NL9301178A

NL9301178A - Lier.

Info

Publication number: NL9301178A
Application number: NL9301178A
Authority: NL
Original assignee: Meissner Engineering B V
Priority date: 1993-07-05
Filing date: 1993-07-05
Publication date: 1995-02-01
Also published as: EP0637565A1; US5593140A; DE69426635D1; EP0637565B1; DE69426635T2

Description

Titel: Lier.

De uitvinding heeft betrekking op een lier, omvattende een rond een centrale as roteerbaar opgesteld, in hoofdzaak cilindrisch huis, welk huis aan de bovenzijde is voorzien van een flens en welk huis een middengedeelte bezit met een diameter die kleiner is dan de diameter van de flens en de diameter van het onderste huis gedeelte.

Een dergelijke lier is uitgevoerd als een zelfschotende lier bekend uit de Nederlandse octrooiaanvrage 8202198. Bij een zelfschotende lier is de flens uitgevoerd als een naar de omtrek toe dunner wordende flens en is op de bovenzijde van de flens een plaat aangebracht, die ook naar de omtrek toe dunner wordt en die een diameter bezit gelijk aan die van de flens. Tussen de flens en de plaat bestaat dan een v-vormige groef voor het opnemen van de lijn of schoot, welke gericht is op een specifieke vorm van de tandvormige verhogingen die gewoonlijk op de naar elkaar gewende oppervlakken van de flens en de plaat zijn aangebracht en die tot doel hébben de op de lier te wikkelen lijn of schoot in de V-vormige groef klemvast te houden. Het is bij deze bekende lier, alsook bij lieren van het niet-zelfschotende type, gebruikelijk om het buitenvlak van het middengedeelte van het huis ruw te maken om het slippen van de lijn of schoot over het huis oppervlak te voorkomen. De ruwheid van het oppervlak is daarbij in de orde-grootte van 100-150 korrels/cm2 en wordt verkregen door stralen met een roestvrijstalen straalmiddel. Een dergelijk slippen van de lijn is zeer nadelig voor het goed functioneren van de lier en het ruwe oppervlak van het middengedeelte wordt dan ook door vakmensen als strikt noodzakelijk beschouwd. Een bezwaar van het geruwde oppervlak is echter een extra slijtage van het lijngedeelte dat daaromheen is gewikkeld en in het bijzonder van het gedeelte dat, komende vanaf het zeil, het eerst met het ruwe oppervlak in aanraking komt. Deze slijtage werd echter tot nu toe als onvermijdelijk gezien.

De uitvinding heeft tot doel om te voorzien in een lier van het zelfschotende type, welke het mogelijk maakt om lijnen of schoten op uiterst betrouwbare wijze op te wikkelen, terwijl daarbij toch de slijtage van de lijn of schoot ten gevolge van het passeren daarvan over het middengedeelte van het huis minimaal is.

De uitvinding voorziet hiertoe in een zelfschotende lier van het voomoemde type, met het kenmerk, dat het middengedeelte van het huis een glad oppervlak bezit en in dwarsdoorsnede niet geheel cirkelvormig is.

Bij voorkeur is het buitenoppervlak van het middengedeelte van het huis voorzien van een aantal langwerpige, zich in verticale richting over het middengedeelte uitstrek-kende en bij voorkeur gelijkmatig over de omtrek daarvan verdeelde platte, convexe of concave vlakken. Het aantal vlakken is bijvoorbeeld zes, maar meer en minder vlakken zijn mogelijk, zolang de vorm van de dwarsdoorsnede van het middengedeelte maar voldoende niet-cirkelvormig blijft.

Verrassenderwijs is gebleken, dat door de maatregelen volgens de uitvinding het buitenoppervlak van het middengedeelte van het huis van de lier, waaromheen de lijn of schoot met een aantal slagen gewikkeld wordt, voldoende wrijving vertoont om te voorkomen dat de lijn of schoot in bedrijf rond dit middengedeelte gaat slippen, terwijl daarnaast de slijtage van de lijn of schoot tot een minimum is teruggebracht. Deze vermindering van de slijtage is vooral tegenwoordig van groot belang nu in het bijzonder voor grote zeiljachten en voor wedstrijdschepen gébruik gemaakt wordt van lijnen met een zeer hoge prijs per meter.

Een verder voordeel van de uitvinding is, dat er geen wrijving meer is in vertikale richting tijdens het afwikkelen van de schoot; hierdoor wordt de efficiency van de lier ten opzichte van een lier met een gestraald oppervlak verbeterd.

Nog een voordeel van de uitvinding is dat het niet langer nodig is om bij het polijsten van het metalen, dikwijls verchroomde of geanodiseerde buitenoppervlak van het huis een nette overgang tussen het gepolijste gedeelte en het opgeruwde gedeelte in de vorm van een rechte lijn te realiseren, omdat het gehele buitenoppervlak van het huis nu gepolijst kan worden. Dit is vooral van belang omdat vakmensen, die bij de bekende lieren het polijsten kunnen uitvoeren, schaars en dus kostbaar zijn.

