NL8102557A

NL8102557A - Werkwijze voor de vervaardiging van houders.

Info

Publication number: NL8102557A
Application number: NL8102557A
Authority: NL
Original assignee: Plm Ab
Priority date: 1980-05-29
Filing date: 1981-05-25
Publication date: 1981-12-16
Also published as: BE888998A; FR2483314B1; CH653609A5; US4381277A; DE3121421C2; AT381902B; GB2076732A; FR2483314A1; CA1181556A; ATA241381A; GB2076732B; DE3121421A1

Description

* * S'-~ -1-

Vferkwijze voor de vervaardiging van houders

De onderhavige uitvinding heeft betrekking op een van werkwijze voor de vervaardiging van' één of meer beschermlagen voorziene houders uit thermoplastische kunststof, waarbij bij de vervaardiging een voorvormstuk in de houder wordt ongevormd 5 en in het bijzonder bij de vervaardiging van de houder het voorvormstuk pas na het strekken van het materiaal in het voorvormstuk in axiale richting van het voorvormstuk van de beschermlaag wordt voorzien.

Eeeds lang is de techniek bekend, houders uit thermo-10 plastische kunststoffen te vervaardigen, waarbij de houders de inwendige druk kunnen weerstaan, die bijvoorbeeld optreedt bij het bewaren van koolzuurhoudende dranken, in het bijzonder dranken zoals limonades, cola en bier. Bij toepassing van bijvoorbeeld polyethyleenterefthalaat, hierna PET genoemd, is het 15 mogelijk, de houders roet relatief dunne wanden te vervaardigen.

Dergelijke dunwandige houders van PET bezitten echter een zékere mate van doorlaatbaarheid voor gassen, bijvoorbeeld voor kooldioxide. Zuurstof uit de omgeving, evenals licht, kunnen eveneens door de wanden dringen. Deze omstandigheden hébben een 20 nadelige invloed op de smaak van de inhoud van de houder.

Bij vele toepassingen bestaat daarom dikwijls de wens, dat de houder is vooraren van een beschermlaag, die slechts in geringe mate een doorlaat van gassen of licht toelaat. Er zijn een reeks békende, verschillende werkwijzen, cm houders te voorzien 25 van dergelijke lagen. Voorbeelden hiervoor zijn het opbrengen van een beschermlaag bij de gerede houder, de co-extrusie van een materiaal, waarbij een laag een beschermend materiaal bevat, of het opbrengen van een inwendige of uitwendige beschermlaag bij het voorvormstuk.

30 Ih het bijzonder bij de techniek, waarbij het voorvormstuk wordt voorzien van één of meer beschermlagen, treden moeilijkheden op, doordat de dikte van elke beschermlaag bij het ontvormen van het voorvormstuk in de houder sterk afneemt. De toepassing van 81 02 5 57 t «,**· i -2- een beschermlaag1 is echter in vele gevallen noodzakelijk, zodat een reeks van werkwijzen is ontwikkeld, waarbij een beschermlaag met de vereiste dikte voor het omvormen van het voorvormstük in de houder op het voorvormstük wordt aangebracht. Bij één van 5 deze werkwijzen wordt de beschermlaag meervoudig opgebracht, bijvoorbeeld door herhaald onderdompelen met eventueel daartussen-liggend drogen, bij een andere werkwijze is de vloeistof, waarin het voorvormstük wordt gedompeld, relatief taai vloeibaar, terwijl bij een andere werkwijze een ooagiilarend materiaal en een water-10 dispersie na het drogen een geschikte, foelievormende polymeer vormen.

Een dikwijls toegepaste beschermlaag wordt als polyvinyl-ideenchloride (PVDC), in water gedispergeerd opgebracht. Na het opbrengen wordt het mengsel bij een relatief lage temperatuur 15 gedroogd, can een ongewenste vliesvorming op het oppervlak van het mengsel te verhinderen, die anders het drogen zou bemoeilijken, dat wil zeggen de onttrekking van water aan de laag onder het oppervlak van het mengsel. Wanneer een dikke beschermlaag is vereist, geschiedt het opbrengen van de beschermlaag in meerdere 20 stappen, waarbij elke nieuw opgebrachte laag op de boven beschreven wijze wordt gedroogd.

