NL1012854C2 - Sulphony oximes for i-line photoresists with a high sensitivity and a large resist thickness. - Google Patents

Sulphony oximes for i-line photoresists with a high sensitivity and a large resist thickness. Download PDF

Info

Publication number
NL1012854C2
NL1012854C2 NL1012854A NL1012854A NL1012854C2 NL 1012854 C2 NL1012854 C2 NL 1012854C2 NL 1012854 A NL1012854 A NL 1012854A NL 1012854 A NL1012854 A NL 1012854A NL 1012854 C2 NL1012854 C2 NL 1012854C2
Authority
NL
Netherlands
Prior art keywords
acid
alkyl
formula
substituted
compound
Prior art date
Application number
NL1012854A
Other languages
Dutch (nl)
Other versions
NL1012854A1 (en
Inventor
Toshikage Asakura
Hartmut Bleier
Christoph De Leo
Original Assignee
Ciba Sc Holding Ag
Priority date (The priority date is an assumption and is not a legal conclusion. Google has not performed a legal analysis and makes no representation as to the accuracy of the date listed.)
Filing date
Publication date
Application filed by Ciba Sc Holding Ag filed Critical Ciba Sc Holding Ag
Publication of NL1012854A1 publication Critical patent/NL1012854A1/en
Application granted granted Critical
Publication of NL1012854C2 publication Critical patent/NL1012854C2/en

Links

Classifications

    • GPHYSICS
    • G03PHOTOGRAPHY; CINEMATOGRAPHY; ANALOGOUS TECHNIQUES USING WAVES OTHER THAN OPTICAL WAVES; ELECTROGRAPHY; HOLOGRAPHY
    • G03FPHOTOMECHANICAL PRODUCTION OF TEXTURED OR PATTERNED SURFACES, e.g. FOR PRINTING, FOR PROCESSING OF SEMICONDUCTOR DEVICES; MATERIALS THEREFOR; ORIGINALS THEREFOR; APPARATUS SPECIALLY ADAPTED THEREFOR
    • G03F7/00Photomechanical, e.g. photolithographic, production of textured or patterned surfaces, e.g. printing surfaces; Materials therefor, e.g. comprising photoresists; Apparatus specially adapted therefor
    • G03F7/004Photosensitive materials
    • G03F7/0045Photosensitive materials with organic non-macromolecular light-sensitive compounds not otherwise provided for, e.g. dissolution inhibitors
    • GPHYSICS
    • G03PHOTOGRAPHY; CINEMATOGRAPHY; ANALOGOUS TECHNIQUES USING WAVES OTHER THAN OPTICAL WAVES; ELECTROGRAPHY; HOLOGRAPHY
    • G03FPHOTOMECHANICAL PRODUCTION OF TEXTURED OR PATTERNED SURFACES, e.g. FOR PRINTING, FOR PROCESSING OF SEMICONDUCTOR DEVICES; MATERIALS THEREFOR; ORIGINALS THEREFOR; APPARATUS SPECIALLY ADAPTED THEREFOR
    • G03F7/00Photomechanical, e.g. photolithographic, production of textured or patterned surfaces, e.g. printing surfaces; Materials therefor, e.g. comprising photoresists; Apparatus specially adapted therefor
    • G03F7/004Photosensitive materials
    • G03F7/039Macromolecular compounds which are photodegradable, e.g. positive electron resists
    • G03F7/0392Macromolecular compounds which are photodegradable, e.g. positive electron resists the macromolecular compound being present in a chemically amplified positive photoresist composition
    • CCHEMISTRY; METALLURGY
    • C07ORGANIC CHEMISTRY
    • C07DHETEROCYCLIC COMPOUNDS
    • C07D207/00Heterocyclic compounds containing five-membered rings not condensed with other rings, with one nitrogen atom as the only ring hetero atom
    • C07D207/02Heterocyclic compounds containing five-membered rings not condensed with other rings, with one nitrogen atom as the only ring hetero atom with only hydrogen or carbon atoms directly attached to the ring nitrogen atom
    • C07D207/44Heterocyclic compounds containing five-membered rings not condensed with other rings, with one nitrogen atom as the only ring hetero atom with only hydrogen or carbon atoms directly attached to the ring nitrogen atom having three double bonds between ring members or between ring members and non-ring members
    • CCHEMISTRY; METALLURGY
    • C07ORGANIC CHEMISTRY
    • C07HSUGARS; DERIVATIVES THEREOF; NUCLEOSIDES; NUCLEOTIDES; NUCLEIC ACIDS
    • C07H9/00Compounds containing a hetero ring sharing at least two hetero atoms with a saccharide radical
    • C07H9/02Compounds containing a hetero ring sharing at least two hetero atoms with a saccharide radical the hetero ring containing only oxygen as ring hetero atoms
    • C07H9/04Cyclic acetals
    • GPHYSICS
    • G03PHOTOGRAPHY; CINEMATOGRAPHY; ANALOGOUS TECHNIQUES USING WAVES OTHER THAN OPTICAL WAVES; ELECTROGRAPHY; HOLOGRAPHY
    • G03FPHOTOMECHANICAL PRODUCTION OF TEXTURED OR PATTERNED SURFACES, e.g. FOR PRINTING, FOR PROCESSING OF SEMICONDUCTOR DEVICES; MATERIALS THEREFOR; ORIGINALS THEREFOR; APPARATUS SPECIALLY ADAPTED THEREFOR
    • G03F7/00Photomechanical, e.g. photolithographic, production of textured or patterned surfaces, e.g. printing surfaces; Materials therefor, e.g. comprising photoresists; Apparatus specially adapted therefor
    • G03F7/004Photosensitive materials
    • G03F7/022Quinonediazides
    • G03F7/023Macromolecular quinonediazides; Macromolecular additives, e.g. binders
    • G03F7/0233Macromolecular quinonediazides; Macromolecular additives, e.g. binders characterised by the polymeric binders or the macromolecular additives other than the macromolecular quinonediazides
    • GPHYSICS
    • G03PHOTOGRAPHY; CINEMATOGRAPHY; ANALOGOUS TECHNIQUES USING WAVES OTHER THAN OPTICAL WAVES; ELECTROGRAPHY; HOLOGRAPHY
    • G03FPHOTOMECHANICAL PRODUCTION OF TEXTURED OR PATTERNED SURFACES, e.g. FOR PRINTING, FOR PROCESSING OF SEMICONDUCTOR DEVICES; MATERIALS THEREFOR; ORIGINALS THEREFOR; APPARATUS SPECIALLY ADAPTED THEREFOR
    • G03F7/00Photomechanical, e.g. photolithographic, production of textured or patterned surfaces, e.g. printing surfaces; Materials therefor, e.g. comprising photoresists; Apparatus specially adapted therefor
    • G03F7/004Photosensitive materials
    • G03F7/039Macromolecular compounds which are photodegradable, e.g. positive electron resists
    • GPHYSICS
    • G03PHOTOGRAPHY; CINEMATOGRAPHY; ANALOGOUS TECHNIQUES USING WAVES OTHER THAN OPTICAL WAVES; ELECTROGRAPHY; HOLOGRAPHY
    • G03FPHOTOMECHANICAL PRODUCTION OF TEXTURED OR PATTERNED SURFACES, e.g. FOR PRINTING, FOR PROCESSING OF SEMICONDUCTOR DEVICES; MATERIALS THEREFOR; ORIGINALS THEREFOR; APPARATUS SPECIALLY ADAPTED THEREFOR
    • G03F7/00Photomechanical, e.g. photolithographic, production of textured or patterned surfaces, e.g. printing surfaces; Materials therefor, e.g. comprising photoresists; Apparatus specially adapted therefor
    • G03F7/004Photosensitive materials
    • G03F7/09Photosensitive materials characterised by structural details, e.g. supports, auxiliary layers
    • G03F7/091Photosensitive materials characterised by structural details, e.g. supports, auxiliary layers characterised by antireflection means or light filtering or absorbing means, e.g. anti-halation, contrast enhancement
    • GPHYSICS
    • G03PHOTOGRAPHY; CINEMATOGRAPHY; ANALOGOUS TECHNIQUES USING WAVES OTHER THAN OPTICAL WAVES; ELECTROGRAPHY; HOLOGRAPHY
    • G03FPHOTOMECHANICAL PRODUCTION OF TEXTURED OR PATTERNED SURFACES, e.g. FOR PRINTING, FOR PROCESSING OF SEMICONDUCTOR DEVICES; MATERIALS THEREFOR; ORIGINALS THEREFOR; APPARATUS SPECIALLY ADAPTED THEREFOR
    • G03F7/00Photomechanical, e.g. photolithographic, production of textured or patterned surfaces, e.g. printing surfaces; Materials therefor, e.g. comprising photoresists; Apparatus specially adapted therefor
    • G03F7/004Photosensitive materials
    • G03F7/09Photosensitive materials characterised by structural details, e.g. supports, auxiliary layers
    • G03F7/11Photosensitive materials characterised by structural details, e.g. supports, auxiliary layers having cover layers or intermediate layers, e.g. subbing layers

Landscapes

  • Physics & Mathematics (AREA)
  • Spectroscopy & Molecular Physics (AREA)
  • General Physics & Mathematics (AREA)
  • Chemical & Material Sciences (AREA)
  • Organic Chemistry (AREA)
  • Engineering & Computer Science (AREA)
  • Structural Engineering (AREA)
  • Architecture (AREA)
  • General Health & Medical Sciences (AREA)
  • Biochemistry (AREA)
  • Genetics & Genomics (AREA)
  • Molecular Biology (AREA)
  • Life Sciences & Earth Sciences (AREA)
  • Health & Medical Sciences (AREA)
  • Biotechnology (AREA)
  • Materials For Photolithography (AREA)
  • Polymerisation Methods In General (AREA)
  • Optical Filters (AREA)
  • Exposure And Positioning Against Photoresist Photosensitive Materials (AREA)
  • Polysaccharides And Polysaccharide Derivatives (AREA)
  • Non-Silver Salt Photosensitive Materials And Non-Silver Salt Photography (AREA)
  • Organic Low-Molecular-Weight Compounds And Preparation Thereof (AREA)
  • Photosensitive Polymer And Photoresist Processing (AREA)

Description

Sulfonyloxims voor i-lijn-fotoresists met een hoge gevoeligheid en een grote resistdikteSulfony oximes for i-line photoresists with a high sensitivity and a large resist thickness

De onderhavige uitvinding heeft betrekking op samenstellingen die latente zuur-verbindingen omvatten, op de toepassing van deze verbindingen als een voor licht 5 gevoelige zuurgenerator, in het bijzonder in chemisch versterkte fotoresists, in drukplaten, kleurfilters of beeldregistratiematerialen die in een alkalisch medium ontwikkeld kunnen worden, op de toepassing daarvan als oplossingsinhibitoren in een overeenkomstige positieve fotoresist en op een werkwijze voor de productie van beelden onder toepassing van dergelijke resists, drukplaten of beeldregistratiematerialen.The present invention relates to compositions comprising latent acid compounds, to the use of these compounds as a photosensitive acid generator, especially in chemically enhanced photoresists, in printing plates, color filters or image recording materials which can be developed in an alkaline medium , its use as solution inhibitors in a corresponding positive photoresist and a method of producing images using such resists, printing plates or image recording materials.

10 Een chemisch versterkte fotoresist betekent een resistsamenstelling waarvan de voor licht gevoelige component bij bestraling alleen die hoeveelheid zuur genereert, die vereist is voor het katalyseren van een chemische reactie van ten minste een voor zuur gevoelige component van de resist, als gevolg waarvan zich voor het eerst de uiteindelijke verschillen in oplosbaarheid tussen bestraalde en niet bestraalde gebieden van de 15 fotoresist ontwikkelen.A chemically enhanced photoresist means a resist composition of which the photosensitive component upon irradiation generates only that amount of acid required to catalyze a chemical reaction of at least one acid sensitive component of the resist, as a result of which the first develop the final differences in solubility between irradiated and non-irradiated areas of the photoresist.

Industriële verfformuleringen op basis van een groot aantal voor licht gevoelige oximsulfonaten en gebruikelijke, onder invloed van zuur hardende harsen worden beschreven in US 4540598. Deze formuleringen worden eerst gehard met actinisch licht, in het bijzonder met straling in het Iraject van 250 tot 400 nanometer. De 20 oximsulfonaten genereren zuur, zodat een thermische harding waarbij het materiaal ook onoplosbaar wordt in gebruikelijke oplosmiddelen zelfs bij behoorlijk lage temperaturen kan plaatsvinden. Niets kan worden geconcludeerd met betrekking tot een beeldgewijze belichting van overeenkomstige resistfilms of met betrekking tot verwante problemen alsook de beeldeigenschappen van de talrijke formuleringen die 25 binnen de generische omvang van de leer van deze octrooiaanvrage vallen.Industrial paint formulations based on a wide variety of photosensitive oxime sulfonates and conventional acid-curable resins are described in US 4540598. These formulations are first cured with actinic light, especially with radiation in the range of 250 to 400 nanometers. The oximesulfonates generate acid, so that a thermal curing whereby the material also becomes insoluble in conventional solvents can take place even at quite low temperatures. Nothing can be concluded with respect to image-wise exposure of corresponding resist films or related problems as well as the image properties of the numerous formulations that fall within the generic scope of the teachings of this patent application.

Oximsulfonaten, die slecht oplosbaar zijn in alkalisch-waterige ontwikkelaars, kunnen door bestraling worden omgezet in de oplosbare vorm van het vrije zuur. Gecombineerd met een geschikte filmvormende hars kunnen ze derhalve worden gebruikt als oplossingsinhibitoren voor de productie van positieve resists.Oxime sulfonates, which are sparingly soluble in alkaline-aqueous developers, can be converted to the soluble form of the free acid by irradiation. Therefore, when combined with a suitable film-forming resin, they can be used as solution inhibitors for the production of positive resists.

30 Gebruikelijke positieve fotoresistsamenstellingen op basis van oximsulfonaten en in alkali oplosbare bindmiddelen, gewoonlijk kresol-novolakken of hydroxymeth-acrylaat/acrylzuur-copolymeren, zijn eveneens bekend en worden beschreven in EP 0241423. Volgens deze referentie kan straling van 200 tot 600 nm worden gebruikt 10 1 2 85 4 2 voor het belichten van de resists. De tekortkoming van deze fotoresists is echter dat de resolutie en de gevoeligheid tegelijkertijd nooit helemaal bevredigend zijn. Dit is in het bijzonder het geval bij blootstelling aan straling in het traject van de kwik-i-lijn, die een golflengte van 365 nanometer heeft en die vaak wordt gebruikt voor de beeldgewijze 5 belichting van resistfilms, omdat kwiklampen van gemiddelde en hoge druk goedkope stralingsbronnen zijn voor het produceren van straling van deze golflengten met een goede intensiteit.Conventional positive photoresist compositions based on oximesulfonates and alkali-soluble binders, usually cresol novolacs or hydroxymethacrylate / acrylic acid copolymers, are also known and are described in EP 0241423. According to this reference, radiation from 200 to 600 nm can be used. 1 2 85 4 2 to expose the resists. However, the shortcoming of these photoresists is that the resolution and sensitivity are never entirely satisfactory at the same time. This is especially the case when exposed to radiation in the range of the mercury-i line, which has a wavelength of 365 nanometers and is often used for the imagewise exposure of resist films, because medium and high pressure mercury lamps are cheap radiation sources are for producing radiation of these wavelengths with good intensity.

Dienovereenkomstig bestaat er duidelijk behoefte aan reactieve, niet ionische, latente zuurgeneratoren die thermisch en chemisch stabiel zijn en die, nadat ze zijn 10 geactiveerd door licht, in het bijzonder door straling van de golflengte van de kwik-i-lijn (365 nm), als katalysatoren gebrüikt kunnen worden voor verschillende door zuur gekatalyseerde reacties, zoals polycondensatiereacties, door zuur gekatalyseerde de-polymerisatiereacties, door zuur gekatalyseerde elektrofiele substitutiereacties of de door zuur gekatalyseerde verwijdering van beschermende groepen. Er bestaat in het 15 bijzonder behoefte aan zuurgeneratoren die kunnen worden geactiveerd door licht en waarmee systemen met een grotere dikte kunnen worden belicht op een wijze zodat tegelijkertijd een hoge gevoeligheid en een goede vorm van de vorm van de resistpro-fielen behouden blijft. Een dergelijke grote dikte is b.v. van voordeel voor ionimplan-tatieprocessen, waar constant toenemende iondoses dikkere lagen vereisen om weer-20 stand te kunnen bieden aan het ionenbombardement. Er zijn verder andere toepassingsgebieden waar dikke resistlagen vereist zijn vanwege eenvoudige geometrische redenen, zoals bijvoorbeeld de productie van magneetkoppen voor de harde schijven van opslagmedia. Een grote thermische stabiliteit voor het verkrijgen van een grote weerstand tegen de behandeling met ionen tijdens ionimplantatieprocessen die ge-25 woonlijk worden toegepast tijdens de productie van halfgeleiderinrichtingen is een additionele wenselijke eigenschap.Accordingly, there is a clear need for reactive, nonionic, latent acid generators that are thermally and chemically stable and which, after being activated by light, in particular by radiation of the wavelength of the mercury i line (365 nm), can be used as catalysts for various acid-catalyzed reactions, such as polycondensation reactions, acid-catalyzed de-polymerization reactions, acid-catalyzed electrophilic substitution reactions, or the acid-catalyzed deprotection groups. In particular, there is a need for acid generators which can be activated by light and which can illuminate systems of greater thickness in a manner so that at the same time high sensitivity and good shape of the resist profiles are maintained. Such a great thickness is e.g. of advantage for ion implantation processes, where constantly increasing ion doses require thicker layers to resist ion bombardment. There are further areas of application where thick resist layers are required for simple geometric reasons, such as, for example, the production of magnetic heads for the hard drives of storage media. High thermal stability for obtaining high resistance to ion treatment during ion implantation processes commonly used during semiconductor device manufacturing is an additional desirable property.

In US 5627011 wordt de toepassing beschreven van oximsulfonaatverbindingen in i-lijn-fotoresists met een hoge resolutie en met een grote gevoeligheid. Deze publicatie noemt oximsulfonaatverbindingen die aromatische sulfonzuren kunnen genereren. 30 In EP 780729 en WO 98/10335 worden chemisch versterkte resistsamenstel- lingen beschreven die oximsulfonaatverbindingen met alkyl- in plaats van aromatische sulfonzuurgroepen omvatten.US 5627011 describes the use of oximesulfonate compounds in high resolution i-line photoresists with high sensitivity. This publication mentions oxime sulfonate compounds that can generate aromatic sulfonic acids. EP 780729 and WO 98/10335 disclose chemically enhanced resist compositions comprising oximesulfonate compounds with alkyl rather than aromatic sulfonic acid groups.

10 1 2854 310 1 2854 3

In JP 9-292704 wordt beschreven dat resisteigenschappen verder worden verbeterd als oximsulfonaatverbindingen met klein alkyl-sulfonzuurgroepen (C1-C4) met een molaire extinctiecoëfficiënt ε < 100 bij de i-lijn (365 nm) worden gebruiktJP 9-292704 discloses that resist properties are further improved when oximesulfonate compounds with lower alkyl sulfonic acid groups (C1-C4) with a molar extinction coefficient ε <100 at the i-line (365 nm) are used

De onderhavige uitvinding verschaft fotoresistsamenstellingen met uitstekende 5 resistprofielen terwijl tegelijkertijd een uitstekende gevoeligheid, zelfs bij een dikte van de resistlaag die veel groter is dan het gebruikelijke traject van 1-2 micron, behouden blijft. Deze eigenschappen worden in het bijzonder waargenomen als de resistsamen-stellingen worden blootgesteld aan straling in het traject van de kwik-i-lijn, die een golflengte heeft van ongeveer 365 nanometer.The present invention provides photoresist compositions with excellent resist profiles while at the same time maintaining excellent sensitivity even at a resist layer thickness much larger than the usual range of 1-2 microns. These properties are particularly observed when the resist compositions are exposed to radiation in the mercury i line range, which has a wavelength of about 365 nanometers.

10 Verrassenderwijs worden uitstekende profielen en tegelijkertijd een goede ge voeligheid verkregen met chemisch versterkte fotoresistsamenstellingen die ontwikkeld kunnen worden in waterig-alkalische media en die een resistdikte groter dan 2 |im hebben door toepassing van fotozuurgeneratoren die een molaire extinctiecoëfficiënt ε kleiner dan 10 hebben. Dit geldt zowel voor negatieve alsook voor positieve fotoresists 15 die een voor zuur gevoelige component bevatten die een door zuur gekatalyseerde chemische reactie ondergaat waardoor de oplosbaarheid van de samenstellingen in waterig-alkalische ontwikkelaars verandert.Surprisingly, excellent profiles and at the same time good sensitivity are obtained with chemically enhanced photoresist compositions that can be developed in aqueous-alkaline media and have a resist thickness greater than 2 µm by using photoacid generators having a molar extinction coefficient ε less than 10. This applies to both negative and positive photoresists containing an acid sensitive component that undergoes an acid catalyzed chemical reaction thereby changing the solubility of the compositions in aqueous alkaline developers.

Dienovereenkomstig heeft deze uitvinding betrekking op samenstellingen die geactiveerd kunnen worden door licht, omvattende 20 (a) ten minste een verbinding die verknoopt kan worden door de werking van een zuur en/of (b) ten minste een verbinding waarvan de oplosbaarheid verandert onder de werking van een zuur en (c) als fotoinitiator ten minste een verbinding die een structuureenheid met de formule I 25 omvat \ /c=n-o-so2- (|)§ die een zuur genereert onder de blootstelling aan licht met een golflengte van 240 tot 30 390 nm en met een molaire extinctiecoëfficiënt ε kleiner dan 10 bij de i-lijn (365 nm).Accordingly, this invention relates to compositions that can be activated by light, comprising (a) at least one compound that can be cross-linked by the action of an acid and / or (b) at least one compound whose solubility changes under the action of an acid and (c) as a photoinitiator at least one compound comprising a structural unit of the formula I / c = no-so2- (|) § which generates an acid under the exposure to light with a wavelength of 240 to 30 390 nm and with a molar extinction coefficient ε less than 10 at the i-line (365 nm).

In het bijzonder is verbinding (c) een verbinding die een sulfonzuur genereert.In particular, compound (c) is a compound that generates a sulfonic acid.

Samenstellingen met een dikte groter dan 2 pm als ze als bekleding worden aangebracht op een substraat hebben de voorkeur.Compositions with a thickness greater than 2 µm when coated on a substrate are preferred.

