Przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarza¬ nia wlókien oraz urzadzenia do wytwarzania wló¬ kien szklanych.W ostatnich latach znaczni© zwiekszylo sie za¬ interesowanie produkcja wlókien szklanych. Na 5 Skutek ogromnego zuzycia wlókien szklanych za- „ interesowanie to zogniskowalo sie na zwiekszeniu produkcji poszczególnych urzadzen do snucia szkla.W czasie wytwarzania wlókien, stopione szklo przedostaje sie przez dysze lub otwory w lódce, io na skutek czego .powstaja pojedyncze wlókna. W uzupelnieniu problemu zwiekszenia produkcji na¬ lezy dodac, ze urzadzenie stosowane w tym pro¬ cesie jest zwykle bardzo drogie, co przewaznie wy¬ nika z tego, ze stosuje sie w nim nadmierne ilo- 15 sci platyny, specjalne otwory, oprzyrzadowanie do wytwarzania wysokiego cisnienia, lódki odporne na wysokie cisnienie dtp.Celem wynalazku jest podanie sposobu i skon¬ struowanie urzadzenia do wytwarzania wlókien z 20 materialu trudno topliwego. Cel ten wedlug wyna¬ lazku zostal osiagniety za pomoca sposobu wytwa¬ rzania wlókien szklanych, w którym oddzielne strugi stopionego szkla przepuszcza sie przez ply¬ te otworowa, zaopatrzona w co najmniej cztery 25 rzedy otworów oddalonych wzgledem siebie w kie¬ runku przeplywu, nastepnie snuje sie wlókna ze stozkójw stopionego. szkla, utworzonych przy kaz¬ dym z tych otworów i kieruje sie duzy strumien szybko poruszajacego sie gazu ku górze w strone 30 obszaru óiworóiW w tej plycie w tym celu, ab^ ó- chlodzic te stozki i umozliwic Stabilne ksztaltoiWstnie stozków oraz utrzymac stozki w stanie rozdziele* nia i tym samym zapobiec zalewaniu a takze, atfry uderzajac w te plyte nie dopuscic do tworzenia sie zastoin gazu w poblizu plyty otworowej i spo* wodowac ruch gazu ku górze po tej plycie we* wszystkich kierunkach od obszaru otworowego a poza tym, aby umozliwic zasysanie ze zródla- gsrzu poprzez wlókna przemieszczane ku dolowi.Wedlug wynalazku do stosowania spósdfóu wy¬ twarzania wlókien szklanych 'Wykorzystuje sie urzadzenie, które zawiera element do pomieszcze* nia czolowej czesca stopionego szkla, a takze za¬ sadniczo plaska plyte otworowa zaopatrzona w co najmniej cztery rzedy otworów oddalonych ód- Sie¬ bie w kierunku przeplywu a przeznaczonych do formowania wlókien szklanych, przy czym plyta otworowa jest wykonana z materialu zaroodpor¬ nego i jest umieszczona u podstawy tego elemefttu pojeminikowego, a takze element do regulowiartia temperatury plyty otworowej i element do s-nuela wlókien z tej plyty i ksztaltowania stozków przy jej otworach, a ponadto element umieszczony po¬ nizej tej plyty i polaczony z elementem- do zasi¬ lania go w gaz a przeznaczony do kierowania glów* nego strumienia szybko poruszajacego sce gazu ku górze, w strone obszaru otworów tej plyty, a poza tym do chlodzenia stozków szkla znajdujacych *sie pod otworami i w celu umozliwienia stabilnego %02 456i formowania sie tych stozków oraz utrzymania stoz¬ ków w stanie rozdzielenia, a tym samym niedo- • puszczenia do zalewania i, aby poprzez uderzenie 0 te plyte otworowa niej dopuscic do tworzenia sde zastoin gazu w poblizu plyty otworowej i spowo¬ dowac ruch gazu na zewnatrz po plycie we wszy¬ stkich kierunkach od obszaru otworowego oraz, aby umozliwic zasysanie gazu ku dolowi przez wlókna.Dalsze cechy wynalazcze sa opisane ponizej.Korzysci uzyskane dzieki zastosowaniu wynalaz¬ ku sa róznorakie. Podstawowa sprawa jest to, ze wyitwarzanie plyty lub lódki jest proste i zuzywa sie przy tym znacznie mniej drogiego stopu metali niz w przypadku lódek dostepnych obecnie w han¬ dlu. W porównaniu z dotychczasowa praktyka sto¬ sowania koncówek w otworach, cieplo promienio¬ wania uchodzace z lódki stosowanej w rozwiaza¬ niu wedlug wynalazku jest mniejsze i dzieki temu obslugujacy jest narazony na promieniowanie cie¬ plne w znacznie mniejszym stopniu. Dzieki mniej¬ szemu promieniowaniu cieplnemu w rozwiazaniu wedlug wynalazku zuzywa sie znacznie mniej ener¬ gii elektrycznej. Powyzsze daje sie wyraznie za¬ uwazyc w przypadku porównywania lódek o jed¬ nakowym przerobie.Poniewaz w tym przypadku mozna osiagnac zna¬ czne zageszczenie otworów, dzieki zastosowaniu wynalazku uzyskuje sie tez znacznie wieksza pro¬ dukcje na jednostke powierzchni plyty otworowej.Ponadto, przerób przypadajacy ma jeden otwór jest wiekszy niz w przypadku stosowania, jak dotych¬ czas, koncówek, a to na skutek dzialania ssacego powstajacego w wyniku zjawiska naskórkowosci, jakie ma miejsce w przypadku chlodzenia stozków powietrzem, a takze na skutek tego, ze dlugosc otworów jest mniejsza a temperatura u wylotu z otworów jest wyzsza. Wlókna cechuje pozadana jednorodnosc i do ich wytwarzania nie trzeba sto¬ sowac calego zestawu aparatury wytwórczej.Rozwiazanie wedlug wynalazku eliminuje konie¬ cznosc stosowania specjalnych zeber, kolpaków, drogiego gazu nieatmos£erycznego zmieszanego z gazami naweglajacymi w celu wytwarzania nie- zwilzakiej bariery weglowej, lódek cisnieniowych lukowatych, instalacji wysokiego cisnienia oraz nie wymaga stosowania luezwilzalnych stopów. Poza tym, w rozwiazaniu tym stosuje sie najprostszy element chlodzacy.W rozwiazaniu wedlug wynalazku liczba snutych wlókien z lódki moze wahac sie w duzym stopniu.Liczba wlókien potrzebnych do wytworzenia wyro¬ bu finalnego moze byc wysnuta z pojedynczego % obszaru otworowego. Do wytworzenia wyrobu kon¬ cowego uzywa sie lódek umozliwiajacych wytwo¬ rzenie skretek zawierajacych 1600., 200, 3200, 400, 20000 i wiecej wlókien. Rozwiazanie wedlug wyna¬ lazku eliminuje operacje wytwarzania niedoprzedu.Rozwiazanie wedlug wynalazku pozwala na pew¬ na dowolnosc w wyborze predkosci nawijania, po¬ niewaz wydajnosc w kg szkla dopuszczalna z han¬ dlowego punktu widzenia mozna osiagnac poprzez zastosowanie wiekszej liczby otworów a mniejszej predkosci nawijania, zmniejszajac dzieki temu nie¬ bezpieczenstwo powstawania zrywów. Nawet w * Jlrzypadku wiekszych predkosci stwierdzono, ze nie i 456 wystepuje trzasniecie, przy którym nastepuje zer¬ wanie duzej liczby wlókien w tym samym zasad¬ niczo czasie. Poniewaz plyte otworowa oplywa gaz poruszajacy sie ku górze ze znaczna predkoscia, ;5 który rozplywa sie na zewnatrz wzdluz plyty, gaz z otoczenia, który moze zawierac wtracenia zanieczyszczajace wlókna f powodujace ich zry¬ wanie sie, nie przedostaje sie do wewnatrz stoz¬ ków, tym samym otoczenie stozków jest czystsze. i* Dzieki temu, ze po rolce dozujacej plyn powle¬ kajacy w postaci kleju jest przemieszczana sto¬ sunkowo duza liczba wlókien, wystepuje mniej strat, ma miejsce mniejsze zuzycie plynu powle¬ kajacego, niz w przypadku stosowania sposobów ..jW znanych.Tarcie wystepujace pomiedzy wlóknami przeciw¬ dziala nadmiernemu unoszeniu plynu powlekaja¬ cego przez wlókna, tym samym rozpryskiwanie na boki plynu powlekajacego przez wlókna jest zna- cznie ograniczone. Ograniczenie rozpryskiwania plynu powlekajacego oznacza zmniejszenie zawar¬ tosci kleju w powietrzu/ dzieki czemu zarówno urzadzenia jak i przestrzen robocza pozostaja czy¬ ste i obslugujacy pracuje w lepszych warunkach.Szybkie ochladzanie szkla powoduje zmniejszenie zawartosci czesci lotnych szkla w otoczeniu, a gaz chlodzacy, przeplywajacy w kfllerunku na zewnatrz lódki mozna latwo odprowadzic z przestrzeni ro¬ boczej, aby utrzymac ja w nizszej temperaturze.Wreszcie, rozwiazanie wedlug wynalazku umozli¬ wia otrzymywanie wlókien szklanych wysokiej ja¬ kosci. Szybkie chlodzenie szkla, okolo 100 razy szybsze niz w przypadku stosowania znanych ló¬ dek, umozliwia otrzymanie wlókien o skladzie che- micznym w przyblizeniu równym skladowi szkla w stopionej masie szkla, na skutek zmniejszenia ubytków czesci lotnych szkla. Poza tym, istotnie wydajniejsze chlodzenie szkla w stozkach poprzez przewodzenie i konwekcje przy zmniejszonym pro- 40v mieniowaniu cieplnym umozliwia uzyskanie wló¬ kien szklanych hartowanych bardziej skutecznie.Wynalazek moze byc wykorzystywany w zna¬ nych piecach szklarskich o konwencjonalnym oprzyrzadowaniu w postaci grzejników lódek, do- 45 zoiwników plynu powlekajacego i urzadzen nawi¬ jajacych. Dotychczas stosowane operacje obróbki wlókien szklanych mozna dostosowac do sposobu wedlug wynalazku przez modyfikacje lódki i za¬ stosowanie odpowiedniego urzadzenia do chlodzenia 50 gazem.Rozwiazanie wedlug wynalazku daje sie latwo zastosowac do czesci czolowych szkla ze zwyklych pieców szklarskich, w których maja one zwykle od okolo 20 do okolo 36 om stopionego szkla* Roz- «5 wiazanie wedlug wynalazku w rzeczywistosci moze znalezc zastosowanie równiez w przypadkur gdy czesc czolowa szkla ma okolo 2,5 cm lub mniej.Jakkolwiek nadwyzka cisnienia wytworzona przez czesc przednia nadawy szkla wymaga stosowania w drogiego osprzetu, takie cisnienie moze byc stoso- . wane w przypadku potrzeby. Temperatura stopio¬ nego szkla w kapieli zalezy od rodzaju uzytego szkla. W przypadku szkla typu E temperatura wynosi od okolo 1150 do okolo 1315°C. Dobór 65 temperatury stopionego szkla w piecu szklar-102 456 6 skim przeprowadza sie na podstawie zdobytej prak¬ tyki i zwykle niie nastrecza trudnosci fachowcom.Plyta otworowa wykorzystywana w rozwiazaniu wedlug wynalazku korzystnie jest .wykonana ze stopu nadajacego sie do zastosowania w warunkach ksztaltowania wlókien szklanych. Stosuje sie stopy zwiizalne i niezwilzalne. Korzystnie stosuje sie stop platynowy zawierajacy 80% platyny i 20% rodu, albo 90% platyny i 10% rodu. Stosuje sie tez sto¬ py platynowe stabilizowane ziarnami cyrkonu, od¬ porne na pelzanie.Powierzchnia plyty otworowej jest zasadniczo plaska. Stosuje sie tez plyty, które maja male wglebienia lub maja ksztalt lekko wypukly lub wklesly i nie maja one niekorzystnego wplywu na wykonywane wlókna szklane. Pod wplywem ciepla nastepuje czesto wypaczenie sie plaskich powierz¬ chni plyty otworowej i utworzenie obsizarów wy¬ puklych i/lub wkleslych w tej plycie lecz zniek¬ sztalcenia takie mozna pominac, jako nieistotne.O ile to konieczne plyte wzmacnia sie zebrami lub nadaje"jej strukture plastra miodu po stronie sto¬ pionego szkla.W przypadku stosowania koncówek, gaz chlodza¬ cy, na przyklad powietrze oziebia koncówki zna¬ cznie ponizej temperatury lódki. Na skutek ozie¬ bienia koncówek nastepuje ochlodzenie szkla prze¬ plywajacego przez te koncówki, które staje sie gestsze i przeplywa wolniej, czyli koncówki dzia¬ laja jak zawór cieplny zmniejszajac przerób szkla.W rozwiazaniu wedlug wynalazku temperatura metalu w obrebie otworów w czasie wytwarzania nie jest duzo nizsza od sredniej temperatury plyty otworowej tak, ze niekorzystne zjawisko tworzenia sie zaworu cieplnego zasadniczo nie wystepuje.Grubosc .plyty otworowej ustala sie w zaleznosci od wielkosci lódki, wytrzymalosci stopu, wielkosci otworów, gestosci otworów itp. Zwykle wystarcza, gdy grubosc plyty wynosi 1,52 mm, lecz z powo¬ dzeniem byly stosowane plyty otworowe o grubo¬ sci 1 mm. Obszar otworowy w lódce ma wymiar minimalny wynoszacy co najmniej 1,27 cm, przy czyim korzystnie ten wymiar minimalny wynosi co najmniej 2,5 cm. Stosuje sie obszary otworowe o wymiarach 25,4X25,4 cm. Zgodnie z dotychcza¬ sowa praktyka plyta otworowa lub lódka jest wy¬ posazona w grzejnik. Nagrzewania dokonuje sie zwykle za pomoca oporowego urzadzenia grzej¬ nego.Otwory w plycie otworowej maja zwykle sred¬ nice mniejsza od 2,5 mm dochodzaca do 0,5 mm.Uklad otworów jest sprawa wyboru, i tak stosuje sie uklad prostokatny, szesciokatny lub dowolnie inny. W celu maksymalnego wykorzystania obsza¬ ru otworowego lódki, otwory sa wykonane w odle¬ glosci nie wiekszej niz wynoszacej dwie dlugosci srednic, liczac od srodka do srodka z tym, ze najkorzystniej odleglosc ta wynosi od okolo 1,25 do okolo 1,7 srednic otworów liczac od srodka do srodka otworu. W przypadku mniejszych otwo- . rów grubosc metalu pomiedzy otworami moze wy¬ nosic zaledwie 0,025 mm. Odleglosc pomiedzy otwo¬ rami zalezy od grubosci stopowej plyty otworo¬ wej. O ile to pozadane, stosuje stie okresowe od¬ stepy pomiedzy otworami w celu wzmocnienia lód¬ ki. Odstepy takie, nie zawierajace otworów nadezy stosowac ostroznie, aby nie zaklócic przeplywu po¬ wietrza.Plyty otworowe stosowane w rozwiazaniu we- dlug wynalazku sa zaopatrzone w cztery rzedy otworów co najmniej, bo korzystnie stosuje sie okolo 10 czy 11 rzedów otworów, a najkorzystniej co najmniej 15 rzedów otworów liczac w dowol¬ nym kierunku. Wedlug wynalazku otwory sa usy- ló tuowane znacznie blizej siebie, przy czym otwory te sa usytuowane w odleglosci od siebie w kazdym rzedzie i pomiedzy rzedami rozmieszczonymi w kie¬ runku przeplywu, co stanowi przeciwienstwo wzgledem dotychczasowej praktyki. 