Przedmiotem wynalazku jest urzadzenie sprzega¬ jace ciagnik z narzedziem rolniczym.Urzadzenia sprzegajace ciagnik z narzedziem rol¬ niczym stanowia zaczepy trójpunktowe, utworzone z pary ciegien oraz lacznika podtrzymujacego, usy-• tuowanego nad ciegnami, w przyblizeniu posrodku odleglosci pomiedzy nimi. Ciegna na jednych swo¬ ich koncach sa zaopatrzone w przeguby kulowe, osadzone w ramie ciagnika, pozwalajace na unosze¬ nie i opuszczanie ciegien, oraz umozliwiajace wy¬ chylanie ciegien w kierunkach bocznych wzgledem ciagnika. Polozenie uniesione ciegien jest stosowa¬ ne wówczas, gdy narzedzie rolnicze nta znajdowac sie w polozeniu transportowym. W polozeniu robo¬ czym narzedzia rolniczego, ciegna zaczepu trój- punktowego znajduja sie w polozeniu opuszczonym, a ponadto powinny w przypadkach stosowania nie¬ których narzedzi rolniczych miec mozliwosc wychy¬ lania bocznego.Znane sa urzadzenia sprzegajace ciagnik z na¬ rzedziem rolniczym, przykladowo z opisów paten¬ towych Stanów Zjednoczonych Ameryki nr 2 935 147, 2 987 126, 3 627 060, w których dla unoszenia i opusz¬ czania ciegien zastosowane sa skomplikowane me¬ chanizmy podciagowe, stanowiace uklady dzwig¬ niowe, a mozliwosc bocznego wychylania sie na¬ rzedzia rolniczego nie jest w ogóle przewidziana, albo narzedzie rolnicze moze sie bocznie wychy¬ lac, jednakze w sposób niekontrolowany.Celem wynalazku jest usuniecie tych wad i nie¬ dogodnosci.Dla osiagniecia powyzszego celu zostalo posta¬ wione zadanie opracowania takiego urzadzenia sprzegajacego ciagnik z narzedziem rolniczym, któ¬ rego konstrukcja bylaby prosta, pozwalala na la¬ twe unoszenie narzedzia rolniczego do polozenia transportowego i jego opuszczanie do polozenia ro¬ boczego, a równoczesnie umozliwialaby, przy polo¬ zeniu opuszczonym narzedzia, jego boczne wychyla¬ nie sie wzgledem umownej, pionowej plaszczyzny symetrii ciagnika, lub uniemozliwialoby to boczne wychylanie, w zaleznosci od rodzaju narzedzia rol¬ niczego i charakteru jego pracy.Zgodnie z wynalazkiem, urzadzenie sprzegajace ciagnik z narzedziem rolniczym ma pierwsza pare prowadnic, usytuowanych w pewnej "odleglosci bocznej, wzgledem siebie, mierzonej wzdluz pólosi zaczepowych, z którymi sa polaczone ciegna, oraz zamocowanych do boków ramy ciagnika. Kazda z tych prowadnic ma górne, pionowe powierzchnie prowadzace, zwrócone na zewnatrz, usytuowane w pierwszej, zalozonej odleglosci bocznej wzgledem siebie i rozciagajace sie w pierwszej, z góry okre¬ slonej odleglosci promieniowej wzgledem pólosi za¬ czepowych. Kazda z tych prowadnic ma ponadto dolne, pionowe powierzchnie prowadzace, równiez zwrócone na zewnatrz i usytuowane w drugiej, zalozonej odleglosci bocznej wzgledem siebie, mniej¬ szej od pierwszej, wymienionej odleglosci bocznej, 96 93296 932 3 4 i w odleglosci promieniowej od pólosi zaczepowych mniejszej od pierwszej, z góry okreslonej odleglosci promieniowej, w której sa usytuowane górne po¬ wierzchnie prowadzace.W przyblizeniu na wysokosci dolnych powierz¬ chni prowadzacych pierwszej pary prowadnic, jest usytuowana druga para prowadnic. Kazda z tych prowadnic ma równiez pionowe powierzchnie pro¬ wadzace, zwrócone na zewnatrz, usytuowane wzgle¬ dem siebie w odleglosci bocznej równej pierwszej, zalozonej odleglosci bocznej, w której sa usytuo¬ wane górne powierzchnie prowadzace pierwszej pa¬ ry prowadnic, oraz w odleglosci promieniowej rów¬ nej odleglosci promieniowej, w której sa usytuo¬ wane górne powierzchnie prowadzace. Powierzchnie prowadzace drugiej pary prowadnic stanowia prze¬ dluzenie