NL8601258A - Antistatisch middel. - Google Patents

Description

* -* VO 8184

Antistatisch middel,

De onderhavige uitvinding heeft betrekking op nieuwe alkano-amiden waarvan gebleken is dat deze adsorbeerbaar zijn uit was- en spoelvloeistoffen door vezelachtige materialen, zoals de weefsels van stukken huishoudelijk wasgoed, meer in het bijzonder synthetische poly-5 mere vezels daarvan, zoals polyesters, en waarvan gevonden is dat deze aan deze vezels bijzonder goede antistatische eigenschappen verlenen, zodat de opeenhoping en ontwikkeling van elektrostatische ladingen daarop verhinderd wordt. Meer in het bijzonder heeft de onderhavige uitvinding betrekking op multi-functionele amiden van trialkylazijnzuren en 10 multi-functionele aminen waarin de trialkylazijnzuurgroepen 1-10 kool-stofatomen bevatten in elk van de alkylen daarvan en de multifunctionele aminegroepen, welke in het algemeen alifatisch zijn, 2-5 aminogroepen bevatten. Dergelijke verbindingen zullen hierna aangeduid worden als polyamiden en polyaminen of multi-amiden en multi-aminen-15 Deze bevatten ten minste twee amide- of aminegroepen, respectievelijk.

De uitvinding heeft ook betrekking op antistatische detergentia, spoelen andere wassamenstellingen en produkten welke één of meer van de uitgevonden antistatische verbindingen bevatten, alsmede werkwijzen voor het behandelen van wasgoed met dergelijke samenstellingen in was-, 20 spoel- en andere behandelingen, teneinde deze antistatische eigenschappen te verlenen.

Neodecaanzuur en neopentaanzuren worden momenteel op de markt gebracht door Exxon Chemical Americas en worden beschreven in een brochure uitgegeven door dit bedrijf getiteld Neo Acids Properties, 25 Chemistry and Applications (1982). Andere neoalkaanzuren zijn ook vervaardigd, zoals neoheptaanzuur, neononaanzuur en gemengde neododecaan-, neotridecaan-, en neotetradecaanzuren. Amiden van neozuren en werkwijzen voor de bereiding ervan worden in het algemeen aangeduid op pag. 10, eerste kolom van deze brochure, en toepassingen van diverse neodecano-30 amiden worden daarin genoemd, inclusief toepassingen als pesticiden, weekmakers (voor polyvinylchloride), schuimverbeteraars, schuimonder-drukkers en slipmiddelen (voor polyolefinefolies). Echter wordt geen melding gemaakt van de beschreven multiamiden van de onderhavige uitvinding of van hun toepassingen als wasgoedantistatica. o· * λ a ·ι ; λ :4 3 V ί L 0 8 1 r -2-

Computer recherches in de Amerikaanse octrooischriften voor de periode 1950-1984 en in Chemical Abstracts over de periode 1967-1985 hebben geresulteerd in de vondst van het Amerikaanse octrooischrift 4.440.666, gericht op een koolwaterstofvloeistof met een ondergeschikte 5 hoeveelheid van een reactieprodukt van een polyalkyleenpolyamine en een neozuur met 5-20 koolstofatomen, waarin de amide fungeert als een cor-rosieinhibitor. Dit octrooischrift lijkt geen beschrijving te geven van een polyamide volgens de onderhavige uitvinding en suggereert niet dat dergelijke verbindingen antistatische eigenschappen zouden kunnen 10 hebben.

Aangezien de moderne synthetische organische detergentia dusdanig uitstekende reinigingsmiddelen zijn, mist wasgoed dat daarin gewassen is de gewenste zachtheid. Aangezien synthetische polymere vezels, waaruit veel van dit soort wasgoed vervaardigd is, gevoelig zijn voor 15 nadelige accumulatie van statische ladingen, welke optreedt gedurende het drogen in een machine of als de weefsels tegen andere materialen gewreven worden, met een sterke eigenschap voor statische oplading en resulterende ontlading of vonken, is veel research gedaan in een poging materialen te ontdekken, welke, indien opgenomen in wasmiddelsamenstel-20 lingen of spoelvloeistoffen, of als anderzins aangebracht, zouden leiden tot een vermindering van statische ladingen op het wasgoed of de opeenhoping van dergelijke ladingen zou verhinderen.

Quaternaire ammoniumzouten, zoals di-lager alkyl di-hoger alkyl-ammoniumhaliden, bijvoorbeeld dimethyldistearylammoniumchloride, zijn 25 toegepast als weefselverzachters in detergentia, in weefselverzachtende samenstellingen voor toevoeging aan het spoelwater, en in papieren, sponsen en andere substraten bedoeld voor aanbrengen in wasdrogers, waar deze de kationogene materialen overdragen aan het wasgoed dat getuimeld wordt. Bepaalde aminen zijn ook bruikbaar gebleken in een aantal 30 van deze toepassingen. Aangezien echter deze kationogene materialen nadelig reageren met anionogene detergentia resulteert hun gebruik in an-ionogene detergenssamenstellingen in ongewenste reactieprodukten, en een verlies aan waskracht. Dergelijke kationogene materialen storen ook interactie met optische witmakers, hetgeen een vermindering van de wit-35 makende eigenschappen met zich meebrengt.

8601258 * * -3-

Het is een belangrijk aspect van de onderhavige uitvinding dat bepaalde neutrale amiden ontdekt zijn, welke water-onoplosbaar zijn, en welke in een gewenste olie-achtige, of plastische, vloeibare of ver-spreidbare toestand zijn bij normale gebruikstemperaturen, bijvoorbeeld 5 10° tot 90°, bij voorkeur 10° tot 6Q°C. Bijzondere amiden welke de ge wenste fysische eigenschappen hebben, en welke absorbeerbaar of ander-zins neer te slaan zijn op wasgoed uit het waswater of spoelwater in een wasmiddel, of welke op drogend wasgoed in de droger neergeslagen kunnen worden, zijn polyamiden van neoalkaanzuren. Volgens de onderhavige uit-10 vinding zijn dergelijke nieuwe verbindingen polyamiden van trialkylazijn-zuur, of -zuren en polyamine(n), welke netter zijn als antistatische middelen voor draadvormige en vezelachtige materialen, waarbij de tri-alkylazijnzuurgroepen 1 tot 10 koolstofatomen bezitten in elk van de alkylgroepen daarvan, en de polyaminegroepen van 2 tot 5 aminogroepen 15 bevatten. Voorkeurspolyamiden zijn die waarin de som van de koolstofatomen van de alkylgroepen van elk van de trialkylazijnzuurgroepen van 3 tot 12 bedraagt, terwijl de polyaminegroep een diamine of triamine-groep is met een alkyleengroep van 2 tot 10 koolstofatomen en/of poly-oxyalkyleengroepen welke de amidegroepen van de polyamide verbinden.

20 In dergelijke verbindingen heeft het oxyalkyleen van de polyoxyalkyleen-groepen 2 tot 4 koolstofatomen, bedraagt het aantal van deze oxyalkyleen-groepen in elke polyoxyalkyleengroep van 1 tot 40, en heeft de alkyleengroep van het polyoxyalkyleen 1 tot 10 koolstofatomen. Mede omvat door de uitvinding worden detergenssamenstellingen, spoelsamenstellingen, en 25 “drogerprodukten" welke de polyamiden volgens de uitvinding bevatten, alsmede werkwijzen voor het aanbrengen van dergelijke polyamiden op wasgoed gedurende was-, spoel- en droogcycli.

In de onderhavige beschrijving van de polyamiden volgens de uitvinding zal naar de componentgroepen, onderdelen en substituenten daar-30 voor, en reactanten verwezen worden in enkelvoud, evenals naar de componenten van de detergenssamenstellingen, spoel- en drogerprodukten, maar het dient duidelijk te zijn dat mengsels daarvan ook bedoeld worden. Als verwezen wordt naar "neoalkyl" heeft het de bedoeling het "residu" van een neoalkaanzuur te beschrijven na verwijdering van de 35 carboxyl daarvan.

8601253 * f -4-

Neodecaanzuur, welke commercieel verkrijgbaar is van Exxon Chemical Americas in zuivere en technische kwaliteiten, wordt gesynthetiseerd door reactie van een vertakt noneen en koolmonoxyde onder hoge druk bij verhoogde temperatuur in de aanwezigheid van een waterige zure 5 katalysator (Koch reactie). Het algemene mechanisme dat een rol speelt omvat generering van een carboniumion, gevolgd door complexering met koolmonoxyde en de katalysator teneinde een complex te vormen, wat vervolgens gehydrolyseerd wordt teneinde het vrije zuur te genereren.

De formule van het vrije zuur is weergegeven op het formuleblad als 12 3 10 formule 1, waarin het aantal koolstofatomen in R + R + R 8 bedraagt; 2 3

ongeveer 31% van het neodecaanzuur heeft een structuur waarin R en R

1 2 beide methyl zijn en R hexyl is; 67% heeft de formule waarin R methyl 3 is en R een aantal koolstofatomen bezit groter dan methyl en minder dan 1 1 die van R , en R heeft een koolstofatomengehalte minder dan dat van 3 2 3

15 hexyl en groter dan die van R ; en 2% heeft de formule waarin R en R

beide een koolstofgehalte hebben groter dan dat van methyl en minder dan 1 1 die van R , terwijl R een aantal koolstofatomen bezit welke kleiner is 2 3 dan het aantal van hexyl en groter dan het aantal van R en R . De dis- -6 sociatieconstante (Ka) van neodecaanzuur bedraagt 4,20 x 10 20 Als andere neoalkaanzuren die beschikbaar zijn en toegepast kunnen worden kunnen genoemd worden die met 5 tot 14 of 5 tot 16 koolstofatomen, zoals neopentaan, neoheptaan, neononaan, neodecaan, neo-dodecaan, neotridecaan en neotetradecaanzuren. Zoals eerder vermeld, zijn de polyaminen bij voorkeur diaminen of triaminen. De triaminen 25 zijn bij voorkeur alkyleenpolyoxyalkyleentriaminen, zoals die verkocht door Texaco Chemical Company onder het handelsmerk Jeffamine®. Van dergelijke materialen heeft Jeffamine T-403 de voorkeur, waarvan de formule overeenkomt met formule 2 van het formuleblad, waarin A = ethyl, T = methyl, en x + y + z = 5,3. De diaminen hebben beide aminogroepen daar-30 van verbonden door een alkyleenpolyoxyalkyleengroep of door een lagere alkyleengroep. Van de commercieel verkrijgbare diaminen met oxyalkyleen-groepen hebben de Jeffamines de voorkeur en de formule van dergelijke verbindingen komt overeen met formule 3 van het formuleblad.

