NL1003353C2 - Werkwijze en inrichting voor het schubben van een schubachtige bol, zoals een leliebol. - Google Patents

Description

Werkwijze en inrichting voor het schubben van een schubachtige bol, zoals een leliebol.

De onderhavige uitvinding heeft betrekking op een werkwijze voor 5 het schubben van een schubachtige bol, zoals een leliebol, waarbij de bol rond een zich in hoofdzaak in langsrichting van de schubben uitstrekkende rotatiehartlijn wordt geroteerd.

Een dergelijke werkwijze is bekend uit NL-A-90.00218, waarin een werkwijze en inrichting voor het verwijderen van de schillen van uien 10 worden beschreven. De uien worden hierbij achtereenvolgens ontdaan van hun bovenzijde en onderzijde, van zich in langsrichting uitstrekkende insnijdingen voorzien, ingeklemd tussen een aandrijvende rotatieas en een centrerende kegel, en in rotatie gebracht. Het ontschubben vindt plaats door tegengesteld aan de rotatierichting tijdens de rotatie van 15 de ui met een luchtstraal tegen het omtreksoppervlak van de ui te blazen. Een dergelijke werkwijze en de daaraan verbonden inrichting hebben als nadeel dat de schubben eerst beschadigd moeten worden door middel van insnijdingen om het losblazen met behulp van een luchtstraal mogelijk te maken. Dit maakt een dergelijke werkwijze en in-20 richting ongeschikt voor het schubben van in het bijzonder leliebol-len, waarbij de schubben na ontschubbing voor vermeerderingsdoeleinden worden gebruikt en dus zo min mogelijk beschadigd moeten zijn.

Het schubben van leliebollen vindt tot op de dag van vandaag in hoofdzaak handmatig plaats. Een schubber trekt hierbij de schubben met 25 de hand van de leliebol. De schubben worden hierna gebruikt voor vermeerdering van de leliebollen. De zogenaamde bolbodem en de in het midden van de bol gelegen, met de bolbodem verbonden stengelkiem, ook wel pit genaamd, blijven hierbij als afval over.

Nadeel van het handmatig schubben van leliebollen is dat dit 30 tamelijk arbeidsintensief is en relatief hoge kosten met zich meebrengt .

Van tamelijk recente datum is een werkwijze bekend waarmee het schubben van leliebollen geautomatiseerd kan worden. Deze werkwijze maakt gebruik van een soort appelboor, waarmee de kern uit de leliebol 35 wordt weggeboord, waarna de schubben vanzelf uit elkaar vallen. Het nadeel van deze werkwijze is dat er bij het boren met de appelboor veel materiaal van de bol, en ook van voor vermeerderingsdoeleinden te gebruiken schubbenmateriaal verloren gaat.

1003353 2

De onderhavige uitvinding heeft tot doel het verschaffen van een werkwijze voor het schubben van bollen, in het bijzonder leliebollen, welke werkwijze zich goed laat automatiseren, en de benodigde handmatige arbeid aanzienlijk vermindert, terwijl zo min mogelijk schubmate-5 riaal beschadigd wordt.

Dit doel wordt volgens de uitvinding bereikt doordat de bol wordt geroteerd met een rotatiesnelheid of toerental zodanig dat de schubben onder invloed van de middelpuntvliedende kracht van de bol losbreken. Het is hierbij volgens de uitvinding verrassenderwijs gebleken dat de 10 schubben van een leliebol door het in rotatie brengen van de leliebol betrekkelijk gemakkelijk van de leliebol losbreken. Wat dan overblijft is de bolbodem en de stengelkiem. Bij een dergelijke werkwijze laten de losgebroken schubben zich gemakkelijk verzamelen. Tevens is een dergelijke werkwijze op velerlei manieren geautomatiseerd uit te voe-15 ren. Een voorbeeld hiervan wordt verderop beschreven aan de hand van de figuurbeschrijving.

Het is bij de werkwijze volgens de uitvinding voordelig wanneer de rotatiehartlijn de leliebol doorsnijdt. Op deze wijze wordt verzekerd dat op alle schubben een ten opzichte van de leliebol naar buiten 20 gerichte middelpuntvliedende kracht werkzaam is.

