, prosty lub rozgaleziony rodnik alkilowy o 1—4, zwlaszcza 102 868102 868 3 1—3 atomach wegla, prosta lub rozgaleziona gru¬ pe alkilotio o 1—6, zwlaszcza 1—4 atomach wegla albo prosta lub rozgaleziona grupe alkoksylowa o 1—4, zwlaszcza 1—3 atomach wegla, a X oznacza atom tlenu.Stosowane jako substancje wyjsciowe halogenki estrów kwasów (tiono/tiolo)-fosforowychi(fosfono- wych) o wzorze 2 sa znane i mozna je wytwarzac w znany sposób. Jako przyklady tych zwiazków wymienia sie chlorek estru 0,0-dwumetylowego, 0,0-dwuetylowego, 0,0-dwu-n-propylowego, 0,0-dwu- -izopropylowego, O,0-dwu-n-butylowego, 0,0-dwu- -izobutylowego, 0,0-dwu-II-rzed.butylowego, 0-me- tylo-O-etylowego, O-metylo-0-n-propylowego, 0-me- tylo-0-izopropylowego, O-metylo-0-n-butylowego, O-metylo-0-izobutylowego, O-metylo-0-II-rzed.buty- lowego, O-etylo-O-n-propylowego, O-etylo-O-izopro- pylowego, O-etylo-0-n-butylowego, O-etylo-O-II- -rzed.butylowego, O-etylo-0-izobutylowego, 0-n- -propylo-O-butylowego wzglednie O-izopropylo-0- -butylowego kwasu tionofosforowego, dalej chlorek estru 0,S-dwumetylowego, 0,0-dwuetylowego, 0,S- -dwu-n-propylowego, 0,S-dwu-izopropylowego, 0,S-dwu-butylowego, 0,S-dwu-izobutylowego, 0,S- -dwu-III-rzed.butylowego, 0,S-dwu-n-pentylowego, O-etylo-S-n-propylowego, O-etylo-S-izopropylowego, O-etylo-S-n-butylowego, O-etylo-S-II-rzed.butylo- wego, O-n-propylo-S-etylowego, O-n-propylo-S-izo- propylowego, O-n-butylo-S-n-propylowego i O-II- -rzed.butylo-S-etylowego kwasu tionotiolofosforo- wego, a takze chlorek estru O-metylowego, 0-etylo- wego, O-n-propylowego, 0-izopropylowego, 0-n-bu- tylowego, 0-:izobutylowego, O-II-rzed.butylowego kwasu metano-, etano-, n-propano-, izopropano- lub fenylo-tionofosfonowego.Stosowane równiez jako zwiazki wyjscio¬ we podstawione grupami alkoksylowymi 4-hy- droksypirymidyny otrzymuje sie droga reakcji amidyn z estrami alkilowymi kwasu alkoksyformy- looctowego ewentualnie w obecnosci alkoholanu.Jako przyklady tych zwiazków wymienia sie 5- -metoksy-, 5-etoksy-, 5-n-propoksy-, 5-izopropoksy-, -n-butoksy-, 5-izobutoksy-, 5-II-rzed.butoksy-, 5- -metoksy-2-metylo-, 5-etoksy-2-metylo-, 5-n-pro- poksy-2-metylo-, 5-izopropoksy-2-metylo, 5-n-bu- toksy-2-metylo-, 5-izobutoksy-2-metylo-,5-II-rzed. butoksy-2-metylo-, 5-metoksy-2-etylo-, 5-etoksy-2- -etylo-, 5-n-propoksy-2-etylo, 5-izopropoksy-2-ety- lo-, 5-n-butoksy-2-etylo-, 5-izobutoksy-2-etylo-, -II-rzed.butoksy-2-etylo-, 5-metoksy-2-n-propylo-, -etoksy-2-n-propylo-, 5-n-propoksy-2-n-propylo-, -izopropolcsy-2-n-propyio-, 5-n-butoksy-2-n-propy- lo-, 5-izobutoksy-2-n-propylo-, *5-II-rzed.butoksy- -2-n-propylo, 5-metoksy-2-izopropylo-, 5-etoksy-2- -izopropylo-, 5-n-propoksy-2-izopropylo-, 5-izopro- poksy-2-izopropylo-, 5-n-butoksy-2-izopropylo-, 5- -izobtitoksy-2-izopropylo-, 5-II-rzed.butoksy-2-izo- propylo-, 5-metoksy-2-n-butylo-, 5-etoksy-2-n-bu- tylotio-, 5-n-propoksy-2-n-butylo-, 5-izopropoksy- -2-n-butylo-, 5-n-butoksy-2-n-butylo-, 5-II-rzed. butoksy-2-n-butylo-, 5-metoksy-2-izobutylo-, 5-eto- -ksy-2-izobutylo-, 5-n-propoksy-2-izobutylo-, 5- -izopropoksy-2-izobutylo-, 5-n-butoksy-2-izobutylo-, -izobutoksy-2-izobutylo-, 5-II-rzed.butoksy-2-izo- butylo-, 5-metoksy-2-II-rzed.butylo-, 5-etoksy-2-II- -rzed.butylo-, 5-n-propoksy-2-II-rzed.butylo-, 5-izo- propoksy-2-II-rzed.butylo-, 5-n-butoksy-2-II-rzed. butylo-, 5-izobutoksy-2-II-rzed.butylo-, 5-II-rzed. butoksy-2-II-rzed.butylo-, 5-metoksy-2-III-rzed.bu- tylo-, 5-etoksy^2-II^rzed.buitylo-, 5-izopropoksy-2- -IIIjrzed.butylo-, 5-n^butoksy-2-III-rzed.butylo-, 5- -izobutoksyJ2^III-rzed.:butyIo-, 5-IIjrzed.bu!toksy-2- -III-rzed.ibuitylo-, 4-hydroksynpirymiidyne.Reakcje