NL8501264A - Geleidende linoleumbaan. - Google Patents

Description

< - i -1-

85 30 42/vdKl/vL

Korte aanduiding: Geleidende linoleumbaan

De uitvinding heeft betrekking op een geleidende, anti-statisch uitgevoerde linoleumbaan.

De vervaardiging van linoleum is reeds meer dan 100 jaar bekend; de toepassing vindt, met uitzondering van natte delen 5 en de koude grond, plaats in alle menselijke verblijfsruimten.

Volgens üllmann, Encyclopedie der technischen Chemie, 4e druk, Band 12, bladzijden 24-25 is linoleum een vloerbedekking die kan worden vervaardigd in banen met een lengte van 30 meter, een breedte van 2 meter en een dikte van 2-4 mm en 10 bestaat uit een groot mazig juteweefsel, waarop eenzijdig een hoeveelheid vloerbedekkingsmassa, de zogenaamde linoleumbedek-kingsmassa, onder druk wordt gewalst. De linoleumbedekkingsmas-sa verkrijgt men door samenkneden van kurk- of houtmeel, minerale vulstoffen (bijvoorbeeld fijngemalen krijt) en kleurstoffen 15 met linoleumcement. De belangrijkste grondstof voor de vervaardiging van het linoleumcement en daarmee voor de vervaardiging van linoleum is lijnolie, dat door ophame van luchtzuurstof in een vaste, rubberachtige elastische vorm, het linoxyne overgaat. Deze eigenschappen bezitten ook andere drogende oliën, 20 zoals soja-olie, tallolie enz.. Deze oliën kunnen echter vanwege hun minder drogende eigenschappen voor de linoleumvervaar-diging alleen gemengd met lijnolie worden toegepast. Linoxyne vormt samen met natuurlijke harsen, meestal kolofonium, het eigenlijke linoleumbindmiddel, het zogenaamde linoleumcement.

25 De vervaardiging van linoleumcement is in de laatste jaren aanzienlijk vereenvoudigd en gerationaliseerd. Men werkt momenteel uitsluitend volgens de zg. snelle oxydatiewerkwijze, waarbij in lijnolie in een dubbelwandig te verwarmen en af te koelen liggend oxydatievat na het toevoegen van een kleine hoeveelheid 30 siccatief bij ongeveer 80°C onder sterk roeren een krachtige luchtstroom wordt ingeblazen, tot een bepaalde viscositeit van de olie is verkregen. Dan wordt ongeveer 20 gew.% gesmolten kolofonium toegevoegd en de temperatuur verhoogd tot 130 tot 150°C. Het cement wordt hierna in een wormpers tot een streng 12 8 4 4 * -2- gespoten, in stukken met een lengte van ongeveer 40 m afgesneden en tot hun verdere verwerking in ijzeren kasten afgekoeld en opgeslagen.

Met betrekking tot verdere bijzonderheden van de linoleum-5 vervaardiging wordt verwezen naar de genoemde literatuurplaats. Een nadeel van het tot nu toe bekende linoleum bestaat daarin, dat het vanwege zijn betrekkelijk hoge geleidingswaarde (RA > 1011 ohm) niet in ruimten kan worden gelegd, waarvoor vanwege het gebruik zeer bepaalde geleidingswaarden van de 10 vloerbedekking zijn vereist. Tot deze ruimten worden bijvoorbeeld operatie- en computerruimten gerekend. Het is weliswaar mogelijk om de geleidingsweerstand van het linoleum door bij-'mengen van geleidende vulstoffen, bijvoorbeeld speciaal-roet en metaalpoeder, te verlagen, doch de gebruikseigenschappen van 15 het linoleum en/of de vormgeving van hst linoleum worden daardoor beperkt. Bij toepassing van roet bestaan vrijwel geen gekleurde uitvoeringsmogelijkheden en bij toepassing van metaal-poeders zijn de gekleurde uitvoeringsmogelijkheden sterk beperkt; tevens treden gewijzigde eigenschappen in het mechanisch 20 gedrag alsmede een hoog gewicht en een aanzienlijk verminderde warmte-isolatie op.

