NL9301921A - Werkwijze en systeem voor de exploratie en winning van grondstoffen, mineralen of dergelijke in een weke bodem. - Google Patents

Description

Korte aanduiding: Werkwijze en systeem voor de exploratie en winning van grondstoffen, mineralen of derge¬lijke in een weke bodem.

De uitvinding heeft betrekking op een werkwijze en systeemvoor de exploratie en winning van grondstoffen, mineralen ofdergelijke in een weke bodem.

De exploratie van grondstoffen, mineralen of dergelijkevindt volgens de stand van de techniek plaats door middel vangeologisch onderzoek, zoals visueel onderzoek en handmatigebemonstering, fysieke methoden, zoals het nemen van spoelings-monsters en het uitvoeren van kernboor- en boorgatmetingen, enfysische methoden, zoals seismologische, magnetometrische ensonarmetingen. Geen van deze methoden is echter geschikt ombevredigende resultaten te verschaffen wanneer de vindplaatsenvan de grondstoffen, mineralen of dergelijke liggen in slechttoegankelijke of onbegaanbare gebieden, zoals brandingsgebieden,moerassen, rivierdelta's en bosgebieden, welke vaak des teontoegankelijker worden door de invoering van stringenteremilieubeschermingswetten. Onderzoek van de bodem vindt in hetalgemeen in vertikale richting plaats op van elkaar geïsoleerdepunten, zodat van de direkte en wijdere omgeving in horizontalezin weinig of niets bekend wordt. Dit is een bezwaar, aangeziende meeste winbare grondstoffen, mineralen en dergelijke voorko¬men in lagen die zich in horizontale richting in de bodem uit¬strekken, bijvoorbeeld in de vorm van afzettingen.

De uitvinding beoogt in de eerste plaats een werkwijze voorde exploratie en winning van grondstoffen, mineralen en derge¬lijke te verschaffen, welke werkwijze bij uitstek geschikt is omtoegang te verkrijgen tot zich in hoofdzaak horizontaal in eenweke bodem uitstrekkende vindplaatsen in slecht toegankelijke ofonbegaanbare.gebieden.

De werkwijze volgens de uitvinding is daartoe daardoorgekenmerkt, dat gebruik wordt gemaakt van een gestuurde horizon¬tale boortechniek voor het bereiken van een plaats van voorkomenvan grondstoffen, mineralen of dergelijke, waarbij een hollestuurboorstang met een open voorste uiteinde axiaal in de bodemwordt gedrukt en coaxiaal daaromheen een holle wasboorstang met een open voorste uiteinde in de bodem wordt gedrukt, terwijl eenvloeistofstroming tot stand wordt gebracht door de stuurboor-stang en in tegengestelde richting door de ruimte tussen destuurboorstang en de wasboorstang, waarna het boortraject wordtgebruikt voor het in de bodem brengen van exploratie- of win-ningsmiddelen.

Op zichzelf is bijvoorbeeld uit het Amerikaanse octrooi-schrift 3 878 903 een gestuurde horizontale boortechniek bekendvoor het in hoofdzaak in horizontale richting in een bodemaanbrengen van een doorlopend boorgat voor het leggen vanpijpleidingen en kabels. De uitvinding berust echter op hetverrassende inzicht, dat een gestuurde horizontale boortechniekmet voordeel toegepast kan worden bij de exploratie en winningvan grondstoffen, mineralen of dergelijke in een weke bodem. Dewerkwijze volgens de uitvinding is bij uitstek geschikt voortoepassing in hoofdzaak horizontaal georiënteerde vindplaatsen(zogenaamde sedimentdeposities) en biedt de mogelijkheid om dezeselectief aan te boren, waarbij het verloop van de vindplaats inprincipe door de boring gevolgd kan worden in een binnen door demaximale buiging van de boorstangen bepaalde grenzen willekeuri¬ge richting.

Een voorkeursuitvoeringsvorm van de werkwijze volgens deuitvinding voor de exploratie van grondstoffen, mineralen ofdergelijke, omvat de volgende stappen: na het bereiken van heteinde van het boortraject wordt de stuurboorstang uit de was¬boorstang teruggetrokken; in de wasboorstang wordt een stanggedrukt die aan het voorste uiteinde daarvan is voorzien van eenmeetinstrument voor het onderzoeken van de eigenschappen van debodem in de omgeving van het meetinstrument; de wasboorstangwordt teruggetrokken; en de stang met het meetinstrument wordtteruggetrokken, terwijl het meetinstrument bodemmetingen ver¬richt, waarbij de meetplaatsen en bijbehorende meetresultatenworden geregistreerd.