wytwarzania nowych zwiazków prowa- io dzi sie korzystnie z zastosowaniem odpowiednich rozpuszczalników i rozcienczalników. Jako roz¬ puszczalniki i rozcienczalniki stosuje sie praktycz¬ nie wszystkie obojetne rozpuszczalniki organiczne, takie jak alifatyczne i aromatyczne, ewentualnie chlorowane weglowodory, na przyklad benzen, to¬ luen, ksylen, benzyna, chlorek metylenu, chloro¬ form, czterochlorek wegla, chlorobenzen, albo ete¬ ry, na przyklad eter etylowy, butylowy, dioksan, ponadto ketony, na przyklad aceton, metyloetyloke- ten, metyloizopropyloketon i metyloizobutyloketon, ponadto nitryle, na przyklad acetonitryl i propio- nitryl.Jako srodki wiazace kwas mozna stosowac wszel¬ kie zwykle uzywane akceptory kwasów, korzyst- nie weglany i alkoholany metali alkalicznych, ta¬ kie jak weglan, metylan lub etylan sodu i potasu oraz III-rzed.butylen potasu, a takze alifatyczne, aromatyczne lub heterocykliczne aminy, takie jak trójetyloamina, trójmetyloamina, dwumetyloanili- so na, dwumetylobenzyloamina i pirydyna. Tempera¬ tura reakcji moze sie zmieniac w szerokim zakre¬ sie. Na ogól reakcje prowadzi sie w temperaturze 0—120°C, korzystnie 10—55°C.Reakcje prowadzi sie na ogól pod cisnieniem normalnym.Do rekacji wprowadza sie substancje wyjsciowe korzystnie w stosunkach równowaznych. Nadmiar jednego lub drugiego skladnika nie daje istotnych korzysci. Skladniki reakcji laczy sie na ogól w jed- 40 nyim z podanych wyzej rozpuszczalników i w celu doprowadzenia reakcji do konca miesza sie korzyst¬ nie w podwyzszonej temperaturze w ciagu jednej lub kilku godzin. -Po ochlodzeniu do mieszaniny dodaje sie rozpuszczalnik organiczny, na przyklad 46 toluen i faze organiczna poddaje obróbce w zna¬ ny sposób, droga przemywania, suszenia i oddesty¬ lowania rozpuszczalnika.Nowe zwiazki wydzielaja sie czesto w postaci olejów, które na ogól nie destyluja bez rozkladu. 50 Mozna je jednak uwolnic od pozostalych lotnych skladników i tym samym oczyscic przez tak zwa¬ ne „poddestylowanie", to znaczy dluzsze ogrzewa¬ nie pod zmniejszonym cisnieniem do umiarkowa- . nie podwyzszonej temperatury. Do ich charakte- 55 rystyki sluzy wspólczynnik zalamania swiatla.Jak juz wyzej wspomniano, nowe estry alkoksy- piryimidynylowe kwasów (tiono/tiolo)-fosforowych (fosfonowych) wykazuja doskonale dzialanie owa¬ dobójcze i roztoczonojcze. Dzialaja one przeciwko 90 szkodnikom roslin, szkodnikom sanitarnym i ma¬ gazynowym oraz przeciwko pasozytom (zewnetrz¬ nym) w dziedzinie weterynaryjno-medycznej. Przy niewielkiej fitotoksycznosci oddzialywuja dobrze na owady i roztocza zarówno o narzadzie gebo* •* wym ssacym, jak i gryzacym.102 868 Z powyzszych wzgledów nowe zwiazki mozna z powodzeniem stosowac do ochrony roslin, jak i jako srodki do zwalczania szkodników w dzie¬ dzinie higieny, ochrony zapasów oraz w dziedzi¬ nie weterynarii.Npwe substancje czynne przy dobrej tolerancji przez rosliny i niewielkiej toksycznosci dla cieplo- krwistych nadaja sie do zwalczania szkodników zwierzecych, zwlaszcza owadów i pajeczaków, w rolnictwie, lesnictwie, w dziedzinie ochrony zapa¬ sów i materialów oraz w dziedzinie higieny. Dzia¬ laja one przeciwko rodzajom normalnie czulym i uodpornionym oraz przeciwko wszystkim lub po¬ szczególnym stadiom rozwojowym.Do szkodników zwalczanych przez srodki wedlug wynalazku naleza: z rzedu Isopoda np. Oniscus asollus, Armadilli- dium vulgare, Porcellio scaber, z rzedu Diplopoda np. Blaniulus guttulatus, z rzedu Chilopoda np. Geophilus carpophagus, Soutigera spec, z rzedu Symphyla np. Soutigerella immaculata, z rzedu Thysanura np. Lepisma saocharino, z rzedu Collembola np, Onychiurus armatus, z rzedu