Przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarza¬ nia z mieszaniny weglowodorów zawiesiny na¬ dajacej sie do transportu, który pozwala na tran¬ sportowanie rurociagami surowych olejów para¬ finowych, dzieki zapobiezeniu aglomeracji czastek 5 zestalonego wosku zdyspergowanych w cieklym weglowodorze.Wiele gatunków surowego oleju sprawia duze trudnosci przy pompowaniu ich w temperaturach nizszych od ich temperatur plynnosci. W celu ulat- io wienia pompowania stosuje sie wymiane ciepla, srodki obnizajace temperature plynnosci, rozcien¬ czalniki, srodki chemiczne modyfikujace czastki wosku, srodki obnizajace lepkosc itp. Ponadto su¬ rowe oleje zestala sie, dysperguje w wodzie i otrzy- 15 mana zawiesine pompuje sie w temperaturach nizszych od temperatury plynnosci oleju. Przykla¬ dy opisów patentowych reprezentatywnych dla obecnego stanu techniki sa nastepujace: Kells w opisie patentowym Stanów Zjednoczo- 20 nych Ameryki nr 271080 podal sposób polegajacy na wydzielaniu wosku z ropy przez podawanie jej na dno zbiornika zawierajacego solanke o tempe¬ raturze wystarczajaco niskiej do zestalania wosku.Zestalony wosk odzyskuje sie z solanki. 25 Scott i inni w opisie patentowym Stanów Zjed¬ noczonych Ameryki nr 3269401 podaje sposób po¬ prawienia warunków transportu rurociagami ropy zawierajacej wosk przez rozpuszczenie w niej ga¬ zu, np. azotu, dwutlenku wegla, gazu plynnego lub 30 weglowodorów zawierajacych mniej niz 3 atomy wegla. „Gaz" laczy sie w pewien sposób z czast¬ kami wosku i zapobiega zlepianiu sie wytraconego wosku z wytworzeniem trwalych struktur wosko¬ wych. Ponadto gaz zbiera sie na powierzchni cza¬ stek wosku, zwlaszcza wiekszych, tworzac otoczke izolujaca czastki miedzy soba i zapobiega laczeniu sie wiekszych aglomeratów wosku.Watanabe w opisie patentowym Stanów Zjedno¬ czonych Ameryki nr 3468986 podaje sposób wytwa¬ rzania kulistych czastek wosku najpierw przez to¬ pienie go, a nastepnie dyspergowanie kropelek wosku w medium nie bedacym rozpuszczalnikiem, np. w wodzie, utrzymywanym w temperaturze wy¬ zszej od temperatury zestalenia wosku, po czym ochlodzenie zawiesiny w celu zestalenia zdyspergo¬ wanych kropelek na subtelne czastki stale. Czastki pokrywa sie dokladnie rozdrobnionym weglanem wapniowym.Wagenaar i inni w opisie patentowym Stanów Zjednoczonych Ameryki nr 3679582 opisali sposób poprawienia plyniecia ropy parafinowej przez do¬ danie do niej 0,001—2% wagowych wielocukrowe- go estru nasyconego kwasu tluszczowego posiadaja¬ cego co najmniej 15 atomów wegla. Przykladem ropy parafinowej jest ropa zawierajaca 13% wo¬ sku.Dzieki wprowadzeniu wielocukrowego estru kwa¬ su tluszczowego poprawia sie plynnosc surowego oleju woskowego, gdyz dodatek ten powoduje ob- 97 72597 725 3 nizenie temperatury plynnosci i lepkosci oleju, a takze poprawia jego plastycznosc.Sweeney i inni w opisie patentowym Stanów Zjednoczonych Ameryki nr 3675671 podaje sposób poprawienia transportu weglowodorów zawieraja¬ cych woski rurociagami przez wprowadzenie do nich 0,01—0,15% wagowych rozpuszczalnego w olejach kopolimeru estru etylenowo-winylowego