NL8005002A - Sturing voor nalopende bestuurbare assen. - Google Patents

Description

-1- 21501/CV/mv r

Aanvrager: Daimler-Benz Aktiengesellschaft, Stuttgart-Untertürkheim,

Bondsrepubliek Duitsland.

Korte aanduiding:Sturing voor nalopende bestuurbare assen.

5 De uitvinding heeft betrekking op een sturing voor nalopende bestuurbare assen bij enkelvoudige of gelede voertuigen met ten minste drie assen, waarbij de nalopende bestuurbare as in het bijzonder van de belasting afhankelijk in de richting op zijn stand voor rechtuit rijden te stabiliseren en in stand voor rechtuit rijden te blokkeren is.

10 Nalopende bestuurbare assen zijn bij enkelvoudige voertuigen achter de aangedreven as van het voertuig en bij gelede voertuigen als assen van aanhangwagens in toepassing. Een hier in het bijzonder beoogde toepassingsvorm is in zoverre de toepassing als vooras van een aanhanger waarvan de trekarm in horizontale richting tegen verdraaing geborgd met 15 de trekwagen van het gelede voertuig verbonden is, waarbij het draaipunt van de trekarm ten opzichte van de aanhanger in de nabijheid van de nalopende bestuurbare as ligt.

Voor nalopende bestuurbare assen is het nu bekend deze met een inrichting voor het stabiliseren van sturing uit te rusten om onregelmatige 20 loop ten gevolge van de sturing te vermijden en ook om een terugstellen van de wielen in de stand voor het rechtuit rijden te begunstigen. Hierbij vindt de stabilisering plaats in afhankelijkheid van de belasting. Verder is het bekeild de stuurinrichting te blokkeren voor het achteruit rijden en het rangeren.

25 De beschreven stabilisering is in samenhang met de benoemde toepassingsgebieden zolang doelmatig als de afstand van de nalopende stuurbare as tot de telkens daarvoor gelegerde as, dus bijvoorbeeld tot de aandrijfas van een trekwagen zich binnen de gebruikelijke grenzen bevindt én dus de nalopende bestuurbare as met een verhoudingsgewijs kleine 20 afstand achter de aandrijvende as is aangebracht. De afstand is daarbij in het algemeen slechts een weinig groter dan de diameter van het wiel op de aandrijvende as of op de nalopende bestuurbare as.

In het bijzonder bij grotere afstand is echter het rijgedrag niet meer bevredigend en dergelijke grotere afstanden ontstaan in het 22 bijzonder bij het hierboven genoemde bijzondere toepassingsdoel,namelijk bij toepassing van de nalopende bestuurbare as als voorste as van een aanhanger welke met behulp van een trekarm onverzwenkbaar met de trekwagen

is gekoppeld. Hier kan de beschreven nalopende bestuurbare as met de van ft Λ Λ C Λ Λ O

-2- 21501/CV/mv de belasting afhankelijke stabilisering niet bevredigen, daar in het bijzonder bij hogere snelheden aanzienlijke en nauwelijks nog te beheersen tendenzen tot een oversturing optreden.

Met de uitvinding wordt beoogd een besturing voor nalopende 5 bestuurbare assen te verkrijgen, welke ook bij grotere afstanden tussen nalopende bestuurbare assen en toegevoegde geleidingsassen een afgewogen rijgedrag van het voertuig met zich meebrengt.

Volgens de uitvinding wordt dit bereikt doordat de nalopende bestuurbare as in de richting van zijn stand voor het rechtuit rijden afhankelijk van de snelheid gestabiliseerd wordt en wel met over de snelheid stijgende terugstelkracht naar de stand voor 'rechtuit rijden.

Hierdoor worden, zoals in de praktijk is gebleken, neigingen tot oversturing vermeden en ook in verbinding met gelede voertuigen van bovengenoemde soort een rijgedrag verkregen , dat als in verregaande mate neutraal kan worden aangeduid. Er laten zich op deze wijze zelfs zekere neigingen tot ondersturing aanbrengen, zodat het voertuig, of het nu enkelvoudig of geleed is, ook bij grote afstand tussen de sleepas en de daarvoor opgestelde geleidingsas geneigd is tot het vertonen van een zelfde rijgedrag als bij een gebruikelijke 2- of 3-assige trekwagen. Dit 20 is voor de praktijk echter van grote betekenis, aangezien het voor een chauffeur moeilijk is, zich zonder gewenningstijd aan voertuigen met afwijkend rijgedrag aan te passen. Een dergelijke aanpassing zal echter bijvoorbeeld noodzakelijk zijn indien de trekwagen op zich een heel ander rijgedrag zou vertonen dan de uit trekwagen en aanhanger bestaande combi-25 natie.