Orthoptera np. Blatta orientalis, Peripla- neta americana, Leucophaea maderae, Blattela germanica, Acheta domesticus, Gryllotalpa spp., Lecusta migraitoria, migratorioides, Melanoplus differentialis, Schistocerca gregaria, z rzedu Dermaptera np. Forficula auricularia, z rzedu Isoptera np. Reticulitermes spp., z rzedu Anoplura np. Phylloxera vastatrix, Pemphigus spp., Pediculos humanus corporis, Heematopinus spp., Linognathus spp., z rzedu Hallophaga np. Trichodectes spp., Da- malinea spp., z rzedu Thysanoptera np. Hercinothrips femora- lis, Thrips tabaci, z rzedu Heteroptera np. Eurygaster spp., Dys- dercus intermedius, Piesma auadrata, Cimex lectu- larius, Rhodnius prolixus, Triatoma spp., z rzedu Homoptera np. Aleurodes brassicae, Bemisia tabaci, Trialeurodes vaporariorum, Aphis gossypii, Brevicoryne brassicae, Cryptomyzus ribis, Doralis fabae, Doralis pomi, Eriosoma lanigerum, IJyalopterus arundinis, Macrosiphum avenae, My- zus spp., Phorodon humuli, Rhopalosiphum ipadi, Empoasca spp., Euscelis bilobatus, Nephotettix ci- nctiiceps, Leoanium corni, Saiissetia oleae, Laodel- phax striatellus, Nilaparvata lugens, Aonidiella aurantii, Aspidiotus hederae, Pseudococus spp., Psylla spp., ; z rzedu Lepidoptera np. Pectinophora gossypiel- la, Bupalus piniarius, Cheimatobia brumata, Litho- colletis blancardella, Hyponomeuta padella, Plu- tella maculipennis, Malacosoma neustria, Euproctis chrysorrhoea, Lymantria spp., Bucculatrix thur- beriella, Phyllocnistis citrella, Agrotis spp., Euxoa spp., Feltia spp., Earias insulana, Heliothis spp., Laphygma exigua, Mamestra brassicaeL Panolis flammea, Prodenia litura, Spodoptera spp., Tricho- plusia ni, Carpocapsa pomonella, Pieris spp., Chilo spp., Pyrausta nubilalis, Ephestia kuchniella, Galleria mellonolla, Cacoecia podana, Capus reti- culana, Choristoneura fumjferana, Clysia ambi- guella, Homiona 'maignanima, Tortrix yiridana, z rzedu Coleoptera np. Anobium punctatum, Rhizopentha dominiea, Bruchidius obteetus, Acan- thoscelides obteetus, Hylotrupes bajulus, Agelasti- ca alni, Leptinotarsa decemlineata, Phaedon coch- leriae, Diabrotica spp., Psylliodes chrysocephala, Epilachna varivestis, Atomoria spp., Oryzaephilus surinamensis, Anthonomus spp., Sitophilus spp., i° Otiorrhynchus sulcatus, Cosmopolites sordidus, Ceuthorrhynchus assimilis, Hypera postica, Der- mestes spp., Trogoderma spp., Anthrenus spp., Attagenus spp., Lyctus spp., Meligethes aeneus, Ptinus spp., Niptus holloleucus, Gibbium psylliodes, w Tribblium spp., Tenebrio molitor, Agriotes spp., Conoderus spp., Melolontha melolontha, Amphima- Uon solstitialis, Costelytra zealandica, z rzedu Hymenoptera np. Diprion spp., Hopló- campa spp.,- Lasius spp., Monomorium pharaonis, Vespa spp., z rzedu Diptera np. Aedes spp., Anopheles spp., Culex spp., Drosophila melanogaster, Musca spp„ Fawnnia spp., Calliphora erythrocephala, Lucilia spp., Chrysomyia spp., Cuterebra spp., Gastrus spp., Hypoderma spp., Tabanus spp., Tannia spp., Bi- bio hortulanus, Oscinella frit, Phorbia spp., Pego- myia hyoseyami, Ceratitis capitata, Dacus oleae, Tipu^a paludosa, z rzedu Siphenaptera np. Xenopsylla cheopis, Ceratophyllus spp., z rzedu Arachnida np. Scorpio maurus, Latro- dectus mactans, z rzedu Acarina np. Acarus siro^ Arges spp., Ornithodoros spp., Dermanyssus gallinae, Eriophyes ribis, Phyllocoptruta oleivora, Boophilus spp, Rhi- picephalus spp., Amblyomma spp., Hyaldmma spp., Ixodes spp., Psoroptes spp., Chorioptes spp., Sar- coptes spp., Tarsonemus spp., Bryobia praetiosa, Panonychus spp., Teteanychus spp., *o Nowe substancje czynne stosuje sie w postaci preparatów handlowych i/lub