TR2023012739T2 - Sismik izolasyon taban ünitesi ve sismik izolasyon plakası. - Google Patents

Abstract

Bir depremin neden olduğu şoku sönümleyen bir kayar yüzey elde etmek üzere önceki teknikteki reçine levha yapıştırma yordamı yerine daha iyi bir uygulanabilirlik elde etmek ve düşük bir sürtünme katsayısına ulaşmak amacıyla reçine kaplama uygulamasının kullanıldığı bir sismik izolasyon taban ünitesi (1, 2) ve bir sismik izolasyon plakası ortaya koyulmaktadır. Sismik izolasyon taban ünitesi (1) aşağıda sayılanlar ile yapılandırılır: her birinde bir yastıklama levhasını (52, 62) arasına alan bir düz ve sert destek plakaları (51, 53, 61, 63) çiftinin bulunduğu iki kayar eleman (50, 60) ve kayar elemanlar (50, 60) üst üste serilmiş vaziyette bağlayan bir elastik bağlama bandı (70). Kayar elemanların (50, 60) destek plakalarının (53, 63) karşılıklı olarak birbirine bakan yüzeyleri üzerinde bir düşük sürtünmeli malzemeden yapılma kayar tabakalar (54, 64) oluşturulur. Kayar tabakaların (54, 64) biri veya her ikisi de, destek plakalarının (53, 63) yüzeyi üzerine uygulanan ve ısıyla kürlenen politetrafloroetilen içerikli bir reçine kaplama tabakası ya da destek plakalarının (53, 63) yüzeyi üzerine toz kaplama ile uygulanıp ısıyla kürlenen ve kürecikli bir malzeme içeren bir epoksi/polyester saten kaplama tabakasıdır.

Description

TARIFNAME SISMIK IZOLASYON TABAN ÜNITESI VE SISMIK IZOLASYON PLAKASI Mevcut bulus, bir deprem meydana geldiginde bir binanin içinde veya disinda bulunan esyalarin, örnegin mobilyalarin, donanimlarin ya da raflarda muhafaza edilen ürünlerin çökmesini, hasar görmesini veya yere düsmesini önlemeye veya indirgemeye yönelik bir sismik izolasyon tertibati göreVi gören bir sismik izolasyon taban ünitesi ve bir sismik izolasyon plakasi ile ilgilidir. Depremler binalarin çökmesine ve hasar görmesine neden olabilirler; diger yandan, binalarin çökmesi ile sonuçlanmayan depremlerde bile, binalarin içinde veya çevresinde bulunan mobilyalarin, demirbaslarin, dekorasyonlarin ve benzeri esyalarin ya da ofislerde veya fabrikalarda bulunan makinelerin, komponentlerin, demirbaslarin ve benzeri aksamin, magaza raflarinin veya magaza raflarinda muhafaza edilen ürünlerin (burada bundan böyle hep birlikte "mobilya(lar) ve(ya) benzeri esyalar" seklinde anilacaklardir) çöktügü veya hasar aldigi görülebilir. Bu tür sorunlara karsi çogunlukla mobilyalari ve benzeri esyalari fiziksel olarak sabitlemeye dayali geleneksel tedbirlere basvurulur. Bu tür tedbirlere verilebilecek örneklerden bazilari, raflarin duvarlara sabitlenmesi, tavanla mobilyalarin ve benzeri esyalarin arasina çökme önleyici çubuklarin monte edilmesi ve donanimin zemine sabitlenmesidir. Fakat sismik kuvveti yaratan dalga formlarinin döngüsü, hizi, ivmesi ve yer degistirme degerleri önceden bilinmediginden, bu tedbirler maruz kalinan sismik kuvvetlere karsi her zaman mükemmel bir sonuç vermezler. Bunun yani sira, bir magazanin raflari sabitlenmis olsa bile, bu tarz tedbirler raflarda bulunan ürünlerin yere düsmesini önlemeyebilir. Mevcut patent basvurusunun basvurusu sahibi konvansiyonel teknolojideki bu gibi sorunlari asmak amaciyla bugüne kadar bir dizi sismik izolasyon tedbiri ortaya koymustur. SEKIL 3, bu tedbirlerden birinin, yani Patent Yayini 1'de açiklandigi gibi olan bir sismik izolasyon tabaninin (10), zemin yüzeyine dik alinmis bir enkesit görünümünü göstermektedir. SEKIL 3'e atifla devam etmek gerekirse, sismik izolasyon tabani (10) bir zemin yüzeyinin (50) üzerine serilmis bir birinci yastiklama levhasi (11), birinci yastiklama levhasinin (11) üzerine serilmis düsük sürtünmeli malzemelerden yapilma birinci ve ikinci kayar levhalari (12, 13) içeren bir kayar levhalar çifti ve kayar levhalar (12, 13) çiftinin üzerine serilmis bir ikinci yastiklama levhasi (14) içerir. SEKIL 3, örnek bir senaryo olarak, sismik izolasyon tabaninin (10) üzerine bir halinin (51) serilmis oldugu ve halinin (51) üzerine bir televizyon sehpasinin (53) ve bunun da üzerine bir televizyonun (52) yerlestirilmis oldugu standart bir ev içi uygulamayi göstermektedir. Ilgili sekilde birinci ve ikinci kayar levhalar (12, 13) arasinda genis bir bosluk bulundugu gösterilmis olmakla birlikte, sekilde bu bosluga yer verilmesinin tek nedeni tertibatin görünümünü basitlestirerek tertibatin daha rahat anlasilmasina yardimci olmaktir, nitekim gerçekte bu iki kayar levha birbirleri ile temas edecek sekilde üst üste bindirilirler. Birinci kayar levha (12) birinci yastiklama levhasinin (11) üzerine serilirken, bir yapistirici, yapiskan bir malzeme ya da benzeri baska bir malzeme kullanilarak birinci kayar levha (12) birinci yastiklama levhasina (11) kismen veya tamamen yapistirilarak sabitlenebilir. Ikinci kayar levha (13) birinci kayar levhanin (12) üzerinde, bu ikisinin birbirine göre kaymasina olanak saglayacak bir hâlde konumlandirilir. Birinci ve ikinci kayar levhalar (12, 13) arasindaki statik sürtünme katsayisinin mümkün oldugu kadar düsük olmasi tercih edilir, zira bu birinci ve ikinci kayar levhalar (12, 13), bir depremin neden oldugu sarsintiyi kayma yolu ile sönümlerler. Mevcut uygulamada, kayar levhalarin (12, 13) her ikisi de 0,075 mm kalinliginda floro-reçine levhalardan yapilir, ki bu da söz konusu iki levha arasindaki statik sürtünme katsayisinin 0,2'den daha düsük bir düzeyde olmasini saglayabilir. Kayar levhalar (12, 13) için alternatif bir malzeme olarak, bu malzeme statik sürtünme katsayisinin biraz daha yüksek olmasina yol açacak olsa da bir ultra-yüksek molekül agirlikli polietilen levha (tercihen 1.000.000 veya daha yüksek bir molekül agirliginda) da önerilmistir. Devam etmek gerekirse, ikinci kayar levhanin (13) üzerine ikinci yastiklama levhasi (14) serilir. Birinci ve ikinci yastiklama levhalarinin (11, 14) her ikisi için de kauçuk levhalar kullanilir. Birinci yastiklama levhasi (11) zemin yüzeyi üzerindeki pürüzleri giderirken, ikinci yastiklama levhasi (14) da bu levhanin üzerine yerlestirilen mobilyanin veya benzeri bir esyanin yüzeyi üzerindeki pürüzleri giderir ve bu yastiklama levhalarinin (11, 14) her ikisi de bu tür bir pürüz giderme etkisi için yeterli esneklige sahiptir. Yastiklama levhalarinin (11, 14) her ikisi de örnegin 1,5 mm kalinligindadir. Ikinci yastiklama levhasi (14) ikinci kayar levhanin (13) üzerine serilirken, bu ikisini birbirine kismen veya tamamen yapistirip sabitlemek için bir yapistirici ya da yapiskan bir malzeme kullanilabilir. Netice itibariyla, birinci ve ikinci kayar levhalarin (12, 13) birinci ve ikinci yastiklama levhalarinin (11, 14) arasina yerlestirilmesiyle bir sandviç yapisi olusturulur. Patent Yayini 1'de açiklanan ve yukarida anlatildigi gibi yapilandirilmis olan sismik izolasyon tabani (10) kullanildigi sirada bir deprem meydana geldiginde, bu depremin yarattigi sarsinti öncelikle zemin yüzeyine (50) iletilir. Akabinde söz konusu sarsinti önce birinci yastiklama levhasina (11) ve daha sonra bu levhaya sikica sabitlenmis olan birinci kayar levhaya (12) iletilir. Birinci kayar levha (12) ile ikinci kayar levha (13) arasindaki sürtünme katsayisi düsük oldugu için, bahsi geçen ikinci levha birinci levhayi belli bir sinira kadar takip etmekle birlikte sarsintinin kuvveti bu siniri astiginda söz konusu iki kayar levha (12, 13) arasinda kayma meydana gelir. Ikinci kayar levha (13) ikinci yastiklama levhasina (14) sikica sabitli oldugundan, zemin yüzeyindeki (50) sarsinti yukariya