NL8002463A

NL8002463A - Hard-polyvinylchlorideschuim.

Info

Publication number: NL8002463A
Application number: NL8002463A
Authority: NL
Original assignee: Stamicarbon
Priority date: 1980-04-26
Filing date: 1980-04-26
Publication date: 1981-11-16
Also published as: JPS56161433A; JPS56161434A; JPS571730A

Description

i «

^ Stamicarbon BV

Uitvinders: Antoon DORRESTIJN te Grevenbicht Pieter J. LEMSTRA te Brunssum Lambert H.T. VAN UNEN te Heerlen 1 3157

HARD -POLYVINYLCHLQRIDESCHUIM

De uitvinding heeft betrekking op een nieuw hard-polyvinyl- 3 chlorideschuim met een dichtheid beneden 200 kg/m dat bestaat uit een hard polyvinylchloride dat per 100 gew. din. polyvinylchloride 0,1-15 gew. dln. bevat van een homo- of copolymeer van een alkylmethacrylaat 5 met een alkylgroep van 1-10 koolstofatomen. De dichtheid van dit schuim 3 3 bedraagt bij voorkeur 30-100 kg/ra , in het bijzonder 10-50 kg/m .

Met hard polyvinylchloride wordt hier bedoeld een in hoofdzaak homopolymeer van vinylchloride met ten hoogste ondergeschikte hoeveelheden ingepolymeriseerde andere monomeren bijv. tot 15 gew.%.

10 Deze andere monomeren kunnen dan ingepolymeriseerd zijn door gewone copolymerisatie, entcopolymerisatie en/of blokcopolymerisatie. Dit harde polyvinylchloride heeft verder een K-waarde van bij voorkeur 45-80, meer in het bijzonder 50-70 en kan volgens een willekeurige op zichzelf bekende wijze bereid zijn bijv. door suspensie-, emulsie 15 of massapolymerisatie. Het bevat geen of nagenoeg geen weekmakers.

3

Polyvinylchlorideschuimen met een dichtheid beneden 200 kg/m zijn bekend, bijvoorbeeld uit de Nederlandse octrooiaanvrage 6611678.

Voor de vervaardiging daarvan gaat men uit van polyvinylchloride met ten hoogste 5 % weekmaker, waarbij een weekmaker gedefinieerd wordt 20 als een zeer weinig vluchtige verbinding, meestal kokend boven 200 °C bij 50 mm kwik, zoals dioctylftalaat, dibutylftalaat, dioctyladipaat, dioctylsebacaat en tricresylfosfaat en met bij voorkeur andere toevoegsels zoals stabilisator, smeermiddelen, pigmenten, glijmiddelen en chemische blaasmiddelen of andere kernvormers gemengd met een fysische 25 blaasmiddel zoals aceton, methylformiaat, ethylformiaat, methylacetaat, monochloormethaan en dlchloormethaan.

Als men een dergelijk mengsel tot schuim extrudeert verloopt dit in een aantal opzichten niet bevredigend. De oppervlaktestructuur van de verkregen schuimen laat sterk te wensen over en het schuim is 30 grofcellig en voor een groot deel opencellig. De dichtheid van het geschuimde materiaal kan moeilijk ingesteld worden en is in vele gevallen hoger dan gewenst. Ook de dimensiestabiliteit bij verhoogde temperatuur blijkt meestal te gering te zijn, zodat het schuim nadat 80 0 2 4 63 « < 2 het geöxtrudeerd is bij het door een calibreerinrichting voeren niet tot een extrudaat met constante resp. gewenste afmetingen kan worden verwerkt.

Gevonden werd nu dat schuimen op basis van hard polyvinyl-5 chloride met een gelijkmatige fijncellige cellenstruktuur met gesloten cellen, een goede dimensiestabiliteit bij verhoogde temperatuur, een 3 fraai uiterlijk en een dichtheid beneden 200 kg/m wel kunnen worden verkregen door uit te gaan van een hard polyvinylchloride, en dit vormt het kenmerk van de uitvinding, dat per 100 gew. din. polyvinylchloride 10 0,1-15,bij voorkeur 1-10,gew. dln, van een homo- of copolymeer van een alkylmethacrylaat met een alkylgroep met 1-10 koolstofatomen bevat.