sporzadzonych z nich postaci uzytkowych.Zawartosc substancji czynnej w postaciach uzyt¬ kowych sporzadzonych z preparatów handlowych 45 moze zmieniac sie w szerokich granicach. Stezenie substancji czynnej w postaciach uzytkowych mo¬ ze wynosic 0,0000001 — 100»/o wagowych substancji czynnej, korzystnie 0,01—10-/* wagowych.Srodki stosuje sie w sposób dopasowany do da- 50 nej1 postaci uzytkowej.Przy stosowaniu przeciwko szkodnikom sanitar¬ nym i magazynowym nowe substancje czynne wy¬ kazuja doskonale dzialanie pozostalosciowe na drewnie i glinie oraz dobra odpornosc na alkalia & na podlozach wapnowanych* Nowe substanc-je czynne mozna przeprowadzac w zwykle preparaty, takie jak roztwory, emulsje, proszki zwilzalne, zawiesiny, proszki, srodki do opylania,' pianki, pasty, proszki rozpuszczalne, gra- m'- nulaty, aerozole, koncentraty zawiesinowo-emul- syjne, pudry do materialu siewnego, substancje naturalne i syntetyczne impregnowane substancja czynna, drobne kapsulki w substancjach polime- rycznych i otoczkach do nasion, preparaty z pal- •* na wkladka, takie jak naboje, ladunki i swiecedymne i inne oraz preparaty ULV do mglawico¬ wego rozpylania na zimno i cieplo; Preparaty wytwarza sie w znany sposób, na przyklad przez zmieszanie substancji czynnej z rozcienczalnikami, a wiec cieklymi rozpuszczal¬ nikami, skroplonymi pod cisnieniem gazami i/lub stalymi nosnikami, ewentualnie z zastosowaniem srodków powierzchniowo-czynnych, takich jak emulgatory i/lub dyspergatory i/lub srodki wy¬ twarzajace piane.W przypadku stosowania wody jako rozcienczal¬ nika, mozna stosowac na przyklad równiez roz¬ puszczalniki organiczne jako srodki ulatwiajace rozpuszczanie. Jako ciekle ropuszczalniki stosuje sie na ogól zwiazki aromatyczne, takie jak ksylen, toluen lub alkilonaftaleny, chlorowane zwiazki aromatyczne lub chlorowane weglowodory alifa¬ tyczne, takie jak chlorobenzeny, chloroetyleny lub chlorek metylenu, weglowodory alifatyczne, takie jak cykloheksan lub parafiny, na przyklad frakcje ropy naftowej, alkohole, takie jak butanol lub gli¬ kol oraz ich etery i estry, ketony, takie jak aceton, metyloetyloketon, metyloizobutyloketon lub cyklo- heksanon, rozpuszczalniki silnie polarne, takie jak dwumetyloformamid i sulfotlenek dwumetylowy, oraz woda. Jako skroplone gazowe rozcienczalniki lub nosniki stosuje sie ciecze, które w normalnej temperaturze i pod normalnym cisnieniem sa ga¬ zami, na przyklad gazy aerozolotwórcze, takie jak chlorowcoweglowodory oraz butan, propan, azot i dwutlenek wegla.Jako stale nosniki stosuje sie naturalne maczki skalne, takie jak kaoliny, tlenki glinu, talk, kre¬ da, kwarc, atapulgit, montmorylonit lub ziemia okrzemkowa i syntetyczne maczki skalne, takie- jak kwas krzemowy o wysokim stopniu rozdrob¬ nienia , tlenek glinu i krzemiany.Jako stale nosniki dla granulatów stosuje sie skruszone i frakcjonowane skaly naturalne, takie jak kalcyt, marmur, pumeks, sepielit, dolomit oraz syntetyczne granulaty z maczek nieorganicznych i organicznych, a takze granulaty z materialu organicznego, takiego jak trociny, lupiny orzechów kokosowych, kolby kukurydzy i lodygi tytoniu.Jako emulgatory i/lub srodki wytwarzajace pia¬ ne stosuje sie emulgatory niejonotwórcze i anio¬ nowe, takie jak estry politlenku etylenu i kwa¬ sów tluszczowych, etery politlenku etylenu i alko¬ holi tluszczowych, na przyklad eter alkiloarylopo- liglikolowy, alkilosulfoniany, siarczany alkilowe, arylosulfoniany i hydrolizaty bialka. Jako dysper¬ gatory stosuje sie na przyklad lignine, lugi po¬ siarczynowe i metyloceluloze.Preparaty moga zawierac srodki zwiekszajace przyczepnosc, takie jak karboksymetyloceluloza, polimery