Om het boortraject zo exact mogelijk te bepalen, wordtvoorafgaand aan het in de wasboorstang brengen van de stang methet meetinstrument, in de wasboorstang tot nabij het voorsteuiteinde daarvan een gyroscopisch positiemeetinstrument gebrachtdat vervolgens wordt teruggetrokken, terwijl het instrument positiemetingen verricht waarvan de resultaten worden geregis¬treerd .

Een voorkeursuitvoeringsvorm van de werkwijze volgens deuitvinding voor de winning van grondstoffen, mineralen ofdergelijke omvat de volgende stappen: na het bereiken van heteinde van het boortraject wordt de wasboorstang teruggetrokken;coaxiaal om de stuurboorstang wordt een produktiebuitenbuis meteen open voorste uiteinde over een vooraf bepaalde afstand in debodem gedrukt; de stuurboorstang wordt uit de produktiebui¬tenbuis teruggetrokken; in de produktiebuitenbuis wordt eenproduktiebinnenbuis met een in hoofdzaak open voorste uiteindegedrukt, totdat het voorste uiteinde van de produktiebinnenbuisop korte afstand achter het voorste uiteinde van de produktie¬buitenbuis ligt; en een vloeistof stroming wordt tot standgebracht door de produktiebinnenbuis en in tegengestelde rich¬ting door de ruimte tussen de produktiebinnenbuis en de produk¬tiebuitenbuis. De voorste uiteinden van de produktiebuizenworden uiteraard geleid naar de plaats waarvan door middel vande exploratie is komen vast te staan, dat zich aldaar eenvindplaats van de gezochte grondstof, het mineraal of dergelijkebevindt. In de vloeistofstroom zal bodemmateriaal worden meege¬voerd, dat bovengronds op op zichzelf bekende wijze kan wordengescheiden.

In een andere voorkeursuitvoeringsvorm van de werkwijzevolgens de uitvinding voor de winning van grondstoffen, minera¬len of dergelijke worden de volgende stappen uitgevoerd: na hetbereiken van het einde van het boortraject wordt de stuurboor¬stang uit de wasboorstang teruggetrokken; in de wasboorstangworden gelijktijdig of na elkaar een produktiebuitenbuis en eenproduktiebinnenbuis over een vooraf bepaalde afstand gedrukt,welke buizen elk een in hoofdzaak open voorste uiteinde bezit¬ten, waarbij de produktiebuitenbuis coaxiaal om de produktiebin¬nenbuis ligt en het voorste uiteinde van de produktiebinnenbuisop korte afstand achter het voorste uiteinde van de produktie¬buitenbuis wordt gebracht; de wasboorstang wordt tenminste totachter het voorste uiteinde van de buizen of geheel teruggetrok¬ken; en een vloeistofstroming wordt tot stand gebracht door deproduktiebinnenbuis en in tegengestelde richting door de ruimte tussen de produktiebinnenbuis en de produktiebuitenbuis.

Met de laatstgenoemde werkwijze is het mogelijk een produk¬tiebinnenbuis en produktiebuitenbuis, beide met een gekromdvoorste uiteinde gelijktijdig in de wasboorstang te drukken.Door de kromming aan het uiteinde van de produktiebuizen kan dewinning bij draaiing van de buizen over een aanzienlijk grotergebied plaatsvinden.

De meest effektieve werking van de vloeistofstroming wordtverkregen, wanneer de vloeistofstroming in de produktiebinhen-buis van het voorste uiteinde daarvan af is gericht.

Wanneer men er voor zorgt, dat bij de boring ten behoevevan de winning zoveel mogelijk vindplaatsen van de grondstoffen,mineralen of dergelijke worden doorsneden, kan een hoge op¬brengst worden verkregen wanneer het samenstel van de produktie¬binnenbuis en de produktiebuitenbuis tijdens de winning wordtteruggetrokken langs het boortraject. Wanneer de produktiebui¬tenbuis hierbij vast komt te zitten in de bodem, wordt bijvoorkeur een holle tweede wasboorstang met een open voorsteuiteinde coaxiaal over de produktiebuizen in de bodem gedrukttot nabij het uiteinde van de produktiebuizen.

