PL97131B1 - Srodek regulujacy wzrost roslin - Google Patents

Description

Przedmiotem wynalazku jest srodek regulujacy wzrost roslin.Regulacja wzrostu roslin polega na pobudzeniu wzrostu jednego lub kilku typowych miejsc wzro¬ stu poprzez korzenie, paczki kwiatów albo na de¬ formacji roslin, takiej jak zahamowanie wzrostu, pozbawienie lisci lub na innych znieksztalceniach majacych na celu zmiane charakterystyki wzrostu rosliny, pozwalajacych na osiagniecie wiekszej wy¬ dajnosci produktu. Pozadana jest mozliwosc regu¬ lowania wzrostu róznych roslin. Obserwuje sie duza róznorodnosc wlasciwosci pewnych- zwiazków re¬ gulujacych wzrost roslin w zaleznosci od stosowa¬ nego '* stezenia zwiazku, skladu srodka, w którym stanowi on substancje czynna oraz rodzaju gatun¬ ków roslin, które sie poddaje dzialaniu tych zwiaz¬ ków. A zatem, zwiazki te moga powiekszac ko¬ rzystne i pozadane wlasciwosci roslin, np. moga po¬ wodowac podziemne wyrastanie klaczy roslin jed- nolisciennych oraz wywolywac wzrost korzeni w przypadku stosowania ich do obcietych konców roslin; inne pozadane dzialanie pozwalajace na regula¬ cje wzrostu roslin obejmuje kontrole wzrostu wierz¬ cholków i koron u wielu gatunków roslin, wzrost zawartosci bialka w roslinach mierzony poprzez wzgledny przyrost powierzchni lisci w stosunku do powierzchni lodygi, opóznienie wzrostu, zwiekszenie kwitnienia i owocowania, zapobieganie wyleganiu w celu otrzymania grubszych lodyg, a zatem otrzy- 2 mania jedrniejszych i silniejszych roslin, które sa zdolne do przeciwdzialania naturalnym sklonnos¬ ciom do wylegania, pobudzanie kielkowania nasion oraz wywieranie hormonalnego i epjnastialnego wplywu na rosliny.Srodek wedlug wynalazku zawiera okolo 0,0005— 95°/o wagowych substancji czynnej o ogólnym wzo¬ rze 1, w którym R oznacza atom wodoru, rodnik metylowy, rodnik fenylowy albo grupe o wzorze 2 oraz wypelnienie, w sklad którego wchodza nosniki lub inne dodatki. Dzialaniu srodka wedlug wyna¬ lazku mozna poddawac rózne gatunki roslin, przy czym stosuje sie rózne stezenia substancji czynnej.Srodek ten mozna stosowac nawet w bardzo malej ilosci wynoszacej 0,01 g/m2. Zazwyczaj stosuje sie go jednak w ilosci 0,01—1,8 g/m2. Dokladna ilosc 2,6-dwuchlorobenzoesanów acetylenu, stanowiacych substancje czynna srodka wedlug wynalazku, zale¬ zy od gatunku roslin. Pozadane wyniki daja srodki stosowane w ilosciach od 0,01 g/m8 do 2,8—3,4 g/m2 w zaleznosci od rodzaju stosowanego zwiazku i ga¬ tunku roslin. Srodek wedlug wynalazku stosuje sie korzystnie w ilosciach 0,05—0,44 g/m2, co odpowia¬ da dawkom 9—95 ml/m2. Jakkolwiek korzystny spo¬ sób stosowania srodka wedlug wynalazku polega na dzialaniu nim na liscie i lodygi roslin, to jednak srodek ten mozna podawac na glebe, w której ros¬ na rosliny. W tym ostatnim przypadku srodek jest absorbowany w odpowiednim zakresie przez korze¬ nie roslin. 