NL7915012A - Wasverzorgingsmiddelen, die smectietaarde en verstijfseld, plantaardig zetmeel bevatten. - Google Patents

Description

(A

.,· CfL

' >Uf j l -- i ; ί .

j i ! j

WASVERZORGINGSMIDDELEN, DIE SMECTIETAARDE EN VERSTIJFSELD, PLANTAARDIG

j ZETMEEL BEVATTEN.

•

De uitvinding heeft betrekking op preparaten, die voor het verlenen van een gewenste textuur aan weefsels bedoeld zijn.

Men kan de preparaten gebruiken bij de wasgang of spoelgang van een wasprogramma alsmede voor een aparte behandeling op de wijze van een I 5 gebruikelijk papmiddel. De preparaten zijn bijzonder waardevol bij | gebruik in combinatie met mengsels van in water onoplosbare oplosmiddelen en in oplosmiddel oplosbare emulgatoren in water<bevattende j j wasmedia, gevolgd door behandeling met oppervlakte-actieve stof i | bevattende preparaten ter verwijdering van resterend oplosmiddel van i ί 10 de vezels. De preparaten van de uitvinding kunnen eventueel oppervlakte-actieve stoffen bevatten en daardoor fungeren als oplosmiddel ver-^ wi'jderende middelen, die ook een wasverzachtende werking hebben. |

Het gebruik van smectietaarde als verzachters en de i eigenschappen van voor een dergelijk gebruik geschikte kleiaarden 15 worden beschreven in het Amerikaanse octrooischrift 3.936.537.

Het in de preparaten van de uitvinding gebruikte I zetmeel is verstijfseld, plantaardig zetmeel.

De combinatie van kaolienaarde eh zetmeel is bekend ; als textielvulmiddel en voor het vullen en bekleden van papier. Klei-j 7915012 — 2 I aarden van het kaolientype hebben geen weefseh-verzachtend effect en ; vallen 'niet binnen de vereiste kenmerken van de smectietaarden van ! de uitvinding.

I De uitvinding beoogt wasverzorgingspreparaten, die :5 smectietaarde en verstijfseld, plantaardig zetmeel bevatten,te | verschaffen.

'i De uitvinding beoogt ook preparaten te verschaffen, geschikt voor gebruik bij het reinigen en verzorgen van weefsels, waarbij men de weefsels blootstelt aan wasmedia, die in water onoplos- 10 bare oplosmiddelen bevatten.

De onderhavige uitvinding heeft betrekking op een was- verzorgingspreparaat, geschikt voor het verlenen of ‘herstellen van greep aan of bij weefsels, dat bevat a. 1/2-75% smectietaarde en wel alkali- en/of aardalkali-montmorilloniét, sapöniet en/of hectoriet 15 met een ionenuitwissel -— vermogen van tenminste 50 meq. per 100 g, b. 1-90% verstijfseld, plantaardig zetmeel en c. 0-98% water.

! Plantaardig zetmeel, dat voor gebruik bij de uitvinding i ’ .

geschikt is, is maïszetmeel, tarwezetmeel, rijstzetmeel en aardappel- zietmeel. Maïszetmeel is bijzonder geschikt.

120 De weefselbehandelpreparaten van de uitvinding bevatten ; twee essentiele bestanddelen 1. een smectietaarde en 2. een verstijf- i ; i seld, plantaardig zetmeel.

i i j : I ......... :

Kleiaarde 25 De smectietaarden, dié men bijzonder goed bij de uitvinding kan gebruiken, zijn natrium- en calciummontmorillonieten, natriumsaponietsr. ai natriumhectorieten. Smectietaarden zijn in de preparaten van de uitvinding aanwezig in hoeveelheden van 1/2-75 gew.%. Vloeibare preparaten bevatten bij voorkeur 1/2-15, liefst 30 1-10 gew.% kleiaarde, terwijl korrelvormige bestanddelen 3-75, j bij voorkeur 5-60 en liefst 10-40 gew.% kleiaarde bevatten. De bij de j uitvinding gebruikte kleiaarden hebben een deeltjesgrootte, die men j een niet tastbaar kan waarnemen. Ontastbare kleiaarden hebbentdeeltjes- grootte van minder dan 50 micron en de hier gebruikte kleiaarden hebben 35 een deeltjesgrootte van 5-50 micron. De kleimineralen kunnen worden_ ; 7915012 3 - I ......................... ............... ~ ”.......... ........................ ...............................; beschreven als expandeerbare, drielagige kleiaarden, te weten alumino- silicaten en magnesiumsilicaten met een ionenuitwissel —~ vermogen van tenminste 50 meq/100 g kleiaarde en bij voorkeur tenminste 60 meq/100! g kleiaarde, De voor het beschrijven van kleiaarden gebruikte uit- 5 drukking "expandeerbaar" heeft betrekking op het vermogen tot opzwellen of expanderen van de gelaagde kleistructuur bij aanraking met water.

De hier gebruikte, drielagige, expandeerbare kleiaarden zijn de stoffen, die geologisch worden ingedeeld als smectieten.

Er zijn twee onderscheidenlijke groepen smectietaarden·, 10 die men ruwweg van elkaar kan onderscheiden op grond van de aantallen1 octa-edrische metaal-zuurstofgroepen in de middenlaag per gegeven aantal silicium-zuurstofatomen in de buitenlagen. De diocta-edrische j mineralen zijn in hoofdzaak op driewaardige metaalionen gebaseerde kleiaarden en bestaan uit het prototype pyrofylliet en de soorten 15 montmorilloniet (0H)ASio Al (Al. Mg )0.Λ, nontroniet (OH) ..Si0 Al (Al.