10 1 2 85 410 1 2 85 4

Voorkeurssamenstellingen zijn die, die als component (c) een verbinding omvat ten met de formule la 4Preferred compositions are those which comprise as component (c) a compound of the formula la 4

NCNC

5 R, \ \^c=n-o-soz-r6 - «4 10 waarbij5 R, \\ c = n-o-soz-r6 - 4 4 where

Rt, R2, R3, R4 en Rs onafhankelijk van elkaar waterstof of ongesubstitueerd of met halogeen gesubstitueerd C1-C12 alkyl zijn; of Rj, R2, R3, R4 en R5 halogeen zijn; Ró ongesubstitueerd of met halogeen gesubstitueerd Ci-Cig akyl, fenyl-Ci-C3 alkyl, camforyl, fenyl, naftyl, antracyl of fenantryl is, waarbij de resten fenyl, naftyl, antracyl 15 en fenantryl ongesubstitueerd zijn of gesubstitueerd zijn met een of meer van de resten halogeen, C1-C4 halogeenalkyl, CN, NO2, C1-C16 alkyl, fenyl, OR10, COOR9, -O(CO)-* C1-C4 alkyl, SO2OR9 en/of met NR7R&; R7 en Rs onafhankelijk van elkaar waterstof of C1-C12 alkyl zijn, dat ongesubstitueerd is of gesubstitueerd is met OH, C1-C4 alkoxy, C1-C12 alkylsulfonyl, fenylsulfonyl, (4-20 methylfenyl)sulfonyl en/of met Ci-C6 alkanoyl; of R7 en Rg C2-C12 alkyl zijn, dat onderbroken is door -O- en dat ongesubstitueerd is of gesubstitueerd is met OH, C1-C4 alkoxy, C1-C12 alkylsulfonyl, fenylsulfonyl, (4-methylfenyl)sulfonyl en/of met Ci-Cö alkanoyl; of R7 en Rg fenyl, C2-C6 alkanoyl, benzoyl, Ci-Ce alkylsulfonyl, fenylsulfonyl, (4-methylfenyl)sulfonyl, naflylsulfonyl, antracylsulfonyl of fenantrylsulfonyl zijn; 25 of R7 en Re, samen met het stikstofatoom waaraan ze gebonden zijn, een 5, 6 of 7 leden tellende ring vormen die onderbroken kan zijn door -O- of door -NRi 1-; 1012854 5 R-9 C1-C12 alkyl is dat ongesubstitueerd is of gesubstitueerd is met OH en/of met C1-C4 alkoxy, of R9 C2-C12 alkyl is dat onderbroken is door -O- en dat ongesubstitueerd is of gesubstitueerd is met OH en/of met C1-C4 alkoxy;Rt, R2, R3, R4 and R5 independently of one another are hydrogen or unsubstituted or halogen-substituted C1-C12 alkyl; or R 1, R 2, R 3, R 4 and R 5 are halogen; R 6 is unsubstituted or halogen-substituted C 1 -C 6 alkyl, phenyl-C 1 -C 3 alkyl, camforyl, phenyl, naphthyl, anthracyl, or phenanthryl, the radicals phenyl, naphthyl, anthracyl, and phenanthryl being unsubstituted or substituted with one or more of the radicals halogen, C1-C4 haloalkyl, CN, NO2, C1-C16 alkyl, phenyl, OR10, COOR9, -O (CO) - * C1-C4 alkyl, SO2OR9 and / or with NR7R &; R7 and R8 are independently hydrogen or C1-C12 alkyl, which is unsubstituted or substituted with OH, C1-C4 alkoxy, C1-C12 alkylsulfonyl, phenylsulfonyl, (4-20 methylphenyl) sulfonyl and / or with C1-C6 alkanoyl ; or R7 and R8 are C2 -C12 alkyl interrupted by -O- and unsubstituted or substituted with OH, C1 -C4 alkoxy, C1 -C12 alkylsulfonyl, phenylsulfonyl, (4-methylphenyl) sulfonyl and / or with C1 -Co alkanoyl; or R 7 and R 9 are phenyl, C 2 -C 6 alkanoyl, benzoyl, C 1 -C 6 alkylsulfonyl, phenylsulfonyl, (4-methylphenyl) sulfonyl, naphlylsulfonyl, anthracylsulfonyl or phenanthrylsulfonyl; 25 or R7 and Re, together with the nitrogen atom to which they are attached, form a 5, 6 or 7 membered ring which may be interrupted by -O- or by -NRi 1-; 1012854 5 R-9 is C1-C12 alkyl which is unsubstituted or substituted with OH and / or with C1-C4 alkoxy, or R9 is C2-C12 alkyl interrupted by -O- and which is unsubstituted or substituted with OH and / or with C1-C4 alkoxy;

Rio waterstof of C1-C12 alkyl is, dat ongesubstitueerd is of gesubstitueerd is met fenyl, 5 OH, C1-C12 alkoxy, C1-C12 alkylsulfonyl, fenylsulfonyl, (4-methylfenyl)sulfonyl en/of met C2-C6 alkanoyl; of Rio C2-C12 alkyl is dat onderbroken is door -O- en dat ongesubstitueerd is of gesubstitueerd is met fenyl, OH, C1-C12 alkoxy, C1-C12 alkylsulfonyl, fenylsulfonyl, (4-methylfenyl)sulfonyl en/of met C2-C6 alkanoyl; of Rio fenyl is;R 10 is hydrogen or C 1 -C 12 alkyl, which is unsubstituted or substituted with phenyl, 5 OH, C 1 -C 12 alkoxy, C 1 -C 12 alkylsulfonyl, phenylsulfonyl, (4-methylphenyl) sulfonyl and / or with C 2 -C 6 alkanoyl; or R10 is C2-C12 alkyl interrupted by -O- and unsubstituted or substituted with phenyl, OH, C1-C12 alkoxy, C1-C12 alkylsulfonyl, phenylsulfonyl, (4-methylphenyl) sulfonyl and / or with C2- C6 alkanoyl; or Rio is phenyl;

Rn waterstof, ongesubstitueerd of met OH gesubstitueerd C1-C12 alkyl of C2-C12 alkyl 10 is dat is onderbroken door -0-; en waarbij de verbindingen met de formule Ia worden gekenmerkt door een molaire ex-tinctiecoëfficiënt ε kleiner dan 10 bij 365 nm.R n is hydrogen, unsubstituted or OH-substituted C1-C12 alkyl or C2-C12 alkyl interrupted by -O-; and wherein the compounds of formula la are characterized by a molar extinction coefficient ε less than 10 at 365 nm.

Volgens deze uitvinding is het ook mogelijk mengsels van isomere vormen (cis-trans-isomeren, E/Z- of syn/anti-isomeren) van de oximsulfonaten met de formule Ia te 15 gebruiken.According to this invention, it is also possible to use mixtures of isomeric forms (cis-trans isomers, E / Z or syn / anti-isomers) of the oxime sulfonates of the formula la.

C1-C18 alkyl is lineair of vertakt en is bijvoorbeeld C1-C16, C1-C14, C1-C12, Ci-Cg, Ci-Cö of C1-C4 alkyl. Voorbeelden zijn methyl, ethyl, propyl, isopropyl, n-butyl, sec-butyl, isobutyl, tert-butyl, pentyl, hexyl, heptyl, 2,4,4-trimethylpentyl, 2-ethylhexyl, octyl, nonyl, decyl, dodecyl, tetradecyl, pentadecyl, hexadecyl en octadecyl. C1-C16 20 alkyl, C1-C12 alkyl en C1-C4 alkyl hebben alle dezelfde betekenissen zoals hierboven voor C1-C18 alkyl gegeven, tot en met het desbetreffende aantal C-atomen.C1-C18 alkyl is linear or branched and is, for example, C1-C16, C1-C14, C1-C12, Ci-Cg, Ci-C0 or C1-C4 alkyl. Examples are methyl, ethyl, propyl, isopropyl, n-butyl, sec-butyl, isobutyl, tert-butyl, pentyl, hexyl, heptyl, 2,4,4-trimethylpentyl, 2-ethylhexyl, octyl, nonyl, decyl, dodecyl, tetradecyl, pentadecyl, hexadecyl and octadecyl. C 1 -C 16 alkyl, C 1 -C 12 alkyl, and C 1 -C 4 alkyl all have the same meanings as given above for C 1 -C 18 alkyl, up to the appropriate number of C atoms.

Halogeen is fluor, chloor, broom en jood, in het bijzonder fluor, chloor en broom, bij voorkeur fluor en chloor.Halogen is fluorine, chlorine, bromine and iodine, especially fluorine, chlorine and bromine, preferably fluorine and chlorine.

Met halogeen gesubstitueerd Ci-Cig alkyl of met halogeen gesubstitueerd C1-C12 25 alkyl zijn alkylresten zoals hierboven beschreven, die een of meer dan een dezelfde of verschillende halogeenatomen als substitenten bevatten. Er bevinden zich bijvoorbeeld 1 tot 3 of 1 of 2 halogeensubstituenten aan de alkylrest. De halogeenatomen bevinden zich ofwel aan hetzelfde koolstofatoom, maar ze kunnen zich ook aan verschillene C-atomen van de alkylresten bevinden. Voorbeelden zijn fluormethyl, chloormethyl, 30 broommethyl, trifluormethyl, 1-chloorethyl, 2-chloorethyl en dergelijke. C1-C4 halo-geenalkyl komt overeen met C1-C4 alkyl dat is gesubstitueerd met halogeen. Dezelfde toelichtingen zoals hierboven zijn gegeven gelden voor deze resten, tot en met het desbetreffende aantal C-atomen.Halogen-substituted C 1 -C 18 alkyl or halogen-substituted C 1 -C 12 alkyl are alkyl radicals as described above which contain one or more than the same or different halogen atoms as substitents. For example, there are 1 to 3 or 1 or 2 halogen substituents on the alkyl radical. The halogen atoms are either on the same carbon atom, but they can also be on different C atoms of the alkyl radicals. Examples are fluoromethyl, chloromethyl, bromomethyl, trifluoromethyl, 1-chloroethyl, 2-chloroethyl and the like. C1-C4 haloalkyl corresponds to C1-C4alkyl which is substituted with halogen. The same explanations as given above apply to these residues, up to and including the corresponding number of C atoms.

10 1 2854 6 C2-C12 alkyl, dat is onderbroken door -O-, is lineair of vertakt en is bijvoorbeeld 1-6 keer, bijvoorbeeld 1-3 keer of een of twee keer onderbroken door -O-. De O-ato-men in de alkylketen zijn niet-opeenvolgend geplaatst. Dit geeft structuureenheden zoals bijvoorbeeld -CH2-0-CH2-, -CH2CH2-0-CH2CH2-, -[CH2CH20]y-, 5 -[CH2CH20]z-CH2-, waarbij y = 1-6 en z = 1-5, -(CHjCHkO^CI^CI^-, -CH2-CH(CH3)-0-CH2-CH(CH3)- of -CH2-CH(CH3)-0-CH2-CH2CH2-.C2 -C12 alkyl, which is interrupted by -O-, is linear or branched and is, for example, 1-6 times, for example, 1-3 times, or interrupted once or twice by -O-. The O atoms in the alkyl chain are placed non-sequentially. This gives structural units such as -CH2-0-CH2-, -CH2CH2-0-CH2CH2-, - [CH2CH20] y-, 5 - [CH2CH20] z-CH2-, where y = 1-6 and z = 1-5 - (CH 2 CH 2 O 2 Cl 2 Cl 2 -, -CH 2 -CH (CH 3) -0-CH 2 -CH (CH 3) - or -CH 2 -CH (CH 3) -0-CH 2 -CH 2 CH 2 -.

C1-C12 alkoxy is een lineaire of vertakte rest en is Ci-Cg, Ci-Cö, C1-C4 alkoxy, bijvoorbeeld methoxy, ethoxy, propoxy, isopropoxy, n-butyloxy, sec-butyloxy, iso-butyloxy, tert-butyloxy, pentyloxy, hexyloxy, heptyloxy, 2,4,4-trimethylpentyloxy, 2-10 ethylhexyloxy, octyloxy, nonyloxy, decyloxy of dodecyloxy, in het bijzonder methoxy, ethoxy, propoxy, isoporpoxy, n-butyloxy, sec-butyloxy, isobutyloxy of tert-butyloxy, bij voorkeur methoxy. C1-C4 alkoxy heeft dezelfde betekenissen als hierboven, tot en met het desbetreffende aantal C-atomen.C 1 -C 12 alkoxy is a linear or branched moiety and is C 1 -C 6, C 1 -C 6, C 1 -C 4 alkoxy, for example, methoxy, ethoxy, propoxy, isopropoxy, n-butyloxy, sec-butyloxy, iso-butyloxy, tert-butyloxy, pentyloxy, hexyloxy, heptyloxy, 2,4,4-trimethylpentyloxy, 2-10 ethylhexyloxy, octyloxy, nonyloxy, decyloxy or dodecyloxy, especially methoxy, ethoxy, propoxy, isoporpoxy, n-butyloxy, sec-butyloxy, isobutyloxy or tert- butyloxy, preferably methoxy. C1-C4 alkoxy has the same meanings as above, up to and including the corresponding number of C atoms.

C1-C12 alkylsulfonyl betekent C1-C12 alkyl-0-SC>2-, waarbij de C1-C12 alkylresten 15 gedefinieerd zijn zoals hierboven beschreven.C1-C12 alkylsulfonyl means C1-C12 alkyl-O-SC> 2-, wherein the C1-C12 alkyl radicals are defined as described above.

Cj-Cö alkanoyl is lineair of vertakt en is bijvoorbeeld C1-C4 alkanoyl. Voorbeelden zijn formyl, acetyl, propionyl, butanoyl, isobutanoyl, pentanoyl of hexanoyl, bij voorkeur acetyl.C 1 -C 6 alkanoyl is linear or branched and is, for example, C 1 -C 4 alkanoyl. Examples are formyl, acetyl, propionyl, butanoyl, isobutanoyl, pentanoyl or hexanoyl, preferably acetyl.

Fenyl-Cj-C3 alkyl is bijvoorbeeld benzyl, fenylethyl, α-methylbenzyl of a,a-di-20 methylbenzyl, in het bij zonder benzyl.Phenyl-C 1 -C 3 alkyl is, for example, benzyl, phenylethyl, α-methylbenzyl or α, α-di-methylbenzyl, especially benzyl.

Gesubstitueerde fenyl-, naftyl-, antracyl- en fenantrylresten zijn een tot vier keer, bijvoorbeeld een, twee of drie keer, in het bijzonder een of twee keer gesubstitueerd. De substituenten aan de fenylring bevinden zich op de 2-plaats; 2,4-plaats; 2,6-plaats; 3-plaats; 3,5-plaats; 4-plaats; of 6-plaats, in het bijzonder op de 2-plaats, 3-plaats, 4-25 plaats of 6-plaats van de fenylring.Substituted phenyl, naphthyl, anthracyl and phenanthryl radicals are substituted one to four times, for example, one, two or three times, especially once or twice. The substituents on the phenyl ring are in the 2 position; 2.4 place; 2.6 place; 3 place; 3.5 place; 4 place; or 6-position, especially in the 2-position, 3-position, 4-25-position or 6-position of the phenyl ring.

Als R7 en Rg, samen met het stikstofatoom waaraan ze gebonden zijn, een 5, 6 of 7 leden tellende ring vormen die onderbroken kan zijn door -O- of door -NRi 1-, worden verzadigde of onverzadigde ringen gevormd, zoals bijvoorbeeld aziridine, pyrrool, pyrrolidine, oxazool, pyridine, 1,3-diazine, 1,2-diazine, piperidine of morfoline.When R7 and Rg, together with the nitrogen atom to which they are attached, form a 5, 6 or 7-membered ring which may be interrupted by -O- or by -NRi 1-, saturated or unsaturated rings are formed, such as aziridine, pyrrole, pyrrolidine, oxazole, pyridine, 1,3-diazine, 1,2-diazine, piperidine or morpholine.

30 De uitdrukkingen "en/of' of "of/en" in de conclusies en in de beschrijving geven weer dat niet alleen een van de gedefinieerde alternatieven (substituenten) aanwezig kan zijn, maar ook verscheidene van de gedefinieerde alternatieven (substituenten) bij elkaar, namelijk mengsels van verschillende alternatieven (substituenten).The terms "and / or" or "or / and" in the claims and in the description indicate that not only one of the defined alternatives (substituents) may be present, but also several of the defined alternatives (substituents) together , namely mixtures of different alternatives (substituents).

10 12 85 * 710 12 85 * 7

De uitdrukking "ten minste" betekent een of meer dan een.The term "at least" means one or more than one.

De molaire extinctiecoëfïiciënt ε van de zuur genererende verbindingen die geschikt zijn voor de samenstellingen volgens de onderhavige uitvinding is kleiner dan 10 bij 365 nm (kwik-i-lijn). De coëfficiënt ε is een onderdeel van de Lambert-Beer-5 vergelijking, die bekend is bij een deskundige. Deze coëfficiënt wordt bepaald uit het UV-absorptiespectrum van de verbindingen, dat wordt gemeten in gebruikelijke organische oplosmiddelen zoals acetonitril of tetrahydrofuran (THF). Daar ε-waarden afhankelijk van het oplosmiddel dat wordt gebruikt voor het meten van het UV-spectrum een weinig verschuiven, hebben alle waarden van deze uitvinding betrekking op THF 10 als oplosmiddel.The molar extinction coefficient ε of the acid generating compounds suitable for the compositions of the present invention is less than 10 at 365 nm (mercury i line). The coefficient ε is part of the Lambert-Beer-5 equation, which is known to an expert. This coefficient is determined from the UV absorption spectrum of the compounds, which is measured in conventional organic solvents such as acetonitrile or tetrahydrofuran (THF). Since ε values shift slightly depending on the solvent used to measure the UV spectrum, all values of this invention refer to THF 10 as a solvent.

In het algemeen is iedere verbinding die een zuur genereert bij bestraling en met een molaire extinctiecoëfïiciënt ε kleiner dan 10 geschikt voor de samenstellingen volgens de onderhavige uitvinding, respectievelijk de geclaimde fotoresists. Geschikt zijn bijvoorbeeld verbindingen die Lewis-zuren alsook verbindingen die Brönsted-zuren 15 genereren, zoals bijvoorbeeld verbindingen die carbonzuren, sulfonzuren, fosfonzuren, PFó', BF4', SbFs' en dergelijke genereren. Voorbeelden van dergelijke verbindingen zijn sulfonium- en jodoniumzouten alsook derivaten van nitrobenzylsulfonaten en bis-sul-fonyldiazomethanen. Bij voorkeur worden verbindingen die sulfonzuren genereren, zoals oximsulfonaatverbindingen, in de geclaimde samenstellingen toegepast.In general, any compound that generates an acid upon irradiation and with an extinction coefficient molar ε of less than 10 is suitable for the compositions of the present invention and the claimed photoresists, respectively. Suitable are, for example, compounds that generate Lewis acids as well as compounds that generate Brönsted acids, such as, for example, compounds that generate carboxylic acids, sulfonic acids, phosphonic acids, PFO ', BF4', SbFs' and the like. Examples of such compounds are sulfonium and iodonium salts as well as derivatives of nitrobenzyl sulfonates and bis-sulfonyldiazomethanes. Preferably compounds that generate sulfonic acids, such as oximesulfonate compounds, are used in the claimed compositions.

20 In het bijzonder zijn de oximsulfonaatverbindingen die geschikt zijn als zuur- generatoren in de samenstellingen volgens de uitvinding verbindingen met de formule Ia, met een molaire extinctiecoëfïiciënt ε kleiner dan 10, waarbij Ri, R2, R3, R4 en R5 onafhankelijk van elkaar waterstof, Cj-Cs alkyl, halogeen of C1-C4 halogeenalkyl zijn; en 25 Ró C1-C18 alkyl, fenyl-Ci-C3 alkyl, camforyl, C1-C10 halogeenalkyl, fenyl, naftyl, antra-cyl of fenantryl is, waarbij de fenyl-, naftyl-, antracyl- en fenantrylresten ongesubstitueerd zijn of gesubstitueerd zijn met een of meer van de resten halogeen, C1-C4 halogeenalkyl, CN, NO2, C1-C16 alkyl, fenyl, OR10; en R10 is zoals hierboven gedefinieerd.In particular, the oximesulfonate compounds suitable as acid generators in the compositions of the invention are compounds of the formula Ia, having a molar extinction coefficient ε less than 10, wherein R 1, R 2, R 3, R 4 and R 5 are independently hydrogen, C 1 -C 8 alkyl, halogen or C 1 -C 4 haloalkyl; and R 6 is C 1 -C 18 alkyl, phenyl-C 1 -C 3 alkyl, camforyl, C 1 -C 10 haloalkyl, phenyl, naphthyl, anthracyc, or phenanthryl, wherein the phenyl, naphthyl, anthracyl, and phenanthryl radicals are unsubstituted or substituted with one or more of the halogen, C1-C4 haloalkyl, CN, NO2, C1-C16 alkyl, phenyl, OR10 radicals; and R10 is as defined above.

30 De samenstellingen omvatten bij voorkeur verbindingen met de formule Ia, met een molaire extinctiecoëfïiciënt ε kleiner dan 10, waarbij to 1 2834 8The compositions preferably comprise compounds of the formula Ia, with a molar extinction coefficient ε less than 10, wherein to 1 2834 8

Ri, R2, R3, Rt en R5 onafhankelijk van elkaar waterstof, C1-C4 alkyl, halogeen of C1-C4 halogeenalkyl zijn, met dien verstande, dat ten minste twee van de resten Ri, R2, R3, R4 of R5 waterstof zijn; en Rö C1-C12 alkyl, fenyl-Ci-C3 alkyl, camforyl, C1-C4 halogeenalkyl of fenyl is, waarbij 5 de fenylrest ongesubstitueerd is of gesubstitueerd is met een of meer halogeen, C1-C4 halogeenalkyl, NO2, Ci-Cg alkyl, fenyl of OR10; en Rio C1-C12 alkyl is.R1, R2, R3, Rt and R5 are independently hydrogen, C1 -C4 alkyl, halogen or C1 -C4 haloalkyl with the proviso that at least two of the radicals R1, R2, R3, R4 or R5 are hydrogen; and R 1 is C 1 -C 12 alkyl, phenyl-C 1 -C 3 alkyl, camforyl, C 1 -C 4 haloalkyl or phenyl, wherein the phenyl moiety is unsubstituted or substituted with one or more halogen, C 1 -C 4 haloalkyl, NO 2, C 1 -C 8 alkyl , phenyl or OR10; and R10 is C1 -C12 alkyl.

Voorbeelden van latente sulfonzuren met de formule Ia zijn de methaansulfona-ten, butaansulfonaten, benzeensulfonaten, 4-methylfenylsulfonaten, 4-methoxyben-10 zeensulfonaten en 10-kamfersulfonaten van a-hydroxyimino-4-methylbenzylcyanide, a-hydroxyimino-4-butylbenzylcyanide, a-hydroxyimino-3-methylbenzylcyanide, a-hydroxyimino-2-methylbenzylcyanide, 15 a-hydroxyimino-2,4-dimethylbenzylcyanide, a-hydroxyimino-3,4-dimethylbenzylcyanide, a-hydroxyimino-3,4-dibutylbenzylcyanide, a-hydroxyimino-2,4,6-trimethylbenzylcyanide, a-hydroxyimino-2-chloorbenzylcyanide, 20 a-hydroxyimino-2,4-dichloorbenzylcyanide, a-hydroxyimino-4-chloorbenzylcyanide, a-hydroxyimino-4-fluorbenzylcyanide.Examples of latent sulfonic acids of the formula la are the methanesulfonates, butanesulfonates, benzenesulfonates, 4-methylphenyl sulfonates, 4-methoxybenzenesulfonates, and 10-camphor sulfonates of α-hydroxyimino-4-methylbenzyl cyanide, α-hydroxyimino-4-butylbenzyl cyanide -hydroxyimino-3-methylbenzyl cyanide, α-hydroxyimino-2-methylbenzyl cyanide, α-hydroxyimino-2,4-dimethylbenzyl cyanide, α-hydroxyimino-3,4-dimethylbenzyl cyanide, α-hydroxyimino-3,4-dibutylbenzyl cyanide, α-hydroxyimino- 2,4,6-trimethylbenzyl cyanide, α-hydroxyimino-2-chlorobenzyl cyanide, α-hydroxyimino-2,4-dichlorobenzyl cyanide, α-hydroxyimino-4-chlorobenzyl cyanide, α-hydroxyimino-4-fluorobenzyl cyanide.

De oximsulfonaten met de formule I resp. Ia worden bereid volgens werkwijzen die zijn beschreven in de literatuur, zoals b.v. door het laten reageren van geschikte 25 vrije oxims met de formule 2 met sulfonzuurhalogeniden met de formule 3 bij aanwezigheid van een base zoals triethylamine, of door het laten reageren van het zout van een oxim met sulfonzuurchloride.The oxime sulfonates of the formula I or. Ia are prepared according to methods described in the literature, such as e.g. by reacting suitable free oxims of the formula II with sulfonic acid halides of the formula 3 in the presence of a base such as triethylamine, or by reacting the salt of an oxime with sulfonic acid chloride.

Deze werkwijzen zijn b.v. gepubliceerd in EP 48615.These methods are e.g. published in EP 48615.