z kwasem tluszczowym zawierajacym 2—6 atomów wegla. Kopolimery maja ciezar czasteczkowy 16000—31000.Podobnie jak poprzednio dodatek kopolimeru estru etylenowo-winylowego kwasu tluszczowego poprawia plynnosc surowego oleju woskowego za- l wiewajacego 70—90% funkcji o wysokiej tempera- i turze plynnosci i ,30—10% frakcji o niskiej tempe- : raturze plynnosci1 wplywajac na obnizenie tempe- i rafiiry plynnosci surowego oleju.Nalezy podkreslic, ze w obu wymienionych osta¬ tnio opisach patentowych stosuje sie polimer jako dodatek poprawiajacy wlasciwosci surowego oleju przeznaczonego do transportowania rurociagiem.Przy transportowaniu zawiesin czastek zestalo¬ nego wosku zdyspergowanych w medium weglo¬ wodorowym wystepuja pewne problemy wywola¬ ne aglomeracja czastek wosku i wytracaniem sie ich ze srodowiska. Obydwa te procesy zwiekszaja spadek cisnienia w ukladzie transportujacym.Stwierdzono, ze wysokoczasteczkowe polimery rozpuszczalne w weglowodorach zapobiegaja aglo¬ meracji czastek wosku zawieszonych w weglowo¬ dorach.Sposób wedlug wynalazku wytwarzania zawie¬ siny z mieszaniny weglowodorów polega na wpro¬ wadzeniu do zawiesiny 1—10000 czesci na milion czesci polimeru rozpuszczalnego w cieklych weglo¬ wodorach, takiego jak polidwumetylosiloksan, poli¬ izobutylen, kopolimer etylenu i propylenu, kopoli¬ mer estru etylenowo-winylowego kwasu tluszczo¬ wego, kauczuk butylowy, pochodna wielocukru za¬ wierajaca nasycone, alifatyczne lancuchy weglowo¬ dorowe o co najmniej 15 atomach wegla w cza¬ steczce lub czwartorzedowa sól amoniowa koloidal¬ nego siarczanu celulozy. Polimer ma ciezar cza¬ steczkowy 100—5000 000, a najkorzystniej wiekszy od 10000.Mieszaniny weglowodorów posiadajace srednie temperatury plynnosci wyzsze od wlasciwej dla danej pory roku temperatury otoczenia ukladu transportujacego nadaja sie szczególnie do stoso¬ wania sposobu wedlug wynalazku. Przykladami takich mieszanin sa ropa naftowa, olej lupkowy, olej z piasków bitumicznych, olej napedowy, olej gazowy i inne mieszaniny weglowodorów oraz mie¬ szaniny dwóch lub wiecej mieszanin weglowodo¬ rów tego samego lub róznego typu. Szczególnie uzyteczne sa ropy naftowe, zwlaszcza te, które ok¬ resla sie jako ropy „parafinowe". Przyklady obej¬ muja ropy dajace przy odpowiednich temperatu¬ rach otoczenia wyglad „woskowatego zelu", zawie¬ rajace 1—180% wosku. Wosk definiuje sie jako osad powstajacy po zamrozeniu do temperatury —25°C mieszaniny 1 czesci ropy rozpuszczonej w 10 czes¬ ciach metyloetyloketonu w temperaturze okolo 80°C.Ropy te posiadaja srednia temperature plynnosci wieksza od sredniej minimalnej temperatury oto¬ czenia ukladu transportujacego w czasie transpor¬ tu. Przykladowo srednia temperatura plynnosci ro¬ py szczególnie nadajacej sie do transportowania sposobu wedlug wynalazku wynosi od —23° do 93,3°C, korzystnie od —18° do 65,6°C, a jeszcze ko¬ rzystniej jest wieksza od 10°C.Mieszanine weglowodorów frakcjonuje sie naj¬ pierw na co najmniej dwie frakcje: górna frakcje io posiadajaca wzglednie niska temperature plynnosci, przy czym jest to równiez frakcja