yerlestirilen televizyon sehpasina (53) iletilmeyecek, böylece bu tür bir kayma hareketi sayesinde sismik izolasyon etkisi elde edilebilecektir. Takip eden SEKIL 4, Patent Yayini 2'de açiklanan sismik izolasyon taban ünitesini (1) göstermektedir. SEKIL 4(a)'ya atilla devam etmek gerekirse, sismik izolasyon taban ünitesi (1), bir arti isareti olusturacak sekilde bir çift sonsuz baglama bandi (70) ile birbirine tutturulan bir birinci kayar eleman (50) ve bu kayar elemanin üzerine serilmis bir ikinci kayar eleman (60) ile yapilandirilmistir. Ilgili sekilde birinci kayar eleman (50) SEKIL 3'te gösterilen birinci yastiklama levhasi (11) ile birinci kayar leVhanin (12) kombinasyonuna karsilik gelirken, ikinci kayar eleman (60) da benzer sekilde ikinci yastiklama levhasi (14) ile ikinci kayar leVhanin (13) kombinasyonuna karsilik gelir. Söz konusu sekilde açikça gösterilmemis olmakla birlikte, birinci ve ikinci kayar elemanlar (50, 60), birbirlerine bakan yüzeylerine eklenmis Iloro-reçine leVhalar gibi düsük bir sürtünme katsayisina sahip kayar leVhalar araciligi ile birbirleriyle temas hâlinde bulunurlar. SEKIL 4(b), kullanilan baglama bandinin (70) kayar elemanlari (50, 60) bir arti isareti olusturacak sekilde degil de dikdörtgen biçimindeki kayar elemanlarin (50, 60) ana düzlemlerinin köselerinde bulunan birbirine bakar vaziyetteki bir çift köse noktasini birbirine tutturarak bagladigi bir SEKIL 4(a) altematifini göstermekte olup, bu alternatif yapinin SEKIL 4(a)'da gösterilen yapidan baska bir farki yoktur ve dolayisiyla diger konfigürasyonlar bakimindan bu iki yapi birbiriyle aynidir. Ilgili sekli olabildigince sade tutmak adina SEKIL 4(b)'de yalnizca bir adet baglama bandi (70) gösterilmistir, ancak kayar elemanlar (50, 60) arasindaki baglantiyi yönsüz bir sekilde kurmak için birbirine bakar vaziyetteki bir diger köse noktasi çiftini birbirine baglamak üzere bir tane daha baglama bandi (70) eklenebilir. Baglama bandi (70), iki kayar elemani (50, 60) birbirine baglamaya yönelik tek parçalik bir sonsuz kauçuk bant olabilecegi gibi, SEKIL 4(C)'de gösterildigi üzere alternatif olarak bir boylamasina yönde birbirine sirali baglanmak suretiyle bir sonsuz baglama bandini (70) olusturan bir çift gerilebilir kisim (71) ile bir çift baglanti kismindan (72) da meydana gelebilir. Bu tür bir konfigürasyonda, gerilebilir kisim (71) için ultra-düsük sertlikte kauçuk gibi yüksek elastisiteye sahip olan bir elastik eleman kullanilirken, baglanti kismi (72) için elastik olmayan veya düsük ölçüde elastik karakteristiklere sahip olan su geçirmez levha, kauçuk levha veya plastik malzemeler kullanilarak, baglama bandinin (70) bir bütün olarak arzu edilen düzeyde elastisiteye sahip olmasi saglanabilir. Patent Yayini 2'de açiklanan ve yukarida anlatildigi gibi yapilandirilmis olan sismik izolasyon taban ünitesinin (1) deprem kosullarindaki çalisma sekli, SEKIL 3'te gösterilen sismik izolasyon tabaninkiyle (10) temelde aynidir, ondan tek farki bir ünite olarak yapilandirilmis olmasidir. Kayar elemanlarin (50, 60) her ikisine de eklenmis olan kayar levhalar arasindaki kayma ve bagil hareket sayesinde depremin neden oldugu sarsintiyi sönümleyerek sismik izolasyon etkisine ulasmayi saglayacak sekilde tasarlanmistir. SEKIL 4(a)'da gösterilen sismik izolasyon taban ünitesinin (l) kullanildigi durumda, bir elastik malzemeden yapilma olan baglama bandi (70) bir deprem esnasinda kayar elemanlarin (50, 60) bagil hareketi dolayisiyla gerilir. Baglama bandi (70) ne kadar fazla gerilirse, bahsi geçen bagil hareketin miktarini zayiflatici bir etki olusturan ve bu hareketi kisitlayan baglama bandi (70) kaynakli baski kuvveti o kadar yüksek seyreder. Baglama bandi (70) kullanmanin getirdigi bir diger avantaj, bu bandin, birbirine göre bagil hareket yapan kayar elemanlari (5 0, 60) söz konusu sapma meydana gelmeden önceki orijinal konumlarina geri döndüren bir düzeltici kuvvet saglamasidir. Söz konusu tertibatin epey agir bir mobilyada veya benzeri bir esyada kullanildigi senaryolarda orijinal konuma dönme hareketi ilgili esyanin çok agir olmasi nedeniyle hizli bir sekilde gerçeklesmese bile, bahsi geçen düzeltici kuvvet etkisini korur ve ortamdaki baska bazi faktörlerin kaynaklik ettigi titresimler dolayisiyla orijinal konuma geri dönme hareketi kademeli bir sekilde gerçeklesebilir. SEKIL 4(a)'da gösterilen sismik izolasyon taban ünitesinde (l), ünitenin üzerine binen yükün neden oldugu gerilim yogunlasmasini daha da azaltmak adina kayar elemanlarin (50, 60) her ikisinin de dis tarafina ayrica destek plakalari yerlestirilir. SEKILLER 3 ve 4'te gösterilen ve yukaridaki açiklamada kullanilan referans numaralarinin yalnizca ilgili patent yayinlarinda kullanilan referans numaralarina karsilik geldigini ve dolayisiyla söz konusu iki sekil arasinda referans numaralari bakimindan herhangi bir tutarlilik olmadigini gözden kaçirmayiniz. SEKIL 3'te gösterilen sismik izolasyon tabani (10) ve SEKIL 4'te gösterilen sismik izolasyon taban ünitesinin (1) her ikisi de önceki teknikte bulunan muadillerinden daha üstün, kullanmasi kolay ve kompakt olmakla birlikte, bunlari daha da iyilestirmek mümkündür. Örnek vermek gerekirse, kayar levha ve yastiklama levhasi birbirinden ayri elemanlar olduklarindan, bunlari kullanabilmek için yapistirici veya yapiskan malzemeler kullanarak bunlari birbirine istiIlemek veya sabitlemek, yani belli bir zaman ve çaba harcamak gerekir. Bunun yani sira, yastiklama levhas1n1n pürüzlülügü giderebilmek için esneklige sahip olmasi gerektiginden, bu amaçla kullanilan kauçuk levha belirli bir kalinlik seviyesinde olmalidir. Bu gereklilik nedeniyle sismik izolasyon tabani (10) ve sismik izolasyon taban ünitesi (1) bir bütün olarak kalinlasir, ki bu da koruma altina alinmasi amaçlanan komponentlerin zeminden yüksekligini artirir. Ayrica, sismik izolasyon tabaninda (10) kullanilan yastiklama levhasinin üzerine binen yükü tasiyabilmesi gerektiginden, lokal gerilim yogunlasmasi meydana gelebilir ve dolayisiyla, olusan yük kayar yüzeyin tamamina yeterli ölçüde dagilmayabilir. Bunlara ek olarak, kayar yüzey birbirine bakan bir çift Iloro-reçine levhayla, örnegin politetrafloroetilen levhalarla yapilandirilmis olup, bu tür bir tertibat önceki teknik ile karsilastirildiginda bu yönden bir iyilesme kaydedilmis oldugu anlamina gelen 0,2'den daha düsük bir sürtünme katsayisi söz konusu olmasini saglar, ancak bu denli düsük bir sürtünme katsayisi bile piyasa beklentilerini karsilamaya yetmeyebilir. Nitekim kayma direnci ne kadar düsük olursa bir deprem meydana geldiginde olusan titresimlerin sönümlenmesi bakimindan o denli iyi bir sonuç elde edilecek oldugundan, sürtünme katsayisinin olabildigince düsük olmasi her zaman daha fazla arzu edilecektir. Diger yandan, sismik izolasyon etkisinden ödün verilmeksizin sürtünme katsayisinin belli bir sinir degeri asmayacak ölçüde baskilanmasi da ayrica arzu edilir, zira sürtünme haddinden fazla düsük oldugu takdirde, koruma altina alinmasi amaçlanan nesnenin yer degistirme yönelimi depremin genligine bagli olarak artis gösterebilir. Dolayisiyla, sürtünme katsayisinda saglanan azaltmanin sürtünme kuvvetinin seçim kapsamini genisletici bir etkisinin olmasinin yani sira, ayni zamanda sürtünme kuvvetini kontrol altinda tutulabilir bir seviyede muhafaza etmeyi mümkün kilan bir etkiye de sahip olmasi gerekir. Yukarida belirtilenler isiginda mevcut bulusun amaci, önceki teknikte söz konusu