1012854 9 * NC NC Ο1012854 9 * NC NC Ο

\ \ II\ \ II

C = N — OH + CI-SCL-FL -C = N-0~S-Rfi R R 11C = N - OH + CI-SCL-FL -C = N-0 ~ S-Rfi R R 11

5 R O5 R O

<2) (3) (la) waarbij R R*\ /R' 10 r; r5 is en R|, R2, R3, R4, R5 en R<s zijn zoals hierboven gedefinieerd.<2) (3) (1a) where R R * \ / R '10 r; r5 is and R |, R2, R3, R4, R5 and R <s are as defined above.

15 De reactie wordt gewoonlijk uitgevoerd in een inert organisch oplosmiddel bij aanwezigheid van een tertiair amine. De natriumzouten van de oxims worden bijvoorbeeld verkregen door het laten reageren van het desbetreffende oxim met een natriumalcoho-laat in dimethylformamide (DMF).The reaction is usually carried out in an inert organic solvent in the presence of a tertiary amine. The sodium salts of the oximes are obtained, for example, by reacting the respective oxime with a sodium alcoholate in dimethylformamide (DMF).

De oximsulfonaten worden verkregen in de syn- (E, cis) of anti- (Z, trans) vorm 20 of ook als mengsels van de twee conformeren. Volgens deze uitvinding is het mogelijk enkele conformeren alsook elk mengsel van verschillende conformeren te gebruiken. Als een enkele conformeer wordt vereist, wordt deze volgens gebruikelijke werkwijze die bekend zijn bij een deskundige, zoals bijvoorbeeld kristallisatie, destillatie of chro-matografie, uit het mengsel verkregen.The oximesulfonates are obtained in the syn (E, cis) or anti (Z, trans) form 20 or also as mixtures of the two conformers. According to this invention it is possible to use some conformers as well as any mixture of different conformers. When a single conformer is required, it is obtained from the mixture by conventional methods known to those skilled in the art, such as, for example, crystallization, distillation or chromatography.

25 De oxims (2) die vereist zijn voor de reactie worden in het algemeen analoog aan bekende werkwijzen bereid, zoals bijvoorbeeld door het laten reageren van verbindingen die reactieve methyleengroepen bevatten, zoals benzylcyanide-derivaten of fenylazijnzuur-derivaten, met een alkylnitriet, b.v. methylnitriet of isoamylnitriet, en een natriumalcoholaat, b..v natriummethanolaat. Dergelijke reacties worden onder an- 30 dere beschreven in "The systematic identification of organic compounds", John Wiley and Sons, New York, 1980, biz. 181, in "Die Makromolekulare Chemie", 1967, 108, 170, of in "Organic Synthesis", 1979, 59, 95.The oxims (2) required for the reaction are generally prepared analogously to known methods, such as, for example, by reacting compounds containing reactive methylene groups, such as benzyl cyanide derivatives or phenylacetic acid derivatives, with an alkyl nitrite, e.g. methyl nitrite or isoamyl nitrite, and a sodium alcoholate, for example sodium methanolate. Such reactions are described, inter alia, in "The systematic identification of organic compounds", John Wiley and Sons, New York, 1980, biz. 181, in "Die Makromolekulare Chemie", 1967, 108, 170, or in "Organic Synthesis", 1979, 59, 95.

10 1 2 854 1010 1 2 854 10

Oxims kunnen b.v. ook worden verkregen door het laten reageren van een overeenkomstige carbonylverbinding of thiocarbonylverbinding met hydroxylamine. Een verdere bereidingswijze is nitrosering van hydroxyaromatische verbindingen.Oxims can e.g. also be obtained by reacting a corresponding carbonyl compound or thiocarbonyl compound with hydroxylamine. A further preparation method is nitrosation of hydroxyaromatic compounds.

De bereiding van sulfonzuurhalogeniden (3) is bekend bij deskundigen en wordt 5 bijvoorbeeld in standaard chemietekstboeken beschreven.The preparation of sulfonic acid halides (3) is known to those skilled in the art and is described, for example, in standard chemistry textbooks.

Het is een doel van deze uitvinding fotoresists te verschaffen die verbindingen omvatten die bij bestraling een zuur genereren, welke verbindingen een molaire extinc-tiecoëfïïciënt ε kleiner dan 10 hebben bij 365 nm. Dienovereenkomstig is het onderwerp van de uitvinding een chemisch versterkte fotoresist die gevoelig is voor straling 10 in het traject van 340 tot 390 nm, die een voor licht gevoelige zuurgenerator omvat, die wordt gekenmerkt door een molaire extinctiecoëfïiciënt ε kleiner dan 10 bij 365 nm.It is an object of this invention to provide photoresists comprising compounds which generate an acid upon irradiation, which compounds have a molar extinction coefficient ε less than 10 at 365 nm. Accordingly, the subject of the invention is a chemically enhanced photoresist sensitive to radiation in the range 340 to 390 nm, comprising a photosensitive acid generator, characterized by a molar extinction coefficient ε less than 10 at 365 nm.

Verder is het een doel van deze uitvinding fotoresists te verschaffen die verbindingen met de formule I of Ia omvatten. Dienovereenkomstig is het onderwerp van de uitvinding een chemisch versterkte fotoresist die gevoelig is voor straling in het traject 15 van 340 tot 390 nm, die een voor licht gevoelige zuurgenerator met de formule I, zoals hierboven gedefinieerd, omvat, die wordt gekenmerkt door een molaire extmctiecoëffï-ciënt ε kleiner dan 10 bij 365 nm, alsook een chemisch versterkte fotoresist die gevoelig is voor straling in het traject van 340 tot 390 nm, die een voor licht gevoelige zuurgenerator met de formule Ia, zoals hierboven gedefinieerd, omvat, die wordt geken-20 merkt door een molaire extinctiecoëfficiënt ε kleiner dan 10 bij 365 nm.Furthermore, it is an object of this invention to provide photoresists comprising compounds of the formula I or Ia. Accordingly, the subject of the invention is a chemically amplified photoresist sensitive to radiation in the range of 340 to 390 nm, comprising a photosensitive acid generator of the formula I, as defined above, which is characterized by a molar extinction coefficient -center ε less than 10 at 365 nm, as well as a chemically enhanced photoresist sensitive to radiation in the range of 340 to 390 nm, comprising a photosensitive acid generator of the formula Ia, as defined above, which is characterized 20 has a molar extinction coefficient ε less than 10 at 365 nm.

Deze chemisch versterkte fotoresists hebben bij voorkeur een dikte van meer dan 2 μιη. Ook worden de samenstellingen volgens de uitvinding voor de bestraling bij voorkeur in een dikte van meer dan 2 pm aangebracht.These chemically enhanced photoresists preferably have a thickness of more than 2 µm. Also, the compositions of the invention for irradiation are preferably applied in a thickness of more than 2 µm.

Deze resists omvatten chemisch versterkte, negatieve fotoresists die ontwikkeld 25 kunnen worden in een alkalisch medium en met een resistdikte groter dan 2 pm en die gevoelig zijn voor straling in het traject van 340 tot 390 nanometer, welke resists zijn gebaseerd op een voor licht gevoelige zuurgenerator met een molaire extinctiecoëfïiciënt ε kleiner dan 10 bij 365 nm.These resists include chemically amplified, negative photoresists that can be developed in an alkaline medium and have a resist thickness greater than 2 µm and are sensitive to radiation in the 340 to 390 nanometer range, which are based on a photosensitive acid generator with a molar extinction coefficient ε less than 10 at 365 nm.

Deze resists omvatten verder in het bijzonder chemisch versterkte, negatieve fo-30 toresists die ontwikkeld kunnen worden in een alkalisch medium en met een resistdikte groter dan 2 pm en die gevoelig zijn voor straling in het traject van 340 tot 390 nanometer, welke resists zijn gebaseerd op oximsulfonaten zoals hierboven gedefinieerd als voor licht gevoelige zuurgenerator.These resists further include, in particular, chemically amplified, negative fo-toresists which can be developed in an alkaline medium and with a resist thickness greater than 2 µm and which are sensitive to radiation in the range of 340 to 390 nanometers, which are based on resists to oximesulfonates as defined above as photosensitive acid generator.

101 2854 11101 2854 11

Een andere uitvoeringsvorm van de uitvinding heeft betrekking op chemische versterkte, positieve fotoresists die ontwikkeld kunnen worden in een alkalisch medium en met een resistdikte groter dan 2 pm en die gevoelig zijn voor straling in het traject van 340 tot 390 nanometer, welke resists gebaseerd zijn op oximsulfonaten zoals hier-5 boven gedefinieerd als voor licht gevoelig zuur.Another embodiment of the invention relates to chemically enhanced positive photoresists that can be developed in an alkaline medium and have a resist thickness greater than 2 µm and are sensitive to radiation in the range of 340 to 390 nanometers, which are based on oxime sulfonates as defined above as photosensitive acid.

Beide uitvoeringsvormen van de fotoresists volgens de uitvinding kunnen eenvoudig structuureenheden met afmetingen in het submicrongebied ontleden, waarbij de straling die wordt toegepast in het traject van 340 tot 390 nanometer ligt De resist-structuren die achterblijven op het substraat na ontwikkeling vertonen een zeer goede 10 stijlheid van de zijwanden. Ondanks de uitermate lage optische absorptie hebben de resists verder een uitstekende gevoeligheid voor de gegeven straling. Dit kenmerk is in het bijzonder onverwacht daar de oximsulfonaten die worden gekozen als zuurgenera-toren straling van deze golflengte slechts in een zeer kleine hoeveelheid absorberen. Daarnaast hebben in het bijzonder de negatieve resists het bijkomende voordeel dat ze 15 een verbeterde thermische weerstand vertonen, hetgeen gunstig is voor ion-implan-tatieproöessen.Both embodiments of the photoresists of the invention can easily decompose structural units with dimensions in the submicron region, the radiation used being in the range of 340 to 390 nanometers. The resist structures remaining on the substrate after development show very good style of the side walls. Despite the extremely low optical absorption, the resists also have an excellent sensitivity to the given radiation. This feature is especially unexpected since the oximesulfonates selected as acid generators absorb radiation of this wavelength only in a very small amount. In addition, the negative resists in particular have the additional advantage of exhibiting improved thermal resistance, which is favorable for ion implantation processes.

De onderhavige uitvinding heeft ook betrekking op de toepassing van verbindingen met de formule I of Ia, met een molaire extinctiecoëffrciënt ε kleiner dan 10, als fotozuurgeneratoren in samenstellingen die verbindingen omvatten die verknoopt kun-20 nen worden door de werking van een zuur of/en als oplossingsinhibitoren voor verbindingen waarvan de oplosbaarheid verandert onder de werking van een zuur, waarbij de belichting bijvoorbeeld beeldgewijs wordt uitgevoerd, alsook een werkwijze voor het genereren van zuren, waarbij een fotozuurgenerator met de formule I of Ia, met een molaire extinctiecoëffrciënt ε kleiner dan 10, wordt bestraald met licht met een 25 golflengte in het traj eet van 340-390 nm.The present invention also relates to the use of compounds of the formula I or Ia, with a molar extinction coefficient ε less than 10, as photoacid generators in compositions comprising compounds which can be cross-linked by the action of an acid or / and as solution inhibitors for compounds whose solubility changes under the action of an acid, wherein the exposure is performed, for example, imagewise, as well as a method of generating acids, wherein a photoacid generator of the formula I or Ia, with a molar extinction coefficient ε less than 10 , is irradiated with light of a wavelength in the range of 340-390 nm.

In onder invloed van licht hardende samenstellingen zijn oximsulfonzuuresters als latente hardingskatalysatoren werkzaam: bij bestraling met licht genereren ze zuur dat de verknopingsreactie katalyseert. Daarnaast kan het door de straling gegenereerde zuur bijvoorbeeld de verwijdering van geschikte, voor zuur gevoelige beschermende 30 groepen van een polymeerstructuur of de splitsing van polymeren die voor zuur gevoelige groepen in het polymeerskelet bevatten katalyseren. Andere toepassingen zijn bijvoorbeeld kleurveranderingssystemen op basis van een verandering van de pH of de oplosbaarheid van bijvoorbeeld een pigment dat wordt beschermd door voor zuur f012854 12 gevoelige beschermende groepen. Samenstellingen waarbij voor pH gevoelige kleurstoffen of latente pigmenten in combinatie met oximsulfonaten worden gebruikt, kunnen worden gebruikt als lichtindicatoren of eenvoudige wegwerp-dosimeters. In het bijzonder voor licht dat onzichtbaar is voor het menselijke oog, zoals UV- of IR-licht, 5 zijn dergelijke dosimeters van belang.In light-curable compositions, oximesulfonic acid esters act as latent curing catalysts: upon irradiation with light, they generate acid which catalyzes the crosslinking reaction. In addition, the radiation-generated acid can catalyze, for example, the removal of suitable acid-sensitive protecting groups from a polymer structure or the cleavage of polymers containing acid-sensitive groups in the polymer backbone. Other applications include, for example, color change systems based on a change in the pH or solubility of, for example, a pigment protected by protecting groups sensitive to acid f01285412. Compositions using pH sensitive dyes or latent pigments in combination with oximesulfonates can be used as light indicators or simple disposable dosimeters. Particularly for light invisible to the human eye, such as UV or IR light, such dosimeters are important.

De oximsulfonaten volgens de onderhavige uitvinding kunnen ook worden gebruikt voor het vormgeven van polymeren die een door zuur geïnduceerde overgang ondergaan in een toestand waar ze de vereiste eigenschappen bezitten onder toepassing van fotolithografie. Bijvoorbeeld kunnen de oximsulfonaten worden gebruikt voor het 10 van een patroon voorzien van geconjugeerde emissiepolymeren zoals is beschreven in M.L. Renak; C. Bazan; D. Roitman; Advanced materials 1997, 9, 392. Dergelijke van een patroon voorziene emissiepolymeren kunnen worden gebruikt voor de productie van microscalaire, van een patroon voorziene Licht Emitterende Dioden (LED), die gebruikt kunnen worden voor de productie van displays en gegevensopslagmedia. Op 15 overeenkomstige wijze kunnen precursors voor polyimiden (b.v. polyimide-precursors met onder invloed van zuur labiele beschermende groepen die van oplosbaarheid veranderen tijdens de ontwikkeling) worden bestraald teneinde van een patroon voorziene polyimidelagen te vormen die kunnen dienen als beschermende bekleding, isolatielagen en bufferlagen bij de productie van microchips en platen met gedrukte schakelingen.The oximesulfonates of the present invention can also be used to shape polymers that undergo an acid-induced transition in a state where they have the required properties by photolithography. For example, the oximesulfonates can be used to pattern conjugated emission polymers as described in M.L. Renak; C. Bazan; D. Roitman; Advanced Materials 1997, 9, 392. Such patterned emission polymers can be used for the production of microscalar, patterned Light Emitting Diodes (LED), which can be used for the production of displays and data storage media. Likewise, polyimide precursors (eg, polyimide precursors having acid-labile protecting groups that change solubility during development) can be irradiated to form patterned polyimide layers that can serve as protective coatings, insulating layers and buffer layers in the production of microchips and printed circuit boards.

20 Uit de literatuur is bekend dat geconjugeerde polymeren zoals b.v. polyanilinen door middel van doteren met een proton van de halfgeleidende in de geleidende toestand kunnen worden omgezet. De oximsulfonaten volgens de onderhavige uitvinding kunnen ook worden gebruikt als zuurgeneratoren voor het beeldgewijs bestralen van dergelijke geconjugeerde polymeren teneinde een dergelijke omzetting selectief in de 25 belichte gebieden uit te voeren.It is known from the literature that conjugated polymers such as e.g. polyanilines can be converted into the conductive state by doping with a proton from the semiconductor. The oximesulfonates of the present invention can also be used as acid generators for imagewise irradiating such conjugated polymers to selectively perform such conversion in the exposed areas.

Oximsulfonzuuresters die nauwelijks oplosbaar zijn in een wateiig-alkalische ontwikkelaar kunnen oplosbaar worden gemaakt in de ontwikkelaar door middel van door licht geïnduceerde omzetting in het vrije zuur, met het resultaat dat ze worden gebruikt als oplossingsinhibitoren in combinatie met geschikte filmvormende harsen.Oximesulfonic acid esters sparingly soluble in an aqueous alkaline developer can be solubilized in the developer by light-induced conversion to the free acid, with the result that they are used as solution inhibitors in combination with suitable film-forming resins.

30 Harsen die verknoopt kunnen worden door katalyse met een zuur zijn bijvoor beeld mengsels van polyfunctionele alcoholen of hydroxylgroepen bevattende acryl- en polyesterharsen, of gedeeltelijk gehydrolyseerde polyvinylacetalen of polyvinylalco-holen met polyfimctionele acetaalderivaten. Onder bepaalde omstandigheden is bij 10-1 2854 13 voorbeeld ook de door zuur gekatalyseerde autocondensatie van met acetaal functioneel gemaakte harsen mogelijk.Resins that can be cross-linked by acid catalysis are, for example, mixtures of polyfunctional alcohols or hydroxyl groups containing acrylic and polyester resins, or partially hydrolysed polyvinyl acetals or polyvinyl alcohols with polyfunctional acetal derivatives. Under certain conditions, for example, the acid-catalyzed autocondensation of acetal functionalized resins is also possible.

Daarnaast worden de oximsulfonaten b.v. gebruikt als hardingsmiddelen die geactiveerd kunnen worden door licht, voor siloxaangroepen bevattende harsen. Deze 5 harsen kunnen bijvoorbeeld ofwel autocondensatie door middel van door zuur gekatalyseerde hydrolyse ondergaan ofwel worden verknoopt met een tweede componnet van de hars, zoals een polyfunctionele alcohol, een hydroxylgroepen bevattende acryl- of polyesterhars, een gedeeltelijk gehydrolyseerde polyvinylacetaal of een polyvinylalco-hol. Dit type polycondensatie van polysiloxanen wordt bijvooibeeld beschreven in J.J. 10 Lebrun, H. Pode, Comprehensive Polymer Science, deel 5, bladzijde 593, Pergamon Press, Oxford, 1989.In addition, the oximesulfonates e.g. used as curing agents that can be activated by light for resins containing siloxane groups. For example, these resins can either undergo autocondensation by acid-catalyzed hydrolysis or cross-link with a second resin component, such as a polyfunctional alcohol, a hydroxyl-containing acrylic or polyester resin, a partially hydrolysed polyvinyl acetal or a polyvinyl alcohol. This type of polycondensation of polysiloxanes is described, for example, in J.J. 10 Lebrun, H. Pode, Comprehensive Polymer Science, Vol. 5, page 593, Pergamon Press, Oxford, 1989.

Het is duidelijk dat de door zuur geïnitieerde reacties, zoals hierboven in de context van de onderhavige uitvinding beschreven, niet alleen met oximsulfonaatverbin-dingen als zuur genererende middelen kunnen worden uitgevoerd, maar ook met andere 15 zuur genererende verbindingen met een molaire extinctiecoëfficiënt ε kleiner dan 10. Voorbeelden van dergelijke verbindingen worden hierboven opgesomd.It is clear that the acid initiated reactions, as described above in the context of the present invention, can be carried out not only with oxime sulfonate compounds as acid generators, but also with other acid generating compounds with a molar extinction coefficient ε less than 10. Examples of such compounds are listed above.

Zoals hierboven reeds is vermeld kan het verschil in oplosbaarheid tussen bestraalde en niet bestraalde secties die optreedt als gevolg van de door zuur gekatalyseerde reactie van het resistmateriaal tijdens of na de betraling van de resist, afhankelijk 20 van de verdere bestanddelen die aanwezig zijn in de formulering of de resist, van twee typen zijn. Als de samenstellingen volgens de uitvinding componenten omvatten die de oplosbaarheid van de samenstelling in de ontwikkelaar vergroten is de resist positief. Als deze componenten anderzijds de oplosbaarheid van de samenstelling verlagen is de resist negatief.As already mentioned above, the difference in solubility between irradiated and non-irradiated sections that occurs due to the acid-catalyzed reaction of the resist material during or after the irradiation of the resist may depend on the further ingredients present in the formulation or the resist are of two types. If the compositions of the invention comprise components that increase the solubility of the composition in the developer, the resist is positive. On the other hand, if these components decrease the solubility of the composition, the resist is negative.

25 Voor zuur gevoelige componenten die een negatieve resist produceren zijn in het bijzonder verbindingen die, bij katalyse met een zuur (b.v. het zuur dat wordt gevormd tijdens de bestraling van de verbinding met de formule I resp. Ia), in staat een verkno-pingsreactie met zichzelf of met een of meer verdere componenten van de samenstelling te ondergaan. Verbindingen van dit type zijn bijvoorbeeld de bekende onder in-30 vloed van zuur hardende harsen, zoals bjivoorbeeld acryl-, polyester-, alkyd-, melamine-, ureum-, epoxy- en fenolharsen of mengsels daarvan. Aminoharsen, fenolharsen en epoxyharsen zijn zeer geschikt. Onder invloed van zuur hardende harsen van dit type zijn algemeen bekend en worden bijvoorbeeld beschreven in Ullmann's Encyclopedie 101 2 854 'i . » 14 der technischen Chemie, vierde druk, deel 15 (1978), blz. 613-628. De harsen zijn in het algemeen aanwezig in een concentratie van 2 tot 40 gew.%, bij voorkeur 5 tot 30 gew.%, gebaseerd op het totale gehalte vaste stof van de negatieve resistsamenstelling.Acid sensitive components that produce a negative resist are in particular compounds which, upon catalysis with an acid (eg the acid formed during the irradiation of the compound of the formula I or Ia), are capable of a cross-linking reaction with itself or with one or more further components of the composition. Compounds of this type are, for example, the known under the influence of acid-curable resins, such as, for example, acrylic, polyester, alkyd, melamine, urea, epoxy and phenolic resins or mixtures thereof. Amino resins, phenolic resins and epoxy resins are very suitable. Acid-curable resins of this type are well known and are described, for example, in Ullmann's Encyclopedia 101 2 854 '. 14 of Technical Chemistry, fourth edition, volume 15 (1978), pp. 613-628. The resins are generally present in a concentration of 2 to 40% by weight, preferably 5 to 30% by weight, based on the total solids content of the negative resist composition.

Bijzondere voorkeur als onder invloed van zuur hardende harsen hebben amino-5 harsen, zoals niet veretherde of veretherde melamine-, ureum-, guanidine- of biurethar- sen, bij voorkeur gemethyleerde melamineharsen of gebutyleerde melamineharsen, overeenkomstige glycolurillen en uronen. Harsen zijn in deze context de gebruikelijke technische mengsels, die gewoonlijk ook oligomeren alsook zuivere en zeer zuivere verbindingen omvatten. N-methoxymethylmelamine (formule 7) en tetramethoxy-10 methylglucoril (formule 8) en Ν,Ν'-dimethoxymethyluron (formule 9) zijn de onder invloed van zuur hardende harsen die in de context van de onderhavige aanvrage de meeste voorkeur hebben.Particularly preferred as acid-curable resins are amino-5 resins, such as unetherified or etherified melamine, urea, guanidine or biur resins, preferably methylated melamine resins or butylated melamine resins, corresponding glycolurils and urons. Resins are the usual technical mixtures in this context, which usually also include oligomers as well as pure and very pure compounds. N-methoxymethylmelamine (Formula 7) and tetramethoxy-10 methylglucoril (Formula 8) and Ν, Ν'-dimethoxymethyluron (Formula 9) are the most preferred acid-curable resins in the context of the present application.

CHaOCH2 CH2OCH3CHaOCH2 CH2OCH3

N-(CH„OCH3)2 . IN- (CH 2 OCH 3) 2. I

jf N-^-Njf N - ^ - N

15 N^N (7); 0=< T >=0 (8);15 N ^ N (7); 0 = <T> = 0 (8);

Λ X ^ N^ X ^ N

(CH3OCH2)—N N N— (CH2OCH3)2 CH3OCH2 CHzOCH3(CH3OCH2) —N N N— (CH2OCH3) 2 CH3OCH2 CH2OCH3

OO

CH3OCH2v X CH2OCH3 20 3 2 N N (9).CH3OCH2v X CH2OCH3 20 3 2 N N (9).