Uit de kunststoftechniek is voorts bekend, dat het elektrostatische opladen van kunststoffen door het bijmengen van anti-statica kan worden verminderd.

25 Als antistatica toepasbare verbindingen zijn bijvoorbeeld Ν,Ν-bis(hydroxyethyl)-alkylamine Geoxethyleerde vetalcoholen Geoxethyleerde aminen Geoxethyleerde vetzuren 30 Geoxethyleerde alkylfenolen

Sulfaatesters van de geoxethyleerde alkylfenolen Fosfaatesters van geoxethyleerde alkylfenolen Alkylarylsulfonaten Alkylsulfaten 35 Quaternaire ammoniumverbindingen en

Alkylpyridiniumhalogenide w ü v id o 4 « k -3- 3ij de vervaardiging van linoleum kunnen deze antistatica vanwege de door de grondstof vereiste, specifieke vervaardigings-techniek echter niet worden toegepast, omdat gebleken is, dat door dergelijke antistatica het rijpingsproces (oxydatietrap 5 in aansluiting op het kalanderen) ofwel volledig wordt belemmerd of tenminste tot een economisch onverantwoorde tijdsduur wordt vertraagd of dat de werkzaamheid van de antistatica met toenemende oxydatiegraad van het linoleum tot nul vermindert.

Een andere mogelijkheid om de geleidbaarheid te verhogen 10 is het toevoegen van vochtaantrekkende respectievelijk -regulerende middelen, zoals bijvoorbeeld glycerol. De vereiste geleid-baarheden kunnen daarmee echter bij linoleum niet worden verkregen, zoals de volgende meetwaarden tonen.

Linoleum met 3,5% glycerol: o 15 RA vers : 7,5 x 10 ohm 9 RA gerijpt : 4,5 x 10 ohm

Het oogmerk van de uitvinding is derhalve het verschaffen van een als vloerbedekking toepasbare linoleumbaan, die geken-

O

merkt is door: een elektrische lekweerstand RA van < 10 Ohm 20 onder behoud van de optische, constructieve en gekleurde uitvoeringsmogelijkheden en gebruikseigenschappen, waarbij het rijpingsproces van het linoleum niet of ten hoogste in onbelangrijke mate wordt beïnvloed.

Dit oogmerk wordt volgens de uitvinding bereikt met een 25 linoleumbaan die gekenmerkt is doordat zij als toevoegsel tenminste een verbinding bevat met tenminste een heterocyclische ring, die tenminste een stikstofatoom en tenminste een ander hetero-atoom bezit.

De linoleumbanen volgens de uitvinding kunnen derhalve 30 vervaardigd worden doordat aan de linoleummassa bij de vervaardiging daarvan verbindingen worden toegevoegd die tenminste een heterocyclische ring met tenminste een stikstofatoom en met tenminste een ander hetero-atoom bevatten.

Het feit dat het toevoegen van dergelijke heterocyclische 35 verbindingen met tenminste twee hetero-atomen de geleidbaarheid van de linoleummassa sterk verhoogt, zonder het rijpingsproces • tl -4- en de overige produkteigenschappen te beïnvloeden, en de verhoging van de geleidbaarheid eveneens na de rijpingstrap behouden blijft, was niet te verwachten en moet als verrassend worden gezien.

5 Doelmatig zijn de bij de uitvinding toepasbare verbindin gen met een heterocyclische ring met tenminste vijf- of zes atomen in de ring. Aan deze ring kunnen andere, eventueel gesubstitueerde ringen, bijvoorbeeld benzeenringen, gecondenseerd zijn. Het tweede hetero-atoom kan bijvoorbeeld bestaan uit een 10 zuurstof-, zwavel- of stikstofatoom. Bij voorkeur bestaat het tweede hetero-atoom uit een stikstof- of eveneens zuurstofatoom. De ringen of ringsystemen kunnen gesubstitueerd zijn, bijvoorbeeld door rechte of vertakte alifatische groepen of resten van alifatische groepen, zoals die welke voor oppervlakte-15 actieve verbindingen kenmerkend zijn, bijvoorbeeld door zuurstofatomen of -NH-groepen onderbroken alkylresten.