De onderhavige uitvinding heeft betrekking op een werkwijze voor het aanbrengen van een beschermlaag bij een houder, waarbij de dikte van de beschermlaag bij het opbrengen daarvan 25 op het materiaal van de houder is verminderd. Volgens de uitvinding wordt het vcorvormstuk axiaal gestrekt, in hoofdzaak overeenkomstig het totale axiale strekken, dat bij het omvormen van het voorvormstük in de houder voor het opbrengen van de beschermlaag noodzakelijk is. Op deze wijze wordt bij het ontvormen tot de houder de dikte van 30 de opgebrachte beschermlaag in hoofdzaak slechts in verhouding tot het strekken van het materiaal loodrecht op de axiale richting verminderd. Bij het omvormen van een voorvormstük uit PET in een houder wordt beoogd, dat tenminste in het eigenlijke houderlichaaittr dat wil zeggen bij een fles in het cilindrische deel, het materiaal 35 in beide axiale richtingen ongeveer drievoudig is gestrékt. Dankzij 81 02 55 7 -3- de uitvinding wordt dus de diktevemmdering van de op het voorvormstuk opgebrachte beschermlaag van ongeveer negenvoudig tot ongeveer drievoudig gereduceerd, waardoor het opbrengen van de beschermlaag qp het voorvormstuk aanzienlijk is vereenvoudigd.

5 Voor het cmvanten van het voorvormstuk in de gerede houder wordt het materiaal van het voorvormstuk op een geschikte vormingstemperatuur verwarmd. Volgens de uitvinding laat men bij bepaalde toepassingen dit verwarmen het hardingsproces van de opgebrachte beschermlaag en het daarmee samenhangende binden tussen 10 het materiaal van het gestrekte voorvormstuk en het materiaal·/ dat de beschermlaag vormt, afsluiten. De dlktevermindering van de beschermlaag van heb voorvormstuk, die dankzij de onderhavige uitvinding mogelijk is, vergemakkelijkt een dergelijke werkwijze.

Bij een uitvoeringsvorm volgens de uitvinding ontstaat het 15 voorvormstuk door het aanbrengen van een inwendig voorvormdeelstuk in een uitwendig voorvormdeelstuk, waarbij de buitendiameter van het inwendige voorvormdeelstuk slechts iets kleiner is dan de binnendiameter van het uitwendige voorvormdeelstuk. De beschermlaag wordt op het buitenoppervlak van het inwendige voorvormdeelstuk 20 en/of qp het binnenoppervlak van het uitwendige voorvormdeelstuk opgebracht, voordat de beide voorvormdeelstükken tot het samengestelde voorvormstuk worden samengevoegd.

De toepassing van twee voorvormdeelstükken, die een samengesteld voorvormstuk vormen, waarbij de beschermlaag tussen 25 de beide voorvormdeelstükken ligt, brengt onder andere de voordelen met zich mee, dat bij gevulde houders de irihoud niet in directe aanraking met de beschermlaag van de houder komt en het beschermende materiaal door de insluiting tussen de buiten- en de binnenwand van de houder niet de mogelijkheid heeft, zich van een oppervlak 30 van de houder los te maken. Gebleken is, dat in het bijzonder dan, wanneer de beschermlaag als bekleding qp het buitenoppervlak van de houder is aangebracht, bij het bewaren van koolzuurhoudende dranken kooldioxide door de houderwand dringt, waardoor de beschermlaag zich van het buitenoppervlak van de houderwand kan losmaken.

35 De insluiting tussen de beide deelwanden van de houder, die door 81 02 5 5 7 • .. .

-4- toepassing van de uitvinding wordt bereikt, verhindert het losraken van de beschermlaag van de houderwand.