olan sorunlara çözüm getirebilecek gelismis bir sismik izolasyon taban ünitesi ve bir sismik izolasyon plakasi ortaya koymaktir. Mevcut bulus, asagida belirtilenleri gerçeklestirmesi sayesinde önceki teknikte olduguna kiyasla sismik izolasyon tabaninda iyilestirme saglayabilir: kayar levhaya destek olmaya yönelik bir malzeme olarak önceki teknikte oldugundan farkli olarak bir yastiklama levhasi yerine yüksek rijitlikte bir destek plakasi kullanilmasi, kayar levhay1 eklemek için gereken is yükünü ortadan kaldirmak, uygulanabilirlik yönünden iyilesme temin etmek ve statik sürtünme katsayisinin daha da azalmasini saglamak amaciyla, destek plakasina kayar levhan1n eklenmesi yerine destek plakas1n1n üzerine dogrudan bir reçine kaplama veya özel bir kaplama uygulanmasi, ve sürtünmenin neden oldugu direnç kuvvetinin seçim araligini genisletmek amaciyla, kayar yüzeyi yapilandirmak üzere uygun bir kayar tabaka kombinasyonu seçilmesi. Daha somut bir sekilde açiklamak gerekirse, mevcut bulus asagida belirtilenleri içerir. Bu itibarla, mevcut bulus, bir yönüyle, bir deprem meydana geldiginde bir binanin içindeki veya etrafindaki mobilyalarin ve benzeri esyalarin çökmesini veya hasar görmesini önlemek amaciyla zemin yüzeyiyle o mobilyalarin ve benzeri esyalarin arasina yerlestirilen bir sismik izolasyon taban ünitesi ile ilgilidir. Bu sismik izolasyon taban ünitesi, her ikisi de aralarinda bir titresim sönümleyici malzemeden yapilma bir yast1klama levhas1n1n bulundugu düz ve rijit destek plakalar1ndan yapilmis olan bir sismik izolasyon elemanlari çifti ve üst üste serilmis vaziyetteki bu sismik izolasyon elemanlari çiftinin bagil hareketini k1s1tlamaya yönelik bir elastik baglama bandi ile yapilandirilmistir. Üst üste serilmis vaziyetteki sismik izolasyon elemanlari çiftinin birbirine dogru bakan ilgili destek plakalar1n1n yüzeylerinin üzerinde bir düsük sürtünmeli malzemeden yapilma kayar tabakalar olusturulmus olup, bu kayar tabakalar bir deprem esnasinda deprem nedeniyle olusan sars1nt1y1 karsilikli kayarak sönümleyebilirler. Kayar tabakalar1n biri veya her ikisi de, destek plakas1n1n yüzeyi üzerine uygulanan ve isiyla kürlenen politetrafloroetilen içerikli bir floro-reçine kaplama tabakasi ya da destek plakasinin yüzeyi üzerine toz kaplama ile uygulanip isiyla kürlenen ve kürecikli bir malzeme içeren bir epoksi veya polyester saten kaplama tabakasidir. Sismik izolasyon taban ünitesinin düzlemsel sekli çokgensel, dairesel ya da eliptik olabilir. Yukarida açiklanan destek plakasina bakan diger destek plakalarinin yüzeyi üzerinde olusturulan kayar tabaka, destek plakasinin yüzeyine eklenmis bir çinko kaplamali galvanizli çelik leVha tabakasi, bir politetrafloroetilen leVha tabakasi ya da destek plakasinin yüzeyine eklenmis bir ultra-yüksek molekül agirlikli polietilen leVha tabakasidir. Destek plakasi, asagida sayilanlarin herhangi birinden yapilabilir: bir demir plaka, bir çelik plaka, bir bakir plaka ve bir alüminyum plaka dâhil olmak üzere metal plakalar; bir temperli cam plaka ve bir kürlenmis reçine plaka. Kayma esnasinda kayma gürültüsü olusmasindan kaçinilmasi düsüncesiyle, destek plakalarindan birine yönelik kayar tabakanin destek plakasinin yüzeyi üzerine uygulanip isiyla kürlenen ve kürecikli bir malzemeyle içeren bir epoksi-polyester esasli saten kaplama ile olusturulmasi ve diger kayar tabakanin diger destek plakasinin yüzeyine eklenen Yodogawa Hutech Co. Ltd. mamulü bir TF45 serisi politetrafloroetilen leVha tabakasi ile olusturulmasi arzu edilebilir. Yukarida bahsi geçen kayar elemanlar çiftinin arasina en az bir üçüncü kayar eleman da yerlestirilebilir ve bu üçüncü kayar eleman, bir titresim sönümleyici malzemeden yapilma bir yastiklama leVhasi ve bu yastiklama leVhasini arasina alan bir düz ve rijit destek plakalari çifti ile yapilandirilabilir. Söz konusu destek plakalari çiftinin her birinin yastiklama levhasina bakmayan yüzeyi üzerinde bir düsük sürtünmeli malzemeden yapilma bir kayar tabaka olusturulur ve destek plakalari çiftinin birinin yüzeyinde veya her ikisinin de yüzeylerinde olusturulan kayar tabaka, destek plakasinin yüzeyi üzerine uygulanan ve isiyla kürlenen politetraIloroetilen içerikli bir reçine kaplama tabakasi ya da destek plakasinin yüzeyi üzerine toz kaplama ile uygulanip isiyla kürlenen ve kürecikli bir malzeme içeren bir epoksi-polyester saten kaplama tabakasidir. Bu senaryodaki baglama bandi, kayar elemanlar çifti ve en az bir üçüncü kayar eleman arasindan birbirine bitisik yerlestirilmis kayar elemanlari birbirine baglamaya yönelik birden çok sayida elastik baglama bandindan olusabilir. Mevcut bulus, bir diger yönüyle, düsük bir sürtünme katsayisina sahip bir kayar tabaka ve bir yüzeyi üzerinde bu kayar tabakayi barindiran ve bu kayar tabakaya destek olan bir düz ve rijit malzemeden yapilma bir destek plakasi ile yapilandirilmis bir sismik izolasyon plakasi ile ilgili olup, bu sismik izolasyon plakasi, zemin yüzeyiyle bir mobilyanin veya benzeri bir esyanin arasina yerlestirildigi takdirde bir depremin neden oldugu sarsintiyi zemin yüzeyi ile kayar tabaka arasindaki kayma hareketi araciligiyla sönümleyerek mobilyanin veya benzeri esyanin çökmesini veya hasar görmesini önlemeye yönelik bir sismik izolasyon etkisi saglayabilir. Bahsi geçen kayar tabaka, destek plakasinin yüzeyi üzerine uygulanan ve isiyla kürlenen politetraIloroetilen içerikli bir Iloro-reçine kaplama tabakasi ya da destek plakasinin yüzeyi üzerine toz kaplama ile uygulanip isiyla kürlenen ve kürecikli bir malzeme içeren bir epoksi polyester saten kaplama tabakasi olabilir. Sismik izolasyon plakasi, kayar tabakanin bulundugu yüzeyinin aksi yüzeyi üzerinde, depremin neden oldugu düsey titresimi sönümlemeye yönelik bir yastiklama levhasi ile donatilabilir ve ayrica söz konusu yastiklama levhasi üzerinde baska bir destek plakasi ile donatilarak; yastiklama levhasini bir sandviç formu olusturacak sekilde aralarinda tutan söz konusu destek plakalari çifti ile bir kayar eleman olusturulabilir. Sismik izolasyon plakasi, bu tür bir yerlesim düzeniyle tasarlandiginda, kayar tabakanin zemin yüzeyine bakar vaziyette bulundugu bir sekilde mobilyanin ve benzeri esyanin altina yerlestirilerek bir kayar eleman olarak kullanilabilir. Sismik izolasyon taban ünitesi mevcut bulusa uygun sekilde uygulamaya koyuldugu takdirde sismik izolasyon taban ünitesinin imalati Patent Yayinlari 1 ve 2'de açiklanan önceki teknikte olduguna kiyasla daha kolay hâle gelir ve ayrica daha düsük bir sürtünme direncine sahip olan bir sismik izolasyon taban ünitesi elde edilebilir. Bunun yani sira; benzer bir teknolojinin kullanildigi bir sismik izolasyon plakasi, önceki teknige uygun bir sismik izolasyon tabaninin basit bir ikamesi olarak kullanilabilir. izolasyon taban ünitesini gösteren bir yan kesit görünümü; izolasyon taban ünitesini gösteren bir yan kesit görünümü; yapisini gösteren bir açiklayici çizim; ve tabaninin bir yapisal örnegini gösteren bir perspektif görünüm. Takip eden kisimda, ilisikteki sekillere yapilan atiIlar çerçevesinde mevcut bulusun birinci uygulamasina uygun bir sismik izolasyon taban ünitesi açiklanacaktir. Mevcut bulusun amaci, Patent Yayini 2'de açiklanan ve SEKIL 4'te gösterildigi gibi olan sismik izolasyon taban ünitesini (l) iyilestirmektir. SEKIL l, mevcut bulus uygulamasina uygun sismik izolasyon taban ünitesinin (1) bir yan kesit görünümünü göstermektedir. Mevcut sismik izolasyon taban