NL1026755C2 - Werkwijze voor het conditioneren van melk, alsmede de daarmee verkregen en verkrijgbare producten. - Google Patents

Description

Titel: Werkwijze voor het conditioneren van melk, alsmede de daarmee verkregen en verkrijgbare producten

De uitvinding heeft betrekking op een werkwijze voor het conditioneren van melk, en met name voor het op enig moment of gedurende het volledige behandelingsproces instellen, wijzigen of anderszins controleren van de gassamenstelling in de melk. Verder betreft de 5 uitvinding de melk en melkproducten verkregen en verkrijgbaar uit deze werkwijzen, welke melk en melkproducten verbeterde eigenschappen bezitten.

Producenten en bewerkers van melk worden continu geconfronteerd met de hoge eisen die vanuit bacteriologisch oogpunt aan 10 melk en melkproducten worden gesteld. Daarnaast moet het product echter ook nog eens betaalbaar blijven. In de praktijk wordt gepoogd reeds zo vroeg mogelijk in de productieketen stappen te nemen ten einde bederf, althans kwaliteitsverlies van de melk te voorkomen.

Tegenwoordig veel doch niet uitsluitend toegepaste methoden om 15 het optreden van bederf te vertragen en kwaliteitsverlies te voorkomen omvatten opslag en transport bij lage temperatuur (lager dan 7°C en bij voorkeur lager dan 4°C); thermiseren of anderszins met hitte behandelen; activering van nature voorkomende antibacteriële enzymen in melk; gecontroleerde fermentatie en toevoegen van conserveermiddelen.

20 De laatste jaren is er bovendien veel onderzoek verricht naar het toevoegen van CO2 aan vers gekoelde melk.

Koelen van rauwe melk remt de groei van mesofiele bacteria, hetgeen de houdbaarheid van melk voordat deze bewerkt moet worden verlengt. De groei van psychrotrofe (kouminnende) bacteria wordt echter 25 niet geremd en soms zelfs gestimuleerd, terwijl bovendien het gevaar van nabesmetting door psychrotrofe organismen blijft bestaan. Hoewel deze 1026755- 2 bacteria worden afgedood bij een thermische behandeling van melk, geldt dit niet voor alle door deze micro-organismen uitgescheiden enzymen en met name proteases en lipases. Deze enzymen zijn in staat verschillende melkcomponenten en met name eiwitten en vetten af te breken, waardoor 5 de houdbaarheid van met warmte behandelde melk en de kwaliteit van daaruit bereide zuivelproducten nadelig wordt beïnvloed. Zo geeft de aanwezigheid van lipases in melk een onaangename ranzige smaak. Microbiële proteases dragen bij aan bitterheid, terwijl bovendien caseïne wordt afgebroken, hetgeen ongunstig is voor bijvoorbeeld de kaasproductie 10 uit die melk.

Het is bekend dat CO2 de groei van psychrotrofe melkbederf veroorzakende micro-organismen hindert. Zo hebben King en Mabbitt in J. Dairy Res. 49 (1982), 439-447 onderzocht wat de effecten zijn van concentraties van 10-30 mM CO2 op de groei van dergelijke organismen in 15 onbehandelde volle melk. Op basis van hun werk concluderen zij dat "the inhibitory effects of CO2 were not due to increased acidity or to displacement of dissolved O2, but to the presence of CO2 per se which induced an increase in the duration of the lag phase of growth and had only a small effect on the logarithmic phase".

20 Hotchkiss et al. leren in J. Dairy Sci. 82 (1999) 690-695 dat bij gepasteuriseerde melk het toevoegen van CO2 in hoeveelheden van 8,7 mM en hoger in combinatie met het toepassen van barrièrefilms in verpakkingen de houdbaarheid verlengt. Met name blijkt voor gekoelde melk de houdbaarheid bij het toepassen van 8,7 mM CO2 toe te nemen met 25 anderhalve dag.