Bij een naar keuze toe te passen uitvoeringsvorm van de werkwijze volgens de uitvinding worden de beide voorvormdeel-5 stukken voorzien van beschermlagen, waarbij de ene laag het doordringen van gassen en de andere laag het doordringen van licht verhindert, of waarbij de ene laag het doordringen van zuurstof en de andere laag het doordringen van kooldioxyde verhindert.

Bij voorkeur wordt hierbij de zuurstofafschermlaag aan de binnen-10 zijde van het uitwendige voorvormdeelstük aangébracht.

Bij een andere naar keuze toe te passen uitvoeringsvorm van de werkwijze volgens de uitvinding wordt het ene voorvormdeel-stuk, en hierbij bij voorkeur het inwendige voorvormdeelstük, voorzien van twee of meer beschermlagen op elkaar. Doordat de 15 beschermlagen bij het verwarmen van het samengestelde voorvormstuk en het aansluitende ontvormen daarvan in de houder een goede aanligging tegen en een veilige insluiting tussen de materiaallagen krijgen, wordt de functie van de beschermlagen gewaarborgd.

Bij rog een andere uitvoeringsvorm bestaat het samen-20 gestelde, axiaal gestrekte voorvormstuk uit meer dan twee axiaal gestrekte voorvormdeelstukken, die binnen elkaar zijn opgesteld.

De boven beschreven' beschermlagen zijn in dit geval aangébracht op één of neer van de voorvormdeelstukken, die tezamen het axiaal gestrékte samengestelde voorvormstuk vormen.

25 Bij een verdere uitvoeringsvorm wordt het axiaal gestrékte en van de beschermlaag voorziene voorvormstuk toegepast als een voorvormdeelstük, dat tezamen met één of meer voorvormdeelstukken, waarbij nog geen axiaal strékken heeft plaats gevonden, het samengestelde voorvormstuk vormt. De genoemde combinatie van 30 voorvormdeelstukken wordt in het bijzonder dan toegepast, wanneer één of enige voorvormdeelstukken bestaan uit een materiaal, dat niet bij relatief lage temperatuur kan worden gestrekt, dat wil zeggen temperaturen binnen of onder het bereik van de glascmzettings-terrperatuur (TGL. Ba vele gevallen is het noodzakelijk, een dergelijk 35 materiaal toe te passen, cm een materiaallaag te verkrijgen, die de gevormde houder de noodzakelijke eigenschappen met betrekking 81 02 5 5 7 ' · -* -5- tot de gasdoorlaatbaarheid, de lichtdoorlaatbaarheid, de reactie met de atmosfeer uit de omgeving of met de in de houder bewaarde vulling enz. te verlenen en die niet alleen door opbrengen van een beschermlaag qp de oppervlakken van de betreffende voorvorm-5 deelstukken of voorvormstukken kunnen worden bereikt.

Ook bestaat de mogelijkheid, het buitenoppervlak van één van de inwendige voorvormdeelstükken te voorzien van een opdruk en/of versiering. De vormgeving van de opdruk en/of de versiering wordt hierbij afgestemd op het strekken van het materiaal, 10 dat bij het aansluitende ontvormen van het voorvormstuk in de houder plaats heeft.

Bij een voorkeursuitvoeringsvorm van de werkwijze volgens de uitvinding wordt het materiaal in het voorvormstuk respectievelijk in de voorvormdeelstükken in axiale richting 15 bij een temperatuur in de buurt van of binnen het bereik van de glascmzettingstemperatuur (TG) gestrekt. Hierbij wordt het materiaal bij voorkeur door een mechanische werkwijze gestrekt, waarbij de voorvormstukken één of meer trekringen doorlopen, die de wanddikte van de voorvormstukken en dus ook de buitendiameter 20 van de voorvormstukken kleiner maken. Een dergelijke werkwijze voor het strekken is in de Zweedse octrooiaanvrage Nr. 8004003-3 beschreven. Door de mechanische oriëntering kan dus op eenvoudige wijze een buitendiameter van het inwendige voorvormdeelstuk warden bereikt, die precies op de binnendiaireter van het uitwendige 25 voorvormdeelstuk is afgestemd, evenals qp de maatveranderingen, die door het opbrengen van de beschermlaag bij de voorvormdeelstükken optreden.

