NL8103843A - Nieuwe cytostatische verbindingen, werkwijze voor de bereiding ervan, alsmede deze verbindingen bevattende farmaceutische samenstellingen. - Google Patents

Description

N/30.375-Kp/vdM * ^ i - 1 -

Nieuwe cytostatische verbindingen, werkwijze voor de bereiding ervan, alsmede deze verbindingen bevattende farmaceutische samenstellingen.

De uitvinding heeft betrekking op nieuwe cytostatische verbindingen, een werkwijze voor de bereiding ervan, alsmede op deze verbindingen bevattende farmaceutische samenstellingen.

5 Meer in het bijzonder heeft de uitvinding betrekking op nieuwe verbindingen met de algemene formule 1 van het formuleblad, waarin 4 3 R 3-hydroxyl en R a-ethyl is; of 4 3 R waterstof en R 3-ethyl is; 10 R" een alkylgroep met rechte keten en 1-10 koolstofatomen, of een alkylgroep met vertakte keten en 3-10 koolstofatomen is, waarin het koolstofatoom, dat gebonden is aan de ✓^-CH^-O-groep, een primaire of secundaire configuratie heeft, of een alkenyl of alkinyl met 3-6 koolstofatomen, 15 of een aralkyl met 1-3 koolstofatomen in de alkylketen is; R1 methoxy is en * 2 R acetyl is, 3 4 terwijl wanneer R a-ethyl en R 3-hydroxyl is, R" anders dan ethyl is.

20 De nieuwe verbindingen met de algemene for- 12 3 4 mule 1, waarxn R , R , R , R en R" de bovenstaande betekenissen hebben, vertonen cytostatische activiteit.

Een structureel nauw verwante verbinding, N-desmethyl-N-(ethoxymethyl)-vinblastine (verbinding met de 1 2 3 25 algemene formule 1, waarin R = methoxy, R = acetyl, R = 4 a-ethyl, R = 3-hydroxyl en R" = ethyl) en de bereiding ervan worden beschreven in de samenhangende Europese octrooiaanvrage 803Q1290.5 (ter inzage gelegd onder nr. 18231). Volgens de daarin beschreven werkwijze wordt N-desmethyl-N-(ethoxymethyl)-30 vinblastine bereid door vinblastine met chroomtrioxide in een geschikt oplosmiddel tot reactie te brengen in aanwezigheid van een grote overmaat ethanol. De reactie betrof de omzetting van de -groep van vinblastine in een ^Na-CH2-0-C2H5-groep.

8103843 ί ί - 2 -

Bij pogingen de overige verbindingen met de algemene formule 1 te bereiden werd gevonden, dat slechts een gedeelte van de verbindingen met de algemene formule 1 kan worden bereid volgens de werkwijze, welke was ontwikkeld voor 5 de bereiding van N-desmethyl-N-(ethoxymethyl)-vinblastine, d.w.z. slechts enkele‘alcoholen zijn in staat de ✓ N -CH,-groep van de uitgangsverbinding in een overeenkomstige -CH0-OR"-groep om te zetten. Meer in het bijzonder werd gevonden, dat de gewenste omzetting kon worden uitgevoerd met 10 alcoholen, waarin R" een alkylgroep met rechte keten met 1-10 koolstofatomen is, of een alkylgroep met vertakte keten en 3-10 koolstofatomen, waarin het koolstofatoom dat gebonden is aan de -OH-groep, een primaire of secundaire configuratie heeft, is of waarin R" een arylalkylgroep is, die 1-3 kool-15 stofatomen in de alkylketen bevat. Dientengevolge konden slechts de verbindingen met de algemene formule 1, waarin R" de boven vermelde beperkte betekenis heeft, worden bereid met de boven genoemde oxidatie. In het vervolg zullen deze verbindingen worden aangeduid met de term "verbindingen met de 20 algemene formule 1 bereid door oxidatie”.

Gevonden werd thans, dat alle hierboven beschreven verbindingen met de algemene formule 1 en N-desmethyl-N- (ethoxymethyl)-vinblastine kunnen worden bereid door "transetherificatie" van een van de verbindingen met de alge-25 mene formule 1 bereid door oxidatie. De uitdrukking "transetherificatie" wordt gebruikt om een reactie aan te duiden, waarbij de groep -CH^O-R* wordt omgezet in een groep a z ^Ng-CI^-O-R", in aanwezigheid van een grote overmaat van een alcohol met de algemene formule 3 bij een pH tussen 3 en 5.

30 Deze transetherificatie heeft de volgende belangrijke voordelen: 1. Op deze manier kunnen ook verbindingen met de algemene formule 1, die niet door oxidatie kunnen worden bereid, worden verkregen.

35 2. Verbindingen, die met een geringe op brengst konden worden bereid door een directe oxidatie, kunnen door transetherificatie worden verkregen uit andere verbindingen, die met een uitstekende opbrengst oxidatief zijn 8103843 -3-.

J* it bereid, en op deze manier kan de opbrengst van de eerste verbindingen aanzienlijk worden verbeterd, De opbrengst van N-desmethyl-N-(benzyloxymethyl)-vinblastine wordt bijv, verdubbeld, wanneer deze verbinding wordt bereid door de reactie:

QY

5 vinblastine -MëöS—* N-desmethyl-N-(methoxymethyl) - , i, plaats van directe oxidatie van vinblastine in aanwezigheid van benzylalcohol.

Volgens een volgend aspect van de onderhavige uitvinding wordt een werkwijze verschaft voor de berei- 10 ding van verbindingen met de algemene formule l, waarin 4 3 R β-hydroxyl en R α-ethyl is; of 4 3 R waterstof en R 3-ethyl is; R" een alkylgroep met rechte keten en 1-10 koolstofatomen is of een alkylgroep met vertakte keten en 3- 15 10 koolstofatomen, waarin het koolstofatoom gebonden aan de ^Na-CH2“0-groep een primaire of secundaire configuratie heeft is, of een alkenyl of alkinyl met 3-6 koolstofatomen is, of cycloalkyl met 5-7 koolstofatomen is of een aralkylgroep, waarin de alkylketen 1-3 koolstofatomen bevat, is; 20 R1 methoxy is en 2 R acetyl is, met het kenmerk, dat een verbinding met de algemene formule 2, 12 3 4 waarin R , R , R en R de boven genoemde betekenissen hebben en 25 R' een alkylgroep met rechte keten en 1-10 koolstofatomen is, of een alkylgroep met vertakte keten en 3-10 koolstofatomen, waarin het koolstofatoom gebonden aan de ✓N -CHo-0-groep een primaire of secundaire configuratie α ώ heeft, is of alkenyl met 3-6 koolstofatomen, alkinyl met 3-6 30 koolstofatomen, cycloalkyl met 5-7 koolstofatomen of aralkyl, waarin de alkylketen 1-3 koolstofatomen bevat, is, onder voorwaarde dat in een uitgangsstof met de algemene formule 2 R' een andere betekenis heeft dan R" in een eruit bereid eindprodukt met de algemene formule 1, tot reactie wordt gebracht 35 met een grote overmaat van een alcohol met de algemene formule 3 van het formuleblad, waarin R" dezelfde betekenis heeft als 8103843 V 4 ' - 4 - boven vermeld, bij een pH van 3-5, dat de pH van het reactie-mengsel op 7-8 wordt gesteld, dat een verbinding met de algemene formule 1 en evt. epimeren ervan worden geïsoleerd en dat deze desgewenst aan zuivering worden onderworpen.

5 Zoals reeds is vermeld, hebben de nieuwe verbindingen met de algemene formule 1 interessante farmacologische eigenschappen en vertonen in het bijzonder cytosta-tische activiteit. Ze zijn minder toxisch dan de commerciëel verkrijgbare bis-indoolalkaloïden volgens de stand der 10 techniek.