In die formule is T methyl, en bedraagt n 2 tot 10, meer in het 35 bijzonder 2 tot 7. Van dergelijke verbindingen die toegepast kunnen worden zijn: Jeffamine D-230, waarin n een gemiddelde van 2,6 heeft; 86 0 1 2 3 § i · -5-

Jeffamine D-400, waarin N 5,6 is; en Jeffamine D-2000, waarin n 33,1 is.

Van deze diaminen heeft Jeffamine D-230 de grootste voorkeur. Als niet-gealkoxyleerde diaminen die bruikbaar zijn komen alkyleendiaminen met 2 tot 6 koolstofatomen, zoals ethyleendiamine en hexamethyleendiamine 5 in aanmerking.

In plaats van de toepassing van neoalkaanzuren voor de vervaardiging van de onderhavige polyamiden, kunnen de corresponderende acyl-haliden toegepast worden. Dergelijke materialen worden in het algemeen gebruikt als zuurchloriden, zoals neodecanoylchloride, welke verkrijg-10 baar is van de Lucidol Division van Pennwalt Corporation, en beschreven is in hun produktbrochure getiteld Acid Chlorides, gedrukt in september 1982, welke ook in het algemeen reacties van zuurchloriden met aminen beschrijft.

De polyamiden volgens de uitvinding, welke een formule hebben 15 gekozen uit de groep bestaande uit formules 4 en 5 van het formuleblad, waarin A gekozen is uit de groep bestaande uit alkyl met 1 tot 20 koolstof atomen en waterstof, T gekozen is uit de groep bestaande uit methyl en waterstof, R een neoalkylgroep is met 4 tot 13 koolstofatomen, n een waarde heeft van 1 tot 40, en x, y en z ieder getallen zijn van 20 1 tot 8 en tezamen 4 tot 10 zijn, kunnen gemaakt zijn door reactie van een neoalkanoylchloride met een geschikt polyamine, maar een minder kostbare synthese is direct uit het geschikte neoalkaanzuur door reactie ervan met een dergelijk polyamine bij verhoogde temperatuur. Het produkt van een dergelijke reactie is ongelukkigerwijzer vaak donkerder van 25 kleur dam gewenst, hetgeen kennelijk tenminste gedeeltelijk te wijten is aan het feit dat de reactie bij verhoogde temperatuur uitgevoerd is.

Gevonden is nu dat de toepassing van ethyleenglycol in het reactiemeng-sel als "katalysator" het mogelijk maakt de reactie uit te voeren bij een lagere temperatuur, hetgeen de produktkleur verbetert. Momenteel 30 wordt gewerkt aan het vinden van andere katalysatoren welke de directe condensatiereactie bevorderen en die een produkt met verbeterde kleur leveren. De produktkleur kan verbeterd worden door toepassing van de kostbaardere reactie met neoalkanoylchloride, maar het werk wordt voortgezet teneinde een directe condensatiewerkwijze te ontdekken welke resul-35 teert in de bereiding van een produkt met verbeterde kleur.

§ S 0 t 2 S S

k -6-

Voor de directe condensatiewerkwijze worden het trialkylazijn-zuur (of neoalkaanzuur) en het polyamine dikwijls gereageerd bij een . geschikte verhoogde temperatuur, dikwijls van ongeveer 180 tot 320°C, bijvoorbeeld ongeveer 230 tot 250°C, gedurende een periode van ongeveer 5 1/2 tot 8 uur, bij voorkeur 1 tot 4 uur, vaak onder toepassing van een stikstof of inerte gasdeken boven de reactie, met roeren gedurende de totale reactieduur, terwijl water van de condensatie continu verwijderd wordt gedurende de reactie. Voor een aantal werkwijzen, in het bijzonder indien exotherm, kan echter koeling de voorkeur hebben, en de reacties 10 kunnen uitgevoerd worden op kamertemperatuur of vlak daarboven. De smeltpunten van de produkten zullen in het algemeen laag zijn, zodat de pro-dukten liefst vloeistoffen zijn, meer in het bijzonder viskeuze, olieachtige vloeistoffen. Een dergelijke fysische toestand is ongebruikelijk voor primaire en secundaire amiden met vergelijkbaar of zelfs lager 15 molecuulgewicht, vanwege sterke intermoleculaire krachten die karakteristiek zijn voor de amidefunctie. De viskeuze olie-achtige vloeibare toestand van de materialen volgens de onderhavige uitvinding wordt echter zeer gewenst beschouwd, aangezien het helpt in het uitoefenen van antistatische werking wanneer deze opgenomen zijn in antistatische de-20 tergenssamenstellingen. Het is ook van belang voor de polyamiden volgens de uitvinding dat deze slechts in geringe mate oplosbaar zijn in water, terwijl ze toch gemakkelijk verdeelbaar zijn in een waterig medium bij normale wastemperatuur, zoals in het bereik van 10 tot 90°C, meer in bijzonder 20 tot 60°C. Dus, bij het kiezen van de polyamine en neoalkaan-25 zuurreactanten maakt het kiezen van dergelijke reactanten met gewenste verhoudingen van hydrofiele en hydrofobe groepen, zoals ethyleenoxyde en propyleenoxyde (of butyleenoxyde) het mogelijk de hydrofiele-lipo-fiele balans van het te vervaardigen antistaticum te controleren, en daarbij de water-oplosbaarheid ervan in te stellen, zodat het een ef-30 fectief antistaticum kan zijn in het beoogde produkt of de beoogde toepassing.

Gevonden is dat de beste antistatica voor toepassing in deter-genssamenstellingen of spoelsamenstellingen of voor toepassing in wasen spoelhandelingen die zijn vervaardigd uit een neoalkaanzuur, zoals 35 neodecaanzuur en een polyoxypropyleentriamine, zoals Jeffamine T-4Q3.

860 125!' -7-

Andere Jeffamines, zoals Jeffamine D—230, D—400 en D—2000 kunnen ook toegepast worden voor het maken van de polyamiden volgens de uitvinding, en van die is het Jeffamine D-230 superieur, kennelijk omdat de andere Jeffaminen resulteren in produkten welke minder effectief zijn als anti-5 statische middelen vanwege hun hogere gehalten aan oxypropyleengroepen, hogere molecuulgewichten en gebrek aan hydrofiele karakteristieken, welke bijdraagt tot een verlaging van de absorptie daarvan op vezelachtige oppervlakken. Als het polyaraine ethyleendiamine of hexamethyleen-diamine is, kan men antistatische activiteit van de polyamiden verkrij-10 gen gedurende het wassen van wasgoed, maar het is niet zo effectief als voor de polyamiden gemaakt met het beschreven trialkylazijnzuur en Jeffamine T-403 of Jeffamine D-230.

De Jeffamine-polyaminen die toegepast kunnen worden voor het bereiden van de antistatische polyamiden volgens de uitvinding zijn be-15 schreven in een boekje getiteld JEFFAMINE Polyoxypropylene-amines, gepubliceerd door Texaco Chemical Company, 1978 (Jefferson Chemical Company, Inc.). Formules van dergelijke polyaminen zijn gegeven op blz.

2 en 3 daarvan en typerende fysische eigenschappen ervan zijn opgenomen op blz. 3 en 4. Toepassingen van de Jeffaminen worden verspreid in het 20 hele boekje beschreven, waarbij primair een toepassing is als een component van synthetische harsen, zoals epoxyharsen en polyurethanen.

In een bibliografie aan het eind van het boekje, op blz. 61-64 worden textieltoepassingen van Jeffaminen en verwante materialen opgesomd en samengevat. In enkele gevallen werden antistatische bekledingen voor 25 textiel gerapporteerd, vervaardigd door de reactie van polyoxyethyleen-diamine of vergelijkbaar polyamine met een geschikt zuur teneinde een antistatisch polyamide te verkrijgen. Tussen de belangwekkende geciteerde referenties waren Japanse octrooien 71/07.461; 71/29.914 en 71/32.519, evenals het Amerikaanse octrooischrift 3.558.419. Echter geen van deze 30 referenties, zoals vermeld in het Jeffamine-boekje, beschrijft of sugge-reerd een polyamide volgens de onderhavige uitvinding, en de wenstelijke eigenschappen daarvan. De voorkeurstriamiden volgens de onderhavige uitvinding hebben de formule 4 van het formuleblad, waarin A gekozen is uit de groep bestaande uit alkyl met 1 tot 20 koolstofatomen en water-35 stof, T gekozen is uit de groep bestaande uit methyl en waterstof, R een neoalkyl is met 4 tot 13 koolstofatomen en x, y en z ieder gehele 8601258 -8- getallen zijn van 1 tot 8, en tezamen 4 tot 10. Meer in het bijzonder is A een alkyl met 1 tot 4 koolstofatomen, is T methyl, is R een neo-alkyl met 4 tot 9 koolstofatomen en zijn x, y en z ieder getallen van 1 tot 3, welke tezamen 4 tot 8 zijn. Nog meer in het bijzonder is A een 5 alkyl met 1 tot 3 koolstofatomen, is T methyl, is R een neoalkyl met 4 tot 9 koolstofatomen, en zijn x, y en z ieder getallen van 1 tot 3, welke tezamen gemiddeld 4,5 tot 6 zijn. Volgens de meeste voorkeurs-uitvoeringsvorm is A ethyl, is T methyl, is R neoalkyl met 9 of ongeveer 9 koolstofatomen en zijn x, y en z ieder getallen van 1 tot 3, welke 10 tezamen in totaal gemiddeld ongeveer 5,3 zijn. De voorkeursdiamiden volgens de uitvinding hebben de formule 5 van het formuleblad, waarin T gekozen is uit de groep bestaande uit methyl en waterstof, R een neoalkyl is met 4 tot 13 koolstofatomen en n van 1 tot 40 bedraagt. Bij voorkeur is T methyl, R neoalkyl met 4 tot 9 koolstofatomen en n is R 15 een getal van 2 tot 10. Volgens een nog sterkere voorkeur is T methyl, is R neoalkyl met 4 tot 9 koolstofatomen en is n een getal van 2 tot 7. Volgens de meeste voorkeur is T methyl, is R een neoalkyl met 9 of ongeveer 9 koolstofatomen en is n gemiddeld ongeveer 5,6. Andere bruikbare diamiden zijn die van neoalkaanzuur met 5 tot 10 koolstofatomen met 20 een alkyleendiamine van 2 tot 6 koolstofatomen. Van deze verbindingen hebben de voorkeur Ν,Ν'-ethyleen-bis-neodecanoamide en N,N'-hexamethyleen-bis-neodecanoamide.

