NL9201193A - Aandrijfstelsel voorzien van ten minste een traploos regelbare, sliploze vrijloopkoppeling. - Google Patents

Description

Titel: Aandrijfstelsel voorzien van ten minste één traploos regelbare, sliploze vrijloopkoppeling

De uitvinding heeft betrekking op een aandrijfstelsel voorzien van ten minste één aandrijfbron, die zijn vermogen afgeeft door middel van een aandrijvend, rotatie en koppel overdragend element, ten minste één snelheidsvariator en ten minste één aangedreven, rotatie en koppel opnemend element.

Een dergelijke inrichting is bijvoorbeeld bekend als aandrijving van een personenauto waarbij de koppeling tussen de wielen en de aandrijfbron onder andere wordt gevormd door een continu variabele transmissie.

In het algemeen zijn bij het via een snelheidsvariator koppelen van een aandrijvend, rotatie en koppel overdragend element, zoals bijvoorbeeld een aandrijfas van een aandrijfbron, aan een aangedreven, rotatie en koppel opnemend element, zoals bijvoorbeeld een centrale uitgaande as, vloeistof-, slipkoppelingen, tandwielkasten, vrijloopkoppelingen e.d. voorzieningen noodzakelijk teneinde het toerental van het aandrijvende element af te stemmen op het toerental van het aangedreven element alvorens een koppeling tot stand wordt gebracht. Afgezien van het feit dat in deze onderdelen vermogen verloren gaat door warmteontwikkeling en wrijving, kan bij afwezigheid van deze onderdelen het toerental van aangedreven element niet traploos vanaf nul omwentelingen per seconde tot een maximale waarde worden geregeld en kan het aandrijvende element niet vanaf nul rotaties per seconde worden gevarieerd.

De uitvinding beoogt een aandrijfstelsel waarvan het toerental van het aandrijvende element onafhankelijk is van het toerental van het aangedreven element en waarvan het toerental van het aangedreven element vanaf nul omwentelingen per· seconde regelbaar is tot een maximale waarde onafhankelijk van het toerental van het aandrijvende element. Deze voorwaarden moeten gelden over het gehele regelgebied van het aandrijfstelsel, derhalve van toerental nul tot een maximale waarde. Verder beoogt de uitvinding een aandrijfstelsel waarvan alle aandrijvende elementen steeds dynamisch zijn gekoppeld met alle aangedreven elementen. Een aandrijfstelsel derhalve zonder wrijvings, vloeistof of dergelijke conventionele aan/uit-koppelingen.

Hiertoe wordt het aandrijfstelsel van het in de aanhef vermelde type volgens de uitvinding gekenmerkt doordat voor het verdelen van, van één aandrijfbron afkomstig vermogen over meerdere aangedreven elementen, en/of voor het samenvoegen van, van meerdere aandrijfbronnen afkomstig vermogen op een aangedreven, rotatie en koppel opnemend, enkelvoudig element, de of elke snelheidsvariator is uitgevoerd als een traploos regelbare, sliploze vrijloopkoppeling met een ingaande en een uitgaande as, waarbij de ingaande as is voorzien van ten minste één paar excenterschijven, waarvan de excentriciteit via een in de ingaande as opgenomen besturingsinrichting ook tijdens bedrijf regelbaar is vanuit een neutrale stand met excentriciteit nul tot een maximale waarde, en van welke schijven de excentriciteit telkens tegengesteld is, waarbij op een steekcirkel, waarvan het middelpunt samenvalt met de hartlijn van de ingaande as en die ligt in, of in de nabijheid van een vlak waarin de excenterschijven tijdens bedrijf kunnen oscilleren, een aantal omtrekseenheden zijn opgesteld, welke omtrekseenheden elk zijn voorzien van een krukarm die oscillerend aandrijfbaar is door één van de excenterschijven waarbij de krukarmen van de respectieve omtrekseenheden elk via ten minste één eenrichtings-aandrijfstelsel, bestaande uit een vrijloopstelsel, via respectieve tussenassen en een overbrenging met een vaste overbrengingsverhouding, dynamisch zijn verbonden met de uitgaande as.

