NL7810928A - Werkwijze voor het reinigen en ontsterken van textiel- materiaal met behulp van een mengsel op basis van perchloorethyleen. - Google Patents

Description

• ' !".......y ' "V.·. ' • * ; - 1 - ...............Λ.'

'V

vo 6333 A , ·έ.

Rhone-Poulenc Industries < , |

Parijs, Frankrijk, Η

Werkwijze voor het reinigen en ontsterken van textielmateriaal met behulpvan een mengsel op basis van perchloorethyleen.

De uitvinding heeft betrekking op een werkwijze voor het chemisch reinigen en ontsterken van textielmateriaal, teneinde de herafzetting van vuil op een substraat uit natuurlijke, kunstmatige, synthetische vezels of een mengsel daarvan te voorkomen en aldus het 5 vuil van genoemd substraat ia het vloeistofbad gedurende het reinigen of ontsterken gesuspendeerd te houden.

De uitvinding heeft eveneens betrekking op een mengsel op basis van perchloorethyleen voor het chemisch,reinigen of ontsterken van textielmateriaal met het doel te verhinderen, dat het vuil 10 van het substraat zich opnieuw op genoemd substraat afzet.

Het is bekend, dat bij het chemisch reinigen of ontsterken met behulp van perchloorethyleen van geweven of gebreide tex-tielgoederen, het aan het textielmateriaal onttrokken vuil de neiging heeft zich opnieuw op genoemd textielmateriaal af te zetten, vooral 15 als het perchloorethyleen Jiiet regelmatig wordt geregenereerd, waardoor het z.g. "vergrij zingseffeetn van het textielmateriaal wordt geaccentueerd, dat gemakkelijker wordt waargenomen bij witte of lichtgekleurde weefsels.

De factoren, die bij deze herafzetting een rol kunnen 20 spelen zijn vele en de gecompliceerdheid van het verschijnsel is in hoofdzaak afhankelijk van de verscheidenheid van de in hetzelfde reini-gingshad toegepaste vezels en van de vochtigheidsgraad van de onringende atmosfeer.

Verschillende anti-herafzettingsmiddelen zijn reeds 25 voor het wassen van textielmateriaal in waterig milieu voorgesteld, in het bijzonder cellulosederivaten.

Voor het reinigen in het milieu van een organisch - oplosmiddel is het bekend, dat bepaalde versterkende middelen een anti-herafzettings-bevorderende werking hebben, in het bijzonder gesubstitu- 781 0 9 28 Λ %· 2 r eerde oxaziden en amiden met meer dan 10 koolstofatomen, beschreven in het Franse oetrooischrift 1.386,783 en de Addition 89.3^1.

Echter hebben deze versterkende middelen, ongeacht of zij in organisch milieu of in waterug milieu worden toegepast, 5 het grote nadeel, dat zij niet destilleerbaar zijn en derhalve na elke regenereringsbehandeling van het vervuilde oplosmiddel opnieuw moeten worden toegevoegd.

Doel van de uitvinding is, de herafzetting te vermijden en aldus zeer aanmerkelijk het z.g. vergrijzingseffect bij het che-10 misch reinigen of het ontsterken van textielmateriaal uit synthetische, kunstmatige, natuurlijke vezels of mengsels daarvan te beperken, onder gelijktijdig herwinbaar en opnieuw bruikbaar maken van het anti-afzetting smiddel volgens de uitvinding, omdat deze tezamen met het per-chloorethyleen bij elke regeneratiebehandeling van het bad overdestille-15 ren.

Verrassendervijze is gevonden, dat de herafzetting van vuil zeer aanmerkelijk verminderd kon worden door toepassing in het op de gebruikelijke wijze gestabiliseerde perchloorethyleen van ten minste een nitrile, gekozen uit de groep van die, welke een kookpunt 20 van ten hoogste 130°C, onder normale druk en die welke met het per-chloorethyleen een azeotroop vormen, waarvan de kooktemperatuur ten hoogste 130°C bedraagt.