Volgens de uitvinding zijn deze homo- of copolymeren van een alkylmethacrylaat bij voorkeur homo- of copolymeren van methylmethacry-laat. De copolymeren kunnen tot 25 mol.% van een alkylacrylaat met 15 1-10 koolstofatomen in de alkylgroep als comonomeer bevatten. Dergelijke copolymeren van methacrylaten bevatten bij voorkeur alkylacrylaten met 1-4 koolstofatomen in de alkylketen zoals methylacrylaat, ethyl-acrylaat, n-butylacrylaat als comonomeer.

De alkylraethacrylaten kunnen behalve met alkylacrylaten ook 20 met ondergeschikte hoeveelheden bijv. tot 20 gew.% van één of meer andere comonomeren gecopolymeriseerd zijn, bijvoorbeeld met styreen, alkylstyrenen, zoals α -methylstyreen, acrylonitril of acrylamide. Bij voorkeur gebruikt men polymethylmethacrylaat of copolymeren van methylmethacrylaat met een acrylacrylaat met 1-4 koolstofatomen in de 25 alkylketen, of met styreen.

De methylmethacrylaatcopolymeren bevatten bij voorkeur tenminste 80 gew.% gepolymeriseerd methylmethacrylaat.

Methylmethacrylaatpolymeren en copolymeren zijn op zichzelf bekend en in de handel verkrijgbaar, zodat van een meer gedetailleerde 30 beschrijving, met name van de bereiding, kan worden afgezien. Deze polymeren worden hierna kortheidshalve als PMMA. aangeduid.

Daarnaast kan het harde polyvinylchloride volgens de uitvinding de gebruikelijke toevoegsels voor polyvinylchloride bevatten.

Zo kunnen glijmiddelen of glijmiddelmengsels in hoeveelheden 35 van bij voorkeur 0,5-5 gew.% in het harde polyvinylchloride zijn opgenomen, bijv. paraffine,polyetheenwas, calciumstearaat, ethyleenbis-stearylamide en andere op zich zelf bekende glijmiddelen.

800 24 63 % * ' - 3

Fijnverdeelde anorganische vulstoffen en/of pigmenten kunnen eveneens in het harde polyvinylchloride volgens de uitvinding in hoeveelheden van bij voorkeur 1-15 gew.% zijn opgenomen. Dergelijke vulstoffen of pigmenten zijn bijvoorbeeld titaandioxide, ijzeroxide, 5 calciumcarbonaat en siliciumdioxide.

Gebruikelijke stabilisatoren en andere <ap zich zelf gebruikelijke additieven kunnen aan het harde polyvinylchloride zijn toegevoegd in hoeveelheden van bij voorkeur 0,5-4 gew.%. Geschikte stabilisatoren zijn bijvoorbeeld als zodanig gebruikelijke loodverbindingen, barium-10 cadmiumverbindingen en tinverbindingen.

Een zeer geschikte slagvastheidsverbeteraar voor het harde polyvinylchloride volgens de uitvinding is een copolymeer dat tenminste een alkylmetacrylaat met een alkylgroep met 1-10 koolstofatomen, butadieen 1,3 en styreen en/ofiftnethylstyreen ingepolymeriseerd bevat.

IS Hiervan wordt bij voorkeur 0,1-15, in het bijzonder 1-lQi gew. dln. per 100 gew. din. polyvinylchloride toegepast.

Copolymeren die tenminste een alkylmethacrylaat met een alkylgroep met 1-10 koolstofatomen, butadieen-1,3 en styreen en/of a-methylstyreen bevatten zijn bekend. Bij voorkeur zijn dit entpolymeren waarbij het 20 alkylmethacrylaat, in het bijzonder methylmethacrylaat, op een butadieen-styreenpolymeer kan zijn geönt, maar ook met alkylmethacrylaat en styreen en/of α -methylstyreen op een butadieenpolymeer. Het butadieen-polymeer waarop geönt wordt kan in het laatst genoemde geval zowel een homo- als een copolymeer van butadieen-1,3 met tenminste 50 mol.% 25 butadieen en daarmee copolymeriseerbare alkenisch onverzadigde monomeren, zoals acrylonitril, alkylaerylaat, alkylmethacrylaat, isopreen of chloropreen ^ijn. Vinylaromatische verbindingen, in het bijzonder styreen of a-Jnethylstyreen, zijn al genoemd. De entpolymeren kunnen tot 80' gew.% butadieenpolymeer bevatten. Alhoewel entpolymeren met geringe 30 hoeveelheden van bijvoorbeeld 5 è, 10 gew.% butadieenpolymeer mogelijk zijn·, dienen de polymeren voor het bovengenoemde doeleinde tenminste 20 gew.% butadieenpolymeer te bevatten. Bij het entpolymeriseren vindt behalve entpolymerisatie ook homo- resp. copolymerisatie plaats van de monomeren, zodat een polymerenmengsel wordt verkregen, dat echter een-35 voudigheidshalve als entpolymeer wordt aangeduid. De hier bedoelde polymeren worden hierna kortheidshalve aangeduid als MBS.