posiadajaca ge¬ stosc i lepkosc w danej temperaturze nizsza od gestosci i lepkosci oryginalnej mieszaniny weglo¬ wodorów i dolna frakcje posiadajaca wzglednie wysoka temperature plynnosci, przy czym jest to równiez frakcja posiadajaca gestosc i lepkosc w danej temperaturze wieksza od gestosci i lepkosci oryginalnej mieszaniny weglowodorów. Dolna frak¬ cja moze stanowic dowolna czesc oryginalnej mieszaniny weglowodorów, ale zwykle stanowi 1— 80%, korzystnie 20—70%, a jeszcze korzystniej 30— 60% wagowych oryginalnej mieszaniny weglowo¬ dorów. Poza frakcjami górna i dolna mozna uzy¬ skiwac jeszcze inne frakcje, które ewentualnie sto- suje sie w innych operacjach przetwórczych. Pozo¬ stale frakcje mozna równiez laczyc przed zestale¬ niem z frakcja o wzglednie wysokiej temperaturze plynnosci.Frakcjonowanie mozna przeprowadzic pod cis- nieniem atmosferycznym, przy obnizonym lub pod¬ wyzszonym cisnieniu, w niskich i wysokich tempe¬ raturach, takimi sposobami jak destylacja, ekstrak¬ cja rozpuszczalnikami, frakcjonowanie membrano¬ we, krystalizacja lub dowolna inna metoda roz- dzielania mieszaniny weglowodorów co najmniej na dwie rózne frakcje. Dodatkowo do 50%, ko¬ rzystnie do 42%, a jeszcze korzystniej do 33% ob¬ jetosciowych frakcji o wysokiej temperaturze plyn¬ nosci mozna w czasie frakcjonowania lub przed 40 zestaleniem krakowac termicznie, katalitycznie, przez uwodornienie, przez polaczenie tych metod lub innymi wydajnymi sposobami.Frakcja o nizszej. temperaturze plynnosci po¬ winna miec te temperature co najmniej o okolo 45 0,5°C, korzystnie co najmniej o okolo 2,8°C, a naj¬ korzystniej co najmniej o okolo 5,6°C nizsza od sredniego minimalnego zakresu temperatur ukla¬ du transportujacego w czasie przesylania -zawie¬ siny. 50 Po rozdzieleniu mieszaniny weglowodorów cala frakcje o wysokiej temperaturze plynnosci, czyli frakcje dolna, lub jej czesc, korzystnie co najmniej 50% zbiera sie, zestala i rozdrabnia w celu uzyska¬ nia praktycznie stalych czastek posiadajacych prze- 55 cietna srednice w zakresie od ponizej 0,05—20 mm, korzystnie w zakresie 0,1—5 mm, a jeszcze korzy¬ stniej w zakresie 0,5—3 mm. Czastki moga miec do¬ wolny ksztalt, np. cylindryczny, kulisty lub nie¬ regularny, przy czym najkorzystniej jest ksztalt 60 kulisty, srednice ich moga byc praktycznie jedna¬ kowe lub rózne.Rozdrabnianie przeprowadza sie przez granula¬ cje,-wytlaczanie, prasowanie, szarpanie, scieranie, ciecie i innymi podobnymi metodami dyspergowa- 65 nia lub rozdrabniania materialu niezestalonego lub5 zestalonego. Przy stosowaniu metody szarpania lub scierania rozdrabnianie wykonuje sie korzystnie po zestaleniu. Przez zestalenie nalezy rozumiec krzep¬ niecie, krystalizacje, przejscie w stan zblizony do sztywnej galarety itp. Frakcje o wysokiej tempe¬ raturze plynnosci wprowadzane do operacji zesta¬ lania i/lub rozdrabniania posiada temperature wyzsza od jej sredniej temperatury zestalania ko¬ rzystnie o 0,5—84°C, a jeszcze korzystniej o 5L6— 56°C.Granulacje mozna przeprowadzic rozpylajac dol¬ na frakcje do wiezy granulacyjnej, w której gra¬ nulat styka sie