Verder wordt het toevoegen van CO2 aan melk ook geleerd door Ruas-Madiedo et al. in J. Agric. Food Chem. 46 (1998) 1552-1555 en in Eur. Food Res. Technol. 212 (2000) 44-47 (beide tot een pH van 6,1-6,3); Ma et al in J. Dairy Sci. 84 (2001) 1959-1968 (200-1000 ppm), Roberts en Torrey in J. 30 Dairy Sci. 71 (1988) 52-66 (20-30 mM), Ma en Barbano in J. Dairy Sci. 86 1026755-.

3 (2003) 1578-1589 (400-2400 ppm), Guillaume et al. in J. Dairy Sci. 85 (2002) 2098-2105 (tot pH 5,8).

Zo ook beschrijven Ma en Barbano in J. Dairy Sci. 86 (2003) 3822-3830, dat het carboniseren van rauwe ondermelk door het toevoegen van 5 CO2 in hoeveelheden van ten minste 600 ppm een voordelig effect heeft bij het pasteuriseren. Met name wordt dit effect toegeschreven aan de pH verlaging die de CO2 met zich brengt. CO2 wordt als processing aid beschreven, welke stof weer uit het product verwijderd kan worden door het aanbrengen van vacuüm. Eerder al hadden Loss en Hotchkiss (J. Food Prot. 10 65 (2002) 1924-1929 al een soortgelijk positief effect gevonden bij melk met 44-58 mM CO2.

Ondanks de bekende bacterieremmende werking wordt kooldioxide toevoeging aan melk nog niet op commerciële schaal toegepast.

De onderhavige uitvinding beoogt door het managen van de 15 gassamenstelling in melk of in de productie van melkproducten te komen tot een of meer van de volgende voordelen: een verbeterde microbiologische kwaliteit, een verbeterde fysische en/of chemische stabiliteit, waaronder de lichtstabiliteit en houdbaarheidstermijn. Verder wordt ernaar gestreefd de operationele kosten te beperken.

20 Er is nu gevonden dat door met name in te grijpen op het niveau van het zuurstofgehalte en bij voorkeur het gelijktijdig managen van de kooldioxidehuishouding, een of meer van de zojuist genoemde voordelen worden verkregen.

In een eerste aspect betreft de uitvinding een werkwijze voor het 25 conditioneren van melk of een melkproduct, omvattende ten minste een stap waarbij het zuurstofgehalte in de melk of het melkproduct wordt ingesteld op een waarde lager dan 500 ppb. In een voorkeursuitvoeringsvorm wordt het zuurstofgehalte zodanig ingesteld dat de waarde uitkomt op minder dan 250 ppb, liever nog op minder dan 150 ppb, en het liefst op een waarde van 30 minder dan 100 ppb.

1026755- 4

Al bij een zuurstofshock, dat wil zeggen in een situatie waarbij tijdelijk het zuurstofgehalte op een waarde lager dan 500 ppb, bij voorkeur lager dan 250 ppb, liever lager dan 150 ppb en het liefst lager dan 100 ppb wordt gebracht, wordt een verbeterde microbiologische kwaliteit verkregen 5 en daarmee een langere houdbaarheidstermijn.

In deze beschrijving en de aanhangende conclusies wordt met melkproduct (ook zuivelproduct) bedoeld "producten met melkbestanddelen, waarbij melkbestanddelen" melk, wei, permeaat, melkeiwit (met name caseïne, case'inaat en/of wei-eiwit, al dan niet in geconcentreerde vorm) en 10 melkvet omvat. Voorbeelden van dergelijke producten zijn op melk gebaseerde dranken, vla of dranken op basis van wei en permeaat.

Verder wordt in deze beschrijving met de afkortingen "ppb" en "ppm" gedoeld op respectievelijk "delen per miljard delen" en "delen per miljoen delen". Deze ppb- en ppm-waarden kunnen op voor de vakman 15 bekende wijze worden bepaald, bijvoorbeeld voor zuurstof in-line met een Orbisphere 3636 of off-line met een Orbisphere 3650; en voor kooldioxide in-line met een Orbisphere 3610 of off-line met een Orbisphere 3654.