Voor het maximaliseren van de winningsopbrengst is hetvoordelig, wanneer de voorste uiteinden van de produktiebinnen¬buis en de produktiebuitenbuis zijwaarts verzwenkbaar zijn,bijvoorbeeld met behulp van hydraulische middelen. Met dezemaatregel bereikt men, dat de produktiebuizen tijdens het in hetboorgat brengen daarvan recht kunnen zijn, en tijdens de winningjuist een zo groot mogelijk gebied nabij de voorste uiteindendaarvan kunnen bestrijken.

Een systeem volgens de uitvinding voor de exploratie ofwinning van grondstoffen, mineralen of dergelijke omvat: midde¬len voor het onderling koppelen en ontkoppelen van coaxialestangen resp. buizen; middelen voor het gericht in de bodemdrukken en uit de bodem trekken van de stangen resp. buizen;middelen voor het bepalen van de positie van de voorste uitein¬den van de stangen resp. buizen; en middelen voor het tot standbrengen van een vloeistofstroming door de stangen resp. buizen.Bij voorkeur is het systeem zodanig ingericht, dat de wasboor¬stang roterend wordt aangedreven, en dat deze aan het voorste uiteinde is voorzien van een vertanding voor een relatief zachtebodem, zoals een zandbodem, kan worden volstaan met een voor¬waarts uitstekende vertanding, terwijl voor een hardere, groverebodemstruktuur, zoals een kiezel- of gravelbodem, een combinatievan een voorwaarts en zijwaarts en zijwaarts naar buiten uitste¬kende vertanding wordt toegepast.

Een sterke zuigwerking bij een vloeistofstroming door deproduktiebuizen wordt bereikt, wanneer het voorste uiteinde vande produktiebuitenbuis is voorzien van een opening waarvan dedwarsdoorsnede toeneemt in axiale voorwaartse richting.

De uitvinding wordt toegelicht aan de hand van de tekening,waarin: fig. 1 en 2 in dwarsdoorsnede respektievelijk bovenaanzichtde gestuurde horizontale boortechniek voor de exploratie enwinning van grondstoffen, mineralen of dergelijke illusteren,waarbij de schaal van fig. 1 verschilt van die van fig. 2; fig. 3 het uiteinde van boorstangen toont tijdens het borenvan een kanaal met de gestuurde horizontale boortechniek; fig. 3a op vergrote schaal een detail van de centraleboorstang van fig. 3 toont; fig. 4, 5, 6, 7 en 8 verschillende stadia van de exploratievolgens de uitvinding illustreren; fig. 9 in hoofdzaak overeenstemt met fig. 3; fig. 10, 11, 12, 13 en 14 verschillende stadia bij dewinning volgens de uitvinding illustreren; fig. 13a een uitvoeringsvorm van een centrale buis volgensfig. 13 weergeeft; fig. 15 en 16 stadia van de verplaatsing van buizen in eenboorgat illustreren; en fig. 17 een andere uitvoeringsvorm van de buizen volgensfig. 14 of 15 illustreert.

In de verschillende figuren hebben gelijke verwijzingscij-fers betrekking op gelijke onderdelen of onderdelen met eengelijke funktie.

Fig. 1 en 2 tonen een grondprofiel ter plaatse van eenkustgebied of rivierrand op de plaats waar land 2 overgaat inwater 4, waarbij de streeplijn 5 het niveau van het wateropper¬vlak aanduidt. De land- en waterbodem omvat verschillende forma- ties 6, 8, 10 en 12, zoals klei, zand, kiezel, gravel en derge¬lijke, of mengsels daarvan. Op het land 2 is nabij de kustlijneen slechts schematisch weergegeven inrichting 14 geplaatst voorhet boren van een gat volgens de pijl 16 in de land- en waterbo¬dem voor de exploratie en winning van grondstoffen, mineralen ofdergelijke in de vindplaatsen 10, 10a, 10b en 10c. Tijdens deexploratie zal de boring op hierna nog nader te beschrijvenwijze bijvoorbeeld worden uitgevoerd volgens de lijn 16 in derichting van de pijl, vervolgens met dezelfde boorinrichtingdoor verplaatsing daarvan naar de positie van 14a en boring inde pijlrichting volgens de streeplijn 16a, vervolgens doorverplaatsing van de boorinrichting naar de positie van 14b enboring in de pijlrichting volgens de streeplijn 16b, enz.Wanneer op deze wijze in voldoende mate is vast komen te staanwaar de gezochte vindplaatsen zich bevinden, kan met een gelijk¬soortige gestuurde horizontale boortechniek de winning van degrondstoffen, mineralen of dergelijke worden uitgevoerd, waarbijde boring bijvoorbeeld in de pijlrichting volgens de streeplij-nen 18a of 18b kan worden uitgevoerd.