z gazem, np. z powietrzem, azo¬ tem, gazem ziemnym lub innymi podobnymi gaza¬ mi i/lub woda ciekla i/lub para wodna, przy sto¬ sowaniu zwyklych sposobów granulacji. Uzyteczne szybkosci w wiezy granulacyjnej sa mniejsze od 6,096 m/sek, korzystnie mniejsze od 1,524 m/sek.Temperatura powietrza wprowadzanego do wiezy granulacyjnej lezy korzystnie w zakresie od 0,5— 128,8°C ponizej do okolo 84°C powyzej, a jeszcze ko¬ rzystniej w zakresie od okolo 56°C ponizej do ,6°C powyzej srednicy temperatury zestalania frak¬ cji wprowadzanej do wiezy. Mgle wody rozpyla sie w wiezy korzystnie wspólpradowo z powietrzem.Temperatura wody powinna byc co najmniej o okolo 2,8°C, a korzystnie co najmniej o okolo 11,2°C nizsza od temperatury zestalania frakcji o wysokiej temperaturze plynnosci.Inny sposób zestalania frakcji o wysokiej tem¬ peraturze plynnosci polega na wytlaczaniu lub roz¬ pylaniu do wody w temperaturze korzystnie o 2,8—56°C, a jeszcze korzystniej o 72,8—123,2°C wyzszej od sredniej temperatury zestalania tej frakcji. W punkcie wprowadzania frakcji o wy¬ sokiej temperaturze plynnosci przeplyw wody ma korzystnie charakter burzliwy. Zdyspergowana frakcje o wysokiej temperaturze plynnosci zestala sie nastepnie przez zmieszanie wodnej zawiesiny z woda chlodniejsza, np. o temperaturze otoczenia.Do frakcji o wysokiej temperaturze plynnosci przed jej zestaleniem wprowadzac mozna, np. przez zmieszanie przed lub podczas wprowadzania do wiezy granulacyjnej, srodki powierzchniowo czyn¬ ne lub inne dodatki, takie jak srodki bakteriobój¬ cze, owadobójcze itp. zwykle w ilosciach 0,0001— , ^korzystnie 0,001—10, a jeszcze korzystniej 0,01—1% objetosciowych, w stosunku do tej frak¬ cji. Srodki powierzchniowo czynne powinny byc co najmniej czesciowo rozpuszczalne w weglowodo¬ rach. Zaklada sie, ze czasteczki srodka powierzch¬ niowo czynnego maja tendencje do ustawiania swo¬ ich czesci hydrofilowych na powierzchni kropelki wzdluz promienia nadajac w ten sposób hydrofilo- wosc, co z kolei zapobiega rozpuszczaniu sie granu¬ latu we frakcji o niskiej temperaturze plynnosci.Teoretycznie zdarza sie to przy formowaniu kro¬ pelek wosku.Przykladami odpowiednich srodków powierzch¬ niowo czynnych sa kwasy tluszczowe, np. zawie¬ rajace 10^20 atomów wegla, a zwlaszcza ich sole zawierajace jednowartosciowe kationy. Przykladem odpowiedniego srodka powierzchniowo czynnego jest monolaurynian sorbitanu. Srodkiem powierzch¬ niowo czynnym jest korzystnie produkt sulfono- 7 725 6 wania przy rafinacji ropy, korzystnie z jednowar- tosciowym kationem^ np. Na+, posiadajacy korzy¬ stnie sredni ciezar równowaznikowy 200—600^ jeszcze korzystniej 250—500, a najkorzystniej 350— 420.Do zawiesiny, w celu nadania jej odpowiednich wlasnosci dodawac mozna srodki obnizajace lep¬ kosc, srodki obnizajace temperature plynnosci, srodki zmniejszajace opór itp.Po zestaleniu lub w czasie zestalenia i/lub roz¬ drabniania frakcji o wysokiej temperaturze" plyn¬ nosci, czastki mozna pokrywac materialem stalym.Zapobiega on zlepianiu sie czastek i moze pozwo¬ lic na stosowanie wyzszych temperatur zawiesiny w