4 8-y y 4-x ^ 20 4 8-y y \ 4-x

Fe ) 0„ , en volchonskoü (OH) Sifi Al (Al Cr )0„n, waarin x 0 tot x 4 o™y y 4t“X x zu 4,0 en y 0 tot 2,0 is. Hiervan zijn slechts montmorillonieten met een uitwisselvermogen van meer dan 50 meq/100 g voor de uitvinding geschikt en zij geven een weefselverzachtende werking.

20 De triocta-edrische mineralen zijn in hoofdzaak op tweewaardige metaalionen gebaseerd en omvatten het prototype talk en soorten hectoriet (OH).Si. Al (Mg^ Li )0„„, sapöniet 4 8-y y 6-x x 20

(OH)4(SVySV(M96-A1O20' sanconlet MiVVW'zC

vermiculiet (OH).Si^ Al (Mg,. Fe )0„„, waarin y 0 tot 2,0 is en j 4 8-y y 6-x x 20 25 x 0 tot 6,0 is. Hectoriet en sapöniet zijn de enige mineralen uit | deze groep, die bij de uitvinding van betekenis zijn, waarbij de ! weefselverzachtende werking verband houdt met het type uitwisselbaar j kation en met het uitwisselvermogen. De hoeveelheid hydraatwater kan : in bovenstaande formules natuurlijk variëren met de bewerking, waar- i 30 aan de klei is onderworpen. Dit is voor gebruik van de smectietaarden; bij de uitvinding niet van belang, omdat de expandeerbaarheideigenschap-pen van de gehydrateerde klei door de silicaatroosterstructuur wordenj bepaald. |

Als reeds opgemerkt bevatten de in de prëparaten van ; |35 de uitvinding.gebruikte kleiaarden kationogene tegenionen als protonen, 7915012 I .

.....' 4 ........

natriumionen, kaliumionen, calciumionen en lithiumionen. Men onderscheidt kleiaarden gewoonlijk op grond van een kation, dat hoofdzake-; ; lijk of uitsluitend is geabsorbeerd. Zo is bijvoorbeeld in een [ i5 natriumklei het geabsorbeerde kation hoofdzakelijk natrium. Dergelijke geabsorbeerde kationen kunnen betrokken raken bij uitwisselingsreacties met in oplossingen in water aanwezige kationen. Een goed voorbeeld van een uitwisselingsreactie, waarbij een kleiaarde van het smectiet-type is betrokken wordt weergegeven door de vergelijking: . 10 smectietaarde (Na) + -- *·> smectietaarde (NH^) + NaOH.

Aangezien in bovenstaande evenwichtsreactie een equivalent-gewicht ammoniumionen een equivalentgewicht natrium vervangt, meet men gewoonlijk het kationenuitwisselvermogen (soms "basisch uitwissel-vermogen" genoemd) in milli-equivalenten per 100 g kleiaarde (meq/100 15 g). Het kationenuitwisselvermogen van kleiaarden kan op verschillende wijzen worden gemeten, bijvoorbeeld door electrodialyse, door uitwis^ seling met ammoniumionen, gevolgd door titratie alvolgens een methyleén?-blauwmethode, als volledig beschreven in Crimshaw, "The Chemistry and ; Physics of Clays", pp. 264^265, Interscience (1971) . Het kationenuit- : ;20 wissèlvermogen van een kleimineraal is verwant aan factoren als expan-deereigenschappen van de kleiaarde, lading van de kleiaarde, die op j haar beurt tenminste ten dele wordt bepaald door de roosterstructuur f : ! enz. Het ionenuitwisselverraogen van kleiaarden varieert ruwweg van 2 meq/100 g bij kaolinieten tot 150 méq/100 g en meer bij bepaalde 25 smectietaarden. Illietaarden hebben weliswaar een drielagige structuur, maar zijn van een niet expanderend roostertype en hebben een ionenuit-wisselvërmogen ergens in het lagere gedeelte van het gebied, dat wil zeggen rond 26 meq/100 g voor een gemiddelde illietaarde. Attapulgietën, | een andere groep kleiaarden hebben een spicullaire (dat wil zeggen 30 naaldachtige) kristalvorm met een laag ionenuitwisselvérmogen (25/30 meq/100 g). Hun structuur is samengesteld uit ketens yan siliciumdioxyde-tetraëders, die aangeschakeld zijn door octahedrische groepen yan zuurstoffen en hydroxylên, die aluminium en magnesiumatomen bevatten.

Men heeft vastgesteld, dat illiêt, attapulgiet, en kaoliniët-35 aarde-met hun betrekkelijk geringe:'ionenuitwisselvermogen in de onderhavige uitvinding niet kunnen worden gebruikt. Illiet- en kaoliniët- 7915012 -..... 5 -- * . ......... ..... -......-..... ........... ............... ........................ ............................... ..................................

! ! I aarde vormen zelfs een hoofdbestanddeel van kleiaardig vuil en worden^ zoals boven opgemerkt, met de onderhavige preparaten van weefselopper-! vlakken verwijderd. De alkalimontmorillonieten, saponieten en hectorieten en bepaalde aardalkali^varieteiten van deze mineralen als calciummont- ! 5 morillonieten hebben echter, naar is gebleken, waardevolle wasverzach-tende eigenschappen bij opneming in preparaten van de uitvinding.

Bepaalde voorbeelden van dergelijke wasverzachtehde : i smectietmineralen zijn:

Natriummöntrnorllloniet ; i 10 Broek

Volclay BC Gelwhite GP Thixo-Jel #

Ben-A-Gel 15 ' Natriumhectoriet

Veegum F Laponiet SP Natriumsaponiët Barasym NAS 100 20 CalciUmmóhtmOfil-lOnlet

Soft Clark Gelwhite L

........... kV.'...... !