Hierna zal eerst de exploratie volgens de uitvinding aan dehand van fig. 3-8 en 3a worden besproken.

Fig. 3 toont schematisch het voorliggende uiteinde van eenholle stuurboorstang 20 en een holle, in hoofdzaak coaxiaal metde stuurboorstang 20 opgestelde, roteerbare wasboorstang 22. Inde stuurboorstang 20 bevindt zich nabij het uiteinde een stuur-werktuig 24, dat met behulp van een communicatiekabel 26 isverbonden met de inrichting 14 voor de plaatsbepaling van hetuiteinde van de stuurboorstang 20. Zoals fig. 3a toont, is destuurboorstang 20 in feite een boorstreng, opgebouwd uit ver¬schillende, in hoofdzaak gelijkvormige secties, die aan deuiteinden 21a en 21b zijn voorzien van met elkaar samenwerkendeverbindingsmiddelen voor het tot stand brengen van een schroef¬verbinding tussen de secties. De uiteinden 21a en 21b zijnzodanig uitgevoerd, dat aan de binnendiameter van de stuurboor¬stang 20 een gladde wand zonder uitsteeksels ontstaat. Dewasboorstang 22 is op een gelijksoortige wijze als de stuurboor¬stang 20 uit secties samengesteld, waarbij eveneens ervoor isgezorgd, dat de binnenwand van de wasboorstang 22 glad en zonder uitsteeksels is. De stuurboorstang 20 is aan het voorste uitein¬de daarvan voorzien van een uitlaatopening 28 waardoor vloeistofonder druk vanuit hec inwendige van de stuurboorstang 20 naarbuiten kan worden geperst. De wasboorstang 22 is aan het voor¬liggende uiteinde voorzien van tanden 30 voor het weggraven vande bodem ter plaatse.

Een exploratieboring met de in fig. 3 weergegeven elementenvindt op de volgende wijze plaats. Vanuit de inrichting 14 (ziefig. 1) wordt de stuurboorstang 20 in de grond gedrukt, waarbijvloeistof door de stuurboorstang 20 en de opening 28 wordtgeperst. Nabij het voorste uiteinde van de stuurboorstang 20vindt hierdoor een fluïdisering van de bodem plaats, waarbijbodemmateriaal wordt afgevoerd aan de buitenzijde van de stuur¬boorstang 20 in achterwaartse richting. De stuurboorstang 20 zalzich hierdoor voorwaarts kunnen verplaatsen in de richting vanpijl 29 bij het uitoefenen van voldoende drukkracht door deinrichting 14. Het voorste uiteinde van de stuurboorstang 20wordt op afstand gevolgd door de roterende wasboorstang 22 in derichting van pijl 31, die het door de stuurboorstang 20 gevormdekanaal in diameter vergroot, en waarvan het inwendige tevenszorgt voor een afvoer van de aan de voorzijde van de stuurboor¬stang 20 gefluïdiseerde bodem.

Door de gladde afwerking van de binnenwanden van de stuur¬boorstang en de wasboorstang is de hydraulische weerstand voorde langsstromende vloeistof zo klein mogelijk De gladde afwer¬king is echter niet absoluut noodzakelijk.

Zoals fig. 4 illustreert, wordt na het beëindigen van eenboring de stuurboorstang 20 uit de wasboorstang 22 teruggetrok¬ken in de richting van de pijl 32.

Zoals fig. 5 illustreert, kan desgewenst een exacterebepaling van het doorlopen boortraject plaatsvinden door hetbewegen van een meetinstrument 34 met een gyrokompas 36 door dewasboorstang 22. Hiertoe wordt ten eerste het meetinstrumentnaar het uiteinde van de wasboorstang 22 gepompt, waarna hetmeetinstrument aan een meet- en trekkabel 38 in de richting vande pijl 39 weer uit de wasboorstang wordt getrokken onder hetverrichten van geschikte metingen.