1$ Plyta otworowa, która w warunkach cisnienia roboczego szkla i jego temperatury w normalnej produkcji ulegalaby zalewaniu i nie umozliwialaby zachowania stozków w stanie rozdzielenia, moze byc stosowana w rozwiazaniu wedlug wynalazku dzieki zastosowaniu silnego strumienia gazu umoz¬ liwiajacego utrzymanie stozków w stanie rozdzie¬ lenia. Nawet, gdy plyta jest zalewana i wyklucza nieprzerwana produkcje w normalnych warun¬ kach roboczych cisnienia i temperatury szkla tuz ponad plyta, plyta taka nadaje sie do zastosowania w rozwiazaniu wedlug wynalazku. W produkcji uzyskanie 90% wydajnosci jest zadowalajace. Tego rodzaju wynik i lepszy daje sie z powodzeniem uzyskac dzieki temu wynalazkowi.Zasadniczo, w normalnej produkcji, gestosc otwo¬ rów wynosi co najmniej 50 otworów na 6,46 cm1, korzystnie co najmniej 100 otworów na 6*45 cm^, czyli 1 otwór na 6,45 mm2, a najkorzystniej okolo 200 otworów na 6,45 cm2, 1 otwór ma 1,29 do 0,65 mm2. Jakkolwiek gestosc otworów zostala odnie¬ siona do powierzchni wynoszacej 6,45 cm2, po¬ wierzchnia wystepowania otworów moze byc mniejsi od 6,45 cm2. J W rozwiazaniu wedlug wynalazku korzystnie sto- 40 suje sie powietrze znajdujace sie w temperaturze otoczenia, moze ono jednak byc podgrzane lub ochlodzone. Powietrze korzystnie nasyca sie para, drobno rozproszona woda, kropelkami innych cie¬ czy itp. w celu zwiekszenia skutecznosci chloctoe- 45 nia. Stosuje sie tez inne gazy, na przyklad azot lub dwutlenek wegla zmieszane z powietrzem lub - w miejsce powietrza. Korzystnie stosuje sde gazy nie majace wlasnosci redukcyjnych, a takze ply¬ ny, które nie tworza atmosfery redukcyjnej wokól 5C stozków i plyty otworowej* Nie zaleca sie stoso¬ wania gazów redukcyjnych, lecz korzystnie sto¬ suje sie, o ile to pozadane, takie gazy, jak na przyklad metan, etan. Poniewaz gaz stosuje sie w celu chlodzenia, korzystnie utrzymuje sie go w 55 temperaturze otoczenia lub nizszej, na przyklad w temperaturze 3S°C lub nizszej. Nalezy zauwa¬ zyc, ze korzysci z zastosowania wynalazku uzyskuje sie równiez w przypadku stosowania gazu o wyz¬ szej temperaturze, na przyklad 260°C, pod wa^ 60 runkiem odpowiedniego zwiekszenia ilosci tloczo¬ nego powietrza.W celu uproszczenia opis traktuje o stosowaniu powietrza. Nalezy pamietac jednak, ze opis ten nie wyklucza zastosowania innych gazów. 65 W jednym ze sposobów rozruchu sposobu w^-l dlug wynalazku, aczkolwiek umozliwiajacego wol¬ niejszy rozruch, tempera/ture plyty otworowej wy¬ noszaca 1000°C w czasie przesitoju podnosi sie do temperatury z zakresu rekrystalizacji wynoszace¬ go od okolo 1083 do 1,10G°C dla szkla typu E.Powoduje to podgrzanie cienkiej warstwy szkla znajdujacego sie ponad i wewnatrz plyty otworo¬ wej do tej saimej temperatury. Nie ma to wplywu na mase szkla znajdujaca sie wewnatrz lódki i utrzymywana w temperaturze 1150 do 1315°C. Je¬ zeli nawet mala ilosc szkla przechodzi przez otwo¬ ry, przechodzi ona oddzielnymi strumieniami nie zwilzajac i nie zalewajac plyty otworowej nawet w przypadku, gdy jest ona wykonana z materialu zwiizalnego. Mimo ze wytworzone wlókna sa lam¬ liwe, jezeli oporuje s^e ostroznie, wolno snuje rów¬ noczesnie podnoszac temperature plyty otworowej dobrze ponad zakres temperatury rekrystalizacji i regulujac strumien .powietrza chlodzacego, udaje sie szybko przemyc te mala ilosc szkla zrekrysta- lizowanego, po czym szklo przerabia sie, juz w normalny sposób.. W nieco odmienny sposób powoduje sie przy¬ spieszenie rozruchu, a mianowicie zwieksza sie temperature szkla znajdujacego sie w poblizu ply¬ ty otworowej poprzez podniesienie temperatury sa¬ mej plyty na skutek czego szklo znajdujace sie w tUej staje sie bardziej ciekle i pod cisnieniem prze¬ dniej czesci nadawy szkla, znajdujacej sie w lódce poczyna szybko wyplywac poprzez otwory w lód¬ ce lub plycie otworowej. Na skutek podatnosci szkla do zalewania i ograniczonej wielkosci otwo¬ rów plyta zaczyna byc zalewana od strony spod¬ niej. Skoro tylko objetosc zalewajacego szkla sta¬ nie sie dostatecznie duza, pod jego ciezarem roz¬ poczyna sie snucie szkla, przy czym nalezy zmniej¬ szyc szyt^kosc przeplywu szkla poprzez otwory, gdyz inaczej nie nastapi rozdzielenie. W korzyst¬ nej odmianie wykonania wynalazku, regulacje szybkosci przeplywu szkla poprzez plyte przepro¬ wadza sie poprzez regulacje temperatury plyty otworowej. W jeszcze innym przykladtzie utrzymuje sie prad o stalej wartosci, doplywajacy do plyty, a Umpearture plyty zmniejsza sie przez skierowa¬ nie na nia strumienia chlodnego powietrza umoz¬ liwiajacego rozdzielenie. Z chwila dokonania roz¬ dzielenia zmniejsza sie strumien powietrza umoz¬ liwiajac podgrzanie sie plyty i funkcjonowanie jej w noanmalny sposób.W chwili gdy krdpLe szkla splywaja poprzez otwory w plycie i zalaly juz spodnia powierzchnie plyty otworowej, zmniejszenie temperatury plyty otworowej do granicy rekrystalizacji szkla powo¬ duje p^yspieszenie rozdzielenia, przy czym plyta otworowa spelnia role zaworu cieplnego dla prze¬ plywajacego przez nia szkla. To zmniejszenie tem¬ peratury wynoszace zwykle 50 do *150°C powoduje pOEOmie zatrzymanie przeplywu szkla poprzez otwory i umozliwia ciagnienie zalanego szkla za pomaca na przyklad preta szklanego i nadanie mu postaci pojedynczych wlókien szklanych.Poczatkowa predkosc snucia powinna* wynosic okojo 1,27 cm na sekunde, aby uniknac nadmier¬ nego rozciagniecia formowanych wlókien szklanych i afey umozliwic wolne pociagniecie szkla od stro- 456 8 ny jego powierzchni w powiekszajacy sie strumien snutych wlókien nie powodujac ich zaciskania sie.Taka wolna predkosc ciagnienia-utrzymuje sie do¬ tad, az spodnia powierzchnia plyty otworowej be- dzie wolna od zalewajacego ja szkla i nastapi rozdzielenie. Potem podnosi sie predkosc prze¬ plywu szkla przez otwory plyty podgrzewajac ja nieco, zapobiega sie w ten sposób ponownie nad¬ miernemu rozciaganiu i zaciskaniu sie wlókien.Podgrzanie zaworów cieplnych powoduje usta¬ lenie sie nowej, ograniczonej predkosci przeplywu przez poszczególne otwory. Wlókna szklane wysta¬ jace z tych otworów nawija sie bardzo wolno na obrotowa oprawke pierscieniowa. Predkosc obro- towa oprawki i temperature plyty otworowej re¬ gulujaca predkosc przeplywu szkla przez nia moz¬ na zwiekszac równoczesnie i stopniowo równo¬ czesnie zmniejszajac odpowiednio cisnienie powie¬ trza chlodzacego az osiagnie sie maksymalna pred- 2© kosc snucia przy maksymalnej temperaturze.W czasie, gdy szklo przeplywa przez otwory po¬ wstaja naprezenia spowodowane silami snucia, któ¬ re równowazy lepki opór stawiany przez stozek szkla, którego podstawe stanowi obrzeze otworu *5 polaczone z nim silami napiecia powierzchniowe¬ go, energia zwilzania szkla oraz podcisnienie pa¬ nujace wewnatrz stozka. Na skutek tego dynami¬ cznego naprezania ssacego wiecej szkla zostaje wy¬ ciagniete z otworów niz wplyneloby pod wplywem sily ciezkosci, dzieki temu unika sie zalewania i ma miejsce ciagly przeplyw szkla z wytworze^ niem wlókien.W celu utrzymania asymptotycznej geometrii stozków formujacych wlókna, a tym samym zacho- wac je w rozdzielenia i pojedyncze wlókna, wlókna te oraz stozki nalezy chlodzic zasadniczo w jedna¬ kowy sposób, a takze zachowac wlasciwa korela¬ cje pomiedzy szybkoscia snucia, temperatura plyty otworowej i predkoscia przeplywu szkla przez po¬ lo szczególne otwory. W celu jednakowego chlodze¬ nia pojedynczych wlókien i stozków zródlo