w dól górnych powierzchni prowadzacych tej pierwszej pary prowadnic. Do ciegien sa przy¬ mocowane klocki cierne, w odleglosci promienio¬ wej od pólosi zaczepowych równej w przyblizeniu odleglosci promieniowej, w której sa usytuowane górne powierzchnie prowadzace pierwszej pary pro¬ wadnic, przy czym odleglosc boczna, mierzona wzdluz pólosi zaczepowych, pomiedzy wewnetrznie skierowanymi powierzchniami oporowymi obu kloc¬ ków ciernych, jest w przyblizeniu równa, a ko¬ rzystnie nieco mniejsza od-odleglosci bocznej, w której znajduja sie górne powierzchnie prowadzace pierwszej pary prowadnic. * W przypadku stosowania obu par prowadnic, niezaleznie od tego, czy ciegna znajduja sie" w po¬ lozeniu uniesionym czy opuszczonym, nie maja one mozliwosci wychylania sie w kierunkach bocznych.Druga para prowadnic jest polaczona rozlacznie z rama ciagnika, albo z pierwsza para prowadnic.To rozlaczne polaczenie drugiej pary prowadnic po¬ zwala na ich szybkie wymontowanie, dzieki czemu ciegna wraz z narzedziem rolniczym maja mozli¬ wosc bocznego wychylania sie wzgledem umownej, pionowej plaszczyzny symetrii ciagnika. W kranco¬ wym wychyleniu bocznym narzedzia rolniczego jed¬ no z ciegien opiera sie bezposrednio na dolnej po¬ wierzchni prowadzacej jednej z prowadnic. Boczne wychylanie sie ciegien wraz z narzedziem jest mo¬ zliwe tylko wówczas, gdy narzedzie to znajduje sie w polozeniu roboczym, to znaczy, gdy ciegna sa w ^polozeniu opuszczonym.W polozeniu transportowym narzedzia rolniczego, powierzchnie oporowe klocków ciernych znajduja sie w styku z górnymi powierzchniami prowadza¬ cymi pierwszej pary prowadnic. W podobnym styku znajduja sie powierzchnie oporowe klocków cier¬ nych z powierzchniami prowadzacymi, gdy ciegna sa w polozeniu opuszczonym i równoczesnie za¬ montowana jest druga para prowadnic. W tym przypadku narzedzie jest w polozeniu roboczym, ale nie ma mozliwosci bocznego wychylania sie.Zgodnie z dalsza cecha wedlug wynalazku, kaz¬ de z ciegien jest zlozone z dwóch plaskowników, sprezyscie odksztalcalnych wzgledem plaszczyzn u- sytuowanych w przyblizeniu pionowo, polaczonych ze soba w poblizu konców, przy czym do wewne¬ trznie usytuowanych plaskowników kazdego z cie¬ gien przylega klocek cierny, przymocowany do nie- ^go nastawnie wzdluz dlugosci ciegna.Ciegna sa polaczone z mechanizmem podciago- wym, zlozonym z pary silowników hydraulicznych, osadzonych wychylnie na pólosiach zaczepowych i polaczonych przegubowo z dzwignia, która jest jednym koncem przegubowo utwierdzona w ramie ciagnika. Drugim koncem dzwignia ta jest polaczo¬ na z koncami laczników podciagowych, których drugie konce sa polaczone równiez przegubowo z przyporzadkowanym^ kazdemu z tych laczników io ciegnem. Zewnetrznie wystajace konce ciegien sa usytuowane w stalej odleglosci od siebie i ulozy- skowane na koncach poziomo usytuowanej rozpory.Urzadzenie sprzegajace, zbudowane zgodnie z wy¬ nalazkiem, charakteryzuje sie prostota konstruk- cyjna i latwoscia obslugi. Nieskomplikowane, w zwiazku z zastosowaniem silowników, staje sie u- noszenie i opuszczanie narzedzia rolniczego, a po¬ nadto w prosty sposób uzyskuje sie mozliwosc bocz¬ nych wychylen narzedzia, kiedy jest to wymagane. *o Przedmiot wynalazku jest uwidoczniony w przy¬ kladach wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia urzadzenie sprzegajace wedlug wy¬ nalazku w polozeniu roboczym, w widoku bocznym, fig. 2 —^ to samo urzadzenie w przekroju plasz- czyzna pozioma 2—2, zaznaczona na fig. 1, fig. 3 — urzadzenie z fig. 1 w przekroju plaszczyzna