800 2 4 63 * ^ 4

In de bij voorkeur gebruikte entpolymeren waarbij een alkylmethaorylaat, bij voorkeur methylmethacrylaat en styreen en/af a -methylstyreen op een butadieenpolymeer zijn geënt kan een deel van het alkylmethaorylaat zijn vervangen door acrylonitril. De hoeveelheid alkyl-5 methacrylaat dient echter tenminste gelijk te zijn aan de hoeveelheid acrylonitril en is bij voorkeur tenminste twee maal zo groot. Een-voudigheidshalve worden deze in het kader van deze beschrijving geacht mede omvat te worden door de aanduiding MBS.

Opgemerkt wordt dat uit de Nederlandse octrooiaanvrage 7409435 10 een werkwijze bekend is voor de bereiding van opschuimbare polymeer- samenstellingen op basis van weinig of geen weekmaker bevattende vinyl-chloride- homo- en/of copolymeren gekenmerkt doordat men in het vinyl-chloridepolymeer per 100 gew. dln. daarvan: a) 1-15 gew. dln. van een homo- of copolymeer van een alkylraetha-15 crylaat met een alkylgroep met 1-10 koolstofatomen en b) 1-15 gew. dln. van een copolymeer dat- tenminste een alkyl-methacrylaat met een alkylgroep met 1-10 koolstofatomen, butadieen-1,3 en styreen, en/of cc-methylstyreen ingepolymeriseerd bevat, waarbij de hoeveelheden van de componenten a) en b) totaal ten hoogste 15 gew. dln, 20 bedragen, alsmede enkel een chemisch schuimmiddel opneemt. Volgens deze octrooiaanvrage kan men hieruit echter enkel schuimen bereiden met een dichtheid 3 van tenminste 400 kg/m . Pogingen om hieruit schuimen van redelijke 3 kwaliteit met een dichtheid lager dan 400 kg/m te maken mislukken volgens deze Nederlandse octrooiaanvrage.

25 De uitvinding omvat tevens een werkwijze voor het bereiden van bovengenoemd hard-polyvinylchlorideschuim. Het hards polyvinylchloride wordt voorzien van 0,1-15, bij voorkeur 1-10,gew. dln. per 100 gew. dln. polyvinylchloride van een homo- of copolymeer van een alkylmethaorylaat met een alkylgroep met 1-10 koolstofatomen, verschuimd met behulp van 30 5-50 gew. dln.,in het bijzonder 10-30 gew. dln., per 100 gew. dln.

polyvinylchloride van een fysisch blaasmiddel, bij voorkeur onder toepassing van bij voorkeur 0,5-2 gew. dln. kiemvormer per 100 gew. dln. polyvinylchloride.

Zeer geschikte fysische blaasmiddelen zijn vluchtige organische 35 stoffen met een kookpunt bij atmosferische druk beneden 400 K. Bij voorkeur worden volgens de uitvinding als fysisch blaasmiddel een of meerdere freonen, meer in het bijzonder freon 11, gebruikt.

800 2 4 63 ' - 5 -r· ··»

Zeer geschikte kiemvormers zijn zeer fijn verdeelde poeders van natriumwaterstofcarbonaat, talk, calciumcarbonaat, siliciumoxide en in het bijzonder citroenzuur of mengsels daarvan.

Deze verschuiming volgens bovenstaande werkwijze kan goed 5 worden uitgevoerd met behulp van een extruder.

Men verkrijgt zo zeer fijncellige, homogene schuimen met gesloten 3 cellen met een dichtheid beneden 200 kg/m . Het is zelfs mogelijk om schuimen van een zeer goede kwaliteit te verkrijgen met een dichtheid 3 tot 10 kg/m . De zo verkregen schuimen zijn sterker, hebben een betere 10 taaiheid, veel betere brandeigenschappen, een beter rookgedrag en veel betere bestendigheid tegen weersinvloeden vooral tegen de invloed van vocht en tegen de invloed van licht, dan de duurdere lichte polystyreen-schuimen.