naturalne i syntetyczna, sproszkowane, ziarniste lub w postaci lateksu, takie jak guma arabska, alkohol poliwinylowy i octan poliwiny¬ lowy.Mozna równiez dodawac barwniki, takie jak pigmenty nieorganiczne, na przyklad tlenek zela¬ za, tlenek tytanu, blekit zelazowy i barwniki or¬ ganiczne, takie jak barwniki alizarynowe, azowe i metaloftalocyjaninowe, a takze substancje sla¬ dowe, takie jak sole zelaza, manganu, boru, mie- 2 868 8 dzi, kobaltu, molibdenu i cynku. Preparaty za¬ wieraja na ogól 0,1—9S°/o wagowych substancji czynnej, korzystnie 0,5—90P/&.Nastepujace przyklady blizej wyjasniaja wyna- lazek.Przyklad I. Testowanie Plutella.Rozpuszczalnik: 3 czesci wagowe acetonu.Emulgator: 1 czesc wagowa eteru alkiloarylopo- liglikolowegó.W celu uzyskania korzystnego preparatu substan¬ cji czynnej miesza sie 1 czesc wagowa substancji czynnej z podana iloscia rozpuszczalnika i podana iloscia emulgatora i koncentrat rozciencza woda do zadanego stezenia. Preparatem substancji czyn- !5 nej spryskuje sie do orosienia liscie kapusty (Bra- ssica oleracea) i obsadza gasiennicami Plutella ma- culipennis. Po uplywie podanego czasu okresla sie stopien smiertelnosci w %, przy czym 100P/o ozna¬ cza, ze wszystkie gasienice zostaly zabite, a 0^/o 2* oznacza, ze zadna gasienica nie zostala zabita.W tablicy I podaje sie substancje czynne, steze¬ nie substancji czynnej, czas trwania doswiadcze¬ nia i uzyskane wyniki.Tablica I Testowanie Plutella Substancja czynna 1 zwiazek o wzorze 4 {znany) zwiazek o wzorze 5 (znany) zwiazek o wzorze 6 zwiazek o wzorze 7 zwiazek o wzorze 8 zwiazek o wzorze 9 zwiazek o wzorze 10 zwiazek o wzorze 11 zwiazek o wzorze 12 zwiazek o wzorze 13 zwiazek o wzorze 14 zwiazek o wzorze 15 zwiazek o wzorze 16 zwiazek o wzorze 17 Stezenie substancji czynnej w»/o 1 2 0,1 0,01 0,1 0,01 0,1 0,01 0,1 0,01 0,1 0,01 0,1 0,01 0,1 0,01 0,1 0,01 0,1 0,01 0,1 0,01 0,1 0,01 0,1 0,01 0,1 0,01 0,1 0,01 Stopien smiertel¬ nosci w °/o 1 po uplywie 3 dni 1 3 80 0 1 100 0 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100102 868 Substancja czynna Stezenie ' substancji czynnej w •/• zwiazek o wzorze 18 zwiazek o wzorze 19 zwiazek o wzorze 20 zwiazek o wzorze 21 zwiazek o wzorze 22 zwiazek o wzorze 23 zwiazek o wzorze 24 zwiazek o wzorze 25 zwiazek o wzorze 26 zwiazek o wzorze 27 zwiazek o wzorze 28 zwiazek o wzorze 29 zwiazek o wzorze 30 zwiazek o wzorze 31 zwiazek o wzorze 32 zwiazek o wzorze 33 zwiazek o wzorze 34 zwiazek o wzorze 35 zwiazek o wzorze 36 0,1 0,01 0,1 0,01 0,1 0,01 0,1 0,01 0,1 0,01 0,1 0,01 0,1 0,01 0,1 0,01 0,1 0,01 0,1 0,01 0,1 0,01 0,1 0,01 0,1 0,01 0,1 0,01 0,1 0,01 0,1 0,01 0,1 0,01 0,1 0,01 Stopien smiertelno¬ sci w °/o po uplywie 3 dni 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 ?G0 100 100 Przyklad II. Testowanie Tetranychus (od¬ porny).Rozpuszczalnik: 3 czesci wagowe acetonu.Emulgator: 1 czesc wagowa eteru alkiloarylo- poliglikolowego.W celu uzyskania korzystnego preparatu sub¬ stancji czynnej miesza sie 1 czesc substancji czyn¬ nej z podana iloscia rozpuszczalnika i podana ilo¬ scia emulgatora i koncentrat rozciencza woda do zadanego stezenia. Preparatem substancji czynnej opryskuje sie do orosienia rosliny fasoli (Phaseolus vulgaris) silnie porazone wszystkimi stadiami roz- 60 55 60 65 wojowymi przedziorka Tetranychus urticae. Po uplywie podanego czasu okresla sie stopien smier¬ telnosci w °/o, przy czym 100*11/* oznacza, ze wszystkie przedziorki zostaly zabite, a fl°/« ozna¬ cza, ze zaden przedziorek nie zostal zabity.W tablicy II podaje sie badane substancje czyn¬ ne, stezenie substancji czynnej, czas trwania do¬ swiadczenia i uzyskane