Aansluitend op het verwijderen van de stuurboorstang 20 uit de wasboorstang 22 volgens fig. 4, of aansluitend aan de metingvan het boortraject volgens fig. 5, wordt een meetinstrument 40voor het bepalen van de eigenschappen van de bodem in de omge¬ving van het meetinstrument met behulp van een buis 42 in derichting van pijl 43 in de wasboorstang 22 gebracht. Zoals fig.

7 illustreert, wordt vervolgens de wasboorstang 22 in de rich¬ting van de pijl 44 uit het boorgat verwijderd ter vermijdingvan een beïnvloeding van de door het meetinstrument 40 uit tevoeren meting door de aanwezigheid van de gewoonlijk stalenwasboorstang 22. Vervolgens wordt de buis 42, aan het uiteindewaarvan het meetinstrument 40 is aangebracht, teruggetrokken inde richting van de pijl 46, waarbij het meetinstrument 40 in éénof meer vooraf bepaalde richtingen golven 48 uitzendt en dereflecties door de bodem hiervan ontvangt voor een bepaling vande eigenschappen van de bodem ter plaatse.

In het navolgende zal de winning van grondstoffen, minera¬len of dergelijke worden besproken aan de hand van fig. 9-17 en13a.

Fig. 9 illustreert het maken van een boorgat met behulp vaneen gestuurde horizontale boortechniek, zoals reeds hiervoor isuiteengezet aan de hand van fig. 3.

Zoals fig. 10 illustreert, wordt de wasboorstang 22 na hetvoltooien van het vooraf bepaalde boortraject, uit het boorgatteruggetrokken in de richting van pijl 50. De stuurboorstang 20blijft in het boorgat achter.

Zoals fig. 11 illustreert, wordt vervolgens een holleproduktiebuitenbuis 52 in de richting van pijl 53 over de stuur¬boorstang 20 tot nabij het voorste uiteinde daarvan door hetboorgat geduwd. De stuurboorstang 20 fungeert hierbij alsgeleiding.

Zoals fig. 12 illustreert, wordt na het aanbrengen van deproduktiebuitenbuis 52 in het boorgat, de stuurboorstang 20 inde richting van pijl 54 teruggetrokken uit de produktiebui¬tenbuis 52, die daarbij op zijn plaats in het boorgat blijft.

Zoals fig. 13 illustreert, wordt na het verwijderen van destuurboorstang 20 een holle produktiebinnenbuis 56 in de rich¬ting van pijl 57 in de produktiebuitenbuis 52 geschoven totdathet voorste uiteinde van de produktiebinnenbuis 56 zich op een vooraf bepaalde afstand achter het voorste uiteinde van deproduktiebuitenbuis 52 bevindt. Het voorste uiteinde van deproduktiebinnenbuis 56 is voorzien van een rooster 58. Fig. 13geeft de wijze aan waarop een schroefverbinding tussen sectiesvan de produktiebinnenbuis 56 aan elkaar zijn bevestigd. Metname blijkt uit deze figuur, dat zowel het binnenoppervlak alshet buitenoppervlak van de produktiebinnenbuis glad en zonderuitsteeksels zijn, alhoewel dit niet absoluut noodzakelijk is.Er wordt opgemerkt, dat de koppeling van secties van de produk-tiebuitenbuis bijvoorbeeld zijn vormgegeven zoals is getoond infig. 3a voor het verkrijgen van een binnendiameter welke glad enzonder uitsteeksels is.

Zoals is geïllustreerd in fig. 14, vindt de winning vangrondstoffen, mineralen of dergelijke plaats door in de door debinnenwand van de produktiebuitenbuis 52 en de buitenwand van deproduktiebinnenbuis 56 begrensde ruimte 60 een vloeistof pomptin de richting van de pijlen, en men tegelijkertijd een onder¬druk in het inwendige van de produktiebinnenbuis 56 creëert. Devia de ruimte 60 aangevoerde vloeistof zal tussen de voorsteuiteinden van de binnen- resp. produktiebuitenbuis 52, 56 vanbewegingsrichting omkeren en afgevoerd worden door de produktie¬binnenbuis 56. Hierbij zal gefluïdiseerd materiaal van de bodemvóór het voorste uiteinde van de produktiebuitenbuis 52 door deopening 52a daarvan worden aangezogen en worden meegevoerd deproduktiebinnenbuis in. Het rooster 58 houdt grover materiaaltegen.