ünitesinin (l) genel konfigürasyonu SEKIL 4(a)'da gösterilen sismik izolasyon taban ünitesinin (l) genel konfigürasyonuna benzediginden, asagida verilen açiklamada ayni zamanda SEKIL 4(a)'ya da atif yapilacaktir. Mevcut bulusa konu olan sismik izolasyon taban ünitesi (l), plan görünümü itibariyla büyük ölçüde kare seklindedir. SEKIL 4(a)'ya atiIla, sismik izolasyon taban ünitesini (l) yapilandiran ana komponentler sunlardir: ilgili sekilde altta yer alan kayar eleman (50), kayar elemanin (50) üzerinde yer alan ve ona temas eden ikinci kayar eleman (60) ve iki kayar elemani birbirine baglayan iki gerilebilir elastik baglama bandi (70). Plan görünümde görülen büyük ölçüde kare biçimindeki konfigürasyon sadece bir örnek olup, ilgili formun üç genler, dörtgenler, altigenler veya sekizgenler dâhil bir çokgen olmasi, bir daire olmasi, (uzatilmis daire de dâhil) bir oval ya da L-sekli veya T-sekli gibi baska herhangi bir düzensiz sekil olmasi da mümkündür. Baglama bandinin (70) tertibati nasil bagladigi uygun sekilde ayarlanarak, örnegin SEKIL 4(b)'de gösterildigi gibi bir arti formu olusturularak, baglama bandi (70) kaynakli baglama kuvvetinin yönlü olmamasi saglanabilir. SEKIL l'e dönecek olursak, mevcut uygulamaya uygun sismik izolasyon taban ünitesinin (1) alt tarafinda konumlandirilan birinci kayar eleman (5 0), aralarinda yastiklama levhasinin (52) bulundugu bir destek plakalari (51, 53) çiftini ve destek plakasinin (53) üst yüzeyi üzerinde olusturulmus bir kayar tabakayi (54) içerir. Diger yandan, ilgili seklin üst tarafinda yer alan ikinci kayar eleman (60) ise, aralarinda yastiklama levhasinin (62) bulundugu bir destek plakalari (61, 63) çiftini ve kayar elemana (50) göre simetrik bir konfigürasyon olusturacak sekilde destek plakasinin (63) alt yüzeyi üzerinde olusturulmus kayar tabakayi (64) içerir. Baska bir deyisle, sismik izolasyon taban ünitesi (l), birinci ve ikinci kayar elemanlarin (50, 60) ilgili kayar tabakalarin (54, 64) birbirine bakar vaziyette konumlanmasini saglamak üzere üst üste bindirildigi ve sismik izolasyon taban ünitesine (l) entegre olmalarini saglamak üzere baglama bandi (70) ile baglandigi bir konfigürasyonda olusturulur. Fark edilecegi üzere, SEKIL l'de parçalarin birbirinden ayirt edilebilmesi için yalnizca söz konusu dört destek plakasi çapraz taramali hâlde gösterilmistir ve diger enkesitlerde tarama yapilmamistir. Destek plakalarinin (51, 53, 61 ve 63) her biri bir düz ve rjijt plakadan yapilir. Plaka için uygun örneklerden bazilari sunlardir: içlerinden her biri plaka üzerinde olusan yükü yastiklama levhalarinin (52, 62) üzerine esit ölçüde dagitma yetenegine sahip olan, bir demir plaka, çelik plaka, bakir plaka ve alüminyum plaka gibi bir metal plaka; kontrplak, sunta, sert plastikler veya temperli cam. Mevcut uygulamada, destek plakalarinin her biri için 1 mm kalinliginda bir çelik plaka (Japonya Sanayi Standartlarina uygun SPCC) kullanilir. Yastiklama levhalari (52, 62) bir depremin neden oldugu düsey etkiyi zayiflatma görevi göreceginden, bu levhalar için kauçuk levhalarin, asfalt levhalarin, kauçuk matlarin (balastli matlar), plastik levhalann ve benzerlerinin örnek gösterilebilecegi titresim sönümleyici esnek malzemeler kullanilabilir. Mevcut uygulamada, iç mekân kullanimi göz önünde bulundurularak 3 mm kalinliginda bir alev geciktirici kauçuk levha kullanilir, ancak bu sadece bir örnek olup, sismik izolasyon taban ünitesinin (l) genel büyüklügü ve agirliginin düsürülmesi gerektiginde 1,5 mm kalinliginda bir levha da kullanilabilir. Yastiklama levhalarinin (52, 62) her birinin ana düzlemlerinden biri, baglama bantlari (70) çiftinin oturtulabilecegi arti seklindeki oluklar ile donatilir. Baglama bandi (70), düsük sertlikte stiren-bütadien elastomer (TPS) üretan elastomer (TPU), EPDM vülkanize kauçuk ve benzeri malzemelerden yapilabilir. Mevcut uygulamada, kopma aninda %750 oraninda uzayan ultra-düsük sertlikte silikon kauçuk kullanilir. Baglama bandi (70) tasarlanirken, baglama bandi (70) varliginin deprem kaynakli bir sarsinti nedeniyle rezonansa yol açmayacagindan emin olunmali ve buna dikkat edilmelidir. Baska bir deyisle, deprem frekansi ile mobilyalarin ve benzeri esyalarin dogal frekansinin birbiriyle çakismasindan veya birbirine çok yakin olmasindan kaçinilmalidir. Birden çok sayida malzemenin sirali olarak birbirine baglandigi SEKIL 4(c)'de gösterildigi gibi olan baglama bandi (70) kullanildigi takdirde, baglama bandi (70) için olasi bir rezonans olayindan kaçinmayi saglayacak uygun bir yay sabiti seçmek mümkün hâle gelir. Düsey yöndeki titresimin daha da sönümlenmesini saglamak için, SEKIL l'in en üst ve en alt kisimlarinda noktali çizgiler ile resmedilen istege bagli titresim sönümleyici kauçuklar (91, 92) da ek olarak kullanilabilir. Yukarida açiklanan yapi, Patent Yayini 2'de açiklanan sismik izolasyon taban ünitesi (1) ile temelde aynidir, bununla birlikte mevcut uygulamanin önceki teknikten karakteristik farkliligi kayar tabakalarin (54 ve 64) özgün konfigürasyonudur. Patent Yayini 2'de, kayar yüzeye düsük bir sürtünme katsayisina sahip olan bir floro-reçine levha eklenir. Diger yandan mevcut bulusta ise, floro-reçine tabakanin yerini alan poli tetra floro-etilen ve benzeri malzemelerin bulundugu reçine kaplama dogrudan kayar elemanlardaki (50, 60) destek plakalarinin (53, 63) yüzeyleri üzerine uygulanir. Netice itibariyla, floro-reçine levhayi eklemek için gereken is gücü yönünden tasarruf edilir, daha sade bir proses elde edilir ve ayrica daha düsük bir sürtünme katsayisina sahip olan daha güçlü kayar tabakalar (54 ve 64) temin edilebilir. Mevcut uygulamada reçine kaplama malzemesi olarak, düsük bir sürtünme katsayisina sahip olan politetrafloroetilen reçinenin (PTFE), PTFE'nin yumusak tabiatini iyilestirmek üzere yüksek bir sertlikteki bir baglayici reçine ile karistirilmasiyla elde edilen bir harman malzeme kullanilir. Piyasada bu çesit muhtelif malzemeler bulunmakta olup, Koyo Co., Ltd. firmasi tarafindan satilan dolgu maddeleri içerikli PTFE reçine (Tough Coating) veya Daikin Industries, Ltd. firmasi tarafindan satilan "Polyflon* PTFE" (*Tescilli Ticari Marka) ve benzeri ürünler bunlara örnek gösterilebilir. Bu çesit floro-reçine kaplama malzemelerinin dogrudan destek plakalarinin (53, 63) yüzeyleri üzerine püskürtmeli kaplama ile uygulanmasi ve daha sonra bunun isil islemden geçirilmesi suretiyle arzu edilen kayar tabakalar (54, 64) olusturulabilir. Bu proses sirasinda, destek plakalarinin (53, 63) yüzeyleri daha iyi bir yapisma elde etmek için bilyeli kumlama yordamiyla veya benzeri bir teknikle önceden pürüzlendirilebilir. Kayar tabakalarin (54, 64) kaplamasinin kalinliginin yaklasik 20 pm 100 um araliginda olmasi arzu edilir ve isitma kosullari için tavsiye edilen kilavuz degerler 3 saat süreyle 380°C seklindedir. Bu rakamlar örnek niteligindedir ve dolayisiyla olasi seçenekler bunlarla sinirli degildir. Düsük bir sürtünme katsayisina sahip olan kayar tabakalarin (54, 64) birbirine baglanmasi ve deprem esnasinda bu ikisi arasinda meydana gelen kaymadan istifade edilmesi yoluyla titresim sönümleyici etki artirilabilir. Bu etkiye iliskin sürtünme kuvveti ilerleyen bölümlerde açiklanacaktir. Kayar elemanlar (50, 60) barindirdiklari kayar tabakalari (54, 64) da içine alan bir anlamda ayni spesifikasyonlara sahiplerse, bu elemanlardan hangisinin nereye koyuldugu fark etmez, yani sismik izolasyon taban ünitesinin (l) konfigürasyonu kayar elemanlardan (50, 60) hangisinin üstte konumlandirilmis oldugu fark etmeksizin her iki durumda da ayni olur. Ilgili sekilde gösterilen örnekte, alt tarafta yer alan birinci kayar eleman (50) zemin yüzeyinin (yerin) üzerine yerlestirilirken, mobilya ve benzeri esya da üst tarafta yer alan ikinci kayar elemanin (60) üzerine yerlestirilir, fakat bu ünite bas asagi çevrilerek kullanilsa bile bir sey degismez. Her iki kayar elemanda (50, 60) da destek plakalarinin (53, 63) kayar tabakalarin (54, 64) olusturuldugu yüzeyleri degil de diger yüzeyleri, çift tarafli yapiskan bantla, yapistiriciyla ya da benzeri bir malzemeyle yastiklama leVhalarinin (52, 62) düz yüzeylerine sabitlenir. Sismik izolasyon taban ünitesinin (l) en üst ve en alt taraflarinda yer alan destek plakalari (51, 61) da benzer sekilde çift tarafli yapiskan bantla, yapistiriciyla ya da benzeri bir malzeme ile yastiklama leVhalarinin (52, 62) düz yüzeylerine sabitlenir. Yeniden kullanilma özelligine sahip olan özel bir çift tarafli yapiskan bant kullanilirsa, destek plakalarinin (51, 53, 61 ve 63) her biri kolayca sökülebilir ve bakim islemleri kolaylikla gerçeklestirilebilir, örnegin destek plakalarinin her biri ve baglama bandi (70) kolaylikla degistirilebilir. Bu tip bantlar, örnegin Nitoms Corporations firmasindan temin edilebilecek olan "Sökülebilir Çift Tarafli Bant" olarak bilinirler. Sismik izolasyon taban ünitesinin (l) düzleminin boyutu, koruma altina alinmasi amaçlanan makinelerin, mobilyalarin ve benzeri esyalarin boyutunun gerektirdigi sartlara bagli olarak arzu edilen büyüklükte belirlenebilir, örnegin yaklasik 20 cm X yaklasik 20 cm kadar küçük ya da yaklasik 1 m X yaklasik 1 m kadar büyük veya daha da büyük olacak sekilde ayarlanabilir. Küçük boyutlu olarak ayarlanacaksa, depremin hareket araligi göz önünde bulunduruldugunda 20 cm kareden daha küçük bir boyuta sahip olacak sekilde ayarlanmasi gerçekçi olmayabilir. Sismik izolasyon taban ünitesinin (l) uygulamadaki yerlesim düzeni de istege göre ayarlanabilir, örnegin koruma altina alinmasi amaçlanan esya küçük bir mobilyaysa uygun tek bir boyuttaki bir sismik izolasyon taban ünitesi kullanilabilir ya da koruma altina alinmasi amaçlanan esya büyük bir mobilyaysa bu mobilyanin altina birden çok sayida sismik izolasyon taban ünitesi yerlestirilebilir. Birden çok sayida kaidesi bulunan mobilyalari, örnegin bir masayi koruma altina almak için, bu kaidelerin her birinin altina küçük bir ünite yerlestirilebilir. Özel bir durum olarak, bir depremin neden oldugu sarsintinin hareket araligini artirmak üzere birden çok sayida sismik izolasyon taban ünitesi (l) üst üste serilebilir. Yukarida açiklandigi gibi yapilandirilan mevcut uygulamaya uygun sismik izolasyon taban ünitesinin (l) çalisma sekli, Patent Yayini 2'de açiklanan sismik izolasyon taban ünitesinin (l) çalisma sekli ile benzerdir. Yani, zemin üzerine yerlestirilen birinci kayar eleman (50) bir deprem oldugunda bu depremin yarattigi sarsintiya bagli olarak titresir ve sarsintinin yarattigi kuvvet kayar tabakalar (54, 64) arasindaki statik sürtünme direnci bakimindan belirli bir siniri astiginda (örnegin depremin ivmesi yaklasik 200 gal düzeyini astiginda) kayar tabakalar (54, 64) birbirlerine göre kaymaya baslarlar. Bu gibi bir durumda, birinci kayar eleman (5 0) deprem ile senkronize hâlde titresse bile, ikinci kayar eleman (60) bu hareketi takip etmez, onun yerine sinirli bir titresim araliginda kalabilir. Bu sayede, sismik izolasyon taban ünitesinin (l) üzerine yerlestirilmis olan mobilya veya benzeri esya depremden çok fazla etkilenmez ve dolayisiyla mobilya veya benzeri esyanin çökmesi veya hasar görmesi önlenebilir. Daha somut ifade etmek gerekirse, bir depremin neden oldugu giris ivmesi yaklasik 200 gal düzeyini astiginda, iki kayar eleman (50, 60) arasinda belirgin bir kayma meydana gelir ve söz konusu giris ivmesi 500 gal kadar yüksek bir düzeye çiksa bile, üstteki kayar elemanin (60) tepki ivmesi yaklasik 200 gal seviyesine kadar baskilanabilir. Baska bir deyisle, sismik siddeti 5'ten büyük olan bir deprem meydana gelse bile, sismik izolasyon taban ünitesinin (l) üzerine yerlestirilmis olan mobilyaya iletilen sismik siddet yaklasik olarak 5'ten daha düsük bir seviyeye kadar baskilanir. Bu da, normal sartlarda mobilyanin veya benzeri esyanin çökmesine ve mobilyada veya benzeri esyada muhafaza edilen donanimin ciddi hasar görmesine sebebiyet verecek olan 5'ten daha siddetli bir deprem oldugunda mobilyanin veya benzeri esyanin çökmesini önler. Birinci kayar eleman (50) ile ikinci kayar eleman (60) arasinda deprem nedeniyle meydana gelen yer degistirme, elastik baglama bandinin (70) uzamasi ile giderilebilir ve söz konusu iki eleman arasindaki yer degistirme önceden belirlenmis bir siniri asmaz. Ayrica, deprem geçtikten sonra baglama bandi (70), kayar elemanlar (50, 60) arasinda gerçeklesen yer degistirmeyi ortadan kaldiran ve bu elemanlari orijinal konumlarina geri döndüren bir etki gösterir. Yukarida verilen açiklamalari kismen yinelemek ugruna ayrica belirtmek gerekirse, mevcut uygulamaya uygun sismik izolasyon taban ünitesi (l) Patent Yayini 2'de açiklanan sismik izolasyon taban ünitesi (1) ile karsilastirildiginda mevcut uygulamada asagida belirtilen iyilestirmelerin temin edildigi görülebilir: l) Kayar kisma birbirine bakar vaziyette Iloro-reçine kapli malzemeler yerlestirilerek dinamik sürtünme katsayisi 0,1 degerine veya daha düsük bir degere baskilanabilir, yani Patent Yayini 2'deki Iloro-reçine levhalar birbirine bakar vaziyette yerlestirildiginde elde edilen dinamik sürtünme katsayisindan daha düsük bir seviyeye baskilanabilir ve böylece titresim sönümleme yetenegi artirilabilir. 2) Bir kayar tabakaya bir floro-reçine levha yapistirilarak elde edilen kayar yüzey yerine bir Iloro-reçine kaplama kullanilarak, bu durumda levha yapistirma için ayrilmasi gereken is gücü ortadan kalktigi için uygulanabilirlik yönünden iyilesme elde edilebilir. 3) Benzer sekilde floro-reçine leVha yerine Iloro-reçine kaplama kullanilarak kayar yüzeyin sertligi artirilir, ki bu da sismik izolasyon taban ünitesinin daha dayanikli olmasini temin edebilir ve yabanci madde kontaminasyonu nedeniyle kayar yüzeylerde meydana gelebilecek kopma veya soyulmalara karsi daha az duyarli hâle gelmesini saglayabilir. 4) Reçine leVha yerine bir reçine kaplama kullanilmasi her ne kadar küçük bir miktarda olsa da kalinlikta azalma olmasini saglar ve bu durumda diger komponentlerin spesifikasyonlari korundugu takdirde, sismik izolasyon taban ünitesi bir bütün olarak daha ince olacaktir ve bu da muhtemelen ünitenin montaj ve benzeri islemler sirasinda daha kolay idare edilmesini saglayacaktir. Bunlara ek olarak, mevcut bulusa uygun sismik izolasyon taban ünitesi (l) Patent Yayini 2'den daha önce gelen önceki teknik teknolojisi ile karsilastirildiginda mevcut uygulamanin asagida belirtilen iyilestirmeleri sagladigi görülebilir. l) Kayar tabakanin dogrudan yüksek rijiditeye sahip bir destek plakasinin üzerinde olusturulmasi ve bir yastiklama leVhasi ile desteklenmesi, düsük bir sürtünme direncine, basit bir yapiya ve yüksek bir rijiditeye sahip olan stabil bir sismik izolasyon taban ünitesi elde etmeyi saglar. Bunun yani sira, bir düsey sismik izolasyon etkisi de elde edilebilir. 