wyniki.Tablica II Testowanie Tetranychus Substancja czynna 1 1 zwiazek o wzorze 4 (znany) 1 zwiazek o wzorze 37 (znany) I zwiazek o wzorze 5 (znany zwiazek o wzorze 38 (znany) zwiazek o wzorze 39 zwiazek o wzorze 10 zwiazek o wzorze 40 zwiazek o wzorze 41 zwiazek o wzorze 11 zwiazek o wzorze 15 zwiazek o wzorze 23 Stezenie substancji czynnej w «/o 2 0,1 0,1 0,01 0,1 0,01 0,1 0,01 0,1 0,01 0,1 0,01 0,1 0,01 0,1 1 0,01 0,1 0,01 0,1 0,01 0,1 0,01 Stopien smiertelno¬ sci w % po uplywie 2 dni 3 0 95 0 0 50 0 100 100 100 98 100 80 i 99 95 99 80 100 100 100 90 Przyklad III. Test LT100 dla dwuskrzydlych.Testowany szkodnik: Aedes aegypti.Rozpuszczalnik: aceton. 2 czesci wagowe substancji czynnej, rozpuszcza sie w 1000 czesciach objetosciowych rozpuszczalni¬ ka. Tak otrzymany roztwór rozciencza sie dalszym rozpuszczalnikiem do zadanego mniejszego steze¬ nia, 2,5 ml roztworu substancji czynnej przenosi sie pipetka do szalki Petriego. Na dnie szalki znaj¬ duje sie krazek bibuly o srednicy okolo 9,5 cm.Szalke Petriego pozostawia sie otwarta az do cal¬ kowitego ulotnienia sie rozpuszczalnika. W zalez¬ nosci od stezenia roztworu substancji czynnej ilosc substancji czynnej na m2 bibuly jest rózna. Na¬ stepnie do szalki Petriego wprowadza sie okolo testowanych szkodników i przykrywa szklana pokrywka. Stan zwierzat bada sie na biezaco.Okresla sie czas, w którym nastepuje 100*/» smier¬ telnosci.102 868 11 W tablicy III podaje sie badane substancje czyn¬ ne, stezenie substancji czynnej oraz czas, w któ¬ rym wystapila 100*/o smiertelnosc.Tablica III Test LT100 dla dwuskrzydlowych (Aedes aegypti) 12 Tablica IV Test LD100 (Sitophilus granarius) Substancja czynna zwiazek o wzorze 4 L (znany) zwiazek o wzorze 25 zwiazek o wzorze 24 zwiazek o wzorze 22 zwiazek o wzorze 10 zwiazek o wzorze 40 zwiazek o Wzorze 16 zwiazek o wzorze 17 zwiazek o wzorze 42 zwiazek o wzorze 43 zwiazek o wzorze 29 zwiazek o wzorze 30 zwiazek o wzorze 11 zwiazek o wzorze 12 zwiazek o wzorze 44 zwiazek o wzorze 6 Stezenie substancji czynnej w roztworze w •/• 0,02 0,02 0,02 0,02 0,02 0,02 0,02 0,02 0,02 0,02 0,02 0,02 0,02 0,02 0,02 0,02 LT100 w minu- j tach (') lub godzi¬ nach (h) 3h=0P/o 120' 120' 120' 60' 60' 60' 60' 120' 120' 120' 60' 120' ' 120' 120' 60' (Przyklad TV. ITest LD100.Testoiwiainy szkodnik: Sitoiphiilus granarius.Rozpuszczalnik: aceton. 2 czesci wagowe substancji czynnej rozpuszcza sie w 1000 czesciach objetosciowych rozpuszczalni¬ ka. Tak otrzymany roztwór rozciencza sie dal¬ szym rozpuszczalnikiem do zadanego stezenia. 2,5 ml roztworu substancji czynnej przenosi sie pipetka do szalki Petriego. Na dnie szalki znajdu¬ je sie krazek bibuly o srednicy 9,5 cm. Szalke pozostawia sie otwarta az do calkowitego ulotnie¬ nia sie rozpuszczalnika. W zaleznosci od stezenia roztworu substancji czynnej ilosc substancji czyn¬ nej na m2 bibuly jest rózna. Nastepnie do szalki Petriego wprowadza sie okolo 25 testowanych szkodników i przykrywa szklana pokrywka. Stan zwierzat bada sie po uplywie 3 dni od rozpoczecia doswiadczenia. Stopien smiertelnosci okresla sie w f/o przy czym lOOP/o oznacza, ze wszystkie szkodniki zostaly zabite, a Otya oznacza, ze zaden szkodnik nie zostal zabity.W tablicy IV podaje sie badane substancje czyn¬ ne, stezenie substancji czynnej i uzyskane wyniki. 