De uitvinding zal aan de hand van de tekening met een paar uitvoeringsvoorbeelden nader worden toegelicht.

30 Fig. 1 is een langsdoorsnede van een voorvormstuk, fig. 2 a is een langsdoorsnede van een axiaal gestrekt voorvormstuk met een uitwendige beschermlaag, fig. 2b is een langsdoorsnede van een axiaal gestrékt voorvormstuk met een inwendige beschermlaag, 35 de fig. 3a en 3b tonen een langsdoorsnede van voorvorm stukken, die veer aansluitend axiaal strékken zijn bestand, 8102557 * i -6- de fig. 3c en 3d tonen een langsdoorsnede van axiaal gestrekte voorvonndeelstukken met een buitenste beschermlaag (fig. 3c) en een binnenste beschermlaag (fig. 3d), fig. 3e is een langsdoorsnede van een uit de beide 5 voorvormdeelstukken volgens de fig. 3c en 3d samengesteld voorvorm-stuk en fig. 3f toont een deel A van fig. 3e op een grotere schaal.

In de fig. 1 en 2 is een voorvormstuk getekend, dat na 10 axiaal strekken een axiaal gestrékt voorvormstuk 11a of een axiaal gestrekt voorvormstuk 11b met een bodemdeel van ongestrékt materiaal heeft gevormd. Het materiaal van het voorvormstuk 10 is amorf. Voor het ontvormen van het voorvormstuk in het axiaal gestrekte voorvormstuk 11 wordt het cilindrische deel van het 15 voorvormstuk door een strekwerkwij ze bij gelijktijdig verminderen van de wanddikte verlengd. Dit geschiedt bij voorkeur, doordat het voorvormstuk 10 één of meer trekringen doorloopt, waarvan de binnendiëmeter kleiner is dan de diameter van het voorvormstuk voor het doorlopen van de trekring.

20 Om het axiaal gestrékte voorvormstuk volgens fig. 2a te vormen, wordt de genoemde strekwerkwij ze aangevuld, doordat ook het materiaal in het bodemdeel van het voorvormstuk wordt gestrékt. In fig. 2b is het gestrékte voorvormstuk békleed met een inwendige beschermlaag 12b, terwijl volgens fig. 2a het ge-25 strékte voorvormstuk is békleed met een uitwendige beschermlaag 12a.

In de fig. 3a t/m 3f is een uitvoeringsvorm van de uitvinding weergegeven, waarbij twee voorvormstukken 10a respectievelijk 10b zo op elkaar zijn afgestemd, dat zij na axiaal 30 strekken de gestrékte voorvormdeelstukken 13a en 13b met zodanige afmetingen vormen, dat deze in elkaar passen. Na het inbrengen van het kleinste voorvormdeelstuk 13a in het grootste voorvormdeel-stuk 13b vormen de beide voorvormdeelstukken een samengesteld voorvormstuk 15. Het kleinste voorvormdeelstuk 13a is volgens de 35 fig. voorzien van een uitwendige beschermlaag 14a en het grootste 81 02 5 57 » » -7- voorvormdeelstuk 13b van een inwendige beschermlaag 14b. Cp deze wijze ontstaat bij het samengestelde voorvormstuk aan de overgang tussen de beide vcorvormleelstukken een bereik/ dat uit de beide beschermlagen 14a en 14b bestaat. In fig. 3f zijn de beschermlagen 5 met overdreven weergegeven dikte getekend.

Bet materiaal van de voorvormdeels tukken 11a en 11b respectievelijk van het samengestelde voorvormstuk 15 wordt toch op de vormtemperatuur verwarmd/ waarna het betreffende voorvorat-stuk in de houder wordt ongevormd. Bet is vanzelfsprekend mogelijk/ 10 voor het ontvormen van het betreffende voorvormstuk in de houder het mondingsdeel van het betreffende voorvormstuk te voorzien van de vereiste sliiitingoonstructies voor de toekomstige houder, bijvoorbeeld van schroefdraad. (¾) gelijke wijze is het volgens de uitvinding mogelijk, uit te gaan van voorvormstukken, die 15 voor het axiale strekken zijn voorzien van dergelijke sluiting-constructies.