Zo is gevonden dat wanneer gepasteuriseerde melk of een gepasteuriseerd melkproduct, welke producten gebruikelijk een 20 houdbaarheid hebben van 7-8 dagen, een houdbaarheid van ongeveer drie weken bereiken wanneer het zuurstofgehalte in de verpakte melk of het verpakte melkproduct volgens de uitvinding wordt verlaagd tot onder 500 ppb en liever tot onder de bovengenoemde voorkeurswaarden.

Het is mogelijk de zuurstof uit gepasteuriseerde melk of een 25 gepasteuriseerd melkproduct te verdringen door in deze vloeibare producten een niet zuurstofbevattend gas in en/of door te leiden, eventueel gecombineerd met tussentijds ontgassen onder toepassing van verlaagde druk. Bijvoorbeeld worden goede resultaten behaald met het doorleiden van stikstofgas, kooldioxidegas, lachgas, edelgassen en met name argon, en 30 mengsels daarvan. Gezien de kosten wordt de toepassing van edelgassen 1026755- 5 niet geprefereerd. Bij het toepassen van bijvoorbeeld kooldioxidegas moet er rekening mee worden gehouden dat dit gas organoleptische effecten heeft, die niet altijd gewenst zijn; in dergelijke gevallen dient dat gas zodanig te worden toegepast dat in het finale product dit gas onder de sensorisch 5 waarneembare drempel komt.

Wanneer zuurstof uit het product dient te worden verdrongen, kan het nodig, althans gewenst zijn het product te verwarmen tot waarden boven het smeltpunt (-traject) van het in de melk of het melkproduct aanwezige vet, opdat in vetkristallen opgesloten zuurstof daaruit wordt 10 vrijgemaakt. In een geprefereerde uitvoeringsvorm kan dit geschikt worden uitgevoerd door melk eerst op gebruikelijke wijze te ontromen, en daarna de roomfractie te verwarmen en zuurstofarm te maken. Voor de ondermelkfractie kan dan met een eenvoudiger methode volstaan worden.

In een voorkeursuitvoeringsvorm van de werkwijze volgens de 15 uitvinding worden stappen genomen zodat geen of nauwelijks zuurstof wordt op genomen door de melk startend vanaf het zuurstofgehalte van melk in het zoogdier waaruit de melk wordt gewonnen. Van nature heeft melk in het lichaam van een zoogdier een zuurstofgehalte dat erg laag is; het zuurstofgehalte in melk wordt bepaald door het gasgehalte in het bloed. In 20 bloed is het zuurstofgehalte laag omdat het aan hemoglobine gebonden is, terwijl het koolstofdioxidegehalte juist hoog is. Bij koeien ligt het totale gasgehalte in melk in de uier op een waarde van ongeveer 4,5-6 vol.%, waarbij 3,5-4,9 vol.% uit kooldioxide, ongeveer 1 vol.% uit stikstof en minder dan 0,1 vol.% uit zuurstof bestaat.

25 Tijdens of na het melken komt de melk in aanraking met lucht, waarbij zich een evenwicht instelt, en de melk dus zuurstof zal opnemen. In de regel zal het zuurstofgehalte zich gaan stabiliseren op een waarde van 8-15 ppm. Tegelijkertijd diffundeert een groot deel van de kooldioxide uit de melk. Een en ander wordt nog eens versterkt wanneer gemolken wordt 30 onder toepassing van vacuümtechnieken.

1026755- 6

Door er nu voor te zorgen dat de melk tijdens en/of na het melken niet met zuurstofhoudende gassen in aanraking komt zal het gehalte aan zuurstof in hoofdzaak niet stijgen.