9713197 131 3 4 Estry 2,6-dwuchlorobenzoesowe, stanowiace sub¬ stancje czynna srodka wedlug wynalazku, wytwa¬ rza sie z chlorku 2,6-dwuchlorobenzoilu i alkoholu acetylenowego z zastosowaniem zasadowego akcep¬ tora, takiego jak trzeciorzedowa amina, wodorek metalu, wodorotlenek metalu alkalicznego lub wo¬ dorotlenek metalu ziem alkalicznych. Reakcje prowadzi sie w temperaturze od —10° do +200°C.Ciekle aminy trzeciorzedowe moga takze sluzyc ja¬ ko rozpuszczalniki, wówczas gdy stosuje sie je w nadmiarze. Sposoby wytwarzania poszczególnych zwiazków, stanowiacych substancja czynna srodka wedlug wynalazku zilustrowane sa ponizej.Otrzymywanie 2,,6,-dwuchlorobenzoesanu 2-buty- nylu-1. Do roztworu 3,8 g (0,052 mola) 2-butynolu-l w 30 ml pirydyny, utrzymywanego w temperatu¬ rze 0°C, dodaje sie benzenowy roztwór chlorku 2,6- -dwuchlorobenzoilu, wytworzonego na drodze ogrze¬ wania pod chlodnica zwrotna 10 g (0,052 mola) kwasu 2,6-dwuchlorobenzoesowego i 6,8 g (0,057 mola) chlorku tionylu. Mieszanine reakcyjna utrzy¬ muje sie w temperaturze 0°C w ciagu nastepnych 17 godzin, po czym wylewa sie ja na kruszony lód.Produkt odsacza sie, przemywa i suszy. Otrzymuje sie 10 g 2,,6,-dwuchlorobenzoesanu 2-butynylu-l, z wydajnoscia równa 79% wydajnosci teoretycznej.Budowe tego zwiazku potwierdza analiza NMR.Otrzymywanie l,4-dwu-(2,,6,-dwuchlorobenzoilo- ksy)-butynu-2. l,4-dwu-(2',6'-dwuchlorobenzoilóksy)- -butyn-2 wytwarza sie w sposób analogiczny, jak opisany w przepisie 1, na drodze reakcji benzeno¬ wego roztworu 4,0 g chlorku 2,6-dwuchlorobenzoilu i pirydynowego roztworu 0,8 g 2-butynodiolu-l,4.Produkt otrzymuje sie z wydajnoscia ilosciowa, a budowe jego potwierdza analiza NMR.Zwiazki stanowiace substancje czynna srodka wedlug wynalazku regulujacego wzrost roslin przedstawione sa w tablicy 1.Tablica 1 | Wzór 1 . | Zwiazek nr 1 1 2 3 1 4 1 R | —CH, —H [ rodnik fenylowy wzór 2 Srodek wedlug wynalazku, w którym substancje czynna stanowia 2,6-dwuchlorobenzoesany acetyle¬ nu, mozna stosowac w typowy sposób, np. na dro¬ dze zanurzania lub moczenia bulw, cebulek lub sa¬ dzonek albo poprzez dzialania nim na liscie, kore lub lodygi. Substancja czynna moze byc stosowana w róznych kompozycjach zawierajacych wypelnia¬ cze i nosniki, dodawane zwykle dla ulatwienia zdyspergowania jej, nalezy jednak brac pod uwage fakt, ze sklad kompozycji i sposób stosowania srod¬ ka moga miec wplyw na jego dzialanie. A zatem, 2,6-dwuchlorobenzoesany mozna stosowac w zalez¬ nosci od potrzeb w roztworach lub dyspersjach w niewadnym srodowisku w postaci pylu, zwilzalnego proszku, granulek, koncentratu tworzacego emulsje lub w wielu innych postaciach. Srodki regulujace wzrost roslin mozna stosowac takze w postaci pro¬ szku, roztworów do rozpylania, kapieli