Zoals blijkt uit de bovenvermelde formules en beschrijvingen van componenten en substituenten daarvan zijn de amineradicalen van de 25 polyaminen (inclusief diaminen) volledig omgezet in de amidevorm. Echter, hoewel dergelijke amiden een sterke voorkeur hebben, kunnen ook onvolledig geamideerde polyaminen, welke ten minste voor 2/3 geamideerd zijn ook toegepast worden als antistatica. Deze zullen een deel van de ongewenste eigenschappen van quaternaire ammoniumzouten bezitten, namelijk 30 dat ze reactief zijn met anionogene detergéntia, maar verwacht wordt dat een dergelijke reactie en de resulterende afname in waskracht en toename in vlekvorming op wasgoed in het algemeen dragelijk zal zijn, aangezien slechts een deel van de amineradicalen niet omgezet zal zijn tot niet-reactieve amiden. Eventuele nadelige effecten vanwege de aan-35 wezigheid van ongereageerde aminegroepen kan verbeterd worden door mengen met volledig geamideerde antistatica volgens de uitvinding.

8601259 -9-

Mengsels van de diamiden en triamiden volgens de onderhavige uitvinding kunnen toegepast worden in iedere gewenste en effectieve hoeveelheid. Dus bijvoorbeeld N,N'-ethyleen-bis-neodecanoamide kan gemengd worden met N,N1-hexamethyleen-bis-neodecanoamide; Ν,Ν'-ethyleen-bis-5 neodecanoamide kan gemengd worden met N,N'-hexamethyleen-bis-neopentano-amide; het tri-neodecanoamide van Jeffamine T-403 kan gemengd worden met het di-neodecanoamide van Jeffamine D-230; en het tri-neodecanoamide van Jeffamine T-403 kan gemengd worden met N,N'-ethyleen-bis-neodecanoamide, of slechts een paar van de mogelijke combinaties te noemen. Het 10 is ook mogelijk 3- en 4-voudige en andere combinaties van de polyamiden te meiken.

De polyamiden van de onderhavige uitvinding kunnen toegepast worden voor het behandelen van diverse vezelachtige materialen, inclusief polyesters, nylons, polyacrylaten en acetaten, mengsels van enkele 15 of al dit soort materialen en mengsels van enige van dit soort materialen met natuurlijke vezels, zoals katoen, teneinde de neiging daarvan ongewenste statische ladingen te accumuleren te verlagen. Deze kunnen ook toegepast worden voor het behandelen van niet-vezelachtige polymere materialen, zoals videobandcamerafilm en foto's, film, geluidsopname-20 banden, plastic platen en gegoten (en anderzins gevormde) plastic voorwerpen, zoals voorwerpen vervaardigd uit polyvinylchloride (of polyvinylchloride plaat). Bij dergelijke behandelingen kunnen de polyamiden direct aangebracht worden, of in suspensie of in oplossing, als vloeistoffen, pasta's, gels, schuimen of sprays, op de oppervlakken van de 25 te behandelen voorwerpen, in verhoudingsgewijs kleine hoeveelheden, waarbij de hoeveelheid van de polyamide ten opzichte van die van het behandelde materiaal in het algemeen van 0,00005 tot 0,1 gew.% bedraagt.

Hoewel de onderhavige antistatica direct of in suspensie of oplossing op de materialen die behandeld worden teneinde deze vrij van 30 statische lading te maken aangebracht kunnen worden, heeft het in het algemeen sterk de voorkeur deze op te nemen in andere samenstellingen die toegepast worden voor andere behandelingen van dergelijke materialen. Het is derhalve gewenst voor dergelijke antistatica opgenomen te kunnen worden in detergenssamenstellingen, zodat het wasgoed dat gewassen wordt 35 met dergelijke samenstellingen geen vervelende statische ladingen zal verzamelen. Dergelijke samenstellingen zullen omvatten een wasactieve 8 δ 012 5 3 -10- hoeveelheid van een synthetisch organisch detergens en een voldoende hoeveelheid van het polyamide volgens de onderhavige uitvinding teneinde antistatische eigenschappen te verlenen aan gewassen wasgoed.

De polyamiden volgens de onderhavige uitvinding zijn in het 5 bijzonder voordelig voor toepassing in detergenssamenstellingen van het anionogene type, aangezien, anders dan quaternaire ammoniumhaliden, deze niet nadelig reageren met anionogene detergentia en niet complexe-ren met optische heldermakende stoffen. Derhalve vormen deze geen ongewenste vetreactieprodukten welke neer kunnen slaan op en het uiter-10 lijk van het gewassen wasgoed nadelig kunnen beïnvloeden, en deze veroorzaken geen vermindering van de wasactiviteit van de detergenssamen-stelling. Bovendien zijn dit effectieve antistatica, welke adsorbeer-baar zijn op gewassen wasgoed, in het bijzonder synthetische polymere vezels daarvan, zoals polyesters, gedurende de wasprocedure. In voor-15 keursdetergenssamenstellingen volgens de onderhavige uitvinding, zal het synthetische organische detergens van het sulfaat- en/of sulfonaat-type zijn, in het algemeen omvattend een hogere alifatische keten, zoals een hogere alkyl van 8 tot 20 koolstofatomen, bij voorkeur 10 tot 18, in het lipofiele gedeelte daarvan. Bij voorkeur zullen dergelijke mate-20 rialen aanwezig zijn in de vorm van water-oplosbare zouten, bijvoorbeeld natriumzouten. Terwijl de onderhavige polyamiden toegepast kunnen worden in niet-ionogene detergenssamenstellingen of detergenssamenstellingen van diverse typen, omvattende amfotere, amfolytische en zwitterionogene detergentia, zal het detergens bij voorkeur een anionogeen detergens 2S zijn en zal in het algemeen een of meer van de volgende zijn: hogere alkylbenzeensulfonaten, hogere vetalcoholsulfaten, olefinesulfonaten, paraffinesulfonaten, monoglyceridesulfaten, vetalcoholethoxylaatsulfaten, hogere vetzuursulfoësters van isethionzuur, hogere vetacylsarcosiden, en acyl- en sulfoamiden van N-methyltaurine. In dergelijke detergentia 30 zal in het algemeen een hogere alifatische of alkylgroep aanwezig zijn, welke bij voorkeur lineair is en welke in het algemeen 8 tot 20 koolstof atomen, meer in het bijzonder 12 tot 18 koolstofatomen zal bezitten. Als lagere alkoxyketens aanwezig zijn in het detergens, zoals in het vermelde ethoxylaatsulfaat, zullen daar in het algemeen van 3 tot 30 35 ethoxygroepen, bij voorkeur 3 tot 10 ethoxygroepen aanwezig zijn. Dergelijke detergentia zullen in het algemeen toegepast worden als natrium- 8601258 -11- zouten, hoewel andere wateroplosbare zouten, zoals kalium, ammonium en triëthanolaminezouten ook toegepast kunnen worden, afhankelijk van de omstandigheden.

Voor "heavy duty"-wastoepassingen zal de detergenssamenstelling 5 in het algemeen een builder bevatten, teneinde de waskracht van het an-ionogene detergens te verhogen, meer in het bijzonder in hard water.

Van de diverse builders die toegepast kunnen worden hebben meer in het bijzonder de voorkeur: de polyfosfaten, natriumtripolyfosfaat en tetra-natriumpyrofosfaat; carbonaat; bicarbonaat; sesquicarbonaten; silicaten; 10 sesquisilicaten; citraten; nitrilotriacetaten; en polyacetaalcarboxy-laten; welke allemaal water-oplosbare zouten zijn, en de water-verzach-tende zeolieten, zoals gehydrateerd Zeoliet A, welke water-onoplosbaar is.

De hoeveelheid vein het neoalkanoamide volgens de uitvinding in 15 de detergenssamenstelling zal een hoeveelheid zijn die een antistati-sche eigenschap verleent (aan gewassen wasgoed dat gedurende het wassen de polyamide volgens de uitvinding adsorbeert) en dit zal in het algemeen van ongeveer 0,5 tot 20 gew.% van de detergenssamenstelling uitmaken, bij voorkeur van 1 tot 10, en meer in het bijzonder van 2 tot 7, 20 met de meeste voorkeur 3 tot 5 gew.%, bijvoorbeeld 4 gew.%.

In aanvulling op het polyamide, detergens en builder, zal de detergenssamenstelling volgens de uitvinding, zelfs indien in vaste of deeltjesvormige vorm, in het algemeen ook enig vocht bevatten. De hoeveelheid vocht voor dergelijke deeltjesvormige vaste produkten zal in 25 het algemeen van 2 tot 20%, bijvoorbeeld ongeveer 8% bedragen. Het deel-tjesvormige materiaal zal liefst in de vorm zijn van gesproeidroogde (of geagglomereerde of gedeeltelijk geagglomereerde) detergenssamenstel-lingkorrels, met deeltjesgrootten van 10 tot 140, bij voorkeur 10 tot 100 Ü.S. Sieve Series. Andere vormen van de detergenssamenstelling 30 kunnen gemaakt worden, zoals vloeistoffen, gels, pasta's, staven en blokken, en de deeltjesvormige samenstellingen en de samenstellingen in dergelijke andere vormen zullen in het algemeen functionele en esthetische toevoegingen bevatten en kunnen vulstoffen bevatten. Dergelijke toevoegingen en vulstoffen zullen in het algemeen de rest van de deter-35 gentia uitmaken. Als toevoegingen die toegepast kunnen worden zijn fluorescerende of optische witmakende middelen, zoals stilbeen-witmakende 880125« -12- middelen; anti-redepositiemiddelen, zoals natriumcarboxymethylcellulose; polymeren die het loslaten van vuil bevorderen, zoals Alkaril QCF, een polyoxyethyleentereftalaat-polyethyleentereftalaatoopolymeer, weefsel-verzachtende middelen, zoals bentoniet,· anti-gelmiddelen (voor toepas-5 sing in de menger), zoals citroenzuur en magnesiumsulfaat; kleurstoffen zoals ultramarijnblauw pigment en verven; witmakers, zoals titaandioxyde; enzymen, zoals gemengde proteolytische en amylolytische enzymen; en parfums. Als vulstoffen of vulmiddelen die soms toegepast worden heeft de meeste voorkeur natriumsulfaat, hoewel natriumchloride ook gebruikt 10 is. In vloeibare detergenssamenstellingen kunnen ook water, lagere alcoholen, glycolen, co-oplosmiddelen, hydrotropen en anti-vriestoevoegingen aanwezig zijn.