Zo kan bijvoorbeeld worden gemolken onder toepassing van 5 vacuümtechnieken, waarna de melk in een van de vat wordt opgeslagen, waarbij in de kopruimte van dat vat een zuurstofloze atmosfeer heerst, althans een atmosfeer met een zuurstofgehalte dat zo laag is dat er in hoofdzaak geen zuurstof in de melk diffundeert. Een dergelijke atmosfeer kan bijvoorbeeld worden gecreëerd door de melk met een overmaat 10 zuurstofloos gas te doorborrelen. Met name zijn hiervoor levensmiddelen technisch acceptabele gassen geschikt zoals die hierboven beschreven zijn voor het verdringen van zuurstof.

Omdat bij zuurstofarme en niet steriele gepasteuriseerde producten anaërobe groei van bacteria, met name anaërobe groei van 15 Clostridia een risico vormt, is de aanwezigheid van kooldioxide gewenst. Kooldioxide remt deze microbiële groei en geassocieerd daarmee ook de vorming van lipases en proteases door deze organismen. Dit draagt bij aan een verhoogde biochemische stabiliteit van de melk of het melkproduct.

Kooldioxide is, als gezegd, van nature in melk aanwezig. In een 20 voorkeursuitvoeringsvorm worden dan ook stappen genomen om deze kooldioxide in de melk te houden, of anders stappen te nemen om het kooldioxidegehalte op een waarde te handhaven door kooldioxide in de melk of het melkproduct te brengen.

Zo kan bijvoorbeeld in een koeltank de melk verzadigd worden met 25 koolstofdioxide. Bij zo'n 4eC is de verzadigingsconcentratie ongeveer 2900 ppm voor kooldioxide; een gehalte tot ongeveer 1500 ppm kooldioxide geeft echter al voordelen.

In een voorkeursuitvoeringsvorm van de werkwijze volgens de uitvinding worden stappen genomen zodat het kooldioxidegehalte in de 30 melk of het melkproduct wordt ingesteld op een waarde tussen 10 ppm en de 1026755- 7 verzadigingswaarde van kooldioxide in melk of dat melkproduct. Liever is de ondergrens 100 ppm, bijvoorbeeld ten minste 120 ppm of ten minste 150 ppm. De bovengrens is bij voorkeur 1500 ppm.

Bij het managen van het zuurstofgehalte is volgens de uitvinding 5 voorts gevonden dat de fotostabiliteit van de melk of het melkproduct wordt verbeterd. Wanneer een zuurstofarme melk of een zuurstofarm melkproduct volgens de uitvinding wordt bereid, wordt een lichtstabiel product verkregen.

Voorts heeft de uitvinding betrekking op een verpakte melk of een 10 verpakt melkproduct waarbij de melk of het melkproduct een zuurstofgehalte heeft van lager dan 500 ppb, liever lager dan 250 ppb, nog liever lager dan 150 ppb. Bij voorkeur heeft deze verpakte melk of dit verpakte melkproduct een kooldioxide gehalte tussen 100 ppm en de sensorisch waarneembare hoeveelheid. De sensorisch waarneembare 15 hoeveelheid is die hoeveelheid die door een getraind panellid wordt bepaald, de waarde is onder meer afhankelijk van de producttemperatuur en ligt ongeveer bij zo'n 300 ppm.

Omdat zuurstofarme melk of een zuurstofarm melkproduct volgens de uitvinding een verbeterde lichtstabiliteit bezit, hoeven geen, althans 20 minder maatregelen te worden getroffen om de verpakking in verband met transparantie en dergelijke te behandelen. Dat wil zeggen dat aan lichtbarrières geen of minder aandacht hoeft te worden besteed.

Bovendien - als boven aangegeven - blijkt een zuurstofshock al voldoende om microbiële voordelen te verkrijgen. Daarmee kunnen ook aan 25 de gasbarrière- en met name de zuurstofbarrière-eigenschappen van de verpakking minder hoge eisen worden gesteld. Immers enige verhoging van het zuurstofgehalte in de verpakking leidt niet tot een onmiddellijke afname van de microbiologische kwaliteit van het verpakte product.