In het bovenstaande werd beschreven, dat het axiale strekken van de voorvormstukken zodanig plaats heeft, dat de voorvormstukken trekringen, dikwijls met stapsgewijze kleiner 20 wordende diameters doorlopen. De uitvinding kan vanzelfsprekend ook worden toegepast voor zodanige vervaardigingsmethoden, waarbij het axiale strekken van de voorvormstukken door andere middelen geschiedt. Voor de uitvoeringsvorm volgens de uitvinding, waarbij axiaal gestrekte voorvormdeelstukken een samengesteld, axiaal 25 gestrekt voorvormstuk vormen, is het vanzelfsprekend een voorwaarde, dat de toegepaste strekmethoden voorvormdeelstukken tot stand brengen, die de toleranties hebben, die het inpassen van de voorvormdeelstukken in elkaar toelaten.

Door aanbrengen van de beschermlagen op axiaal gestrekte 30 voorvormstukken warden de beschermlagen aangebracht op een vlak, dat voor gereed gevormde houders met dezelfde grootte aanzienlijk groter is dan bij de tot nu toe toegepaste techniek, waarbij ongestrekte voorvormstukken werden voorzien van beschermlagen. Bij de toepassing van bijvoorbeeld EBT wordt bij vele toepassingen 35 een biaxiale oriëntering van het materiaal beoogd, die wordt bereikt, 81 02 5 5 7 "β" doordat het materiaal over minstens het ongeveer drievoudige in één van de axiale richtingen wordt gestrekt. Op deze wijze krijgt het materiaal onder andere de mechanische eigenschappen, die voor de betreffende toepassing noodzakelijk zijn. Het drievoudig 5 strekken van het materiaal in beide axiale richtingen brengt met zich mee, dat de oppervlakken van het voorvormstuk en het oppervlak van de houder zich ongeveer tot elkaar verhouden als 1:9, hetgeen op zijn beurt met zich mee brengt, dat de dikte van een op het voorvormstuk aangebrachte beschermlaag in dezelfde verhouding 10 kleiner wordt. Bij bepaalde toepassingen worden de vereiste eigenschappen bereikt door ongeveer drievoudig monoaxiaal strekken met daaropvolgend, geringer in dwarsrichting verlopend strékken.

Bij toepassingsvoorbeelden, waarbij de zoeven genoemde strekver-houdingen worden toegepast, betékent de uitvinding, dat de dikte 15 van de beschermlaag maximaal drievoudig kleiner wordt gemaakt, hetgeen op zijn beurt het voordeel met zich mee brengt, dat de beschermlaag van het voorvormstuk niet even dik behoeft te worden uitgevoerd als bij toepassing van de vroeger békende techniek.

Omdat het opbrengen van dikkere beschermlagen een moeilijke fase 20 in samenhang net de vervaardiging van houders vormt, wordt dankzij de uitvinding een aanzienlijke vereenvoudiging van het vervaardigings-proces bereikt.

Xn het Bijzonder bij toepassing van een samengesteld voorvormstuk. is bij bepaalde toepassingsvoorbeelden voordelig, het 25 afsluitende uitharden van de beschermlaag evenals de binding daarvan aan het materiaal van het voorvormdeelstuk te laten plaats hébben, nadat de beide yoorvormdeelstukken in elkaar zijn geschoven.

Doordat het uitharden van de beschermlagen pas na het aanbrengen van de yoorvormdeelstukken in elkaar en bij voorkeur in samenhang met 30 het verwarmen van het voorvormstuk op de vormingstemperatuur van het materiaal plaats heeft, wordt een goede aanligging van de beschermlagen tegen elkaar bewerkstelligd. Ook bij toepassing van uitsluitend één beschermlaag wordt door de hierboven beschreven werkwijze een goede aanligging tegen het materiaal van het voorvorm-35 deelstuk, dat niet is voorzien van een beschermlaag, gewaarborgd.