Het is mogelijk, dat tijdens de winning de produktiebuiten¬buis 52 gaat vastzitten in de bodem. Dit is ongewenst, aangezienhet voorste uiteinde van de produktiebuitenbuis 52 door hetboorgat in achterwaartse richting verplaatst dient te kunnenworden voor het winnen van zoveel mogelijk bodemmateriaal 62.Zoals fig. 15 illustreert, kan de produktiebuitenbuis 52 losge¬boord worden met behulp van een in de richting van pijl 64 tebewegen holle boorstang 66, voorzien van tanden 68, waarna hetsamenstel van de produktiebuitenbuis 52 en de produktiebinnen¬buis 56 in de richting van pijl 70 verplaatst kan worden. Zoalsfig. 16 illustreert, wordt voorafgaand daaraan de boorstang 66in de richting van pijl 72 teruggetrokken uit het boorgat, in elk geval tenminste zover, dat het voorste uiteinde van deboorstang 66 achter het voorste uiteinde van de produktiebuiten-buis 52 ligt. De boorstang 66 kan, alvorens de produktiebuizen52 en 56 te verplaatsen, ook eerst geheel uit het boorgat wordenverwijderd.

Het plaatsen van de binnen- en produktiebuitenbuis kan ookop een andere dan de in fig. 9-13 aangegeven wijze plaatsvinden.Wanneer men vanuit de uitgangstoestand die is getoond in fig. 9,de wasboorstang 22 op zijn plaats laat en de stuurboorstang 20daaruit terugtrekt, vervolgens de produktiebuitenbuis 52 in dewasboorstang 22 duwt, en daarna of gelijktijdig de produktie-binnenbuis 56 binnen de produktiebuitenbuis 52 in het boorgatbrengt, kan daarna de wasboorstang 22 over enige afstand ofgeheel uit het boorgat teruggetrokken kan worden. Deze laatstewijze van opstelling van de produktiebuizen 52 en 56 in hetboorgat biedt voordelen, wanneer, zoals fig. 17 toont, devoorste uiteinden van de produktiebuizen 52 en 56 gekromd zijn.Een dergelijke kromming is voordelig, omdat op deze wijze eengroter gebied in de omgeving van de voorste uiteinden van deproduktiebuizen 52 en 56 bestreken kan worden zonder de produk¬tiebuizen in de lengterichting daarvan te verplaatsen. Deafgebeelde kromming van de produktiebuizen kan ook door middelvan een geschikte, bijvoorbeeld hydraulisch bediende articulatievan de boorstangen worden bereikt.

Claims (13)

1. Werkwijze voor de exploratie of winning van grondstof¬fen, mineralen of dergelijke in een weke bodem, met het kenmerk,dat gebruik wordt gemaakt van een gestuurde horizontale boor¬techniek voor het bereiken van een plaats van voorkomen vangrondstoffen, mineralen of dergelijke, waarbij een holle stuur-boorstang met een open voorste uiteinde axiaal in de bodem wordtgedrukt en coaxiaal daaromheen een holle wasboorstang met’ eenopen voorste uiteinde in de bodem wordt gedrukt, terwijl eenvloeistofstroming tot stand wordt gebracht door de stuurboor-stang en in tegengestelde richting door de ruimte tussen destuurboorstang en de wasboorstang, waarna het boortraject wordtgebruikt voor het in de bodem brengen van exploratie- of win-ningsmiddelen.

2. Werkwijze volgens conclusie 1 voor de exploratie vangrondstoffen, mineralen of dergelijke, gekenmerkt door devolgende stappen: na het bereiken van het einde van het boortraject wordt destuurboorstang uit de wasboorstang teruggetrokken; in de wasboorstang wordt een stang gedrukt die aan hetvoorste uiteinde daarvan is voorzien van een meetinstrument voorhet onderzoeken van de eigenschappen van de bodem in de omgevingvan het meetinstrument; de wasboorstang wordt teruggetrokken; en de stang met het meetinstrument wordt teruggetrokken,terwijl het meetinstrument bodemmetingen verricht, waarbij demeetplaatsen en bijbehorende meetresultaten worden geregis¬treerd.

3. Werkwijze volgens conclusie 2, met het kenmerk, dat menvoorafgaand aan het in de wasboorstang brengen van de stang methet meetinstrument, het verloop van het boortraject bepaalt doorin de wasboorstang tot nabij het voorste uiteinde daarvan eengyroscopisch positiemeetinstrument te brengen en het instrumentvervolgens terug te trekken, terwijl het instrument positieme-tingen verricht waarvan de resultaten worden geregistreerd.