De dichtheid van de hard-polyvinylchloridesehuimen volgens de 15 uitvinding kan worden geregeld bijvoorbeeld door het blaasmiddelgehalte van het te verschuiraen harde polyvinylchloride te regelen of door het regelen van de condities, waaronder verschuimd wordt bijvoorbeeld de extrusiecondities zoals smelttemperatuur, smeltdruk en/of extrusiesnelheid.

Volgens een zeer geschikte uitvoeringsvorm voor het 20 vervaardigen van het hard-polyvinylchlorideschuim impregneert men een granulaat van het harde polyvinylchloride, waarin opgenomen het homo-of copolymeer van een alkylmethacrylaat en eventueel de gebruikelijke toevoegsels, met een fysisch blaasmiddel en voegt hier bij voorkeur een hoeveelheid kiemvormer aan toe. Het geimpregneerde granulaat wordt, 25 bij voorkeur gemengd met kiemvormer, toegevoerd aan een extruder, via welke extruder het wordt verschuimd.

Volgens een andere geschikte werkwijze voor het vervaardigen van schuim volgens de uitvinding vult men een mal met granulaat dat, zoals boven beschreven, geïmpregneerd is met een fysisch blaasmiddel.

30 Vervolgens verwarmt men deze mal, tot een temperatuur, bij .voorkeur tot 350-550 K, waarbij het granulaat opschuimt. Het opgeschuimde granulaat vult de mal, de opgeschuimde granulaatkorrels hechten aaneen en er ontstaat een schuimproduct dat de vorm van de mal heeft.

Volgens nog een andere geschikte werkwijze voor het vervaardigen .35 van schuim volgens de uitvinding voert men alle ingrediënten van het te vormen schuim bij voorkeur samen met een kiemvormer, toe vooraan in een extruder. Het fysische blaasmiddel wordt pas verderop in de extruder •onder druk in het mengsel gebracht dat dan reeds een gedeelte van de extruder heeft doorlopen. Na de invoer van het fysische blaasmiddel 800 2 4 63 6 volgt dan nog een verdere menging en een afkoeling in de rest van de extruder.

De uitvinding wordt verder toegelicht aan de hand van de navolgende niet beperkende voorbeelden en het vergelijkende experiment.

5 Voorbeeld 1

In een snelmenger mengt men 100 gew. din. polyvinylchloride met een K-waarde van 59 met 6 gew. dln. van een PMMA met een glasovergangs- .g 2 temperatuur van 378 K en een oplosviscositeit η = 2,59 x 10 m /s U| 1 gemeten bij 293 K in 1,2-dichlooretheen, 1,5 gew. dln. van een loodsta-10 bilisator, 1,5 gew. dln, van een loodzout van een vetzuur en 0,6 gew. dln. polyetheenwas.

Vervolgens voert men dit mengsel toe aan een dubbelschroefs-extruder waarmee het gegranuleerd wordt.

Het granulaat wordt met een overmaat freon 11 bij 1,6 MPa en 15 360 K gedurende 22 uur geroerd in een autoclaaf.

Vervolgens wordt de autoclaaf afgekoeld, de druk afgelaten en het nu met freon 11 geïmpregneerde granulaat afgescheiden van het overgebleven freon. Het granulaat blijkt met 22 gew. dln. freon 11 per 100 gew. dln, polyvinylchloride geïmpregneerd te zijn.

20 Dit geïmpregneerde granulaat wordt samen met 1 gew. deel poedervorming citroenzuur per 100 gew. dln. polyvinylchloride gemengd. Het aldus verkregen mengsel wordt toegevoerd aan een enkelschroefs-extruder. In deze enkelschroefsextruder wordt het materiaal op druk gebracht en doorloopt het een temperatuurtraject dat via een maximum 25 van circa 415 K, een temperatuur waarbij het materiaal zich gedraagt als een hoogvisceuze smelt, loopt tot circa 365 K bij de uitgang van de extruder.

Het materiaal verlaat de extruder via een capillair, waarna het opschuimt.