De acute toxiciteit van de verbindingen volgens de uitvinding werd beproefd op mannelijke Swiss-muizen met een gewicht van 27-31 g. De proeven werden uitgevoerd op groepen van zës muizen. Proefverbindingen werden intraperito-15 neaal toegediend in de vorm van injecteerbare oplossingen, die waren bereid met fysiologische zoutoplossing en evt. 1 druppel Tween 80. De doses werden achtereenvolgens verhoogd van een geen mortaliteit veroorzakende dosis tot aan de lethale dosis. De resultaten werden geëvalueerd volgens de methode van 20 Lichfield en Wilcoxon en worden opgesomd in de volgende tabel A.

25 8103843 r * - 5 -

TABEL A

— verbinding (mg/kg i.p. paralytische muizen) bijwerking 5 N-desmethyl-N- (methoxymethyl) - vinblastine 100 0 N-desmethyl-N-(ethoxymethyl)- vinblastine 110 0 N-desmethyl-N-(propoxymethyl)-10 vinblastine 80 0 N-desmethyl-N-(isobutoxymethyl)- vinblastine 60 0 N-desmethyl-N-(heptoxymethyl)- vinblastine 60 0 15 N-desmethyl-N-(allyloxymethyl)- vinblastine 45 0 N-desmethyl-N-(benzyloxymethyl)- vinblastine 70 0 N-desmethyl-N-(cyclohexylmethyl)-20 vinblastine 60 0 vincristine 4,2 + vinblastine 7,6 . 0 vindesine 4,0 +

De proefverbindingen zijn 15 tot 25 maal 25 minder toxisch dan vincristine en vindesine, resp. en 8 tot 13 maal minder toxisch dan vinblastine, In tegenstelling tot vindesine induceerden de proefverbindingen geen enkele paralytische bijwerking gedurende deze proef.

De cytostatische werking van de nieuwe ver-30 bindingen werd tevens beproefd in weefselculturen en verschillende getransplanteerde tumorstammen.

De proefverbindingen werden opgelost in de weefselcultuur (HeLa cultuur) in concentraties in het gebied —3 van de minimumdosis van 1 x 10 ^ig/ml tot aan 100 ^ig/ml. In 35 24 uur oude culturen werd door microscopische evaluatie in vivo van de metafase tot stilstand brengende werking de volgende resultaten verkregen.

8103843 % - 6 -

TABEL B

dosis, welke een sterke verbinding remming induceert (pg/ml) 5 N-desmethyl-N-(methoxymethyl)- vinblastine 0,001 N-desmethyl-N-(propoxymethyl)- vinblastine 0,001 N-desmethyl-N-(isobutoxymethyl)-10 vinblastine 0,001 N-desmethyl-N-(heptoxymethyl)- vinblastine 0,001 N-desmethyl-N-(allyloxymethy1)- vinblastine 0,001 15 N-desmethyl-N-(benzyloxymethyl)- vinblastine 0,01 N-desmethyl-N-(cyclohexyloxymethy1)-vinblastine....... .................. 0,001

Onder eendere omstandigheden maar met ge-20 bruik van besmette weefselculturen, konden ook meer genuanceerde stadia worden waargenomen, welke als volgt kunnen worden geklassificeerd:

Het eerste stadium (minimale effectieve dosis) wordt gekenmerkt door een toegenomen mate van remming 25 van de mitose. Gedeeltelijk betreft dit abnormale mitose, bijv. driedelige mitose, maar ook polaire chromosomen treden op. In het algemeen is geen anafase meer waarneembaar.

In het tweede stadium wordt een sterke remming van de metafase waargenomen en treedt er vrijwel geen 30 regelmatige mitose meer op. De chromosomen hebben de vorm van een losse glomus. Het aandeel aan interfasecellen is laag.

In het derde stadium zijn de chromosomen geagglomereerd tot een massa in het midden van de cel. Dit stadium wordt picnomitose of "Ball-Metaphase" genoemd.

35 In het vierde stadium worden reeds de inter fasecellen beïnvloed. Meer in het bijzonder is het aantal geremde cellen afgenomen,daar ze niet meer tot mitose in staat zijn. Het cytoplasma van de cellen (in interfase) is uitgezet, 8103843 * « - 7 - de rand ervan is onregelmatig, "franjeachtig", en de cellen hebben dikwijls een langgerekte, op fibroplasten gelijkende vorm.

Tenslotte wordt in het vijfde stadium het 5 cytoplasma opgevuld met een fijne, netachtige structuur en is de interfasecel ondubbelzinnig door de behandeling gedood.

De boven genoemde stadia konden bij de beproeving van de- verbindingen volgens de uitvinding duidelijk worden onderscheiden.

10 De volgende waarnemingen werden gemaakt: .

de meest werkzame verbinding was het heptoxyderivaat, dat reeds in een dosis van 0,001 jug/ml een sterke remming van de metafase induceerde. Pycnomitose werd waargenomen bij een dosis van 0,l^ig/ml, terwijl de interfasecellen bij doses 15 tussen 1 en 10 ^ig/ml werden beïnvloed. Het isobutoxyderivaat had een orde van grootte geringere effectiviteit, want bij een dosis van 0,001 ^ig/ml kon nog het optreden van regelmatige mitose worden waargenomen. Het benzyloxyderivaat had de zwakste werking. Bij de laagst toegepaste dosis induceerde 20 deze verbinding een minimale remming met slechts in enkele gevallen onregelmatig optredende mitose, maar zonder anafasen. Bij 0,01 jig/ml was de remming matig en een sterke remming en pycnomitose werden slechts geïnduceerd bij een dosis van 1 ^ig/ml.

25 De werkzaamheid van de nieuwe verbindingen op intraperitoneaal getransplanteerde tumoren (P 388 muizen-leukemie en NK/Ly ascites lymphoma) wordt hieronder beschreven. De P 388-leukemieproef werd uitgevoerd op BDF hybride-muizen. De proeven werden uitgevoerd op groepen van zes muizen 30 en 10^ tumorcellen/dier werden intraperitoneaal overgeplant.

Met toediening van de proefverbindingen werd in het 24ste uur na de overplanting begonnen. De behandeling werd intraperitoneaal uitgevoerd en het lichaamsgewicht en de toestand van de dieren werd iedere dag gecontroleerd. De op de behandelde 35 dieren bereikte werking wordt uitgedrukt in procent van de gemiddelde levensduur van de controlegroep, gerekend in dagen.

De in de volgende tabel vermelde resultaten tonen aan, dat de levensduur van de muizen met een P 388- 8103843 % - 8 - ΐ \ leukemie door de proefverbindingen aanzienlijk wordt verlengd.