Om het stuurvermogen gering te houden is het doelmatig gebleken de terugstelkracht over de snelheid in trappen Ce verhogen, waarbij een de voorkeur verdienende bijzonder eenvoudige oplossing daarin bestaat, dat de nalopende bestuurbare as boven een vooraf bepaalde grenssnelheid in 50 de stand voor rechtuit rijden automatisch geblokkeerd wordt. De snelheidgrens voor de blokkering ligt daarbij doelmatig in het gebied tussen ongeveer 30 en 35 km en bij voorkeur bij ongeveer 35 km per uur. De blokkering is daarbij telkens slechts in de stand voor rechtuit rijden in werking te stellen en wel binnen het raam van de uitvinding bij voorkeur in 55 tijd vertraagd met betrekking tot het bereiken van de stand voor rechtuit rijden.

De uitvinding zal ‘hieronder nader worden uiteengezet aan de hand van een in bijgaande figuren weergegeven uitvoeringsvoorbeeld.

8005002 , * * -3- 21501/ CV/την

Fig. 1 toont een enkelvoudig voertuig in de vorm van een vrachtwagen, welke als drieassige wagen met een ten opzichte van de aandrijfas van de·.wagen naar achteren verplaatste nalopende bestuurbare as is uitgerust.

5 Fig. la toont op grotere schaal een deel van het in fig. 1 afgeheelde voertuig.

Fig. 2 toont een geleed voertuig bestaande uit een vrachtwagen als trekwagen en een aanhanger waarbij de trekarm van de aanhanger horizontaal onverzwenkbaar met de trekwagen gekoppeld is en de vooras van 10 die aanhanger wordt gevormd door de nalopende bestuurbare as.

Fig. 1 toont een enkelvoudig voertuig in de vorm van een drieassige vrachtwagen 1, welke een bestuurbare vooras 2 en een achterste aandrijfas 3 bevat. De opbouw 4 van de vrachtwagen, welke wordt gedragen door een chassis 5, bezit ten opzichte van de aandrijfas 3 een 15 verhoudingsgewijs groot achteruitstekend deel en is in het bereik van dit uitstekende deel afgesteund met behulp van een nalopende bestuurbare as 6, welke Hieronder nog meer gedetailleerd zal worden beschreven. De nalopende bestuurbare as 6 is op een verhoudingsgewijs grote afstand van de aandrijfas 3 opgesteld en deze afstand bedraagt in liet weergegeven 20 uitvoeringsvoorbeeld een meervoud van de wieldiameter van de aandrijfas 3, respectievelijke van de nalopende bestuurbare as 6, In getallen komt de afstand tussen de aandrijfas 3 en de nalopende bestuurbare as 6 ongeveer overeen met het twee tot drievoudige van de genoemde wieldiameter.

Bij de weergegeven nalopende bestuurbare as 6 gaat het om een 25 van luchtvering voorzien asaggregaat, dat is uitgerust met luchtweerbalgen 7. Binnen het raam van de uitvinding kunnen echter ode andere veersoorten worden toegepast. Verder is de nalopende bestuurbare as 6 in het weergegeven uitvoeringsvoorbeeld uitgevoerd met een dubbel—luchtopstelling maar ook enkel lucht zal mogelijk zijn.

50 Aan het as lichaam 8 van de nalopende bestuurbare as zijn aan weerszijden met behulp van om verticale assen verdraaibare stuurgewrich-ten 10 de wielen 9 aangebracht en met de stuurgewrichten zijn stuurhef-bomen 11 verbonden die op hun beurt telkens met behulp van een spoor-stang 12 aan een omleidhefboom zijn aangekoppeld. De omleidhefboom 13 55 ia op zijn beurt op hier niet nader weergegeven wijze om een staande as verzwenkbaar aan een asvast deel gelegerd. De aan de beide aszijden toegevoegde wielen zijn zodoende met betrekking tot hun verzwenkbaarheid met elkaar gekoppeld waarbij zich door de ten opzichte van het midden van 8005002 -4- 21501/CV/mv de wielen naar voren geplaatste stand van de zwenkassen van de stuurge-wrichten een zelfsporend gedrag wordt verkregen. De zwenkassen van de wielen respectievelijk de deze zwenkassen dragende stuurgewrichten zijn telkens met 14 aangeduid.