Een dergelijk aandrijfstelsel kan dienen voor het verdelen van, van één aandrijfbron afkomstig vermogen over meerdere aangedreven, rotatie en koppel opnemende elementen en kan tevens dienen voor het samenvoegen van, van meerdere aandrijfbronnen afkomstig vermogen op een enkel rotatie en koppel opnemend, aangedreven element. Dit alles kan plaats vinden zonder dat extra vloeistof-, of wrijvingskoppelingen, tandwielkasten over dergelijke extra wrijvingsbronnen in het aandrijfstelsel behoeven te worden opgenomen.

Daarbij is de werking van een dergelijke traploos regelbare, sliploze vrijloopkoppeling niet gebaseerd op wrijving maar op positieve aangrijping tussen vrijloopkoppelingen, tandwielen en dergelijke elementen. Derhalve zal ook in de traploos regelbare, sliploze vrijloopkoppelingen van het aandrijfstelsel nauwelijks vermogen verloren gaan in de vorm van warmte als gevolg van wrijving. Bovendien heeft een dergelijke traploos regelbare, sliploze vrijloopkoppeling het voordeel dat deze vrijwel geruisloos is.

Verder heeft een aandrijfstelsel dat is uitgerust met dergelijke traploos regelbare, sliploze vrijloopkoppelingen het voordeel dat, wanneer het toerental van de uitgaande as van een dergelijke vrijloopkoppeling hoger is dan het toerental dat aan de uitgaande as wordt opgelegd door de ingaande as van de vrijloopkoppeling, bijvoorbeeld doordat de uitgaande as van de traploos regelbare, sliploze vrijloopkoppeling wordt meegenomen door het daarop aangesloten aangedreven, rotatie en koppel opnemende element, de op deze uitgaande as uitgeoefende meeneemkracht door de vrijloop niet wordt doorgegeven aan de ingaande as van de vrijloopkoppeling. Aldus wordt verhinderd dat de met de ingaande as verbonden aandrijfbron wordt aangedreven door de op de uitgaande as van de vrijloopkoppeling uitgeoefende meeneemkracht.

Voor het verdelen van, van één aandrijfbron afkomstig vermogen over een aantal aangedreven elementen kan, volgens een nadere uitwerking van de uitvinding, het aandrijvende element dynamisch zijn verbonden met ten minste twee traploos regelbare, sliploze vrijloopkoppelingen waarvan de uitgaande assen elk direkt of dynamisch zijn verbonden met één van de aangedreven, rotatie en koppel opnemende elementen, waarbij toerentallen van de aangedreven elementen onafhankelijk van elkaar regelbaar zijn. Een dergelijk toepassing kan bijvoorbeeld plaatsvinden wanneer meerdere rotatie en koppel opnemende, aangedreven elementen hun vermogen betrekken van een enkele aandrijfbron, en waarbij de eis wordt gesteld dat het toerental van de aangedreven elementen traploos regelbaar moet zijn zonder dat hierbij grote vermogens verloren gaan.

Tot op heden is een dergelijke splitsing van vermogen slechts mogelijk ten koste van relatief grote vermogensverliezen in koppelingen en tandwielkasten of in hydraulische motoren. Bij het splitsen van vermogen volgens het onderhavige voorstel kan het toerental van één van de aangedreven, vermogen opnemende elementen tot nul worden teruggebracht terwijl de overige aangedreven, vermogen opnemende elementen naar believen kunnen worden geregeld. De mogelijkheden voor een dergelijk aandrijfstelsel in bijvoorbeeld tractoren, waarbij meerdere vermogen opnemende elementen hun vermogen betrekken van een enkele motoras, of bij een tankaandrijving, waarbij de snelheden van de rupsbanden volledig onafhankelijk van elkaar kunnen worden geregeld zonder tussenschakeling van tandwielkasten, zijn bijzonder gunstig.

Bij een alternatieve nadere uitwerking van het aandrijfstelsel kan, voor het samenvoegen van, van meerdere aandrijfbronnen afkomstig vermogen op een aangedreven, rotatie en koppel opnemend, enkelvoudig element, een aantal traploos regelbare, sliploze vrijloopkoppelingen parallel zijn geschakeld, waarbij de ingaande assen van de vrijloopkoppelingen elk zijn aangesloten op een rotatie en koppel overdragend, aandrijvend element van één van de aandrijfbronnen, en waarbij de vrijloopkoppelingen zodanig bestuurbaar zijn dat de toerentallen van de uitgaande assen daarvan, die elk in dynamische verbinding staan met het aangedreven, rotatie en koppel opnemende, enkelvoudige element, telkens zijn afgestemd op het gewenste toerental van dit aangedreven element.