Volgens de uitvinding worden één of meer beschermlagen 81 02 5 5 7 ♦ -9- * < • op het betreffende voorvormstuk aangebracht door indompelen in een oplossing, die het bescheurende materiaal bevat. Bij naar keuze toepasbare uitvoeringsvormen wordt de beschermlaag op het voorvonnstuk gespoten. Vanzelfsprekend anvat de uitvindingsgedachte ook 5 andere methoden voor het opbrengen van de beschermlaag.

Bij de vervaardiging van een axiaal gestrekt voorvonnstuk (11, 13, 15) uit PET gaat men uit van een buisvormig voorvonnstuk (10). De kristallisatie van het materiaal bedraagt minder dan 10% en bij voorkeur minder dan 5%. m één of meer op elkaar volgende 10 behandelingen wordt de dikte van het materiaal van het voorvonnstuk tot circa 1/3 van de oorspronkelijke dikte verminderd. De vermindering geschiedt hetzij over de gehele lengte van het voorvorm-stuk of over een of meer delen van het voorvonnstuk. Hierbij wordt een trekring toegepast, waarvan de binnenmiddellijn zodanig 15 op de buitenmiddellijn van het voorvonnstuk is af gestemd, dat de trekring bij het verschuiven in» axiale richting van het voorvonnstuk een vermindering van de materiaaldikte bewerkstelligd.

Het materiaal heeft hierbij direct voor de vermindering van de dikte een temperatuur, die onder of binnen het bereik van de 20 glasovergangstemperatuur (TG) ligt en bij voorkeur maximaal 15°C onder de glasovergangstemperatuur ligt. Hoewel de technische werking van de uitvinding bij een aanzienlijk lagere temperatuur ophoudt, is het voordelig, te werken met een uitgangstemperatuur, die in de nabijheid van de glasovergangstenperatuur (TG) ligt, bijvoorbeeld 25 1 tot 3°C onder de glasovergangstenperatuur, omdat deze uitgangs-tenperatuur bij het materiaal een grote snelheid bij het verschuiven van de trekring mogelijk maakt. Bij bepaalde toepassingsvoofbeelden werkt de trekring samen met een inwendig vormingsorgaan, dat in het inwendige van het voorvormstuk wordt aangebracht, waarbij het 30 inwendige vormingsorgaan een uitwendige begrenzing bezit, die is aangepast aan het inwendige begrenzingsvlak van het voorvormstuk.

Bij andere toepassingsvoofbeelden wordt alleen het inwendige vormingsorgaan toegepast. Bij het verschuiven van de trekring en/of het inwendige vormingsorgaan in axiale richting van het voorvorm-35 stuk wordt de materiaaldikte van het voorvormstuk bij contact met de trekring en/of het vormingsorgaan kleiner gemaakt. Gedurende het 8102557 * « » %

P

-10- cmvormingsproces vormt zich een^overgangszöne tussen het materiaal net de oorspronkelijke dikte en het materiaal met de kleinere dikte, waarbij zich deze overgangszone geleidelijk in axiale richting van het voorvormstuk verschuift. Het materiaal in de overgangszone 5 wordt gedurende het cmvormingsproces door warmteafvoer op de trekring en/of het zich binnen in het buisvormige voorvormstuk bevindende orgaan op een temperatuur gehouden, die in de nabijheid van de glasovergangstemperatuur (TG) ligt. Bij bepaalde toepassingen mag het materiaal in de overgangszone echter een temperatuur aan-10 nemen, die hoogstens 30°C en bij voorkeur hoogstens 15°C hoger is dan de glasovergangstemperatuur (TG). Bij bepaalde toepassingen wordt het materiaal in het bereik naast de overgangszone onmiddellijk na vermindering van de dikte van het materiaal af gekoeld tot een temperatuur, die onder de glasovergangstemperatuur (TG) ligt.