Bijzonder voordelig blijkt de toepassing van verbindingen te zijn met tenminste een alifatische groep of groep van alifatische aard met meer dan 6 koolstofatomen, waardoor de verbin-20 dingen een oppervlakte-actief of grensvlakaktief karakter bezitten.

Voorts blijkt de toepassing van verbindingen die een quartair stikstofatoom bezitten en kationaktief zijn bijzonder voordelig te zijn. Doelmatig, volgens de uitvinding toepasbare ver-25 bindingen zijn bijvoorbeeld verbindingen met een heterocyclische ring met 5 atomen in de ring, bijvoorbeeld een thiazool-, oxa-zool-, isoxazool-, pyrazool-, imidazool-, imidazoline, triazool, benzthiazool, benzoxazool, benzisoxazool, benzpyrazool, benz-imidazool, of benztriazoolring of een heterocyclische ring van 30 6 atomen, bijvoorbeeld een pyrazine, chinoxaline, of morfoline-ring.

In vereenvoudigde vorm kunnen de volgens de uitvinding op voordelige wijze toe te passen verbindingen bijvoorbeeld worden weergegeven met de structuurformules (1) en (2) van het formule-35 blad, waarin R een alifatische groep of groep met alifatisch karakter met bij voorkeur 6 tot 30 koolstofatomen voorstelt, a» ιμβ ? Λ /4 3 8 D U i l o 4

* V

-5- N een eventueel quartair stikstofatoom in een ring met 5 of 6 atomen, en X een tweede hetero-atoom, bijvoorbeeld een stikstof, zuurstof, of zwavelatoom voorstelt. Wanneer het stikstofatoom N een quartair stikstofatoom is, dan bezit de verbinding 5 een anion, zoals kenmerkend is voor kationactieve, oppervlakte-actieve verbindingen. De benzeenkern van de verbinding met formule (2) kan eventueel gesubstitueerd zijn, bijvoorbeeld door alkyl- of hydroxyalkylgroepen en/of halogeenatomen.

Voorbeelden van voordelige, volgens de uitvinding toepas- 10. bare heterocyclische verbindingen zijn: 1) Imidazoolderivaten met formule (3) van het formuleblad, waarin: R een alifatische groep, in het bijzonder een alkylgroep met 6 tot 30 koolstofatomen; 1 2 15 R en R waterstofatomen, alkyl- of hydroxyalkylgroepen, in het bijzonder alkyl- of hydroxyalkylgroepen met 1 tot 5 koolstof-atomen en A® een anion voorstelt, zoals die welke voor kationactieve, oppervlakte-actieve verbindingen kenmerkend zijn.

20 Doelmatig kan R bijvoorbeeld voor een alkylgroep met 12 1 2 tot 18 koolstofatomen staan, R en R methyl- of ethylgroepen (2) 3 3

zijn en daarvoor een rest met de formule -OSOgR , waarin R

een alkylgroep met bij voorkeur 1 tot 5 koolstofatomen, of een halogeenatoom voorstelt.

25 2) Benzimidazoolderivaten met formule (4) van het formuleblad, waarin: 12 (2) R, R , R en ir-'' de hierboven genoemde betekenis bezitten. Doel- 1 2 matig stellen R een rest met de formule -C-.-H _, R en R me-

JL / JJ

thylgroepen en een anion met de formule -OSO^CH^ voor.

30 3) Morfolinederivaten met formule (5) van het formuleblad, waarin R een alkylgroep met 1 tot 30, bij voorkeur 6 tot 30 koolstof atomen, voorstelt.

4) Quartaire morfolinederivaten met de formule (6) van het formuleblad, waarin R, R* en de hierboven genoemde betekenis 35 bezitten.