Een dergelijk aandrijfstelsel verschaft de mogelijkheid één van de aandrijvende, rotatie en koppel overdragende elementen, die via traploos regelbare, sliploze vrijloopkoppelingen zijn verbonden met het aangedreven, rotatie en koppel opnemende, enkelvoudige element, in een later stadium bij te schakelen. Aldus kan bij een reeds roterend aangedreven, vermogen opnemend element extra vermogen worden geleverd door geleidelijke bijschakeling van de, via de traploos regelbare, sliploze vrijloopkoppeling dynamisch met aangedreven element verbonden aandrijvende element. Bij stilstand van één van de aandrijvende vermogen overdragende · elementen draait de uitgaande as van de daarmee verbonden traploos regelbare, sliploze vrijloopkoppeling vrij mee en de ingaande as van deze vrijloopkoppeling staat in dat geval stil. Het vermogen dat hierbij in de vrijloopkoppeling verloren gaat is minimaal.

Bovendien is het mogelijk het aangedreven, enkelvoudige element naar keuze telkens door één van de aandrijvende elementen te laten aandrijven. Een dergelijk gebruik van het aandrijfstelsel maakt het bijvoorbeeld mogelijk de meerdere aandrijfbronnen toe te passen voor verschillende vermogensgebieden. Een zodanig uitgevoerd aandrijfstelsel kan bijvoorbeeld op gunstige wijze worden toegepast bij scheepsschroefaandrijvingen waarbij, volgens een nadere uitwerking van de uitvinding, de aandrijfbronnen scheepsturbines of -motoren zijn, waarbij de aandrijvende, rotatie en koppel overdragende elementen uitgaande assen van de scheepsturbines of -motoren zijn, en waarbij het aangedreven, rotatie en koppel opnemende, enkelvoudige element een scheepsschroefas is.

Bij de huidige scheepsschroefaandrijvingen met meerdere aandrijfbronnen wordt gebruik gemaakt van zogenaamde SSS-koppelingen die slechts optimaal in beperkte, vaste toerentalgebieden kunnen koppelen, doordat de werking daarvan is gebaseerd op pallen die door centrifugaalkracht in aangrijping komen met een palvertanding. Derhalve kan slechts in een zeer nauw bepaald toerentalgebied worden overgeschakeld van de ene aandrijfbron op de andere aandrijfbron. Bovendien veroorzaken dergelijke SSS-koppelingen in bepaalde toerentalgebieden, tijdens de omschakelfase, een ratelend geluid.

Het scheepsschroefaandrijfstelsel volgens de uitvinding biedt het voordeel dat in het gehele toerentalgebied van de scheepsschroefas kan worden overgeschakeld. Derhalve kan in geval van calamiteiten, bijvoorbeeld bij het uitvallen van één van de aandrijfbronnen, de aandrijving direkt door een andere aandrijfbron via de traploos regelbare, sliploze vrijloopkoppeling worden overgenomen. Het vrijwel geruisloos zijn van de met behulp van excenterschijven functionerende traploos regelbare, sliploze vrijloopkoppeling is met name voor scheepsschroefaandrijfstelsels van marineschepen van groot belang.

In een derde alternatieve nadere uitwerking van het aandrijfstelsel wordt, voor het samenvoegen van, van meerdere aandrijfbronnen afkomstig vermogen op een aangedreven, rotatie en koppel opnemend, enkelvoudig element, het aandrijfstelsel gekenmerkt doordat een aantal traploos regelbare, sliploze vrijloopkoppelingen in serie zijn geschakeld, van welke traploos regelbare, sliploze vrijloopkoppelingen de uitgaande as is verbonden met de ingaande as van een daarop volgende vrijloopkoppeling, met uitzondering van de als laatste in de serie opgenomen traploos regelbare, sliploze vrijloopkoppeling waarvan de uitgaande as is verbonden met het aangedreven, rotatie en koppel opnemende, enkelvoudige element, waarbij de ingaande as van elke vrijloopkoppeling dynamisch is verbonden met ten minste één aandrijvend, rotatie en koppel overdragend element, en waarbij de respectieve traploos regelbare, sliploze vrijloopkoppelingen zodanig bestuurbaar zijn dat het toerental van de uitgaande assen daarvan telkens is afgestemd op het gewenste toerental van het dynamisch daarmee verbonden, aandrijvende, rotatie en koppel overdragende element.