Het is volgens de uitvinding gebleken dat afhankelijk van het type leliebol de schubben onder invloed van de middelpuntvliedende kracht in het algemeen los neigen te breken wanneer het toerental van de leliebol hoger is dan 2500 omwentelingen per minuut. Leliebollen 25 van de Longiflorum familie blijken al bij een toerental van ongeveer 2000 omw/min en zelfs lager bij l800 omw/min te ontschubben. In de praktijk blijken bij een veelheid lelieboltypen goede resultaten te worden bereikt wanneer het toerental van de bol 3000 omw/min of meer bedraagt.

30 Om te voorkomen dat bij het in rotatie brengen van de leliebol ook materiaal van de stengelkiem, oftewel materiaal van de pit, losraakt en tussen de losgebroken schubben terechtkomt, is het volgens de uitvinding voordelig wanneer het toerental van de leliebol lager is dan 6000 omw/min, bij voorkeur 5000 omw/min of minder is. Indien mate-35 riaal van de stengelkiem tussen de schubben terechtkomt, dan zal tijdens opslag kiemvorming tussen de schubben kunnen plaatsvinden, hetgeen over het algemeen ongewenst is.

1003353 3

Volgens een voordelige uitvoeringsvorm worden aldus in de praktijk zeer goede schubresultaten verkregen wanneer het toerental ligt tussen ongeveer 3000 en ongeveer 5000 omw/min.

Teneinde een leliebol op betrekkelijk eenvoudige wijze in rotatie 5 te kunnen brengen, is het volgens de uitvinding voordelig wanneer de leliebol op een spieseind van een rotatieas wordt gestoken en wanneer deze rotatieas, bij voorkeur na het daarop opsteken van de leliebol, in rotatie wordt gebracht. Ook andere wijzen voor het in rotatie brengen van de leliebol zijn denkbaar. Zo kan bijvoorbeeld worden gedacht 10 aan het gebruik van een grijper waarmee de leliebol op een geschikte wijze wordt vastgegrepen en vervolgens in rotatie wordt gebracht door het in rotatie brengen van de grijper, maar ook is het denkbaar de leliebol op een min of meer contactloze wijze in rotatie te brengen zodanig dat de schubben onder invloed van de middelpuntvliedende 15 kracht losraken.

Bij het gebruik van een spieseind is het volgens de uitvinding in het bijzonder voordelig wanneer het spieseind bij het opsteken in de bodem van de leliebol wordt gestoken. Deze bodem vormt namelijk een stevige aangrijping voor het spieseind en zal dan na het ontschubben 20 als vanzelf fysiek zijn gescheiden van de losgebroken schubben, daar de bodem zich nog op het spieseind zal bevinden.

Met het oog op de dikte van de bodem van leliebollen is het volgens de uitvinding in het bijzonder voordelig wanneer het spieseind een spieslengte heeft van ongeveer 1,5 a 3 cm, bijvoorbeeld ongeveer 2 25 cm. Op deze wijze wordt voorkomen dat het spieseind in een schub steekt en aldus het losbreken van deze schub verhindert.

Het is volgens de uitvinding verder zeer voordelig wanneer de rotatieas zodanig flexibel is, dat het zwaartepunt van de leliebol bij rotatie de rotatiehartlijn kan opzoeken. Op deze wijze is te verzeke-30 ren dat de leliebol, ongeacht de exacte plaats waar het spieseind in de leliebol steekt, kan roteren in de buurt van of rond een zwaarte-puntslijn, zodat wordt voorkomen dat de leliebol doordat deze als geheel een middelpuntvliedende kracht ondervindt, van het spieseind af kan schieten.

35 Teneinde een betrekkelijk nauwkeurige en tevens snelle aanbren ging van leliebollen op het spieseind van een rotatieas te kunnen verzekeren, is het volgens de uitvinding voordelig wanneer de rotatieas zich verticaal uitstrekt en wanneer het spieseind het ondereind van 1003353 4 de rotatieas vormt. Wanneer de bollen dan handmatig op het spieseind worden aangebracht, kan de bedienend persoon dan namelijk gemakkelijk de opspieshandeling visueel blijven volgen en/of deze gemakkelijk achteraf visueel controleren. Een dergelijke aanbrenging van het 5 spieseind aan het ondereind van de rotatieas bevordert bij het gebruik van een flexibele rotatieas bovendien dat het zwaartepunt van de leliebol de rotatiehartlijn opzoekt. De zelfzoekendheid van de lelie-bol wordt bij een dergelijke flexibele rotatieas aldus verbeterd.

Overigens zij opgemerkt dat bij het gebruik van een flexibele 10 rotatieas, deze rotatieas nog wel in staat moet zijn om de rotatie over te dragen. De torsieweerstand van de flexibele rotatieas dient dus voldoende groot te zijn.