5) Imidazolinederivaten met de formule (7) van het formuleblad, 85 0 1 2-5 4 -6- 12 (-) waarin R, R , R en Aw de hierboven genoemde betekenis bezitten.

Doelmatig stelt R bijvoorbeeld een alkylgroep met 12 tot 18 kool-1 2 stofatomen, R een methylgroep, R een rest met de formule -C2H^OH en een chloride-ion voor.

5 De toe te voegen hoeveelheid van de volgens de uitvinding toe te passen verbindingen of mengsels van verbindingen worden bepaald volgens de receptuur voor de overeenkomende linoleum-kwaliteit en het tijdstip van het toevoegen.

Het verwerken van de antistatische materialen volgens de 10 uitvinding vindt bij voorkeur plaats, wanneer de afzonderlijke componenten van de linoleumreceptuur aanwezig zijn als niet-verstuivende, vaste verbindingen, dus bijvoorbeeld in de tweede worstmachine. De toe te voegen hoeveelheid van de antistatische materialen volgens de uitvinding ligt hier bij voorkeur tussen 15 0,5 en 15 gew.%, met betrekking tot de totale hoeveelheid.

De.volgende voorbeelden lichten de uitvinding nader toe.

Voorbeeld I (Vergelijkingsvoorbeeld)

Ter vergelijking werd een linoleumbaan op bekende wijze vervaardigd uit 20 17 delen houtmeel, 13 delen pigmenten, 33 delen Bedford cement, 21 delen kurkmeel, 16 delen schraapmeel.

25 De elektrische lekweerstand van deze linoleumbaan bedroeg RA >1011 ohm.

Voorbeeld II (Vergelijkingsvoorbeeld)

Ter vergelijking werd een ander linoleumbaan op bekende wijze vervaardigd uit: 85 0 1 2 6 4 -7- 50 delen houtmeel, 45 delen geleidend roet, 157 delen Bedford cement, 15 delen neutrale mengmassa, 5 30 delen kurkmeel.

De elektrische lekweerstand van deze linoleumbaan lag bij: g RA 5 x 10 ohm. De linoleumbaan was echter zwart, er bestonden geen gekleurde uitvoeringsmogelijkheden.

Voorbeeld III (Vergelijkingsvoorbeeld) 10 Ter vergelijking werd een andere linoleumbaan onder toe passing van een in de handel verkrijgbaar antistaticum vervaardigd uit: 17 delen houtmeel, 13 delen pigmenten, 15 33 delen Bedford cement, 21 delen kurkmeel, 16 delen schraapmeel, 5 delen in de handel verkrijgbaar antistaticum op basis van een stikstofhoudend polyglycol.

7 20 Lekweerstand RA : 6,8 x 10 Ohm voor vers linoleum en RA : 1,7 x 10^ Ohm voor gerijpt linoleum.

Dit voorbeeld toont dat het toegepaste antistaticum zijn werkzaamheid door het rijpingsproces van het linoleum verliest. Voorbeeld IV (Vergelijkingsvoorbeeld) 25 Ter vergelijking werd een ander linoleumbaan onder toepas sing van een ander in de handel verkrijgbaar antistaticum vervaardigd uit: 150 delen houtmeel, 106 delen pigmenten, 30 280 delen Bedford cement, 180 delen kurkmeel, 135 delen schraapmeel, 43 delen in de handel verkrijgbaar antistaticum op basis van een vetzuur polyglycolester.

g 35 Lekweerstand voor vers linoleum: RA 3,3 x 10 ohm.

De rijpingstijd van het linoleum zonder antistaticum bedroeg 20 dagen. Het rijpingsproces met antistaticum 318 S werd q::!j -8- na 40 dagen afgebroken - er werd geen bevredigende voortgang van het rijpen vastgesteld.

Voorbeeld V

Een linoleumbaan werd vervaardigd uit: 5 100 delen houtmeel/ 22 delen pigmenten, 136 delen Bedford cement, 30 delen neutrale mengmassa, 30 delen kurkmeel, 10 10 delen antistaticum: N-stearyl-N-ethylmorfoliniumethylsulfaat.