lub granu¬ lek podajac je na miejsca, w których pozadane jest; regulowanie wzrostu. Kompozycje te moga zawie- rac 0,0005 — 95% wagowych substancji czynnej i moga byc stosowane w ilosci 0,5 — 8,9 g/m*.Srodek w postaci pylu jest mieszanina substancji czynnej i delikatnie rozdrobnionych cial stalych, takich jak talk, glinka atapulgitowa, krzemionka i inne nieorganiczne i organiczne ciala stale, które dzialaja jako dyspergatory i nosniki. Delikatnie roz¬ drobnione ciala maja czasteczki o przecietnej sred¬ nicy mniejszej niz 50 mikronów. Typowa kompozy¬ cja pylowa zawiera 1 czesc 2,6-dwuchlordbenzoesa- nów acetylenu i 99 czesci talku.Srodek w formie zwilzalnego pceszku ma postac delikatnie rozdrobnionych czasteczek, które latwo ulegaja dyspersji w wodzie lub innym srodku dys¬ pergujacym. Zwilzalne proszki stosuje sie albo w postaci suchego pylu albo w postaci emulsji w wo¬ dzie lub innej cieczy. Do typowych nosników zwil- zalnych proszków naleza ziemie foluszowe, glinki kaolinowe, krzemionka lub inne absorbenty latwo zwilzalne nieorganicznymi rozcienczalnikami. Zwil¬ zalne proszki zawieraja zwykle 5 — 80°/o substancji czynnej, w zaleznosci od wlasciwosci absorpcyjnych nosnika oraz male ilosci srodka zwilzajacego, dys¬ pergujacego lub emulgatora w celu ulatwienia dys¬ persji.Do innych uzytecznych kompozycji srodka we¬ dlug wynalazku naleza koncentraty tworzace emul¬ sje, które maja postac jednorodnej cieczy lub pa¬ sty i moga ulegac dyspersji w wodzie lub innym dyspergatorze. Kompozycje te, oprócz 2,6-dwuchlo- robenzoesanu acetylenu moga zawierac substancje ciekle, ciala stale lub emulgatory, a takze moga zawierac ciekly nosnik, taki jak ksylen, ciezkie benzyny aromatyczne, izoforon lub inne nielotne organiczne rozpuszczalniki. Przed zastosowaniem koncentraty te dysperguje sie w wodzie lub innym cieklym nosniku. Procentowa zawartosc substancji czynnej mozna zmieniac w zaleznosci od sposobu stosowania srodka ale zazwyczaj wynosi ona 0,005°/o — 95°/o wagowych.Do innych postaci srodka wedlug wynalazku na¬ leza zwykle roztwory o zadanym stezeniu w dys¬ pergatorze, w którym jest on calkowicie rozpusz¬ czalny, takim jak aceton lub inne organiczne roz¬ puszczalniki W srodkach w postaci granulek zwia¬ zek chemiczny bedacy substancja czynna jest na¬ niesiony na powierzchnie chropowatych czastek.Srodek ten moze miec takze postac aerozolu, w którym substancja czynna jest silnie rozpraszana jako produkt odparowania niskowrzacego rozpusz¬ czalnika bedacego dyspergatorem, takiego jak freo¬ ny. Oczywiscie kompozycje, stezenia oraz sposób stosowania 2,6-dwuchlorobenzoesanu dostosowuje sie do rodzaju roslin i konkretnych warunków.Srodek wedlug wynalazku regulujacy wzrost roslin mozna laczyc w kompozycje lub stosowac wraz z innymi srodkami stosowanymi w rolnic¬ twie, takimi jak