Lithiumhectofiet

Barasym LIH 200 ; 25 Aldus kan men te gebruiken smeetietaarden kenmerken als : montmorillonieten, hectorieten en saponieten met een ionenuitwisselver-mogen van tenminste 50 meq/100 g en bij voorkeur tenminste 60 meq/100 g.

Het schijnt, dat de gunstige verzachtende .(en potentieel kleurstofwegvangende, enz.) werking van de onderhavige preparaten 30 is toe te schrijven aan de fysische eigenschappen en ionenuitwissel-eigenschappen van de gebruikte kleiaarden. Bovendien veroorzaken de unieke fysische en elektrochemische eigenschappen van de smectietaarden blijkbaar een wisselwerking met en dispersie door eventueel gebruikte poly-anionogene versterkende zouten.

35 De meeste in de preparaten van de uitvinding te gebruiken 7915012 ~ 6 " ! ] I smectietaarden zijn in de handel'verkrijgbaar onder verschillende j | namen, bij-voorbeeld Thixo-Jel f 2 en Gelwhite GP van Georgia Kaolin]

Co., Elizabeth, New Jersey, Volclay BC en Volclay / 325 van American Colloid Co., Skokie, Illinois en Veegum F, van R.T.Vanderbilt.

I : 5 Dergelijke smectietaarden, die men onder bovengenoemde handelsnamen kan verkrijgen, kunnen natuurlijk bestaan uit mengsels van de verschillende afzonderlijke mineraalsoorten. Dergelijke mengsels van smectietaarden zijn natuurlijk ook geschikt.

Binnen de groepen van montmorillonieten, hectorieten en : 10 saponieten met een kationenuitwisselvermogen van tenminste 50 meq/ 100 g, verdienen bepaalde kleiaarden ter verzachting van weefsels de voorkeur. Zo is bijvoorbeeld Gelwhite GP een uitermate witte vorm van smectietaarde, die dan ook de voorkeur verdient bij de bereiding van witte korrelvormige wasmiddelen. Volclay BC, dat een 15 smectietaarde is, die tenminste 3% ijzer (uitgedrukt als Fd^O^) in het kristalrooster bevat en een zeer hoog ionenuitwisselvermogen heeft, is een van de doelmatigste en doeltreffendste kleiaarden voor gebruik in wasmiddelen en verdient uit oogpunt van werking de voorkeur. Anderzijds zijn bepaalde smectietaarden, die in de handel worden j 20 gebracht onder de naam ’’bentoniet" in zodanige mate door andere mineralen silicaten verontreinigd, als blijkt uit een laag colloid-gehalte (ongeveer 50%), dat hun ionenuitwisselvermogen onder de vereiste grens valt, zodat men dergelijke kleiaarden niet in de onderhavige preparaten kan gebruiken.

25 Bentoniet is eigenlijk een type gesteente, dat uit vulkanische as afkomstig is en montmorilloniet (een van de smectietaarden) als voornaamste kleibestanddeel bevat. De tabel laat zien, dat in de handel onder de naam bentoniet verkrijgbare stoffen een groot gebied van ionenuitwisselvermogen en wasverzachtende werking 30 kunnen beslaan.

| 79 1 5 0 1 2...................................

-- 7 -- -p > λ Ό ϋ φ α) Ο Η ! <υ , tn co

! Ό I

ΰ Μ X X

<1) -ι—1 ·ι—1 -I—I

μ ·μ ·Η ·μ +J +J μ i Λ Ö1 Η Η Η Λ .C Λ odOOuacuouudd cd ·μ tUdJSai (DO) (DUO)

Ν Αί Ο Ο cd cd (d ι—I ι—1 H <D <D

μ μ CnCn-Ρ-Ρ-μ cnto tDDi&i d) a) > Ê

I

r—f <u d tn cu ω cn

•h O CD

& s ro^roo^-in ιησι cn co cn •Pdcooocococ\iLr)H*-<c') μα) Ό P > cl cd r—1 ü)

. -P

<!<!<! <1 ld) <| ld) i<-h comram-HW-H w μ

p p p p H p Η Λ1 P O

(d ld T~l ••-μ.· -μ -H · d oo o oh oh μ o o UUUUU^UrCl cl cl c o d d d d cd d (β cd d d i i-i *ri τΐ ή ui -η cd μ ή * d

HHHHHHHpnHS

i μ O O O O ·Η O -Η o

ί Φ cd cd cd cd S cd S co (O CU

; -μ W Μ W M χ -Η X -μ o · · μ a

! -d cdiOcöcöO Cöo (ÖCÖCD

! cd -μ -μ -μ -μ -μ (¾ -μ ,d μ· oicitjioid bid 0\υ ομμμμομομμ > 0000>0>00Γ0 CD (DCDCDCDCD CDCD CDCD : p( p uouuwuwuuw o\°

O

LD

ii d) η -μ

h H

d) h cd H d) Λ cd η -μ d) μ cd ,ο bi o μ μ μ >σ ί cd -μ μ Ό -μ ι cd -Ρ ld Ο Ο ρ Η 2 ν, cd μ η A! S PQ ft Η •μ μ cu d) d) tn ο d) ιΰΡ^μμ-ΐ -μ ο cn ο -μ η -μ -μ cd d) cd d) η ,d ί d OHHHOPHHOt^O 0) o a: oodoidcdcn^-id cd P o-P-PPddOdap ω id

d ocHddcdcdXcdpcdPP P

d) μοωΗμ-μ-μμοΗρο pq mcnmoowgosudi> -m 7915012 — 8 ........