15 Volgens de uitvinding bestaat de mogelijkheid, een 'axiaal gestrekt voorvormstuk (11, 13, 15) te vervaardigen, dat bestaat uit materiaal met in hoofdzaak monoaxiale oriëntering en met een gereduceerde wanddikte, en waarbij in verhouding tot het overeenkomstige materiaal bij het voorvormstuk, de buitendiameter kleiner 20 is geworden en/of de binnendiameter groter is geworden.

De uitvindingsgedachte omvat ook de mogelijkheid, behalve de. in samerihang met de. monoaxiale oriëntering in het materiaal optredende kristallisatie door verwarming van het materiaal de kristallisatie verder te versterken. Dit mag hierbij niet in zodanige 25 mate geschieden, dat de mogelijkheid tot het verder omvormen van het materiaal nadelig wordt beïnvloedt.

Normaal mag de kristallisatie bij een axiaal gestrekt voorvormstuk. een maximale waarde van circa 30% aannemen. Bij voorkeur laat men echter de kristallisatie een waarde in het bereik van 10-25% 30 aannemen, waarbij de door de monoaxiale oriëntering tot stand gebrachte kristallisatie maximaal ongeveer 17% bedraagt.

De waarden van de. kristallisatie die in deze aanvrage zijn aangegeven, zijn gebaseerd op de theorie, die in de publicatie "Die Makramolekulare Chemie" 176, 2459-2465 (1975) is 35 beschreven.

81 02 5 5 7 » Λ -11-

De bovenstaande beschrijving is gebaseerd op de veronderstelling, dat de vermindering van de materiaaldikte tot op de uiteindelijke waarde in één enkele stap plaats heeft. De uitvindingsgedachte omvat echter ook de mogelijkheid, door een 5 aantal op elkaar volgende stappen de materiaaldikte te verminderen, cm in een laatste stap de materiaaldikte bij PET op ongeveer 1/3 van de oorspronkelijke dikte te brengen. De trekring respectievelijk de trekringen bestaan hierbij uit een aantal deelringen voor de achterelkaar plaatshebbende, stapsgewijze vermindering van de 10 materiaaldikte. De in deze alinea beschreven uitvoeringsvorm wordt bij voorkeur dan toegepast, wanneer het materiaal van het voorvormr-stuk een grote wanddikte heeft en/of bij grote verschuivingssnel-beden van de trekringen.

De bovenstaande beschrijving heeft betrekking op buis-15 vormige voorvormstukken met een ronde dwarsdoorsnede. Vanzelfsprekend ligt het binnen de uitvindingsgedachte, ook met buisvormige voorvormstukken met een andere dwarsdoorsnedevorm te werken.

In de techniek is een groot aantal materialen van het type polyester of polyamide met gelijksoortige eigenschappen 20 bekend. De uitvinding is als zodanig volledig of gedeeltelijk ook met deze materialen toepasbaar, waarbij de dikteverminderingen en temperaturen aan de specifieke voorwaarden voor het betreffende materiaal moeten worden aangepast. Voorbeelden van materialen, waarbij de uitvinding na de bovengenoemde aanpassing toepasbaar is, 25 zijn polyhexaHBthyleenadipamide, polycaprolactam, polyhejatethyleen-sebacamids, polyethyleen-2,6- en 1,5-naftalaat, polytetramethyleen-1,2-dioxybensoaat en copolymeren van ethyleentereftalaat, ethyleen-isoffcalaat en andere, soortgelijke polymeren.

Behalve uit de. bovenstaande beschrijving blijkt de uit-30 vinding ock. duidelijk uit de bijgaande conclusies.

> 81 02 5 5 7

Claims

1. Werkwijze om bij vervaardiging van een houder uit thermoplastische kunststof, bij voorkeur uit polyethyleentereftalaat, waarbij bij de vervaardiging een voorvormstuk in de houder wordt omgevormd, de houder te voorzien van een aantal lagen uit be- 5 schermend materiaal, met het kenmerk, dat het voorvormstuk (10) voor de vervaardiging van een axiaal gestrekt voorvormstuk (11, 13, 15. axiaal wordt gestrékt, dat het gestrektejvoorvormstuk wordt voorzien van één of meer beschermlagen (12, 14) en dat het gestrekte voorvormstuk aansluitend wordt verwarmd en in de houder wordt 10 omgevormd.