De hoeveelheden detergens, builder, polyamide-antistaticum volgens de uitvinding en vocht in het deeltjesvormige antistatische deter-15 gens volgens de uitvinding zal in het algemeen respectievelijk 5 tot 35%, 10 tot 85%, 0,5 tot 20% en 2 tot 20% bedragen. Voorkeurshoeveelheden zijn respectievelijk 8 tot 30%, 25 tot 70%, 1 tot 10% en 3 tot 15%, waarbij meer in het bijzonder hoeveelheden van respectievelijk 10 tot 25%, 30 tot 70%, 2 tot 7% en 5 tot 12% toegepast worden. Het vochtgehalte om-20 vat hydraatvocht dat verwijderd wordt door de standaard vochttest, gedurende een uur verhitten bij 105°C, en dit verwijderde vocht is niet opgenomen in de percentages gegeven voor de andere componenten.

De detergenssamenstelling kan, als het in een deeltjesvormige toestand dient te zijn, gemaakt worden door sproeidrogen van een waterig 25 mengsel van diverse componenten daarvan, inclusief de polyamide-antista-tische verbinding volgens de uitvinding, tot vrij vloeiende korrels, onder toepassing van welbekende droogapparatuur en met toepassing van een standaardsproeidroogwerkwijze, welke een heet drooggas, hetgeen bestaat uit de verbrandingsprodukten van brandstofolie of gas in gelijk-30 stroom of tegenstroom ten opzichte van vallende versproeide druppels gevoerd wordt, welke druppels gesproeid zijn van een waterig mengsel teneinde de gedroogde korrels te leveren, welke verwijderd worden van de bodem van de sproeitoren, en vervolgens gezeefd of anderzins geklas-sificeerd kunnen worden tot de gewenste deeltjesgrootte. De resulterende 35 korrels zijn uitstekende detergentia, en zijn in staat de antistatische component daarvan te laten adsorberen op wasgoed teneinde de neiging van 8601258 -13- wasgoed tot het opnemen van statische ladingen te verminderen. Echter, een nog grotere antistatische activiteit kan waargenomen worden als het polyamide-antistaticum niet gesproeidroogd wordt met de rest van de detergenssamenstelling, maar gesproeid wordt op of anderzins aangebracht 5 wordt op gesproeidroogde deeltjes bestaande uit de rest van de detergenssamenstelling, op basiskorrels of een detergenssamenstelling gemaakt door samen mengen (en bij voorkeur agglomereren) van deeltjesvormige componenten daarvan- Bij een voorkeurswerkwijze voor het maken van niet-ionogene detergenssamenstellingen wordt het polyamide opgelost en/of ge-10 dispergeerd in een formuleringshoeveelheid van vloeibaar te maken niet-ionogeen detergens bij verhoogde temperatuur (40 tot 50°G) en de resulterende vloeistof wordt versproeid op en geabsorbeerd door poreuze gesproeidroogde builderkorrels. De genoemde verbeterde antistatische resultaten zijn ook verkrijgbaar door toevoeging van het polyamide-antistaticum 15 aan het waswater, met afzonderlijke toevoeging daaraan van de detergenssamenstelling of de componenten daarvan. Voor dergelijke en andere toepassingen kan het antistaticum in een geschikte poedervorm, gereed voor gebruik, gebracht worden, dikwijls als een additief aan detergentia teneinde deze antistatisch te maken, door eerst te mengen met een geschikte 20 drager, zoals Microcel (een synthetisch calciumsilicaatpoeder), een vulstof, bijvoorbeeld deeltjesvormig natriumsulfaat, of een weefselverzach-tend middel, bijvoorbeeld bentoniet, een builder of mengsel van builders, of andere geschikte materialen. Bijzonder veelbelovende dragers zijn basiskorrels voor Fresh Start® dertergens, welke poreuze gesproeidroogde 25 korrels kunnen zijn van gemengd natriumcarbonaat en natriumbicarbonaat (voor niet-fosfaatdetergentia) of kan natriumtripolyfosfaat bevatten in gesproeidroogde vorm. Dergelijke Fresh Start basiskorrels kunnen tot maximaal 40% polyamide, bijvoorbeeld 25 tot 35% van het triamide van neode-caanzuur en het amine commercieel verkocht als Jeffamine T-403 bevatten, 30 terwijl deze nog steeds vrij vloeiende deeltjes blijven. De hoeveelheid antistaticum in de diverse genoemde dragers kan die zijn geschikt voor de overwogen toepassing, afwijkend van die voor deeltjesvormige detergenssamenstellingen, bijvoorbeeld in vloeibare, gel- of pasta-achtige detergenssamenstellingen, waarin de hoeveelheid oplosmiddel of vloeibaar 35 medium afwijkt van het vochtgehalte van de vaste of deeltjesvormige produkten, en kan van 5 tot 95% bedragen maar ligt normaal tussen 10 en

860125S

-14- 35%. De hoeveelheden detergens, antistaticum, builder, indien aanwezig, en toevoegingen, indien aanwezig zullen overeenkomstig aangepast worden, waarbij in het algemeen de relatieve verhoudingen daarvan gehandhaafd worden op ongeveer dezelfde waarde als in de deeltjesvormige vaste samen-5 stelling, waarin de hoeveelheid toevoegingen in het algemeen van 3 tot 30% bedraagt, en het vulstofgehalte van 5 tot 50% kan zijn. De hoeveelheid polyamde-antistaticum in dergelijke, detergenssamenstellingen en in andere antistatische preparaten zal echter gehandhaafd blijven op een niveau waarop het polyamide in staat is antistatische eigenschappen te 10 verlenen aan het te behandelen materiaal als de samenstelling op geschikte wijze toegepast wordt. De deskundige zal in staat zijn de formuleringen te modificeren, teneinde produkten met de grootste bruikbaarheid en bevredigende stabiliteit te maken. Op dezelfde wijze kan overwogen worden dat de formulering veranderd wordt als het gewenst is samenstellingen 15 te leveren die gebruikt dienen te worden bij het spoelen of in de droger. Spoelsamenstellingen kunnen vaak alleen het polyamide volgens de uitvinding bevatten, opgelost in een geschikt oplosmiddelmedium of gedisper-geerd in een waterig vloeibaar medium, vaak bij voorkeur met behulp van een hydrotroop of andere oppervlakte-actieve component of solubiliserende 20 verbinding. De hoeveelheid antistaticum zal bij voorkeur ongeveer hetzelfde gehouden worden als die voor de eerder besproken antistatische deeltjesvormige detergenssamenstelling, bijvoorbeeld 0,5 tot 20%, hoewel minder toegepast zou kunnen worden, omdat in de afwezigheid van het detergens en de builder het antistaticum in het algemeen meer substan-25 tief zal zijn. Voor vloeibare preparaten voor toepassing in het spoelwater zal de hoeveelheid oplosmiddel of vloeistof in het algemeen van 50 tot 90% bedragen, terwijl enig oppervlakte-actief materiaal of hydrotroop gehalte in het algemeen van 0,1 tot 5% zal zijn. Indien quater-nair ammoniumhalide ook aanwezig is zal de hoeveelheid daarvan liefst 30 van één deel van de quaternaire verbinding tot 1/2 tot 10 dln van het polyamide-antistaticum zijn. In aanvulling daarop, als een polyurethaan-of cellulosesponsstrip of een stof of papiersubstraat geïmpregneerd is met het antistaticum volgens deze uitvinding (in het algemeen met een gewichtshoeveelheid daarvan van 10 tot 100% van het gewicht van het sub-35 straat, kan een vet materiaal, zoals monoglyceride of diglyceride van hogere vetzuren ook aanwezig zijn, teneinde behulpzaam te zijn bij het 3601258 -15- neerslaan van het polyamide op de oppervlakken van de weefselvezels.

Een daartoe geschikt materiaal vormt kokosnootolievetzuurdiglyceride.

Als het polyamide-antistaticum volgens de uitvinding aangebracht wordt op wasgoed gedurende was- of spoeloperaties, door adsorptie daarvan 5 op het wasgoed uit het waswater of het spoelwater, zal de concentratie van de detergenssamenstelling of het spoelpreparaat in het waswater voldoende zijn voor het verlenen van antistatische eigenschappen aan het gewassen wasgoed, bijvoorbeeld wasgoed uit polyester of polyester-katoen-mengselweefseis. Een dergelijke effectieve concentratie zal in het alge-10 meen van 0,002 tot 0,05% van het polyamide en bij voorkeur van 0,004 tot 0,2% zijn. De detergenssamenstelling als spoelsamenstellingsconcentratie in het waswater zal in het algemeen 0,05 tot 0,5% bedragen, bij voorkeur 0,08 tot 0,2%. Het was- of spoelwater zal in het algemeen een temperatuur hebben van 10 tot 90°C, bijvoorbeeld 30 tot 50°C, waarbij het lagere 15 bereik van de 10 tot 90°C-wastemperatuurbereik typerend is voor Amerikaanse huishoudelijke waspraktijken, terwijl het bovenste deel van dat bereik in het algemeen in Europa toegepast wordt, meer in het bijzonder als perboraat-bevattende detergenssamenstellingen toegepast worden (de spoeltemperatuur zal in het algemeen voor beide in het lagere deel van 20 dit bereik liggen). In de Amerikaanse praktijk zal de normale wastempe-ratuur in het bereik van 20 tot 60°C liggen, en voor koudwaterwassen en spoelingen is dit bereik dikwijls van 20 tot 40°C (of lager voor spoelen). De wasbehandeling zal in het algemeen liggen tussen 5 minuten en 1 uur, terwijl het spoelen 2 tot 20 minuten van die tijd uitmaakt. Het toege-25 paste water kan zacht of hard zijn en hardheden tussen 0 en 250 ppm (gemengd calcium en magnesiumhardheid, als calciumcarbonaat) tegengekomen kunnen worden. Onder dergelijke was-en/of spoelcondities zijn de polyamiden volgens de uitvinding voldoende effectief ten opzichte van het te wassen wasgoed, meer in het bijzonder dat bestaande uit synthetische 30 organische polymeren, zoals polyesters, teneinde daarop geadsorbeerd te worden in voldoende hoeveelheid om het polymeer antistatisch te maken, waarbij de statische ladingen verminderd worden die zich anders op het polymeer zouden verzamelen gedurende machinedroging (tuimelen), of als gevolg van wrijvingskrachten uitgeoefend op het polymeeroppervlak, bij-35 voorbeeld door wrijven tegen andere materialen.

860123§ -16-

Als gewassen wasgoed behandeld wordt in de droger met substraat-materialen waarop het polyamide volgens de uitvinding of een mengsel daarvan met quaternair ammoniumzout aangebracht is, heeft men waargenomen dat het verkregen gedroogde wasgoed een verminderde neiging heeft stati-5 sche ladingen op te hopen.