srodki owadobójcze, grzybobójcze, nicieniobójcze, nawozy sztuczne itp. Ponadto 2,6- dwuchlórobenzoesany acetylenu mozna laczyc z pewnymi hormonami roslinnymi, takimi jak auksy- 40 45 50 55 6097 Ul ny, antyauksyny, gibereliny i kininy, które powo¬ duja szybszy wzrost roslin.W ponizszych przykladach, zwiazki bedace sub¬ stancja czynna srodka wedlug wynalazku sa ozna¬ czone symbolami cyfrowymi podanymi w tablicy 1. • Przyklad I. Ocena srodka regulujacego poczatko¬ wy wzrost roslin. Przeprowadzono ocene dzialania zwiazków stosowanych do regulowania wzrostu ro¬ slin straczkowych oznaczonych symbolem BGR.Zwiazki te wysiewano wraz ze srodkami chwasto- u bójczymi, po wykielkowaniu roslin w ilosci 0,9 g/m1.Dzialanie zwiazków oceniono po rozpyleniu na dwutygodniowe sadzonki \^ ilosci 0,33 g/m2, co od¬ powiada dawce 112 ml/m9. Badania przeprowadzono na roslinach, takich jak ogórki, fasola zwykla i so- 15 ja. Rosliny te w czasie rozpylania, mialy, odpo¬ wiednio, nastepujacy etap rozwoju: pierwszy praw¬ dziwy lisc, pierwszy trójdzielny lisc i liscien. Do badan stosowano tace z tworzywa sztucznego o wy¬ miarach 15,2 X 22,9 X 7,6 cm, wypelnione gleba 21 piaszczysto-gliniasta. Ziarna sadzono na glebokosc 1,27 cm w rzedach w poprzek tacy, przy czym je¬ den rzad przypadal na jeden gatunek, a w rzedzie znajdowalo sie 4 — 5 ziaren. Przed rozpylaniem rosliny przerywano, tak aby w kazdym rzedzie by- 25 ly tylko dwie z nich. 300 mg kazdego z badanych zwiazków rozpuszczono w 50 ml acetonu zawiera¬ jacego 1*/* emulgatora o nazwie handlowej Tween , bedacego produktem kondensacji polioksyetyle- nu z monolaurynianem sorbitu (inne rozpuszczal- 30 niki stosowano w ilosci nie wiekszej niz 5 ml w ce¬ lu rozpuszczenia tych zwiazków), a nastepnie roz¬ cienczano woda do objetosci 100 ml. Rozpylanie przeprowadzano za pomoca rozpylacza zawieraja¬ cego jedna dysze i przesuwanego z predkoscia 15 1.07 km/godzine.Wyniki oceniano po uplywie 3 tygodni od roz¬ pylania. W ocenie brano pod uwage nizej podane parametry: wierzcholkowe obumieranie szczytowej *• tkankitwórczej TK skrócenie miedzywiezli SJ zatrzymanie rozwojurosliny ST oparzenie .lisci * LB znieksztalcenierosliny MF Wyniki oceny okreslano jak nastepuje: — = brak wplywu, + == 10 —30»/«, ++ = 40 — 6(M, + ++ = 70— 80Vt, + + + + *= 90 — 10 Powyzsze parametry sa wskaznikami w jaki spo¬ sób badany zwiazek moze zmieniac charaktery¬ styke wzrostu rosliny w celu polepszenia jej zdol¬ nosci produkcyjnych, wielkosci plonów lub zmniej¬ szenia wymagan hodowlanych.Przyklad II. Ocena dzialania potencjalnych srodków regulujacych wzrost roslin.Do badan wybrano zwiazki, które wykazuja wla¬ sciwosci regulujace wzrost lub sa analogami po¬ tencjalnych srodków regulujacych wzrost. Stosowa¬ no je w ilosci 0,05 oraz 0,11 g/m* i rozpylano w ilosci 74 ml/m2 na