Een aldus uitgevoerd aandrijfstelsel biedt het voordeel dat met weinig onderdelen zoals bijvoorbeeld assen en met weinig tandwiel- of dergelijke overbrengingen een aantal aandrijfbronnen op het aangedreven, rotatie en koppel opnemende, enkelvoudige element kan worden aangesloten. Dit biedt het voordeel dat bij het inschakelen van de inrichting slechts een minimum aan massatraagheidskrachten behoeft te worden overwonnen en dat bovendien, door het geringe aantal tandwieloverbrengingen slechts weinig vermogen verloren gaat door wrijving. Bovendien biedt een aldus ingericht aandrijfstelsel het voordeel dat deze weinig ruimte in beslag neemt doordat de traploos regelbare, sliploze vrijloopkoppelingen in lijn kunnen worden opgesteld. Verder kunnen, wanneer de traploos regelbare, sliploze vrijloopkoppelingen zijn voorzien van een vaste koppelingsmogelijkheid tussen de ingaande en de uitgaande as daarvan, bij uitval van één van de aandrijfbronnen, de ingaande en de uitgaande as van de bij deze aandrijfbron behorende vrijloopkoppeling worden doorverbonden via de vaste koppelingsmogelijkheid. Hierdoor worden in de, door uitval van de aandrijfbron niet meer noodzakelijke vrijloopkoppeling eventuele wrijvingsverliezen geëlimineerd.

Bij sommige toepassingen kan het wenselijk zijn dat de rotatierichting van aangedreven, rotatie en koppel opnemende elementen omkeerbaar is.

Hiertoe kan, volgens een nadere uitwerking van de uitvinding, ten minste één van de continu variabele, sliploze vrijloopkoppelingen zodanig zijn ingericht dat de rotatierichting van de uitgaande as daarvan omkeerbaar is.

Bij de seriegeschakelde traploos regelbare, sliploze vrijloopkoppelingen behoeft slechts de snelheidsvariator waarvan de uitgaande as in verbinding staat met het aangedreven, rotatie en koppel opnemende, enkelvoudige element omkeerbaar te zijn. Bij parallel geschakelde vrijloopkoppelingen dient echter elke vrijloopkoppeling, die met het aangedreven, rotatie en koppel opnemende, enkelvoudige element in verbinding staat, omkeerbaar te zijn.

Volgens een nadere uitwerking van de uitvinding wordt de omkeerbaarheid van de rotatierichting van het aangedreven rotatie en koppel opnemende element bewerkstelligd doordat, de respectieve eenrichtings-aandrijfstelsels van de traploos regelbare, sliploze vrijloopkoppeling waarvan de rotatierichting van de uitgaande as omkeerbaar is, omschakelbaar zijn doordat deze zijn voorzien van een dubbelwerkend vrijloopstelsel, dat is ingericht voor aandrijving van de respectieve tussenassen in een eerste aandrijfrichting en in een tweede, tegengestelde aandrijfrichting, en waarbij de respectieve eenrichtings-aandrijf stelsels slechts omschakelbaar zijn wanneer de rotatiesnelheid van de uitgaande as nul is.

Een dergelijke aandrijfstelsel beschikt, zonder dat hierbij extra wrijvingsbronnen in het aandrijfstelsel worden geïntroduceerd, over ten minste één van rotatierichting omkeerbaar, vermogen opnemend, aangedreven element.

Ter verduidelijking van de uitvinding zullen een vijftal uitvoeringsvoorbeelden van een aandrijfstelsel, onder verwijzing naar de tekening, worden beschreven.

Fig. 1 is een doorsnede-aanzicht van een traploos regelbare, sliploze vrijloopkoppeling welke kan worden toegepast in één van de in de vorige figuren weergegeven aandrijfstelsels; fig. 2 is een doorsnede-aanzicht over lijn II-II uit fig. 1; fig. 3 is een schematische afbeelding van een aandrijfstelsel waarbij het vermogen van één aandrijfbron wordt verdeeld' over meerdere vermogen opnemende, aangedreven elementen; fig. 4 is een schematische afbeelding van een aandrijfstelsel waarbij van meerdere aandrijfbronnen afkomstig vermogen via een aantal parallel geschakelde traploos regelbare, sliploze vrijloopk'oppelingen wordt samengevoegd op een enkel vermogen opnemend, aangedreven element; fig. 5 is een toepassingsvoorbeeld van het in fig. 4 weergegeven principe; fig. 6 is een ander toepassingsvoorbeeld van het in fig. 4 weergegeven principe; en fig. 7 is een schematische afbeelding van een aandrijfstelsel waarbij van meerdere aandrijfbronnen afkomstig vermogen via een aantal serie geschakelde, traploos regelbare, sliploze vrijloopkoppelingen wordt samengevoegd op een aangedreven, rotatie en koppel opnemend, enkelvoudig element.