czasie transportu. Przykladami sa materialy po¬ wlokowe opisane przez Watsnabe w opisie paten¬ towym Stanów Zjednoczonych Ameryki nr 3468986.Powloke mozna nanosic za pomoca rozpylonego strumienia zawierajacego lub nie zawierajacego wody, lub z kapieli wodnej zawierajacej staly ma¬ terial.Do zawiesiny wprowadza sie 1—-10000, korzyst¬ nie 2,5—500, a jeszcze korzystniej 5—100 czesci na milion polimeru o wysokim ciezarze czasteczkowym rozpuszczalnego w cieklej weglowodorowej fazie zawiesiny. Sredni ciezar czasteczkowy polimeru wynosi jak wspomniano 100—5000000 lub wiecej, korzystniej jest on wiekszy od 5000, a najkorzyst- niej wiekszy od 10000. Jako odpowiedni polimer o podanych poprzednio cechach stosuje sie polidwu- metylosiloksany, polizobutyleny, kopolimery etyle¬ nu z propylenem, kopolimery estrów etyle- nowo-winylowych kwasu tluszczowego opisane przez Sweeney'a w opisie patentowym Stanów Zjednoczonych Ameryki nr 3675671, kauczuk bu¬ tylowy pochodne wielocukrów zawierajace nasyco¬ ne alifatyczne lancuchy weglowodorowe o co naj¬ mniej 15 atomach wegla w czasteczce, których 40 przyklady podali Wagenaar i inni w opisie paten¬ towym Stanów Zjednoczonych Ameryki nr 3679582 lub modyfikowany wielocukier taki jak na przy¬ klad Soloid 1040, produkowany przez Kelco Co., czyli czwartorzedowa sól amoniowa koloidalnego siarczanu celulozy o ciezarze czasteczkowym wyz¬ szym od 100000, zawierajaca okolo 2 czwartorze¬ dowe kationy na jedna reszte glikozowa.Stezenie polimeru we frakcji o niskiej tempe¬ raturze plynnosci zalezy od stezenia czastek zesta- 50 lonego wosku, typu polimeru i wlasnosci fizycz¬ nych frakcji o niskiej temperaturze plynnosci. Jesli frakcja ta zawiera rozpuszczony wosk, nalezy do¬ dac taka ilosc polimeru, która wystarcza do za¬ pobiezenia wytracaniu sie tego wosku, zwlaszcza 55 wtedy, gdy przewiduje sie, ze temperatura zawie¬ siny bedzie sie obnizac.Polimer dodaje sie do frakcji o niskiej tempe¬ raturze plynnosci korzystnie przed wytworzeniem zawiesiny z zestalonej frakcji o wysokiej tempera- 60 turze plynnosci i frakcji o niskiej temperaturze plynnosci, ale mozna go równiez wymieszac z za¬ wiesina po przygotowaniu jej. Czesc polimeru moz¬ na ponadto wprowadzic do frakcji o niskiej tempe¬ raturze plynnosci przed wytworzeniem zawiesiny, 65 a reszte po jej wytworzeniu.7 Po zestaleniu frakcji o wysokiej temperaturze plynnosci na czastki odpowiedniej wielkosci, co najmniej z ich czesci, a korzystnie z calosci wy¬ twarza sie zawiesine, na przyklad przez polacze¬ nie lub wymieszanie we frakcji o niskiej tempera¬ turze plynnosci. Stezenie zestalonej frakcji w za¬ wiesinie wynosi korzystnie 1—80%, jeszcze korzy¬ stniej 5—55%, a najkorzystniej 10—50% wago¬ wych. Wode mozna pozostawic w zestalonej frakcji, lub tez odciagnac ja, na przyklad tak, aby w za¬ wiesinie pozostalo okolo 10%, korzystnie mniej niz okolo 3%, a jeszcze korzystniej mniej niz okolo 1% wagowy wody. W czasie operacji i wytwarza¬ nia zawiesiny temperatura frakcji o niskiej tem¬ peraturze plynnosci wystepuje korzystnie w zakre¬ sie od okolo 16,8°C ponizej do okolo 16,8°C