De verkregen resultaten, onder toepassing van één van de beschreven werkwijze, zijn in het algemeen beter dan die verkregen door de toepassing van hogere alkylisostearamiden, zoals beschreven in het Amerikaanse octrooischrift 4.497.715 van 5 februari 1985 (Robert A. Bauman), 10 en zijn zelfs beter dan die verkregen onder toepassing van mononeoalkano-amiden als antistatica, welke beschreven zijn in onze Amerikaanse octrooiaanvrage nr. 716.871. Hoewel de isostearamiden en mononeoalkanoamiden bijzonder effectieve antistatica zijn, welke niet nadelig reageren met anionogene detergentia, zijn ten minste een aantal van de onderhavige 15 polyamiden, bijvoorbeeld Jeffamine T-403 polyamiden van neodecaanzuur, nog meer effectief in antistatische werking, zodat het percentage ervan in een formulering en opbrenghoeveelheden daarvan beduidend verminderd kunnen worden, hetgeen aanleiding is tot beduidende besparingen en tot betere produkten.

20 Hoewel ieder van de aanbrengmethoden van de polyamiden volgens de uitvinding op antistatisch te maken materialen toegepast kunnen worden, en goede antistatische eigenschappen verleend zullen worden aan het behandelde materiaal, ligt het binnen het bereik van de uitvinding meer dan één van dergelijke aanbrengmethoden toe te passen, zoals wassen, 25 spoelen en drogen, of enkele of alle van hen, in de aanwezigheid van het antistaticum. Het is ook mogelijk het wasgoed te borstelen of te besproeien met het antistaticum in oplossing of dispersie, en andere materialen, zoals tapijten kunnen op dezelfde wijze behandeld worden. Echter een beduidend voordeel van de onderhavige antistatica is hun verdraagzaam-30 heid met anionogene detergentia in wasmiddelsamenstellingen en waswaters,' waarin antistatische hoeveelheden van quaternaire ammoniumzouten vaak ongewenste effecten hebben op de detergenswerking van de anionogene detergentia en nadelige reacties veroorzaken, welke dikwijls resulteren in ongewenste vlekvorming (met de reactieprodukten) van het wasgoed of 35 andere gewassen voorwerpen.

8601258 -17-

Infraroodabsorptiesgectra voor diverse representatieve polyamiden volgens de uitvinding zijn opgenomen in de begeleidende figuur, waarin: fig. 1 een dergelijk absorptiespectrum is voor het trineodecano-amide van het polyoxypropyleentriamine verkocht als Jeffamine T-403; 5 fig. 2 een dergelijk spectrum is voor het dineodecanoamide van het polyoxypropyleendiamine. verkocht als Jeffamine D-230; fig. 3 is een dergelijk spectrum voor het dineodecanoamide van neodecaanzuur en hexamethyleendiamine; en fig. 4 is een dergelijk spectrum voor het dineodecanoamide van 10 neodecaanzuur en ethyleendiamine.

De navolgende voorbeelden illustreren maar beperken de uitvinding niet tenzij anders aangegeven hebben in deze voorbeelden de beschrijving en de conclusies, alle delen betrekking op gewichtdelen, terwijl alle temperaturen in graden Celcius zijn.

15 VOORBEELD I

146 g Jeffamine T-403 polyoxypropyleentriamine wordt gereageerd met 165 g Exxon neodecaanzuur (prime grade) in een één-liter, drie-hals-kolf van glas voorzien van een magnetische roerder, een verwarmings-mantel en een ijscondensor. De condensatiereactie wordt uitgevoerd bij 20 een temperatuur van 250°C en wordt gevolgd door waarneming van het water verzameld uit de condensor. Na zes uur is de reactie in hoofdzaak voltooid en wordt de kolf verwijderd van de verwarmingsmantel. Men laat deze staan totdat hij afgekoeld is tot kamertemperatuur en de inhoud ervan wordt dan overgebracht in een êén-liter scheidingstrschter, waarin 25 deze achtereenvolgens gewassen wordt met oplossingen van water, ethanol en zoutzuur; water en ethanol; waterig natriumhydroxyde; en gedestilleerd water tot neutraal. Na voltooiing van het wassen wordt de overmaat water verwijderd en het gewassen produkt wordt gedroogd in een vacuum-rotatie-verdamper, hetgeen 260 g produkt levert.

30 Het produkt is een relatief donker gekleurde olie met een smelt punt van minder dan 0°C en een brekingsindex (ND20°C) van 1,4745. Het infraroodabsorptiespectrum voor het polyamide, hetgeen het triamide van neodecaanzuur en het polyoxypropyleentriamine is, is opgenomen in fig. 1. Een NMR-spectrum werd gemaakt en is consistent met de verwachte structuur. 35 Als 10% van het gewicht van de reactanten (ongeveer 30 g) van ethyleenglycol aanwezig is in het reactiemengsel als een katalysator van 800125c -18- de condensatiereactie, kan de temperatuur van de reactie verlaagd tot 230°C en het verkregen amide heeft een lichtere kleur.

Een nog lichter gekleurd olie-achtig vloeibaar produkt kan verkregen worden door toepassing van neodecanoylchloride in plaats van neo-5 decaanzuur. Een extra verlaging van de reactietemperatuur kan dan verkregen worden. Bijgevolg is het verkregen produkt lichter van kleur.

Voor de neodecanoylchoridereactie met Jeffamine T-403 bedraagt het gewicht aan neodecanoylchloride 190 g en de reactie vindt plaats bij 30°C of minder, (onder toepassing van een ijsbad teneinde de lage temperatuur 10 te handhaven, aangezien de reactie exotherm is) voor een tijdsduur van drie uur, waarna aangenomen wordt dat deze compleet is. In aanvulling op de genoemde reactanten zijn ook aanwezig in de éên-liter drie-hals-kolf (welke voorzien is van een condensor met een Drierite buis, een thermometer, een Chesapeake roerder en een druppeltrechter) 700 ml dië-15 thylether als oplosmiddel voor de reactie, en een grammolecuul (101 g triëthylamine (welke als vanger voor HC1 werd).

Na voltooiing van de toevoeging van het neodecanoylchloride wordt het ijsbad verwijderd van de kolf en men laat het reactiemengsel op kamertemperatuur komen, waarna men het voor een aanvullende 1 tot 3 uur 20 roert. Het reactiemengsel wordt vervolgens overgebracht in een twee-liter scheidingstrechter, en wordt tweemaal gewassen met water, eenmaal met 5% waterig zoutzuur, en eenmaal met 5% waterig natriumhydroxyde, gevolgd door één of meer keer wassen met gedestilleerd water totdat het produkt neutraal reageert op pH-papier. Eventueel aanwezige ether wordt 25 verwijderd met behulp van een stoombad, en het produkt wordt uiteindelijk in een vacuumfilmverdamper behandeld. Het verkregen produkt is waterwit tot amber van kleur, is zuiver en heeft de infrarood- en NMR-spectra hiervoor beschreven voor hetzelfde produkt vervaardigd door de condensatiemethode.

3° VOORBEELD II

In een variatie van de zuurchloridebereidingsmethode voor het maken van polyoxypropyleentrineodecanoamide onder toepassing van een drie-liter drie-halskolf met een Chesapeake roerder, condensor, thermometer, druppeltrechter en ijsbad, werd aan de kolf 206 g van het 35 Jeffamine T-403 polyoxypropyleentriamine, 600 ml methyleenchloride en

135 g triëthylamine toegevoegd. Terwijl de temperatuur beneden 30°C

860125S

-19- gehouden werd, door regeling van de toevoegsnelheid, werd aan de kolf door middel van de druppeltrechter 255 g neodecanoylchloride (Pennwalt Corporation) toegevoegd. Na toevoeging van het neodecanoylchloride werd het reactiemengsel op kamertemperatuur gehouden en gedurende een aan-5 vullende drie uur geroerd. Vervolgens werd het tweemaal gewassen met 500 ml porties gedestilleerd water, tweemaal met even grote porties 10% natriumhydroxyde-oplossing (in water), en vervolgens met water totdat het neutraal reageerde op pH-papier. De resulterende methyleenchlo-ride-oplossing van polyoxypropyleentrineodecanoamide werd vervolgens 10 gefiltreerd door watervrij natriumsulfaat, het methyleenchloride werd afgedampt en het amideprodukt werd gewonnen.

VOORBEELD III

Polyoxypropyleendineodecanoamide werd bereid onder toepassing van de condensatiewerkwijze, met gebruikmaken van een 500 ml drie-hals-15 kolf voorzien van een magnetische roerder, een verwarmer, een condensor met een Dean Stark val, en een thermometer met een "thermowatch control" voor de verwarmer. Een stikstoftoevoer werd verbonden met de kolf zodat stikstofgas gehandhaafd kon worden boven het oppervlak van het reactiemengsel teneinde dit af te dekken. Aan de kolf werd 95 g Jeffamine D-230 20 polyoxypropyleendiamine met een gemiddeld molecuulgewicht van 230 (met gemiddeld 2,6 mol propyleenoxyde per mol diamine), en 172 g neodecaan-zuur. Het mengsel werd bedekt met stikstof, verhit tot een temperatuur van 270 tot 300°C en op een dergelijke temperatuur gehouden gedurende 5 uur. De reactie wordt dan beschouwd voltooid te zijn en het reactie-25 produkt wordt dan overgebracht in een scheidingstrechter en driemaal gewassen met 5% waterig natriumhydroxyde-oplossing, gevolgd door driemaal wassen met gedestilleerd water. De overmaat water wordt verwijderd en het produkt wordt gedroogd in een roterende verdamper.

VOORBEELD IV

30 Onder toepassing van werkwijzen zoals die van de voorbeelden I-III maar met de condities opgegeven in tabel A werden andere amiden volgens de uitvinding vervaardigd.

5 6 0 1 2 5 3 35 -20-

TABEL A

Amide Methode Uitgangsmaterialen Condities

E-DEC zuurchloride 60 g ethyleendiamine 20-30°C

361 g neodecanoyl- 3 uur 5 chloride 202 g triëthylamine

E-DEC condensatie 65 g ethyleendiamine 300°C

344 g neodecaanzuur 5 uur

H-DEC condensatie 58 g 1,6-hexaandiamine 270-280°C

10 184 g neodecaanzuur 6 uur

TRI-DEC condensatie 200 g Jeffamine T-403 250°C

258 g neodecaanzuur 5-1/2 uur

TRI-DEC condensatie 50 g Jeffamine T-403 195 °C

65 g neodecaanzuur 5 uur 15 24 g ethyleenglycol

J-DEC condensatie 200 g Jeffamine D-400 165-175°C

172 g neodecaanzuur 16 uur

TRI-HEP condensatie 110 g Jeffamine T-403 220°C

98 g neoheptaanzuur 10 uur 20 Fysische eigenschappen van de produkten volgens dit voorbeeld en van de voorbeelden I-III zijn gemeten en infraroodspectra en NMR-spectra (proton en C^) werden van een aantal van deze produkten gemaakt. De smeltpunten van alle produkten zijn minder dan 0°C. Brekingsindices zijn 1,4782 voor het ethyleendiamine-neodecaanzuurcondensatieprodukt; 25 1,4742 voor het hexamethyleendiamine-neodecaanzuurcondensatieprodukt; 1,4667 voor het Jeffamine D-230-neodecaanzuurcondensatieprodukt en 1,4745 voor het Jeffamine T-403-neodecanoylchloridereactieprodukt.