po¬ wietrza jest umieszczone ponizej plyty otworowej.Odleglosc tego zródla od plyty zalezy od powierz¬ chni otworów, wielkosci dyszy powietrznych lub 48 powietrznej i innych. Odleglosc ta zasadniczo wy¬ nosi 2^5 do 51 cm, a w przypadku stosowania dyszy opisanej ponizej wynosi 5 do 10 cm od lód¬ ki. W przypadku wiekszych powierzchni otworo¬ wych zródlo kierowanego ku górze powietrza cze- 50 sto jest oddalone co najmniej o 10 cm od plyty w tym celu, aby strumien powietrza uderzal o ca¬ la powierzchnie otworowa.Hartujacy strumien powietrza przeplywa ku gó¬ rze pomiedzy poszczególnymi wlóknami do kaz- 55 dego z setek lub tysiecy stozków. Jest tam znacz¬ nie wiecej przestrzeni wolnej niz przestrzeni zaje¬ tej przez wlókna ponizej plyty otworowej.Mimo ze wlókna zajmuja malo przestrzeni, na skutek ich duzej predkosci porywaja one powie- W trze dzialajac jako pompa powietrzna. W odleglo- ^ sci pierwszego ulamka centymetra od plyty otwo¬ rowej opór powierzchniowy wlókien nie jest w sta¬ nie przyspieszyc zawirowan powietrza spowodo¬ wanych poslizgiem, do predkosci, przy której « pompa zabderaikowa poczyna dzialac skutecznie.102 456 4 10 Lecz gdy wlókna zostana przemieszczone blizej sie¬ bie, powietrze nabiera coraz wiekszej predkosci wzdluz warstwy granicznej wtokiem i efekt pom- powajnia szybik© wzmaga sie.Z chwila gdy unoszone powietrze o ruchu burz¬ liwym uderzy w powierzchnie plyty na obszarze otworów rozdziela sde tworzac gwiazde szesciora- mienna, której ruchome punkty plyna w kieruniku powierzchni pomiedzy wlóknami a pozostala czesc dokladnie rozdzielona, majaca temperature docho¬ dzaca do 360°C chlodzi stozki formujace wlókna.Nastepnie powietrze chlodzace zostaje skierowane ku dolowi omywajac wypukle stozki i slizga sie po .powierzchni wlókien na calej ich dlugosci, zo¬ staje przyspieszone przez nie do wysokiej predko¬ sci i przemieszczone do strefy intensywnego pom¬ powania. Ciagle mieszanie sie unoszonego powie¬ trza chlodzacego z goracym powietrzem turbulent- nym w zawirowaniach spowodowanych zjawiskiem naskórkowosci wywolanym w otoczeniu opadaja¬ cych wlókien powoduje ujednorodnianie i ustale¬ nie sie parametrów cechujacych otoczenie na calej dlugosci formowanych wlókien.Powietrze kierowane ku górze, poza tym ze chlo¬ dzi powierzchnie stozków i jest zabierane w dól wraz z wlóknami, sluzy równiez do przeciwdzia¬ lania tworzeniu sie kieszeni powietrza zastorno- wego po spodniej stronie lódki, które mogloby spowodowac miejscowe przegrzanie i zalewanie otworów szklem. Skierowany ku górze silny stru¬ mien powietrza uderza o spodnia powierzchnie lódki i, jak wykazaly badania, czesc tego stru¬ mienia powietrza przemieszcza sie na boki, na ze¬ wnatrz, we wszystkich kierunkach od strony obsza¬ ru otworowego. Silne chlodzenie strumieniem po¬ wietrza kierowanym ku górze ustala i utrzymuje wlókna w stanie rozdzielenia.Nachylenie strumienia powietrza zalezy w pew¬ nym stopniu od liczby rzedów i gestosci otworów.Zasadniczo najlatwiej regulowac przebiegiem pro¬ cesu, gdy powietrze przeplywa w kierunku mozli¬ wie najbardziej zblizonym do pionu, na tyle na ile dozwalaja na to snute wlókna szklane. W przy¬ padku bardzo scislej regulacji powietrze kieruj* sie ku górze pod katem okolo 40° wzgledem po¬ ziomu, przy czym badania przeprowadzone i plyta zawierajaca 17 rzedów otiwarów oiraz plyta zawie¬ rajaca 10 rzedów otworów wykazaly, ze dla za¬ pewnienia dobrej regulacji w przypadku wytwa¬ rzania wlókien na skale handlowa nalezy stoso¬ wac kat nachylenia wynoszacy co najmniej 46 lub 46° wzgledem poziomu, .lecz korzystnie co naj¬ mniej wynoszacy 60° wzgledem poziomu. W przy* padku wystepowania kidfcu rzedów kat pochylenia ma mniejsze znaczenie. Najkorzystniej powietrze kieruje sie pod katem 70 do okolo 85Q. Terma** poziom oznacza tu zasadndlczo plaszczyzne, w której jest umieszczona plyta otworowa.W rozwiazaniu wedlug wynjalasateu .mozna stos©* wac dowolny element mechaniczny, który umozli¬ wia wytworzenie silnego strumienia powietrza, w postaci pojedynczej kolumny powietrza poruszaja¬ cego sie ku górze, które uderza o plyte otwotowa.Dysze wielokrotne lub pojedyncza dyaza naoipe^ trzona w szeline znajduje równiez zastosowanie W tym przypadku. Korzystnie stosuje sie rówiniei plytki odchylajace strumien powietrza ku górze.Kierowanie powietrza ku górze z jednej strony plyty otworowej jest zupelnie zadowalajace, lect o ile to pozadane, strumien powietrza kieruje sie ku górze równiez z dwóch lub wielu stron lódki.Strumien powietrza w przeksoj.u poprzecznym po¬ winien byc w poblizu plyty otworowej eo naj¬ mniej tak duzy, aby obejmowal obszar otworowy.Wlókna szklane korzystnie snuje sie w letokim od¬ chyleniu w strone boczna w tym celu, aby umo¬ zliwic umieszczenie urzadzenia mechanicznego do¬ prowadzajacego powietrze. Korzysc te uzyskuje sie tez przez skrecenie plyty otworowej o nie¬ wielki kat a snucie szkla w kierunku pionowym.Ustalenie cisnienia powietrza jest proste dla fa¬ chowca. Cisnienie to waha sie od 5 cm tlitpa wo¬ dy do 0,35 lub 0,7 afcn lub wiecej w zaleznosci od wielkosci i umiejscowienia dyszy itp. Korzystnie stosuje sie cisnienie powietrza wynoszace od okolo 0,07 do 0,36 atn, zwlaszcza do lódek o 10 lub meeej rzedach. Zwykle liniowa predkosc, z jaka powie¬ trze opuszcza dysze wynosi okolo 30y5 m na se¬ kunde a korzystniej okolo 61 m na sekunde. We¬ dlug wynalazku stosuje sie predkosci powietrza wynoszace 122 m na sekunde i wiecej. Predkosc i cisnienie zaleza miedzy innymi od konkretnego ukladu. W kazdym razie strumien powietrza po¬ winien dostatecznie chlodzic stozki i utrzymywac je w stanie rozdzielonym niezmiennym, uderzac o plyte otworowa usuwajac zastoiny powietrza pow¬ stajace w poblizu plyty i stanowic zródlo gazu za¬ sysanego ku dolowi przez wlókna. Chlodzenie nie powinno oczywiscie niekorzystnie wplywac na ja*- kosc wytwarzanych wlókien szklanych.Powyzej zostalo opisane korzystae rozwiazanie wedlug wynalazku, umozliwiajace stabilieaije stozków, inny sposób chlódzania zapewnia szereg przegród powietrznych omiatajacych kolejno i szybko plyte otworowa, przy czym sa one kiero¬ wane pod katem od 46 do 90° w^Jedam plyty.Stosuje sie tez odmienne sposoby chlodnaca pole¬ gajace na zastosowaniu krótkich sarii m$uiow#~ so '40 ,45 « W W przeciwienstwie do dotychczasowych doswiad¬ czen stwierdzono, ze przy stalej predkosci nawi- l40 jania i stalej temperaturze plyty otworowej, w przypadku bardziej intensywnego chlodzenia po¬ wietrzem otrzymuje sie wlókna o wiekszej sred¬ nicy. Widocznie chlodzenie powierzchniowe stoz¬ ków wywoluje dzialanie ssace, gdy wlókna sa wy- ^ ciagane ze stozków.W przypadku prawidlowego przebiegu snucia dlugosci stozków sa stale na oko, a ich dlugosc oce¬ niana wizualnie, zwykle nie przekracza 2 — 1/2 ra- za srednicy otworu a w kazdym razie zwykle nie jo jest wieksza od 3,2 mm. W korzystnym przypadku dlugosc stozka jest wieksza okolo 1—1/2 raza srednicy otworu. Wielokrotnie, ssanie spowodowa¬ ne chlodzeniem naskórka, stozka jest przyczyna cofniecia sie czesci stozka u jego podstawy na « obrzeze otworu lódki. Temperatura szkla na wie¬ rzcholku stozka wynosi zwykle od 760 do 927°C, czyli równa sie w przyblizeniu temperaturze prze¬ obrazania szkla.11 102 456 12 nych pierscieniowych zawirowan poruszajacych sie zasadniczo prostopadle do czola lódki.