Voor gebruik bij de uitvinding geschikte kleiminera-len kunnen worden uitgekozen op grond van het feit, dat smectieten : een echt 14 £ rontgenafbuigingspatroon vertonen. Dit kenmerkende patroon geeft, in combinatie genomen met uitwisselvermogenmetingen, die ! 5 op bovenstaande wijze zijn uitgevoerd een basis voor het selecteren | van bepaalde sneetietaarden voor gebruik in de onderhavige preparaten.

| : ! De smectietaarden, die men bij de uitvinding kan gebruiken, zijn van hydrofiele aard, dat wil zeggen zij vertonen zwel- lingseigenschappen in watermedia. Omgekeerd zwellen zij niet in niet- 10 waterige of hoofdzakelijk niet-waterige systemen. zetmeel

Zetmeel uit plantaardige bronnen is in het algemeen een mengsel van 15-40% amylose met rechte keten en 60-85% amylopectine 15 met vertakte keten. In zijn oorspronkelijke vorm bestaat plantaardig zetmeel uit fijne onoplosbare korrels van 4-8 micron bij rijst en 15-100 micron bij aardappelzetmeel. Maiszetmeelkorrels variëren in het algemeen van 10-25 micron. Als men suspensies in water van plantaardige zetmeelkorrels op steeds hogere temperaturen verhit, 20 gebeurt er niets belangrijks totdat een kritische verstijfseltempera-tuur wordt bereikt, die voor de zetmeelspecies specifiek is. Bij deze temperatuur zwellen de korrels, gaan polarisatiekruisen verloren en verliezen de korrels irreversibel hun anisotropie.

| Aardappelzetmeel verstijfselt bij 56-67 °C, maïszetmeel bij 62-72 °C

i o 25 en rijst- en gierstzetmeel bij 68-78 C. Na aanvankelijke verstijf- .

seling blijven de zetmeelkorrels zwellen en de korrelstructuur wordt tenminste gedeeltelijk verscheurd onder vorming van de stijfdikke consistentie van een gekookte zetmeelpasta.

Verstijfselde zetmeeldispersies kunnen stabiliteits-30 problemen oproepen, waarvan retrogradatie bijzonder ernstig is. In betrekkelijk geconcentreerde dispersies leidt retrogradatie tot een viscositèitstoeneming of gelering. In betrekkelijk verdunde disper- ! j sies kan retrogradatie tot sedimentatie leiden. Retrogradatie wordt toegeschreven aan moleculaire reassociatie van amylose, maar dispersie-35 viscositeit is ook een functie van de mate van fragmentatie van de^gezwollen 7915012 9 i meelkorrels. Verstijfselde, maar intakte zetmeelkorrels dragen aan- I zienlijk bij tot de dispersieviscositeit. Als nader beschreven bevat- I ten de vloeibare preparaten bijvoorkeur een verstijfseld zetmeel, j In een vloeibaar preparaat gebruikt men het zetmeel ;5 bijvoorkeur in een hoeveelheid van 1-15, liefst van 2-10 gew.% van i de preparaten en in een vast preparaat gebruikt men het zetmeel bij : voorkeur in een hoeveelheid van 10-60, liefst 20-50 gew.% van de preparaten.

Het bij de uitvinding gebruikte plantaardige 10 zetmeel omvat zogenaamd gemodificeerd zetmeel, bijvoorbeeld zetmeel, ; i dat behandeld is met zuur, enzymen of door oxydatie, of door additie i I van ether- of estergroepen. Gemodificeerd zetmeel - levert in het I algemeen dispersies op met relatief lagere viscositèit èn is bekend ! ! als "dunkokend" zetmeel. Men kan ook gebruik maken van voorafverstijf-Il5 seld, gemodificeerd zetmeel, in welk geval geen extra verhittings^ i trap nodig is.

| Sterk de voorkeur voor gebruik in de gestabiliseer de vloeibare preparaten van de uitvinding zijn de zetmeeldispersies ! in water, verkregen door een dispersie van een verstijfseld zetmeel 20 in water bloot te stellen aan een pH van 10-13, bij voorkeur van 11—12 en daarna een eventuele overmaat te neutraliseren tot een reste-/ rende pH van 4-9. Indien het zetmeel niet vooraf verstijfseld is, j moet men het zetmeel gedurende tenminste 5 min. voor of tijdens de I blootstelling aan de pH op een temperatuur boven zijn verstijfselpunt 25 houden.

Dit verstijfselingsproces wordt beschreven in de \ gelijktijdig ingediende Europese octrooiaanvrage, gebaseerd op de (Amerikaanse octrooiaanvrage, volgnummer 885.925, getiteld vloeibaar , wasverzorgingspreparaat, dat verstijfseld, plantaardig zetmeel, 30 oppervlakteactieve stof en elektrolyt bevat.

Eventuele bestanddelen / Men kan bestanddelen opnemen, die niet inconsistent J zijn met de stabiliteit of werking van de wasverzorgingsmiddelen van / 35 de uitvinding.

I 7915012 - 10 ί : ί De vloeibare wasverzorgingsmiddelen van de I uitvinding bevatten 50-98% water, bijvoorkeur 65-90% water en liefst ! 70-85% water.

i ; i Preparaten van de uitvinding, in het bijzonder i · i 5 vloeibare preparaten, kunnen tot 20% elektrolyt als hulpstabilisator bevatten. Dit kan elke geschikte anorganische of organische ioniseer- | bare verbinding zijn als zouten of zuren, bijvoorbeeld alkali- of | aardalkalichloride,· sulfaten, carbonaten, silicaten, fosfaten, ; acetaten en silicaten en bepaalde, nog te beschrijven hydrotropen.

| 10 Bijvoorkeur verdraagt de elektrolytconcentratie in vloeibare prepara-; ten 1-10%. Natrium- en kaliumcarbonaat en bicarbonaat dienen als elektrolyten de bijzondere voorkeur.