In een verder aspect heeft de uitvinding betrekking op de 30 toepassing van een gasmengsel in melk of een melkproduct, zodanig dat het 1028755- 8 zuurstofgehalte lager is dan 500 ppb, liever lager dan 250 ppb, nog liever lager dan 150 ppb, voor het verbeteren van de lichtstabiliteit van de melk of het melkproduct.

In een verdere uitvoeringsvorm heeft de uitvinding betrekking op 5 de toepassing van een gasmengsel in melk of een melkproduct, zodanig dat het zuurstofgehalte lager is dan 500 ppb, liever lager dan 250 ppb, nog liever lager dan 150 ppb, en het kooldioxide gehalte hoger is dan 100 ppm, voor het verlengen van de houdbaarheidstermijn van de melk of het melkproduct. Bij voorkeur is de ondergrens voor kooldioxide in deze 10 toepassing ten minste 120 ppm. liever ten minste 200 ppm. De bovengrens van het kooldioxidegehalte wordt in feite voor deze toepassing bepaald door de verzadigingsconcentratie.

Bij het managen van de zuurstof- en eventueel ook kooldioxidegehalten conform de onderhavige uitvinding treedt een aantal 15 negatieve organoleptische, kwaliteits- en voedingswaarde-effecten zoals het vormen van oxidatief rans worden, fotogekatalyseerde nadelige smaak- en/of geurvorming, door zuurstof geïnduceerde zwavelreacties, het vervagen van de kleur en de oxidatie van vluchtige verbindingen, niet of in elk geval in verminderde mate op. Daarnaast is gevonden dat micro-nutriënten zoals 20 vitaminen, en met name de B-vitaminen en C-vitamine, in verhoogde mate intact blijven, hetgeen de kwaliteit van de melk of het melkproduct eveneens doet toenemen.

Waar de stappen van het laag houden van het zuurstofgehalte en het hooghouden van het kooldioxidegehalte volgens de uitvinding al wordt 25 uitgevoerd op de plaats waar de melk wordt gewonnen, wordt een melkgrondstof verkregen die niet alleen qua samenstelling en microbiële van een hogere kwaliteit is, maar die ook langer houdbaar is met behoud van de positieve eigenschappen. Dit betekent dat een economisch voordeel kan worden behaald, doordat de melk minder vaak hoeft te worden 1026755- 9 opgehaald of getransporteerd naar de melkontvangende opslagen van melkverwerkende bedrijven.

Wanneer eerst tijdens transport of in de melkontvangende opslagen stappen als genoemd in de voorgaande alinea worden genomen, 5 worden ook voordelen en met name voordelen in microbiologische kwaliteit verkregen. Deze voordelen kunnen in de orde liggen van de voordelen te verkrijgen met een thermisatiestap, die gebruikelijk het verwarmen tot een temperatuur van 50-60°C omvat, of zelfs met een gebruikelijke paste urisatiestap.

10 Overigens worden ook voordelen verkregen wanneer de verlaging van het zuurstofgehalte en het instellen van een bepaald kooldioxide gehalte volgens de uitvinding pas na de bewerkingen van de melk en de verwerking tot melkproducten plaats heeft. Met name worden dan de voordelen van het verlengen van de houdbaarheid en de verbeterde productkwaliteit 15 verkregen. In plaats van een verbeterde houdbaarheid kan de conventionele houdbaarheid ook worden verkregen bij het verpakken in goedkoper, althans kwalitatief minder verpakkingsmateriaal.