- Podobnie stosuje sie tez srubowe strumienie po¬ wietrza, wirujace zasadniczo w plaszczyznie ply¬ ty, podobnie jak to ma miejsce w wentylatorze.Ha skutek tego, ze odleglosc otworów jest nie- wdelka a stozki stabilne miejscowe zalewanie ot¬ worów bywa usuwane samorzutnie w czasie dzia¬ lania' urzadzenia. Jezeli wlókno ulegnie zerwaniu i otwór zostanie zalany az do sasiedniego wlók¬ na, to wlókno to wywierajac dodatkowa sile snu¬ jaca spowoduje przywrócenie stanu wyjsciowego stozka i uformowanie wlókna w zalanym otworze.O ile to konieczne, stosuje sie tez, zgodnie z do¬ tychczasowa praktyka, strumien powietrza chlo¬ dzacego, kierowany 5 dyszy recznej w miejscu zla¬ nych wlókien w celu usuniecia zalania i przywró¬ cenia normalnego stanu.Dopuszcza sie niewielka niestabilnosc stozków na skraju obszaru otworowego. Niestabilnosc ta¬ ka wystepuje na skutek tego, ze plyta i szklo sa chlodniejsze w tym miejscu ze wzgledu na straty cieplne w nie oslonietych obrzezach lódki. Stabil¬ nosc taka poTepsza sie stosujac otwory o wiekszej srednicy w czesci skrajnej plyty, na przyklad ma¬ jace srednice od okolo 0,02 do 0,07 mm, w stosun¬ ku do otworów znajdujacych sie w czesci srodko¬ wej. Uklad ten zapewnia bardziej stabilna prace nie wplywajac na jednolitosc wymiarów wlókien.Poniewaz szklo jest chlodniejsze w calej masie, nie tylko w warstwie powierzchniowej w otwo¬ rach skrajnych, przeplywa wiec przez nie wolniej, tak wiec powiekszenie srednicy otworów skraj¬ nych kompensuje wolniejszy przeplyw szkla przez te otwory. W tym celu, aby w przypadku zrywu wlókna, szklo nie zalewalo' wiekszej liczby otwo¬ rów w jednej z odmian wykonania wynalazku ko- rzystniestosuje sie rowki kapilarne pomiedzy ot¬ worami! Na skutek zastosowania tych rowków ka¬ pilarnych plycie otworowej nadaje sie ceche ogra¬ niczonej lecz dobrej zwilzalnosci. W tym rozwia¬ zaniu kazdy z otworów jest polaczony co naj¬ mniej z dwoma sasiednimi otworami takimi row¬ kami, na skutek czego w przypadku zrywu wlók¬ na nastepuje okreslony przeplyw szkla do sasied¬ niegootworu. ' Szerokosc rowków korzystnie jest równa sred¬ nicy otworów, lecz najkorzystniej wynosi 1/3 sred¬ nicy otworów i ma glebokosc okolo 1/2 grubosci plyty otworowej. Poniewaz otwory skraine maja tendencje do czestszego zalewania sie niz otwo¬ ry wewnetrzne, korzystnie tylko one sa zaopa¬ trzone w rowki. Dla rozruchu i samorzutnego eli- itónowania zalan korzystniejsza jest lódka wyko¬ nana ze stopu zwilzainego, który latwiej zalewa sie, niz lódka wykonana ze stopu zwanego niezwil- zatoiym. Wszystkie stopy ulegaja zalaniu w przy¬ padku, gdy temperatura szkla jest dostatecznie wysoka do pelnego uplynnienia szkla.Ochlodzone wlókna pokrywa sie plynem powle¬ kaja/^n lub klejem poprzez zetkniecie wlókien z dozownikiem w postaci na przyklad rolki, po czym Wlókna nawija sie na szpule. Predkosc ciagnienia lub na/wijaaiia wlókien jest zmienna w szerokich granicach i moze wynosic1 n*. przyklad od okolo ,5 m na min. do okolo 4000 m/min. lub wiecej.Okreslenie zadanej predkosci nawijania lub sily snucia dla danych warunków nie nastrecza trud¬ nosci fachowcowi. W 'znanych sposobach tego ro¬ dzaju stosuje sie predkosci nawijania przekracza¬ jace 1524 m/min. i moga one z powodzeniem byc stosowane i w tym przypadku.Nizsze predkosci snucia moga okazac sie przy¬ datne do dostosowania przerobu szkla w produkcji wlókien do szybkosci zuzywania wlókien w pro¬ dukcji wyrobu finalnego, umozliwia to zastosowa¬ nie peku wlókien bezposrednio w produkcji wy¬ robu finalnego. Do .tego rodzaju praktycznego za¬ stosowania mozna odpowiednio dostosowac ges¬ tosc otworów. Nie opisuje sie tutaj plynów po¬ wlekajacych, dozowników plynów powlekajacych ani urzadzen do nawijania wlókien, jako ze sa one znane.Sposób wedlug wynalazku umozliwia wytwarza¬ nie wlókien szklanych dobrej jakosci. Istotne jest to, ze szybkie ochlodzenie stopionego szkla poni¬ zaj otworów powoduje zmniejszenie ubytków- czes¬ ci lotnych szkla, na skutek czego sklad chemicz¬ ny wlókien zasadniczo nie odbiega od skladu ka¬ pieli szkla. Poza tym, rozwiazanie wedlug wyna¬ lazku umozliwia wytwarzanie wlókien zahartowaT nych. Na skutek szybkiego ochlodzenia wlókien powietirzem kierowanym ku górze, ich powierzch¬ nia jest chlodzona szybciej od wnetrza, a zatem gradient temperatury jest wiekszy ponad tem¬ peratura przeobrazania szkla niz ponizej niej. Na skutek tego wystepuja naprezenia powierzchnio¬ we w gotowych wlóknach. W przypadku znanego sposobu jest odwrotnie, gradient temperatury, gdy stosuje sie dlugie koncówki, jest wiekszy ponizej temperatury przeobrazania szkla niz powyzej niej.W znanych sposobach zdarza sie trzaskanie, kie¬ dy to wlókna o temperaturze nizszej od tempera¬ tury przeobrazania szkla zrywaja sie zasadniczo wszystkie w tym samym czasie. Zbijanie sie wló¬ kien bylo dotychczas powodowane wystepujacymi okresowo silami naprezajacymi je w kierunku ob¬ wodowym i wzdluznym. W sposobie wedlug wy- jialazku nie zaobserwowano przypadków zbijania sie wlókien. Rozwiazanie wedlug wynalazku nada¬ je sie do stosowania w znanych piecach szklar¬ skich wyposazonych w urzadzenia pomocnicze, w których czesc czolowa nadawy szkla ma glebo¬ kosc niezalezna od poziomu kapieli szkla.Przedmiot wynalazku jest przedstawiony w przykladzie wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia schematycznie urzadzenie do wytwarzania wlókien szklanych, fig. 2 lódke i plyte otworowa wedlug fig. 1 w przekroju i w po¬ wiekszeniu, a fig. 3 lódke i plyte otworowa we¬ dlug fig. 1 w przekroju wzdluz linii 3—3 i w po¬ wiekszeniu.Urzadzenie 10 do wytwarzania wlókien szkla¬ nych 12 jest przedstawione na fig. 1, na której czesc przednia 14 nadawy szkla jest utrzymywa¬ na wewnatrz lódki 16. Lódka ta zawiera rurowa czesc zbiornikowa 18, która moze miec ksztalt pro¬ stokatny, kwadratowy lub cylindryczny oraz roz¬ szerzona czesc doina 20, której dolna koncówka jest zakonczona plaska plyta otworowa 22. Plyta 16 38 40 43 80 II r«Q102 456 13 li otworowa ma wiele prostych otworów 24 usytu¬ owanych blisko siebie. Na przyklad w kwadrato¬ wej plycie otworowej o boku równym 17,4 cm, zaopatrzonej w 2000 otworów, otwory maja sred¬ nice 0,1 cm i sa oddalone od siebie o 1,52 mim li¬ czac od limdi srodków do linii srodków. Zwykle, dlugosc otworów w plycie otworowej wynosi .od 0,07 do 0,152 cm, a ponadto na plycie otworowej znajduja sie teowe prety wzmacniajace lub kon¬ strukcja o ksztalcie plastra miodu, nie przedsta¬ wiona, w tym celu aby zwiekszyc wytrzymalosc plyty i zapobiec uginaniu sie jej. Stosuje sie tez zasadniczo plaska plyte otworowa bez elementów wzmacniajacych.Zawór laczacy wnetrze lódki z nadawa 30 cie¬ klego szkla znajduje sie korzystnie u szczytu lód¬ ki 16 i umozliwia regulowanie srednicy wlókien.Gdy czesc czolowa nadawy szkla jest wyzsza, to wytwarzane wlókna sa grubsze. Poprzez otwarcie i zamkniecie zaworu 28 umozliwia sie wyplywa¬ nie szkla z nadawy do czesci zbiornikowej lódki 16 utrzymujac tym samym zadana wielkosc czes¬ ci czolowej nadawy szkla w lódce.W celu umozliwienia regulowania wielkosci cze¬ sci czolowej nadawy szkla wewnatrz lódki, z wne¬ trza lódki wystaje ku górze tuleja platynowa 32 i poprzez zawór 28 siega do glebokosciomierza aku¬ stycznego 34, który jest sprzezony z regulatorem 36 reagujacym na sygnaly pochodzace z niego i po¬ rusza zawieradlem w góre lub w dól wzgledem lódki, tym samyim otwierajac lub zamykajac za¬ wór i umozliwiajac przeplyw cieklego szkla prze¬ zen.W przykladzie wykonania przedstawionym na fig. 1 zawór 28 jest sprzezony z regulatorem 36 za pomoca nagwintowanego preta 37. Obracajac pre¬ tem 37 powoduje sie ruch zawieradla ku górze wzgledem gniaizda 39 zaworu regulujac przeplyw szkla przez lódke 16. Dzieki temu, w lódce utrzy¬ muje sie zadana wielkosc czesci czlowej nadawy szkla w sposób ciagly podczas wyciagania wlókien poprzez otwory 24 w plycie otworowej 22. iPrzedstawiona na fig. 1 platynowa szyna zbior¬ cza 38 jest polaczona ze zródlem pradu o nateze¬ niu 1000 A i napieciu okolo 3 V oraz z plytka ot¬ worowa, przy czym temperature tej plyty mozna regulowac. Na platynowej szynie zbiorczej 38 jest umieszczona miedziana szyna zbiorcza 40 chlodzo-» na woda, umozliwiajaca elektryczne polaczenie platynowej szyny zbiorczej 38 ze zródlem pradu oraz zmniejszenie koniecznej dlugosci platynowej szyny zbiorczej, a tym samym zmniejszenie kosz¬ tów. Miedziana szyna zbiorcza jest chlodzona wo¬ da w celu zmniejszenia temperatury w miejscu zetkniecia tych dwóch szyn zbiorczych i w celu ochrony miedzi i jest oddalona od plyty otworo¬ wej 22 na minimadna odleglosc 3,8 cm, aby zmniej¬ szyc do minimum jej wplyw na temperature tej plyty, a równoczesnie umozliwic zmniejszenie dlu¬ gosci platynowej szyny zbiorczej. Temperatura plyty otworowej jest dokladnie regulowana za po¬ moca regulatora sterujacego przeplywem pradu.Alternatywnym sposobem podgrzewania, wzgle¬ dem opasanego wyzej sposobu podgrzewania ply¬ ty za pomoca szyn zbiorczych, jest indukcyjne pod¬ grzewanie i regulowanie temperatury plyty otwo¬ rowej. W czasie dzialania, temperatura plyty otwo¬ rowej wynosi okolo 11I200 do 1(260°C.Kierowane'ku górze powietrze 49 przeplywa po¬ przez dysze 45 umieszczona w koncówce weza za¬ silajacego 47, która stanowi lacznik 44. Mozna sto¬ sowac tez rzad dysz w tym celu, aby wytworzyc slup powietrza uderzajacy w plyte otworowa i chlodzacy stozki w tym celu, aby nadac im niez¬ mienny ksztalt. Snucie wlókien nastepuje na sku¬ tek obrotu bebna 42.Na fig. 1 i 2 dolna czesc lódki jest otoczona przez podpore ceramiczna 46, która oprócz podpie¬ rania lódki izoluje jej czesc zewnetrzna od przyle¬ glej plyty otworowej. Podpora ceramiczna 46 oraz rurowa czesc zbiornikowa 18 lódki sa podparte warstwa materialu izolacyjnego 48, który wystaje ponadto pomiedzy miedziane szyny zbiorcze a na- dawe stopionego szkla.Material izolacyjny 48 nie siega scianek lódki, na skutek czego pomiedzy niini istnieje pierscie¬ niowa szczelina 50 dookola czesci zbiornikowej lód¬ ki, w której jest umieszczony wzbudnik grzejny 52 w celu kompensowania ubytków ciepla spowo¬ dowanych przewodzeniem izolacji. Wzbudnik grzej-- ny jest polaczony z termopara 53 do regulowania przeplywajacego przezen pradu, a tym samym do regulowania wytwairzanego w nim ciepla. Druga warstwa 54 materialu izolacyjnego jest umieszczo¬ na ponad i w pewnej odleglosci od nadawy 30 cie¬ klego szkla, na skutek czego zostaje utworzona szczelina izolacyjna 56, wedlug fig. 1. Powyzej zo¬ stal przedstawiony uklad grzejny pomocniczy oraz izolacja w przykladzie wykonania wynalazku, lecz korzystnie stosuje sie inne uklady do odpo¬ wiedniego regulowania zadanej temperatury. Na przyklad, w celu skompensowania ubytku ciepla spowodowanego przewodnictwem stosuje sie na¬ grzewanie oporowe wykorzystujac lódke jako ele¬ ment obwodu izolowaniego. W tym rozwiazaniu uwaza sie, ze generator 400 Hz jest odpowiednim zródlem mocy.Wreszcie, wedlug fig. 1, stosuje sie klejarke 58 do smarowania pojedynczych wlókien materialem smarnym, na przyklad krochmalem towarzysza¬ cym nawilzaniu zywica do dalszego laminowania.Korzystnie stosuje sie równiez klejarke walcowa w celu zmniejszenia zuzycia kleju.Sposób wedlug wynalazku jest przedstawiony w przykladach jego stosowania ustalajacych, lecz nie ograniczajacych zakresu jego ochrony.Przyklad I. Zastosowana, znana lódka *bez- koncówkowa byla wykonana z plaskiej blaszki ze stopu platynowego zawierajacego 80°/o platyny i 20% rodu. Otwory o srednicy 1,32 mm byly wy¬ wiercone w plycie w ukladzie szesciokatnym w odleglosci srodków wynoszacym 1,78 mm. Prosto¬ katny obszar otworów w lódce mial w przyblize¬ niu szerokosc 3,125 cm i dlugosc 7y24 cm, zawie¬ rajac na przemian 17 i 18 rzedów otworów. Kazdy z rzedów mial 46 otworów.W znanym piecu szklarskim zostalo stopione szklo typu E, przy czym kapiel szkla wypelnila go na glebokosc 24,5 cm, miala temperature okolo iae0°C, a wlókna szklane byly wytwarzane pray 36 40 45 50 55 60 *102 456 16 zastosowaniu wyzej opisanej plyty otworowej. Ply¬ ta ta byla wyposazona w grzejnik i nagrzewana i utrzymywana w temperaturze okolo 1149°C.Wlókna byly powlekane standardowym klejem za pomoca rolki i nawijane z predkoscia okolo 914,4 m/min. -* W celu utrzymania wlókien w stanie rozdzielo¬ nym od strony podluznej obszaru otworów kiero¬ wano ku górze powietrze, pod katem okolo 15 stopni wzgledem pionu, z dysz o srednicy 0,61 cm usytuowanych w rzedzie po jednej stronie obsza¬ ru otworów w odleglosci okolo 12,70 cm ponizej plyty otworowej. Cisnienie powietrza wynosilo 3 do atn.Wlókna utrzymywane w stanie rozdzielenia byly ciagnione ruchem niezmiennym.W czasie stosowania plyty otworowej nastepowa¬ lo pewne jej wypaczenie