2. Werkwijze volgens conclusie 1, met het kenmerk, dat het materiaal voor de vervaardiging van de beschermlaag respectievelijk beschermlagen (12, 14) op het voorvormstuk respectievelijk de voorvormdeelstukken door indoitpelen daarvan in een oplossing, die 15 het beschermende materiaal bevat, wordt aangebracht.

3. Werkwijze volgens conclusie 1 of 2, met het kenmerk, dat de afsluitende binding tussen het materiaal van het gestrékte voorvormstuk (11, 13) en het de beschermlaag (12, 14) vormende materiaal bij het verwannen van het materiaal wordt bewerkstelligd, 20 waaraan het voorvormstuk voor het ontvormen van de houder wordt onderworpen.

4. Werkwijze volgens één van de voorgaande conclusies, met het 'kenmerk, dat het materiaal van het voorvormstuk (10) door een mechanische werkwijze wordt gestrékt, waarbij het voorvormstuk 25 één of meer trekringen doorloopt, die de wanddikte van het voorvormstuk. bij gelijktijdige afneming van de buitenomtrek vamli het voorvormstuk kleiner maken.

5. Werkwijze volgens één van de voorgaande conclusies, met het kenmerk, dat het van tenminste één beschermlaag (14a, 14b) 3Q voorziene, axiaal gestrékte voorvormstuk (15). door samenvoegen van een voorvormdeelstuk (13a respectievelijk. -13b) met tenminste één yoorvormdeelstuk. (13b respectievelijk. 13a) wordt vervaardigd, waarbij tenminsti^fen de voorvormdeelstukken axiaal gestrékt en van tenminste één beschermlaag is voorzien.

6. Werkwijze volgens conclusie 5, met hét kenmerk, dat de * 81 02 5 57 -13- betreffende beschermlaag (14a, 14b) zodanig wordt aangebracht, dat de laag in het samengestelde voorvormstuk door materiaal van de voorvormdeelstukken is cmgeven.

7. Werkwijze volgens een van de conclusies 1 t/m 5, 5 met het kenmerk, dat het voorvormstuk (10) uit polyethyleentereftalaat net een kristallisatie van minder dan 10% en bij voorkeur minder dan 5% bestaat en dat het voorvormstuk (10) door ëén enkele of meerdere qp elkaar volgende omvonningsprocessen zodanig in het axiaal gestrekte voorvormstuk (11, 13, 15) is ongevormd, dat het 10 gestrekte materiaal van het voorvormstuk (11,- 13, 15) een kristallisatie van maximaal ongeveer 30% en bij voorkeur in het bereik van 10 tot 25% bezit en waarbij de door de genoemde oriëntering in het materiaal opgetreden kristallisatie maximaal 17% bedraagt.

8. Werkwijze volgens conclusie 7, met het kenmerk, dat een mechanisch vormorgaan een overgangszone tussen dunner en dikker materiaal verschuift en gelijktijdig in de verschuivings-richting van de overgangszone het voorvormstuk (10) verlengt en dat na het laatste ctnvormingsproces het dunnere materiaal bij 20 voorkeur een oriëntering en bij voorkeur een dikte krijgt overeenkomstig de dikte, die een plaat bij monoaxiaal vrijjfcrekken tot aan vloeien krijgt of onmiddellijk voor het trekken de dikte van de plaat dezelfde is als de oorspronkelijke dikte van de wand van het voorvormstuk, en de temperatuur van het materiaal van 25 de plaat dezelfde is als de temperatuur van het materiaal van het voorvormstuk direct voor het laatste cmvormingsproces.

9. Werkwijze voor de vervaardiging van een houder van thermoplastische kunststof, in hoofdzaak zoals beschreven in de beschrijving en/of weergegeven in de tekening. 30 81 02 5 5 7