OO

De concentratie van de zuur genererende verbinding in het algemeen en in het bijzonder de concentratie van de verbinding met de formule I resp. Ia in negatieve re-25 sists bedraagt gewoonlijk 0,1 tot 30 gew.%, bij voorkeur 0,1 tot 20 gew.%, gebaseerd op het totale gehalte vaste stof van de samenstelling. Een concentratie van 1 tot 15 gew.% heeft bijzondere voorkeur.The concentration of the acid-generating compound in general and in particular the concentration of the compound of the formula I, respectively. Ia in negative resists is usually 0.1 to 30% by weight, preferably 0.1 to 20% by weight, based on the total solids content of the composition. A concentration of 1 to 15% by weight is particularly preferred.

Indien van toepassing kunnen de negatieve samenstellingen bovendien een film-vormend polymeer bindmiddel omvatten. Dit bindmiddel is bij voorkeur een in alkali 30 oplosbare fenolhars. Goed geschikt voor dat doel zijn bijvoorbeeld novolakken die zijn afgeleid van een aldehyd, gewoonlijk aceetaldehyd of furfuraldehyd, maar in het bijzonder van formaldehyd, en een fenol, bijvoorbeeld ongesubstitueerd fenol, een of twee keer met chloor gesubstitueerd fenol, zoals p-chloorfenol, fenol dat een of twee keer is 1012854 15 gesubstitueerd met C1-C9 alkyl, zoals o-, m- of p-kresol, de verschillende xylenolen, p-tert-butylfenol, p-nonylfenol, p-fenylfenol, resorcinol, bis(4-hydroxyfenyl)methaan of 2,2-bis(4-hydroxyfenyl)propaan. Ook geschikt zijn homo- en copolymeren op basis van ethenisch onverzadigde fenolen, zoals bijvoorbeeld homopolymeren van met vinyl en 5 1-propenyl gesubstitueerde fenolen, zoals p-vinylfenol of p-(l-propenyl)fenol, of copolymeren van deze fenolen met een of meer dan een ethenisch onverzadigde verbindingen, bijvoorbeeld styrenen, De hoeveelheid bindmiddel varieert in het algemeen van 30 tot 95 gew.% of, bij voorkeur, 40 tot 80 gew.%.If applicable, the negative compositions may additionally comprise a film-forming polymeric binder. This binder is preferably an alkali-soluble phenolic resin. Well suited for that purpose are, for example, novolacs derived from an aldehyde, usually acetaldehyde or furfuraldehyde, but in particular from formaldehyde, and a phenol, for example unsubstituted phenol, phenol substituted once or twice, such as p-chlorophenol, phenol which is substituted once or twice 1012854 with C 1 -C 9 alkyl, such as o-, m- or p-cresol, the different xylenols, p-tert-butylphenol, p-nonylphenol, p-phenylphenol, resorcinol, bis (4- hydroxyphenyl) methane or 2,2-bis (4-hydroxyphenyl) propane. Also suitable are homo- and copolymers based on ethylenically unsaturated phenols, such as, for example, homopolymers of vinyl and 5-propenyl-substituted phenols, such as p-vinylphenol or p- (1-propenyl) phenol, or copolymers of these phenols with one or more than one ethylenically unsaturated compound, for example styrenes. The amount of binder generally ranges from 30 to 95% by weight or, preferably, 40 to 80% by weight.

De uitvinding omvat als speciale uitvoeringsvorm negatieve fotoresists met een 10 resistdikte groter dan 2 pm die ontwikkeld kunnen worden in een alkalisch medium voor een bedrijfsstraling van een golflengte tussen 340 en 390 nanometer, omvattende een oximsulfonaat met de formule Ia zoals hierboven beschreven, een in alkali oplosbare fenolhars als bindmiddel en een component die, bij katalyse met een zuur, een verknopingsreactie met zichzelf en/of met het bindmiddel ondergaat.The invention as a special embodiment comprises negative photoresists with a resist thickness greater than 2 µm which can be developed in an alkaline medium for an operating radiation of a wavelength between 340 and 390 nanometers, comprising an oximesulfonate of the formula Ia as described above, an in alkali soluble phenolic resin as a binder and a component which, upon catalysis with an acid, undergoes a cross-linking reaction with itself and / or with the binder.

15 Negatieve fotoresists die bijzondere voorkeur hebben omvatten 1 tot 15 gew.% oximsulfonaat als zuur genererend middel, 40 tot 99 gew.% van een fenolhars als bindmiddel, bijvoorbeeld een van de hierboven genoemde fenolharsen, en 0,5 tot 30 gew.% van een melaminehars als verknopingsmiddel, waarbij de percentages betrekking hebben op het gehalte vaste stof van de samenstelling. De toepassing van novolak 20 of, in het bijzonder, polyvinylfenol als bindmiddel geeft een negatieve resist met bijzonder goede eigenschappen.Particularly preferred negative photoresists include 1 to 15 wt% oxime sulfonate as an acid generating agent, 40 to 99 wt% of a phenolic resin as a binder, for example one of the above-mentioned phenolic resins, and 0.5 to 30 wt% of a melamine resin as a cross-linking agent, the percentages refer to the solid content of the composition. The use of novolak 20 or, in particular, polyvinylphenol as a binder gives a negative resist with particularly good properties.

Het heeft de voorkeur een negatieve resist te gebruiken die N-methoxymethyl-melamine of tetramethoxymethylglucoril en Ν,Ν'-dimethoxymethyluron met grote zuiverheid of in technische vorm als aminohars omvatten.It is preferred to use a negative resist comprising N-methoxymethyl-melamine or tetramethoxymethylglucoril and Ν, Ν'-dimethoxymethyluron in high purity or in technical form as an amino resin.

25 Oximsulfonaten worden ook gebruikt als zuurgeneratoren die fotochemisch geactiveerd kunnen worden voor de door zuur gekatalyseerde verknoping van bijvoorbeeld poly(glycidyl)methacrylaten in negatiefresistsystemen. Dergelijke verknopings-reacties worden onder andere beschreven door Chae et al. in Pollimo 1993,17(3), 292.Oxime sulfonates are also used as acid generators which can be photochemically activated for the acid catalyzed cross-linking of, for example, poly (glycidyl) methacrylates in negative resist systems. Such cross-linking reactions are described, inter alia, by Chae et al. In Pollimo 1993, 17 (3), 292.

Monomere of polymere verbindingen die niet in alkali oplosbaar zijn maar wor-30 den gesplitst bij aanwezigheid van een zuur, of die intramoleculair op een zodanige wijze herrangschikt kunnen worden dat reactieproducten resteren die oplosbaar zijn in een gebruikelijke alkalische ontwikkelaar en/of die ervoor zorgen dat een anders niet in alkali oplosbaar en zuurbestendig additioneel bindmiddel oplosbaar worden in de 10 1 2 8 5 4 16 ontwikkelaar, geven eveneens een positief kenmerk in de nieuwe fotoresistsamenstel-lingen volgens de uitvinding. Stoffen van dit type worden hierin aangeduid als oplossingsinhibitoren.Monomeric or polymeric compounds which are not alkali-soluble but are cleaved in the presence of an acid, or which can be rearranged intramolecularly in such a way that residual products remain which are soluble in a conventional alkaline developer and / or which cause an otherwise non-alkali-soluble and acid-resistant additional binder becoming soluble in the developer also give a positive feature in the new photoresist compositions of the invention. Substances of this type are referred to herein as solution inhibitors.

De uitvinding omvat derhalve, als een verdere speciale uitvoeringsvorm, posi-5 tieve fotoresists die ontwikkeld kunnen worden in een alkalisch medium voor een bedrijfsstraling van een golflengte van 340 tot 390 nanometer, omvattende een verbinding met de formule I resp. Ia, met een molaire extinctiecoëfïïciënt ε kleiner dan 10, en ten minste een verbinding die in hoofdzaak voorkomt dat de samenstelling oplost in een alkalische ontwikkelaar, maar die op zodanige wijze bij aanwezigheid van een zuur 10 kan worden gesplitst, dat de resterende reactieproducten oplosbaar zijn in de ontwikkelaar en/of die ervoor zorgt dat een zuurbestendig additioneel bindmiddel dat anders vrijwel onoplosbaar is in de ontwikkelaar oplost in de ontwikkelaar.The invention therefore, as a further special embodiment, comprises positive photoresists that can be developed in an alkaline medium for an operating radiation of a wavelength of 340 to 390 nanometers, comprising a compound of the formula I, respectively. Ia, with a molar extinction coefficient ε less than 10, and at least one compound which substantially prevents the composition from dissolving in an alkaline developer, but which can be cleaved in the presence of an acid so that the remaining reaction products are soluble in the developer and / or which causes an acid-resistant additional binder that is otherwise practically insoluble in the developer to dissolve in the developer.

Als oplossingsinhibitoren kunnen monomere en polymere organische verbindingen met functionele groepen worden gebruikt die als zodanig oplosbaar zijn in een 15 alkalisch medium, bijvoorbeeld aromatische hydroxylgroepen, carbonzuurgroepen, secundaire aminogroepen en keto- of aldehydgroepen. Deze monomere en polymere organische verbindingen zijn vóór hun gebruik als oplossingsinhibitoren chemisch veranderd door reactie met een geschikte verbinding, zodat ze onoplosbaar zijn in waterige alkali, waarbij de beschermende groep die is gevormd tijdens de genoemde reactie op 20 een zodanige wijze kan worden gesplitst door zure katalyse, dat de functionele groepen in hun oorspronkelijke vorm worden teruggewonnen.As solution inhibitors, monomeric and polymeric organic compounds with functional groups that are soluble as such in an alkaline medium can be used, for example aromatic hydroxyl groups, carboxylic acid groups, secondary amino groups and keto or aldehyde groups. These monomeric and polymeric organic compounds have been chemically altered prior to their use as solution inhibitors by reaction with a suitable compound so that they are insoluble in aqueous alkali, the protecting group formed during said reaction being capable of being cleaved by acid in such a manner catalysis, that the functional groups are recovered in their original form.

Geschikte beschermende groepen voor de bescherming van hydroxylgroepen, carbonzuurgroepen of secundaire aminogroepen zijn bijvoorbeeld dihydrofuran of 3,4-dihydropyran en de derivaten daarvan, benzylhalogeniden, alkylhalogeniden, halogeen-25 azijnzuren, halogeenacetaten, chloorcarbonaten, alkylsulfonylhalogeniden, aromatische sulfonylhalogeniden, dialkyldicarbonaten of trialkylhalogeniden. De beschermende groepen worden geïntroduceerd door middel van gebruikelijke reacties die bekend zijn bij een deskundige. De gebruikelijke omzetting in ketalen en acetalen is geschikt voor het beschermen van keto- en aldehydgroepen. Dergelijke chemisch versterkte positieve 30 resistsystemen worden onder andere beschreven in E. Reichmanis, F.M. Houlihan, O. Nalamasu, T.X. Neenan, Chem. Mater. 1991, 3, 394; of in C.G. Wilson, "Introduction to Microlithography, tweede druk; L.S. Thompson, C.G. Willson, M.J. Bowden, Eds., Amer. Chem. Soc., Washington DC, 1994, blz. 139.Suitable protective groups for the protection of hydroxyl groups, carboxylic acid groups or secondary amino groups are, for example, dihydrofuran or 3,4-dihydropyran and its derivatives, benzyl halides, alkyl halides, haloacetic acids, haloacetates, chlorocarbonates, alkylsulfonylhalides, aromatic sulfonylhalides, dialkyldicarbonates. The protecting groups are introduced by conventional reactions known to a person skilled in the art. The usual conversion to ketals and acetals is suitable for protecting keto and aldehyde groups. Such chemically enhanced positive resist systems are described, inter alia, in E. Reichmanis, F.M. Houlihan, O. Nalamasu, T.X. Neenan, Chem. Mater. 1991, 3, 394; or in C.G. Wilson, "Introduction to Microlithography, Second Edition; L.S. Thompson, C.G. Willson, M.J. Bowden, Eds., Amer. Chem. Soc., Washington DC, 1994, 139.

101 2 8 5 4 % 17101 2 8 5 4% 17

Verbindingen die geblokkeerde aromatische hydroxylgroepen bevatten hebben bijzondere voorkeur, waarbij de verbindingen monomeren of polymeren kunnen zijn.Compounds containing blocked aromatic hydroxyl groups are particularly preferred, where the compounds may be monomers or polymers.

De aromatische monomeren bevatten bij voorkeur een of meer dan een aromatische kern, bij voorkeur 2 tot 6 aromatische kernen, die 6 tot 14, bij voorkeur 6 koolstof-5 atomen in de ring bevatten. Naast de geblokkeerde hydroxylgroepen kan de aromatische kern natuurlijk verdere substituenten bevatten, zoals bij voorkeur C1-C4 alkyl, C|-C4 alkoxy of halogeen. Monomere oplossingsinhibitoren die bijzondere voorkeur hebben zijn bisfenyl-soorten, d.w.z. verbindingen met de formule 10 /—\ \The aromatic monomers preferably contain one or more than one aromatic nucleus, preferably 2 to 6 aromatic nuclei, containing 6 to 14, preferably 6, carbon 5 atoms in the ring. In addition to the blocked hydroxyl groups, the aromatic core can of course contain further substituents, such as preferably C 1 -C 4 alkyl, C 1 -C 4 alkoxy or halogen. Particularly preferred monomeric solution inhibitors are bisphenyl species, i.e. compounds of the formula 10 / - \

Y—z—^—YY — z - ^ - Y

waarbij iedere Y een voor zuur gevoelige groep is, zoals een fenolische hydroxylgroep, die wordt beschermd door een geschikte voor zuur gevoelige rest zoals de ether-, car-15 bonaat-, silyl-, tetrahydropyranyl- of tetrahydrofuranylgroepen (zie b.v. EP 475903), en Z ofwel-een directe binding is ofwel een van de resten: -S-; -O-; -SO-; -SO2-; -CO-; -C(Ra)(Rb)- is, waarbij Ra waterstof, methyl of aryl is en Rb waterstof of methyl is. Tweewaardige resten -C(Ra)(Rb)- die bijzondere voorkeur hebben zijn -CH2-; -C(CH3)2- en C(CH3)(Ph)-. De polymere oplossingsinhibitoren die de voorkeur hebben 20 worden afgeleid van gebruikelijke fenolische harsen, gewoonlijk van polyvinylfenolen, waarvan de hydroxylgroepen eveneens zijn geblokkeerd op een wijze die overeenkomt met de bovenstaande beschrijving. Oplossingsinhibitoren die beschermende groepen van het weergegeven soort bevatten zijn bekend uit de stand der techniek. Inhibitoren die carbonaatgroepen bevatten worden onder andere beschreven door Dennis R.each Y being an acid sensitive group, such as a phenolic hydroxyl group, which is protected by a suitable acid sensitive group such as the ether, carbonate, silyl, tetrahydropyranyl or tetrahydrofuranyl groups (see eg EP 475903), and Z is either a direct bond or one of the radicals: -S-; -O-; -SO-; -SO2-; -CO-; -C (Ra) (Rb) - wherein Ra is hydrogen, methyl or aryl and Rb is hydrogen or methyl. Particularly preferred bivalent radicals -C (Ra) (Rb) - are -CH2-; -C (CH3) 2- and C (CH3) (Ph) -. The preferred polymeric solution inhibitors are derived from conventional phenolic resins, usually from polyvinylphenols, the hydroxyl groups of which are also blocked in a manner consistent with the above description. Solution inhibitors containing protecting groups of the type shown are known in the art. Inhibitors containing carbonate groups are described, inter alia, by Dennis R.

25 McKean, Scott A. MacDonald, Nicholas J. Clecak en C. Grant Wilson in "Novolac based deep-UV resists", SPIE deel 920 Advances in Resist Technology and Processing V (1988), biz. 60-63, of door Masamitsu Shirai and Masahiro Tsunooka in "Photochemistry of Imino Sulfonate Compounds and their Application to Chemically Amplified Resists", Journal of Photopolymer Science and Technology, deel 3(3), 1990, biz.McKean, Scott A. MacDonald, Nicholas J. Clecak and C. Grant Wilson in Novolac based deep-UV resists, SPIE volume 920 Advances in Resist Technology and Processing V (1988), biz. 60-63, or by Masamitsu Shirai and Masahiro Tsunooka in "Photochemistry of Imino Sulfonate Compounds and their Application to Chemically Amplified Resists", Journal of Photopolymer Science and Technology, vol. 3 (3), 1990, biz.

30 301-304. De oplossingsinhibitoren die beschermende groepen bevatten kunnen worden bereid volgens bekende standaardwerkwijzen, zoals bijvoorbeeld beschreven door J.M.J. Frechet, E. Eichler, H. Ito en C.G. Willson, Polymer 24 (1983), biz. 995. Oplossingsinhibitoren die trialkylsilyloxy- of tert-butyloxygroepen bevatten worden 1012854 18 beschreven in EP 0329610, inhibitoren die beschermende groepen bevatten van het type van de tetrahydrofuranyl- en tetrahydropyranylgroepen worden onder andere beschreven door N. Hayashi, S.M.A. Hesp, T. Ueno, M. Toriumi, T. Iwayanagi en S. Nonogaki in Polym. Mat. Sci. Eng. 61 (1989), blz. 417-421. Aromatische verbindingen 5 die gesubstitueerde tetrahydropyranylgroepen bevatten worden meer gedetailleerd beschreven in EP 0475903. De beschermende groepen kunnen op een wijze die bekend is bij een deskundige door de additie van 3,4-dihydropyranen of 3,4-dihydrofuranen onder zure omstandigheden worden verkregen.30 301-304. The solution inhibitors containing protecting groups can be prepared according to known standard methods, such as described for example by J.M.J. Frechet, E. Eichler, H. Ito, and C.G. Willson, Polymer 24 (1983), biz. 995. Solution inhibitors containing trialkylsilyloxy or tert-butyloxy groups are described in EP 0329610, inhibitors containing protecting groups of the type of the tetrahydrofuranyl and tetrahydropyranyl groups are described, inter alia, by N. Hayashi, S.M.A. Hesp, T. Ueno, M. Toriumi, T. Iwayanagi and S. Nonogaki in Polym. Mat. Sci. Scary. 61 (1989), pp. 417-421. Aromatic compounds containing substituted tetrahydropyranyl groups are described in more detail in EP 0475903. The protecting groups can be obtained in a manner known to one skilled in the art by the addition of 3,4-dihydropyran or 3,4-dihydrofuran under acidic conditions.

In positieve resists van het genoemde type kan een fimvormende polymere 10 oplossingsinhibitor ofwel het enige bindmiddel in de fotoresist zijn ofwel kan het gemengd met een in zuur inert bindmiddel en, indien van toepassing, een monomere oplossingsinhibitor worden toegepast.In positive resists of the mentioned type, a fim-forming polymeric solution inhibitor can be either the only binder in the photoresist or it can be mixed with an acid inert binder and, if applicable, a monomeric solution inhibitor.

Voorbeelden van in zuur inerte bindmiddelen zijn novolakken, in het bijzonder die op basis van o-, m- of p-kresol en formaldehyd, tevens poly(p-hydroxystyreen), 15 poly(p-hydroxy-a-methylstyreen) en copolymeren van p-hydroxystyreen, p-hydroxy-α-methylstyreen en acetoxystyreen.Examples of acid-inert binders are novolacs, in particular those based on o-, m- or p-cresol and formaldehyde, also poly (p-hydroxystyrene), poly (p-hydroxy-a-methylstyrene) and copolymers of p-hydroxystyrene, p-hydroxy-α-methylstyrene and acetoxystyrene.

Voorbeelden van polymere oplossingsinhibitoren zijn novolakken, in het bijzonder die op basis van o-, m- of p-kresol en formaldehyd, poly(p-hydroxystyreen), poly(p-hydroxy-a-methylstyreen), copolymeren van p-hydroxystyreen of p-hydroxy-a-20 methylstyreen en acetoxystyreen of acrylzuur en/of methacrylzuur en tevens (meth)-acrylzuuresters, die op bekende wijze hebben gereageerd met dihydrofuran, 3,4-dihydropyran, benzylhalogeniden, alkylhalogeniden, halogeenazijnzuur, halogeenace-taten, chloorcarbonaten, alkylsulfonylhalogeniden, aromatische sulfonylhalogeniden, dialkyldicarbonaat of trialkylsilylhalogeniden. Ook geschikt zijn polymeren van p-(2-25 tetrahydropyranyl)oxystyreen of p-(tert-butyloxycarbonyl)oxystyreen met (meth)-aciylzuur, (meth)aciylaten en/of p-acetoxystyreen en polymeren van p-hydroxystyreen en/of p-(2-tetrahydropyranyl)oxystyreen met 3-hydroxybenzyl(meth)acrylaten, die, indien noodzakelijk, bovendien beschermd kunnen worden door reactie met een van de hierboven vermelde verbindingen.Examples of polymeric solution inhibitors are novolacs, in particular those based on o-, m- or p-cresol and formaldehyde, poly (p-hydroxystyrene), poly (p-hydroxy-a-methylstyrene), copolymers of p-hydroxystyrene or p-hydroxy-α-20 methylstyrene and acetoxystyrene or acrylic acid and / or methacrylic acid and also (meth) -acrylic acid esters which have reacted in known manner with dihydrofuran, 3,4-dihydropyran, benzyl halides, alkyl halides, haloacetic acid, haloacetates, chlorocarbonates alkylsulfonyl halides, aromatic sulfonyl halides, dialkyl dicarbonate or trialkylsilyl halides. Also suitable are polymers of p- (2-25 tetrahydropyranyl) oxystyrene or p- (tert-butyloxycarbonyl) oxystyrene with (meth) -acylic acid, (meth) acylates and / or p-acetoxystyrene and polymers of p-hydroxystyrene and / or p - (2-tetrahydropyranyl) oxystyrene with 3-hydroxybenzyl (meth) acrylates, which, if necessary, can additionally be protected by reaction with one of the above-mentioned compounds.

30 Bijzonder geschikt zijn polymeren die transparant zijn over een golflengtetraject van 180 tot 1000 nm en die groepen bevatten die, na door zuur gekatalyseerde verwijdering van de beschermende groep, voor een verandering van de oplosbaarheid zorgen, alsook hydrofobe en hydrofiele groepen die de oplosbaarheid van de zuurgenerator 10 1 2854 19 vergroten en die een ontwikkelbaarheid in waterig-alkalische media waarborgen. Voorbeelden van dergelijke polymeren zijn acrylaten en methacrylaten die zijn bereid door co- of terpolymerisatie uit de desbetreffende monomeren. De monomeren kunnen tevens organosiliciumresten bevatten teneinde bijvoorbeeld de weerstand in het geval van 5 droge etsprocessen te vergroten. Voorbeelden van desbetreffende monomeren zijn: methyl(meth)acrylaat, (meth)acrylzuur, tert-butyl(meth)acrylaat, trimethylsilylmethyl-(meth)acrylaat, 3-oxocyclohexyl(meth)acrylaat, tetrahydropyranyl(meth)acrylaat, ada-mantyl(meth)acrylaat, cyclohexyl(meth)acrylaat, norbomyl(meth)acrylaat.Particularly suitable are polymers which are transparent over a wavelength range of 180 to 1000 nm and which contain groups which, after acid-catalyzed removal of the protecting group, cause a change in the solubility, as well as hydrophobic and hydrophilic groups which improve the solubility of the acid generator 10 1 2854 19 and which ensure developability in aqueous-alkaline media. Examples of such polymers are acrylates and methacrylates prepared by copolymerization or terpolymerization from the respective monomers. The monomers can also contain organosilicon residues in order, for example, to increase the resistance in the case of dry etching processes. Examples of relevant monomers are: methyl (meth) acrylate, (meth) acrylic acid, tert-butyl (meth) acrylate, trimethylsilylmethyl (meth) acrylate, 3-oxocyclohexyl (meth) acrylate, tetrahydropyranyl (meth) acrylate, adamantyl ( meth) acrylate, cyclohexyl (meth) acrylate, norbomyl (meth) acrylate.