Men kan ethylalkohol en andere in water oplosbare organische oplosmiddelen gebruiken in hoeveelheden tot 10%, ! 15 bij voorkeur 1-5%, ter bevordering van de ppneming van oppervlakte-actieve stoffen. Hydrotropen of mengmiddelen als ureum en natrium-| en kalium, ammonium-, mono-, di- en triethanolammoniumcumeensulfonaat, benzeensulfonaat, tolueensulfonaat en xyleensulfonaat en mengsels daarvan kunnen dan ook worden gebruikt ter inhibitie van fasescheiding ! 20 van het preparaat over een breed gebied van mogelijke opslagtempera-turen. Hydrotropen of mengmiddelen kunnen worden gebruikt in hoeveel^ heden tot 8%, bijvoorkeur van 1-6%.

Wasverzachtende en antistatische stoffen zijn bijzonder waardevolle eventuele bestanddelen in de preparaten van de 25 uitvinding als beschreven in de lopende aanvrage, gebaseerd op de Amerikaanse octrooiaanvrage 885.937. Voorbeelden van wasverzachters zijn kationogene ,kwaternaire ammoniumverbindingen als ditalkdimethyl-; ammoniumchlorideKationogene kwaternaire ammoniumverbindingen kunnen worden gebruikt in hoeveelheden tot 8% bijvoorkeur van 0,25 tot 4%. ! I 30 Wasactieve stoffen of "oppervlakteactieve stoffen", behorende tot de anionogene, nietionogene, tweezijdig ionogene of amfotere wasactieve stoffen en mengsels daarvan zijn geschikt voor de i | preparaten van de uitvinding, in het bijzonder als men de preparaten j | gebruikt als combinatie van'jweefeekerzorgende middelen en oplosmiddel- j j"35 verdrijvende middelen als boven besproken. i 7915012 ........... 11 .........

In water oplosbare anionogene oppervlakteactieve stoffen, geschikt voor gebruik bij de uitvinding zijn bijvoorbeeld alkali-, aardalkali-, ammonium- en gesubstitueerde ammoniumzouten van organische sulfureringsreactieprodukten. Voorbeelden van zouten 5 van organische sulfureringsreactieprodukten zijn natriumalkylsulfonaat en natriumalkylbenzeensulfonaat, waarin de alkylgroep 10-20 koolstof-atomen bevat. Andere oppervlakteactieve stoffen uit deze groep, die de voorkeur verdienen, zijn alkaansulfonaten en alkeensulfonaten, j I waarin de alkyl- of alkenylgroep 10-20 koolstofatomen bevat.

: 10 Andere bijvoorkeur te gebruiken in water oplosbare, j anionogene oppervlakteactieve stoffen zijn alkylethersulfaten met i de formule RO(C2H4)xSC>3M waarin R alkyl of alkenyl met 10-20 koolstof-j atomen voorstelt, x 1 tot 30 is en M een in water oplosbaar kation I voorstelt, De bij de uitvinding te gebruiken alkylethersulfaten zijn 15 condensatieprodukten van ethyleenoxyde en eenwaardige alkoholen met 10-20 koolstofatomen. Bijvoorkeur bevat R 12-18 koolstofatomen. De alkoholen kunnen afgeleid zijn van natuurlijke vetten, bijvoorbeeld kokosolie of talk of synthetisch zijn. Men laat dergelijke alkoholen reageren met 1-30, in het bijzonder 3, molaire hoeveelheden ethyleen-20 oxyde, waarna men het verkregen mengsel van moleculaire species sulfateert en neutraliseert.

Voorbeelden van alkylethersulfaten van de | uitvinding zijn met name natriumkokosalkyltriethyleenglycolethersulfaat, lithiumtalkalkyltriethyleenglycolethersulfaat en natriumtalkalkylhexa-25 oxyethyleensulfaat. Als alkylethersulfaten gebruikt men bijvoorkeur die, welke uit een mengsel van afzonderlijke verbindingen bestaan, welk mengsel een alkylketen heeft van gemiddeld 12-16 koolstofatomen en een gemiddelde ethbxyleringsgraad van 1-4 molen ethyleenoxyde.

Nog andere voorbeelden van te gebruiken anionogene 30 oppervlakteactieve stoffen zijn de verbindingen met twee anionogene | functionele groepen. Deze worden aangeduid als dianionogene oppervlak- j teactieve stoffen. Géschikte dianionogene oppervlakteactieve stoffen ; zijn de disulfonaten, disulfaten en mengsels daarvan, die kunnen worden voorgesteld met.de formule: [35 R(S03)2M2,R(S04)2M2, R(S03)(S04)M2 j 7915012 — 12 .....

i i I ! I waarin R een acyclische alifatische koolwaterstofgroep met 15-20 I koolstofatomen voorstelt en M een in water solubiliserend kation ! voorstelt, bijvoorbeeld de C^,. tot C^Q^inatrium 1,2-alkyldisulfaten, C15 t0t '2-alkyldisulfonaten en disulfaten, dinatrium- I 5 1,9-hexadecyldisulfaten, tot C^q dinatrium-1,2-alkyldisulfonaten en dinatrium-1,9-stearyldisulfonaten en -6,10-octadecyldisulfaten.

In water oplosbare niet-ionogene oppervlakte-actieve stoffen met een HLB van 1-18 zijn geschikt en zijn bijvoorbeeld: 10 1. de polyethyleenoxydecondensatieprodukten van alkylfenolen.