De uitvinding zal in het hiernavolgende worden toegelicht aan de hand van uitvoeringsvoorbeelden onder verwijzing naar de tekening, hierin toont:

Figuur 1 : Een zijaanzicht van een lier volgens de uitvinding;

Figuur 2 a, b, c: Een drietal mogelijke dwarsdoorsneden langs de lijn II-II uit figuur 1;

Figuur 3 : Een zijaanzicht van een tweede variant van het huis van de zelfschotende lier volgens de uitvinding;

Figuur 4 a, b, c: Een drietal mogelijke dwarsdoorsneden langs de lijn IV-IV uit figuur 3;

Figuur 5 : Een zijaanzicht van een derde variant van het huis van de zelfschotende lier volgens de uitvinding;

Figuur 6a, b, c: Een drietal mogelijke dwarsdoorsneden langs de lijn VI-VI uit figuur 5.

Figuur 7 : Een zijaanzicht van een derde variant van het huis van de zelfschotende lier volgens de uitvinding;

Figuur 8a, b, c: Een drietal mogelijke dwarsdoorsneden langs de lijn VIII-VIII uit figuur 7.

In alle figuren zijn gelijke onderdelen met gelijke ver-wijzingscijfers aangegeven.

Figuur 1 toont in zijaanzicht een zelfschotende lier van het uit de Nederlandse octrooiaanvrage 8202198 bekende type. Alhoewel de uitvinding wordt toegelicht aan de hand van een tekening van een lier van het zelfschotende type, is de uitvinding hiertoe niet beperkt, maar toepasbaar bij ieder type lier. De lier volgens figuur 1 bezit een huis 1, dat naar aan de onderzijde een grotere diameter bezit dan in het middengedeelte 1'; een aan de bovenzijde'van het huis bevestigde, naar de omtrek toe dunner wordende flens 2, die een geheel kan vormen met het huis en met een diameter die groter is dan de diameter van het middengedeelte 1' van het huis; een op de bovenzijde van de flens aangebrachte naar de omtrek toe dunner wordende ringvormige plaat 3 en een ter hoogte van de tussen de flens 2 en de plaat 3 gevormde V-vormige spleet aangebrachte stripperarm 4, die bevestigd is op de bovenzijde van de plaat 3. Centraal ten opzichte van het huis is aan de bovenzijde daarvan voorzien in een opening 5 welke dient voor het opnemen van een zwengel voor het doen draaien van het huis voor het opwikkelen of vieren van een schoot of lijn.

Omdat de wijze van functioneren van de aandrijving van het huis alsook de precieze opbouw van de ν-vormige groef tussen de flens 2 en de plaat 3 voor de onderhavige uitvinding niet van belang is, wordt een en ander hier niet verder toegelicht. Voor een gedetailleerde beschrijving van deze aspecten van een zelfschotende lier kan worden verwezen naar de voornoemde Nederlandse octrooiaanvrage en naar de daarin genoemde literatuur.

In gebruik is de lijn of schoot, die met de lier wordt opgewikkeld of gevierd, eerst een aantal slagen om het middengedeelte 1' van het huis gewikkeld en vervolgens in de V-vormige groef tussen de flens 2 en de plaat 3 geleid. Bij de bekende lieren is het buitenoppervlak van het middengedeelte 1* opgeruwd om het slippen van de lijn of schoot over dit gedeelte, wat voor een goed functioneren van de lier hoogst ongewenst is, te verhinderen. Dit ruwe oppervlak, met een ruwheid van bijvoorbeeld 100-150 korrels/cm2» veroorzaakt een grote slijtage van de lijn of schoot, vooral in het ondergedeelte van het huisgedeelte 1', waar de schoot of lijn, komende van het zeil, het eerst met het huis in contact komt.

Volgens de uitvinding is het buitenoppervlak van het middengedeelte 1' van het huis 1, niet opgeruwd, maar zodanig geconfigureerd, dat het in dwarsdoorsnede niet cirkelvormig is, hetgeen verkregen wordt door het middengedeelte te voorzien van een aantal, zich in verticale richting langs dit middengedeelte uitstrekkende vlakken 6 of 6', welke vlakken plat (6) kunnen zijn of ook concaaf (6’) of convex kunnen zijn uitgevoerd. Voor het aantal vlakken dat op het middengedeelte is aangebracht en de vorm daarvan bestaat een groot aantal variaties, waarvan er een aantal onderstaand zal worden toegelicht. Al deze variaties hebben echter gemeen dat er langs het oppervlak van het huisgedeelte 1' voldoende oneffenheden worden gecreëerd om het slippen van de lijn of schoot over dit middengedeelte te verhinderen, zonder dat hierdoor de lijn of schoot bovenmatig slijt. Doordat het gehele huis 1, dat vervaardigd is uit metaal en waarvan het oppervlak geanodiseerd of verchroomd kan zijn, gepolijst kan worden zullen de randen bij de overgang tussen een vlak 6 of 6' en het aangrenzende huisoppervlak ook worden gepolijst en daardoor voldoende worden af gevlakt om dit doel te bereiken. De vlakken 6, 6' strekken zich bij voorkeur uit over het gehele middengedeelte l' tot over een klein gedeelte van het gedeelte van het huis, waar de diameter daarvan aan de onder- en bovenzijde toeneemt.