pieciotygodniowe sadzonki soi posiadajace 3—4 lisci. Po uplywie 6 tygodni od roz¬ pylania okreslano wyniki za pomoca procentowej oceny znieksztalcenia roslin i oparzenia lisci.Pojemniki z tworzywa sztucznego z dziurkowa¬ nym dnem o nazwTe handlowej Dixie T 5-09 wy¬ pelniono gleba piaszczysto-gliniasta, na która wste¬ pnie dzialano 50 ppm srodka o nazwie Captam 50W, zawierajacego 50*/t wagowych cis-n-/trójchlorome- tylo/-tiolo-4-cyklohekseno-l,2-karboksyamidu i nos¬ niki oraz rozpuszczalniki, jak równiez rozpuszczal¬ nym nawozem sztucznym, zawierajacym w stosun¬ ku wagowym 18°/t azotu, 18*/t potasu i 18*/t fosfo¬ ru oraz 46°/f nosników i rozcienczalników. Do ziemi sadzono po 7 nasion soi na glebokosci 1,27 cm. Po¬ jemniki umieszczano w szklarni i ziemie nawad¬ niano w sposób wystarczajacy do dobrego kielko¬ wania i wzrostu soi. Po uplywie 5 tygodni od zasa¬ dzenia soje przerywano, w taki sposób aby w kaz¬ dym pojemniku zostala jedna roslina. Badane zwiaz¬ ki rozpylano za pomoca rozpylacza liniowego. Po- Tablica 2 Zwiazek nr | 1 1 3 \ ' 4 Zwiazek nr 1 1 * 1 • ^^^~^~ 1 4 Zwiazek nr 1 1 1 ^ 4 1 MF + + + • '— , + + + + II - I ST + + + + ' — + + + + — A Fasola zwykla | LB — — 1 SJ + + + + — ++ + + TK 1 +++ 1 — 1 ++++ 1 II — fe Soja 1 MF + + + + + + + + + MF + + + + — - + + + + ST + + + + + + + + + • J ST + + + + + + + + + LB — -r + + + II — C Ogórki LB , ! — .— — SJ +++ + — +-+++ 1 sj ++++ + ++++ [ TK | + + + + | — . | + + + + | , TK | + + + * — •. + + +97 131 7 zadane dawki zwiazków wynoszace 0,05 i 0,11 g/ /m2 uzyskano przez odwazenie 75—15Ó mg kazdego zwiazku do butelek o pojemnosci 120 ml i rozpu¬ szczenie w 50 ml acetonu zawierajacego l°/o emul¬ gatora Tween 20 oraz rozcienczenie woda do 100 ml. Po rozpyleniu srodków pojemniki z powrotem umieszczono w szklarni i nalezycie nawadniano bez zwilzania lisci w ciagu 3 dni, a nastepnie rosliny nawadniano w typowy sposób. Po uplywie 6 ' ty¬ godni od rozpylania- oceniano wizualnie procentowe znieksztalcenie roslin i oparzenie lisci w stosunku do wyników uzyskanych z kwasem trójjodobenzo- esowym.Nalezy nadmienic, ze analogiczna ocene jak opi¬ sana powyzej przeprowadzono z pieciotygodniowy- mi roslinami z zastosowaniem badanych zwiazków w ilosci 0,05 g/m1 i 0,11 g/m2 oraz z dwutygodnio¬ wymi roslinami z zastosowaniem zwiazków w ilosci 0,33 g/m2. Stwierdzono, ze wiek roslin ma bezpo¬ sredni wplyw na uzyskane wyniki i w wielu przy¬ padkach mlodsze rosliny nie ulegaja dzialaniu sto¬ sowanych srodków w tak duzym stopniu, jak ro¬ sliny starsze. Wyniki badan sa przedstawione w tablicy 3. Dzialanie kwasu trójjodobenzoesowego, który jest znanym srodkiem regulujacym wzrost roslin oceniano tylko w celach porównawczych.Tablica 3 Zwiazek nr 1 2 [ 3 1 4 Kwas trój- jodobenzo- | esowy 0,05 g/m2 •/o MF 40 85 80 °/oST 55 70 100 90 80 0,11 