2) Monte etmesi ve çikarmasi kolay bir sonsuz kayisla olusturulan baglama bandi, her bir komponenti kolayca sökmeyi ve yeniden monte etmeyi saglar ve elemanlarin kurulumunu ve gerektiginde elemanlari çikarmayi, bakimdan geçirmeyi ve eleman kombinasyonunda degisiklige gitmeyi son derece kolay hâle getirir. 3) Evlerde bulunan masa gibi standart küçük kalemlerden fabrikalarda kullanilan büyük donanimlara varana kadar pek çok farkli nesne tipi için kullanilabilir. 4) Kayma gibi basit bir hareketten istifade edilmesi, mekanik sorunlardan kaçinmayi saglayabilir, kayar tabakalarin yüksek bir dayaniklilik düzeyi göstermesini temin edebilir ve uzun bir süre boyunca varligini koruyan stabil bir kullanim imkâni yaratabilir. ) Kauçuk veya yay gibi malzemelerin kullanilmasi depremin frekansina bagli olarak rezonans nedeniyle titresimi artirabilir, fakat burada kayma hareketinden istifade edildigi için bu tür bir fenomenin görülmesi olasi degildir. Bunun yani sira, baglama bandinin malzemesi olarak ultra-düsük sertlikte kauçuk kullanildiginda, standart kauçugun kullanildigi durumda olduguna kiyasla daha iyi bir dayaniklilik elde edilir ve rezonans önleme etkinde artis temin edilebilir. Takip eden kisimda, ayni sekillere yapilan atiflar çerçevesinde mevcut bulusun ikinci uygulamasina uygun bir sismik izolasyon taban ünitesi açiklanacaktir. Mevcut uygulamaya uygun sismik izolasyon taban ünitesi, mevcut uygulamada kayar tabakalar (54, 64) için farkli malzemeler kullanilmis olmasi disinda SEKIL l'de gösterilen birinci uygulamaya uygun sismik izolasyon taban ünitesi (1) ile temelde ayni yapiya sahiptir. SEKIL l'e atifla devam etmek gerekirse, mevcut uygulamaya uygun sismik izolasyon taban ünitesinde (1), önceki uygulamada kullanilan floro-reçine kaplamalar yerine saten kaplamalardan yapilma kayar tabakalar (54, 64) kullanilir. Saten kaplama, agrega adi verilen ince kum veya silikon dioksit partikülleri gibi kürecikli malzeme(ler) ile karistirilmis hâlde bulunan epoksi, polyester, melamin veya akrilik gibi bir reçine boyasindan yapilir ve söz konusu karisim püskürtülerek veya toz kaplama yoluyla uygulanir ve daha sonra isitilip firinlanir. Kaplamanin kürecikler ile karistirilmasi, kaplanan yüzeyin biraz pürüzlü bir dokuya sahip olan bir deri yüzeyine veya bir seftali kabuguna benzemesini saglar, ki bu da yüzey parlakligini azaltarak yüzeyin lüks bir görünüm kazanmasini temin eder ve o yüzden yüksek kalite donanimlarin kaplamasinda siklikla tercih edilir. Mevcut uygulamada kullanilan saten kaplama tabakasi, JIS (Japonya Sanayi Standartlari) kalem sertligi testine göre H sinifi bir kaplama filmi sertligine sahiptir (kiyaslama yapmak gerekirse, floro- reçine kaplama tabakasinin sertligi H - 2H düzeyinde, Iloro-reçine levhanin sertligi ise HB düzeyindedir) ve ayrica çok iyi bir asinma direncini haizdir. Bu tür karakteristiklerin, sismik izolasyon tabaninin kayar tabakalari için olumlu bir sonuç yaratabilecegi tespit edilmistir. Sürtünme katsayisina dair yapilan deneysel ölçümlerin neticeleri daha sonraki uygulamalar kapsaminda gösterilecektir; bununla birlikte, simdiden söylemek gerekirse, saten kaplamadan yapilan bir kayar tabaka baska bir kayar tabakaya sürtüldügünde, söz konusu saten kaplamanin sahip oldugu yüksek kaplama filmi sertliginin önceki uygulamada kullanilan Iloro-reçine kaplama ile denk ve karsilastirilabilir veya hatta ondan daha iyi düzeyde çok iyi bir sonuç verdigi tespit edilmistir. Detaya inmek gerekirse, saten kaplama tabakasinin sahip oldugu biraz pürüzlü dokunun yüzeysel temas yerine noktasal temas kurulmasini sagladigi ve bunun da reçine yüzeyine karsi kayma hareketi sirasinda kayganligi artirdigi düsünülmektedir. Mevcut uygulamada, bu olumlu özelligi daha da etkili bir hâle getirmek için, epoksi-polyester reçine toz kaplamasi firinlanarak sert bir kayar tabaka ortaya çikarilir. Burada firinlama kosullari yaklasik 20 dakika boyunca 180°C olarak uygulanmistir, fakat bu sadece bir ömektir. Bir saten kaplamali kayar tabakanin kullanildigi sismik izolasyon taban ünitesi (1), burada kayar tabakalar (54, 56) için farkli malzemeler kullanilmis olmasi disinda SEKIL 1'de gösterilen ünite ile aynidir ve ayrica, ünitenin kullanimi, çalisma sekli ve önceki teknige kiyasla sagladigi iyilestirme de önceki uygulamaya istinaden açiklanan kullanim, çalisma sekli ve iyilestirici etki ile aynidir, o yüzden bu noktalara iliskin açiklamalar burada tekrarlanmayacaktir. Düsey yöndeki titresimin daha da sönümlenmesini saglamak için burada da benzer sekilde istege bagli titresim sönümleyici kauçuklar (91, 92) yerlestirilebilir. Takip eden kisimda, mevcut bulusun üçüncü uygulamasina uygun bir sismik izolasyon taban ünitesi açiklanacaktir. Önceki uygulamalarda sismik izolasyon taban ünitesini olusturan birinci kayar eleman (50) ile ikinci kayar elemanin (60) ayni konfigürasyona sahip olduklari varsayilmistir. Fakat mevcut uygulamada, birbirinden farkli spesifikasyonlarla yapilmis iki kayar elemandan (50, 60) meydana gelen bir kombinasyonun bulundugu sismik izolasyon taban ünitesi sunulmaktadir. Kayar elemanlarin (50, 60) her ikisinde de yapiyi olusturan kurucu elemanlar temelde ayni olsa bile, bu ikisinin farkli spesifikasyonlara sahip olacak sekilde kombine edilmesi, örnegin farkli kalinliklarda olmasi veya farkli malzemelerden yapilma olmasi elbette mümkündür. Ikisi arasinda söz konusu olabilecek farkliliklara bir örnek olarak, destek plakalarindan (51, 53, 61 ve 63) her birinin kalinligini ilgili plakanin destek olmasi gereken yükün büyüklügüne bagli olarak birbirinden farkli degerlerde ayarlamak ve farkli kalinliklardaki bu plakalari bir arada kullanmak mümkündür. Ayrica, yastiklama leVhalarinin (52, 62) her birinin kalinligini farkli ayarlayarak her bir yastiklama leVhasinin uygun bir düsey titresim sönümleme yetenegine sahip olmasini saglamak da mümkündür. Farkli malzeme kullanimina bir örnek olarak, destek plakalari (51, 53, 61 ve 63), metal plaka, kontrplak, sert plastikler veya temperli camlar gibi birbirinden farkli malzemelerden yapilma olabilirler. Yastiklama levhalari (52, 62) da benzer sekilde kauçuk levhalar, balastli matlar, plastik leVhalar ve benzerlerinin örnek gösterilebilecegi farkli malzemelerin uygun bir kombinasyonunu teskil edebilirler. Dolayisiyla, sismik izolasyon taban ünitesinin kullanim amacina bagli olarak, kayar elemanlarda (50, 60) farkli malzemeler ve konfigürasyonlar kullanmak mümkündür. Takip eden kisimda, kayma hareketinin cereyan etmesi için en önemli faktör olan kayar tabakalarda (54, 64) farkli yapilarin kullanimi açiklanacaktir. Yukarida açiklanan uygulamalarda kayar tabakalar (54, 64) ayni konfigürasyona sahip olacak sekilde kombine edilmistir, örnegin birinci uygulamada söz konusu her iki tabakada da politetraIloroetilen içeren bir floro-reçine kaplamanin kullanildigi bir kombinasyon yer almaktadir, diger yandan ikinci uygulamada ise her iki tabakada da bir epoksi/polyester reçine saten kaplamanin kullanildigi bir kombinasyon yer almaktadir. Bu tür kayar tabaka kombinasyonlari, bunun bazi istisnalari olmakla birlikte sürtünme katsayisinin düsük seViyelere baskilanmasini sagladiklari için tercih edilen kombinasyonlardir; bununla birlikte, sismik izolasyon taban ünitesinin fonksiyonu göz önünde bulunduruldugunda, sürtünme katsayisinin olabildigince düsük olmasi her zaman gerekli olmayabilir, bazi durumlarda bunun yerine uygun bir sürtünme katsayisi seviyesinin söz konusu olmasi gerekli olabilir. Mevcut bulus basvurusunun bulus sahipleri, bu tür gerekliliklere cevap vermek için iki kayar