De tekeningen hebben alle betrekking op een aandrijfstelsel dat is voorzien van ten minste één aandrijfbron P, die zijn vermogen afgeeft door middel van een aandrijvend rotatie en koppel overdragend element T, ten minste één snelheidsvariator V en ten minste één aangedreven rotatie en koppel opnemend element R. Het aandrijfstelsel wordt volgens de uitvinding gekenmerkt doordat voor het verdelen van, van één aandrijfbron PI afkomstig vermogen over meerdere aangedreven elementen R1-R2 (zie fig. 3), en/of voor het samenvoegen van, van meerdere aandrijfbronnen P1-P4 afkomstig vermogen op een aangedreven, rotatie en koppel opnemend, enkelvoudig element R (zie fign. 4-7) de of elke snelheidsvariator V is uitgevoerd als een traploos regelbare, sliploze vrijloopkoppeling V met een ingaande as 1 en een uitgaande as 9 (zie fig. 1). De ingaande as 1 is voorzien van ten minste één paar excenterschijven 2a, 2b, waarvan de excentriciteit via een in de ingaande as 1 opgenomen besturingsinrichting 3 ook tijdens bedrijf regelbaar is vanuit een neutrale stand met excentriciteit nul tot een maximale waarde, en van welke schijven 2a, 2b de excentriciteit telkens tegengesteld is. De traploos regelbare, sliploze vrijloopkoppeling is verder op een steekcirkel S (zie fig. 2), waarvan het middelpunt samenvalt met de hartlijn Hl van de ingaande as 1 en die ligt in, of in de nabijheid van een vlak waarin de excenterschijven 2a, 2b tijdens bedrijf kunnen oscilleren, voorzien van een aantal omtrekseenheden 4, welke omtrekseenheden 4 elk zijn voorzien van een krukarm 5 die oscillerend aandrijfbaar is door één van de excenterschijven 2a, 2b. De krukarmen 5 van de respectieve omtrekseenheden 4 zijn elk via ten minste één eenrichtings-aandrijfstelsel 6, bestaande uit een vrijloopstelsel 6, via respectieve tussenassen 7 en een overbrenging 8 met een vaste overbrengingsverhouding, dynamisch verbonden met de uitgaande as 9.

Door toepassing van dergelijke traploos regelbare sliploze vrijloopkoppelingen wordt een grote flexibiliteit ten aanzien van het aantal aandrijfbronnen, en aangedreven elementen verkregen zonder dat hierbij extra wrijvingsbronnen zoals koppelingen en tandwielkasten en dergelijke in het aandrijfstelsel behoeven te worden geïntroduceerd. Bovendien beschikken de bedoelde traploos regelbare, sliploze vrijloopkoppelingen zelf over een lage interne wrijving.

Figuur 3 toont een aandrijfstelsel waarbij, voor het verdelen van, van één aandrijfbron PI afkomstig vermogen over twee aangedreven elementen Rl, R2, het aandrijvende element Tl via bijvoorbeeld een tandwieloverbrenging met overbrengingsverhouding i is verbonden met twee traploos regelbare, sliploze vrijloopkoppelingen VI, V2 waarvan de uitgaande assen 9 elk direkt of dynamisch zijn verbonden met één van de aangedreven, rotatie en koppel opnemende elementen Rl, R2 en waarbij de toerentallen cüqi, cöq2 van de aangedreven elementen Rl, R2 onafhankelijk van elkaar regelbaar zijn. Toepassingen voor vermogenssplitsing kunnen bijvoorbeeld worden gevonden bij tractoren, schepen, helicopters en dergelijke inrichtingen waarbij meerdere hulpapparaten worden aangedreven door een enkel rotatie en koppel overdragend aandri j felement.