g/m2 | tyoMF 80 99 98 90 °/oST | 80 | 100 | 100 1 100 1 90 1 Przyklad III. Ocena dzialania potencjalnych srodków regulujacych wzrost roslin na soje.W ponizszych badaniach ponownie oceniano zwiazki z przykladu II, po czym stosowano je w mniejszych ilosciach wynoszacych 0,01, 0,02, i 0,05 g/m2 i rozpylano w ilosci 74 ml/m2 na pieciotygod- niowe sadzonki soi posiadajace 3—4 lisci. Po uply¬ wie 6 tygodni oceniano wyniki jako procent de¬ formacji rosliny, procent sparzenia lisci i liczbe straków na roslinie.Pojemniki z tworzywa sztucznego z dziurkowa¬ nym dnem, model Dixie T5-09, wypelniano piasz- czasto-gliniasta gleba, na która wstepnie dzialano srodkiem Captam 50W i rozpuszczalnym nawozem sztucznym o skladzie podanym w przykladzie II.W ziemi tej sadzono 5 nasion soi na glebokosci 1,27 cm, pojemniki umieszczano w szklarni i ziemie nalezycie nawadniano, aby zapewnic dobre kielko¬ wanie i wzrost soi. Po uplywie 5 tygodni od za¬ sadzenia soje przerywano tak, aby w kazdym po¬ jemniku zostala jedna sadzonka. Stosowano linio¬ we rozpylanie srodka. Pozadane dawki wynoszace 0,01, 0,02 i 0,05 g/m2 uzyskiwano przez odwazenie 18,75—75 mg zwiazku do butelek o pojemnosci 120 l9 40 45 50 55 60 65 ml i rozpuszczenie w 50 ml acetonu zawierajacego 1% srodka o nazwie handlowej Tween 20 oraz roz¬ cienczenie woda do 100 ml. Po rozpyleniu pojemni¬ ki ponownie umieszczano w szklarni i nalezycie nawadniano bez zwilzania lisci w ciagu 3 dni, pc czym nawadnianie prowadzono w zwykly sposób.Po uplywie "6 tygodni od rozpylania srodka na ro¬ sliny wizualnie oceniono procent deformacji i spa¬ rzenia lisci w stosunku do roslin nie poddanych dzialaniu srodka. Ponadto liczono i zapisywano liczbe straków na kazdej soi.Nalezy nadmienic, ze w sposób analogiczny do opisanego powyzej przeprowadzono ocene dzialania srodka na rosliny pieciotygodniowe z zastosowa¬ niem dawek równych 0,01, 0,02 i 0,05 g/m2 oraz na rosliny dwutygodniowe z zastosowaniem dawki 0,33 g/m2. Wiek roslin ma bezposredni wplyw na uzyskane wyniki i w wielu przypadkach srodki re¬ gulujace wzrost nie dzialaja tak widocznie na mlodsze rosliny, jak na starsze. Wyniki badan sa przedstawione w tablicy 4, Tablica 4 Zwiazek nr 1 2 1 3 1 4 | 1 Zwiazek nr | 1 1 2 1 3 1 4 Zwiazek nr 1 l 1 % 1 3 1 4 Próba kontrolna 0,01 g/m2 P/oMF °/oST 0 0 straki/ roslina 17 16 0,02 g/m2 70 °/oST 50 50 60 straki/ roslina 13 12 0,05 g/m2 »/oMF 50 70 80 60 0 °/oST 60 60 70 80 0 straki/ roslina 8 7 | 24 11—19 PL PL

Claims (2)

1. Zastrzezenie patentowe Srodek regulujacy wzrost roslin, znamienny tym, ze oprócz znanych nosników i dodatków pomocni¬ czych zawiera okolo 0,0005—95% wagowych sub¬ stancji czynnej o ogólnym wzorze 1, w którym R oznacza atom wodoru, rodnik metylowy, rodnik fenylowy albo grupe o wzorze

2.97 131 O Cl Cy— coch2c=cr Cl Wzór 4 Wzór 2 PL PL