1 deze verbindingen omvatten de condensatieprodukten van alkyl fenolen met een alkylgroep met 6-12 koolstofatomen in rechte of vertakte keten en ethyleenoxyde, waarbij het ethyleenoxyde i ' ; aanwezig is in hoeveelheden 3-25 molen ethyleenoxyde per mol i : 15 alkylfenol. De alkylsubstituent kan in dergelijke verbindingen bijvoorbeeld zijn afgeleid van gepolymeriseerd propeen of isobuteen, octeen of noneen. Voorbeelden van verbindingen van dit type zijn nonylfenol, gecondenseerd met 9,5 molen ethyleenoxyde per mol nonylfenol en dodecylfenol, gecondenseerd met 12 molen ; 20 ethyleenoxyde per mol dodecylfenol. In de handel "verkrijgbare ; nietionogene oppervlakteactieve stoffen van dit type zijn bijvoor- ; beeld Igepal CO-610 van GAP Corporation, en Triton X-45, X-114, ! X-100 en X-102, alle van Rohm and Haas Company. j 2. de condensatieprodukten van alifatische alkoholen en 3-70 molen i 25 ethyleenoxyde. De alkylketen van de alifatische alkohol kan ; recht of vertakt zijn en bevat in het algemeen 8-22 koolstofatomen. Voorbeelden van dergelijke geethoxyleerde alkoholen zijn het condensatieprodukt van 6 molen ethyleenoxyde en 1 mol tridecanol·, myristylalkohol, gecondenseerd met 10 molen ethyleenoxyde per 30 mol myristylalkohol, het condensatieprodukt van ethyleenoxyde en : kokosvetalkohol, waarbij de kokosalkohol een mengsel is van vetalkoholen met alkylketens variërend van 10-14 koolstofatomen en het condensatieprodukt 6 molen ethyleenoxyde per mol alkohol bevat en het condensatieprodukt van 9 molen ethyleenoxyde en j j35 bovenbeschreven kokosalkohol. Voorbeelden van in de handel verkrijg- 7915012 ...... 13 ......

bare: nietionogene oppervlakteactieve stoffen van dit type zijn Tergitol 15-S-9 van Union Carbide Corporation, en Neodol 23-6.5 van Shell Chemical Company.

3. de condensatieprodukten van ethyleenoxyde en een hydrofobe basis, 5 gevormd door condensatie van propyleenoxyde en propyleenglycol.

Het hydrofobe gedeelte: van deze verbindingen heeft een molecuul-gewicht van 1500-1800 en vertoont onoplosbaarheid in water.

Additie van tenminste 30 en bijvoorkeur tenhoogste 90 gew.% poly-oxyethyleenresten aan dit hydrofobe gedeelte maakt het molecuul 10 oplosbaar in water. Voorbeelden van verbindingen van dit type zijn s | bepaalde in de handel verkrijgbare oppervlakteactieve Pluronics ! van Wyandotte Chemicals Corporation.

4. de condensatieprodukten van ethyleenoxyde en het reactieprodukt van propyleenoxyde en ethyleendiamine. De hydrofobe basis van deze i15 produkten bestaat uit het reactieprodukt van ethyleendiamine: en overmaat propyleenoxyde en heeft een molecuulgewicht van 2500-3000. : Men laat deze basis in zodanige mate met ethyleenoxyde condenseren, j dat het condensatieprodukt 40-80 gew.% polyoxyethyleeh bevat en een : molecuulgewicht van 5000-11.000 heeft. Voorbeelden van dit type 20 nietionogene oppervlakteactieve stof zijn bepaalde in de handel verkrijgbare Tetronicsvan Wyandotte Chemicals Corporation.

5. oppervlakteactieve stoffen met de formule R^j^R^N-X) (oppervlakte actieve aminenoxyden) waarin een alkylgroep voorstelt met 10-18 koolstofatomen, 0-2 hydroxylgroepen en 0-5 etherbruggen, waarbij van 25 er tenminste asn stuk/I^ een alkylgroep met 10-18 koolstofatomen en zonder etherbruggen is en R^ en R^ elk een alkylgroep of hydroxyalkyl-groep met 1^-3 koolstofatomen voorstellen. Voorbeelden van oppervlakteactieve aminenoxyden zijn: dimethyldodecylamine oxyde, ; dimethyltetradecylamine oxyde, ethylmethyltetradecylamine oxyde, |30 cetyldimethylamine oxyde, dimethylstearylamine oxyde, cetylethyl- ; propylamine oxyde, diethyldodecylamine oxyde, diethyltetradecylamine; j oxyde, dipropyldodecylamine oxyde, bisT2-hydroxyethyl)dodecylamine oxyde, bis-(2-hydroxyethyl)-3-dodecoxy-2-hydroxypropylamine oxyde, i ; | (2-hydroxypropyl)methyltetradecylamine oxyde, dimethyloleylamine | ; i35 oxyde, dimethyl-(2-hydroxydodecyl)amine oxyde, en de overeenkomstige, 7915012 i 14 ........

I decyl, hexadecyl en octadecylhomologen van bovengenoemde verbin- ! dingen.

Amfotere synthetische wasactieve stof kunnen ruwweg worden omschreven als derivaten van alifatische, of met |5 alkylgesubstitueerde heterocyclische, secundaire en tertiaire aminen, waarin het alifatische radikaal recht of vertakt kan zijn en een van ! de alifatische substituenten 8-18 koolstofatomen bevat en tenminste eèn een anionogene, in water solubiliserende groep bevat, bijvoorbeeld : carboxy.,. sulfonaat of sulfaat. Voorbeelden van onder deze definitie 110 vallende verbindingen zijn natrium-3-(dodecylamino)propionaat, natrium-2-(dodecylamino)ethylsulfaat, natrium-2-(dimethylamino) octadecanaat, dinatrium-3-(N-carboxymethyldodecylamino)propaan-l-sulfonaat, dinatrium-octadecyl-iminodiacetaat, natrium-l-carboxy-methyl-2-ündecylimidazool en natrium Ν,Ν-bis-(2-hydroxyethyl)-2-15 sulfato-3-dodecoxy-propylamine. Natrium-3-(dodecylamino)própaan-l:-sulfonaat verdient de voorkeur.