De uitvinding heeft dienovereenkomstig ook betrekking op een chemisch ver-10 sterkte positieve resist, omvattende als voor licht gevoelige zuurgenerator een verbinding met de formule I of Ia, met een molaire extinctiecoëfïiciënt ε kleiner dan 10, alsook op een fotoresist die polymeren omvat die transparant zijn tot het golflengtegebied van 180 nm.Accordingly, the invention also relates to a chemically strengthened positive resist comprising, as a photosensitive acid generator, a compound of the formula I or Ia, with a molar extinction coefficient ε less than 10, as well as a photoresist comprising polymers that are transparent up to the wavelength range of 180 nm.

Een speciale uitvoeringsvorm van de positieve resist volgens de uitvinding omvat 15 75 tot 99,5 gew.% van een filmvormend polymeer dat beschermende groepen bevat die kunnen worden verwijderd door zure katalyse, en 0,5 tot 25 gew.% oximsulfonaten met de formule I of formule Ia, met een molaire extinctiecoëfficiënt ε kleiner dan 10, waarbij de percentages zijn gebaseerd op het gehalte vaste stof van de samenstellingen. In deze context wordt de voorkeur gegeven aan samenstellingen die 80 tot 99 gew.% van 20 het genoemde polymeer en 1 tot 20 gew.% oximsulfonaat bevatten.A special embodiment of the positive resist according to the invention comprises 75 to 99.5 wt% of a film-forming polymer containing protective groups that can be removed by acid catalysis, and 0.5 to 25 wt% oxime sulfonates of the formula I or Formula Ia, with a molar extinction coefficient ε less than 10, the percentages being based on the solids content of the compositions. In this context, preference is given to compositions containing 80 to 99% by weight of said polymer and 1 to 20% by weight of oximesulfonate.

Een andere uitvoeringsvorm is een positieve resist, omvattende 40 tot 90 gew.% van een in zuur inert filmvormend polymeer als bindmiddel, 5 tot 40 gew.% van een monomere of polymere verbinding met beschermende groepen die verwijderd kunnen worden door zure katalyse en 0,5 tot 25 gew.% oximsulfonaten met de formule I of Ia, 25 zoals hierboven beschreven, waarbij de percentages betrekking hebben op het gehalte vaste stof van de samenstellingen. De voorkeur wordt gegeven aan samenstellingen die 50 tot 85 gew.% van het in zuur inerte bindmiddel, 10 tot 30 gew.% van de monomere of polymere oplossingsinhibitor en 1 tot 15 gew.% oximsulfonaten omvatten.Another embodiment is a positive resist comprising 40 to 90% by weight of an acid inert film-forming polymer as a binder, 5 to 40% by weight of a monomeric or polymeric compound with protecting groups that can be removed by acid catalysis and 0, 5 to 25 wt% oxime sulfonates of the formula I or Ia, 25 as described above, the percentages refer to the solids content of the compositions. Preference is given to compositions comprising 50 to 85% by weight of the acid inert binder, 10 to 30% by weight of the monomeric or polymeric solution inhibitor and 1 to 15% by weight of oxime sulfonates.

Oximsulfonaten kunnen ook worden gebruikt als oplosbaar makende middelen 30 die kunnen worden geactiveerd door licht. In dat geval worden de verbindingen toegevoegd aan een filmvormend materiaal dat vrijwel geen componenten omvat die polymeriseren met het oximsulfonaat als ze worden verwarmd of als ze worden bestraald met actinische straling. De oximsulfonaten verlagen echter de snelheid f0 1 2854 20 waarmee het fïlmvormende materiaal oplost in een geschikt ontwikkelaarmedium. Dit remmende effect kan teniet worden gedaan door bestraling van het mengsel met actinische straling, zodat een positief beeld kan worden geproduceerd. Een dergelijke toepassing wordt bijvoorbeeld in EP 241423 beschreven.Oxime sulfonates can also be used as solubilizers which can be activated by light. In that case, the compounds are added to a film-forming material that contains virtually no components that polymerize with the oximesulfonate when heated or irradiated with actinic radiation. However, the oximesulfonates decrease the rate at which the film-forming material dissolves in a suitable developer medium. This inhibiting effect can be negated by irradiating the mixture with actinic radiation, so that a positive image can be produced. Such an application is described, for example, in EP 241423.

5 Een verdere speciale uitvoeringsvorm van de uitvinding is een positieve resist omvattende een verbinding met de formule I of Ia, met een molaire extinctiecoëfïiciënt ε kleiner dan 10, en een bindmiddel dat vrijwel onoplosbaar is in een alkalische ontwikkelaar en dat bij aanwezigheid van de fotolyseproducten van de verbinding met de formule I of Ia oplosbaar wordt in de ontwikkelaar. In dit geval bedraagt de hoeveel-10 heid van de genoemde oximsulfonaatverbinding met de formule I of Ia in het algemeen 5 tot 50 gew.%, gebaseerd op het gehalte vaste stof van de samenstelling.A further special embodiment of the invention is a positive resist comprising a compound of the formula I or Ia, with a molar extinction coefficient ε less than 10, and a binder which is practically insoluble in an alkaline developer and which, in the presence of the photolysis products of the compound of formula I or Ia becomes soluble in the developer. In this case, the amount of said oximesulfonate compound of the formula I or Ia is generally 5 to 50% by weight, based on the solids content of the composition.

De toepassing van de oximsulfonaten volgens de uitvinding in chemisch versterkte systemen, die werken volgens het principe van de verwijdering van een beschermende groep van een polymeer, produceert in het algemeen een positieve resist. Posi-15 tieve resists hebben bij veel toepassingen, in het bijzonder vanwege de betere resolutie daarvan, de voorkeur ten opzichte van negatieve resists. Er bestaat echter ook belangstelling voor het produceren van een negatief beeld onder toepassing van het positieve resistmechanisme, teneinde de voordelen van de hoge mate van resolutie van de positieve resist met de eigenschappen van de negatieve resist te combineren. Dit kan 20 worden bereikt door het introduceren van een zogenaamde beeldomkeerstap, zoals bijvoorbeeld wordt beschreven in EP 361906. Hiertoe wordt het beeldgewijs bestraalde resistmateriaal vóór de ontwikkelstap behandeld met b.v. een gasvormige base, waarbij het zuur dat beeldgewijs is geproduceerd wordt geneutraliseerd. Vervolgens worden een tweede bestraling, over het gehele gebied, en een thermische nabehandeling uit-25 gevoerd en wordt het negatieve beeld tenslotte op gebruikelijke wijze ontwikkeld.The use of the oxidesulfonates of the invention in chemically enhanced systems operating on the principle of removing a protecting group from a polymer generally produces a positive resist. Positive resists are preferred over negative resists in many applications, especially because of their better resolution. However, there is also interest in producing a negative image using the positive resist mechanism in order to combine the advantages of the high resolution of the positive resist with the properties of the negative resist. This can be achieved by introducing a so-called image reversal step, as is described, for example, in EP 361906. To this end, the image-irradiated resist material is treated with e.g. a gaseous base, whereby the acid produced imagewise is neutralized. Then, a second irradiation, over the entire area, and a thermal post-treatment are performed, and the negative image is finally developed in the usual manner.

Naast de genoemde componenten is het ook mogelijk verbindingen die de zuur-vorming versnellen of versterken aan de oximsulfonaat bevattende negatieve alsook positieve fotoresistsamenstellingen toe te voegen. Dergelijke zuurversterkers worden onder andere beschreven in K. Arimitsu et al., J. Photopolym. Sci. Technol. 1995, 8, 30 blz. 43, K. Kudo et al., J. Photopolym. Sci. Technol. 1995, 8, blz. 45 of K. Ichimura et al., Chem. Lett. 1995, blz. 551.In addition to said components, it is also possible to add compounds that accelerate or enhance acid formation to the oximesulfonate-containing negative as well as positive photoresist compositions. Such acid enhancers are described, inter alia, in K. Arimitsu et al., J. Photopolym. Sci. Technol. 1995, 8, 30 p. 43, Kudo K et al., J. Photopolym. Sci. Technol. 1995, 8, p. 45 or K. Ichimura et al., Chem. Lett. 1995, p. 551.

Naast de genoemde bestanddelen kunnen zowel de negatieve alsook de positieve fotoresistsamenstellingen verder een of meer van de toevoegsels die gewoonlijk wor-In addition to the aforementioned ingredients, both the negative and positive photoresist compositions may further comprise one or more of the additives commonly used

ItO 12?*« 21 ft den toegepast in fotoresists, in de hoeveelheden die bekend zijn bij een deskundige, omvatten. Voorbeelden van dergelijke toevoegsels zijn middelen voor het regelen van de vloei, bevochtigingsmiddelen, hechtmiddelen, thixotropiemiddelen, kleurstoffen, pigmenten, vulmiddelen, middelen die het oplossen versnellen enzovoort. Stoffen die 5 de samenstellingen additioneel gevoelig maken voor de effectieve straling in het traject van de kwik-i-lijn dienen echter niet te worden toegevoegd, daar dit gewoonlijk resulteert in een verminderde resolutie van de resist.ItO 12? 21 ft. Used in photoresists in the amounts known to one skilled in the art. Examples of such additives are flow control agents, wetting agents, adhesives, thixotropic agents, dyes, pigments, fillers, dissolution accelerators and so on. However, substances that make the compositions additionally sensitive to the effective radiation in the mercury i line range should not be added, as this usually results in a reduced resist resolution.

Voor bepaalde doeleinden worden harsmengsels met monomere of oligomere bestanddelen die polymeriseerbare onverzadigde groepen bevatten toegevoegd. Der-10 gelijke oppervlaktebekledingen kunnen ook worden gehard onder toepassing van de verbindingen met de formule I of 1¾ zoals hierboven beschreven. Naast component c) is het mogelijk 1. radikaalpolymerisatie-initiatoren of 2. fotoinitiatoren toe te passen. De eerste initiëren de polymerisatie van de onverzadigde groepen door een warmtebehandeling, de laatste door UV-straling. Voorbeelden van additionele fotoinitiatoren 15 voor toepassing in de samenstellingen volgens de uitvinding zijn bijvoorbeeld radikaal-For certain purposes, resin mixtures with monomeric or oligomeric components containing polymerizable unsaturated groups are added. Such surface coatings can also be cured using the compounds of formula I or 11 as described above. In addition to component c), it is possible to use 1. radical polymerization initiators or 2. photoinitiators. The former initiate the polymerization of the unsaturated groups by heat treatment, the latter by UV radiation. Examples of additional photoinitiators 15 for use in the compositions of the invention are, for example, radical

fotoinitiatoren, gewoonlijk die uit de klasse van de benzofenonen, acetofenonderivaten, zoals α-hydroxycycloalkylfenylketon, dialkoxyacetofenon, α-hydroxyacetofenon of a-aminoacetofenon, 4-aroyl-l,3-dioxolaan, benzo'mealkylethers en benzilketalen, fenyl-glyoxaalzuuresters en derivaten daarvan, dimere fenylglyoxaalzuuresters, peresters, 20 b.v. benzofenontetracarbonzuurperesters die bijvoorbeeld zijn beschreven in EPphotoinitiators, usually those of the class of the benzophenones, acetophenone derivatives, such as α-hydroxycycloalkylphenyl ketone, dialkoxyacetophenone, α-hydroxyacetophenone or α-aminoacetophenone, 4-aroyl-1,3-dioxolane, benzoalkylethyl and benzyl ketals, phenyl ketal acids, phenyl ketals dimer phenylglyoxalic acid esters, peresters, e.g. benzophenone tetracarboxylic acid esters described, for example, in EP

126541, monoacylfosfienoxiden, bisacylfosfienoxiden of titanocenen. Illustratieve voorbeelden van bijzonder geschikte additionele fotoinitiatoren zijn: l-(4-dodecylben-zoyl)-1 -hydroxy-1 -methylethaan, 1 -(4-isopropylbenzoyl)-1 -hydroxy-1 -methylethaan, 1 -benzoyl-1 -hydroxy-1 -methylethaan, 1 - [4-(2-hydroxyethoxy)benzoyl]-1 -hydroxy-1 -25 methylethaan, l-[4-(acryloyloxyethoxy)benzoyl]-l-hydroxy-l-methylethaan, difenyl- keton, fenyl-1 -hydroxycyclohexylketon, (4-morfolinobenzoyl)-1 -benzyl-1 -dimethyl-aminopropaan, l-(3,4-dimethoxyfenyl)-2-benzyl-2-dimethylaminobutaan-l-on, (4-methylthiobenzoyl)-1 -methyl-1 -morfolinoethaan, benzildimethylketaal, bis(cyclopenta-dienyl)-bis(2,6-difluor-3-pynylfenyl)titanium, trimethylbenzoyldifenylfosfienoxide, 30 bis(2,6-dimethoxybenzoyl)-(2,4,4-trimethylpentyl)fosfienoxide, bis(2,4,6-trimethyl-126541, monoacylphosphine oxides, bisacylphosphine oxides or titanocenes. Illustrative examples of particularly suitable additional photoinitiators are: 1- (4-dodecylbenzoyl) -1-hydroxy-1-methyl-ethyl, 1 - (4-isopropylbenzoyl) -1-hydroxy-1-methyl-1-benzyl-1-hydroxy -1-methyl ethyl, 1 - [4- (2-hydroxyethoxy) benzoyl] -1-hydroxy-1 -25 methyl ethyl, 1- [4- (acryloyloxyethoxy) benzoyl] -1-hydroxy-1-methyl ethyl, diphenyl ketone, phenyl-1-hydroxycyclohexyl ketone, (4-morpholinobenzoyl) -1-benzyl-1-dimethyl-aminopropane, 1- (3,4-dimethoxyphenyl) -2-benzyl-2-dimethylaminobutane-1-one, (4-methylthiobenzoyl) - 1-methyl-1-morpholinoethane, benzildimethyl ketal, bis (cyclopenta-dienyl) bis (2,6-difluoro-3-pynylphenyl) titanium, trimethylbenzoyldiphenylphosphienoxide, 30 bis (2,6-dimethoxybenzoyl) - (2,4,4- trimethylpentyl) phosphine oxide, bis (2,4,6-trimethyl-

benzoyl)-2,4-dipentoxyfenylfosfïen of bis(2,4,6-trimethylbenzoyl)fenylfosfïenoxide. Andere geschikte additionele fotoinitiatoren worden bijvoorbeeld beschreven in USbenzoyl) -2,4-dipentoxyphenylphosphine or bis (2,4,6-trimethylbenzoyl) phenylphosphine oxide. Other suitable additional photoinitiators are described, for example, in US

10 1 2854 22 4950581, kolom 20, regel 35 tot kolom 21, regel 35. Andere voorbeelden zijn tri-halogeenmethyltriazine-derivaten of hexa-arylbisimidazolylverbindingen.10 1 2854 22 4950581, column 20, line 35 to column 21, line 35. Other examples are tri-halomethyltriazine derivatives or hexa-aryl bisimidazolyl compounds.

Verdere voorbeelden van additionele fotoinitiatoren zijn ook kationische fotoini-tiatoren, gewoonlijk peroxide-verbindingen, zoals benzoylperoxide (andere geschikte 5 peroxiden worden beschreven in US 4950581, kolom 19, regels 17-25), aromatische sulfoniumzouten of jodoniumzouten, zoals die welke onder andere zijn beschreven in US 4950581, kolom 18, regel 60 tot kolom 19, regel 10, of cyclopentadienyl-areen-ijzer(II)-complexzouten, gewoonlijk (η 6-isopropylbenzoyl)(r|5-cyclopentadienyl)ijzer- (II)hexafluorfosfaat.Further examples of additional photoinitiators are also cationic photoinitiators, usually peroxide compounds, such as benzoyl peroxide (other suitable peroxides are described in US 4950581, column 19, lines 17-25), aromatic sulfonium salts or iodonium salts, such as those which include described in US 4950581, column 18, line 60 to column 19, line 10, or cyclopentadienyl-arene-iron (II) complex salts, usually (η 6-isopropylbenzoyl) (r | 5-cyclopentadienyl) iron (II) hexafluorophosphate.

10 Voor het aanbrengen omvatten de samenstellingen in het algemeen ook een oplosmiddel. Voorbeelden van geschikte oplosmiddelen zijn aceton, methylethylace-ton, ethylacetaat, 3-methoxymethylpropionaat, ethylpyruvaat, 2-heptanon, diethyl-glycoldimethylether, cyclopentanon, cyclohexanon, γ-butyrolacton, ethylmethylketon, 2-ethoxyethanol, 2-ethoxyethylacetaat en in het bijzonder l-methoxy-2-propylacetaat 15 of propyleenglycolmethyletheracetaat. Het oplosmiddel kan ook worden toegevoegd als een mengsel van bijvoorbeeld twee of meer van de hierboven genoemde oplosmiddelen. De keuze van het oplosmiddel en de concentratie zijn bijvoorbeeld afhankelijk van de aard van de samenstelling en van de bekledingswerkwijze.Before application, the compositions generally also comprise a solvent. Examples of suitable solvents are acetone, methyl ethyl acetate, ethyl acetate, 3-methoxymethyl propionate, ethyl pyruvate, 2-heptanone, diethyl glycol dimethyl ether, cyclopentanone, cyclohexanone, γ-butyrolactone, ethyl methyl ketone, 2-ethoxyethanol, 2-ethoxyethyl acetone methoxy-2-propyl acetate or propylene glycol methyl ether acetate. The solvent can also be added as a mixture of, for example, two or more of the above-mentioned solvents. The choice of the solvent and the concentration depend, for example, on the nature of the composition and on the coating method.

De oplossing wordt gelijkmatig aangebracht op een substraat door middel van 20 bekende bekledingswerkwijzen, zoals bijvoorbeeld door spinbekleden, onderdompelen, bekleden met een strijkmes, gordijnbekledingstechnieken, aanbrengen met een kwast, sproeien en omgekeerde-wals-bekleden. Het is ook mogelijk de voor licht gevoelige laag op een tijdelijke, flexibele drager aan te brengen en het uiteindelijke substraat vervolgens te bekleden door bekledingsoverdracht (lamineren).The solution is evenly applied to a substrate by known coating methods, such as, for example, spin coating, dipping, iron coating, curtain coating techniques, brush application, spraying and reverse roll coating. It is also possible to apply the photosensitive layer to a temporary flexible support and then coat the final substrate by coating transfer (laminating).

25 De aangebrachte hoeveelheid (bekledingsdikte) en de aard van het substraat (bekledingssubstraat) zijn afhankelijk van het gewenste toepassingsgebied. Het traject van de bekledingsdikte kan in principe waarden omvatten van ongeveer 0,1 pm tot meer dan 100 pm, maar in de context van de onderhavige uitvinding hebben in het bijzonder waarden > 2 pm de voorkeur. Bijzondere voorkeur hebben bekledingsdikten 30 van 2 pm tot 100 pm, bijvoorbeeld 2,5 pm tot 60 pm of 2,5 pm tot 20 pm.The amount applied (coating thickness) and the nature of the substrate (coating substrate) depend on the desired field of application. The coating thickness range may in principle comprise values from about 0.1 µm to more than 100 µm, but in the context of the present invention, values> 2 µm are particularly preferred. Particular preference is given to coating thicknesses from 2 µm to 100 µm, for example 2.5 µm to 60 µm or 2.5 µm to 20 µm.

Mogelijke toepassingsgebieden van de samenstelling volgens de uitvinding zijn als volgt: toepassing als fotoresists voor elektronica, zoals etsresists, galvaniseerresists of soldeerresists, de vervaardiging van geïntegreerde schakelingen of dunne-film-tran- 10 1 2 85 4 23 sistor-resist (TFT-resist), de vervaardiging van drukplaten, zoals offsetdrukplaten of zeefdruktemplaten, toepassing bij het etsen van vormgevingsproducten of bij stereo-lithografietechnieken, toepassing in ldeurfilters of beeldregistratiematerialen en alle andere soorten lithografische beeldvormingsprocessen en bij voorkeur toepassing als 5 microresist bij de vervaardiging van geïntegreerde schakelingen. De bekledingssub-straten en verwerkingsomstandigheden variëren volgens de toepassing en zijn gebruikelijk in de stand der techniek.Possible fields of application of the composition according to the invention are as follows: application as photoresists for electronics, such as etching resists, galvanizing resists or solder resists, the manufacture of integrated circuits or thin film transistor resist (TFT resist) ), the manufacture of printing plates, such as offset printing plates or screen printing plates, use in etching of molding products or in stereo lithography techniques, use in door filters or image recording materials and all other types of lithographic imaging processes and preferably use as microresist in integrated circuit fabrication. The coating substrates and processing conditions vary according to the application and are common in the art.

Bij toepassing van de samenstellingen als microresists voor geïntegreerde en grootschalige geïntegreerde schakelingen, zoals de voorkeur heeft, bedraagt de laag-10 dikte gewoonlijk 2 tot 30 pm, bij voorkeur 2 tot 10 pm. Bij voorkeur wordt gebruik gemaakt van processtappen waarbij de betrekkelijk grote dikte resulteert in bepaalde voordelen of is vereist voor het verkrijgen van de gewenste functionaliteit. Een voorbeeld van een dergelijke toepassing zijn resists voor ionimplantatie met bekledingsdik-tes die gewoonlijk variëren van 2 tot 10 pm, bij voorkeur 2 tot 7 pm.When using the compositions as microresists for integrated and large-scale integrated circuits, as preferred, the layer thickness is usually 2 to 30 µm, preferably 2 to 10 µm. Preferably use is made of process steps in which the relatively large thickness results in certain advantages or is required to obtain the desired functionality. An example of such application is ion implantation resists with coating thicknesses usually ranging from 2 to 10 µm, preferably 2 to 7 µm.

15 De samenstellingen volgens de uitvinding zijn ook uitermate geschikt als bekle- dingssamenstellingen voor allerlei substraten, waaronder hout, textiel, papier, keramiek, glas, kunststoffen, zoals polyesters, polyethyleentereftalaat, polyalkenen of cellulose-acetaat, in het bijzonder in de vorm van films en in het bijzonder voor het bekleden van metalen, zoals Ni, Fe, Zn, Mg, Co of in het bijzonder Cu en Al, en tevens 20 Si, siliciumoxiden of -nitriden, waarop door middel van beeldgewijze bestraling een beeld dient te worden aangebracht. De betekenis van de uitdrukking "beeldgewijze" bestraling wordt hieronder uitgelegd.The compositions according to the invention are also extremely suitable as coating compositions for all kinds of substrates, including wood, textile, paper, ceramic, glass, plastics, such as polyesters, polyethylene terephthalate, polyolefins or cellulose acetate, in particular in the form of films and in particular for coating metals, such as Ni, Fe, Zn, Mg, Co or in particular Cu and Al, and also 20 Si, silicon oxides or nitrides, to which an image is to be applied by image-wise irradiation . The meaning of the term "imagewise" irradiation is explained below.

Na de bekledingsbewerking wordt het oplosmiddel in het algemeen verwijderd door verwarmen, hetgeen resulteert in een laag van de fotoresist op het substraat. De 25 droogtemperatuur dient natuurlijk lager te zijn dan de temperatuur waarbij bepaalde componenten van de resist thermisch harden. In dat opzicht dient men in het bijzonder voorzichtig te zijn in het geval van negatieve fotoresists. In het algemeen liggen de droogtemperaturen in het traject van 80 tot 140 °C.After the coating operation, the solvent is generally removed by heating, resulting in a layer of the photoresist on the substrate. The drying temperature should, of course, be lower than the temperature at which certain components of the resist thermally cure. In that regard, particular care should be taken in the case of negative photoresists. Generally, the drying temperatures range from 80 to 140 ° C.