Kopieën van de infraroodspectra van TRI-DEC, J-DEC, H-DEC en E-DEC zijn opgenomen in de fig. 1-4 respectievelijk van de tekening. Deze en alle 30 andere multi-neodecanoamiden die bereid waren en waarvan infraroodspectra gemaakt waren vertoonden vergelijkbare infraroodabsorptiebanden met betrekking tot: secundaire amideband (N-H), waarin de absorptie S381258 -21- sterk is bij 3350 cm S secundaire amidecarboxyl (C=0) waarbij de absorptie sterk is bij 1633 cm”1; en etherrek (C-O) waarbij de absorptie zeer sterk is bij 1100 cm 1 voor de polyoxypropyleenamiden (bereid uit de Jeffaminen).

5 De proton en NMR-spectra vervaardigd van TRI-DEC zijn con sistent met de structuur van dit amide. Deze spectra waren bijzonder complex, vanwege de aanwezigheid van de isomere mengsels.

VOORBEELD V

Component Percentage 10 Natrium-lineair-tridecylbenzeensulfonaat 13,4

Natriumtripolyfosfaat 24,0

Natriumsilicaat (Na^ChSiO^ =1:2,4) 6,3

Natriumcarbonaat 4,5

Borax 1,0 15 Fluorescerende heldermakende stof 0,3

Methylcellulose 0,5

Natriumcarboxymethylcellulose 0,2

Natriumsulfaat 49,6

Parfum 0,2 100,0 20 Een gesproeidroogde detergenssamenstelling met de bovenvermelde formulering wordt gemaakt door sproeidrogen van een waterig mengsel met een 60%'s vaste-stofgehalte in een conventionele tegenstroomsproeidroog-toren teneinde gesproeidroogde detergenskorrels te maken, met uitzondering van het parfum, welke korrels vervolgens geparfumeerd worden door 25 op de oppervlakten daarvan de voorgeschreven hoeveelheid vloeibaar parfum te versproeien. Het produkt wordt gezeefd zodat de deeltjesgrootten daarvan in het bereik van 10 tot 100 U.S. Sieve Series zal liggen. Vervolgens worden vijf delen di-alkanoamide of tri-alkanoamide van de in de voorafgaande voorbeelden beschreven typen versproeid op 30 100 dln van de detergenssamenstellingskorrels, teneinde antistatische detergenssamenstellingen te leveren. In plaats van het mengen van het alkanoamide met de detergenssamenstelling teneinde een antistatische detergenssamenstelling te verkrijgen, kan deze toegevoegd worden aan het waswater, en soms heeft het de voorkeur het 'aan het spoelwater toe te 3601258 -22- voegen. De effecten van de aanwezigheden van de diverse antistatische materialen op de vervaardigde detergenssamenstellingen worden geëvalueerd door het wassen van testweefsels in bovenladende Whirlpool wasmachines gevolgd door drogen ervan in automatisch-elektrische kleding-5 drogers, waarna, onder toepassing van zowel een menselijk panel en een apparaat voor het meten van elektrische ladingen, de weefsels getest worden op statische oplading. Een ballastlading wordt toegepast in de wasmachine met de testmonsters. De ballastlading (vijf lbs.) bestaat uit 1/3 katoenen badstof; 1/3 katoenen "percale" lappen (14" x 15"); en 10 voor 1/3 uit 65% Dacron: 35% katoenen lappen (14" x 15" , zonder duurzame bedrukking). De testlappen toegepast voor antistatisch effectmeting bestaan uit: dubbel gebreide twill; 65% Dacron - 35% katoen permanent press; blue permanent press; en nylon. Na grondig reinigen van de wassers en drogers, onder toepassing van 3A gedenatureerd alcohol, 15 gevolgd door drogen met lucht wordt in de toegepaste wasmethode de wasmachine gezet op een wastijd van 14 minuten, onder toepassing van 17 gallons water bij 120°F. De hete was is er één die een normale machinecyclus toepast, inclusief een koude spoeling met kraanwater.

De detergenssamenstelling, welke het antistaticum bevat, wordt aan het 20 waswater toegevoegd nadat de machine gevuld is, men laat de machine gedurende ongeveer 10 seconden bewegen en daarna wordt de ballastlading van badstofhanddoeken en andere stoffen (5 lbs.) en verschillende poly-mere synthetische testlappen afzonderlijk toegevoegd, terwijl het bewegen voortgaat. Daarna worden de diverse weefsels verwijderd en in de 25 elektrische droger geplaatst, waar deze gedurende een periode van ongeveer 2 uur gedroogd worden. De testlappen en twee badstofhanddoeken uit de ballast worden dan gedurende aanvullende 10 minuten gedroogd en de testlappen worden dan geëvalueerd op statische hechting door een testgroep van ervaren evaluatoren. Voor de instrumentele statische metingen, 30 welke daarna plaatsvinden, worden de testlappen in een kamer met lage vochtigheid gehangen gedurende één nacht (25% relatieve vochtigheid). Teneinde de statische ladingen op het gemiddelde testmateriaal instrumenteel te bepalen, na wassen met de detergenssamenstelling die het antistaticum bevat, worden alle testlappen op een gecontroleerde wijze ge-35 wreven, met wol, onder gecontroleerde condities, bij een relatieve vochtigheid van 25 tot 30%, waarna de elektrostatische ladingen op de lappen §601258 -23- gemeten worden en de gemeten elektrostatische ladingen gemiddeld worden voor elk materiaal, waarna de gemiddelden voor de materialen opnieuw gemiddeld worden, hetgeen resulteert in een statische index. Gebleken is dat verschillen van zo weinig als zes indexeenheden (in kilovolt) signi-5 ficant zijn en aangeven dat consumenten het verschil in de statische hechting zullen opmerken van gewassen materialen welke van elkaar verschillen in statische indices met zes eenheden.

De navolgende tabel geeft de statische indices voor detergens-samenstelling van dit voorbeeld en enkele eerdere samenstellingen, welke 10 aangebracht zijn in de wasmachine met een hoeveelheid van 105 g per lading (100 g detergenssamenstelling plus 5 g antistaticum) hetgeen 0,155% op basis van het waswater is.

TABEL B

Antistaticum met Statische waarde Waargenomen statische 15 detergenssamenstelling ... lading en hechting na (5 g A + 100 g D.C.) i o o automatisch drogen

Controle 38 zeer sterk (geen antistaticum) E-DEC 21 licht 20 H-DEC 23 licht J-DEC (MW * 230) 22 zeer licht J-DEC (MW = 400) 31 matig tot sterk TRI-DEC (MW =403) 20,5 geen CISA (coco-isostearamide, 25 matig 25 U.S.-octrooi 4.497.715) T-DEC (talgneodecanoamide, 24 matig tot licht 0.3.-aanvrage 716.871)

Uit de gegevens in tabel B blijkt dat TRI-DEC het meest effectieve antistaticum van de geteste materialen is, zowel met betrekking 30 tot gemeten statische waarden en afwezigheid van statische lading en statische hechting, zoals gereporteerd door een testpanel vein ervaren evaluatoren. Echter, de andere produkten van de onderhavige uitvinding die beproefd werden resulteerden ook in verbeteringen in statische controle van synthetische weefsels, zoals polyesters, en zijn dus geschikt 35 als componenten in detergenssamenstellingen voor dat doel. Als dergelijke materialen opgenomen zijn in het spoelwater in vergelijkbare concentra- 3601258 -24- ties van de actieve ingredient zijn dergelijke antistatische effecten ook verkregen op de aanwezige synthetische weefsels, in het bijzonder polyesters. Op dezelfde wijze, als de antistatica aanwezig zijn in drogerprodukten, zoals papieren of polyurethaansponsen om in contact te 5 komen met wasgoed terwijl het getuimeld wordt in de droger, of als deze versproeid worden op wasgoed in de droger verkrijgt men ook dergelijke gewenste antistatische effecten, in het bijzonder voor polyesterbevat-tende weefsels. Voor wasdrogertoepassing is de gebruikte hoeveelheid antistaticum ongeveer hetzelfde met betrekking tot het gewicht van het 10 droge wasgoed als die toegepast wanneer de detergenssamenstelling gebruikt wordt voor het wassen van wasgoed, hetgeen voor TRI-DEC ongeveer 0,2% bedraagt. Echter, hoeveelheden voor de antistatica voor spoel- en drogerprodukttoepassingen kunnen in de gebruikte bereiken zijn, als men de detergenssamenstelling toepast op basis van het te behandelen wasgoed. 15 Op basis van beproevingen zoals beschreven in dit voorbeeld, is gebleken dat voor het verkrijgen van volledige afwezigheid van statische lading voor gemiddelde wasgoedsamenstellingen welke synthetische -weefsels, inclusief polyesters bevatten, er ten minste 3,5% TRI-DEC in de detergenssamenstelling aanwezig dient te zijn. Teneinde vergelijkbare 20 activiteit te verkrijgen met andere polyamiden volgens de onderhavige uitvinding dient men ten minste 5% H-DEC, E-DEC of J-DEC (D-230) te hebben. Voor de tot op heden toonaangevende niet-kationogene antistatica, T-DEC en CISA, wordt in het algemeen ten minste 7,5% en 9% respectievelijk gebruikt om dezelfde antistatisch activiteit te verkrijgen.