Figuur 4 toont een schematische afbeelding aandrijfstelsel waarin voor het samenvoegen van, van vier aandrijfbronnen P1-P4 afkomstig vermogen op een aangedreven, enkelvoudig element R een aantal traploos regelbare, sliploze vrijloopkoppelingen V1-V4 parallel zijn geschakeld. De ingaande assen 1 van de vrijloopkoppelingen V1-V4 zijn elk aangesloten op een rotatie en koppel overdragend, aandrijvend element T1-T4 van één van de aandrijfbronnen P1-P4. De vrijloopkoppelingen V1-V4 zijn zodanig bestuurbaar dat de toerentallen van de uitgaande assen 9 daarvan, die elk in dynamische verbinding staan met het aangedreven, rotatie en koppel opnemende, enkelvoudige element R, telkens zijn afgestemd op het gewenste toerental COg van dit aangedreven element R.

Een mogelijke toepassing van een dergelijk aandrijfstelsel met parallel geschakelde, traploos regelbare, sliploze vrijloopkoppelingen is weergegeven in fig. 5 waarbij de aandrijfbronnen PI, P2 scheepsturbines of -motoren zijn. De aandrijvende, rotatie en koppel overdragende elementen zijn de uitgaande assen Tl, T2 van de scheepsturbines of -motoren PI, P2, en het aangedreven, rotatie en koppel opnemende, enkelvoudige element is de scheepsschroefas R, die de schroef S van het schip (niet weergegeven) aandrijft. De dynamische verbinding tussen de uitgaande assen 9 van de traploos regelbare, sliploze vrijloopkoppeling VI, V2 wordt gevormd door een tandwieloverbrenging waarvan een rondsel 10, dat zich op een gemeenschappelijke uitgaande as 9 van de respectieve vrijloopkoppelingen VI, V2 bevindt, aangrijpt op een tandwiel 11, dat zich op de scheepsschroefas R bevindt.

Een ander voorbeeld van een aandrijfstelsel met een aantal parallel geschakelde traploos regelbare, sliploze vrijloopkoppelingen V1-V4 wordt gevormd door de in fig. 6 weergegeven inrichting. Hierbij wordt het aangedreven, rotatie en koppel opnemende element R gevormd door een transportband of -ketting van grote lengte die op meerdere punten wordt aangedreven door op de uitgaande assen 9 van de traploos regelbare, sliploze vrijloopkoppelingen V1-V4 voorziene aandrijfrollen 12.

Het in fig. 7 schematisch weergegeven aandrijfstelsel voor het samenvoegen van, van meerdere aandrijfbronnen P1-P4 afkomstig vermogen op een aangedreven, rotatie en koppel opnemend, enkelvoudig element R wordt gekenmerkt door een aantal traploos regelbare, sliploze vrijloopkoppelingen V1-V4 die in serie zijn geschakeld. De uitgaande as 9 van elke traploos regelbare, sliploze vrijloopkoppelingen V1-V3 uit de serie is verbonden met de ingaande as 1 van een daarop volgende vrijloopkoppeling V2-V4, met uitzondering van de als laatste in de serie opgenomen traploos regelbare, sliploze vrijloopkoppeling V4 waarvan de uitgaande as 9 is verbonden met het aangedreven, rotatie en koppel opnemende, enkelvoudige element R. De ingaande as 1 van elke vrijloopkoppeling V1-V4 is via bijvoorbeeld een tandwiel- of kettingwieloverbrenging met respectieve overbrengingsverhoudingen 11-14 dynamisch verbonden met ten minste één aandrijvend, rotatie en koppel overdragend element T1-T4. De respectieve traploos regelbare, sliploze vrijloopkoppelingen V1-V4 zijn zodanig bestuurbaar dat het toerental 126)2-140)4 van de uitgaande assen 9 daarvan telkens is afgestemd op het gewenste toerental 0)2-0)4 van het dynamisch daarmee verbonden, aandrijvende, rotatie en koppel overdragende element T1-T4. Wanneer het toerental over de serie vrijloopkoppelingen V1-V4 oploopt, dat wil zeggen wanneer iiC£>i kleiner is dan 140)4f dient gebruik te worden gemaakt van traploos regelbare, sliploze vrijloopkoppelingen V1-V4 waarvan de overbrenging 8 tussen de tussenassen 7 en de uitgaande 9 een overdriveverhouding heeft.