5 De omleidhefboom 13 is op zijn beurt om een rechtop staande zwenkas 15 ten opzichte van het as lichaam 8 horizontaal verzwenkbaar en draagt een glijrol 16, welke samenwerkt met een geleidingsbaan 17 waaraan een axiaal verschuifbare merabraancylinder 18 is toegevoegd, welke hier. met onder druk staande lucht te belasten is. De geleidingsbaan 17 10 is tegengesteld aan de zwenkbaan van de omleidhefboom 13 gekromd, zodat zich, afhankelijk van een vooraf bepaalde druk in de merabraancylinder 18 een met toenemende inslaghoek versterkende afsteunwerking wordt verkregen.

Met betrekking tot verschillende beladingsverhoudingen vindt nude belasting van de merabraancylinder met onder druk staande lucht eerst 15 van de last afhankelijke plaats, zodanig , dat met toenemende belasting de druk in de merabraancylinder. 18 toeneemt. liet gevolg is een zich bij toenemende belasting vormende stabilisering van de besturing, dus versterkte terugstelling in de stand voor rechtuit rijden . Volgens de uitvinding is verder een van de snelheid afhankelijke stabilisering voor de besturing 20 aangebracht, welke daardoor wordt bereikt, dat de druk in de merabraancylinder 18 in afhankelijkheid van de snelheid met toenemende snelheid wordt vergroot. Het gevolg van een dergelijke van de snelheid afhankelijke besturing is, dat tot aan dwarskrachten, die bij het normaal rijden door een bocht optreden, zich kleinere stuurhoeken instellen dan dat bij vrij nalopen 25 zouden ontstaan. Dienovereenkomstig verkrijgt het voertuig via de nalopende bestuurbare as een onderstuurd rijgedrag. Daar grotere dwarskrachten, zoals bij het rijden door nauwe bochten optreden,ook slechts bij kleine snelheden optraden, wordt voor kleinere snelheden de desbetreffendeinslaghoek groter, zodat het gemakkelijker door bochten rijden bij lagere snelheden dienover-30 eenkomstig verbeterd is,. Volgens de uitvinding wordt dus de stabilisering van de besturing in afhankelijkheid van de snelheid een stabiliseringsge-drag opgedrongen, dat naar een grenssnelheid toe toeneemt en bij het overschrijden van de vooraf bepaalde grenssnelheid tot een blokkeren van de besturing in een stand voor rechtuit rijden leidt.

35 De van de snelheid afhankelijke stabilisering kan zich volgens de uitvinding ook daarop beperken, dat slechts bij een vooraf bepaalde grenssnelheid een blokkeren van de besturing in de stand voor rechtuit rijden wordt uitgevoerd. Onder deze grenssnelheid wordt het stabiliserings- 8005002 -5- 21501/CV/mv gedrag bij deze in de praktijk bet eenvoudigst te verwerkelijken uitvoeringsvorm niet afhankelijk van de snelheid'beïnvloed en wordt daarmede uit een bij voorkeur aanvullend aanwezige van de belasting afhankelijke stabilisering verkregen. Een dergelijke van de belasting afhankelijke stabi-5 lisering is in het bijzonder bij voertuigen met van de lading grotendeels afhankelijk totaal gewicht in het raam van de uitvinding aangebracht, terwijl bij voertuigen met althans in hoofdzaak constant totaalgewicht in plaats daarvan ook met een constante stabilisering kan worden gewerkt.

Een dergelijke van de snelheid afhankelijke sturing vindt plaats 10 via een in de verzorging van onder druk staande lucht van de membraan-cylinder 18 ingeschakeld drukraodulatiewerktuig 19. De afname van de snelheid kan volgens de uitvinding aan de as van de tachometer, aan de uitgang van het drijfwerk of ook aan het wiel, eventueel aan de nalopende bestuurbare as plaats vinden. Een desbetreffende afname van de snelheid is 15 in fig. 1 schematisch bij 20 aangeduid.

In fig. 2 is een geleed voertuig afgebeeld, dat een trekwagen 21, welke wordt gevormd door een vrachtwagen met een aanhanger 22 omvat.

De trekwagen 21 is hier uitgevoerd als twee-assig voertuig en omvat een bestuurbare vooras 23 en een achterste aandrijfas 24, welke nabij het 20 achtereinde van de opbouw 25 ligt, welke opbouw wordt ondersteund door het chassis 26 van de trekwagen. Het chassis 26 is tot aan het achtereinde van de opbouw 25 verlengd en het achterste gedeelte van het chassis is met behulp van een kruisstuk 27 verstijfd. De aanhanger 22 is uitgevoerd als een aanhanger met trekwagen en omvat als vooras de aan de hand van fig.