Wanneer er voor is gekozen om bij de melkwinstap de melk te verzadigen, althans in hoge mate te beladen met kooldioxide wordt in de 20 voorfabriek bij voorkeur voor het scheiden van de volle melk in een room- en ondermelkfractie een ontgasstap toegepast, gebruikelijk na een verwarmingsstap tot boven de smelttemperatuur van melkvet. Dit omdat kooldioxide goed oplost in melkvet en daardoor bij latere verwerking van de roomfractie mogelijk problemen, althans ongemakken kan geven. Overigens 25 kan ook de roomfractie na te zijn gewonnen worden verwarmd en vervolgens worden ontgast.

Thans zal de uitvinding nader worden toegelicht aan de hand van de volgende niet-beperkende voorbeelden. In deze voorbeelden wordt verwezen naar figuren, waarbij: 1026755- 10

Fig. 1: het effect van begassen en/of anoxisch afvullen op de lichtgeur toont;

Fig. 2: het effect van ontgassen en/of anoxisch afvullen op de lichtgeur toont; en 5 Fig. 3: de resultaten van standaardbacterieplaattellingen van 25 mei t/m 16 juni 2004 toont.

Voorbeeld 1

Halfvolle melk werd bij een temperatuur van 7°C met stikstofgas 10 doorborreld ter ontgassing zodanig dat zuurstofwaarden beneden 500 ppb werden gemeten met een gasmeter van Orbisphere. De ontgaste halfvolle melk werd onder anoxische omstandigheden afgevuld in niet-lichtdoorlatende flessen, alsmede afgevuld zonder bijzondere beperkingen aan zuurstofcontact op te leggen, zodat het product dan slechts tijdens 15 afvullen en door uitwisseling met het gas in de kopruimte van de flessen met zuurstof in aanraking kwam.

Ter vergelijking werd ook niet van zuurstof bevrijde halfvolle melk al dan niet anoxisch afgevuld.

In de volgende tabel zijn de varianten weergegeven.

20 Variant 12 3 4

Ontgassen ja ja nee nee

Anoxisch afvullen ja nee ja nee

Blootstelling aan licht nee nee nee nee

Voorbeeld 2 25 Voorbeeld 1 werd herhaald waarbij de producten door een sensorisch panel werden beoordeeld op lichtstabiliteit. Met name werden de varianten 5-8 die overeenkomen met respectievelijk de varianten 1-4 uit voorbeeld 1 (zie volgende tabel) voor de keuring gedurende 40 minuten bij 7°C blootgesteld aan 50.000 Lux.

30 1026755- 11

Variant 5 6 7 8

Ontgassen ja ja nee nee

Anoxisch afvullen ja nee ja nee

Blootstelling aan licht ja ja ja ja 5 Door het panel werd lichtgeur omschreven als plastic/chemisch/synthetisch gecombineerd met bedorven, kazig en stallucht en uitgerukt in waarden tussen 0 en 100, waarbij 0 vrij van lichtgeur is.

Bij het belichten met een lichtintensiteit van 50.000 Lux werd geconstateerd dat zuurstof uit het product verdween (1-1,5 ppm).

10 De resultaten staan vermeld in Fig. 1 waarin het effect van begassen en/of anoxisch afvullen op de lichtgeur/schaal 0-100) wordt getoond.

Voorbeeld 3

De voorbeelden 1 en 2 werden herhaald met dien verstande dat de 15 halfvolle melk nu bij een temperatuur van 55°C onder vacuüm werd ontgast in plaats van bij 7°C. In de volgende tabel zijn de varianten beschreven. Variant 1 2 3 4 5 6 7 8

Ontgassen nee nee ja ja ja nee nee ja

Anoxisch afvullen nee ja nee ja ja ja nee nee 20 Blootstelling aan licht ja ja ja ja nee nee nee nee

Fig. 2 toont het effect van ontgassen en/of anoxisch afvullen op de lichtgeur (schaal 0-100).

Het blijkt dat wanneer het zuurstofgehalte hoger is in de flessen er meer lichtsmaak optreedt na belichten. Het effect van zuurstof dat 25 waarschijnlijk bij het afvullen in de vetfractie is opgesloten uit het vet treedt blijkt duidelijk.