Dientengevolge heeft de uitvinding betrekking op een werkwijze voor het verminderen van de herafzetting van vuil gedurende 25 het chemisch reinigen of ontsterken met behulp van op gebruikelijke wijze gestabiliseerd perchloorethyleen, welke werkwijze hierdoor is gekenmerkt, dat men voor het waarnemen van het nagestreefde effect van beperking van het z.g. vergrijzingsverschijnsel van textielmateriaal aan het gestabiliseerde perchloorethyleen en/of aan het chemische reini-30 gings- of ontsterkingsbad een voldoende hoeveelheid toevoegt van ten minste een nitrile, gekozen uit de groep bestaande uit die, welke een kookpunt bezitten, dat ten hoogste 130°C bedraagt en bij voorkeur 95 -120°C en die welke met het perchloorethyleen een azeotroop vormen, waarvan de kooktemperatuur ten hoogste 130°C bedraagt en bij voorkeur 35 hoger dan 80°C.

78 1 0 9 28 ·' . <.. .:¾½ - 3 :<' ' 1 Λ*

Dergelijke nitrilen kunnen worden gekozen uit die, voorgesteld door de algemene formule .

R - C = R

waarin R een C^-C^-alkylgroep, C^-Cg-alkenyl- of C^-C^-cycloalkyl-5 groep kan voorstellen.

Het nagestreefde anti-herafzettingseffect wordt waargenomen door toepassing van hoeveelheden, die kunnen variëren, afhankelijk van het beschouwde nitrile. In het algemeen hebben de doelmatigste nitrilen, zoals het acetonitrile en het propionitrile een aanzien-10 lijk anti-herafzettingseffect vanaf een gehalte van 0,2 gev.$ in het perchloorethyleen, terwijl voor andere, zoals het chlooracetonitrile - j het optimale effect wordt waargenomen bij gehalten van ongeveer 6 gew.$.

Men past liefst echter nitrilen toe, waarvan het effect aanzienlijk of optimaal wordt bij gehalten tussen 1 en 2,5 gew.$ in het perchloorethy-15 leen.

Perchloorethyleen kan door elk geschikt stabiliseer-., middel zijn gestabiliseerd, in het bijzonder, die welke zich verdragen met de aanwezigheid van de bovenomschreven nitrilen o.a. butyleenoxyde, triëthylamine, tert.-butanol, N-methylpyTrol, n-butanol, diïsobutyleen, 20 isopropylacetaat en epichloorhydrine of mengsels daarvan.

De werkwijze volgens de uitvinding kan eveneens omvatten de toevoeging van produkten, die normaliter worden toegepast voor het chemisch reinigen, zoals b.v. versterkende middelen voor het reinigen, voorgesteld door anionogene, kationogene of niet-ionogene 25 oppervlakteaetieve middelen, zoals alkylsulfonaten, alkylarylsulfonaten, meer in het bijzonder calciuadodecylbenzeensulfonaat, ethoxyleringspro-dukten van vetalcoholen en vetzuren, vetalcoholsulfaten, petroleumsulfo-naten, alkylpolyglycolethers, alkylfenolpolyglycolethers, meer in het bijzonder nonylfenol, geoxyethyleerd met 12 mol ethyleenoxyde, ophel-30 deringsmiddelen, apprêteermiddelen, anti-statische middelen en waterafstotende middelen. Elk dezer toevoegsels kan in de gebruikelijke hoeveelheden worden toegepast b.v. van 1-10 g/1 bad in die mate, waarin het zich met; de aanwezigheid van de nitrilen als boven amschreven, verdraagt.