25 1 beschreven bestuurbare nalopende as 28. De verdere details van de nalopende bestuurbare as komen overeen met die beschreven aan de hand van fig. 1 zodat met betrekking daartee op bovenstaande wordt verwezen.

De opstelling van de nalopende bestuurbare as aan de aanhangwagen vindt zwenkbaar plaats met behulp van een zich omhoog uitstrekkende as 20 welke in het weergegeven uitvoeringsvoorbeeld wordt gevormd door een niet nader afgeheelde draaikrans. Aan de aszijde is deze draaikrans aan een aan de as toegevoegd gestel 29 aangebracht aan het vooreinde waarvan de trekartft 30 om een horizontale as 31 verzwenkbaar is aangekoppeld. De trekarm 30 is met de trekwagen 31 verbonden met behulp van een gebruikelijke 25 aanhangwagenkoppeling 32, die aan het einde van het chassis 26 is 'aangebracht. De op zich door de verbinding tussen de koppeling 32 en de trekarm 30 gegeven alzijdige verzwenkbaarheid van de trekarm is met betrekking tot de verzwenkbaarheid van de trekarm in de dwarsrichting van het voertuig ge- o η n k η n 9 -6- 21501/CV/rav blokkeerd, zodat zich tussen de nalopende bestuurbare as 28 en de trekwagen 21 een in dwarsrichting van het voertuig stijf verband igeeft, welke met betrekking tot de rijtechniek voor de trekwagen 21 en de nalopende bestuurbare as 28 tot gedragingen leidt, die overeenkomen met die welke aan de .

5 hand van de in fig. 1 weergegeven vrachtwagen zijn beschreven.

De blokkering van de beweegbaarheid van de trekarm 20 met betrekking tot zijn dwarse verzwenkbaarheid ten opzichte van de trekwagen 21 vindt hier bijvoorbeeld plaats met behulp van een blokkeerstuk 33, waarin de hals van de trekarm in dwarsrichting niet meegevend geleid is en 10 welke zijnerzijds met zijn beide zijarmen 34 om een horizontale as 35 verzwenkbaar aan chassis 26 van de trekwagen 21 is aangekoppeld. De horizontale as 35 verloopt ongeveer door het aankoppelpunt van de koppeling 32, zodat de verzwenkbaarheid van de trekarm 30 in hoogterichting niet gehinderd wordt.

15 Ook bij dit uitvoeringsvoorbeeld is ter wille van de eenvoud de van de snelheid afhankelijke sturing weer slechts door een van het druk-modulatiewerktuig 19 naar een van de wielen van de nalopende bestuurbare as 28 leidende verbinding 20 aangeduid.

De blokkering van de nalopende bestuurbare as boven de vooraf 20 bepaalde grenssnelheid wordt volgens de uitvinding bij voorkeur zonder wezenlijke aanvullende middèlen ook daardoor bereikt, dat de vergrendeling voor het achteruit rijden, dat wil zeggen de blokkering in de stand voor rechtuit rijden toegepast voor het achteruit rijden, in werking wordt gebracht.

\ 25 -conclusies- 8005002

Claims (5)

1. Sturing voor nalopende bestuurbare assen bij enkelvoudige of gelede voertuigen met ten minste drie assen, waarbij de nalopende be-5 stuurbare as in het bijzonder .in afhankelijkheid van de belasting in de richting van zijn stand voor rechtuit rijden te stabiliseren en in de stand voor rechtuit rijden te blokkeren is, met het kenmerk, dat een van de snelheid afhankelijke stabilisering "van de nalopende bestuurbare as (6 resp». 28) in de richting van zijn stand voor rechtuit rijden* 10 is aangebracht.

2. Sturing volgens conclusie 1, met het kenmerk, dat de van de snelheid afhankelijke stabilisering van de nalopende bestuurbare as in althans een trap bij te schakelen is.

3. Sturing volgens conclusie 1 of 2, met het kenmerk, dat het 15 bijschakelen van de van de snelheid afhankelijke stabilisering boven een vooraf bepaalde grenssnelheid plaats vindt.

4. Sturing volgens een der voorgaande conclusies, met het kenmerk, dat de nalopende bestuurbare as (5 resp; 28) boven een vooraf bepaalde grenssnelheid automatisch in de stand voor rechtuit rijden te 20 blokkeren is.

5. Sturing volgens conclusie 4, met het kenmerk, dat de nalopende bestuurbare as (6 resp. 28) in afhankelijkheid van de snelheid slechts in zijn stand voor rechtuit rijden te blokkkeren is. 25 8005002