tabakanin birbirinden farkli konfigürasyonlarda bulunduklari olasi kombinasyonlar üzerine çalismis, bu kapsamda iki kayar tabakadan (54, 64) birinin yukarida açiklandigi gibi saten kaplamadan ya da floro- reçine kaplamadan yapildigi ve diger kayar tabakalar için önceki uygulamalarda açiklanan malzemelere ek olarak biri Önceki Teknik Yayini l'de açiklanan PTFE levha tabakasi ve digeri galvanizli çelik tabaka olmak üzere iki ek aday malzemenin seçildigi kombinasyonlar hazirlamis ve hazirlanan her kombinasyonun sürtünme katsayisini ölçmüstür. Destek plakasinin yüzeyine eklenmis PTFE levhadan yapilan kayar tabaka, Patent Yayini l'de gösterilen ile aynidir. Galvanizli çelik levha olarak kullanilabilecek bilinen örneklerden bazilari, sicak daldirma çinko ile galvanizlenmis bir soguk haddeli çelik levha olan SGCC (Japonya Sanayi Standartlari) (daha önceden bahsi geçen SPCC) ve elektrikle galvanizlenmis SPCC olan SECC'dir (daha önceden bahsi geçen). Bu tür galvanizli tabakalar bilindigi üzere çelik levhanin korozyon direncini ve pas önleme özelligini kuvvetlendirmeye yararlar, fakat ayni zamanda yine bilindigi üzere baska elemanlar ile sürtünme gerçeklestiginde bir kayganlastirici görevi de görürler. Mevcut uygulamada bu özellige odaklanilarak, galvanizli çelik levhanin kaplamali tabakasinin kayar tabakaya karsilik geldigi, altta yatan çelik levhanin ise mevcut bulustaki destek plakasina karsilik geldigi düsüncesiyle hareket edilmistir. Asagidaki tablolarda, bu gibi bir galvanizli çelik levha sismik izolasyon taban ünitesini (l) teskil eden bir kayar eleman olarak kullanildiginda kaydedilen sürtünme kuvvetinin büyüklügü sunulmaktadir. Asagidaki Tablo 1 ve Tablo 2'de, birinci uygulama kapsaminda açiklanan Iloro-reçine kaplamanin, ikinci uygulama kapsaminda açiklanan saten kaplamanin, patent yayini 2'de açiklanan Iloro-reçine levhanin ve yukarida açiklandigi gibi olan galvanizli çinko plakanin kayar tabaka olarak kullanildigi yukarida açiklanan malzemelerle yapilabilecek bütün kombinasyon seçeneklerinde statik sürtünme (Tablo 1) ve dinamik sürtünme (Tablo 2) katsayilarina dair elde edilen ölçüm sonuçlari matris hâlinde gösterilmekte olup, deneysel olarak yapilan söz konusu statik ve dinamik sürtünme katsayisi ölçümleri, bu dört malzemenin üst tabakada (tablolarda üst satirda yatay yönde gösterilen üstteki kayar eleman (60)) ve alt tabakada (tablolarda alt kisimda düsey yönde gösterilen alttaki kayar eleman (50)) sirayla kullanildiklari kosullarda gerçeklestirilmistir. Ilgili deneyde, Koyo Co., Ltd. firmasinin mamulü olan PTFE reçine kaplama floro-reçine kaplama olarak, Nippon Form Service Co., Ltd. firmasinin mamulü olan epoksi/polyester reçine toz kaplama saten kaplama olarak, Yodogawa Hutech Co., Ltd. firmasinin mamulü olan TF45 Levha PTFE levha olarak ve SECC malzeme galvanizli çelik levha olarak kullanilmistir. < Statik Sürtünme Katsayisi Üst tabaka : Floro-reçine Kaplama/ Saten Kaplama /PTFE Levha/ Galvanizli Çelik Alt tabaka : Floro-reçine Kaplama 0 , 0 5 0 , 0 4 Saten Kaplama 0 , 0 2 PTFE Levha 0,0 6 0,1 0 Galvanizli Çelik Levha 0, 1 6 * *Dipnot : hafif kilitlenme Üst tabaka : Floro-reçine Kaplama/ Saten Kaplama /PTFE Levha/ Galvanizli Çelik Alt tabaka : Floro-reçine Kaplama 0,0 5 0,0 3 Saten Kaplama 0 , 0 2 -* PTFE Levha 0,0 6 0,05 Galvanizli Çelik Levha 0, 1 4 -* * < Ölçüm Kosullari Yüzey Basinci : 0,0145 kg/cm2 -Çekme Cihazi : 2 kg'lik yay tipi gösterge ölçegi Yukaridaki ölçüm sonuçlari isiginda, sismik izolasyon taban ünitesinin düsük bir sürtünme kuvvetinde olmasini saglamak açisindan arzu edilen kayar tabaka kombinasyonunun genel olarak saten kaplama tabakasi ile Iloro-reçine kaplama kombinasyonu oldugu görülebilir. Diger yandan, bu tür bir kombinasyon kullanilmadiginda, PTFE levha tabakasi ile galvanizli tabaka kombinasyonunun nispeten yüksek bir sürtünme kuvvetinin olusmasina yol açacagi da görülebilir. Nitekim bahsi geçen ikinci kombinasyonun sürtünme katsayisi, bahsi geçen ilk kombinasyonun sürtünme katsayisina (0,02) kiyasla yaklasik 4 ilâ 7 kat daha yüksektir. Bununla birlikte, kombinasyonu olustururken üst tabaka için saten kaplama ve alt tabaka için yine ayni saten kaplama ya da galvanizli çelik levha kullanildiginda, bir kilitlenme fenomeni ortaya çikmis ve ölçüm yapilmasi mümkün olmamistir, o yüzden bu tür bir kombinasyonun kullanilmasi tavsiye edilmeyebilir. Bunun saten kaplama tabakasi ve galvanizli çelik levha kaplama tabakasinin her ikisinin de pürüzlü bir yüzeye sahip olmasindan kaynaklandigi, nitekim bu durumun düzgün bir kayma gerçeklesmesine engel teskil ettigi ya da bu nedenle statik elektrik olustugu degerlendirmesi yapilabilir. Buna ragmen yine de, bahsi geçen tabaka kombinasyonlari burada liste disi birakilmamistir, çünkü kilitlenme fenomeninin neden oldugu sorun, sismik izolasyon taban ünitesinin birbirine bakan kayar tabakalarinin arasina molibden disülfür gibi bir kayganlastirici uygulanarak ya da söz konusu kayganlastirici saten kaplama boyasinin içine karistirilarak asilabilir. Yukaridaki Tablo 1 ve Tablo 2'den anlasilabilecegi üzere, alt tabakada saten kaplama, üst tabakada ise galvanizli çelik levha kullanildiginda bahsi geçen kilitlenme fenomeni meydana gelmez. Ayrica, yukarida bahsi geçen kilitlenme fenomeninin yani sira, kayma hareketi sirasinda, kullanilan farkli malzemelerden mütesekkil malzeme kombinasyonunun durumuna bagli olarak anormal bir gürültü (kayma gürültüsü) olusabilir. Her ne kadar sürtünme katsayisi açisindan baska seçeneklere göre biraz daha kötü bir performans gösterse de, saten kaplama ile PTFE levha kombinasyonu bu bakimdan iyi bir sonuç verir. Mevcut PTFE levha seçenekleri arasindan Yodogawa Hutech Co. Ltd. mamulü TF45 serisi levhalar özellikle iyi bir sonuç verirler. Yukaridaki tablolarda gösterilen testlerde, nominal levha kalinligi olan 0, 13 mm kalinliginda TF45 -03 levha kullanilmistir, ancak mevcut bulus sadece bu seçenek ile sinirli degildir. Kilitlenme fenomeninde oldugu gibi, bu gürültü sorunu da kayganlastirici uygulanarak azaltilabilir. Sürtünme direncinin büyüklügüne istinaden yukarida verilen açiklama yalnizca "genel" bir gözlemi teskil etmektedir. Nitekim kullanilan kombinasyonun hangisi olduguna bagli olarak tabakalarin yerlesim düzeninin tersine çevrildigi bazi senaryolar söz konusu olabilir ve böyle bir durumda kayar tabakalar arasi uyumsuzluk bir mesele hâline gelebilir. Kullanilacak kayar tabaka kombinasyonu seçilirken bu gibi faktörler göz önünde tutulmalidir. Yukaridaki tablolarda verilen ölçüm sonuçlarindan anlasilabilecegi üzere, yukarida listelenen kayar tabaka malzemeleri, temelde düsük bir sürtünme katsayisinin elde edilmesini saglayacak malzemeler arasindan seçilmistir. Olusturulan kayar tabaka kombinasyonlari için yukarida anlatilan deneyde kullanilmamis olan baska malzemelerden yapilma kayar tabakalar da degerlendirilebilir; bu itibarla, Uygulamalar 1 ve 2 kapsaminda listelenen malzemelerin seçim kistasi görevi gördügü bir çerçevede baska malzemeler seçilip kombine edilebilir ve bu sayede sürtünme araligini daha da genisleten opsiyonlar bulunabilir. Bu diger malzemelere verilebilecek olasi örneklerden biri, Patent Yayini 1'de açiklanan ultra-düsük molekül agirlikli polietilen levha kayar tabakasidir. Takip eden kisimda, sekillere yapilan atiIlar çerçevesinde mevcut bulusun dördüncü uygulamasina uygun bir sismik izolasyon taban ünitesi açiklanacaktir. SEKIL 2, mevcut bulus uygulamasina uygun