Bij een schroeftoerental van 1,5 s * wordt met behulp van een enkel-30 schroefsextruder met: cilinderbinnendiameter = 20 mm L/D = 26

Voedingszone = 7 D, met gangdiepte 4,4 mm

Compressiezone = 8 D

35 Pompzone = 11 D, met gangdiepte 1,6 mm

Capillairdiameter = 2 mm

Capillairlengte = 8 mra 800 2 4 63 7 bij een dóórzet van 1,5 g/s een schuim verkregen met een dichtheid 3 van 28 kg/m en een gelijkmatige, fijncellige cellenstruktuur met gesloten cellen en een fraai uiterlijk.

Voorbeeld 2 5 In een snelmenger mengt men 100 gew. din. polyvinylchloride met een K-waarde van 59 met 6 gew. dln, van dezelfde PMMA, 1,5 gew. dln. van dezelfde loodstabilisator, 1,5 gew. dln. van hetzelfde loodzout van een vetzuur, 0,6 gew. dln. van dezelfde polyetheenwas als in voorbeeld 1 en met 5gew.dln. fijnverdeeld calciumcarbonaat en 3 gew. dln.

10 van een MBS dat bestaat uit een entpolymeer van methylmethacrylaat en styreen op polybutadieen, dat 40 gew.% butadieeneenheden, 17 gew.% methylmethacrylaateenheden en 41 gew.% styreeneenheden, alsmede nog 2 gew.% acrylonitril-eenheden bevat.

Vervolgens voert men dit mengsel toe aan een dubbelschroefs-15 extruder waarmee het gegranuleerd wordt.

Het granulaat wordt met een overmaat freon 11 bij 1,6 MPa en 360 K gedurende 22 uur geroerd in een autoclaaf.

Vervolgens wordt de autoclaaf afgekoeld, de druk afgelaten en het nu met freon 11 geïmpregneerde granulaat afgescheiden van het 20 overgebleven freon.

Het granulaat blijkt met 25 gew. dln. freon 11 per 100 gew. dln. polyvinylchloride geïmpregneerd te zijn.

Dit geimpregneerde granulaat wordt toegevoerd aan dezelfde enkelschroefsextruder als in voorbeeld 1, waarin het dezelfde 25 bewerkingen ondergaat.

Het materiaal verlaat de extruder via een capillair, waarna het opschuimt. Men verkrijgt een schuim met een gelijkmatige, fijncellige celstructuur met gesloten cellen en een fraai uiterlijk. Bij een doorzet van 1,0 g/s (schroeftoerental 1,0 s 1) verkrijgt men zo een 30 schuim met een dichtheid van 80 kg/m, bij een doorzet van 1,5 g/s "1 3 (schroeftoerental 1,5 s ) een schuim met een dichtheid van 28 kg/m en bij een doorzet van 2,0 g/s (schroeftoerental 2,0 s *) een schuim 3 met een dichtheid van 10 kg/m .

800 24 63 9' 'v . 8 Vergelijkend experiment

In een anelmenger mengt men 100 gew. din. polyvinylchloride met een K-waarde van 59 met 1,5 gew. dln, van dezelfde loodstabilisator, 1,5 gew. dln. van hetzelfde loodzout van een vetzuur en 0,6 gew, dln. van 5 dezelfde polyetheenwas als in voorbeeld 1. Men voegt dus geen PMMA toe.

Men tracht op dezelfde wijze als beschreven in voorbeeld 1 uit dit mengsel een schuim te maken. Het blijkt echter onmogelijk om uit een dergelijk mengsel (zonder PMMA) een enigszins redelijk schuim te verkrijgen. Het product van de enkelschroefsextruder blijkt nagenoeg 10 ongeschuimd te zijn en een ongelijkmatige structuur te vertonen.

De uitvinding omvat tevens voorwerpen welke geheel of gedeeltelijk vervaardigd zijn uit hard-polyvinylchloridesehuim volgens de uitvinding.

800 2 4 63

Claims

1. Nieuw hard-polyvinylchlorideschuim met een dichtheid beneden 200 kg/m bestaande uit een hard polyvinylchloride dat per 100 gew. dln. polyvinylchloride 0,1-15 gew. dln. bevat van een homo- of copolyraeer van een alkylmethacrylaat met een alkylgroep van 1-10 koolstofatomen.

2. Hard-polyvinylchlorideschuim volgens conclusie 1, met het kenmerk, 3 dat de dichtheid tussen 30 en 100 kg/m bedraagt.

3. Hard-polyvinylchlorideschuim volgens conclusie 2, met het kenmerk, ,3 dat de dichtheid tussen 10 en 50 kg/m bedraagt.

4. Hard-polyvinylchlorideschuim volgens dén der conclusies 1-3, met het 10 kenmerk, dat het per 100 gew. dln. polyvinylchloride 1-10 gew. dln. bevat van het genoemde homo- of copolymeer.