35 Bovendien kan bij de werkwijze volgens de uitvinding 78 1 0 9 28 * h water worden toegevoegd in hoeveelheden, die kunnen variëren tot ongeveer 5 - 6% en meer in het bijzonder 2-3 gew.%, betrokken op het te reinigen textielmateriaal. Dit water kan afkomstig zijn van het vocht, dat wordt ingebracht door het textielmateriaal zelf en/of door de rei-5 nigingsversterkende middelen uit de handel, die U - 30% en gewoonlijk 8 - 1U% van hun gewicht water bevatten. Soms voegt men extra hoeveelheden water (ongeveer 2 - b gew.%, betrokken op het te reinigen textielmateriaal) aan het reinigingsbad toe, dat de versterkende middelen bevat om het reinigingseffect tegenover z.g. "mager" vuil te verbeteren.

10 De uitvinding heeft eveneens betrekking op een meng sel of een bad, dat geschikt is voor het chemisch reinigen of het ont-sterken van textielmateriaal voor het verhinderen van "vergrijzing" of herafzetting van vuil op textielmateriaal uit natuurlijke, kunstmatige, synthetische vezels of mengsels daarvan, bij het chemisch rei-15 nigen of ontsterken met behulp van op gebruikelijke wijze gestabiliseerd perchloorethyleen, dat eventueel water tot 6 gew.% bevat, betrokken op het te reinigen textielmateriaal en de gebruikelijke toevoegsels meer in het bijzonder reinigingsversterkende middelen en anti-statische middelen, waarbij elk dezer toevoegsels aanwezig kan zijn 20 in een hoeveelheid van 1-10 g/1 van genoemd mengsel, welk mengsel of bad hierdoor is gekenmerkt, dat het naast het perchloorethyleen en de geschikte stabiliseermiddelen daarvan 0,2 - 6% en bij voorkeur tussen 1 en 2,5 gew.%, betrokken op het mengsel van ten minste een nitrile bevat, gekozen uit de groep bestaande uit die, welke een kookpunt van o o 25 ten hoogste 130 C en bij voorkeur van 95 - 120 C hebben en die welke met het perchloorethyleen een azeotroop vormen, waarvan het kookpunt ten hoogste 130°C bedraagt en bij voorkeur boven 80°C.

Het nitrile kan worden gekozen uit die welke worden voorgesteld door de algemene formule R - C = N, waarin R is als 30 boven omschreven.

Als voorbeelden van nitrilen, die aan deze algemene formule beantwoorden kunnen onder andere worden genoemd acetonitrile, buteen-3-nitrile, cis- en trans-crotonitrile, butyronitrile, isobutyro-nitrile en valeronitrile, alsmede mengsels daarvan.

35 Volgens een geprefereerde uitvoeringsvorm van de uit vinding gebruikt men als nitrile het propionitrile.

78 1 0 9 2 8 . ' . . ' ί ......5 ......

ν

De werkwijze waardoor men de "vergrijzing" van het textielmateriaal kan bepalen wordt uitgevoerd met behulp van een vuil, dat representatief is voor vervuiling, dat gewoonlijk op kleren aan- · wezig is en de volgende samenstelling per gewicht bezit: 5 - stóf geklopt van tapijten gezeefd tot 0,63 mm 100 - vuile motorolie 100 - roet gemalen in een zelfde gewichtshoeveelheid motorolie S A E 30 h - geoxyethyleneerde ricinusolie met 10 mol ethyleenoxyde 5 10 - gedestilleerd water 50 - gestabiliseerd perchloorethyleen 155

De gebruikte witte textielmonsters waren de volgende: 2!'·· - polyester 100# van 268 g/m . 2 - polyamide 6-6 100# van 170 g/m o 15 - polyacrylonitrile 100# van 220 g/m - linnen 100# van 280 g/m2 - katoen 100# van 110 g/m ’

Om de "vergrijzing" van het textielmateriaal te bepalen, bracht men in een^laboratoriuntronimelmachine achtereenvolgens: 20 225 cm van elk der vorengenoemde textielmonsters; 11 van het mengsel op basis van gestabiliseerd - · perchloorethyleen, waarin men 0,5 g van het bovenvermelde vuil had gedispergeerd.