7

Lekweerstand: vers linoleum RA 4 x 10 Ohm.

gerijpt " RA 8,5 x 10^ Ohm.

Rijpingstijd zonder antistaticum : 19 dagen,

Rijpingstijd met antistaticum : 19 dagen.

15 Voorbeeld VI

Een linoleumbaan werd vervaardigd uit: 100 delen houtmeel, 20 delen pigmenten, 136 delen Bedford cement, 20 30 delen neutrale mengmassa, 30 delen kurkmeel, 16 delen antistaticum zoals in voorbeeld V is aangegeven.

7

Lekweerstand: vers linoleum RA 1,4 x 10 Ohm, 7 gerijpt linoleum RA 8 x 10 Ohm.

25 Rijpingstijd zonder antistaticum: 19 dagen,

Rijpingstijd met antistaticum: 20 dagen.

Voorbeeld VII

Een andere linoleumbaan werd vervaardigd uit: 150 delen houtmeel, 30 106 delen pigmenten, 280 delen Bedford cement, 180 delen kurkmeel, 135 delen schraapmeel, 26 delen antistaticum met formule 8 van het formuleblad.

7 35 Lekweerstand: vers linoleum RA 5 x 10 Ohm 7 gerijpt linoleum RA 8 x 10 Ohm.

3 "3 ?) 1 ? n k va· j -9-

De rijpingstijd van het linoleum bedroeg 24 dagen.

Voorbeeld VIII

Een andere linoleumbaan werd vervaardigd uit: 100 delen houtmeel, 5 20 delen pigmenten, 136 delen Bedford cement, 30 delen neutrale mengmassa, 30 delen kurkmeel, 10 delen antistaticum: imidazolineverbinding met formule (9) 10 van het formuleblad, waarin R = -kokosvetzuurgroep, R1 = -CH3 7

Lekweerstand: vers linoleum RA 1,5 x 10 ohm, 7 gerijpt linoleum RA 5 x 10 ohm.

De rijpingstijd van het linoleum bedroeg 22 dagen.

15 Uit de voorbeelden V-VIII blijkt het voordeel van de toepassing van de volgens de uitvinding toe te passen heterocyclische verbindingen.

Λ * «I t* i.

Q -Λ O J / £

Claims (8)

1. 2. Geleidende linoleumbaan volgens conclusie 1 met het kenmerk dat tenminste een verbinding met tenminste een heterocyclische ring aanwezig is, die naast het stikstofatoom 10 als ander hetero-atoom ofwel een ander stikstofatoom ofwel een zuurstofatoom bevat.
2. 3. Geleidende linoleumbaan volgens conclusie 1 of 2 met het kenmerk dat een heterocyclische verbinding van het aangegeven type aanwezig is, die tenminste een alifatische 15 rest met tenminste 6 koolstofatomen bezit.
3. 4. Geleidende linoleumbaan volgens conclusie 1 met het kenmerk dat zij als heterocyclische verbinding een derivaat van imidazool, imidazoline of morfoline bevat.
4. 5. Geleidende linoleumbaan volgens éën of meer der conclusies 20. tot 4 met het kenmerk dat zij als heterocycli sche verbinding of een mengsel van de heterocyclische verbinding in een hoeveelheid van 0,5 tot 15 gew.% bevat.
5. 6. Geleidende linoleumbaan volgens één of meer der conclusies 1 tot 5 met het kenmerk dat de baan een uit een 25 laag bestaande strook is.
6. 7. Geleidende linoleumbaan volgens ëën of meer der conclusies 1 tot 5 met het kenmerk dat de baan een uit meer dere lagen bestaande baan is.
7. 8. Geleidende linoleumbaan volgens conclusie 7 met het 30 kenmerk dat zij een onderlaag van kurkmeel bezit.
8. 9. Geleidende linoleumbaan volgens één of meer der conclusies 1 tot 8 met het kenmerk dat zij als vulstof kurk- granulaat bevat. sc C12 84