po¬ wyzej, a jeszcze korzystniej w zakresie od okolo 11,2°C ponizej do okolo 11,2°C powyzej minimalnej aktualnej temperatury otoczenia ukladu transpor¬ tujacego.Temperatura frakcji o niskiej temperaturze plynnosci w czasie wytwarzania zawiesiny powinna byc korzystnie co najmniej o okolo 2,8°C, jeszcze korzystniej co najmniej o okolo 8,4°C, a najko¬ rzystniej co najmniej o okolo 16,3°C nizsza od temperatury, w której tworzy sie roztwór zestalo¬ nej frakcji o wysokiej temperaturze plynnosci we frakcji o niskiej temperaturze plynnosci.Frakcje o niskiej temperaturze plynnosci mozna wymieszac przed operacja wytwarzania zawiesiny lub potem z cieklym rozcienczalnikiem takim, jak ropa naftowa, zwlaszcza ropa „bezparafinowa", benzyna-pierwszej destylacji, kondensat zbiorniko¬ wy, frakcja lub frakcje ropy naftowej lub inny podobny weglowodór. W sposobie wedlug wyna¬ lazku mozna wykorzystac kazdy rozcienczalnik, który miesza sie lub praktycznie miesza sie z frak¬ cja o niskiej temperaturze plynnosci i korzystnie posiada temperature plynnosci nizsza od minimal¬ nej sredniej temperatury otoczenia ukladu tran¬ sportujacego w czasie transportu.Z zawiesina mozna wymieszac gaz mieszajacy sie z frakcja o niskiej temperaturze plynnosci w celu zmniejszenia jej lepkosci, ale korzystnie gaz nie mieszajacy sie z frakcja zestalona. Gaz moze byc ciekly w warunkach temperatury i cisnienia pa¬ nujacych w ukladzie transportujacym. Przyklada¬ mi takich mieszajacych sie gazów sa C02, nizsze weglowodory zawierajace mniej niz 4 atomy weg¬ la itp.Zawiesine mozna poddawac dzialaniu sil scina¬ jacych w pompie odsrodkowej lub innym podob¬ nym urzadzeniu przed przeslaniem jej do rurocia¬ gu.Zawiesine mozna transportowac w masie, na przyklad w wagonie cysternie, samochodzie — cy¬ sternie, przyczepie — cysternie, barce zbiornikowej, zbiornikowcu lub w innym podobnym srodku transportu, ale korzystnie transportuje sie ja w przewodzie, takim jak rurociag. Z ukladem ruro¬ ciagów moze oczywiscie byc polaczony zespól zbior¬ ników, takich jak zbiorniki kolektorowe lub ma¬ gazynowe. Zbiorniki te moga byc lub sa wyposa¬ zone w pewne urzadzenia regulujace temperature zawiesiny. 725 8 Zawiesine mozna transportowac w warunkach przeplywu laminarnego, przejsciowego* czyli w za¬ kresie liczb Reynoldsa 2000—4000, burzliwego lub mieszanego w przewodzie. W przypadku, gdy wy- magane jest utrzymywanie zestalonych czastek w stanie „jednorodnej" zawiesiny, najkorzystniejszy jest przeplyw burzliwy.Kompozycje otrzymane sposobem wedlug wyna¬ lazku wymagaja mniejszych cisnien pompowania io przy transporcie przez przewody w porównaniu z dotychczasowymi mieszaninami weglowodorów.Ponadto, dzieki polimerowi zdyspergowane czastki utrzymywane sa w zawiesinie latwiej, niz w do¬ tychczasowych mieszaninach weglowodorów.Wymagane przygotowanie zawiesiny uzaleznione jest od charakterystyki rozpuszczalnosci wosku, cieklego nosnika weglowodorowego, okresu czasu, w którym zawiesine bedzie sie transportowac oraz temperatury otoczenia wzdluz drogi transportu.Wydajnosc pompowania wzdluz rurociagu równiez bedzie