TABEL C

gemiddelde levens- behandeld dosis duur (dagen) controle toxiciteit 5 behandeld controle (%) N-desmethyl-N-(hept- 8x0,4 14,3 10,3 .139 oxymethyl)- 8x4,0 18,7 10,3 181 vinblastine 8x8,0 21,3 9,9 247 N-desmethyl-N-(benzyl- 8x0,4 13,0 10,3 126 10 oxymethyl)- 8x4,0 18,3 10,3 178 vinblastine 5x8,0 19,2 9,9 195 N-desmethyl-N-(iso- 8x0,4 13,7 10,3 133 butoxymethyl)- 8x4,0 20,0 10,3 194- vinblastine 8x8,0 20,5 9,9 208 15 N-desmethyl-N-(methoxy- 8x1,0 12,7 10,3 122 methyl)-vinblastine 8x2,0 18,7; 10,5 178/155 16,8 8x4,0 19,0; 11,1 171,-163 17,7 20 8x6,0 19,2 10,5 182 8x8,0 18,7; 10,8 172,-205 20,2 N-desmethyl-N-(pro- 8x1,0 15,0 10,3 145 poxymethyl)- 8x2,0 20,8 10,5 198 25 vinblastine 8x4,0 19,0 11,1 171 8x8,0 20,2 9,9 205 8x10,0 14,7 10,3 142 toxisch N-desmethyl-N-(allyl- 8x0,4 15,0 10,3 145 oxymethyl)- 8x4,0 21,0 10,3 200 30 vinblastine 8x8,0 20,5 9,9 207 N-desmethyl-N-(cyclo- 8x0,4 13,1 10,3 127 hexyloxymethyl) - 8x4,0 18,8 10,3 181 vinblastine 8x8,0 19,3 9,9 197 N-desmethyl-N-(ethoxy- 8x2,0 20,3 10,5 193 35 methyl)-vinblastine 8x4,0 18,5 11,1 167 ..... .8x8,0 20,5 9,9 208 Λ

De dieren stierven vrij van tumoren.

In groepen van tien werden in Swiss-H/Riop g nakweekmuizen uit eigen kweek 5 x 10 ascitestumorcellen in-40 traperitoneaal overgeplant. In het 24ste uur na de overplanting werd met de behandeling begonnen en de verbindingen werden dagelijks toegediend in het totaal vijf maal. De gemid- 8103843 2- ; - 9 - delde levensduur van de controlegroep bedroeg 15,7 dagen.

Eendere proeven werden uitgevoerd met N-desmethyl-N-(methoxymethyl>-20T-desoxy-leurosidine. Bij deze proeven werden de doses en het aantal behandelingen gevarieerd.

5 De volgende resultaten werden verkregen:

TABEL D

dosis gemiddelde levens- behandeld/ verbinding (mg/kg) duur (dagen) controle i.p. behandeld controle (%) 10 N-desmethyl-N- 4x8 21,8 12,1 180 (methoxymethyl)-2O1- 8x4 20,8 11,6 180 desoxy-leurosidine 4x7 17,1 12,1 142 8x1 21,7 12,2 178 8x0,5 15,3 12,2 126 15 De verbindingen leiden tot een aanzienlijke toename van de levensduur, zoals blijkt uit de volgende tabel.

TABEL E

dosis verbinding mg/kg op de 25ste dag op de 30ste dag 20 i.p. levend tumorvrij tumorvrij N-desmethyl-N- (heptoxymethyl)- 5x6,0 10/10 7/10 3/10

VLB

N-desmethyl-N- 25 (isobutoxymethyl)- 5x4,0 10/10 10/10 7/10

VLB

N-desmethyl-N- (allyloxymethyl)- 5x4,0 10/10 10/10 6/10

VLB

30 N-desmethyl-N- (cyclohexyloxy- 5x4,0 10/10 5/10 3/10

methyl)-VLB

De tumorremmende werking van de nieuwe verbindingen op P 388 en NK/Ly-stammen is bij een dosis van 35 4-8 mg/kg/d significant en is gelijk aan de werking van de bekende bis-indoolalkaloïden. Daarbij echter zijn de onderhavige verbindingen aanzienlijk minder toxisch dan de bekende 8103843 / - 10 - verbindingen met een analoge structuur.

Voor de behandeling van mensen kunnen de verbindingen het best intraveneus of in de vorm van infusies worden toegepast.

5 Volgens de uitvinding worden de verbin dingen met de algemene formule 1 bereid door transetherifica-tie. Als uitgangsverbinding worden verbindingen met de algemene formule 2 gebruikt. Het verdient de voorkeur uit te gaan van die verbindingen met de algemene-formule 2, welke met een 10 uitstekende opbrengst door oxidatie kunnen worden bereid.

Door oxidatie kunnen die verbindingen met 4 de algemene formule 2 worden bereid, waarin R g-hydroxyl en 3 4 3 R a~ethyl is; of R waterstof en R g-ethyl is; R" een alkylgroep met rechte keten en' 1-10 koolstof atomen, een alkylgroep 15 met vertakte keten en 3-10 koolstofatomen, mits het koolstof-. atoom dat gebonden is aan de ^Na-CH2-0-groep een primaire of secundaire configuratie heeft, of een arylalkylgroep is, die 1-3 koolstofatomen in. de alkylketen bevat; R^ methoxy is en R^ acetyl is.

20 Boven genoemde verbindingen met de algemene formule 2 kunnen met de volgende oxidatieve werkwijze worden bereid:

Een verbinding met de algemene formule 4, 12 3 4 waarin R , R , R eh R dezelfde betekenis als boven hebben, 25 of een zuuradditiezout ervan, wordt tot reactie gebracht met een overmaat van een alcohol met de algemene formule 3, waarin R" een alkylgroep met rechte keten en 1-10 koolstofatomen is, of een alkylgroep met vertakte keten en 3-10 koolstofatomen, mits het koolstofatoom dat gebonden is aan de OH-groep een 30 primaire 'of secundaire configuratie heeft, is of R" een aral-kylgroep is, die 1-3 koolstofatomen in de alkylketen bevat, in aanwezigheid van chroomtrioxide, een geschikt organisch oplosmiddel en azijnzuuranhydride en een zuur, bij een temperatuur tussen -60°C en -30°C, bij voorkeur tussen -50°C en -60°C, 35 de pH van het reactiemengsel wordt op 8-10 gesteld en het verkregen produkt wordt evt. na zuivering geïsoleerd.

De oxidatie wordt verder toegelicht door de voorbeelden I-IX, Met de oxidatieve werkwijze worden N- 8103843 t 3- ? -11- desmethyl-N-(methoxymethyl)-derivaten met de beste opbrengsten verkregen en daarom zijn deze de meest geschikte uitgangsver-bindingen voor de transetherificatiewerkwijze. De transetheri-ficatie is geheel reversibel, d.w.z. uit ieder van de verbin-5 dingen met de algemene formule 2 kan iedere andere verbinding met de algemene formule 1 worden bereid en andersom. Teneinde deze bewerking te bewijzen werden de volgende experimenten uitgevoerd: methoxy — Λ allyloxy -> heptoxy ethoxy 10 methoxy ^ s heptoxy methoxy > ethoxy methoxy v benzyloxy -► heptoxy methoxy - -- v cyclohexyloxy-heptoxy methoxy — ......isopropoxy-> heptoxy 15 methoxy Λ isobutoxy

Een verbinding met de algemene formule 2 werd tot reactie gebracht met een grote overmaat van een alcohol met de algemene formule 3. Voor de verbindingen met de algemene formules 2, resp. 3, is telkens de definitie van R' 20 en R" identiek, onder voorwaarde dat in een bepaald paar reagentia Rr en R" altijd verschillend zijn. Alcoholen met de algemene formule 3 worden bij voorkeur gebruikt in een hoeveelheid van 30-50 molequivalenten, betrokken op de verbindingen met de algemene formule 2.

25 De reactie van de verbindingen met de al gemene formule 2 met verbindingen met de algemene formule 3 wordt uitgevoerd in een organisch oplosmiddel. Als oplosmiddel komen bijv. in aanmerking ethers, zoals diethylether, tetra-hydrofuraan, dioxaan; gechloreerde koolwaterstoffen, zoals 30 dichloormethaan, chloroform, of tetrachloorkoolstof, of benzeen of benzeenhomologen (tulueen, xyleen), of andere oplosmiddelen, bijv. ethylacetaat, aceton of dimethylformamide, of een overmaat van het reagens met de algemene formule 3. Van de opgesomde oplosmiddelen hebben de gechloreerde koolwaterstof-35 fen in afwezigheid van water in het bijzonder de voorkeur.