z utworzeniem obszarów wypuklych i wkleslych. Wypaczenia plyty otwo¬ rowej nie przeszkadzaly wytwarzaniu wlókien.Przyklad II. W celu uwypuklenia korzysci ze stosowania sposobu wedlug wynalazku doko¬ nano porównania wyników uzyskanych przy za¬ stosowaniu plyty otworowej wedlug przykladu I z wynikami uzyskanymi przy zastosowaniu dwóch znanych lódek koncówkowych, oznaczonych przez A i B i wyposazonych w grzejniki zebrowe. Po¬ wierzchnie czolowe lódki byly te same w kazdym przypadku, lecz czesc otworowa lódki z przykla¬ du I pokrywala miniej niz 1/4 calkowitej po¬ wierzchni lódki. W kazdym z przypadków stoso¬ wano szklo typu E.Liczba Otworów 804 Srednica otworów w mm 1,32 Przerób w kg/h 20,5 Powierzchnia kazdego z otworów w cm2X;10-4 137 Stosunek powierzchni otworów 1 • iPowierzchinia plyty otworowej w cm* 23 Przerób w g/cm2/h 12,676 Liczba otworów na cm2 powierzchni lódki 36 3M 1,98 17,7 308,26 2,25 li00,77 17(6 4 39(0 | 2,236 23,40 410,45 3 100,77 232 4 Powyzsze unaocznia to, ze zastosowanie wynalaz¬ ku umozliwia uzyskanie wiekszego przerobu na jed¬ nostka powierzchni lódki w porównaniu z dotych¬ czasowa praktyka. Zastosowanie wynalazku umozli¬ wia równiez zwiekszenie przerobu przypadajacego na powierzchnie otworowa w porównaniu z dotych¬ czasowa praktyka. Dla jasniejszego przedstawienia wielkosci tej róznicy nalezy podac, ze w przypadku stosowania czesci otworowej o jednakowej wielkosci lódka wedlug przykladu I umozliwilaby przerób 120 kg/h.Fipzykiad XII, Lódka zastosowana w tym 40 45 60 55 CO przykladzie byla wykonana z plaskiej blaszki ze stopu platynowego, zawierajacego 80°/o platyny i 20% rodu, a jej grubosc wynosila 1,02 mm. W tej plaskiej plycie bylo wywiercone 1(670 otworów w ukladzie szesciokatnym, przy czym odleglosc ich srodków wynosila 1,7(8 mm. Prostokatny obszar otworów w lódce mial w przyblizeniu dlugosc 16,51 cm a szerokosc 2,86 cm. Otwory skrajne mialy srednice 1,245 mm a pozostale 1„19 mm.Szlklo typu E zostalo stopione w znanym piecu szklarskim az utworzyla sie kapiel szkla o glebo¬ kosci okolo 24,5 om i temperaturze okolo 120OOC.Do wytwarzania wlókien szklanych byla stosowana wyzej opisana plyta otworowa. Plyta ta byla wy¬ posazona w grzejnik i .utrzymywana w tempera¬ turze okolo 1227°C. Za pomoca rolki nanoszono znormalizowany klej na wlókna, które nawijano z predkoscia okolo 762 m/miin.W celu utrzymania wlókien w stanie rozdziele¬ nia kierowano ku górze powietrze od dluzszego boku obszaru otworowego, pod katem okolo 20° wzgledem pionu stosujac dwanascie dysz o sred¬ nicy 0,61 cm, usytuowanych w rzedzie po jednej stronie obszaru otwgrowego w odleglosci okolo 12,70 cm ponizej plyty otworowej. Cisnienie po¬ wietrza doprowadzanego wynosilo od 3 do 5 atn, Wlókna byly ciagnione z powodzeniem, ruchefl* niezmiennym i byly utrzymywane w stanie na¬ dzielenia. Stozki skrajne byly zupelnie stabilne.Zias tr zezeniia patentowe 1. Sposób wytwarzania wlókien szklanych, po¬ przez snucie tych wlókien ze stozków stopionego szkla utworzonych przy otworach wykonanych jako proste otwory przelotowe w zasadniczo plaskiej plycie otworowej o co najmniej czterech rzedach takich otworów, oddalonych od siebie w kierunku przeplywu, znamienny tym, ze stozki te utrzymuje sie w stanie rozdzielenia przez kierowanie gazu chlodzacego ku górze, w silnym strumieniu ude¬ rzajacym o stozki i obszar otworowy plyty a przy¬ bierajacym ksztalt zasadniczo pojedynczej kolum¬ ny gazu dostarczanego w ilosci, % predkoscia i pod katem dostatecznym do tego, uby ochlodzic szklo opuszczajace otwory podczas wyciagania z nich wlókien, umozliwiajac stabilne formowanie sie stozków a takze, aby nie dopuscic do tworzenia sie zastoin gazu w poblizu plyty otworowej i spowo¬ dowac ruch gazu po iply^ie na zewnatrz we wszyst¬ kich kierunkach od obszaru otworowego, a poza tym, aby utworzyc zjródlo gazu zasysanego nastep¬ nie poprzez wlókna ku dolowi. 2. Sposób wedftig zastrz. 1, znamienny tym, ze strumien gazoi Jcieruje sie pod katem co najmniej ©0° wzgledem plyty otworowej. 3. Sposób' wedlug zojstrz. 1, znamienny tym, ze strumien gazu kieruje sie pod katem co najminiej 70° wiz^edem plyty otworowej,. 4. Sfcosóib wedlug zastrz. 1 albo 2, albo 3, zna¬ mienny tym, ze stosuje sie plyte z otworami o ge¬ stosci co najmniej okolo 50 otworów na 6„4i5 cmz.Si. Sposób wedlug zastrz. 4, znamienny tym, ze stosuje sie plyte z otworami o gestosci co naj¬ mniej 100 otworów na 6,45 cm*.i? 1Ó&456 is (. Sposób wedlug zastrz. 4, znamienny tym, ze stosuje sde plyte z otworami o gestosci co naj¬ mniej 200 otworów na 6,45 cm2. 7. Sposób wedlug zastrz. 5 albo 6, znamienny tym, ze w obszarze otworowym stosuje sie miini- maim co najmniej okolo 10 rzedów w kazdym kierunku. 8. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze obszar, w którym znajduja sie otwory, ma co naj¬ mniej 1,25 om szerokosci. 9; Sposób wedlug zastrz. 8, znamienny tym, ze obszar,' w którymi znajduja sie otwory ma co naj¬ mniej 2,5 cm szerokosci.. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze stosuje sie gaz nieredukujacy. 11. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze. powietrze wprowadza sie z jednej strony do obsza¬ ru, w którymi znajduja sie otwory. 12. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze strumien gazu (kieruje sie ku górze z odleglosci co najmniej 2,5 cm od plyty otworowej. 13. Sposób wedlug zastrz. 12, znamienny tym, ze strumien gazu kieruje sie ku górze z odleglosci co najmniej 5 cm od plyty otworowej. 14. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze utrzymuje sie me wieksza niz 3,2 mm dlugosc stozków.. (Sposób wedlug zastrz. 14, znamienny tym, ze dlugosc stozków jest nie wieksza od 2,5-iferotnej srednicy otworów. ltf. Sposób wedlug zastrz, 1, znamienny tym, ze stosuje sie przekrój poprzeczny silnego strumienia szybko poruszajacego sie gazu w poblizu plyty otworowej majacy co najmniej taka sama powierz¬ chnie co obszar, w którym znajduja sie otwory. 17. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze formuje sie wstepnie stozki stopionego szkla przez to, ze stopione szklo przepuszcza sie przez plyte otworowa w temperaturze i z predkoscia przeply¬ wu dostatecznymi do zalania sjpodniej poiwierzchni plyty otworowej, po czym zmniejsza sie natezenie przeplywu stopionego szkla poprzez obnizenie tem¬ peratury szkla przeplywajacego przez otwory, aby umozliwic odciagniecie szkla, które zalalo spodnia powierzchnie plyty otworowej, w postaci oddziel¬ nych wlókien, nastepnie odciaga sie szklo, które zalalo spodnia powierzchnie plyty, w postaci od¬ dzielnych wlókien wysnuwanych ze stozków sto¬ pionego szikla uformowanych przy otworach, na¬ stepnie zwieksza sie natezenie przeplywu przez otwory poprzez podwyzszenie temperatury plyty otworowej, nastepnie kieruje sie silny strumien ga¬ zu ku górze w strone obszaru otworowego i regu¬ luje sie cisnienie gazu kierowanego ku górze w uzaleznieniu od temperatury plyty otworowej w celu utrzymania asymptotycznego uksztaltowa¬ nia stozków stopionego szkla. 