De uitvinding heeft verder betrekking op een inrichting voor het schubben van schubachtige bollen, zoals leliebollen, waarbij deze 15 inrichting omvat een rotatieas en een aandrijving voor het roterend aandrijven van de rotatieas, met het kenmerk, dat de rotatieas aan één eind is voorzien van spiesmiddelen waarop een bol, bij voorkeur een leliebol, is te steken, en dat de aandrijving geschikt is om de rotatieas aan te drijven met een toerental zodanig dat de schubben van een 20 op de spiesmiddelen gestoken bol, bij voorkeur een leliebol, onder invloed van de middelpuntvliedende kracht kunnen losbreken. Een dergelijke inrichting is op betrekkelijk eenvoudige en goedkope wijze te realiseren.

Een inrichting volgens de uitvinding zal verder bij voorkeur zijn 25 uitgerust om de rotatieas aan te drijven met een toerental van 2000 a 6000 omw/min, bij voorkeur 2500 a 5000 omw/min. De voordelen hiervan zijn eerder uiteengezet.

Teneinde overdracht van de rotatie van de rotatieas op de leliebol te verbeteren is het volgens de uitvinding voordelig wanneer de 30 spiesmiddelen ten minste 2, bij voorkeur 3t pennen omvatten. Op deze wijze wordt voorkomen dat de leliebol zelf kan gaan roteren ten opzichte van de spiesmiddelen.

Om eerdergenoemde redenen heeft het bij een inrichting volgens de uitvinding de voorkeur wanneer de spieslengte van de spiesmiddelen 35 ongeveer 1,5 a 3 cm, bij voorkeur ongeveer 2 cm is.

Volgens een voordelige uitvoeringsvorm van de uitvinding is het verder, eveneens om eerder genoemde redenen, voordelig wanneer de 1003353 5 rotatieas zodanig flexibel is, dat het zwaartepunt van de leliebol bij rotatie de rotatiehartlijn kan opzoeken.

Volgens een verdere voordelige uitvoeringsvorm van de uitvinding en eveneens om eerder genoemde redenen, is het bij een inrichting 5 volgens de uitvinding voordelig wanneer de rotatieas zich verticaal uitstrekt en wanneer spiesmiddelen zijn aangebracht aan het ondereinde van de rotatieas.

De werkwijze en inrichting volgens de uitvinding is in principe toepasbaar bij elk type schubachtige bol. Echter een de voorkeur heb-10 bende toepassing heeft betrekking op leliebollen. Leliebollen zijn onder te verdelen in vier hoofdfamilies, te weten de Orientals, de Aziaten, de Longiflorums en de LA's, welke laatste familie in feite kruisingen van Aziaten met Longiflorums omvat. Leliebollen uit al deze hoofdfamilies laten zich met de werkwijze en inrichting volgens de 15 uitvinding ontschubben.

De onderhavige uitvinding zal in het navolgende aan de hand van een tekening nader worden weergegeven. Hierin toont:

Fig. 1 van links naar rechts een intacte leliebol, een aantal losse schubben, en een bolbodem met een stengelkiem, welke laatsten na 20 het schubben volgens de uitvinding als één geheel zijn overgebleven;

Fig. 2 een inrichting volgens de uitvinding voor het schubben van leliebollen overeenkomstig een werkwijze volgens de uitvinding tijdens stilstand; en

Fig. 3 de inrichting uit Fig. 2 tijdens bedrijf.

25 Het zal duidelijk zijn dat de figuren slechts een schematische weergave vormen.

Fig. 1 toont een leliebol 1 met een uit de bolbodem spruitende wortelmassa 2, schubben 3. en het bovenste puntje 4 van de stengelkiem. Volgens conventionele werkwijzen voor het schubben wordt een 30 dergelijke leliebol 1 handmatig geschubd door de schubben met de hand van de leliebol af te trekken. Daarbij blijft dan over een aantal schubben 3 zoals rechts van de leliebol 1 in Fig. 1 is weergegeven en een bolbodem 5 n>et stengelkiem 4. Dit laatste, d.w.z. het na het schubben overblijven van een aantal losse schubben 3 en de bol-35 bodem/stengelkiemeenheid 5» 4 is bij de werkwijze volgens de uitvinding ook het geval, althans volgens een de voorkeur hebbende uitvoeringsvorm daarvan.

1003353 6

In Fig. 2 en 3 is een inrichting volgens de uitvinding voor het uitvoeren van een werkwijze volgens de uitvinding tijdens stilstand en tijdens bedrijf weergegeven.