Voor sommige toepassingen kan het gewenst zijn wanneer de rotatierichting van het rotatie en koppel opnemende, aangedreven element R omkeerbaar is. Dit kan bij een aandrijfstelsel met parallel geschakelde vrijloopkoppelingen V1-V4 (fign. 4-6), die alle dynamisch zijn verbonden met een aangedreven, rotatie en koppel opnemend, enkelvoudig element R tot stand worden gebracht door elke vrijloopkoppeling V1-V4 te voorzien van een uitgaande as 9 waarvan de rotatierichting omkeerbaar is. Bij een aandrijfstelsel met seriegeschakelde vrijloopkoppelingen V1-V4 (fig. 7) kan dit worden bewerkstelligd door slechts de als laatste in de serie opgenomen traploos regelbare, sliploze vrijloopkoppeling V4 zodanig in te richten dat de uitgaande as 9 daarvan van rotatierichting kan omkeren.

Een vrijloopkoppeling V met een uitgaande as 9 waarvan de rotatierichting omkeerbaar is# is voorzien van omschakelbare eenrichtings-aandrijfstelsels 6. De omschakelbare eenrichtings-aandrijfstelsels 6 zijn hiertoe voorzien van een dubbelwerkend vrijloopstelsel, dat is ingericht voor aandrijving van de respectieve tussenassen 7 in een eerste aandrijfrichting en in een tweede, tegengestelde aandrijfrichting. De respectieve eenrichtings-aandrijfstelsels 6 dienen slechts omschakelbaar te zijn wanneer de rotatiesnelheid van de uitgaande as 9 van de vrijloopkoppeling V nul is.

Het is duidelijk dat de uitvinding niet is beperkt tot het beschreven uitvoeringsvoorbeeld maar dat diverse wijzigingen binnen het raam van de uitvinding mogelijk zijn.

Zo kunnen bijvoorbeeld splitsingen, en samenvoegingen van vermogen in één aandrijfstelsel voorkomen. Een voorbeeld hiervan is een scheepsschroefaandrijving, die via parallel geschakelde vrijloopkoppelingen is aangesloten op een hoofdvaartturbine en een kruisvaartturbine en waarvan een deel van het vermogen van de scheepschroefas ten behoeve van hulpapparatuur wordt afgetapt via een vrijloopkoppeling.

Claims (7)

1. Aandrijfstelsel voorzien van ten minste één aandrijfbron, die zijn vermogen afgeeft door middel van een aandrijvend, rotatie en koppel overdragend element, ten minste één snelheidsvariator en ten minste één aangedreven, rotatie en koppel opnemend element, met het kenmerk, dat voor het verdelen van, van één aandrijfbron (PI) afkomstig vermogen over meerdere aangedreven elementen (Rl, R2), en/of voor het samenvoegen van, van meerdere aandrijfbronnen (P1-P4) afkomstig vermogen op een aangedreven, rotatie en koppel opnemend, enkelvoudig element (R) de of elke snelheidsvariator (V) is uitgevoerd als een traploos regelbare, sliploze vrijloopkoppeling met een ingaande (1) en een uitgaande as (9), waarbij de ingaande as (1) is voorzien van ten minste één paar excenterschijven (2a, 2b), waarvan de excentriciteit via een in de ingaande as (1) opgenomen besturingsinrichting (3) ook tijdens bedrijf regelbaar is vanuit een neutrale stand met excentriciteit nul tot een maximale waarde, en van welke schijven (2a, 2b) de excentriciteit telkens tegengesteld is, waarbij op een steekcirkel (S), waarvan het middelpunt samenvalt met de hartlijn (Hl) van de ingaande as (1) en die ligt in, of in de nabijheid van een vlak waarin de excenterschijven (2a, 2b) tijdens bedrijf kunnen oscilleren, een aantal omtrekseenheden (4) zijn opgesteld, welke omtrekseenheden (4) elk zijn voorzien van een krukarm (5) die oscillerend aandrijfbaar is door één van de excenterschijven (2a, 2b), 'waarbij de krukarmen (5) van de respectieve omtrekseenheden (4) elk via ten minste één eenrichtings-aandrijfstelsel (6), bestaande uit een vrijloopstelsel (6), via respectieve tussenassen (7) en een overbrenging (8) met een vaste overbrengingsverhouding, dynamisch zijn verbonden met de uitgaande as (9).