4. Werkwijze volgens conclusie 1 voor de winning vangrondstoffen, mineralen of dergelijke, gekenmerkt door de volgende stappen: na het bereiken van het einde van het boortraject wordt dewasboorstang teruggetrokken; coaxiaal om de stuurboorstang wordt een produktiebuitenbuismet een open voorste uiteinde over een vooraf bepaalde afstandin de bodem gedrukt; de stuurboorstang wordt uit de produktiebuitenbuis terugge¬trokken; in de produktiebuitenbuis wordt een produktiebinnenbuis meteen in hoofdzaak open voorste uiteinde gedrukt, totdat hetvoorste uiteinde van de produktiebinnenbuis op korte afstandachter het voorste uiteinde van de produktiebuitenbuis ligt; en een vloeistofstroming wordt tot stand gebracht door deproduktiebinnenbuis en in tegengestelde richting door de ruimtetussen de produktiebinnenbuis en de produktiebuitenbuis.

5. Werkwijze volgens conclusie 1 voor de winning vangrondstoffen, mineralen of dergelijke, gekenmerkt door devolgende stappen: na het bereiken van het einde van het boortraject wordt destuurboorstang uit de wasboorstang teruggetrokken; in de wasboorstang worden gelijktijdig of na elkaar eenproduktiebuitenbuis en een produktiebinnenbuis over een voorafbepaalde afstand gedrukt, welke buizen elk een in hoofdzaak openvoorste uiteinde bezitten, waarbij de produktiebuitenbuiscoaxiaal om de produktiebinnenbuis ligt en het voorste uiteindevan de produktiebinnenbuis op korte afstand achter het voorsteuiteinde van de produktiebuitenbuis wordt gebracht; de wasboorstang wordt tenminste tot achter het voorsteuiteinde van de buizen of geheel teruggetrokken; en een vloeistofstroming wordt tot stand gebracht door deproduktiebinnenbuis en in tegengestelde richting door de ruimtetussen de produktiebinnenbuis en de produktiebuitenbuis.

6. Werkwijze volgens conclusie 5, met het kenmerk, dat deproduktiebinnenbuis en de produktiebuitenbuis nabij het voorsteuiteinde daarvan gekromd zijn en gelijktijdig in de wasboorstangworden gedrukt.

7. Werkwijze volgens conclusie 4, 5 of 6, met het kenmerk,dat de vloeistofstroming in de produktiebinnenbuis van het voorste uiteinde daarvan af is gericht.

8. Werkwijze volgens een van de conclusies 4-7, met hetkenmerk, dat het samenstel van de produktiebinnenbuis en deproduktiebuitenbuis tijdens de winning wordt teruggetrokkenlangs het boortraject.

9. Werkwijze volgens conclusie 8, met het kenmerk, datvoorafgaand aan het terugtrekken van het samenstel van deproduktiebinnenbuis en de produktiebuitenbuis een holle tweedewasboorstang met een open voorste uiteinde coaxiaal over deproduktiebuizen in de bodem wordt gedrukt tot nabij het uiteindevan de produktiebuizen.

10. Werkwijze volgens een van de conclusies 4-9, met hetkenmerk, dat de voorste uiteinden van de produktiebinnenbuis ende produktiebuitenbuis zijwaarts verzwenkbaar zijn.

11. Systeem voor het uitvoeren van de werkwijze volgens eenvan de voorgaande conclusies, omvattende: middelen voor het onderling koppelen en ontkoppelen vancoaxiale stangen resp. buizen; middelen voor het gericht in de bodem drukken en uit debodem trekken van de stangen resp. buizen; middelen voor het bepalen van de positie van de voorsteuiteinden van de stangen resp. buizen; en middelen voor het tot stand brengen van een vloeistofstro¬ming door de stangen resp. buizen.

12. Systeem volgens conclusie 11, met het kenmerk, dat dewasboorstang roterend wordt aangedreven, en dat deze aan hetvoorste uiteinde is voorzien van een vertanding.

13. Systeem volgens conclusie 11 of 12 voor de winning vangrondstoffen, mineralen of dergelijke, met het kenmerk, dat hetvoorste uiteinde van de produktiebuitenbuis is voorzien van eenopening waarvan de dwarsdoorsnede toeneemt in axiale voorwaartserichting.