8103843 i v - 12 -

De reactie wordt teweeg gebracht in aanwezigheid van een zuur bij een pH tussen 3 en 5. De pH-waarde wordt gesteld met minerale zuren, bijv. chloorwaterstofzuur, zwavelzuur of een Lewis-zuur, zoals chloortrifluoridediethyl-5 etheraat.

De reactietemperatuur wordt gekozen tussen het vriespunt en het kookpunt van het toegepaste oplosmiddel. De reactie wordt in het algemeen uitgevoerd bij een temperatuur tussen -60 en +25°C.

10 Wanneer de reactie voltooid is, wordt de pH

van het reactiemengsel gesteld op 8-10, bijv. met behulp van een ammoniumhydroxide-oplossing, of bij voorkeur met vast kaliumcarbonaat.

Het produkt wordt door extractie en/of ver-15 damping uit het reactiemengsel geïsoleerd en het wordt desgewenst gezuiverd door chromatografie en/of kristallisatie.

. Chromatografie wordt uitgevoerd over gedeeltelijk gedesacti-veerd alumina of over poedervormig silicagel.

De uitvinding wordt nader toegelicht aan de 20 hand van de volgende voorbeelden, waartoe de uitvinding geenszins beperkt is.

VOORBEELD I

N-desmethyl-N-(methoxymethyl)-vinblastine

In een mengsel van 240 ml alcoholvrije 25 absolute dichloormethaan, 8,0 ml methanol en 25 ml ijsazijn werd 1,0 g (1,1 mmol) vinblastinesulfaat opgelost. De oplossing werd gekoeld tot -55°C. Een oplossing van 0,5 g (5,0 mmol) chroomtrioxide in 40 ml azijnzuuranhydride werd gekoeld tot -55°C en vervolgens in 5 min onder heftig roeren druppels-30 gewijs toegevoegd aan de vinblastine-oplossing onder een atmosfeer van droge stikstof. Tijdens de toevoeging mag de temperatuur van het reactiemengsel niet boven -50°C komen. Het verloop van de oxidatiereactie werd gevolgd door middel van dunne-laagchromatografie (DC-Alufolien Kieselgel 60 F254; 35 10 : 0,5 : 0,5 : 0,5 mengsel van diethylether, ethanol, benzeen en diethylamine). In het algemeen loopt de oxidatie in 20-30 min af. Hierna werd een mengsel van 190 ml waterige geconcentreerde ammoniumhydroxide-oplossing en 200 g ijs toe- 8103843 « ? 5 - 13 - gevoegd aan het reactiemengsel, waarbij werd gekoeld. De temperatuur liep op van -55°C tot een temperatuur tussen 0 en +10°C. Bij het bereiken van deze temperatuur werd de buiten-koeling verwijderd en werd de oplossing met een pH van 8,5-9 5 gedurende 10 min heftig geroerd. De fasen werden gescheiden, de waterige fase werd geëxtraheerd met drie porties dichloor-methaan van 30 ml en de extracten werden gewassen met vier porties van 25 ml van een 1 : 1 mengsel van water en ammonium-hydroxide en vervolgens met twee porties water van 30 ml. De 10 organische fase werd gedroogd met watervrij magnesiumsulfaat, afgefiltreerd en het filtraat werd in vacuum drooggedampt.

De opbrengst aan ruw produkt was 0,35 g. Het produkt werd opgelost in dichloormethaan chromatografisch gezuiverd over een kolom, gevuld met 0,3 g alumina met een activiteitsgraad II-15 III. Dichloormethaanfracties van 6 ml werden verzameld en geanalyseerd met behulp van dunne-laagchromatografie (DC-Alufo-lien Kieselgel 60 F254' Art* 5554; oplosmiddel: 5 : 0,4 mengsel van dichloormethaan en methanol? detectie: jodiumdamp of ultraviolet licht van 254 nm).

20 Fracties, die hetzelfde alkaloïde bevatten, werden samengevoegd en gescheiden drooggedampt. Het gewenste eindprodukt was aanwezig in de 6de t/m de 25ste fractie.

Opbrengst: 64 % aan chromatografisch uniform produkt. Smp: 205-2l0°C (ethanol).

25 [_ 0.7^° = +23° (c = 1, chloroform).

XH-NMR (CDC13, 10 MHz): S = 9,05 (s, 1H, Clg-OH); 8,05 (s, 1H, Na,H); 7,35 (s, 1H, Cl2,-H); 7,13-7,26 (m, 3H, Cg.-C^.-H); 6,68 (s, 1H, Cg-H) ? 6,33 (s, 1H, Cl2-H); 5,84 (d, 1H, C^-H) ; 5,37 (s, 1H, C17-H); 5,28 (d, 1H, Cl5-H); 4,42 (sH, ^Na-CH2-30 0-); 4,18 (s, 1H, C2-H)? 3,97 (s, 3H, C16-C02CH3); 3,77 (s, 3H, C1;i-0CH3)? 3,62 (s, 3H, clg,-C02CH3) ; 3,26 (s, 3H, -0CH3) ; 2,73 (s, 1H, C21-H); 2,00 (s, 3H, 0C0CH3); 0,8-0,96 (2t, 6H, C18,_H3^· MS m/e: 840 (M 100 %), 810, 809, 781, 751, 35 681, 651, 650, 601, 499, 355, 282, 243, 241, 154, 149.

VOORBEELD II

N-desmethyl-N-(isobutoxymethyl)-vinblastine In een mengsel van 120 ml absolute dichloor- 8103843 - 14 - * J·" v ......

methaan, 3,7 ml isobutanol en 12,5 ml ijsazijn werd 0,5 g (0,55 mmol) vinblastinesulfaat opgelost en de oplossing werd gekoeld tot -55°C. Vervolgens werd 0,25 g (2,5 mmol) chroom-trioxide in 40 ml tot -55°C gekoelde ijsazijn toegevoegd en 5 werd het verloop van de reactie gevolgd door middel van dunne-laagchromatografie, zoals beschreven in voorbeeld I (DC-Plastikfolien Kieselgel 60 F254f 5735; 10 : 0,5 : 0,5 : 0,5 mengsel van ether, ethanol, benzeen en diethylamine). De reactie liep af in 140 min. Na behandeling van het reactie-10 mengsel als beschreven in voorbeeld I, werd 0,65 g ruw produkt verkregen. Het ruwe produkt werd gezuiverd door middel van kolomchromatografie over een Kieselgel 60, (Art·. 9385) adsorp-tiemiddel van dichloormethaan als oplosmiddel. De kolom werd gewassen en geëlueerd met dichloormethaan. Fracties van 10 ml 15 werden verzameld. De eerste 330 ml eluaat bevatten geen alkaloïde. Daarop werd de elutie voortgezet met dichloormethaan, bevattende 3 % methanol. De eerste 90 ml van het eluaat bevatten de gewenste verbinding, welke door verdamping werd geïsoleerd.

20 Opbrengst: 169 mg (35 %).

Smp: 215-218°C (aceton en ether).

IR-spectrum (KBr): 3400 (ΝΗ,ΟΗ), 1730 (C02CH3), 1605, 1220 cm”1 (OAc).

1H—NMR (CDC13, 100 MHz): S = 8,1 (s, 1H, 25 Na,H); 7,5 (m, 1H, C^.-H); 7,05-7,2 (m, 3H, Cg.-C^-H)? 6,70 (s, 1H, C9-H); 6,36 (s, 1H, Cl2~H) ; 5,87 (d, 1H, C^-H) ; 5,37 (s, 1H, Cl7-H); 5,30 (d, 1H, C15~H)? 4,75, 4,15 (2H, JAB = 10 Hz, ^Na-CH2-0-); 4,0 (s, 1H, C2-H); 3,78, 3,75 (2s, 6H, C02CH3); 3,63 (s, 3H, C^-OCE^ j 2,75 (s, 1H, C21H) ; 30 2,1 (s, 3H, OCOCH3); 0,95-0,70 (12H, CH3-groepl.