sismik izolasyon taban ünitesinin (2) bir yan kesit görünümünü SEKIL 1'de gösterilen çizimle uyumlu bir biçimde göstermektedir. Mevcut uygulamaya uygun sismik izolasyon taban ünitesinde (2), SEKIL 1'de gösterilen sismik izolasyon taban ünitesindeki (1) birinci ve ikinci kayar elemanlarin (50, 60) arasina üçüncü kayar eleman (80) sokulmustur, dolayisiyla söz konusu ünite üç adet kayar eleman (50, 60, 80) tabakasi ile yapilandirilmistir. Bu üçü arasindan birinci ve ikinci kayar elemanlarin (50, 60) yapilari, önceki uygulama kapsaminda açiklanan mukabil elemanlarin yapilari ile aynidir. Diger yandan, üçüncü kayar elemanin (80), sirasiyla üst ve alt taraIlarinda konumlandirilan birinci ve ikinci kayar elemanlarin (50, 60) her ikisiyle de kayma hareketi yapabilmesi gerektiginden, destek plakalarinin (82, 84) her ikisi de sirasiyla üst ve alt yüzeylerinde kayar tabakalar (81, 85) ile donatilmistir. Daha fazla detaya inmek gerekirse, SEKIL 2'de gösterildigi üzere üçüncü kayar eleman (80) asagidan yukariya dogru sirasiyla bir kayar tabaka (81), bir destek plakasi (82), bir yastiklama levhasi (83), bir destek plakasi (84) ve üst yüzeyin üzerinde yer alan bir kayar tabakadan (85) olusur. Bu k0mp0nentlerin spesifikasyonlari, malzemeleri, sabitleme teknikleri ve benzeri özellikleri, birinci ve ikinci kayar elemanlarin (50, 60) mukabil k0mp0nentlerinin spesifikasyonlari, malzemeleri, sabitleme teknikleri ve benzeri özellikleri ile temelde ayni olabilir. Üçüncü kayar elemanin (80) kayar tabakalari (81, 85), tertibatin düz durmasini temin ederek kayar elemanin (80) birinci ve ikinci kayar elemanlara (50, 60) göre düzgün bir kayma hareketi gerçeklestirebilmesini saglayan rijit destek plakalari (82, 84) ile desteklenir. Parçalarin birbirinden ayirt edilebilmesi için burada bahsi geçen SEKIL 2'de de yalnizca destek plakalari çapraz taramali hâlde gösterilmistir ve diger enkesitlerde tarama yapilmamistir. Önceki uygulamalarda gösterilen baglama bandi çifti olarak, üç kayar eleman (50, 60 ve 80) tabakasinin hepsini birbirine baglayan bir çift baglama bandi (70) kullanilabilir. Ancak SEKIL 2'de gösterildigi gibi olan bir düzenlemeye gidilmesi, yani birinci ve üçüncü kayar elemanlarin (50 ve 80) bir baglama bandi (70a) çifti ile birbirine baglanmasi ve ikinci ve üçüncü kayar elemanlarin (60 ve 80) baska bir baglama bandi (70b) çifti ile birbirine ayrica baglanmasi daha çok tercih edilebilir. Üç kayar eleman tabakasinin hep birlikte birbirine baglanmasi yerine ilgili sekilde gösterildigi gibi birbirinden bagimsiz iki baglama bandi kullanilarak iki kayar eleman çiftinin ayri ayri baglanmasi sayesinde, bir deprem esnasinda kayar elemanlar (50, 60 ve 80) arasinda meydana gelen kayma miktari esitlenebilir ve orijinal konuma geri döndürme etkisi kayar elemanlarin her biri için daha düzgün bir sekilde temin edilebilir. Yukarida anlatilan sekilde yapilandirilan mevcut uygulamaya uygun sismik izolasyon taban ünitesinin (2) çalisma sekli sismik izolasyon taban ünitesinin (l) çalisma sekli ile temelde aynidir, bununla birlikte birbirinden ayri iki adet kayar kismin bulunmasi daha düzgün bir sismik izolasyon etkisine ulasmayi ve toplam sürtünme kuvvetini indirgemeyi saglar. Sürtünme direncinin iki kayar kisma dagitilmasi sayesinde, kayar kisimlardan biri sürtünme direnci nedeniyle deprem hareketini takip edemese bile, diger kayar kisim deprem hareketini kayma hareketi araciligiyla etkin bir sekilde takip edebilir ve bu da sismik izolasyon etkisinin basariyla temin edilmesini saglayabilir. Bunun yani sira, bu ünitenin sürtünme direnci Sekil 1'de gösterilen iki tabakali sismik izolasyon taban ünitesinin (l) sürtünme direncinden daha düsük olacagi için, mevcut üç tabakali sismik izolasyon taban ünitesi (2) kullanilarak, kayma nedeniyle toplamda daha fazla miktarda yer degistirme gerçeklesmesi saglanabilir ve bu sayede tepki ivmesini indirgeyici bir etkiye ulasilabilir. Örnegin, yüksek bir binanin üst katlarinda, yani depremin ikinci derece ve üçüncü derece titresim kipleri nedeniyle deprem sarsintisinin genliginin zemin katta olduguna kiyasla birkaç misli büyüklüge ulastigi üst katlarda bu tür bir özellige sahip olan mevcut ünitenin kullanilmasi daha etkili bir sonuç verecektir. SEKIL 2'de sadece üç adet kayar eleman tabakasi gösterilmis olmakla birlikte, ara tabaka olarak bir veya birden çok sayida üçüncü kayar eleman (80) eklemek suretiyle daha fazla sayida tabaka istiIlemek de elbette mümkündür. Bu birden çok sayida kayar eleman (80) da benzer sekilde birbirine bitisik yerlestirilmis kayar tabakalarin birbirine bakar vaziyette olmasini saglayacak bir sekilde yerlestirilir. Baglama bantlarinin (70) yerlesim düzeninin de birbirine bitisik yerlestirilmis iki kayar elemanin SEKIL 4'te gösterildigi gibi baglanmasina dayali bir sekilde konfigüre edilmesi tercih edilir. Ayrica, önceki uygulamalar kapsaminda gösterilen istege bagli titresim sönümleyici kauçuklar (91, 92) da benzer sekilde eklenebilir (bkz: SEKIL 2). Takip eden kisimda, mevcut bulusun besinci uygulamasina uygun bir sismik izolasyon plakasi açiklanacaktir. Burada kullanildigi anlamiyla açiklanan sismik izolasyon taban ünitesini olusturan kayar tabakayla bu kayar tabakaya destek olan destek plakasinin kombinasyonundan meydana gelen bir yapiyi ifade eder. SEKIL 1 üzerinden açiklamak gerekirse, sirasiyla destek plakasi (53) ve kayar tabaka (54) ile yapilandirilmis olan eleman ya da destek plakasi (63) ve kayar tabaka (64) ile yapilandirilmis olan eleman, mevcut uygulamaya konu olan sismik izolasyon plakasina tekabül eder. Takip eden kisimda tipik bir Örnek olarak destek plakasi (53) ile kayar tabakadan (54) olusan bir sismik izolasyon plakasi açiklanacaktir. Sismik izolasyon plakasi için kullanilan destek plakasi (53), asagidakiler arasindan seçilen bir düz ve rijit plaka benzeri eleman ile yapilandirilabilir: demir plaka, çelik plaka, bakir plaka ve alüminyum plaka gibi bir metal plaka; kontrplak, sunta, sert plastik, temperli cam ve benzeri malzemeler, örnegin önceki uygulamalarda açiklanan malzemeler. Kayar tabaka (54), destek plakasinin (53) bir yüzeyi üzerinde olusturulmus bir kaplama tabakasi olabilir; somutlastirmak gerekirse, birinci uygulama kapsaminda gösterilen Iloro-reçine kaplama ya da ikinci uygulama kapsaminda gösterilen saten kaplama olabilir. Sismik izolasyon plakasi, yukaridaki uygulamalar kapsaminda açiklandigi gibi ilgili kayar tabakalar çiftinin birbirine bakar vaziyette üst üste bindirilmesi yoluyla sismik izolasyon taban ünitesini (l) olusturan bir eleman olarak kullanilabilecek oldugundan, sismik izolasyon plakasi tek basina bir sismik izolasyon elemani olarak kullanilabilecegi gibi sismik izolasyon taban ünitesine (l) yönelik bir tamir ürünü olarak da kullanilabilir. Ayrica, mevcut sismik izolasyon plakalari, masa, raf, sifonyer ve saklama standi gibi genelde iç mekanlarda kullanilan mobilyalarin alt yüzeyinin altina ya da bacaklarinin altina kayar tabakanin (54) zemin yüzeyine dogru baktigi bir pozisyonda yerlestirilerek, sismik izolasyon taban ünitesine (1) alternatif basit bir sismik izolasyon elemani olarak kullanilabilirler. Bu durumda, mermer, plastik fayans ve ahsap zeminlerin ve benzerlerinin örnek gösterilebilecegi türde nispeten sert ve düzgün zemin yüzeylerinde kullanildiginda belirli bir sismik izolasyon etkisi elde edilmesi beklenebilir, ancak tatami (hasir kilim) gibi pürüzlü zemin yüzeyleri için uygun olmayabilir. TR