Na behandeling gedurende 5 minuten bij ongeveer 25°C 25 werd het textielmateriaal afgezogen en gedroogd bij 6o°C in een geventileerde oven. p

Elk der aldus behandelde monsters en meer of minder "vergrijsd", werd onderworpen aan een reflectie-indexbepaling met behulp van de reflectiemeter 670 van Compagnie "Photovolt" (V.S. van Amerika), 30 voorzien van een groen filter.

Men stelde het apparaat op 100 in voor elk niet behandeld uitgangstextielmateriaal en bepaalde de reflectie van elk "vergrijsd" monster. De "vergrijzing" is des te geringer, naarmate de re-flectiewaarde dichter bij 100 ligt.

35 Onderstaande voorbeelden illustreren de verschillen de aspecten van de uitvinding, waarbij de vermelde percentages van de 78 1 09 28 , -'7F' 6 <r bestanddelen van elk mengsel zijn uitgedrukt per gewicht, betrokken op het beschouwde mengsel.

In alle voorbeelden is bij wijze van referentie verwezen naar blanco-proeven betreffende metingen van de reflectie-indices 5 van monsters, behandeld onder dezelfde omstandigheden met het gestabiliseerde perchloorethyleen, doch dat geen anti-herafzettingsmiddel volgens de uitvinding bevat.

Voorbeelden I - X

Te werk gaand als boven beschreven, bestudeerde men 10 het anti-vergrijzings-effect of anti-herafzettingseffect van een mengsel op basis van gestabiliseerd perchloorethyleen, waaraan men verschillende hoeveelheden van verschillende nitrilen had toegevoegd.

Het uitgangsperchloorethyleen was gestabiliseerd met 0,0025% triëthylamine, 0,002% N-methylpyrrol en 0,02% n-butanol.

15 De tabellen A - D vatten de verkregen proefresulta- ten samen.

In elk dezer tabellen is voor elke reeks voorbeelden ook een blanco proef opgenomen, uitgevoerd met een mengsel, dat niet het nitrile volgens de uitvinding bevat.

TABEL A

20 Voor- Vezel Poly- Polyacry- Poly- beelden Mengseï'''*'·*^^^ Katoen Linnen ester lonitrile amide blanco 89 95 71 70 91 perchloorethyleen 25 1 +2,5% acetoni- 95,5 99 97 95 98 trile perchloorethyleen 2 +5% acetonitrile 99 100 97,5 97,5 99 78 1 0 9 28 •1' V'

TABEL B

Voor- '^"^^Vezel Poly- Polyacry- Polyamide beelden Mengsel Katoen Lianen ester lönitrile 6-6 blanco 83 90 Tl »5 75 93 perchloorethyleen 53 + 5# propionitrile 93,5 98 97 96,5 99 perchloorethyleen k + 3% butyronitrile 92,5 98,5 95,5 95 99,5

TABEL C

Voor- ezel Poly- Polyacry- Polyamide beelden Mengsel>,,>'>>^. Katoen Linnen ester lönitrile 6-6 10 blanco 88 9^ 7¾ 70 97,5 perchloorethyleen 5 + 5% chlooraceto- 85 92 88 80 96,5 nitrile perchloorethyleen .

15 6 + 5% crotononi- 91 98,5 97,5 96,5 100 trile

TABEL D

Voor- ^—s^Vezel Poly- Polyacry- Polyamide beelden Mengsel^—^ Katoen Linnen ester lönitrile 6-6 blanco 85 9h 70 75 85,5 20' perchloorethyleen 7 + 1,25# propioni- 87 98 90,5 82 98 trile perchloorethyleen 8 + 2,5% propioni- 90 98,5 93 85 98,5 25 trile blanco 92 95 68 72 9^ perchloorethyleen 9 + 5% valeronitrile 89 99 93 83 99 blanco 89 93 76 73 96 30 10 perchloorethyleen 90 97 97 88 100 _+ 5% isofrutyronitrile_ 78 1 0 9 28 *1 8

Uit de tabellen blijkt duidelijk de belangrijke verbetering van de anti-herafzetting als men nitrilen volgens de uitvinding toevoegt aan het gestabiliseerde perchloorethyleen in vergelijking met de blanco-proeven, waarbij slechts gestabiliseerd per-5 chloorethyleen wordt toegepast.