De inrichting omvat een aandrijving 3. een flexibele rotatieas 5 12, een koppeling 11 om de aandrijving 10 met de flexibele rotatieas 12 te verbinden, en aan het benedeneind van de rotatieas 12 aangebrachte spiesmiddelen 13, bestaande uit een naar boven toe conisch toelopende montagelichamen 15 en drie pennen 14. De pennen 14 zijn aangebracht volgens een gelijkzijdige driehoek, waarbij het zwaarte-10 punt van de driehoek ligt in het verlengde van de rotatieas 12.

Op de pennen 14 wordt, bijvoorbeeld handmatig door een bedienend persoon, een leliebol 1 gestoken. Dit gebeurt door de leliebol 1 met zijn bolbodem 5 naar boven gekeerd op de pennen 14 te spiesen. Het zal duidelijk zijn dat een bedienend persoon hierbij op betrekkelijk een-15 voudige wijze een visuele controle tijdens of na het op de pennen spiesen van de leliebol kan uitvoeren. De bedienend persoon hoeft hiervoor slechts van boven af op de leliebol te kijken.

Vervolgens wordt de aandrijving 10 in bedrijf gesteld om de rotatieas 12, zoals met pijl 16 is weergeven, in rotatie te brengen. Hier-20 bij zullen de schubben 3 onder invloed van de middelpuntvliedende kracht losbreken van de bolbodem. De schubben zullen hierbij naar buiten toe schieten en naar beneden vallen, om vervolgens te kunnen worden opgevangen in een bak. Nadat de schubben alle van de bolbodem 5 zijn losgebroken, resteert slechts de bolbodem 5 en de stengelkiem 4, 25 welke nog van de spiesmiddelen afgehaald moeten worden. Dit kan ten gevolge van het conische verloop van het montagestuk 15 gemakkelijk handmatig te worden gedaan door met de hand langs de rotatieas 12, langs het conische montagestuk 15 naar beneden te bewegen en de op de spiesmiddelen achtergebleven bolbodem en stengelkiem los te trekken. 30 Het conische gedeelte van het montagestuk 15 dient hierbij als een geleiding voor de hand. Het zal hierbij duidelijk zijn dat dit ook, met behoud van de geleidingsfunctie van het conische gedeelte van het montagestuk 15, geautomatiseerd kan worden uitgevoerd.

Het zal verder duidelijk zijn dat ook het aanbrengen van de 35 leliebollen op de spiesmiddelen geautomatiseerd is uit te voeren.

De rotatieas 12 heeft volgens een voordelige uitvoeringsvorm van de uitvinding een zodanige flexibiliteit dat het spieseind in een richting dwars op de langsrichting van de rotatieas 12 enigszins kan 1003353 7 bewegen. Hierdoor wordt het mogelijk gemaakt dat bij het in bedrijf stellen van de inrichting volgens de uitvinding de op de spiesmiddelen bevestigde leliebol met zijn zwaartepunt vanzelf de rotatiehartlijn van de rotatiebeweging zal opzoeken, in het bijzonder wanneer de aan-5 drijving de leliebol snel op hoge toeren (omw/min) brengt. Dit zelfzoekende effect zorgt er ook voor dat wanneer aan één zijde van de leliebol één of meer schubben losbreken, het tengevolge daarvan verschoven "nieuwe" zwaartepunt van de resterende leliebol opnieuw de rotatiehartlijn zal opzoeken. Tengevolge van dit zelfzoekende effect 10 wordt voorkomen dat de leliebol als geheel radiaal naar buiten slingert. Bij de in Fig. 2 en 3 weergegeven hangende uitvoeringsvorm van de inrichting volgens de uitvinding kan bij voldoende flexibiliteit van de rotatieas 12 het zwaartepunt van de leliebol ook onder invloed van de zwaartekracht de rotatiehartlijn opzoeken. Teneinde eventuele 15 zijdelingse uitwijkingen van de rotatieas 12 te begrenzen, is een ring 20 rond de rotatieas aangebracht. Deze ring kan een diameter van bijvoorbeeld 7 cm hebben.

Het is volgens de uitvinding verder voordelig wanneer de bij het roteren losbrekende, radiaal naar buiten "vliegende" schubben worden 20 opgevangen door een zacht of althans voldoende meegevend materiaal. Dit voorkomt beschadiging van de schubben. Hiertoe is in Fig. 3 een cilindrische wand 21 van flexibel materiaal rond de leliebol geplaatst.