MS m/e: 882 (M+, 100 %), 864, 851, 823, 810, 779, 751, 723, 651, 514, 355, 346, 329, 154.

• VOORBEELD TH

N-desmethyl-N-(heptoxymethyl)-vinblastine 35 De procedure volgens voorbeeld II werd ge volgd, waarbij echter in plaats van 3,7 ml isobutanol 3,7 ml 1-heptanol werd gebruikt. Reactietijd: ca. 90 min. üit het reactiemengsel werd 4 g ruw produkt verkregen. Zuivering werd 8103843 - 15 - uitgevoerd over een Kieselgel 60 (Art. 9385) chromatografische kolom in 30 ml dichloormethaan. De kolom werd gewassen en geëlueerd met dichloormethaan. Fracties van 10 ml werden verzameld. De eerste 300 ml bevatte geen alkaloïde. Elusie werd 5 voortgezet met dichloormethaan, bevattende 3 % methanol. De eerste 120 ml van het eluaat bevatte de gewenste verbinding.

Opbrengst: 21 %.

Smp: 200-205°C (aceton/ether).

IR-spectrum (KBr): 3450 (ΟΗ,ΝΗ), 1740 10 (C02CH3), 1610, 1220 cm”1 (OAc).

1H-NMR (CDC13, 100 MHz): S = 8,07 (s, 1H, Na,H); 7,52 (m, 1H, C12,-H); 7,2-7,02 (m, 3H, Cg.-C^.-H); 6,70 (s, 1H, C9-H); 6,35 (s, 1H, C^-H) ; 5,85 (dd, 1H, C^-H) ; 5,39 (s, 1H, C1?-H); 5,30 (d, 1H, Cl5“H); 4,75, 4,15 (2H, 15 = 10 Hz, )Na-CH2-0-); 4,0 (s, 1H, C2~H) ; 3,80, 3,75 (2s, 6H, C02CH3); 3,65 (s, 3H, Ci;l-OCH3) ; 2,75 (s, 1H, C21-H) ? 2,10 (s, 1H, OCOCH3); 0,7-1,0 (3t, 9H, CH3-groepen).

MS m/e: 924 (M+, 100 %), 906, 893, 865, 822, 810, 765, 751, 737, 651, 650, 649, 455, 355, 282, 154, 20 135, 122.

VOORBEELD IV

N-desmethyl-4-(benzyloxymethyl)-vinblastine

De procedure volgens voorbeeld II werd herhaald, waarbij echter de 3,7 ml isobutanol werd vervangen door 25 4,3 ml benzylalcohol. Na 45 min werd 4 ml van een olieachtig produkt verkregen, dat daarop werd geïsoleerd door middel van preparatieve dunne-laagchromatografie (Kieselgel PF254+3667 een mengsel van 100 ml dichloormethaan en 8 ml methanol).

Opbrengst: 75 mg (15 %).

30 Smp: 215-218°C (methyleenchloride/ether).

IR-spectrum (KBr): 3400 (ΟΗ,ΝΗ); 1740 (C02CH3), 1610, 1230 cm”1 (OAc).

1H-NMR (CDC13, 100 MHz): δ = 8,07 (s, 1H, Na,H); 7,52 (m, 1H, C^.-H); 7,2-7,08 (m, 3H, Cg.-C^.-H, 3H, 35 aromatisch); 6,75 (s, 1H, Cg-H); 6,20 (s, 1H, Cl2-H); 5,85 (dd, 1H, Cl4-H); 5,41 (s, 1H, C1?-H) ? 5,30 (d, 1H, C^-H) ; 4,80, 4,20 (2H, = 10 Hz, ^Ν&-0Η2-0-); 4,40 (s, 2H, benzyl- CH2(, 4,00 (s, 1H, C2-H); 3,70, 3,68 (2s, 6H, C02CH3); 3,63 8103843 V ·** ' - 16 - (s, 3H, Ci;l-OCH3); 2,75 (s, 1H, C2l-H); 1,0-0,70 (2t, 6H, CH^-groepen).

MS m/e: 916 (M+, 100 %), 885, 857, 822, 810, 796, 779, 757, 751, 737, 651, 650, 649, 514, 355, 346, 329, 5 282, 154, 135.

VOORBEELD V

N-de smethy1-N-(methoxymethyl)-vinblastine

In 150 ml water werd 5 g (5,5 mmol) vinblas-tinesulfaat opgelost. De vinblastinebase werd vrij gemaakt 10 door toevoeging van een waterige geconcentreerde ammonium-hydroxide-oplossing (pH =8) en werd behandeld met vier fracties dichloormethaan van 50 ml. De dichloormethaanoplos-sing werd gedroogd over natriumsulfaat, gefiltreerd en het filtraat werd drooggedampt in vacuo. De vinblastinebase werd 15 verkregen in een opbrengst van 4 g en vervolgens opgelost in een mengsel van 1000 ml alcoholvrije dichloormethaan, 120 ml azijnzuur en 6 ml methanol. De oplossing werd gekoeld tot -55°C. Aan de oplossing werd een oplossing van 2,5 g (25 mmol) chroomtrioxide in 470 ml azijnzuuranhydride tot -55°C 20 gekoeld, toegevoegd gedurende 5 min. Het reactiemengsel werd gedurende 45 min bij -55°C geroerd, waarop het werd toegevoegd aan een mengsel van 940 ml waterige geconcentreerde ammonium-hydroxide-oplossing en 940 ml ijskoud water. De temperatuur mag daarbij 30°C niet te boven gaan. De fasen werden geschei-25 den en de dichloormethaanfase werd gemengd met 100 ml van een waterige 1 % ammoniumhydroxide-oplossing. De organische fase werd gescheiden, over watervrij natriumsulfaat gedroogd, gefiltreerd en het filtraat werd in vacuo drooggedampt. De opbrengst aan ruw produkt was 3,8 g. Zuivering werd uitgevoerd 30 over een chromatografische kolom, die was gevuld met 230 g alumina met een activiteitsgraad van II-III (Brockmann) en benzeen. Het ruwe produkt werd opgelost in 20 ml van een 8 : 2 mengsel van benzeen en chloroform en werd voorzichtig boven op de kolom aangebracht. De elusie werd uitgevoerd met ca. 81 35 van een mengsel, bevattende benzeen en chloroform in de boven genoemde verhouding. Fracties van 100 ml werden verzameld en geanalyseerd door middel van dunne-laagchromatografie (silica-gel? 5 : 5 : 5 : 100 mengsel van benzeen, ethanol, diethyl- 8103843 - ·9 - 17 - * amine en diethylether). Fracties,· die dezelfde stof bevatten, werden samengevoegd en drooggedampt. De gewenste verbinding werd in een opbrengst van 2,1 g verkregen.

Opbrengst (na omkristallisatie uit 6 ml 5 ethanol): 1,5 g.

De fysische eigenschappen van het produkt zijn dezelfde als vermeld in voorbeeld I

VOORBEELD VI

N-desmethyl-N- (p'röp'oxyïne'thylj -vinblastine 10 Volgens de in voorbeeld V beschreven proce dure, maar met gebruik van 4,5 ml propanol i.p.v. methanol als reagens, werd 0,6 g van de gewenste verbinding verkregen.

Smp: 2Q0-210°C (ethanol).

- +31,2° (c = 1, chloroform).