Op basis van de resultaten van de voorbeelden wordt aangenomen dat de wijze van ontgassen van Voorbeeld 3 ook zuurstof uit de vetfase verwijdert, terwijl doorborrelen met stikstof (Voorbeelden 1 en 2) zuurstof 30 op- of ingesloten in de vetfase niet vrijmaakt, laat staan verdrijft.

1026755” 12

Voorbeeld 4

Halfvolle melk werd op 25 mei 2004 als volgt behandeld: (1) gepasteuriseerd en verder onbehandeld afgevuld: 5 (2) gepasteuriseerd en vervolgens met CO2 geïnjecteerd tot een C02-waarde van 200 ppm en afgevuld; (3) met stikstof doorborreld tot een zuurstofwaarde onder 500 ppb, met CO2 geïnjecteerd tot een CCVwaarde van 200 ppm, gepasteuriseerd en afgevuld; en 10 (4) gepasteuriseerd, met steriele stikstof doorborreld tot een zuurstofwaarde onder 500 ppb, met CO2 geïnjecteerd tot een C02-waarde van 200 ppm en afgevuld.

Uit de flessen werden dagelijks monsters getrokken die aan een standaard plaattelling werden onderworpen.

15 De resultaten van de plaattellingen zijn in figuur 3 weergegeven.

In deze figuur 3 betekent de horizontale lijn de kritische waarde van het aantal bacteriën waarboven het product niet meer houdbaar is.

»1026755-

Claims (10)

1. Werkwijze voor het conditioneren van melk of een melkproduct, omvattende ten minste een stap waarbij het zuurstofgehalte in de melk of het melkproduct wordt ingesteld op een waarde lager dan 500 ppb.

2. Werkwijze volgens conclusie 1, waarbij het zuurstofgehalte wordt 5 ingesteld op een waarde lager dan 250 ppb en liever nog lager dan 150 ppb.

3. Werkwijze volgens conclusie 1 of 2, waarbij het zuurstofgehalte in de melk of het melkproduct wordt ingesteld tijdens een verwarmingstap tot boven het smelttraject van het melkvet.

4. Werkwijze volgens een van de voorgaande conclusies waarbij het 10 zuurstofgehalte wordt ingesteld door zuurstof te verdringen met behulp van een zuurstofloos gas.

5. Werkwijze volgens een van de conclusies 1-3, waarbij stappen worden genomen zodat geen of nauwelijks zuurstof wordt opgenomen door de melk.

6. Werkwijze volgens een der voorgaande conclusies, waarbij stappen worden genomen zodat het kooldioxidegehalte in de melk of het melkproduct wordt ingesteld op een waarde tussen 100 ppm, de verzadigingswaarden van kooldioxide, liever tussen 120 ppm en 1500 ppm, en bij voorkeur tussen 150 ppm en 500 ppm.

7. Verpakte melk of verpakt melkproduct waarbij de melk of het melkproduct een zuurstofgehalte heeft van lager dan 500 ppb, liever lager dan 250 ppb, nog liever lager dan 150 ppb.

8. Verpakte melk of verpakt melkproduct volgens conclusie 7 met een kooldioxidegehalte tussen 100 ppm en de sensorisch waarneembare 25 hoeveelheid.

9. Toepassing van een gasmengsel in melk of een melkproduct, zodanig dat het zuurstofgehalte lager is dan 500 ppb, liever lager dan 250 ►1026755- ppb, nog liever lager dan 150 ppb, voor het verbeteren van de lichtstabiliteit van de melk of het melkproduct.

10. Toepassing van een gasmengsel in melk of een melkproduct zodanig dat het zuurstofgehalte lager is dan 500 ppb, liever lager dan 250 5 ppb, nog liever lager dan 150 ppb; en het kooldioxidegehalte hoger is dan 100 ppm voor het verlengen van de microbiologische houdbaarheidstermijn. 1026755-