Het zal verder duidelijk zijn dat binnen het kader van de onder-25 havige uitvinding vele varianten denkbaar zijn. Zo kan bijvoorbeeld worden gedacht aan een inrichting volgens de uitvinding omvattende een veelheid rotatieassen die alle kunnen worden voorzien van een leliebol en gelijktijdig of de een na de ander in rotatie kunnen worden gebracht.

1003353

Claims (17)

1. Werkwijze voor het schubben van een schubachtige bol, zoals een leliebol, waarbij de bol rond een zich in hoofdzaak in langsrich- 5 ting van de schubben uitstrekkende rotatiehartlijn wordt geroteerd, met het kenmerk, dat de bol wordt geroteerd met een rotatiesnelheid of toerental zodanig dat de schubben onder invloed van de middelpuntvliedende kracht van de bol losbreken.

2. Werkwijze volgens conclusie 1, met het kenmerk, dat de rota-10 tiehartlijn de bol doorsnijdt.

3· Werkwijze volgens één der voorgaande conclusies, met het kenmerk, dat het toerental hoger is dan 2500 omw/min, bij voorkeur 3000 omw/min of meer bedraagt.

4. Werkwijze volgens één der voorgaande conclusies, met het ken-15 merk, dat het toerental lager is dan 6000 omw/min, bij voorkeur 5000 omw/min of minder is.

5. Werkwijze volgens één der voorgaande conclusies, met het kenmerk, dat het toerental ligt tussen ongeveer 3000 en ongeveer 5000 omw/min,

6. Werkwijze volgens één der voorgaande conclusies, met het ken merk, dat de bol op een spieseind van een rotatieas wordt gestoken en dat deze rotatieas na het daarop opsteken van de bol in rotatie wordt gebracht.

7· Werkwijze volgens conclusie 6, met het kenmerk, dat het spies-25 eind bij het opsteken in de bodem van de bol wordt gestoken.

8. Werkwijze volgens conclusie 7. net het kenmerk, dat het spieseind een spieslengte heeft van ongeveer 1,5 a 3 cm, bijvoorbeeld ongeveer 2 cm.

9. Werkwijze volgens één der conclusies 6-8, met het kenmerk, dat 30 de rotatieas zodanig flexibel is, dat het zwaartepunt van de bol bij rotatie de rotatiehartlijn kan opzoeken.

10. Werkwijze volgens één der conclusies 6-9, met het kenmerk, dat de rotatieas zich verticaal uitstrekt en dat het spieseind het ondereind van de rotatieas vormt.

11. Werkwijze volgens een der voorgaande conclusies, met het kenmerk, dat de schubachtige bol een leliebol is.

12. Inrichting voor het schubben van schubachtige bollen, zoals leliebollen, waarbij deze inrichting omvat een rotatieas en een aan- 1003353 drijving voor het roterend aandrijven van de rotatieas, met het kenmerk, dat de rotatieas aan één eind is voorzien van spiesmiddelen waarop een bol, bij voorkeur een leliebol, is te steken, en dat de aandrijving geschikt is om de rotatieas aan te drijven met een toeren-5 tal zodanig dat de schubben van een op de spiesmiddelen gestoken bol, bij voorkeur een leliebol, onder invloed van de middelpuntvliedende kracht kunnen losbreken.

13. Inrichting volgens conclusie 12, met het kenmerk, dat de aandrijving is uitgerust om de rotatieas aan te drijven met een toe- 10 rental van 2000 a 6000 omw/min, bij voorkeur 2500 a 5000 omw/min.

14. Inrichting volgens conclusie 12 of 13. met het kenmerk, dat de spiesmiddelen ten minste 2, bij voorkeur 3. pennen omvatten.

15. Inrichting volgens één der conclusies 12-14, met het kenmerk, dat de spieslengte van de spiesmiddelen ongeveer 1,5 a 3 cm, bijvoor- 15 beeld ongeveer 2 cm is.

16. Inrichting volgens één der conclusies 12-15, met het kenmerk, dat de rotatieas zodanig flexibel is, dat het zwaartepunt van de bol, bij voorkeur leliebol, bij rotatie de rotatiehartlijn kan opzoeken.

17· Inrichting volgens één der conclusies 12-16, met het kenmerk, 20 dat de rotatieas zich verticaal uitstrekt en dat de spiesmiddelen zijn aangebracht aan het ondereind van de rotatieas. 1003353