15 1H-NMR (CDC13, 100 MHz): δ = 9,05 (s, 1H,

Cl6-OH); 8,06 (s, 1H, Na,-H); 7,34 (m, 1H, Cl2,-H); 7,34-7,12 (m, 3H, Cg,-C11,-H)? 6,68 (s, 1H, Cg-H); 6,35 (s, 1H, Cl2-H); 5,84 (dd, 1H, Cl4-H); 5,36 (s, 1H, 01?-Η); 5,28 (d, 1H, Cl5~ H); 4,75, 5,15 (2H, = 10 Hz, ^Na**CH2-0-) ? 4,18 (s, 1H, 20 C2-H) ; 3,78 (s, 3H, C02CH3) ; 3,75 (s, 3H, Ci;l-OCH3) ? 3,62 (s, 3Η, C02CH3); 2,73 (s, 1Η, 021~Η); 2,09 (s, 3H, OCOCH3)? 0,65-0,94 (m, 9H, CH3~groepen).

VOORBEELD VII

N-desmethyl-N-(methoxymethyl)-vinblastine 25 Volgens de in voorbeeld I beschreven proce dure, maar uitgaande van vinblastinedihydrochloride, i.p.v. vinblastinesulfaat, werd de gewenste verbinding verkregen.

Opbrengst: 28 %.

De fysische eigenschappen van het produkt 30 waren identiek aan die vermeld in voorbeeld I.

VOORBEELD VIII

N-desmethyl-N-(methoxymethyl)-vinblastine

Volgens de in voorbeeld I beschreven procedure, maar met gebruik van alcoholvrije chloroform, dichloor-35 ethaan of aceton als oplosmiddel, i.p.v. dichloormethaan, werd de gewenste verbinding verkregen.

Opbrengst: 40-50 %, afhankelijk van het gebruikte oplosmiddel.

8103843 - 18 -

De fysische eigenschappen waren dezelfde als die.vermeld in voorbeeld I.

VOORBEELD IX

N-d'es'methyT-flr- (methoxymethyl) -20 ' -desoxy- 5 leurosidine.

In een mengsel van 20 ml absolute dichloor-methaan, 1/5 ml ijsazijn en 0,5 ml methanol werd opgelost 60 mg (0,067 mmol) 20'-desoxyleurosidinesulfaat, dat was bereid door katalytische hydrogenering (Pd/C, methanol) van 3^,4^ 10 anhydrovinblastine en daarop volgende omzetting in het overeenkomstige , sul faatzout. De oplossing werd gekoeld tot -55°C en een oplossing van 30 mg (0,3 mmol) chroomtrioxide in 3,5 ml tot -55°C gekoeld azijnzuuranhydride werd toegevoegd. De reactie liep af in 60 min. Aan het reactiemengsel werd een 15 mengsel van 12 ml waterige geconcentreerde ammoniumhydroxide-oplossing in 12 g ijs toegevoegd en men liet de fasen zich scheiden. De waterige fase werd met drie porties dichloor-methaan van 10 ml geschud. De samengevoegde organische fasen werden gewassen met twee porties van 10 ml van een 1 : 1 20 mengsel van ammoniumhydroxide en water en vervolgens met twee porties water van 5 ml. Drogen en verdampen van de organische fase leverden 48 mg ruw produkt. Zuivering werd uitgevoerd door middel van kolomchromatografie (silicagel 0,040-0,063 mm, Merck, Art 9385; oplosmiddel: CH2C12, gevolgd door een meng-25 sel van 3 % methanol en CH2C12). De opbrengst aan de gewenste verbinding bedroeg 18 mg (32 S).

Smp: 185-190°C (ontleding).

l_ a_/D = +50° (c = 1, chloroform).

IR-spectrum (KBr): 3400 (NH), 1720 (C02GH3), 30 1610, 1230 cm”1 (OAc).

1H-NMR (CDClo): 5 = 7,95 (s, 1H, N ,-H); O oi 7,54 (m, 1H, Cl2,-H); 7,2-7,1 (m, 3H, Cgf-C1;LI-H) ; 6,56 (s, 1H, Cg-H); 6,11 (s, 1H, C12~H); 5,87 (dd, 1H, Cl4-H)? 5,46 (S, 1H, C1?-H); 5,37 (d, 1H, Cl5-H); 4,72, 4,15 (2H, 35 )ν_Η2Η2-0-}; 3,80, 3,75, 3,61 (9H, C02CH3); 2,11 (s, 1H, OCOCH3); 1,0-0,6 (6H, CH3-groepen).

In de boven genoemde chromatografische zui-veringsstap kan 46 mg (22 %) N-desmethyl-N-formyl-20'-desoxy- 8103843 -19- leurosidine als bijprodukt worden geïsoleerd.

Smp: 205-2l0°C (ontleding).

L α,/jj = -54° (c = 1, chloroform) .

VOORBEELD X

5 N-desmethyl-N-(isobutoxymethyl)-vinblastine

In een mengsel van 50 ml droge dichloor-methaan en 2/4 ml (25 mmol) isobutanol werd 0,80 g van het ruwe produkt, dat was bereid volgens voorbeeld I en 65 % N-desmethyl-N-(methoxymethyl)-vinblastine bevatte, öpgelost. De 10 oplossing werd gekoeld tot 0°C en in een stikstofstroom werd chloorwaterstofzuur in absolute ether toegevoegd onder roeren totdat de pH 3 bedroeg. Het verloop van de reactie werd gevolgd met behulp van dunne-laagchromatografie (DC-Alufolien Kieselgel 60 F254' Art· 5554; oplosmiddel: 10 : 0,5 : 0,5 : 15 0,5 mengsel van ether, ethanol, benzeen en diethylamine).

Vervolgens werd het reactiemengsel toegevoegd aan 2 ml van een waterige geconcentreerde ammoniumhydroxide-oplossing, werden de fasen gescheiden en werd de waterige fase geëxtraheerd met drie porties dichloormethaan van 5 ml. De samengevoegde ex-20 tracten werden gewassen met drie porties water van 3 ml, waarna de organische fase werd gedroogd met magnesiumsulfaat, gefiltreerd en het filtraat werd drooggedampt. De opbrengst aan ruw produkt was 1,7 g. Het produkt werd opgelost in 25 ml dichloormethaan en onderworpen aan kolomchromatografie op een 25 Kieselgel 60 (Art. 9385) kolom. Aanvankelijk werd geëlueerd met 120 ml dichloormethaan en daarna met dichloormethaanop-lossingen, die 1 %, 2 % resp. 4 % methanol bevatten. De eerste fractie van 290 ml bevatte geen alkaloïde. De volgende fractie van 300 ml bevatte de gewenste verbinding.

30 Opbrengst: 416 mg van de titelverbinding, die dezelfde fysische eigenschappen had als het produkt van voorbeeld II.

VOORBEELD XI

N-desmethyl-N-(heptoxymethyl)-vinblastine 35 Volgens de in voorbeeld X beschreven proce dure, maar met gebruik van 2,5 ml (17 mmol) 1-heptanol i.p.v. isobutanol en onder uitvoering van de t.l.c.-bepaling over DC-Plastikfolien Kieselgel 60 &254' 5735 lagen, werd de 8103843 Τ Έ ‘ ' - 20 - gewenste verbinding verkregen. Het ruwe produkt werd gezuiverd door kolomchromatografie, zoals beschreven in voorbeeld X. De eerste fractie van 310 ml bevatte geen alkaloïde. De volgende fractie van 200 ml bevatte de gewenste verbinding.