piono- ~wa~3-^3, zaznaczona na fig. 1, fig, 4 przedstawia polaczenie przegubowe jednego ciegna z laczni¬ kiem podciagowym, w przekroju plaszczyzna 4—4, zaznaczona na fig. 2, fig. 5 — urzadzenie sprzega¬ jace fc fig. 1, w czesciowym widoku z boku, z za¬ znaczonym liniami ciaglymi polozeniem roboczym oraz liniami przerywanymi polozeniem transporto¬ wym, gdy ciegna sa uniesione, fig. 6 — urzadzenie w przekroju plaszczyzna pozioma 6—6, zaznaczona na fig. 5, w polozeniu roboczym, niewychylonym, zaznaczonym liniami ciaglymi, oraz w dwóch skraj¬ nych polozeniach wychylenia bocznego, zaznaczo¬ nych liniami przerywanymi, fig. 7 — lewa czesc 40 urzadzenia w przekroju plaszczyzna pionowa 7—7, zaznaczona na fig. 5, gdzie linia kreskowa oznaczo¬ no lewe ciegno w polozeniu uniesionym, fig. 8 przedstawia urzadzenie sprzegajace w drugim wy¬ konaniu, w polozeniu roboczym, w widoku z boku, 45 fig. 9 — urzadzenie z fig. 8 w przekroju plaszczy¬ zna pionowa 9—9, zaznaczona na fig. 8, zas fig. przedstawia urzadzenie w przekroju plaszczyzna pozioma 10—10, zaznaczona na fig. 8.Jak pokazano na fig. 1—7 ciagnik T w swej ra¬ so mie 29 ma osadzona os tylna 1 oraz dwie pólosie zaczepowe 7, usytuowane w dolnej, koncowej cze¬ sci tej ramy. Pomiedzy wewnetrznie skierowanym koncem kazdej pólosi zaczepowej 7 i rozdzielaja¬ cym je korpusem ciagnika sa usytuowane przegu- g5 by kulowe dwóch ciegien 3, 5. Kazde z ciegien, w przyblizeniu w srodkowej czesci swej dlugosci, jest polaczone z lacznikiem podciagowym 9, przezna¬ czonym do podnoszenia i opuszczania przyporzad¬ kowanego mu ciegna. W celu uzyskania przeguoo- 60 wego polaczenia lacznika podciagowego 9 z cieg¬ nem, w laczniku tym, w poblizu jego dolnego konca, jest wykonany podluzny otwór 11 z pólkolo- wymi zakonczeniami 12 (fig. 4), przez który jest przesuniety sworzen 13, wsuniety równiez w otwór 65 wykonany w ciegnie, oraz zabezpieczony w zna-N 932 f ny sposób przed wypadnieciem., Górny koniec kaz¬ dego lacznika podciagowego 9 jest polaczony prze- gubowo za pomoca czopa 15, z dzwignia 17, prze¬ chylna na nieruchomym czopie 19, utwierdzonym w górnej- koncowej czesci ramy 2$.W przyblizeniu, w srodkowej czesci dlugosci, dzwignia II jest podparta przegubowo przez gór¬ ne konce- dwóch silowników hydraulicznych 21.Dolne konce obu silowników hydraulicznych,, w tym przypadiku ich tloczyska, sa osadzone przegubowo na przyporzadkowanych im pólosiaeh zaczepo¬ wych 7.Kazde z ciegien 3, 5* swym zewnetrznym kon¬ cem jest ulozyskowane na jednym z czopów 31 (fig. 6) poziomej czesci rozpory 23. Natomiast do górnego konca pionowej czesci rozpory 23 jest prze¬ gubowo, za pomoca czopa 25* przymocowany ze¬ wnetrzny koniec lacznika podtrzymujacego 27.Drugi konaec tegp lacznika podtrzymujacego) fc7 jest przegubowo zamocowany w góarnej, koneowej cze¬ sci ramy29t J Rozppra £& utworzona z poziomej czesci i pola¬ czonej z nia pionowej czesci, moze stanowic ele¬ menty zaczepowe dowolnego narzedzia colnóczego, które jest: przyczepione do ciagnika T. Oba ciegna 3* 5r oraz lacznik podtrzymujacy 27 stanowia glów¬ ne elementy znanego zaczepu trój^unfctowegoy slu¬ zacego, do laczenia ciagnika T z natrzedziem rolni¬ czym. : Do ramy 29! sa przymocowane elementy, sluzace do regulacja polozenia ciegien 3v, & w plaszczyznach przechodzacych przez póloeie zaczepowe 7,, oraz w polozeniach przesunietych w prawo, lub lewo, wzgledem pionowej plaszczyzny symetrii ciagnika.Elementami tymi sa dwie prowadnice 33* z których kazda jest przymocowana za pomoca srub mocuja¬ cych do czesci bocznych ramy 29-. Prowadnice 33 sa usytuowane w pewnej odleglosci bocznej; wzgle¬ dem siebie* mierzonej wzdluz-, pólosi zaczepowych 7.Kazda z prowadnic. 