5. Hard-polyvinylchlorideschuim volgens één der conclusies 1-4, met het kenmerk, dat het genoemde alkylmethacrylaat een methylmethacrylaat is;

6. Hard-polyvinylchlorideschuim volgens één der conclusies 1-5, met het 15 kenmerk, dat het per 100 gew. dln. polyvinylchloride 0,1-15 gew. dln. bevat van een copolymeer dat tenminste een alkylmethacrylaat met een alkylgroep met 1-10 koolstofatomen, butadieen-1,3 en styreen en/of a -methylstyreen ingepolymeriseerd bevat.

7. Hard-polyvinylchlorideschuim volgens conclusie 6, met het kenmerk, 20 dat het per 100 gew. dln. polyvinylchloride 1-10 gew. dln. van het genoemde copolymeer bevat.

8. Hard-polyvinylchlorideschuim volgens conclusie 6 of 7, met het kenmerk, dat het.genoemde copolymeer MBS is.

9. Werkwijze voor het bereiden van een hard-polyvinylchlorideschuim met 3 25 een dichtheid beneden 200 kg/m , met het kenmerk, dat men een hard polyvinylchloride voorzien van 0,1-15 gew. dln. per 100 gew. dln. polyvinylchloride van een homo- of copolymeer van een alkylmethacrylaat met een alkylgroep van 1-10 koolstofatomen verschuimt met 5-50 gew. dln. per 100 gew. dln. polyvinylchloride van een fysisch blaasmiddel. 30

10. Werkwijze volgens conclusie 9, met het kenmerk, dat men het harde polyvinylchloride voorziet van 1-10 gew. dln. per 100 gew. dln. polyvinylchloride van genoemde homo- of copolymeer.

9 3157 κ CONCLÜS IES 3

11. Werkwijze volgens conclusie 9 of 10, met het kenmerk, dat men als genoemd alkylmethacrylaat methylmethacrylaat gebruikt.

12. Werkwijze volgens een der conclusies 9-11, met het kenmerk, dat men het harde polyvinylchloride verschuimd met 10-30 gew. dln. per 100 gew. dln. polyvinylchloride van een fysisch blaasmiddel. 800 2 4 63 +,. V*

13. Werkwijze volgens één der conclusies 9-12, met het kenmerk, dat men als fysisch blaasmiddel een of meerdere freonen gebruikt.

14. Werkwijze volgens conclusie 13, met het kenmerk, dat men freon 11 gebruikt.

15. Werkwijze volgens één der conclusies 9-14, met het kenmerk, dat men voor het verschuimen een kiemvormer aan het harde polyvinylchloride toevoegt.

16. Werkwijze volgens conclusie 15, met het kenmerk, dat men 0,5-2 gew. dln. kiemvormer per 100 gew. din. polyvinylchloride toevoegt.

17. Werkwijze volgens conclusie 15 of 16, met het kenmerk, dat men als kiemvormer citroenzuur gebruikt.

18. Werkwijze volgens één der conclusies 9-17, met het kenmerk, dat men het hards polyvinylchloride met het genoemde homo- of copolymeer van een alkylmethacrylaat eerst granuleert Via een extruder 15 vervolgens dit granulaat impregneert met het fysische blaasmiddel en het daarna verschuimt.

19. Werkwijze volgens één der conclusies 1-18, met het kenmerk, dat men het harde polyvinylchloride verschuimt via een extruder.

20. Werkwijze volgens conclusie 18, met het kenmerk, dat men het 20 geïmpregneerde granulaat in een mal brengt en vervolgens het granu laat opschuimt door de mal te verhitten tot 350-550 K.

21. Werkwijze volgens één der conclusies 9-17 en 19, met het kenmerk, dat men alle ingrediënten van het hardepolyvinylchlorideschuim vooraan in eeri extruder brengt en het fysisch blaasmiddel onder druk 25 verderop in de extruder invoert.

22. Werkwijze zoals in hoafdzaak beschreven . is in de tekst en/of in de voorbeelden is toegelicht.

23. Voorwerpen welke geheel of gedeeltelijk zijn vervaardigd uit hard-polyvinylchloridaschuim volgens één der conclusies 1-8. 800 24 63