2. Aandrijfstelsel volgens conclusie 1, met het kenmerk, dat voor het verdelen van, van één aandrijfbron (PI) afkomstig vermogen over een aantal aangedreven elementen (Rl, R2), het aandrijvende element (Tl) dynamisch is verbonden met ten minste twee traploos regelbare, sliploze vrijloopkoppelingen (VI, V2) waarvan de uitgaande assen (9) elk direkt of dynamisch zijn verbonden met één van de aangedreven, rotatie en koppel opnemende elementen (Rl, R2), waarbij toerentallen (G>oi, öïQ2) van de aangedreven elementen (Rl, R2) onafhankelijk van elkaar regelbaar zijn.

3. Aandrijfstelsel volgens conclusie 1, met het kenmerk, dat voor het samenvoegen van, van meerdere aandrijfbronnen (P1-P4) afkomstig vermogen op een aangedreven, rotatie en koppel opnemend, enkelvoudig element (R) een aantal traploos regelbare, sliploze vrijloopkoppelingen (V1-V4) parallel zijn geschakeld, waarbij de ingaande assen (1) van de vrijloopkoppelingen (VI-V4) elk zijn aangesloten op een rotatie en koppel overdragend, aandrijvend element (T1-T4) van één van de aandrijfbronnen (P1-P4), en waarbij de vrijloopkoppelingen (VI-V4) zodanig bestuurbaar zijn dat de toerentallen ((1)()/11-0)0/14) van de uitgaande assen (9) daarvan, die elk in dynamische verbinding staan met het aangedreven, rotatie en koppel opnemende, enkelvoudige element (R), telkens zijn af gestemd op het gewenste toerental (£0q) van dit aangedreven element (R).

4. Aandrijfstelsel volgens conclusie 3, met het kenmerk, dat de aandrijfbronnen (PI, P2) scheepsturbines of -motoren zijn, waarbij de aandrijvende, rotatie en koppel overdragende elementen (Tl, T2) uitgaande assen van de scheepsturbines of -motoren zijn, en waarbij het aangedreven, rotatie en koppel opnemende, enkelvoudige element (R) een scheepsschroefas is.

5. Aandrijfstelsel volgens conclusie 1, met het kenmerk, dat, voor het samenvoegen van, van meerdere aandrijfbronnen (P1-P4) afkomstig vermogen op een aangedreven, rotatie en koppel opnemend, enkelvoudig element (R), een aantal traploos regelbare, sliploze vrijloopkoppelingen (V1-V4) in serie zijn geschakeld, van welke traploos regelbare, sliploze vrijloopkoppelingen (VI-V3) de uitgaande as (9) is verbonden met de ingaande as (1) van een daarop volgende vrijloopkoppeling (V2-V4), met uitzondering van de als laatste in de serie opgenomen traploos regelbare, sliploze vrijloopkoppeling (V4) waarvan de uitgaande as (9) is verbonden met het aangedreven, rotatie en koppel opnemende, enkelvoudige element (R), waarbij de ingaande as (1) van elke vrijloopkoppeling (VI-V4) dynamisch is verbonden met ten minste één aandrijvend, rotatie en koppel overdragend element (T1-T4), en waarbij de respectieve traploos regelbare, sliploze vrijloopkoppelingen (V1-V4) zodanig bestuurbaar zijn dat het toerental (120)2-140)4) van de uitgaande assen (9) daarvan telkens is af gestemd op het gewenste toerental (0)2-0)4) van het dynamisch daarmee verbonden, aandrijvende, rotatie en koppel overdragende element (T2-T4).

6. Aandrijfstelsel volgens één van de voorgaande conclusies, met het kenmerk, dat ten minste één van de traploos regelbare, sliploze vrijloopkoppelingen (V1-V4) zodanig is ingericht dat de rotatierichting van de uitgaande as (9) daarvan omkeerbaar is.

8. Aandrijfstelsel volgens conclusie 7, met het kenmerk, dat de respectieve eenrichtings-aandrijfstelseis (6) van de traploos regelbare, sliploze vrijloopkoppeling (V1-V4) waarvan de rotatierichting van de uitgaande as (9) omkeerbaar is, omschakelbaar zijn doordat deze zijn voorzien van een dubbelwerkend vrijloopstelsel (6), dat is ingericht voor aandrijving van de respectieve tussenassen (7) in een eerste aandrijfrichting en in een tweede, tegengestelde aandrijfrichting, en waarbij de respectieve eenrichtings-aandrijfstelsels (6) slechts omschakelbaar zijn wanneer de rotatiesnelheid van de uitgaande as (9) nul is.