Tweezijdig ionogene oppervlakteactieve stoffen kunnen ruwweg worden omschreven als derivaten van secundaire ën tertiaire aminen, derivaten van heterocyclische secundaire en 20 tertiaire aminen en derivaten van kwaternaire ammonium-, kwaternaire | fosfonium- en tertiaire sulfoniumverbindingen. Het kationogene atoom in de kwaternaire verbinding kan deel uitmaken van een heterocyclische ring. In al deze verbindingen is er tenminste een alifatische, rechte of vertakte groep aanwezig met 3-18 koolstofatomen en tenminste 25 een alifatische substituent, die gebonden is aan een "onium"-atoom j en een anionogene in water solubiliserende groep bevat, bijvoorbeeld i carboxy*, sulfonaat, sulfaat, fosfaat of fosfonaat. Voorbeelden van : tweezijdig ionogene ópperylakteactieve stoffen zijn: 3-(N,N-dimethyl-N-hexadecylammonio)propaan-l-sulfonaat, 3-(N,N-dimethyl-N-hexadecyl-30 ammonio)-2-hydroxypropaan-1-sulfonaat, N,N-dimethyl-N-dodecylammonio- acetaat, 3-;(N,N-dimethyl-N-dodecylammonio)propionaat, 2-(N,N-dimethyl- i N-octadecylammonio)ethylsulfaat, 3-(P,P-dimethyl-P-dodecylfosfonio)- i propaan-!-sulfonaat, 2-(S-methyl-S-t.hexadecylsulf)ethaan-1sulfonaat,! 3-(S-methyl-S-dodecylsulfonio)propionaat, N,N-bis(oleylamidopropyl- j 35 N-methyl-N-carboxymethylammonium-betaine, Ν,Ν-bis(stearamidopropyl)-Nj- 7915012......... .....................

15 .................... ......... ...... ....... ! methyl-N-carboxymethylammoniumbetaine, N-(stearamidopropyl)-N-dimethyl-N-carboxymethylammoniumbetaine, 3-(N-4-n-dodecylbenzylfN,N-: dimethylammonio^ropaan-l-sulfonaat en 3- (N-dodecylfenyl-N,N-dimethyl-ammonio)-propaan-l-sulfonaat.

5 De oppervlakteactieve stof is in het I wasverzorgingsmiddel bij voorkeur aanwezig in een concentratie van i j 5-50, bij voorkeur 10-30 en liefst 15-25%.

i

Bij gebruik van het preparaat van de uitvinding voegt men het in een zodanige hoeveelheid toe aan een 10 waswater of spoelwater, dat er 50-500 dpm bij voorkeur 150-350 dpm, | liefst 200-300 dpm zetmeel aanwezig zijn, berekend op de vaste stof.

Men.gebruikt 30-400 dpm, bijvoorkeur 50-300 dpm en liefst 100-200 dpm [ smectietaarde. 200-4000 dpm wasactieve stof, bij voorkeur 300-2000 liefst 500-1500 is gewenst in het waswater, als men het preparaat 15 wil gebruiken volgens de reeds genoemde Amerikaanse octrooiaanvrage 839.221.

Andere in ondergeschikte hoeveelheden i op te nemen bestanddelen zijn bijvoorbeeld optische bleekmiddelen, parfums, vuilwederafzettingstegengaandé middelen, wasmiddelversterkers, 20 schuimonderdrukkers, vuillosmakende middelen, kleurstoffen, ondoorzichtig makendé middelen, pigmenten, antibacteriele middelen, schuimversterkers, corrosieinhibitors enz.

Alle hier genoemde percentages, delen en verhoudingen zijn betrokken op het gewicht tenzij anders is aange-25 geven, i Voorbeeld i i 3,8% Corn Products 3401 (CPC)

Bereid door zetmeelbrij te bereiden deze op een temperatuur van 77 °C te brengen en 30 deze temperatuur 10 min. dan te houden.

I Men voert de warmte af en onderwerpt de i ; zetmeelbrij 2 min. aan 0,05% NaOH, waarop men overmaat alkali met HC1 neutraliseert. Hierbij voegt mén: 35 0,07% NaCl (reactieprodukt) 7 915 012 ........ 16 ..........

18,5% Natrium C lineaire alkylbenzeensulfonaat ; ^2.,0% Thixo-jel /4 2 (een colloidale natriummontmoril- lonietaarde ƒ Georgia Kaolin Co-Jj 3,5% Ethanol 5 ; 8,0% Na2C03

! rest H^O

I Men gebruikt ihplaats van Thixo-Jel # 2 Brock | (een natriummontmorillonietaarde- Georgia Kaolin Co,). Men verkrijgt nagenoeg soortgelijke resultaten.

10 i voorbeeld ii 4,5% Amidex Starch B611 / CPC 7

Bereid, door zetmeelbrij te bereiden onder sterk schuivende werking onder gelijktijdige blootstelling aan 0,75% KOH gedurende 5 min., 15 waarop men overmaat loog neutraliseert door toevoeging van de juiste hoeveelheid H^SO^.