45 GO 55 Substancja czynna zwiazek o wzorze 38 (znany) zwiazek o wzorze 23 zwiazek o wzorze 20 zwiazek o wzorze 26 zwiazek o wzorze 14 | zwiazek o wzorze 15 zwiazek o wzorze 19 zwiazek o wzorze 9 zwiazek o wzorze 41 : zwiazek o wzorze 18 zwiazek o wzorze 45 zwiazek o wzorze 31 zwiazek o wzorze 32 zwiazek o wzorze 28 zwiazek o wzorze 34 zwiazek o wzorze 35 zwiazek o wzorze 36 zwiazek o wzorze 46 zwiazek o wzorze 8 , Stezenie substancji czynnej w roztworze ! w */o 0,02 0,02 0,02 0,02 0,02 0,02 0,02 0,02 0,02 0,02 0,02 0,02 0,02 0,02 0,02 0,02 0,02 0,02 0,02 Stopien smier¬ telnosci w 9/o 0 100 100 100 100 100 100 100 100 100 90 100 100 100 100 100 100 100 100 Nastepujace przyklady blizej wyjasniaja sposób wytwarzania substancji czynnej srodka wedlug wynalazku.Przyklad V. Zwiazek o wzorze 29.Do zawiesiny 18,2 g (0,1 mola) 2-izopropylo-4- -hydroksy-5-etoksy-pirymidyny, 14,5 g (0,105 mola) weglanu potasu i 200 ml acetonitrylu wkrapla sie w temperaturze 20°C 18,8 g (0,1 mola) chlorku estru 0,0-dwuetylowego kwasu tionofosforowego.Mieszanine ogrzewa sie w ciagu 3 godzin do tem¬ peratury 40°C, chlodzi i wylewa do 300 ml tolu¬ enu. Roztwór toluenowy przemywa sie nasyconym roztworem wodoroweglanu sodowego i woda, su¬ szy nad siarczanem sodowym i nateza. Po pod- destylowaniu otrzymuje sie 13 g (39% wydajnosci teoretycznej) estru 0,0-dwuetylowego kwasu 0-(2- -izopropylo-5-etoksy-pirymidynylo-4)-tionofosforo- wego w postaci zóltego oleju, o wspólczynniku za¬ lamania swiatla n23=1,4960.W analogiczny sposób mozna otrzymac zwiazki o wzorze 1 zebrane w tablicy V.102 868 13 14 Tablica V R 1 C2H5 CJ*5 C2H5 C2H5 C2H5 C2H5 C3H7-izo CjHj-izo C3H7-izo C2H5 W C2H5 [CH, |CH3 ¦ |CH3 |!CHj ;ch, CH3 C2H5 P2H5 CH3 CH3 CH3 CH3 CH3 CH3 CHJ CH3 CH3 CH3 C2H5 C2H5 C2H5 CH3 ¦ CH3 CH3 CHj CH3 CH3 CH3 CH3 R1 2 CjHj-izo C3H7-izo Cy^-izo CjH^-izo Gjl^-izo CjHy-izo C3H7-izo CjHj-izo C3H7-izo CH3 CH3 CH3 C^-izo C3H7-izo i C^-izo C^-izo C3H7-izo ; C3H7-izo CH3 CH3 C2H5 C2H5 C2H5 CH3 CH3 CH3 CH3 C2H5 C2H5 CjHj CH, CH3 CH3 CjHj-izo CH3 CH3 CH3 CH3 CH3 C2H5 C2H5 R2 3 C2H5 ; OCH3 C2H5 CjHy-izo CH3 C4H7-izo C2H5 C2H5 C4Hg-izo C2H5 C2H5 C2H5 C2H5 C2H5 CH3 CH3 CjHj-izo C2H5 C2H5 C2H5 C2H5 C2H5 C2H5 C2H5 C2H5 C3H7-izo C2H5 C3H7-izo C3H7-izo C2H5 C3H7-izb C3H7-izo C2H5 CH3 C2H5 CH3 C2H5 C3H7-izo CH3 C2H5 CH3 R3 4 C2H5 OCH3 OC2H5 CH3 C2H5 C2H5 OC2H5 C2H5 C2H5 OC2Hg OCjHi, C2H5 C2H5 OC2H5 CA OCH3 CH3 OC2H5 OC2H5 SC^-n OC2H5 C2H5 wzór 47 C2H5 OC2H5 C2H5 wzór 47 CH3 C2H5 SC3H7tii CH3 C2H5 wzór 47 CH3 OC2H5 C2H5 CH3 CH3 CH3 OC2H5 CH3 X S s 0 s s s s s s 0 s s s s s s s 0 s s s s s s s s s s s s s s s s 0 s s s s 0 SI Y 6 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 ; Wydajnosc /P/o wydajnosci teoretycznej 7 41 54 88 99 69 54 68 70 17 21 76 83 76 87 34 92 50 70 65 81 85 73 80 59 85 57 90 88 60 80 88 79 47 69 69 69 55 Wspólczynnik 1 zalamania 8 ng :1,5071 n2" :1,5160 n2* :1,4746 Dg .1,5030 n2® :l,5il70 n2* :1,4983 n2* :1,4028 n2* :1,5019 n£ :1,4925 n22:l,4682 n^:l,4981 n22:l,5152 n22 :1,5122 n22 :1,5011 n£ :1,5196 ng :1,5268 n£ :1,5099 ng :1,4673 n2? :1,5027 ng :1,5282 nJJ :1,4990 n22 :1,5157 n22 :1,5623 n^2 :1,5244 n22 :1,5075 N n2^ :1,5138 n2^ :1,5732 n22 :1,5140 n22 :1,5095 n^:l,5319 57 n22 :1,5067 n22 :1,5641 n2* :1,5191 n2* :1,4778 41 n2* :1,5262 n2* :1,5160 ng :1,4775102 868 16 R 1 C2H5 C2H5 C2H5 •C2H5 C2H5 fc1 2 H H H H C3H7-izo ,R2 3 C2H5 C2H5 C3H7-izo CH3 C2H5 R3 4 C2H5 CH3 CH3 C2H5 wzór 47 X S s s s s Y 6 O O O O O Wydajnosc /% wydajnosci teoretycznej 7 80 84 87 69 52 Wspólczynnik zalamania 8 | n^3 :1,5197 ng :1,5264 n*J :1,5159 ng :1,5320 n^4 :1,5590 Stosowane jako substancje wyjsciowe 4-hydro- ksy-pirymidyny o wzorze 3 mozna wytwarzac na przyklad w sposób nastepujacy: Zawiesine 21,6 g (0,4 mola) metylanu sodu, 24,5 g (0,2 mola) chlorowodorku izobutyloamidyny i 32 g (0,2 mola) estru etylowego kwasu formyloetoksy- octowego ogrzewa sie w ciagu 6 godzin pod chlod¬ nica zwrotna. Nastepnie mieszanine odparowuje sie, a pozostalosc roztwarza w 200 ml wody. Fa¬ ze wodna zadaje sie, chlodzac lodem, stezonym kwasem solnym do wartosci pH^6, po czym dwukrotnie ekstrahuje porcjami po 200 ml chlor¬ ku metylenu. Polaczone wyciagi w chlorku me¬ tylenu suszy sie nad siarczanem sodowym i zateza.Otrzymuje sie 22 g (60,5% wydajnosci teoretycz¬ nej) 2-izopropylo-5-etoksy-4-hydroksy-pirymidyny o wzorze- 48 w postaci bezbarwnych krysztalów O temperaturze topnienia 154°C.W analogiczny sposób mozna wytwarzac zwiazki wyjsciowe o wzorze 3 zebrane w tablicy VI. 50 a.gz \4 Cena 45 zl PL