Figuur 1 toont een uitvoering van de lier volgens de uitvinding met een zestal vlakken 6, die alle plat kunnen zijn, zoals getoond in figuur 2a, of alle concaaf, zoals getoond in figuur 2b of ook afwisselend vlak en concaaf, zoals getoond in figuur 2c.

Figuur 3 toont alleen het huis 1 van een lier volgens de uitvinding, op het middengedeelte waarvan een achttal vlakken zijn aangebracht; deze vlakken zijn aangegeven met ver-wijzingscijfer 6 als zij vlak zijn en met verwijzingscijfer 6* als zij concaaf zijn. Figuur 4 toont in dwarsdoorsnede een drietal mogelijke configuraties van dergelijke vlakken; figuur 4a toont acht platte vlakken 6, figuur 4b acht concave vlakken 6' en figuur 4c acht vlakken die afwisselend vlak en concaaf zijn.

Figuur 5 toont een uitvoeringsvorm van het huis 1 waarbij het gehele oppervlak van het huisgedeelte 1' uit aan elkaar grenzende vlakken 6 en/of 6' bestaat. Diverse mogelijke dwarsdoorsnede-configuraties zijn in figuur 6 getoond, waarbij figuur 6a een aaneenschakeling van platte vlakken 6 toont; figuur 6b een aaneenschakeling van concave, vlakken 6' en figuur 6c afwisselen een plat vlak 6 en een concaaf vlak 6'.

Figuur 7 tenslotte toont en uitvoeringsvorm van het huis 1 met slechts vier vlakken 6 of 6 *, waarbij figuur 8 weer verschillende mogelijke opstellingen van deze vlakken toont: Figuur 8a vier platte vlakken 6; figuur 8b vier concave vlakken 6' en figuur 6c weer afwisselend een plat en een concaaf vlak.

Er wordt met nadruk op gewezen dat het voorgaande slechts een greep is uit het aantal mogelijke aantallen vlakken 6 of 6', dat ieder ander aantal, groter dan vier, in principe, afhankelijk van de specifieke bedrijfsomstandigheden waaronder de lier bestemd is om gebruikt te worden, gekozen kan worden; dat de vlakken in principe niet, zoals in alle beschreven voorbeelden gelijkmatig over het oppervlak van het huis-gedeelte 1' verdeeld behoeven te zijn en dat in het geval van afwisselende vlakvormen, de afwisseling niet voortdurend behoeft plaats te vinden. Verder kan overal waar in de voorbeelden sprake is van een concaaf oppervlak 6' een convex oppervlak worden aangebracht.

Claims

1. Lier omvattende een rond een centrale as roteerbaar opgesteld, in hoofdzaak cilindrisch huis, welk huis aan de bovenzijde is voorzien van een flens en welk huis een middengedeelte bezit met een diameter die kleiner is dan de diameter van de flens en de diameter van het onderste huis gedeelte, met het kenmerk, dat het middengedeelte van het huis een glad oppervlak bezit en in dwarsdoorsnede niet geheel cirkelvormig is.

2. Lier volgens conclusie 1, met het kenmerk, dat op het middengedeelte van het huis een aantal zich in verticale richting over het middengedeelte uitstrekkende vlakken is aangebracht.

3. Lier volgens conclusie 2, met het kenmerk, dat de vlakken plat zijn.

4. Lier volgens conclusie 2, met het kenmerk, dat de vlakken in horizontale richting lang het huisoppervlak concaaf zijn.

5. Lier volgens conclusie 3 en 4, met het kenmerk, dat een aantal vlakken plat is en een aantal vlakken concaaf.

6. Lier volgens een der conclusies 3 tot en met 5, met het kenmerk, dat tussen de vlakken cilindervormige gedeelten van het huis aanwezig blijven en dat de vlakken gelijkmatig over het huisoppervlak verdeeld zijn.

7. Lier volgens een der conclusies 3 tot en met 5, met het kenmerk, dat de vlakken direct aan elkaar grenzen.

8. Lier volgens een der conclusies 3 tot en met 7, met het kenmerk, dat het aantal vlakken zes bedraagt.

9. Lier volgens een der conclusies 3 tot en met 8, met het kenmerk, dat de vlakken zich in verticale richting ten minste over het gehele middengedeelte van het huis uitstrekken.

10. Huis kennelijk bestemd voor een lier volgens een der conclusies 1 tot en met 9.