Daarna wordt de resistbekleding beeldgewijs bestraald. Deze bestraling in een 30 vooraf bepaald patroon onder toepassing van actinische straling omvat zowel bestraling door een fotomasker dat een vooraf bepaald patroon bevat, bijvoorbeeld een diapositief, alsook bestraling met een laserstraal die over het oppervlak van het beklede oppervlak i10 1 2 854 24 wordt bewogen, bijvoorbeeld onder controle van een computer, en aldus een beeld geeft.The resist coating is then irradiated imagewise. This irradiation in a predetermined pattern using actinic radiation includes both irradiation through a photomask containing a predetermined pattern, for example a slide positive, as well as irradiation with a laser beam that is moved over the surface of the coated surface. , for example under the control of a computer, and thus gives an image.

Geschikte stralingsbronnen zijn die welke straling van een golflengte in het bedrijfsgebied van de resist, bijvoorbeeld tussen 340 en 390 nanometer, uitzenden.Suitable radiation sources are those which emit radiation of a wavelength in the operating range of the resist, for example between 340 and 390 nanometers.

5 Zowel puntbronnen als planivorme projectoren (reeksen van reflectorlampen) zijn geschikt. Voorbeelden zijn: koolstofbooglampen, xenonbooglampen, kwiklampen met gemiddelde druk, hoge druk en lage druk, eventueel gedoteerd met metaalhalogeniden, metaalhalogenidelampen), door microgolf aangeslagen metaaldamplampen, excimeer-lampen, superactinische fluorescentiebuizen, fluorescentielampen, argon-filamentlam-10 pen, elektronische flitslampen, fotografische schijnwerpers, elektronenstralen en röntgenstralen die zijn opgewekt door middel van synchotronen of laserplasma. Bijzonder geschikt zijn kwikdamplampen, in het bijzonder kwiklampen van gemiddelde en hoge druk, uit wiens straling de emissielijnen bij andere golflengten desgewenst worden uitgefiltreerd. Dit is in het bijzonder he geval bij straling van een korte golflengte. De af-15 stand tussen de lamp en het te bestralen substraat volgens de uitvinding kan volgens de beoogde toepassing en het type en/of de sterkte van de lamp bijvoorbeeld variëren van 2 cm tot 150 cm. Een geschikte laserstraalbron is bijvoorbeeld een argon-ionlaser, die straling met golflengten van 364 en 388 nanometer uitzendt. Met dat type bestraling is het niet absoluut essentieel een fotomasker in contact met de fotopolymere bekleding te 20 gebruiken; de gecontroleerde laserstraal kan direct op de bekleding schrijven. Daartoe is de grote gevoeligheid van de materialen volgens de uitvinding zeer voordelig, waarbij hoge schrijfsnelheden bij betrekkelijk lage intensiteiten mogelijk zijn. Bij bestraling ontleedt het oximsulfonaat in de samenstelling in de bestraalde secties van de opper-vlaktebekleding en vormt sulfonzuren. Als lampen worden gebruikt die licht uitzenden 25 in een golflengtetraject dat het traject van 340-390 nm overschrijft wordt de effectieve golflengte gekozen door toepassing van filterapparatuur. In het algemeen worden inter-ferentiefïlters toegepast.5 Both point sources and planar projectors (series of reflector lamps) are suitable. Examples are: carbon arc lamps, xenon arc lamps, medium pressure, high pressure and low pressure mercury lamps, optionally doped with metal halides, metal halide lamps), microwave excited metal vapor lamps, excimer lamps, superactinic fluorescent tubes, fluorescent lamps, argon filament lamps, electronic flash lamps, photographic spotlights, electron beams and X-rays generated by synchotrons or laser plasma. Particularly suitable are mercury vapor lamps, in particular medium and high-pressure mercury lamps, from whose radiation the emission lines are filtered out at other wavelengths if desired. This is particularly the case with short wavelength radiation. The distance between the lamp and the substrate to be irradiated according to the invention can, for example, vary from 2 cm to 150 cm according to the intended application and the type and / or the strength of the lamp. A suitable laser beam source is, for example, an argon ion laser, which emits radiation with wavelengths of 364 and 388 nanometers. With that type of irradiation, it is not absolutely essential to use a photomask in contact with the photopolymer coating; the controlled laser beam can write directly on the cladding. To this end, the high sensitivity of the materials according to the invention is very advantageous, while high writing speeds at relatively low intensities are possible. Upon irradiation, the oximesulfonate in the composition decomposes in the irradiated sections of the surface coating to form sulfonic acids. When using lamps emitting light in a wavelength range that exceeds the range of 340-390 nm, the effective wavelength is selected by using filtering equipment. In general, interference filters are used.

Na de bestraling en desgewenst de thermische behandeling worden de onbestraalde gebieden (in het geval van positieve resists) of de bestraalde gebieden (in het 30 geval van negatieve resists) van de samenstelling op bekende wijze met behulp van een ontwikkelaar verwijderd.After the irradiation and, if desired, the thermal treatment, the irradiated areas (in the case of positive resists) or the irradiated areas (in the case of negative resists) of the composition are removed in a known manner with the aid of a developer.

In het algemeen is een bepaalde tijdsperiode vóór de ontwikkelstap nodig zodat de voor zuur gevoelige componenten van de resistsamenstelling kunnen reageren. Voor 10 1 2 854 25 het versnellen van deze reactie en dus de ontwikkeling van een voldoende verschil in oplosbaarheid tussen de bestraalde en onbestraalde gebieden van de resistbekleding in de ontwikkelaar wordt de bekleding bij voorkeur verwarmd voordat deze wordt ontwikkeld. Het verwarmen kan ook worden uitgevoerd of gestart tijdens de bestraling. Bij 5 voorkeur worden temperaturen van 60 tot 160°C toegepast. De tijdsduur hangt af van de wijze van verwarming en desgewenst kan de optimale periode eenvoudig worden bepaald door een deskundige aan de hand van enkele routine-experimenten. Deze bedraagt in het algemeen enkele seconden tot verscheidene minuten. Bijvoorbeeld is een periode van 10 tot 300 seconden zeer geschikt als een hete plaat wordt gebruikt, en 1 10 tot 30 minuten als een convectie-oven wordt gebruiktGenerally, a certain period of time is required before the development step for the acid sensitive components of the resist composition to react. For accelerating this reaction and thus the development of a sufficient difference in solubility between the irradiated and non-irradiated areas of the resist coating in the developer, the coating is preferably heated before developing. Heating can also be performed or started during the irradiation. Preferably temperatures of 60 to 160 ° C are used. The length of time depends on the mode of heating and if desired, the optimal period can be easily determined by a skilled person using a few routine experiments. It is generally from a few seconds to several minutes. For example, a period of 10 to 300 seconds is very suitable if a hot plate is used, and 1 10 to 30 minutes if a convection oven is used

Vervolgens wordt de bekleding ontwikkeld, waarbij de delen van de bekleding die na bestraling beter oplosbaar zijn in de ontwikkelaar worden verwijderd. Indien noodzakelijk kunnen een weinig schudden van het werkstuk, voorzichtig borstelen van de bekleding in het ontwikkelbad of sproei-ontwikkeling die processtap versnellen. De 15 waterig-alkalische ontwikkelaars die gebruikelijk zijn in de resisttechnologie kunnen worden gebruikt voor het ontwikkelen. Dergelijke ontwikkelaars omvatten bijvoorbeeld natrium- of kaliumhydroxide, de overeenkomstige carbonaten, zuurcarbonaten, silika-ten of metasilikaten, maar bij voorkeur metaalvrije basen, zoals ammoniak of aminen, bijvoorbeeld ethylamine, n-propylamine, diethylamine, di-n-propylamine, triethyl-20 amine, methyldiethylamine, alkanolaminen, bijvoorbeeld dimethylethanolamine, triethanolamine, quatemaire ammoniumhydroxiden, bijvoorbeeld tetramethylammonium-hydroxide of tetraethylammoniumhydroxide. De ontwikkeloplossingen hebben in het algemeen een concentratie tot 0,5 N, maar worden in het algemeen vóór gébruik op geschikte wijze verdund. Bijvoorbeeld zijn oplossingen met een normaliteit van onge-25 veer 0,1 uitermate geschikt. De keuze van de ontwikkelaar hangt af van de aard van de fotoresist, in het bijzonder van de aard van het gebruikte bindmiddel of van de verkregen fotolyseproducten. De waterige ontwikkeloplossingen kunnen desgewenst ook betrekkelijk kleine hoeveelheden bevochtigingsmiddelen en/of organische oplosmiddelen bevatten. Gebruikelijke organische oplosmiddelen die toegevoegd kunnen worden 30 aan de ontwikkelaarvloeistoffen zijn bijvoorbeeld cyclohexanon, 2-ethoxyethanol, tolueen, aceton, isopropanol en ook mengsels van twee of meer van deze oplosmiddelen. Een gebruikelijk waterig/organisch ontwikkelsysteem is gebaseerd op BUTYL-CELLOSOLVE®/water.Then, the coating is developed, removing the parts of the coating that are more soluble in the developer after irradiation. If necessary, a little shaking of the workpiece, gentle brushing of the coating in the developing bath or spray development can accelerate the process step. The aqueous-alkaline developers common in the resist technology can be used for development. Such developers include, for example, sodium or potassium hydroxide, the corresponding carbonates, acid carbonates, silicates or metasilicates, but preferably metal-free bases, such as ammonia or amines, for example ethylamine, n-propylamine, diethylamine, di-n-propylamine, triethyl-20 amine, methyl diethylamine, alkanolamines, for example dimethylethanolamine, triethanolamine, quaternary ammonium hydroxides, for example tetramethylammonium hydroxide or tetraethylammonium hydroxide. The developing solutions generally have a concentration of up to 0.5 N, but are generally diluted appropriately before use. For example, solutions with a normality of about 0.1 are extremely suitable. The choice of the developer depends on the nature of the photoresist, in particular on the nature of the binder used or the photolysis products obtained. The aqueous developing solutions may also contain relatively small amounts of wetting agents and / or organic solvents, if desired. Common organic solvents that can be added to the developer fluids are, for example, cyclohexanone, 2-ethoxyethanol, toluene, acetone, isopropanol, and also mixtures of two or more of these solvents. A common aqueous / organic development system is based on BUTYL-CELLOSOLVE® / water.

TO 1 2 854 26TO 1 2 854 26

Dienovereenkomstig heeft deze uitvinding ook betrekking op een werkwijze voor het produceren van een beeld, omvattende (a) het bekleden van een substraat met een samenstelling zoals hierboven beschreven, (b) het bestralen van de bekleding met straling van een golflengte van 340 tot 390 nanometer in een gewenst patroon en, na een 5 verwarmingsperiode op temperaturen van 60 tot 160°C (c), (d) het verwijderen van de beter oplosbare gebieden van de bekleding met een waterig-alkalische ontwikkelaar.Accordingly, this invention also relates to a method of producing an image comprising (a) coating a substrate with a composition as described above, (b) irradiating the coating with radiation of a wavelength of 340 to 390 nanometers in a desired pattern and, after a heating period at temperatures from 60 to 160 ° C (c), (d) removing the more soluble areas of the coating with an aqueous alkaline developer.

In een ander van zijn aspecten heeft deze uitvinding ook betrekking op de toepassing van de hierboven beschreven samenstellingen bij de productie van drukplaten, kleurfilters, resistmaterialen en beeldregistratiemateriaal, alsook op de toepassing van 10 dergelijke samenstellingen bij de productie van drukplaten, kleurfilters, resistmaterialen of beeldregistratiematerialen, of voor beeldregistratiematerialen voor holografische beelden, alsook op de toepassing van verbindingen met de formule I of Ia, met een molaire extinctiecoëfficiënt 8 kleiner dan 10, als voor licht gevoelige zuurgenerator voor straling van een golflengte keiner dan 390 nm bij de productie van drukplaten, 15 kleurfilters, resistmaterialen of beeldregistratiematerialen, of voor beeldregistratiematerialen voor holografische beelden.In another of its aspects, this invention also relates to the use of the compositions described above in the production of printing plates, color filters, resist materials and image recording material, as well as the use of such compositions in the production of printing plates, color filters, resist materials or image recording materials. , or for image recording materials for holographic images, as well as for the use of compounds of the formula I or Ia, with a molar extinction coefficient 8 of less than 10, as a photosensitive acid generator for radiation of a wavelength smaller than 390 nm in the production of printing plates, 15 color filters, resist materials or image recording materials, or for image recording materials for holographic images.

Naast een kleurverandering is het mogelijk dat de pigmentkristallen tijdens de door zuur gekatalyseerde verwijdering van de beschermende groepen van oplosbare pigmentmoleculen precipiteren; dit kan worden gebruikt bij de productie van kleurfil-20 ters.In addition to a color change, the pigment crystals may precipitate during the acid-catalyzed removal of the protecting groups of soluble pigment molecules; this can be used in the production of color filters.

De verbindingen met de formule I resp. Ia worden gewoonlijk in een hoeveelheid van 0,1 tot 30 gew.%, b.v. 0,5 tot 20 gew.%, bij voorkeur 1 tot 10 gew.% aan de samenstellingen die door licht kunnen worden geactiveerd toegevoegd.The compounds of the formula I resp. Ia are usually in an amount of 0.1 to 30% by weight, e.g. 0.5 to 20% by weight, preferably 1 to 10% by weight, are added to the compositions which can be activated by light.

Een onderwerp van de uitvinding is eveneens een negatieve fotoresist, die als 25 zuur genererende verbinding met de formule Ia a-(methaansulfoniumoxyimino)-3,4-dimethylfenylacetonitril, a-(methaansulfoniumoxyimino)-4-methylfenylacetonitril of a-(4-tolueensulfoniumoxyimino)fenylacetonitril omvat.A subject of the invention is also a negative photoresist, which as an acid generating compound of the formula la a- (methanesulfoniumoxyimino) -3,4-dimethylphenylacetonitrile, a- (methanesulfoniumoxyimino) -4-methylphenylacetonitrile or a- (4-toluenesulfoniumoxyimino) phenylacetonitrile.

De uitvinding wordt meer gedetailleerd geïllustreerd in de volgende voorbeelden. Net als in de rest van de beschrijving en de conclusies hebben delen en percentages, 30 tenzij anders vermeld, betrekking op het gewicht 10 1 2 854 27The invention is illustrated in more detail in the following examples. As in the rest of the description and claims, parts and percentages, unless stated otherwise, are by weight 10 1 2 854 27

Voorbeeld I:Example I:

Een negatieve resistsamenstelling wordt bereid door het mengen van 70 gewichtsdelen polyvinylfenolhars (Maruzen Chemical Co. Ltd), 5 25 gewichtsdelen hexamethoxymethylmelamine, CYMEL-303® (American Cyanam- ide) en 150 gewichtsdelen propyleenglycohnethyletheracetaat.A negative resist composition is prepared by mixing 70 parts by weight of polyvinylphenol resin (Maruzen Chemical Co. Ltd), 25 parts by weight of hexamethoxymethyl melamine, CYMEL-303® (American Cyanamide) and 150 parts by weight of propylene glycol ethyl ether acetate.

Afzonderlijk wordt 5 gewichtsdelen van het zuur genererende middel dat wordt voorgesteld door a-(methaansulfoniumoxyimino)-3,4-dimethylfenylacetonitril (met 10 een ε van 4,1 in een tetrahydrofuranoplossing bij 365 nm) opgelost in 10 gewichtsdelen N,N-dimethylaceetamide.Separately, 5 parts by weight of the acid generating agent represented by α- (methanesulfoniumoxyimino) -3,4-dimethylphenylacetonitrile (with 10 an ε of 4.1 in a tetrahydrofuran solution at 365 nm) is dissolved in 10 parts by weight of N, N-dimethylacetamide.

Beide oplossingen worden gemengd, waarbij de resistoplossing wordt gevormd.Both solutions are mixed to form the resist solution.

Een siliciumschijfje wordt met behulp van een spinimichting gelijkmatig bekleed met de aldus bereide resistoplossing, gevolgd door 90 seconden drogen bij 110°C, 15 waarbij een gedroogde fotoresistlaag met een dikte van 5 pm wordt verkregen. De re-sistlaag wordt belicht met een maskaligner (Canon PLA501) onder toepassing van het interferentiefllter voor het selecteren van de i-lijn, 365 nm), gevolgd door 90 seconden bakken bij 110°C na de belichting. De verkregen formulering wordt onderworpen aan een ontwikkelbehandeling in een 2,38 gew.%’s waterige oplossing van tetramethyl-20 ammoniumhydroxide gedurende 60 seconden, waarna met water wordt gewassen en aan de lucht wordt gedroogd.A silicon wafer is coated evenly with the resist solution thus prepared, using a spin device, followed by drying for 90 seconds at 110 ° C, whereby a dried photoresist layer having a thickness of 5 µm is obtained. The resist layer is exposed with a mask aligner (Canon PLA501) using the interference filter to select the i-line, 365 nm), followed by baking at 110 ° C for 90 seconds after exposure. The resulting formulation is subjected to a development treatment in a 2.38 wt% aqueous solution of tetramethyl-20 ammonium hydroxide for 60 seconds, then washed with water and air dried.

De lichtgevoeligheid van lijn-en-ruimte van 2 pm, vertegenwoordigd door de be-lichtingsdoses waarbij de resistlaag op de belichte gebieden volledig kon worden gevormd bij een verhouding van 1:1, bedroeg 210 mJ/cm2 (energie).The line-and-space photosensitivity of 2 µm, represented by the exposure doses at which the resist layer could be fully formed on the exposed areas at a ratio of 1: 1, was 210 mJ / cm2 (energy).

25 Verder wordt een resistlaag die van een patroon is voorzien van een lijn-en- ruimte-patroon met een lijribreedte van 2 pm op dezelfde wijze als hierboven gevormd en onderzocht met een SEM (aftast-elektronenmicroscoop) voor het dwarsdoorsnede-profiel van het lijnpatroon. Gevonden werd dat de dwarsdoorsnede een rechthoekige vorm heeft die loodrecht op het substraat staat. De relatieve breedte van de lijn die is 30 gemaakt door het variëren van de belichtingsdosis tussen 0,8 en 1,2 keer tegen de hierboven verkregen gevoeligheid voor licht wordt uitgezet tegen de toegevoerde energie. De helling van de best passende rechte lijn door de punten bedraagt 0,28. Hoe kleiner de helling, des te beter de belichtingsspeelruimte van het geteste systeem.Furthermore, a resist layer patterned with a line-and-space pattern with a line width of 2 µm is formed in the same manner as above and examined with a SEM (scanning electron microscope) for the cross-sectional profile of the line pattern . It has been found that the cross section has a rectangular shape that is perpendicular to the substrate. The relative width of the line made by varying the exposure dose between 0.8 and 1.2 times against the sensitivity to light obtained above is plotted against the supplied energy. The slope of the best-fit straight line through the points is 0.28. The smaller the slope, the better the exposure latitude of the tested system.

101 2 894 28101 2 894 28

Voorbeeld II:Example II:

Er wordt een resistformulering volgens voorbeeld I bereid. Als zuur genererend middel wordt in plaats van a-(methaansulfoniumoxyimino)-3,4-dimethylfenylacetoni-5 tril echter 5 gewichtsdelen a-(methaansulfoniumoxyimino)-4-methylfenylacetonitril (met een ε van 0,35 in een tetrahydrofuranoplossing bij 365 nm) gebruikt.A resist formulation according to Example I is prepared. However, as the acid generating agent, instead of a- (methanesulfoniumoxyimino) -3,4-dimethylphenylacetoni-5, 5 parts by weight of a- (methanesulfoniumoxyimino) -4-methylphenylacetonitrile (with an ε of 0.35 in a tetrahydrofuran solution at 365 nm) is used .

Onder dezelfde omstandigheden zoals beschreven in voorbeeld I bedraagt de verkregen gevoeligheid voor licht 300 mJ/cm2. Het dwarsdoorsnedeprofiel van de re-sistlaag met een lijnbreedte van 2 pm, onderzocht met een SEM (aftast-elektronen-10 microscoop), is een rechthoekige vorm die loodrecht op het substraat staat. De helling, die op dezelfde wijze als in voorbeeld I is bepaald, bedraagt 0,31.Under the same conditions as described in Example I, the obtained sensitivity to light is 300 mJ / cm2. The cross-sectional profile of the resist layer with a line width of 2 µm, examined with an SEM (scanning electron microscope), is a rectangular shape perpendicular to the substrate. The slope, determined in the same manner as in Example 1, is 0.31.

Voorbeeld ΙΠ: 15 Er wordt een resistformulering volgens voorbeeld I bereid. Als zuur genererend middel wordt in plaats van a-(methaansulfoniumoxyimino)-3,4-dimethylfenylacetoni-tril echter 5 gewichtsdelen a-(4-tolueensulfoniumoxyimino)fenylacetomtril (met een ε van 0,28 in een tetrahydrofuranoplossing bij 365 nm) gebruikt.Example ΙΠ: 15 A resist formulation according to Example I is prepared. As the acid generating agent, however, 5 parts by weight of a- (4-toluenesulfoniumoxyimino) phenylacetomtril (with an ε of 0.28 in a tetrahydrofuran solution at 365 nm) is used instead of α- (methanesulfoniumoxyimino) -3,4-dimethylphenylacetoni trill.

Onder dezelfde omstandigheden zoals beschreven in voorbeeld I bedraagt de 20 verkregen gevoeligheid voor licht 500 mJ/cm2. Het dwarsdoorsnedeprofiel van de re-sistlaag met een lijnbreedte van 2 pm, onderzocht met een SEM (aftast-elektronen-microscoop), is een rechthoekige vorm die loodrecht op het substraat staat. De helling bedraagt 0,42.Under the same conditions as described in Example I, the sensitivity to light obtained is 500 mJ / cm2. The cross-sectional profile of the resist layer with a line width of 2 µm, examined with a SEM (scanning electron microscope), is a rectangular shape perpendicular to the substrate. The slope is 0.42.

25 Vergelijkingsvoorbeeld:25 Comparative example:

Een resistoplossing werd op vrijwel dezelfde wijze als in voorbeeld I is beschreven bereid, behalve dat het zuur genererende middel werd vervangen door 5 delen a-(methaansulfoniumoxyimino)-2-thiofenylacetonitril met een ε van 58 in een tetrahydro-30 furanoplossing bij-365 nm. Het resultaat van de evaluatie is een gevoeligheid voor licht van 60 mJ/cm2 en een helling van 0,72.A resist solution was prepared in much the same manner as described in Example I, except that the acid generating agent was replaced with 5 parts of a- (methanesulfoniumoxyimino) -2-thiophenylacetonitrile with an ε of 58 in a tetrahydro-furan solution at -365 nm . The result of the evaluation is a sensitivity to light of 60 mJ / cm2 and a slope of 0.72.