Claims (1)

1. Zastrzezenie patentowe Srodek owadobójczy i roztoczobójczy zawieraja¬ cy substancje czynna oraz staly lub ciekly nosnik, 20 W 40 Tabli Zwiazek zwiazek o wzorze 49 zwiazek o wzorze 50 zwiazek o wzorze 51 zwiazek o wzorze 52. zwiazek o wzorze 53 zwiazek o wzorze 54 zwiazek o wzorze 55 ca VI Wydajnosc /% wydaj¬ nosci teore¬ tycznej 56 61 65 51 37 65 45 Tempera¬ tura top¬ nienia °C 108—109 160 167 206 137 znamienny tym, ze jako substancje czynna zawie¬ ra estry alkoksypirymidynylowe kwasów (tiono/tio- lo)-fosforowych(fosfonowych) o wzorze 1, w któ¬ rym R i R2 oznaczaja jednakowe lub rózne rod¬ niki alkilowe, R1 oznacza atom wodoru lub rodnik alkilowy, R3 oznacza grupy alkilowa, alkoksylo- wa, alkilotio lub fenylowa, X oznacza atom tle¬ nu lub siarki, a Y oznacza atom tlenu.:G2 S68 •RY» X •««•» SCH3 1 OR2 i 3 o-pC ^N s'' ! mXr3 LX ? U =¦ CH^^Y^"0-PiCC2H5}2 # . „ WZdR 4 WZdRl O^Hy-izo f .OR2 N^N s Hal-PQ li j|-^OC2H5 WZdR 2 OH WZdR 3 N^N S L i l-^OC2H5 ^Y^^o-p^ OC2H5 CH3 WZdR 7 N^ N s ^J OC2H5 QC3H^-izo WZdR 8 CH3 Sj^^O-P(OC2H5)2 0CH3 '' WZdR 9 CHa—C 1 0 -N. WZdR 5 OC2H5 ^C2H5 s jl OC2H5 C2 n^ WZdR 6 C h -3 1 N^N S CK3 ki l/0C2H5 J^3 WZdR 10 CC2H5 SCsHy-n CH3 OC2 H5 WZdR 11 CH3 I N^N s ^p X0-P(OC2H5)2 OC2H5 WZdR 12 WZdR 13 ! C2H5 Cl ? yo-Pl 0C2H5)2 0CH3 WZdR U C2H5 J^JJX i/0C2H5 I 0~P\ OCH3 C2H5 WZdR 15102 868 C2H, 2n5 N^N WkCHj 0C3H —izo OCH3 WZCfR 16 C2H5 kA0_«/oc^ OCH3 WZdR 19 C3H7-lZO I II ? O- I OCH, 0-P- N C2H5 L JL II C2H5 OC3H7-1ZO OCH3 WZdR 17 C2H, N*^N f 0C2H5 X0-P^ OCH3 WZCJR 18 ,0CH3 C2H SC3H7-n 2n5 WZdR 22 C3H. C3H7—izo kA 0-P(0CH3)2 ÓCH3 WZClR 20 C3H7—izo I N^N s kA0_p/0CH3 f OCH, 3M7-1ZO N^N s ^ II ^,0C2H, I °~< OCH3 C?H5 IN' N WZdR 25 TH, WZ0R 21 C3H.-1ZO N*^N O—P 0C2H5 WZdR 28 C2Hs OCH, C3H7—izo I o—p ,0C3H—izo X, CH, OCH3 : -"3 WZCfR ' 23 CoHy-izo r i? o WVP N^N P(0C2H5! OCH3 i WZdR 26 C3H7—izo S. N^N J 0-p( 0C2H5f2 0C2,H5 WZdR 29 C3H7—izo IM^^N Y 0-P(0C2H5)2 OCH3 WZdR 24 C3H7-izo , j 0-P ( OCH dc2H5 WZdR 27 3'2 C3H sn?—izo N^N kX i/oc** 0-P- ÓC2H5 C2H5 WZdR 30102 868 Cs Ht-jzo N^N I X0-P[0C2H5): 0C2H5 WZdR 31 C3H7-JZO ! S II o-p; ,C2H 2n5 0C2H5 0CAHg-jzo WZtfR 34 C3H7- izo CH, 0 0-P ! OC2H5]2 WZdR 37 C3H7—izo N*^N O-PC^ 0C2H5 OC3H-izo WZdR 32 C3H7—izo S N^N Li ^\)-P ( OC2H552 OCa H —izo WZdR 35 0C3H7-izo f*N s M^0CH3 CN ~C2H 2H5 WZdR 38 CaNy-izo N^N s kA, "/°C2H5 0C2H5 SC3H7-n WZdR 33 CH C3H7-JZO kAQJ/^ I ¦ \ OC3H7-izo 0C2H5 WZdR 36 0-P' 0CH3 0C3H7-izo WZÓR 40 CH, i J Ci U- -OCH, I 0-PC 0C2H5 C2H 2n5 WZdR 39 S „ II ^C2H5 0-P: 0C2H5 0C3Hrizo WZdR 4 3 CH3 i J U 0-P\ 0C2H5 OCH, r\ WZdR 41 CH3 CH, V V S OC2H5 C2H5 WZdR 44 GaHy-izo f j u .0C3H7-jzo LI | .SC3H7-izo S0-P 0C2H5 XH, o-p:^ 0C2H5 ^0C2H5 WZdR 42 WZdR 45102 863 C3H7— izc „C2H3 p: C2H50, OC3H7-1ZO a WZdR 46 -o WZdR 47 C2H5O- 0H i Lx N XCiH-izo iza-C3H70. WZCfR 48 OH n C3H7-iza WZdR 49 OH WZdR 50 OH OH l C2H5Q-;f^%l WZCfR 53 1f C3H—izo OH I CH^O-f^^N ^N^C2H5 • WZdR 54 WZdR 51 OH CH-,0- N *N^CH3 WZdR 52 OH I C?H=0—r^^N WZdR 55 || /OC3Hrizo n-C3H,0- Ct-P^ . . + " ' OH 1 Lx C7H; srodek wiezacy kwa s — HCt ¦ I /OC3H7-iz.o n-C3H70^ JvN\/ SCHEMAT LZGraf. Z-d 'N.: 2 — 59* PL