2,33% K2S°4 (reactiePr°3ukt) ; 3,5% BROCK - natriummontmorillonietaarde / Georgia Kaolin Co.7 20 4,0% natriumbicarbonaat 3,0% C.„-C._ lineaire alkohol, geethoxyleerd met

( U 1J

gemiddeld 6,5 ethyleenoxyde. ;

Rest H20

Voorbeeld III

25 5,0% Fibersize - Geoxydeerd maïszetmeel I / National Starch and Chemical7

Bereid door een brij 15 min. te verhitten op 82 °C, vervolgens 3,0% K2C°3 toe te voe9en en 5 min. te roeren. Hierbij voegt men: 30 4,0% Invite E / Natriummontmorilloniet_/ / Industrial Mineral Ventures 7 0,55% Ditalk dimethylammoniumchloride \ 15,0% Met magnesium geneutraliseerd, C^alkylbenzeen- sulfonzuur i 35 4,0% Ethanol | 1915 0 12 * — 17 * ί .......... .................................... ; 3,0% Natriumtolueensulfonaat \ i Rest HO 1

! λ I

; Voorbeeld IV j ! 15% KOFILM 50 / met ether gemodificieerd zetmeel / 5 / National Starch and Chemical 7

Bereid door een brij 5 min. op 82 °C te verhitten. Hierbij voegt men: 4,0% Methyl, 1-stearylamidomethyl, 2-stearylimidazoli- i niummethosulfaat 10 8% Thixo jel #2 / Natriummontmorilloniet_7 L Georgia Kaolin Co .J 8% Ethanol 3% natriumcumeensulfonaat

Rest H20

: 8 Voorbeeld V

40% Amidex B-511 (CPC) • j 30% Thixo jel # 2 / Georgia Kaolin C0._7 5% Ditalk-'dimethylammoniumchloride 15% Na2S04 20 5% Na2C03 5% Polyethyleen glycol 6000

De bestanddelen worden in een menger tot een korrelvormig produkt vermengd.

Vóórbëëld VI

25 Men brengt een gemengde lading van katoenen en polyester kledingstukken, die met vuilë motorolie zijn bevuild in een wasautomaat die is ingesteld op het was-draagprogtamma (38 °C, 45 liter water). Men voegt de inhoud toe van een fles van 300 ml van de volgende samenstelling: 30 88% cj^2 14 li-neaire paraffine 12% natrium (bis)tridecylsulfosuccinaat na 4 min. voegt men de inhoud toe van een fles die 300 ml bevat van de volgende samenstelling: 18% natrium C^2alkylbenzeensulfonaat 35 2% bentonietaarde 79 1 5 0 1 2 % - 18 ........

j 4,5% verstijfseld maïszetmeel I rest water.

i Men laat het machineprogramma de rest van de ' ; j wasgang en de spoel- en extractiegangen doorlopen. Nadat men het j 5 wasgoed aan de lijn heeft gedroogd is het vrij van zichtbare vlekken en heeft het een brosse textuur, die kenmerkend is voor dry cleaning.:

| Men voegt de preparaten van voorbeelden I t/m V

i toe aan watermedia, die weefsels bevatten, tot een zetmeelconcentra- 10 tie van 50-500 dpm en een smectietaardeconcentratie van 30-400 dpm. Men spoelt de weefsels in water, waarna men ze droogt en onderzoekt. Personen, die de weefsels onderzochten beschouwden de weefsels, die met de preparaten behandeld waren als bros, stevig en met een glas ! oppervlak. Zetmeel zonder kleiaarde leverde stijve of ruwe weefsels il5 op, terwijl kleiaarde zonder zetmeel een slecht aanvaardbare slappe weefselgreep opleverden.

i . ! j i ; i : | 79 1.....5 0 1 2 .................................. ..............’......"......."...........................................

Claims (7)

19 - I CONCLUSIES I

1. Wasverzorgingspreparaat, met het kenmerk,! I dat het omvat: ! (a) 0,5-75% smectietaarde en wel alkali- en/of aardalkali montmorillo-' 5 niet, saponiet, hectoriet of een mengsel daarvan met een ionen- i uitwisselend vermogen van tenminste 50 meq/100 g, I (b) 1-90% verstijfseld, plantaardig zetmeel en, (c) 0-98% water.

2. Preparaat volgens conclusie 1, ;10 met hét kenmerk, dat het een dispersie in water is, die 0,5-15% j smectietaarde, 1-15% verstijfseld, plantaardig zetmeel en 50-98% i water bevat.

3. Preparaat volgens conclusie 2, . met het kenmërk, dat het bovendien 10-30% wasactieve stof bevat en 15 anionogene, nietionogene, tweezijdig ionogene of amfotere wasactieve i stof een mengsel daarvan.

4. Preparaat volgens conclusie 1, 2 of 3, met het keniïiërk', dat het bovendien 0,25-8% antistatische en/of weefselverzachtende kationogene kwaternaire ammoniumverbinding 20 bevat.

5. Preparaat volgens conclusie 2 of 3, I met het kenmerk, dat het 1-10% smectietaarde en 2-10% verstijfseld,/ | plantaardig .zetmeel bevat.

6. Preparaat volgens conclusie 2 of 3, 25 mét het kënmerk, dat het zetmeel verstijfseld is door een dispersie van dit zetmeel in water tenminste 5 min. op een temperatuur boven zijn verstijfseltemperatuur te. houden en gestabiliseerd is door deze dispersie gedurende tenminste een deel van het verstijfselen aan een pH van 10-13 bloot te stellen en daarna eventuele overmaat alkali 30 te neutraliseren tot een pH van 4-9.

7. Watermedium ter verzorging van weefsels | en tot herstel van de weefselgrëep,met het kenmerk, dat het 30-400 i dpm smectietaarde bevat in de vorm van alkali- en/of aardalkali- ! | montmorilloniet, saponiet, hectoriet, of een mengsel daarvan met een j 35 ionenuitwissel-vermogen van tenminste 50 meq/100 g en 50 dpm tot 500 j 7915012 .......... 20 I dpm verstijfseld, plantaardig zetmeel bevat. i ! : | i : i ! 7915012