78 1 0 9 28

Claims (9)

1. Werkwijze τοογ het verminderen van de herafzetting van vuil op textielmateriaal uit natuurlijke, synthetische of kunstmatige vezels of mengsels daarvan, hij de het chemisch reinigen of ont-sterken met behulp van op de gebruikelijke wijze gestabiliseerd per- 5 chloorethyleen, met het kenmerk, dat men aan het perchloorethyleen een voldoende hoeveelheid toevoegt van ten minste een nitrile, gekozen uit de groep bestaande uit die, welke een kookpunt hebben, dat ten hoogste 13Q°C bedraagt en die welke met het perchloorethyleen een azeotroop vormen, waarvan het kookpunt ten hoogste 130°C bedraagt, als anti-10 herafzettingstoevoegsel voor het verkrijgen van het "anti-vergrijzings- effect”.

2. Werkwijze volgens conclusie 1, met het kenmerk, dat het nitrile wordt gekozen uit de groep, bestaande uit die, welke een kookpunt hebben van 95 - 120°C en die welke met het perchloorethyleen 15 een azeotroop vormen, waarvan het kookpunt boven 80°C ligt.

3. Werkwijze volgens conclusies 1-2, met het kenmerk, dat het nitrile wordt gekozen uit die voorgesteld door de algemene formule R - C * N, waarin R een C^-C^-alkylgroep, C^-Cg-alkenylgroep of C^-C^-cycloalkylgroep kan voorstellen. 20 k. Werkwijze volgens conclusies 1 - 3, met het kenmerk, dat men aan het perchloorethyleen 0,2 - 6 gev.% van het anti-heraf-zettingsmiddel toevoegt.

5. Werkwijze volgens conclusies 1 - k, met het kenmerk, dat men aan het perchloorethyleen 1 - 2,5 gev.Jf van het anti-herafzet- 25 tingstoevoegsel toevoegt.

6. Werkwijze volgens conclusies 1 - 5, met het kenmerk, i:·’ dat het toevoegsel propionitrile is.

7. Mengsel of bad voor anti-herafzetting bij chemisch reinigen of ontsterken, met behulp van op de gebruikelijke wijze ge- 30 stabiliseerd perchloorethyleen, dat eventueel water tot 6 gew.$ bevat, betrokken op het te behandelen textielmateriaal en gebruikelijke toevoegsels, waarbij elk der toevoegsels aanwezig kan zijn in hoeveelheden van 1 - 10 g/1 van genoemd mengsel of genoemd bad, met het kenmerk, 78 1 0 9 28 dat het 0,2-6 gew.$ van ten minste een nitrile bevat, gekozen uit de groep bestaande uit die welke een kookpunt van ten hoogste 130°C bezitten en die welke met het perchloorethyleen een azeotroop vormen waarvan het kookpunt ten hoogste 130°C bedraagt.

8. Mengsel of bad volgens conclusie 7, met het kenmerk, dat het nitrile wordt gekozen uit de groep bestaande uit die, welke een kookpunt van 95 - 120°C bezitten en die welke met het perchloorethyleen een azeotroop vormen waarvan het kookpunt groter is dan 80°C.

9. Mengsel of bad volgens conclusies 7-8, met het 10 kenmerk, dat het nitrile wordt voorgesteld door de algemene formule R - C = U, waarin R een C ^-C^-alkylgroep, C ^-Cg-alkenyl- of cycloalkylgroep voorstelt.

10. Mengsel of bad volgens conclusies 7-9, met het kenmerk, dat het nitrile propionitrile is. 78 1 0 9 28