10 1 2 85410 1 2 854

Claims (15)

1. Samenstelling die kan worden geactiveerd door licht, omvattende (a) ten minste een verbinding die verknoopt kan worden door de werking van een zuur 5 en/of (b) ten minste een verbinding waarvan de oplosbaarheid verandert onder de werking van een zuur en (c) als fotoinitiator ten minste een verbinding die een structuureenheid met de formule I . omvat 10 \ ^C = N-0-SOz (|)j 15 die een zuur genereert onder de blootstelling aan licht met een golflengte van 240 tot 390 nm en met een molaire extinctiecoëfficiënt ε kleiner dan 10 bij de i-lijn (365 nm).A composition which can be activated by light, comprising (a) at least one compound which can be cross-linked by the action of an acid 5 and / or (b) at least one compound whose solubility changes under the action of an acid and (c) as a photoinitiator at least one compound which is a structural unit of the formula I. comprises 10 \ C = N-0-SO 2 (|) j 15 which generates an acid under the exposure to light with a wavelength of 240 to 390 nm and with a molar extinction coefficient ε less than 10 at the i-line (365 nm ). 2. Samenstelling volgens conclusie 1, die als component (c) een verbinding omvat met de formule Ia 20 NC R, \ \c=n-o-so2-r,2. A composition according to claim 1, comprising as component (c) a compound of the formula Ia 20 NC R, \ c = n-o-so2-r, 25 R< waarbij Ri, R2, R3, R« en Rs onafhankelijk van elkaar waterstof of ongesubstitueerd of met halogeen gesubstitueerd C1-C12 alkyl zijn; of Ri, R2, R3, R4 en R5 halogeen zijn;R <wherein R 1, R 2, R 3, R 1, and R 5 are independently hydrogen or unsubstituted or halogen-substituted C 1 -C 12 alkyl; or R1, R2, R3, R4 and R5 are halogen; 30 Ré ongesubstitueerd of met halogeen gesubstitueerd Ci-Cig akyl, fenyl-Ci-C3 alkyl, camforyl, fenyl, naftyl, antracyl of fenantryl is, waarbij de resten fenyl, naftyl, antracyl en fenantiyl ongesubstitueerd zijn of gesubstitueerd zijn met een of meer van de resten 1 2 854 halogeen, C1-C4 halogeenalkyl, CN, NO2, Ci-Ci6 alkyl, fenyl, OR10, COOR9, -0(C0)-C1-C4 alkyl, SO2OR9 en/of met NR7R8; R7 en Re onafhankelijk van elkaar waterstof of C1-C12 alkyl zijn, dat ongesubstitueerd is of gesubstitueerd is met OH, C1-C4 alkoxy, C1-C12 alkylsulfonyl, fenylsulfonyl, (4-5 methylfenyl)sulfonyl en/of met C\-Ce alkanoyl; of R7 en Rg C2-C12 alkyl zijn, dat onderbroken is door -O- en dat ongesubstitueerd is of gesubstitueerd is met OH, C1-C4 alkoxy, C1-C12 alkylsulfonyl, fenylsulfonyl, (4-methylfenyl)sulfonyl en/of met Ci-Ce alkanoyl; of R7 en Rs fenyl, C2-C6 alkanoyl, benzoyl, Cj-Cö alkylsulfonyl, fenylsulfonyl, (4-methylfenyl)sulfonyl, naftylsulfonyl, antracylsulfonyl of fenantrylsulfonyl zijn; 10 of R7 en Rg, samen met het stikstofatoom waaraan ze gebonden zijn, een 5,6 of 7 leden tellende ring vormen die onderbroken kan zijn door -O- of door -NRi 1-; R9 C1-C12 alkyl is dat ongesubstitueerd is of gesubstitueerd is met OH en/of met C1-C4 alkoxy, of R9 C2-C12 alkyl is dat onderbroken is door -O- en dat ongesubstitueerd is of gesubstitueerd is met OH en/of met C1-C4 alkoxy;R 1 is unsubstituted or halogen-substituted C 1 -C 6 akyl, phenyl-C 1 -C 3 alkyl, camforyl, phenyl, naphthyl, anthracyl, or phenanthryl, wherein the radicals phenyl, naphthyl, anthracyl, and phenantiyl are unsubstituted or substituted with one or more of the radicals 1 2 854 halogen, C 1 -C 4 haloalkyl, CN, NO 2, C 1 -C 16 alkyl, phenyl, OR10, COOR9, -0 (C0) -C 1 -C 4 alkyl, SO2OR9 and / or with NR7R8; R7 and Re are independently hydrogen or C1-C12 alkyl, which is unsubstituted or substituted with OH, C1-C4 alkoxy, C1-C12 alkylsulfonyl, phenylsulfonyl, (4-5 methylphenyl) sulfonyl and / or with C1 -Ce alkanoyl; or R7 and R8 are C2 -C12 alkyl interrupted by -O- and unsubstituted or substituted with OH, C1 -C4 alkoxy, C1 -C12 alkylsulfonyl, phenylsulfonyl, (4-methylphenyl) sulfonyl and / or with C1 -Ce alkanoyl; or R 7 and R 5 are phenyl, C 2 -C 6 alkanoyl, benzoyl, C 1 -C 6 alkylsulfonyl, phenylsulfonyl, (4-methylphenyl) sulfonyl, naphthylsulfonyl, anthracylsulfonyl or phenanthrylsulfonyl; 10 or R7 and Rg, together with the nitrogen atom to which they are attached, form a 5,6 or 7-membered ring which may be interrupted by -O- or by -NRi 1-; R9 is C1-C12 alkyl which is unsubstituted or substituted with OH and / or with C1-C4 alkoxy, or R9 is C2-C12 alkyl which is interrupted by -O- and which is unsubstituted or substituted with OH and / or with C1 -C4 alkoxy; 15 R10 waterstof of C1-C12 alkyl is, dat ongesubstitueerd is of gesubstitueerd is met fenyl, OH, C1-C12 alkoxy, C1-C12 alkylsulfonyl, fenylsulfonyl, (4-methylfenyl)sulfonyl en/of met C2-C6 alkanoyl; of Rio C2-C12 alkyl is dat onderbroken is door -O- en dat ongesubstitueerd is of gesubstitueerd is met fenyl, OH, C1-C12 alkoxy, C1-C12 alkylsulfonyl, fenylsulfonyl, (4-methylfenyl)sulfonyl en/of met C2-C6 alkanoyl; of R10 fenyl is;R 10 is hydrogen or C 1 -C 12 alkyl, which is unsubstituted or substituted with phenyl, OH, C 1 -C 12 alkoxy, C 1 -C 12 alkylsulfonyl, phenylsulfonyl, (4-methylphenyl) sulfonyl and / or with C 2 -C 6 alkanoyl; or R10 is C2-C12 alkyl interrupted by -O- and unsubstituted or substituted with phenyl, OH, C1-C12 alkoxy, C1-C12 alkylsulfonyl, phenylsulfonyl, (4-methylphenyl) sulfonyl and / or with C2- C6 alkanoyl; or R10 is phenyl; 20 Rn waterstof, ongesubstitueerd of met OH gesubstitueerd C1-C12 alkyl of C2-C12 alkyl is dat is onderbroken door -O-; en waarbij de verbindingen met de formule Ia worden gekenmerkt door een molaire extinctiecoëfficiënt ε kleiner dan 10 bij 365 nm.R 1 is hydrogen, unsubstituted or OH-substituted C 1 -C 12 alkyl or C 2 -C 12 alkyl interrupted by -O-; and wherein the compounds of formula la are characterized by a molar extinction coefficient ε less than 10 at 365 nm. 3. Chemisch versterkte fotoresist die gevoelig is voor straling in het traject van 340 tot 390 nm, omvattende een voor licht gevoelige zuurgenerator met de formule I, zoals gedefinieerd in conclusie 1, die wordt gekenmerkt door een molaire extinctiecoëfficiënt ε kleiner dan 10 bij 365 nm.A chemically amplified photoresist that is sensitive to radiation in the range of 340 to 390 nm, comprising a photosensitive acid generator of the formula I as defined in claim 1, characterized by a molar extinction coefficient ε less than 10 at 365 nm . 4. Chemisch versterkte fotoresist volgens conclusie 3 die gevoelig is voor straling in het traject van 340 tot 390 nm, omvattende een voor licht gevoelige zuurgenerator met de formule Ia, zoals gedefinieerd in conclusie 2, die wordt gekenmerkt door een molaire extinctiecoëfficiënt ε kleiner dan 10 bij 365 nm. 1012854A chemically enhanced photoresist according to claim 3 which is sensitive to radiation in the range from 340 to 390 nm, comprising a photosensitive acid generator of the formula Ia, as defined in claim 2, characterized by a molar extinction coefficient ε less than 10 at 365 nm. 1012854 5. Chemisch versterkte fotoresist volgens conclusie 3 of 4 met een dikte van meer dan 2 μιη.A chemically enhanced photoresist according to claim 3 or 4 with a thickness of more than 2 μιη. 6. Chemisch versterkte negatieve fotoresist, omvattende een verbinding met de formule Ia, met een molaire extinctiecoëfficiënt ε kleiner dan 10, die ontwikkeld kan worden in een alkalisch medium, met een resistdikte groter dan 2 μιη en die gevoelig is voor straling in het traject van 340 tot 390 nanometer.Chemically enhanced negative photoresist, comprising a compound of the formula Ia, with a molar extinction coefficient ε less than 10, which can be developed in an alkaline medium, with a resist thickness greater than 2 μιη and which is sensitive to radiation in the range of 340 to 390 nanometers. 7. Negatieve fotoresist met een resistdikte van meer dan 2 μιη die ontwikkeld kan worden in een alkalisch medium voor een bedrijfsstraling van een golflengte tussen 340 en 390 nanometer, omvattende een oximsulfonaat met de formule Ia zoals beschreven in conclusie 3, een in alkali oplosbare fenolische hars als bindmiddel en een component die, bij katalyse door een zuur, een verknopingsreactie met zichzelf en/of met het 15 bindmiddel ondergaat.7. A negative photoresist with a resist thickness greater than 2 µm that can be developed in an alkaline medium for an operating radiation of a wavelength between 340 and 390 nanometers, comprising an oximesulfonate of the formula la as described in claim 3, an alkali-soluble phenolic resin as a binder and a component which, upon acid catalysis, undergoes a cross-linking reaction with itself and / or with the binder. 8. Chemisch versterkte postieve fotoresist, omvattende een verbinding met de formule Ia, met een molaire extinctiecoëfficiënt ε kleiner dan 10, die ontwikkeld kan worden in een alkalisch medium, met een resistdikte groter dan 2 μιη en die gevoelig is 20 voor straling in het traject van 340 tot 390 nanometer.8. Chemically enhanced positive photoresist, comprising a compound of the formula Ia, with a molar extinction coefficient ε less than 10, which can be developed in an alkaline medium, with a resist thickness greater than 2 μιη and which is sensitive to radiation in the range from 340 to 390 nanometers. 9. Positieve fotoresist, omvattende een verbinding met de formule Ia, zoals gedefinieerd in conclusie 2, en een bindmiddel dat vrijwel onoplosbaar is in een alkalische ontwikkelaar en dat oplosbaar wordt in de ontwikkelaar bij aanwezigheid van de 25 fotolyseproducten van de verbinding met de formule Ia.A positive photoresist, comprising a compound of the formula Ia, as defined in claim 2, and a binder which is substantially insoluble in an alkaline developer and which becomes soluble in the developer in the presence of the photolysis products of the compound of the formula Ia . 10. Toepassing van een samenstelling volgens conclusie 1 voor de bereiding van negatieve, chemisch versterkte fotoresists, positieve fotoresists, drukplaten, kleurfïlters of beeldregistratiematerialen. 30Use of a composition according to claim 1 for the preparation of negative, chemically enhanced photoresists, positive photoresists, printing plates, color filters or image recording materials. 30 11. Werkwijze voor de productie van negatieve, chemisch versterkte fotoresists, positieve fotoresists, drukplaten, kleurfïlters of beeldregistratiematerialen, waarbij een 101 2 854 % 4 samenstelling volgens conclusie 1 wordt bestraald met licht van een golflengte van 340 tot 390 nanometer.A process for the production of negative chemically enhanced photoresists, positive photoresists, printing plates, color filters or image recording materials, wherein a 101 2 854% 4 composition according to claim 1 is irradiated with light of a wavelength of 340 to 390 nanometers. 12. Werkwijze voor de productie van een beeld, die omvat (a) het bekleden van 5 een substraat met een samenstelling volgens conclusie 1, (b) het bestralen van de bekleding met straling van een golflengte van 340 tot 390 nanometer in een gewenst patroon, (c) het verwarmen van de bekleding op temperaturen van 60 tot 160°C en (d) het verwijderen van de oplosbare gebieden van de bekleding met een waterig-alkalische ontwikkelaar. 1012. An image production method comprising (a) coating a substrate with a composition according to claim 1, (b) irradiating the coating with radiation of a wavelength of 340 to 390 nanometers in a desired pattern , (c) heating the coating to temperatures of 60 to 160 ° C and (d) removing the soluble areas of the coating with an aqueous alkaline developer. 10 13. Toepassing van een verbinding met de formule I of Ia, met een molaire ex-tinctiecoëfficiënt ε kleiner dan 10, als fotozuuigenerator in samenstellingen die verbindingen omvatten die verknoopt kunnen worden door de werking van een zuur of/en als oplossingsinhibitor voor verbindingen waarvan de oplosbaarheid verandert onder de 15 werking van een zuur.13. Use of a compound of the formula I or Ia, with a molar extinction coefficient ε less than 10, as a photo-suction generator in compositions comprising compounds which can be cross-linked by the action of an acid or / and as a solution inhibitor for compounds of which the solubility changes under the action of an acid. 14. Werkwijze voor het genereren van sulfonzuren, waarbij een fotozuurgenera-tor met de formule Ia, met een molaire extinctiecoëfïïciënt ε kleiner dan 10, wordt bestraald met licht van een golflengte in het traject van 340-390 nm. 20A method of generating sulfonic acids, wherein a photoacid generator of the formula Ia, having an extinction coefficient molar ratio ε less than 10, is irradiated with light of a wavelength in the range 340-390 nm. 20 15. Negatieve fotoresist volgens conclusie 7, omvattende als zuur genererende verbinding met de formule Ia a-(methaansulfoniumoxyimino)-3,4-dimethylfenylaceto-nitril, a-(methaansulfoniumoxyimino)-4-methylfenylacetonitril of a-(4-tolueensulfo-niumoxyimino)fenylacetomtril. 1012854A negative photoresist according to claim 7, comprising as the acid generating compound of the formula la a- (methanesulfoniumoxyimino) -3,4-dimethylphenylaceto-nitrile, a- (methanesulfoniumoxyimino) -4-methylphenylacetonitrile or a- (4-toluenesulfoniumoxyimino) phenylacetomtril. 1012854
NL1012854A 1998-08-18 1999-08-18 Sulphony oximes for i-line photoresists with a high sensitivity and a large resist thickness. NL1012854C2 (en)

Applications Claiming Priority (2)

Application Number Priority Date Filing Date Title
EP98810796 1998-08-18
EP98810796 1998-08-18

Publications (2)

Publication Number Publication Date
NL1012854A1 NL1012854A1 (en) 2000-02-21
NL1012854C2 true NL1012854C2 (en) 2000-12-19

Family

ID=8236258

Family Applications (1)

Application Number Title Priority Date Filing Date
NL1012854A NL1012854C2 (en) 1998-08-18 1999-08-18 Sulphony oximes for i-line photoresists with a high sensitivity and a large resist thickness.

Country Status (17)

Country Link
JP (1) JP2000066385A (en)
KR (1) KR20000017347A (en)
CN (1) CN1246655A (en)
AU (1) AU4452799A (en)
BE (1) BE1012410A3 (en)
BR (1) BR9903726A (en)
CA (1) CA2280365A1 (en)
DE (1) DE19938796A1 (en)
DK (1) DK199901098A (en)
ES (1) ES2155799B1 (en)
FI (1) FI19991731A (en)
FR (1) FR2782560A1 (en)
GB (1) GB2340494A (en)
IT (1) IT1313611B1 (en)
NL (1) NL1012854C2 (en)
SE (1) SE9902913L (en)
SG (1) SG80060A1 (en)

Families Citing this family (176)