5 Opbrengst; 350 mg. De fysische eigenschappen van het produkt waren identiek aan die van het produkt van voorbeeld III.

\

VOORBEELD XII

N-de's methyl -N-(ben z yloxymethyl)- vinbla s t i n e 10 De in voorbeeld X beschreven procedure werd gevolgd, waarbij echter i.p.v. 1-heptanol 3,0 ml (27 mmol) benzylalcohol als reagens werd gebruikt. Het verkregen ruwe produkt werd volgens voorbeeld X gezuiverd. De eerste fractie van 350 ml bevatte geen alkaloïde, de volgende fractie van het 15 eluaat van 300 ml bevatte de gewenste verbinding.

Opbrengst; 320 mg. De fysische eigenschappen van de verbinding waren identiek aan die welke worden gegeven in voorbeeld IV.

• VOORBEELD ΧΊΊΙ 20 N-desmethyl-N-(isobutoxymethyl)-vinblastine

Van het ruwe produkt dat werd bereid volgens voorbeeld I en 65 % N-desmethyl-N-(methoxymethyl)-vinblastine bevatte, werd 0,1 g opgelost in een mengsel van 15 ml dichloor-methaan en 30-50 moleguivalenten isobutanol en bij Ö°C werd 25 onder roeren chloorwaterstofzuur in absolute ether toegevoegd, totdat een pH van 3 was bereikt. Na het aflopen van de reactie werd kaliumcarbonaat toegevoegd aan het reactiemengsel, totdat een pH van 7 werd bereikt. Het neergeslagen zout werd af-gefiltreerd en het filtraat werd gezuiverd door kolomchromato-30 grafie, zoals beschreven in voorbeeld X, na directe droog-damping of gedeeltelijke droogdamping in vacuo.

Opbrengst: 53 % van de gewenste verbinding, die dezelfde fysische eigenschappen had als het produkt van voorbeeld II.

35 De volgende verbindingen konden worden be reid op een analoge manier, uitgaande van de geschikte uit-gangsverbindingen: N-desmethyl-N-(isopropoxymethyl)-vinblastine 8103843 Λ - 21 - (opbrengst: 34 %).

Smp: 178-182°C (ontleding).

IR-spectrum (KBr): 3400 (OH, NH), 1730 (C02CH3), 1610, 1220 cm"1 (OAc).

5 1H-NMR (CDC13, 100 MHz): S = 8,1 (s, 1H,

Na,-H)f 7,51 (m, 1H, Cl2,-H); 7,2-7,03 (m, 3H, Cg.-C^,-H) ; 6,70 (s, 1H, Cg-H); 6,35 (s, 1H, C^-H); 5,85 (dd, 1H, Cl4»H) ; 5,38 (s, 1H, C17-H); 5,30 (d, 1H, Cl5-H); 4,75, 4,15 (2H, = 10 Hz, /Na-CH2-0-)? 4,0 (S, 1H, C2“H) ,· 3,78, 3,75, 3,65 10 (9H, C02CH3, C1]L-OCH3); 2,75 (s, 1H, C21-H) ; 2,1 (s, 3H, OCOCH3); 0,95-0,60 (12H, CH3-groepen).

N-desmethyl-N-(allyloxymethyl)-vinblastine (opbrengst: 55 %) .

Smp: 205-210°C (ontleding).

15 IR-spectrum (KBr): 3300 (OH, NH), 1730 (C02CH3), 1610, 1220 cm"1 (OAc).

XH-NMR (CDC13, 100 MHz): <S = 8,05 (s, 1H, Na,-H); 7,50 (m, 1H, Cl2,-H); 7,2-7,08 (m, 3H, Cg.-C^.-H); 6,73 (S, 1H, Cg-H); 6,25 (s, 1H, C^-H) ; 6,1-5,85 (m, 2H, 20 C14-H, CH2=CH-CH2“); 5,40 (s, 1H, C1?-H); 5,25-5,10 (m, 3H, Cl6-H, CH2=CH-CH2-); 4,74, 4,15 (2H, ^Ν&-0Η2-Ο-); 4,15 (2, 2H, CH2=CH-CH2-); 3,70, 3,68, 3,63 (9H, C02CH3, C^-OCH^ ; 3,73 (s, 1H, C21-H); 2,1 (s, 3H, OCOCHg), 1,0-0,7 (2t, 6H, CH3~ groepen).

25 N-desmethyl-N-(cyclohexyloxymethyl)-vin blastine (opbrengst: 36 %).

Smp: 175-180°C (ontleding).

IR-spectrum (KBr): 3400 (OH, NH), 1730 (C02CH3), 1610, 1230 cm"1 (OAc).

30 1H-NHR (CDC13, 100 MHz): δ = 8,05 (s, 1H,

Na,H); 7,5 (m, 1H, Cl2,-H); 7,2-7,0 (m, 3H, Cg ,-Ci;lI-H) ; 6,72 (s, 1H, CgH); 6,32 (s, 1Η, C12"H)? 5,85 (dd, 1Η, Ci4~H); 5,37 (s, 1H, Cl7-H)? 5,30 (d, 1H, C^-H) ; 4,72, 4,15 (2H, iNa-CH2-0-); 4r05 (s, 1H, C2-H) ? 3,8, 3,75, 3,68 (9H, C02CH3, 35 Cll"0CH3}? 2'1 3H^ OCOCH3); 0,95-0,65 (2t, CH3-groepen).

VOORBEELD XIV

N-desmethyl-N-(methoxymethyl)-vinblastine In een mengsel van 30 ml dichloormethaan en 8103843 - 22 - JF * 1,5 ml methanol werd 0,15 g (0,17 mmol) N-desmethyl-N-(iso-butoxymethyl)-vinblastine opgelost. De oplossing werd gekoeld tot 0°C en een oplossing van chloorwaterstofzuur in absolute ether werd druppelsgewijs toegevoegd totdat de pH 3 bedroeg.

5 Het verloop van de reactie werd gevolgd met behulp van dunne-laagchromatografie (Kieselgel 60 F254' 5735; een 20 ; 1:1:1 mengsel van ether, ethanol, diethylamine en benzeen). Na het aflopen van de reactie werd het reactiemengsel geneutraliseerd met vast kaliumcarbonaat, werd de oplossing gefil-10 treerd en werd het fil.traat in vacuo drooggedampt.

Opbrengst: 1,14 g van de gewenste verbinding, die dezelfde fysische eigenschappen had als het produkt van voorbeeld I.

• VOORBEELD XV

15 N-de'sïrïethyl-N-' (ethoxymethyl) -vinblastine

Een.oplossing van 50 mg N-desmethyl-N-(allyloxymethyl)-vinblastine in 10 ml absolute dichloormethaan en 0,3 ml ethanol werd bij 0°C aangezuurd met chloorwaterstof-zuur in absolute ether tot een pH van 3 was bereikt. Na 5 min 20 werd de oplossing geneutraliseerd met vast kaliumcarbonaat en werd het neergeslagen zout afgefiltreerd. Door droogdamping van het filtraat werd 46 mg N-desmethyl-N-(ethoxymethyl)-vinblastine verkregen.

Smp: 235-238°C.

25 L = +30,5° (c = 1, chloroform) .

VOORBEELD XVI

N-desmethyl-N-(propoxymethyl)-vinblastine

Aan een oplossing van 100 mg N-desmethyl-N-(heptoxymethyl)-vinblastine in 20 ml absolute benzeen werd 30 1 ml n-propylalcohol toegevoegd, waarop de pH met chloorwater-stofzuur in absolute ether werd gesteld op 3. Na 5-10 min werd het chloorwaterstofzuur geneutraliseerd met vast kaliumcarbonaat. Na filtratie en droogdamping van het filtraat werd 90 mg N-desmethyl-N-(propoxymethyl)-vinblastine verkregen. De fysi-35 sche eigenschappen van het produkt waren identiek aan die van het produkt uit voorbeeld VI.