25 Een verhoudingsgewijs kleine hoeveelheid TRI-DEC die vereist is om alle statische ladingen te elimineren op gewassen en in de machine gedroogd wasgoed vereenvoudigt de bereiding van de detergenssamenstel-lingen volgens de uitvinding. Aangezien gebleken is dat sproeidrogen van het antistaticum met de detergenssamenstellingen in het te sproei-30 drogen mengsel de antistatische activiteit vermindert is het gewenst het antistaticum achteraf toe te voegen aan de eerder gesproeidroogde deter-genssamenstellingskorrels, zoals eerder beschreven in dit voorbeeld. Achteraf toevoeging van grote hoeveelheden van het normaal vloeibare antistaticum kan resulteren in de produktie van een deeltjesvormig deter-35 gens met merkbaar slechte vloeieigenschappen in vergelijking met ëên die minder antistaticum bevat. Bijgevolg is de toepassing van de antistatica 8601258 -25- van de onderhavige uitvinding in detergenssamenstellingen, afgezien van het feit dat dit meer economisch isr ook geschikt aangezien het de mogelijkheid schept een effectief produkt te maken dat meer gewenste fysische eigenschappen/ 2oals vloeigedrag heeft. De diverse hierboven be-5 sciireven antistatica werden ook beproefd op feitelijke neerslag op oppervlakken van gewassen wasgoed, onder toepassing van een ESCA-appa-raat (elektronisch oppervlaktesamenstellingsanalyse). Met dergelijke beproeving werd vastgesteld dat in de moleculaire oppervlaktelaag van Dacron weefsels die gewassen waren met de detergenssamenstellingen vol-10 gens de uitvinding TRI-DEC 70 gew.% uitmaakte, waarbij H-DEC, E-DEC en J-DEC respectievelijk 38%, 25% en 36% waren, in vergelijking met CISA en T-DEC resp. 28 en 35 gew.%. Aangezien de adsorpties van de diamiden en van de monoamiden ongeveer dezelfde zijn, terwijl de antistatische activiteit van de diamiden groter is, hangt de antistatische activiteit van 15 de onderhavige verbindingen ook af van het amidegehalte, evenals van de adsorptie op de gewassen weefsels. De triamiden, zoals TRI-DEC, hebben een hoger amidegehalte en worden het beste geadsorbeerd, hetgeen leidt tot superieure antistatische effecten. Dit verklaart ook waarom triamiden zoals TRI-DEC, maar met bijzonder hoog molecuulgewicht, bijvoorbeeld 20 M.Si. = 5.000 (vanwege aanvullend propyleenoxydegehalte) en corresponderend laag amidegehalte, minder effectief zijn dan TRI-DEC.

De hierboven beschreven wastesten werden uitgevoerd bij een normale wastemperatuur, 120°F of 49°C en bij een dergelijke temperatuur met 3,5% TRI-DEC gehalte in de detergenssamenstellingen, onder toepassing 25 van een 5 lbs.-wasgoedballastlading. De polymere testweefsels vertonen een lichte statische lading in de mening van de leden van het panel, waarbij de statische lading 19 kilovolt bedroeg. Als de waswatertemperatuur verlaagd werd tot 100°F (38°C), 80°F (27°C) en 60°F (15,5°C), worden de statische waarden 16, 17 en 12 respectievelijk, terwijl de waar-30 genomen statische hechting (door het panel) nihil is in elk geval.

Bij de diverse genoemde wastemperaturen hierboven is de wasactiviteit van de detergenssamenstelling in hoofdzaak hetzelfde, onafhankelijk van het feit of het een antistaticum bevat. Het antistaticum heeft derhalve geen negatief effect op de wasactiviteit, in tegenstelling 35 tot quaternaire ammoniumhalide-antistatica, welke interfereren met de wasactiviteit van anionogene detergentia door reactie daarmee.

3 3 0 1 ’? * $ -26-

Naast de detergenssamenstellingen beschreven in het onderhavige voorbeeld V, werden andere detergenssamenstellingen gemaakt., onder toepassing van andere di-alkanoamiden en tri-alkanoamiden, zoals hiervoor beschreven in de onderhavige beschrijving, bijvorbeeld di-pentanoamiden, 5 tri-tridecanoamiden, ter vervanging van die volgens het onderhavige voorbeeld. Ook werden mengsels van dergelijke polyamiden gemaakt. Deze worden gebruikt in de plaats van de polyamiden volgens het onderhavige voorbeeld in de detergenssamenstellingsformuleringen, en hebben als resultaat dat wasgoed gewassen met dergelijke samenstellingen effectief 10 schoongemaakt is, zonder enig negatief effect vanwege de aanwezigheid van het antistaticum (anders dan wanneer men kationogene antistatica gebruikt) en goede antistatische effecten op het gewassen wasgoed, in het bijzonder wasgoed dat synthetische polymeren bevat, zoals polyesters, worden waargenomen. Dit is ook het geval als de hoeveelheden van de di-15 verse componenten van de detergenssamenstelling, evenals het antistaticum, gevarieerd worden met ±10%, ±20% en ±30%, mits ze blijven binnen de bereiken gegeven in de beschrijving. In aanvulling op de verandering van het antistaticum, wordt het anionogene detergens gemodificeerd, waarbij de andere anionogene detergentia en mengsels daarvan welke beschreven 20 zijn in de onderhavige aanvrage gebruikt worden in plaats van het na-trium-lineair tridecylbenzeensulfonaat. Bijvoorbeeld worden ook natrium-lineair dodecylbenzeensulfonaat, natriumlaurylsulfaat en natriumparaffine-sulfonaat met 10 tot 18 koolstofatomen in de paraffineketen ook gebruikt. In die gevallen neemt men nuttige antistatische activiteit op het was-25 goed waar en de antistatica interfereren niet met de wasactiviteit van de samenstelling.

VOORBEELD VII

TRI-DEC wordt versproeid op een bewegend oppervlak van poreuze gesproeidroogde fosfaatvrije Fresh Start basiskorrels, welke omvatten 30 ongeveer 40% natriumcarbonaat, 40% natriumbicarbonaat, 2% natriumsili-caat, 12% vocht en 6% diverse toevoegingen (waaronder fluorescerende heldermakende verbindingen, verven en pigmenten) zodat het gehalte aan antistaticum 30 gew.% bedraagt. Waar nodig kunnen de basiskorrels ook natriumtripolyfosfaat bevatten in een hoeveelheid van 30%, waarbij de 35 carbonaat- en bicarbonaatgehalten verminderd zijn tot 25% elk. Het verkregen produkt is vloeiend en bruikbaar als een additief voor detergens- 8601258 -27- samenstellingen, in het bijzonder anionogene detergenssamenstellingen, teneinde antistatische en builderactiviteit aan deze te verlenen.

De uitvinding is beschreven onder verwijzing naar diverse illustraties en uitvoeringsvormen daarvan maar is niet beperkt tot deze, 5 aangezien het duidelijk is dat de deskundige op basis van de onderhavige beschrijving in staat zal zijn equivalenten en substituten te gebruiken zonder af te wijken vein de uitvinding.

3601233

Claims (38)

1. Polyamiden van trialkylazijnzuur en polyamide, welke geschikt zijn als antistatische middelen voor draadvormige en vezelachtige materialen, waarbij de trialkylazijnzuurgroepen 1 tot 10 koolstofatomen bezitten in elk van de alkylen ervan en de polyaminegroepen 2 tot 5 amino- 5 groepen bevatten.

2. Polyamiden volgens conclusie 1, waarbij de som van het aantal koolstofatomen van de alkylgroepen van elk van de trialkylazijnzuureen-heden 3 tot 12 bedraagt en de polyamine-eenheid een diamine- of tri-aminegroep is met alkyleengroepen met 2 tot 10 koolstofatomen en/of poly- 10 oxyalkyleengroepen welke de amidegroepen van het polyamide verbinden, terwij1 het oxyalkyleen van de polyoxyalkyleengroepen 2 tot 4 koolstofatomen heeft, en het aantal van dergelijke groepen in elke polyoxyalky-leengroep 1 tot 40 bedraagt, en waarbij de alkyleengroepen van het poly-oxyalkyleen alkyleen van 1 tot 10 koolstofatomen bezitten.

3. Polyamiden volgens conclusie 2, welke diamiden of triamiden zijn.

4. Polyamiden volgens conclusie 3, met het kenmerk, dat het diamiden zijn van neodecaanzuur en alkyleendiamine met 2 tot 6 koolstofatomen .

5. Polyamide volgens conclusie 4, met het kenmerk, dat het N,N'-20 ethyleen-bis-neodecanoamide is.

6. Polyamide volgens conclusie 4, met het kenmerk, dat het N,N‘-hexamethyleen-bis-neodecanoamide is.

7. Polyamide volgens conclusie 3, met het kenmerk, dat het gekozen is uit de groep bestaande uit de verbindingen met formules 4 en 5 van het 25 formuleblad, waarin A gekozen is uit de groep bestaande uit alkyl met 1 tot 20 koolstofatomen en waterstof, T gekozen is uit de groep bestaande uit methyl en waterstof, R een neoalkyl is met 4 tot 13 koolstofatomen, n van 1 tot 40 is en x, y en z elk getallen zijn van 1 tot 8, waarvan de som 4 tot 10 bedraagt.

8. Polyamide volgens conclusie 7, met het kenmerk, dat het de formule 4 van het formuleblad heeft, waarin A een alkyl is met 1 tot 4 koolstofatomen, T methyl is, R een neoalkyl heeft met 4 tot 9 koolstofatomen, en x, y en z elk getallen zijn van 1 tot 3, waarvan de som 4 tot 8 bedraagt. 8601251 -29-

9. Polyamide volgens conclusie 8, met het kenmerk, dat A een alkyl is van 1 tot 3 koolstofatomen, en het gemiddelde totaal van x, y en z ligt tussen 4,5 en 6.

10. Polyamide volgens conclusie 9, met het kenmerk, dat A ethyl is, 5. neoalkyl is met ongeveer 9 koolstofatomen en x, y en z elk getallen zijn van 1 tot 3, waarvan het gemiddelde totaal ongeveer 5,3 is.

11. Polyamide volgens conclusie 7, met het kenmerk, dat het de formule 5 van het formuleblad bezit.

12. Polyamide volgens conclusie 11, waarin T methyl is, R neoalkyl 10 is met 4 tot 9 koolstofatomen en n een getal is van 2 tot 10.

13. Polyamide volgens conclusie 12, met het kenmerk, dat R een neoalkyl is met ongeveer 9 koolstofatomen en n een getal is van 2 tot 7.

14. Polyamide volgens conclusie 13, met het kenmerk, dat n gemiddeld ongeveer 5,6 is.

15. Detergenssamenstelling omvattende een wasactieve hoeveelheid van een synthetisch organisch detergens en een hoeveelheid die anti-statische eigenschappen verleent aan wasgoed gedurende het wassen van de polyamiden van trialkylazijnzuur of -zuren en polyamine of poly-aminen, welke geschikt is(zijn) als antistatisch middel voor draadvor-20 mige en vezelachtige materialen, waarbij elk van de alkylen van elk van de trialkylazijnzuurgroep/groepen 1 tot 10 koolstofatomen bezit en het polyamine van 2 tot 5 aminogroepen heeft.