wplywac na sklad zawiesiny. Tak wiec, gdy rurociag jest krótki, nosnik weglowodorowy moze byc wzglednie dobrym rozpuszczalnikiem wosku, jesli wydajnosc pompy bedzie mogla podolac wzro- stowi lepkosci roztworu. Jednak w przypadku, gdy droga jest dluga i nadmiar wydajnosci pompy jest niewielki, korzystne jest stosowanie nosnika weglo¬ wodorowego, który nie jest dobrym rozpuszczalni¬ kiem wosku.Inzynier lub chemik, który ustala sklad miesza¬ niny do transportu na okreslona odleglosc w okre¬ slonym okresie czasu, przy przewidywanych tem¬ peraturach otoczenia wzdluz drogi transportu, be¬ dzie mógl wybrac z dostepnych frakcji weglowodo- rów te kombinacje, które zapewnia mozliwosc pom¬ powania zawiesiny przy odpowiedniej wydajnosci pompowania.Przyklad I. Parafinowa rope naftowa roz¬ dziela sie na frakcje o niskiej temperaturze plyn- 40 nosci (srednia temperatura plynnosci okolo —11°C) i frakcje o wysokiej temperaturze plynnosci (sred¬ nia temperatura plynnosci okolo 48,9°C). Frakcje o wysokiej temperaturze plynnosci granuluje sie przez rozpylenie jej przez dysze w wiezy, w której 45 wytworzony jest natrysk wodny w celu ulatwie¬ nia schlodzenia rozpylonej frakcji w czasie, gdy po rozpyleniu opada w wiezy. # Srednia wielkosc granulek wynosi 0,1—1 mm.Wytwarza sie zawiesine skladajaca sie z 35% wa- 50 gowych granulatu frakcji o wysokiej tempera¬ turze plynnosci i 65% wagowych frakcji o niskiej temperaturze plynnosci. Zawiesine te pompuje sie do przewodu, pobierajac w czasie pompowania próbki w celu oznaczenia stopnia aglomeracji gra- 55 jiulatu.Porównawcze badania wykonano z taka sama zawiesina z ta róznica, ze frakcja o niskiej tem¬ peraturze plynnosci zawierala 100 czesci na milion Soloidu 1040. Jako dalsza charakterystyke tego po- 60 limeru mozna podac, ze 1% roztwór Soloidu 1040 w nafcie ma lepkosc okolo 275—300 cP w tempe¬ raturze 22°C, oznaczona w lepkosciomierzu Brook- field LVF przy 60 obrotach na minute. Polimer wprowadza sie do frakcji o niskiej temperaturze 65 plynnosci przed wytworzeniem z niej zawiesiny.97 725 9 10 Wzdluz przewodu pobiera sie próbki w celu ozna¬ czenia stopnia aglomeracji granulatu. Próba ta, w porównaniu z uprzednia próba wskazuje, ze poli¬ mer zapobiega aglomeracji granulatu i w efekcie ulatwia pompowanie zawiesiny.Przyklad II. Powtórzono opisane w przykla¬ dzie I stosujac polimer o stopniu 150 ppm i do¬ dajac do poszczególnych zawiesin nastepujace po¬ limery: (1) rozpuszczony w oleju kopolimer estru etylenowo-winylowego kwasu tluszczowego, w któ¬ rym skladnik kwasowy estru zawiera 4 atomy wegla, przy czym ciezar czasteczkowy kopolimeru wynosi 25000, a zawartosc estru winylowego kwa¬ su tluszczowego wynosi 17—42%, (2) polimer estru amylozy i kwasu stearynowego o ciezarze czastecz¬ kowym okolo 69000, (3) polidwumetylosiloksan o ciezarze czasteczkowym okolo 20000, (4) poliizo¬ butylen o ciezarze czasteczkowym okolo 1000000 i (5) kopolimer etylenu i propylenu o ciezarze czasteczkowym okolo 150000.Wymienione polimery zapobiegaja skutecznie aglomeracji zestalonych czastek wosku w cieklej mieszaninie weglowodorowej. i PL