De reactie vindt op een geheel analoge wijze plaats bij het gebruik van diethylether, dioxaan, aceton of 8103843 > -j - 23 - diethylacetaat als oplosmiddel,

VOORBEELD XVII

N-desmethyl-N-(allyloxymethyl)-vinblastine Een oplossing van 50 mg N-desmethyl-N-5 (methoxymethyl)-vinblastine in 10 ml absolute dichloormethaan en 0,5 ml allylalcohol werd bij 0°C aangezuurd met een 50 % oplossing van boortrifluorideetheraat in absolute ether tot de pH 3 bedroeg. Na 5 min werd de oplossing geneutraliseerd met kaliumcarbonaat en werd het neergeslagen zout afgefiltreerd.

10 Na droogdamping van het filtraat werd 40 mg N-desmethyl-N-(allyloxymethyl)-vinblastine verkregen.

De fysische eigenschappen van de verbinding waren identiek aan die van het produkt uit voorbeeld XIII.

15 8103843

Claims (3)

1, Werkwijze voor de bereiding van verbindingen met de algemene .formule 1 van het formuleblad, waarin 4 3 R β-hydroxyl en R a-ethyl is; of 4 3 5. waterstof en R β-ethyl is; R" een alkylgroep met rechte keten en 1-10 koolstofatomen, of een alkylgroep met vertakte keten en 3-10 koolstofatomen, waarin het koolstofatoom gebonden aan de - ^I^-CI^O-groep een primaire of secundaire configuratie heeft, 10 of alkenyl met 3-6 koolstofatomen, alkinyl met 3-6 koolstof- atomen, cycloalkyl met 5-7 koolstofatomen of aralkyl met 1-3 koolstofatomen in de alkylketen, is en eventueel de epimeren ervan, met het kenmerk, dat een verbinding met 1 2 3 de algemene formule 2 van het formuleblad, waarin R , R , R _ 4 15 en R de boven vermelde betekenissen hebben, R' een. alkylgroep met rechte keten en 1-10 koolstofatomen of een alkylgroep met vertakte keten en 3-10 koolstofatomen, waarin het koolstof-atoom gebonden aan de ^ti^-C^-O-groep een primaire of secun-diare configuratie heeft, of alkenyl met 3-6 koolstofatomen, 20 alkinyl met 3-6 koolstofatomen, cycloalkyl met 5-7 koolstofatomen of aralkyl met 1-3 koolstofatomen in de alkylrest, is, onder voorwaarde dat in een gegeven uitgangsverbinding met de algemene formule 2 R' ongelijk is aan R" in een eruit bereid produkt met de algemene formule 1, tot reactie wordt gebracht 25 met een grote overmaat van een alcohol met de algemene formule 3 van het formuleblad, waarin R" dezelfde betekenis heeft als boven gedefinieerd, bij een pH tussen 3 en 5, waarna de pH van het reactiemengsel op 7-8 wordt gesteld, een verkregen verbinding met de algemene formule 1 en evt. epimeren ervan, worden 30 geïsoleerd en desgewenst het produkt wordt gezuiverd.

2. Werkwijze volgens conclusie 1, met het kenmerk, dat 30-50 molequivalenten van een alcohol met de algemene formule '3, betrokken op een verbinding met de algemene formule 2, worden gebruikt*

3. Werkwijze volgens conclusie 1, voor de bereiding van N-desmethyl-N-(ethoxymethyl)-vinblastine, met het kenmerk, dat een verbinding met de algemene formule 2, waarin R' dezelfde betekenis heeft als in 8103843 - 25 - 1 2 conclusie 1, maar niet ethyl is, R methoxy is, R acetyl is, RJ α-ethyl is en R4 β-hydroxyl is, tot reactie wordt gebracht met ethanol bij een pH van 3-5.

4. Werkwijze volgens conclusie 1, voor de 5 bereiding van N-desmethyl-N-(benzyloxymethyl)-vinblastine, met het kenmerk, dat een verbinding met de algemene formule 2, waarin R1 dezelfde betekenis heeft als in 1 2 conclusie 1, maar niet benzyl is, R methoxy is, R acetyl 3 4 is, R α-ethyl is en R β-hydroxyl is, tot reactie wordt ge-10 bracht met benzylalcohol bij een pH van 3-5.

5. Werkwijze volgens conclusie 1, voor de bereiding van N-desmethyl-N-(allyloxymethyl)-vinblastine, met. het kenmerk, dat een verbinding met de algemene formule 2, waarin Rf dezelfde betekenis heeft als in 1 2 15 conclusie 1, maar niet allyl is, R methoxy is, R acetyl is, 3 4 R α-ethyl is, en R β-hydroxyl is, tot reactie wordt gebracht met allylalcohol bij een pH van 3-5.

6. Werkwijze volgens conclusie 1, voor de bereiding van N-desmethyl-N-(cyclohexyloxymethyl)-vinblastine, 20 met het kenmerk, dat een verbinding met de algemene formule 2, waarin R1 dezelfde betekenis heeft als in 1 2 conclusie 1, maar niet cyclohexyl is, R methoxy is, R acetyl 3 4 is, R α-ethyl is en R β-hydroxyl is, tot reactie wordt gebracht met cyclohexylalcohol bij een pH van 3-5.

7. Verbindingen met de algemene formule 1, 4 3 4 3 waarin R β-hydroxyl en R α-ethyl is, of R waterstof en R β-ethyl is, R” een alkylgroep met rechte keten en 1-10 kool-stofatomen, of een alkylgroep met vertakte keten en 3-10 koolstof atomen, waarin het koolstofatoom gebonden aan de 30 ^Na-CH2-0-groep een primaire of secundaire configuratie heeft, of alkenyl of alkinyl met 3-6 koolstofatomen, cycloalkyl met 5-7 koolstofatomen of arylalkyl met 1-3 koolstofatomen in de 1 2 alkylrest is; R methoxy en R acetyl is, onder voorwaarde, 3 4 dat wanneer R α-ethyl is en R β-hydroxyl is, R" geen ethyl 35 is.

8. Een van de volgende verbindingen: N-desmethyl-N-(methoxymethyl)-vinblastine, N-desmethyl-N-(propoxymethyl)-vinblastine, 8103843 - ' - 26 - N-desmethyl-N-(isopropoxymethyl)-vinblastine, N-desmethyl-N-(isobutoxymethyl)>vinblastine, N-desmethyl-N-(heptoxymethyl)-vinblastine, N-desmethyl-N-(allyloxymethyl)-vinblastine,

5 N-desmethyl-N-(benzyloxymethyl)-vinblastine, N-desmethyl-N-(cyclohexyloxymethyl)-vinblastine, N-desmethyl-N-(methoxymethyl)-20'-desoxy-leurosodine.

9. Farmaceutische samenstellingen bevattende een farmaceutisch werkzame hoeveelheid van een verbinding met 10 de algemene formule 1 volgens conclusie 6 en gemengd met gebruikelijke farmaceutische dragers en/of andere additieven. 15 8103843 N/30.375-Kp/vD. Behoort bij octrooiaanvrage t.n.v. Richter Gedeon Vegyëszeti Gydr Rt. te Budapest, Hongarije._ FORMULEBLAD 1 "r/[ 1 ^L· csD CH3o 1 A 7% °§ CHz OH C° R OR" R4 2 c^3) jCcjÖc 2 ch3° yt OH 8 1 0 3 8 4 3 or' ^ N/3Ö.375-Kp/vD. Behoort bij octrooiaanvrage t.nv. Richter Gedeon Vegyëszeti Gyar Rt. te Budapest., Hongarije.__ i FORMULEBLAD 2 \ . II· ~ ~ "

3 R-OH 4 #> I rf) CH30 I H/Vn-Ri CH3 oh co r 8103843