18. Sposób wedlug zastrz. 17, znamienny tym, ze zmniejszenia predkosci przeplywu dokonuje sie ¦przez obnizenie temperatury szkla przechodzacego przez otwory do granicy temperatury rekrystali¬ zacji szkla.. Sposób wedlug zastrz. 18, znamienny tym, ze temperature szikla przeplywajacego przez otwory 33 40 45 60 55 60 65 obniza sie poprzez skierowanie chlodnego powie* trza w strone otworów.. Sposób wedlug zastrz. 17 albo 18, albo 19, zna¬ mienny tym, ze podczas wstepnego snucia wlókien szklanych, po zalaniu przez stopione szklo spodniej powierzchni plyty otworowej zmniejsza sie nate¬ zenie przeplywu stopionego szkla przez obnazenie temperatury stopionego szkla, które poczatkowo ma temperature mieszczaca sie w zakresie od 115Ó°C do 13)H5°C, o 50°C do 160°C. 21. Sposób wedlug zastrz. 17 albo 18, albo 19, znamienny tym, ze podczas wstepnego snucia wló¬ kien szklanych, po obnizeniu temperatury stopio¬ nego szkla przeplywajacego przez otwory, rozdzie¬ lone wlókna, utworzone przez odciagniecie szkla od zalanej przez niego plyty otworowej, smije sie poczatkowo z predkoscia okolo 1,27 om na sekunde, 2)2. Sposób wedlug zastrz. 17, albo 18, albo 19, znamienny tym, ze po odciagnieciu szkla od zala¬ nej przez niego plyty i wytworzeniu oddzielnych wlókien przeplyw szkla przez otwory zwieksza sie i kieruje sie w strone obszaru otworowego silny strumien gazu. 23. Sposób wedlug zastrz. 1 albo 17, znamienny tym, ze kontroluje sie nagrzewanie plyty otwo¬ rowej, regulujac w ten sposób natezenie przeply¬ wu szkla przez jej otwory. 24. .Sposób wedlug zastrz. 2(2, znamienny tym, ze predkosc snucia wlókien zwieksza sie do ponad 1524 m/tmin. i odpowieddio reguluje sie cisnienie gazu kierowanego ku górze w czasie, gdy zwieksza sie temperature plyty oibworowej w celu uzyskania asymptotycznego zarysu stozków.. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze szybko poruszajacy sie gaz kieruje sie w strone obszaru otworowego nadajac mu postac przegród gazowych, które omiataja w poprzek plyte w krót¬ kich okresach i sa nachylone pod katem w zakre¬ sie od 46 do 90° wzgledem plyty otworowej. 26. Urzadzenie do wytwarzania wlókien szkla¬ nych, zawierajace element mieszczacy czolowa czesc nadawy stopionego szkla oraz element do odciagania wlókien od otworów wyfkonanych jako proste otwory przelotowe w zasadniczo plaskiej plycie otworowej, usytuowane w co najmniej gczte¬ rech rzedach rozstawionych w kierunku przeplywu i umieszczonych u podstawy elementu zbiorniko¬ wego, znamienne tym, ze ma element (44, 45, 47) umieszczony ponizej plyty otworowej (22), przezna¬ czony do kierowania gazu chlodzacego ku górze, w silnym strumieniu uderzajacym o stozki i obszar otworowy plyty (22) a przybierajacym ksztalt za¬ sadniczo pojedynczej kolumny gazu dostarczanego w ilosci, z predkoscia i pod katem dostatecznymi do tego, aby ochlodzic szklo opuszczajace otwory podczas snucia wlókien, umozliwiajac stabilne for¬ mowanie sie stozków a takze, aby nie dopuscic do tworzenia sie zastoin gazu w poblizu plyty otwo¬ rowej i spowodowac ruch gazu po plycie na ze¬ wnatrz we ^wszystkich kierunkach od obszaru otwo¬ rowego a poza tym, aby udostepnic zródlo gazu zasysanego nastepnie poprzez wlókna ku dolowi. 217. Urzadzenie wedlug zastrz. 26, znamienne tym,ze element do kierowania gazu zawiera zespól dysz oraz przewód laczacy zespól dysz ze zródlem zasilania gazu, przy czym zespól dysz jest umiesz¬ czony w odleglosci od 2,5 do 51 cm ponizej plyty otworowej. 28. Urzadzenie wedlug zastrz. 26 albo 27, zna¬ mienne tym, ze ma szyne zbiorcza polaczona elek¬ trycznie z plyta otworowa oraz element do regu¬ lowania natezenia pradu przeplywajacego przez te szyne zbiorcza w celu regulowania temperatury plyty otworowej.. Urzadzenie wedlug zastrz. 26, znamienne tym, ze element do pomieszczenia czesci czolowej stopio¬ nego szkla stanowi zespól lódki zaopatrzony w czesc zbiornikowa, przystosowana do pomiesz¬ czenia czesci czolowej stopionego szkla oraz czesc dolna.. Urzadzenie wedlug zastrz. 29, znamienne tym, ze ma element izolacyjny umieszczony dookola ze¬ spolu lódki i oddalony od jej czesci zbiornikowej tworzac komore izolacyjna, a ponadto element grzejny umieszczony w tej komorze i element do regulacji elementu grzejnego, umozliwiajace kom¬ pensacje ubytków ciepla z zespolu lódki. 31. Urzadzenie wedlug zastrz. 29 albo 30, zna¬ mienne tym, ze ma zawór umieszczona na zespole lódki, laczacy czesc zbiornikowa lódka z nadawa stopionego szkla oraz element do regulacji tego za¬ woru. 32. Urzadzenie wedlug: zastrz. 31, znamienne tym, ze ma element do okreslania glebokosci czesci czo¬ lowej szkla wewnatrz czesci zbiornikowej - zespolu lódka i do wytwarzania sygnalu reprezentujacego te glebokosc i regulujacego element czuly na ten sygnal, uruchamiajacy zawór w celu utrzymania 2 456 zadanej glebokosci czesci czolowej szkla wewnatrz lódki. 33. Urzadzenie wedlug zastrz. 32, znamienne tym, ze ma drugi element izolacyjny oddalony od na- dawy stopionego szkla i usytuowany pomiedzy ta nadawa a elementem regulacyjnym. 34. Urzadzenie wedlug zastrz. 29, znamienne tym, ze plyta otworowa jest umieszczona u podstawy zespolu lódki. io. 35. Urzadzenie wedlug zastrz. 26 albo 34, zna¬ mienne tym, ze plyta otworowa jest plyta wyko¬ nana ze stopu platynowego. 36. Urzadzenie wedlug zastrz. 26 albo 34, zna¬ mienne tym, ze otwory na skraju obszaru otworo- wego plyty otworowej sa nieco, wieksze niz pozo¬ stale otwory znajdujace sie w tym obszarze. 37. Urzadzenie wedlug zastrz. 36, znamienne tym, ze gestosc otworów wynosi co najmniej okolo 50 otworów na 6,45 cm2. 38. Urzadzenie wedlug zastrz. 36, znamienne tym, ze gestosc otworów wynosi co najmniej 100 otwo¬ rów na 6,4)5 cm2, 39. Urzadzenie wedlug zastrz. 36, znamienne tym, ze gestosc otworów wynosi co najmniej 200 otwo- rów na $,45 cm2. 40. Urzadzenie wedlug zastrz. 26 albo 36, zna¬ mienne tym, ze ma zasadniczo plaska plyte otwo¬ rowa, zaopatrzona w rowki kapilarne po stronie spodniej, laczace przylegle otwory. 41. Urzadzenie wedlug ^astrz. 40, znamienne tym, ze kazdy otwór jest polaczony za pomoca rowków z co najmniej dwoma przyleglymi otworami. 42. Urzadzenie wedlug zastrz. 41, znamienne tym, ze otwory znajdujace sie na skraju obszaru otwo- rowego sa polaczone rowkami.lóz 456 i 4 e ri l l lit t . fSc" * FIC2 RG.3 II . IMH2 PL PL PL PL PL PL PL PL