16. Detergenssamenstelling volgens conclusie 15, welke in deeltjes-vormige vorm is, en welke omvat ongeveer 5 tot 35% synthetisch organisch 25 detergens van het sulfaat- en/of sulfonaattype, ongeveer 10 tot 85% builder voor een dergelijk synthetisch organisch detergens, ongeveer 0,5 tot 20% polyamide van trialkylazijnzuur, welke geschikt zijn als antistatisch middel voor draadvormige en vezelachtige materialen, waarbij de som van de koolstofatomen van de alkylen van elk van de tri-30 alkylazijnzuureenheden van 3 tot 12 koolstofatomen is, en polyaminen, waarbij de polyaminegroep een diamine of triamine is met alkyleengroe-pen van 2 tot 10 koolstofatomen en/of polyoxyalkyleen alkyleengroepen welke de amidegroepen van het polyamide verbinden, waarbij het oxy-alkyleen van de polyoxyalkyleengroepen 2 tot 4 koolstofatomen bezitten 35 en waarbij het aantal van deze oxyalkyleengroepen in elke polyoxyalky-leengroep van 1 tot 40 bedraagt, en waarbij de alkyleengroep van het 8 δ 0 1 2 H3 -30- polyoxyalkyleen alkyleen van 1 tot 10 koolstofatomen is, ongeveer 2 tot 20% vocht en de rest, indien aanwezig, bestaat uit vulstoffen en/of toevoegingen, en waarbij de deeltjes van de detergenssamenstellin-gen een grootte hebben van 10 tot 140 ü.S. Sieve Series.

17. Detergenssamenstelling volgens conclusie 16, waarbij de poly amiden diamide of triamide of mengsels daarvan zijn, de builder gekozen is uit de groep bestaande uit polyfosfaten, carbonaten, bicarbonaten, sesquicarbonaten, silicaten, sesquisilicaten, citraten, nitrilotriace-taten, polyacetalcarboxylaten, zeolieten en mengsels daarvan, het 10 synthetisch organisch detergens gekozen is uit de groep bestaande uit lineaire hogere alkylbenzeensulfonaten, vertakte hogere alkylbenzeen-sulfonaten, hogere vetalcoholsulfaten, olefinesulfonaten, paraffine-sulfonaten, monoglyceridesulfaten, hogere vetalcoholethoxylaatsulfaten, hogere vetzuursulfoësters van isethionzuur, hogere vetacylsarcosiden, 15 en acyl- en sulfo-amiden van N-methyItaurine, terwijl de hoeveelheid antistatisch polyamide van trialkylazijnzuur en polyamine in de detergenssamenstelling van 1 tot 10% bedraagt.

18. Detergenssamenstelling volgens conclusie 17, met het kenmerk, dat het polyamide een diamide van neodecaanzuur en alkyleendiamine met 20. tot 6 koolstofatomen is.

19. Detergenssamenstelling volgens conclusie 18, met het kenmerk, dat het polyamide Ν,Ν'-ethyleen-bis-neodecanoamide is.

20. Detergenssamenstelling volgens conclusie 18, met het kenmerk, dat het polyamide Ν,Ν'-hexamethyleen-bis-neodecanoamide is.

21. Detergenssamenstelling volgens conclusie 17, met het kenmerk, dat het polyamide overeenkomt met formule 4 of formule 5 van het formuleblad of een mengsel daarvan, waarin A gekozen is uit de groep bestaande uit alkyl met 1 tot 20 koolstofatomen en waterstof, T gekozen is uit de groep bestaande uit methyl en waterstof, R een neoalkyl is met 4 tot 13 30 koolstofatomen, n van 1 tot 40 bedraagt, en x, y en z elk getallen zijn van 1 tot 8, waarvan de som 4 tot 10 bedraagt.

22. Detergenssamenstelling volgens conclusie 21, met het kenmerk, dat het polyamide de formule 4 van het formuleblad heeft, waarin A een alkyl is met 1 tot 4 koolstofatomen, T methyl is, R een neoalkyl is met 35 4 tot 9 koolstofatomen, en x, y en z elk getallen zijn van 1 tot 3, waarvan de som 4 tot 8 bedraagt. 8501 2 5 8’ -31-

23. Detergenssamenstelling volgens conclusie 22, met het kenmerk, dat in de formule van het polyamide A een alkyl is met 1 tot 3 koolstof-atomen, en het gemiddelde totaal van x, y en z ligt tussen 4,5 en 6.

24. Detergenssamenstelling volgens conclusie 23, met het kenmerk, 5 dat A ethyl is, R neoalkyl is met ongeveer 9 koolstofatomen en x, y en z elk getallen zijn van 1 tot 3, met een gemiddeld totaal van ongeveer 5,3.

25. Detergenssamenstelling volgens conclusie 21, met het kenmerk, dat het polyamide de formule 5 van het formuleblad heeft.

26. Detergenssamenstelling volgens conclusie 25, met het kenmerk, dat T methyl is, R neoalkyl is met 4 tot 9 koolstofatomen en n een getal is van 2 tot 10.

27. Detergenssamenstelling volgens conclusie 26, met het kenmerk, dat R neoalkyl is met ongeveer 9 koolstofatomen en n een gemiddelde 15 heeft van ongeveer 5,6.

28. Werkwijze voor het wassen van wasgoed en gelijktijdig verlagen van het vermogen ervan elektrostatische lading te genereren en/of vast te houden, omvattende het wassen van wasgoed in een waterig medium dat een wasactieve hoeveelheid en een antistatische hoeveelheid van een 20 detergenssamenstelling bevat volgens conclusie 15.

29. Werkwijze volgens conclusie 28, met het kenmerk, dat de wasactieve hoeveelheid van de detergenssamenstelling in het waterige medium van 0,05 tot 0,5% bedraagt, de antistatische hoeveelheid van het anti-staticum ligt tussen 0,002 en 0,05%, en het antistaticum een diamide 25 van neodecaanzuur en alkyleendiamine met 2 tot 6 koolstofatomen is.

30. Werkwijze volgens conclusie 27, met het kenmerk, dat de wasactieve hoeveelheid van de detergenssamenstelling in het waterige medium is van 0,05 tot 0,5%, de antistatische hoeveelheid van het antistaticum ligt in het bereik van 0,002 tot 0,05% en het antistaticum overeenkomt 30 met de formule 4 of 5 van het formuleblad, of een mengsel daarvan, waarin A gekozen is uit de groep bestaande uit alkyl met 1 tot 20 koolstofatomen en waterstof, T gekozen is uit de groep bestaande uit methyl en waterstof, R een neoalkyl is met 4 tot 13 koolstofatomen, n van 1 tot 4 is, en x, y en z elk getallen zijn van 1 tot 8 met een totaal van 35 4 tot 10. 8 6 012 5 8 -32-

31. Werkwijze volgens conclusie 30, met het kenmerk, dat het anti-staticum de formule 4 van het formuleblad heeft, waarin A een alkyl is met 1 tot 4 koolstofatomen, T methyl is, R een neoalkyl is met 4 tot 9 koolstofatomen, en x, y en z ieder getallen zijn van 1 tot 3 met een 5 som van 4 tot 8.

32. Werkwijze volgens conclusie 31, met het kenmerk, dat in de formule van het polyamide-antistaticum A ethyl is, R neoalkyl is met ongeveer 9 koolstofatomen en x, y en z ieder getallen zijn van 1 tot 3, met een gemiddeld totaal van ongeveer 5,3.

33. Werkwijze voor het behandelen van wasgoed teneinde de neiging ervan elektrostatische lading te genereren en/of vast te houden te verminderen, omvattende het wassen van het wasgoed in een waswater dat een wasactieve hoeveelheid bevat van een detergenssamenstelling, spoelen van het wasgoed met spoelwater dat een antistatische hoeveel-15 heid van een polyamide volgens conclusie 1 bevat, en drogen van het wasgoed.

34. Werkwijze volgens conclusie 32, met het kenmerk, dat het anti-staticum de formule 4 van het formuleblad heeft, waarin A een alkyl is met 1 tot 4 koolstofatomen, T methyl is, R een neoalkyl is met 4 tot 9 20 koolstofatomen, en x, y en z ieder getallen zijn van 1 tot 3 met een totaal van 4 tot 8, dat de wasactieve hoeveelheid van de detergenssamenstelling in het waswater 0,05 tot 0,5% bedraagt en de antistatische hoeveelheid van het antistatische polyamide in het spoelwater van 0,002 tot 0,05% bedraagt.

35. Werkwijze volgens conclusie 34, met het kenmerk, dat de was actieve hoeveelheid van de detergenssamenstelling in het waswater ongeveer 0,15% bedraagt, de antistatische hoeveelheid van het antistatische polyamide in het spoelwater ongeveer 0,006% bedraagt, en in de formule voor het antistaticum A ethyl is, T methyl is, R neoalkyl is met 9 kool-30 stofatomen, en x, y en z ieder getallen zijn van 1 tot 3 met een som van ongeveer 5,3.

36. Werkwijze voor het behandelen van wasgoed in een automatische wasgoeddroger teneinde de neiging ervan elektrostatische lading te genereren en/of vast te houden te verminderen, omvattende het aanbrengen 35 op de oppervlakken van het wasgoed van 0,02 tot 0,2% betrokken op het gewicht van het wasgoed van polyamiden van trialkylazijnzuur en poly- S8S 1258 -33- amine, welke geschikt zijn als antistatische middelen voor draadvormige en vezelachtige materialen, waarbij de trialkylazijnzuurgroepen van 1 tot 10 koolstofatomen zijn in elk van de alkylen daarvan en de poly-aminegroepen van 2 tot 5 aminogroepen bevatten.

37. Werkwijze volgens conclusie 36, met het kenmerk, dat het anti- staticum overeenkomt met formule 4 of formule 5 van het formuleblad, waarin A gekozen is uit de groep bestaande uit alkyl van 1 tot 20 koolstofatomen en waterstof, T gekozen is uit de groep bestaande uit methyl en waterstof, R neoalkyl is met 4 tot 13 koolstofatomen, n ligt tussen 10 1 en 40, en x, y en z ieder getallen zijn van 1 tot 8 met een som van 4 tot 10.

38. Werkwijze volgens conclusie 37, met het kenmerk, dat het anti-staticum de formule 4 van het formuleblad heeft, waarin A een alkyl is met 1 tot 4 koolstofatomen, T methyl is, R neoalkyl is met 4 tot 9 kool-15 stofatomen, en x, y en z elk gehele getallen zijn van 1 tot 3, met een totaal van 4 tot 8, en de hoeveelheid aangebracht op het oppervlak van het wasgoed ongeveer 0,1% is betrokken op het gewicht van het wasgoed. 850125 5 R2 R1-C-COOH ;* 2 3 T CH2(OCH2CH)xNH2 , * H2NCHCH2(OCH2CH)nNH2 A-CCH2(OCH2CTH}yNH2 ^ £ CH2(OCH2CH)zNH2 T 5 T 2 CH2(OCH2CH)xNHCR OH O A-CCH2(OCHjCTH)yNHCOR RCNH|CH2(OCH2CH)nNHCR CH2(OCH2CH)2NHCR t o £ fi ?: ? 9 5 $ Vu/ O' <* ·«·