* Cited by examiner, † Cited by third party
Publication number Priority date Publication date Assignee Title
ATE330254T1 (en) * 1999-03-03 2006-07-15 Ciba Sc Holding Ag OXIME DERIVATIVES AND THEIR USE AS PHOTOINITIATORS
US6482567B1 (en) * 2000-08-25 2002-11-19 Shipley Company, L.L.C. Oxime sulfonate and N-oxyimidosulfonate photoacid generators and photoresists comprising same
TW594390B (en) 2001-05-21 2004-06-21 Tokyo Ohka Kogyo Co Ltd Negative photoresist compositions for the formation of thick films, photoresist films and methods of forming bumps using the same
TW589514B (en) * 2001-09-13 2004-06-01 Matsushita Electric Ind Co Ltd Pattern formation material and pattern formation method
JP4291638B2 (en) 2003-07-29 2009-07-08 富士フイルム株式会社 Alkali-soluble polymer and planographic printing plate precursor using the same
US20050153239A1 (en) 2004-01-09 2005-07-14 Fuji Photo Film Co., Ltd. Lithographic printing plate precursor and lithographic printing method using the same
US20050208423A1 (en) 2004-03-19 2005-09-22 Fuji Photo Film Co., Ltd. Lithographic printing plate precursor
EP2246741A1 (en) 2004-05-19 2010-11-03 Fujifilm Corporation Image recording method
US20050263021A1 (en) 2004-05-31 2005-12-01 Fuji Photo Film Co., Ltd. Platemaking method for lithographic printing plate precursor and planographic printing method
JP2006021396A (en) 2004-07-07 2006-01-26 Fuji Photo Film Co Ltd Original lithographic printing plate and lithographic printing method
US7146909B2 (en) 2004-07-20 2006-12-12 Fuji Photo Film Co., Ltd. Image forming material
US20060032390A1 (en) 2004-07-30 2006-02-16 Fuji Photo Film Co., Ltd. Lithographic printing plate precursor and lithographic printing method
US7745090B2 (en) 2004-08-24 2010-06-29 Fujifilm Corporation Production method of lithographic printing plate, lithographic printing plate precursor and lithographic printing method
JP2006062188A (en) 2004-08-26 2006-03-09 Fuji Photo Film Co Ltd Color image forming material and original plate of lithographic printing plate
JP2006068963A (en) 2004-08-31 2006-03-16 Fuji Photo Film Co Ltd Polymerizable composition, hydrophilic film using this composition and original lithographic printing plate
JP5089866B2 (en) 2004-09-10 2012-12-05 富士フイルム株式会社 Planographic printing method
US20060150846A1 (en) 2004-12-13 2006-07-13 Fuji Photo Film Co. Ltd Lithographic printing method
JP2006181838A (en) 2004-12-27 2006-07-13 Fuji Photo Film Co Ltd Original plate of lithographic printing plate
JP2007055224A (en) 2005-01-26 2007-03-08 Fujifilm Corp Lithographic printing original plate, lithographic printing method and package of lithographic printing original plate precursors
EP1696268B1 (en) 2005-02-28 2016-11-09 FUJIFILM Corporation Lithographic printing plate precursor
JP4815270B2 (en) 2005-08-18 2011-11-16 富士フイルム株式会社 Method and apparatus for producing a lithographic printing plate
JP4759343B2 (en) 2005-08-19 2011-08-31 富士フイルム株式会社 Planographic printing plate precursor and planographic printing method
JP2007241144A (en) 2006-03-10 2007-09-20 Fujifilm Corp Photosensitive composition, optical recording medium and method for manufacturing the same, optical recording method, and optical recording device
JP2007246418A (en) * 2006-03-14 2007-09-27 Canon Inc Photosensitive silane coupling agent, method for forming pattern and method for producing device
JP5171005B2 (en) 2006-03-17 2013-03-27 富士フイルム株式会社 Polymer compound, method for producing the same, and pigment dispersant
JP4698470B2 (en) 2006-03-31 2011-06-08 富士フイルム株式会社 Optical recording medium processing method and processing apparatus, and optical recording / reproducing apparatus
JP4777226B2 (en) 2006-12-07 2011-09-21 富士フイルム株式会社 Image recording materials and novel compounds
US8771924B2 (en) 2006-12-26 2014-07-08 Fujifilm Corporation Polymerizable composition, lithographic printing plate precursor and lithographic printing method
JP4945432B2 (en) 2006-12-28 2012-06-06 富士フイルム株式会社 Preparation method of lithographic printing plate
EP1947514A3 (en) 2007-01-17 2010-12-29 FUJIFILM Corporation Method for preparation of lithographic printing plate
JP4881756B2 (en) 2007-02-06 2012-02-22 富士フイルム株式会社 Photosensitive composition, lithographic printing plate precursor, lithographic printing method, and novel cyanine dye
JP2008233660A (en) 2007-03-22 2008-10-02 Fujifilm Corp Automatic development device for immersion type lithographic printing plate and method thereof
ATE471812T1 (en) 2007-03-23 2010-07-15 Fujifilm Corp NEGATIVE LITHOGRAPHIC PRINTING PLATE PRECURSOR AND LITHOGRAPHIC PRINTING PROCESS THEREFROM
JP4860525B2 (en) 2007-03-27 2012-01-25 富士フイルム株式会社 Curable composition and planographic printing plate precursor
EP1974914B1 (en) 2007-03-29 2014-02-26 FUJIFILM Corporation Method of preparing lithographic printing plate
EP1975702B1 (en) 2007-03-29 2013-07-24 FUJIFILM Corporation Colored photocurable composition for solid state image pick-up device, color filter and method for production thereof, and solid state image pick-up device
JP5030638B2 (en) 2007-03-29 2012-09-19 富士フイルム株式会社 Color filter and manufacturing method thereof
EP1975710B1 (en) 2007-03-30 2013-10-23 FUJIFILM Corporation Plate-making method of lithographic printing plate precursor
EP1975706A3 (en) 2007-03-30 2010-03-03 FUJIFILM Corporation Lithographic printing plate precursor
JP5075450B2 (en) 2007-03-30 2012-11-21 富士フイルム株式会社 Planographic printing plate precursor
JP5046744B2 (en) 2007-05-18 2012-10-10 富士フイルム株式会社 Planographic printing plate precursor and printing method using the same
JP5376844B2 (en) 2007-06-21 2013-12-25 富士フイルム株式会社 Planographic printing plate precursor and planographic printing method
EP2006091B1 (en) 2007-06-22 2010-12-08 FUJIFILM Corporation Lithographic printing plate precursor and plate making method
JP5247261B2 (en) 2007-07-02 2013-07-24 富士フイルム株式会社 Planographic printing plate precursor and printing method using the same
JP5213375B2 (en) 2007-07-13 2013-06-19 富士フイルム株式会社 Pigment dispersion, curable composition, color filter using the same, and solid-state imaging device
TW200925214A (en) 2007-09-06 2009-06-16 Fujifilm Corp Processed pigment, pigment-dispersed composition, colored photosensitive composition, color filter, liquid crystal display element, and solid image pickup element
JP2009091555A (en) 2007-09-18 2009-04-30 Fujifilm Corp Curable composition, image forming material and planographic printing plate precursor
JP2009069761A (en) 2007-09-18 2009-04-02 Fujifilm Corp Plate making method for planographic printing plate
US9442372B2 (en) 2007-09-26 2016-09-13 Fujifilm Corporation Pigment dispersion composition, photocurable composition and color filter
JP5244518B2 (en) 2007-09-28 2013-07-24 富士フイルム株式会社 Planographic printing plate precursor and lithographic printing plate preparation method
JP5002399B2 (en) 2007-09-28 2012-08-15 富士フイルム株式会社 Processing method of lithographic printing plate precursor
US7955781B2 (en) 2007-09-28 2011-06-07 Fujifilm Corporation Negative-working photosensitive material and negative-working planographic printing plate precursor
JP4951454B2 (en) 2007-09-28 2012-06-13 富士フイルム株式会社 How to create a lithographic printing plate
JP2009098688A (en) 2007-09-28 2009-05-07 Fujifilm Corp Lithographic printing plate precursor, method of preparing lithographic printing plate, and lithographic printing method
JP5055077B2 (en) 2007-09-28 2012-10-24 富士フイルム株式会社 Image forming method and planographic printing plate precursor
JP4890408B2 (en) 2007-09-28 2012-03-07 富士フイルム株式会社 Polymerizable composition, lithographic printing plate precursor using the same, alkali-soluble polyurethane resin, and method for producing diol compound
JP5322537B2 (en) 2007-10-29 2013-10-23 富士フイルム株式会社 Planographic printing plate precursor
CN101842444B (en) 2007-11-01 2013-06-05 富士胶片株式会社 Pigment dispersion composition, curable color composition, color filter and method for producing the same
JP2009139852A (en) 2007-12-10 2009-06-25 Fujifilm Corp Method of preparing lithographic printing plate and lithographic printing plate precursor
JP5066452B2 (en) 2008-01-09 2012-11-07 富士フイルム株式会社 Development processing method for lithographic printing plate
JP2009186997A (en) 2008-01-11 2009-08-20 Fujifilm Corp Lithographic printing plate precursor, method of preparing lithographic printing plate and lithographic printing method
JP5155677B2 (en) 2008-01-22 2013-03-06 富士フイルム株式会社 Planographic printing plate precursor and its plate making method
JP5371449B2 (en) 2008-01-31 2013-12-18 富士フイルム株式会社 Resin, pigment dispersion, colored curable composition, color filter using the same, and method for producing the same
JP2009184188A (en) 2008-02-05 2009-08-20 Fujifilm Corp Lithographic printing original plate and printing method
JP5150287B2 (en) 2008-02-06 2013-02-20 富士フイルム株式会社 Preparation method of lithographic printing plate and lithographic printing plate precursor
JP5147499B2 (en) 2008-02-13 2013-02-20 富士フイルム株式会社 Photosensitive coloring composition, color filter and method for producing the same
JP5175582B2 (en) 2008-03-10 2013-04-03 富士フイルム株式会社 Preparation method of lithographic printing plate
JP2009214428A (en) 2008-03-11 2009-09-24 Fujifilm Corp Original plate of lithographic printing plate and lithographic printing method
KR101654666B1 (en) 2008-03-17 2016-09-06 후지필름 가부시키가이샤 Pigment-dispersed composition, colored photosensitive composition, photocurable composition, color filter, liquid crystal display element, and solid image pickup element
JP5334624B2 (en) 2008-03-17 2013-11-06 富士フイルム株式会社 Colored curable composition, color filter, and method for producing color filter
JP2009229771A (en) 2008-03-21 2009-10-08 Fujifilm Corp Automatic developing method for lithographic printing plate
JP4940174B2 (en) 2008-03-21 2012-05-30 富士フイルム株式会社 Automatic development equipment for lithographic printing plates
JP2009236942A (en) 2008-03-25 2009-10-15 Fujifilm Corp Planographic printing plate precursor and plate making method of the same
JP5020871B2 (en) 2008-03-25 2012-09-05 富士フイルム株式会社 Planographic printing plate manufacturing method
JP5422146B2 (en) 2008-03-25 2014-02-19 富士フイルム株式会社 Processing solution for preparing a lithographic printing plate and processing method of a lithographic printing plate precursor
JP5422134B2 (en) 2008-03-25 2014-02-19 富士フイルム株式会社 Automatic development method for immersion lithographic printing plates
US7923197B2 (en) 2008-03-25 2011-04-12 Fujifilm Corporation Lithographic printing plate precursor
JP5535444B2 (en) 2008-03-28 2014-07-02 富士フイルム株式会社 Green curable composition for solid-state image sensor, color filter for solid-state image sensor, and method for producing the same
EP2105298B1 (en) 2008-03-28 2014-03-19 FUJIFILM Corporation Negative-working lithographic printing plate precursor and method of lithographic printing using same
JP5137662B2 (en) 2008-03-31 2013-02-06 富士フイルム株式会社 Curable composition, color filter and method for producing the same, and solid-state imaging device
JP5155920B2 (en) 2008-03-31 2013-03-06 富士フイルム株式会社 Photosensitive transparent resin composition, method for producing color filter, and color filter
JP5528677B2 (en) 2008-03-31 2014-06-25 富士フイルム株式会社 Polymerizable composition, light-shielding color filter for solid-state image sensor, solid-state image sensor, and method for producing light-shielding color filter for solid-state image sensor
JP4914864B2 (en) 2008-03-31 2012-04-11 富士フイルム株式会社 Preparation method of lithographic printing plate
US20090260531A1 (en) 2008-04-18 2009-10-22 Fujifilm Corporation Aluminum alloy plate for lithographic printing plate, lithographic printing plate support, presensitized plate, method of manufacturing aluminum alloy plate for lithographic printing plate and method of manufacturing lithographic printing plate support
KR101441998B1 (en) 2008-04-25 2014-09-18 후지필름 가부시키가이샤 Polymerizable composition, light shielding color filter, black curable composition, light shielding color filter for solid-state imaging device, method of manufacturing the same, and solid-state imaging device
JP5296434B2 (en) 2008-07-16 2013-09-25 富士フイルム株式会社 Master for lithographic printing plate
JP5274151B2 (en) 2008-08-21 2013-08-28 富士フイルム株式会社 Photosensitive resin composition, color filter, method for producing the same, and solid-state imaging device
JP5444933B2 (en) 2008-08-29 2014-03-19 富士フイルム株式会社 Negative-type planographic printing plate precursor and planographic printing method using the same
JP5449898B2 (en) 2008-09-22 2014-03-19 富士フイルム株式会社 Planographic printing plate precursor and printing method using the same
JP5408942B2 (en) 2008-09-22 2014-02-05 富士フイルム株式会社 Planographic printing plate precursor and plate making method
JP2010102330A (en) 2008-09-24 2010-05-06 Fujifilm Corp Method of preparing lithographic printing plate
JP5171514B2 (en) 2008-09-29 2013-03-27 富士フイルム株式会社 Colored curable composition, color filter, and method for producing color filter
JP5079653B2 (en) 2008-09-29 2012-11-21 富士フイルム株式会社 Colored curable composition, color filter, method for producing the same, and solid-state imaging device
JP5660268B2 (en) 2008-09-30 2015-01-28 富士フイルム株式会社 Planographic printing plate precursor, lithographic printing plate making method and polymerizable monomer
JP5127651B2 (en) 2008-09-30 2013-01-23 富士フイルム株式会社 Colored curable composition, color filter, method for producing the same, and solid-state imaging device
JP5340102B2 (en) 2008-10-03 2013-11-13 富士フイルム株式会社 Dispersion composition, polymerizable composition, light-shielding color filter, solid-state imaging device, liquid crystal display device, wafer level lens, and imaging unit
KR101700980B1 (en) 2009-02-20 2017-01-31 산아프로 가부시키가이샤 Sulfonium salt, photo-acid generator, and photosensitive resin composition
JP5340198B2 (en) 2009-02-26 2013-11-13 富士フイルム株式会社 Dispersion composition
JP5277039B2 (en) 2009-03-30 2013-08-28 富士フイルム株式会社 Planographic printing plate precursor and plate making method
WO2010119924A1 (en) 2009-04-16 2010-10-21 富士フイルム株式会社 Polymerizable composition for color filter, color filter, and solid imaging element
JP5701576B2 (en) 2009-11-20 2015-04-15 富士フイルム株式会社 Dispersion composition, photosensitive resin composition, and solid-state imaging device
JP2012003225A (en) 2010-01-27 2012-01-05 Fujifilm Corp Polymerizable composition for solder resist and method for forming solder resist pattern
JP5791874B2 (en) 2010-03-31 2015-10-07 富士フイルム株式会社 COLORING COMPOSITION, INKJET INK, COLOR FILTER AND ITS MANUFACTURING METHOD, SOLID-STATE IMAGING DEVICE, AND DISPLAY DEVICE
JP5638285B2 (en) 2010-05-31 2014-12-10 富士フイルム株式会社 Polymerizable composition, cured film, color filter, method for producing color filter, and solid-state imaging device
US8152863B2 (en) 2010-06-01 2012-04-10 Fujifilm Corporation Pigment dispersion composition, red colored composition, colored curable composition, color filter for a solid state imaging device and method for producing the same, and solid state imaging device
JP5622564B2 (en) 2010-06-30 2014-11-12 富士フイルム株式会社 Photosensitive composition, pattern forming material, and photosensitive film using the same, pattern forming method, pattern film, low refractive index film, optical device, and solid-state imaging device
JP5544239B2 (en) 2010-07-29 2014-07-09 富士フイルム株式会社 Polymerizable composition
KR101830206B1 (en) 2010-12-28 2018-02-20 후지필름 가부시키가이샤 Titanium black dispersion composition for forming light blocking film and method of producing the same, black radiation-sensitive composition, black cured film, solid-state imaging element, and method of producing black cured film
JP5417364B2 (en) 2011-03-08 2014-02-12 富士フイルム株式会社 Curable composition for solid-state imaging device, photosensitive layer, permanent pattern, wafer level lens, solid-state imaging device, and pattern forming method using the same
CN103608704B (en) 2011-09-14 2016-03-16 富士胶片株式会社 Colored radiation-sensitive composition, pattern formation method, colored filter and preparation method thereof and solid state image sensor
KR101426236B1 (en) * 2011-11-30 2014-08-06 엘지디스플레이 주식회사 Composition of organic insulating layer and Thin film Transistor substrate and Display Device using the same
JP5976523B2 (en) 2011-12-28 2016-08-23 富士フイルム株式会社 Optical member set and solid-state imaging device using the same
JP5922013B2 (en) 2011-12-28 2016-05-24 富士フイルム株式会社 Optical member set and solid-state imaging device using the same
JP5934664B2 (en) 2012-03-19 2016-06-15 富士フイルム株式会社 Colored radiation-sensitive composition, colored cured film, color filter, colored pattern forming method, color filter manufacturing method, solid-state imaging device, and image display device
JP5775479B2 (en) 2012-03-21 2015-09-09 富士フイルム株式会社 Colored radiation-sensitive composition, colored cured film, color filter, pattern forming method, color filter manufacturing method, solid-state imaging device, and image display device
JP5934682B2 (en) 2012-08-31 2016-06-15 富士フイルム株式会社 Curable composition for forming microlenses or undercoat film for color filter, transparent film, microlens, solid-state imaging device, and method for producing curable composition
JP5909468B2 (en) 2012-08-31 2016-04-26 富士フイルム株式会社 Dispersion composition, curable composition using the same, transparent film, microlens, and solid-state imaging device
JP5894943B2 (en) 2012-08-31 2016-03-30 富士フイルム株式会社 Dispersion composition, curable composition using the same, transparent film, microlens, method for producing microlens, and solid-state imaging device
CN104918914A (en) 2012-10-18 2015-09-16 三亚普罗股份有限公司 Sulfonium salt, photoacid generator, curable composition, and resist composition
SG11201504182RA (en) 2012-11-30 2015-06-29 Fujifilm Corp Curable resin composition, production method of image sensor chip using the same, and image sensor chip
CN104823083A (en) 2012-11-30 2015-08-05 富士胶片株式会社 Curable resin composition, and image-sensor-chip production method and image sensor chip using same
JP6170673B2 (en) 2012-12-27 2017-07-26 富士フイルム株式会社 Composition for color filter, infrared transmission filter, method for producing the same, and infrared sensor
EP2940090A4 (en) 2012-12-28 2016-01-06 Fujifilm Corp Curable resin composition for forming infrared-reflecting film, infrared-reflecting film and manufacturing method therefor, infrared cut-off filter, and solid-state imaging element using same
WO2014104137A1 (en) 2012-12-28 2014-07-03 富士フイルム株式会社 Curable resin composition, infrared cut-off filter, and solid-state imaging element using same
JP6097128B2 (en) 2013-04-12 2017-03-15 富士フイルム株式会社 Far infrared light shielding layer forming composition
JP6162084B2 (en) 2013-09-06 2017-07-12 富士フイルム株式会社 Colored composition, cured film, color filter, method for producing color filter, solid-state imaging device, image display device, polymer, xanthene dye
JP6708382B2 (en) 2015-09-03 2020-06-10 サンアプロ株式会社 Curable composition and cured product using the same
TWI634135B (en) 2015-12-25 2018-09-01 日商富士軟片股份有限公司 Resin, composition, cured film, method for producing cured film, and semiconductor element
CN105607417A (en) * 2015-12-30 2016-05-25 苏州瑞红电子化学品有限公司 Coumarin-based sulphonate photo-acid generator and preparation method therefor
EP3431513B1 (en) 2016-03-14 2020-12-23 FUJIFILM Corporation Composition, film, cured film, optical sensor and method for producing film
JP6797911B2 (en) 2016-06-09 2020-12-09 サンアプロ株式会社 Sulfonium salt, photoacid generator, curable composition and resist composition
WO2018003470A1 (en) 2016-06-29 2018-01-04 サンアプロ株式会社 Sulfonium salt, photoacid generator, photocurable composition, and cured product thereof
EP3492476A4 (en) 2016-07-28 2020-03-18 San-Apro Ltd. Sulfonium salt, heat- or photo-acid generator, heat-curable or photocurable composition, and cured product thereof
TW201821280A (en) 2016-09-30 2018-06-16 日商富士軟片股份有限公司 Laminate and manufacturing method for semiconductor element
WO2018084076A1 (en) 2016-11-04 2018-05-11 富士フイルム株式会社 Windshield glass, head-up display system, and half-mirror film
EP3581975B1 (en) 2017-02-09 2024-04-03 FUJIFILM Corporation Half mirror, method for producing half mirror, and mirror provided with image display function
WO2018159626A1 (en) 2017-02-28 2018-09-07 富士フイルム株式会社 Curable composition, lithographic printing plate precursor, and method for preparing lithographic printing plate
WO2018159640A1 (en) 2017-02-28 2018-09-07 富士フイルム株式会社 Curable composition, lithographic printing plate precursor, method for preparing lithographic printing plate, and compound
EP3680700B1 (en) 2017-09-07 2023-12-27 FUJIFILM Corporation One-way mirror film for displaying projected images, laminated glass for displaying projected images, and image display system
EP3683605B1 (en) 2017-09-15 2022-07-06 FUJIFILM Corporation Composition, film, laminate, infrared transmission filter, solid-state imaging device and infrared sensor
WO2019163969A1 (en) 2018-02-23 2019-08-29 富士フイルム株式会社 Method for manufacturing laminated glass for displaying image, laminated glass for displaying image, and image display system
KR102453516B1 (en) 2018-03-13 2022-10-12 후지필름 가부시키가이샤 The manufacturing method of a cured film, the manufacturing method of a solid-state image sensor
WO2019225185A1 (en) 2018-05-25 2019-11-28 サンアプロ株式会社 Sulfonium salt, photoacid generator, curable composition, and resist composition
CN112601912A (en) 2018-09-07 2021-04-02 富士胶片株式会社 Vehicle headlamp unit, headlamp shading film, and method for manufacturing headlamp shading film
CN112601763B (en) 2018-09-20 2024-03-19 富士胶片株式会社 Curable composition, cured film, infrared transmission filter, laminate, solid-state imaging element, sensor, and pattern forming method
WO2020080355A1 (en) 2018-10-17 2020-04-23 富士フイルム株式会社 Projection image display member, windshield glass, and head-up display system
JP7299920B2 (en) 2018-12-10 2023-06-28 富士フイルム株式会社 Projected image display materials, windshield glass and head-up display systems
CN113498487B (en) 2019-03-06 2023-07-04 富士胶片株式会社 Laminated film for projection image display, laminated glass for projection image display, and image display system
WO2020203277A1 (en) 2019-03-29 2020-10-08 富士フイルム株式会社 Photosensitive resin composition, cured film, inductor and antenna
JPWO2020262270A1 (en) 2019-06-27 2020-12-30
JP7237166B2 (en) 2019-08-29 2023-03-10 富士フイルム株式会社 Composition, film, near-infrared cut filter, pattern forming method, laminate, solid-state imaging device, infrared sensor, image display device, camera module, and compound
WO2021039253A1 (en) 2019-08-30 2021-03-04 富士フイルム株式会社 Composition, film, optical filter and method for producing same, solid-state imaging element, infrared sensor and sensor module
WO2021060348A1 (en) 2019-09-26 2021-04-01 富士フイルム株式会社 Heat-conducting layer production method, laminate production method, and semiconductor device production method
JP7313457B2 (en) 2019-09-27 2023-07-24 富士フイルム株式会社 Head-up display projector
WO2021200655A1 (en) 2020-03-30 2021-10-07 富士フイルム株式会社 Reflective film, windshield glass, and head-up display system
WO2021199748A1 (en) 2020-03-30 2021-10-07 富士フイルム株式会社 Composition, film, and optical sensor
WO2021246402A1 (en) 2020-06-03 2021-12-09 富士フイルム株式会社 Reflective film, laminated glass production method, and laminated glass
JPWO2022059706A1 (en) 2020-09-18 2022-03-24
EP4220669A4 (en) 2020-09-24 2024-03-20 FUJIFILM Corporation Composition, magnetic particle-containing cured product, magnetic particle introduced substrate, and electronic material
WO2022065006A1 (en) 2020-09-28 2022-03-31 富士フイルム株式会社 Laminate manufacturing method, antenna-in package manufacturing method, laminate, and composition
EP4261575A4 (en) 2020-12-09 2024-06-19 FUJIFILM Corporation Reflection film, windshield glass, and head-up display system
TW202231641A (en) 2020-12-16 2022-08-16 日商富士軟片股份有限公司 Composition, membrane, optical filter, solid image pickup element, image display apparatus, and infrared ray sensor
JPWO2022130773A1 (en) 2020-12-17 2022-06-23
CN112650024B (en) * 2020-12-17 2023-08-01 江苏艾森半导体材料股份有限公司 High-film-thickness negative photoresist applied to chip packaging technology
WO2022196599A1 (en) 2021-03-19 2022-09-22 富士フイルム株式会社 Film and photosensor
EP4317294A4 (en) 2021-03-22 2024-08-21 Fujifilm Corp Composition, magnetic particle-containing cured product, magnetic particle-introduced substrate, and electronic material
WO2022210175A1 (en) 2021-03-29 2022-10-06 富士フイルム株式会社 Black photosensitive composition, manufacturing method of black photosensitive composition, cured film, color filter, light-shielding film, optical element, solid-state image capturing element, and headlight unit
EP4398289A1 (en) 2021-08-31 2024-07-10 FUJIFILM Corporation Cured product production method, laminate production method, semiconductor device manufacturing method, and processing liquid
CN117916279A (en) 2021-09-29 2024-04-19 富士胶片株式会社 Composition, resin, film and optical sensor
EP4410902A1 (en) 2021-09-30 2024-08-07 FUJIFILM Corporation Method for producing magnetic particle-containing composition, magnetic particle-containing composition, magnetic particle-containing cured product, magnetic particle-introduced substrate, and electronic material
WO2023054324A1 (en) 2021-09-30 2023-04-06 富士フイルム株式会社 Head-up display system and transport
JPWO2023080115A1 (en) 2021-11-05 2023-05-11
EP4456133A1 (en) 2021-12-23 2024-10-30 FUJIFILM Corporation Joined body production method, joined body, laminate production method, laminate, device production method, device, and composition for forming polyimide-containing precursor part
JPWO2023162687A1 (en) 2022-02-24 2023-08-31
WO2023190064A1 (en) 2022-03-29 2023-10-05 富士フイルム株式会社 Resin composition, cured product, laminate, method for producing cured product, method for producing laminate, method for producing semiconductor device, and semiconductor device
WO2023200018A1 (en) 2022-04-15 2023-10-19 富士フイルム株式会社 Reflective film, multilayer body, windshield glass, and image display system

Citations (5)

* Cited by examiner, † Cited by third party
Publication number Priority date Publication date Assignee Title
EP0139609A1 (en) * 1983-08-17 1985-05-02 Ciba-Geigy Ag Process for curing acid-curable lacquers
EP0241423A2 (en) * 1986-04-08 1987-10-14 Ciba-Geigy Ag Process for the production of positive images
EP0361907A2 (en) * 1988-09-29 1990-04-04 Hoechst Celanese Corporation Photoresist compositions for deep UV image reversal
JPH07159992A (en) * 1993-12-07 1995-06-23 Hitachi Ltd Pattern forming material and pattern forming method
EP0848289A1 (en) * 1996-12-10 1998-06-17 Tokyo Ohka Kogyo Co., Ltd. Negative-working chemical sensitization photoresist composition

Family Cites Families (3)

* Cited by examiner, † Cited by third party
Publication number Priority date Publication date Assignee Title
JP3587413B2 (en) * 1995-12-20 2004-11-10 東京応化工業株式会社 Chemically amplified resist composition and acid generator used therein
EP0925529B1 (en) * 1996-09-02 2003-04-16 Ciba SC Holding AG Alkysulfonyloximes for high-resolution i-line photoresists of high sensitivity
JP3053072B2 (en) * 1996-09-10 2000-06-19 東京応化工業株式会社 Resist laminate and pattern forming method using the same

Patent Citations (5)

* Cited by examiner, † Cited by third party
Publication number Priority date Publication date Assignee Title
EP0139609A1 (en) * 1983-08-17 1985-05-02 Ciba-Geigy Ag Process for curing acid-curable lacquers
EP0241423A2 (en) * 1986-04-08 1987-10-14 Ciba-Geigy Ag Process for the production of positive images
EP0361907A2 (en) * 1988-09-29 1990-04-04 Hoechst Celanese Corporation Photoresist compositions for deep UV image reversal
JPH07159992A (en) * 1993-12-07 1995-06-23 Hitachi Ltd Pattern forming material and pattern forming method
EP0848289A1 (en) * 1996-12-10 1998-06-17 Tokyo Ohka Kogyo Co., Ltd. Negative-working chemical sensitization photoresist composition

Non-Patent Citations (2)

* Cited by examiner, † Cited by third party
Title
MASAMITSU SHIRAI ET AL: "DEBLOCKING OF POLY(4-T-BUTOXYCARBONYLOXYSTYRENE) USING IMINO SULPHONATES AS PHOTOACID GENERATORS", EUROPEAN POLYMER JOURNAL, vol. 28, no. 4, 1 April 1992 (1992-04-01), pages 379 - 385, XP000264587 *
PATENT ABSTRACTS OF JAPAN vol. 095, no. 009 31 October 1995 (1995-10-31) *

Also Published As

Publication number Publication date
FR2782560A1 (en) 2000-02-25
ES2155799B1 (en) 2002-02-01
AU4452799A (en) 2000-03-09
CN1246655A (en) 2000-03-08
SG80060A1 (en) 2001-04-17
ITMI991819A0 (en) 1999-08-13
GB2340494A (en) 2000-02-23
SE9902913L (en) 2000-02-19
DK199901098A (en) 2000-02-19
ITMI991819A1 (en) 2001-02-13
IT1313611B1 (en) 2002-09-09
ES2155799A1 (en) 2001-05-16
GB2340494A8 (en) 2000-02-29
KR20000017347A (en) 2000-03-25
NL1012854A1 (en) 2000-02-21
BE1012410A3 (en) 2000-10-03
BR9903726A (en) 2000-10-03
FI19991731A (en) 2000-02-18
DE19938796A1 (en) 2000-02-24
GB9919007D0 (en) 1999-10-13
SE9902913D0 (en) 1999-08-16
JP2000066385A (en) 2000-03-03
CA2280365A1 (en) 2000-02-18

Similar Documents

Publication Publication Date Title
NL1012854C2 (en) Sulphony oximes for i-line photoresists with a high sensitivity and a large resist thickness.
JP3699711B2 (en) High-sensitivity, high-resolution i-line photoresist
DE69807489T2 (en) OXIMSUFONATE AND THEIR USE AS LATENT SULPHONIC ACID
NL1004387C2 (en) Oxime sulfonic esters and their use as latent sulfonic acids.
EP1105373B1 (en) Unsaturated oxime derivatives and the use thereof as latent acids
EP1124832B1 (en) Oxime derivatives and the use thereof as latent acids
EP0925529B1 (en) Alkysulfonyloximes for high-resolution i-line photoresists of high sensitivity
EP0332158A2 (en) Radiation-sensitive photoresist composition for exposure to deep ultraviolet radiation
US6770420B2 (en) Alkylsulfonyloximes for high-resolution i-line photoresists of high sensitivity
US20010037037A1 (en) Oximesulfonic acid esters and the use thereof as latent sulfonic acids
CZ291299A3 (en) Sulfonyloximes for photoresists exhibiting high sensitivity and thickness, intended for exposition in mercury i-line region
TW200304581A (en) Positive type chemical amplification resist composition
MXPA99001977A (en) Alkysulfonyloximes for high-resolution i-line photoresists of high sensitivity

Legal Events

Date Code Title Description
AD1A A request for search or an international type search has been filed
RD2N Patents in respect of which a decision has been taken or a report has been made (novelty report)

Effective date: 20001016

PD2B A search report has been drawn up
VD1 Lapsed due to non-payment of the annual fee

Effective date: 20040301