33 ma po dwie powierzchnie prowadzace 43 i 45. Gócne, pionowe powierzchnie prowadzace 43, zwrócone na zewnatrz,, sa usytuo¬ wane w dobranej odleglosci promieniowej od pól¬ osi zaczepowych 7, oraz w zalozonej odleglosci* bocznej* mierzonej wzdluz pólosi; zaczepowych: 7.Dolne, pionowe powierzchnie prowadzace 45*. zwrócone nai zewnatrz, sa usytuowane w odleglosci promieniowej*, od pólosi zaczepowych 7, mniejszej od odleglosci promieniowej w której- sas usytuo¬ wane górne powierzchnie prowadzace 43; Odleglosc, boczna pomiedzy przeciwlegle usytuowanymi dol¬ nymi powierzchniami* prowadzacymi 45 jest równiez mniejsza niz odleglosc boczna, pomiedzy górnymi powierzchniami prowadzacymi 43-..Do kazdej z prowadnic 33*, na wysokosci ich dol¬ nych powierzchni prowadzacych 45-,, jest przymoco¬ wana jedna prowadnica dolna 35,, przy czym para tych prowadnic alternatywnie moze byc równiez przymocowana bezposrednio do ramy 29* ciagnika T. Kazda- z prowadnic dolnych 35 jest polaczona rozlacznie ^prowadnicami 33 lub z rama 29; oraz ma po jednej: pionowej powierzchni prowadzacej 51, ^kierowanej na zewnatrz. Te ostatnie powierz¬ chnie prowadzace 51 sa usytuowane w takiej sa¬ mej odleglosci promieniowej wzgledem pólosi za¬ czepowych 7 jak górne powierzchnie prowadzace 43 prowadnic 33, oraz w takiej samej odleglosci bocznej jak te powierzchnie prowadzace ,43 pro¬ wadnic 33. s Kazde z ciegien 3 5, na swej wewnetrznie skie¬ rowanej powierzchni, ma przymocowany klocek cierny 37. Polozenie klocka 3^ wzdluz dlugosci ciegna, jest nastawiane za pomoca srub 39. Sruba 39\ przyporzadkowana do nastawiania polozenia jednego klocka 37, przechodzi przez podluzny otwór 46,. wykonany w klocku^, oraz przez otwór wykona¬ ny w ciegnie, a na jej koncu^ wystajiacym poza ze¬ wnetrznie skierowana powierzchnie * ciegna, jest nakrecona nakretka.Kazdy z klocków ciernych 37 ma powierzchnie oporowa 41, stanowiaca w przyblizeniu polowe po¬ wierzchni stozka, skierowanego swa podstawa do zewnetrznych: konców ciegien 3, 5v Jak uwidoczniono! na fig. 2 f fig. 6r kazde ciegno 3, 5 jest zlozone z dwóch plaskowników,, które na czesci dlugosci ciegna w poblizu jego wewnetrznie skierowanego konca przylegaja (Jo siebie, zas na drugiej czesci dlugosci sa usytuowane w pewnej odleglosci od siebie Pomiedzy tymi plaskownika¬ mi w tej ostatniej czesci cfchagoacr ciegna,, znajduje sia dolrcy koniec lacznika podciagowego $ polaczmy przegubowo z tym ciegnem^ jak tto powyzej opisom Ciegna 3, 5, jak to* widac: na fig, 5 i 7, sa. za pomoca silowników hydraulicznych, 21 unoszone óp góry, przez co polaczone z msm narzedzie rolnicze znajduje sie: w/ powozeniu transportowym, uniesicu- nym do góry. Wctym polozoaiu; tranapairtowym po*r wierzchnie oporowe 41 obu: klocków: ciernych. 37 stykaja; sie z górnymi powierzchniami prowadza*- cymi 43 obu prowadnic 33^ a zatem narzedzie' rat- nicze nie ma mozliwosci bocznego wychylania* sie: W polozeniu roboczym ciegna 3;. & wraz z narze*- dziem rolniczym sa opuszczone i moga lub nie mo«- ga wychylac sie bocznie, • w zalezmoscii od: tego, czy zostala zamontowana druga para prowdnic 35, czy tez nie.Jezeli druga para prowadnic jest zaraontowana; wówczas ciegna wraz z narzedziem rolniczym nie maja mozliwosci bocznego wychylania sie, bowiem powierzchnie oporowe 41 obu klocków ciernych, jak to widac na fig., 2, stykaja sia z powierzchniami prowadzacymi 51 drugiej: pary prowadnic: 36;.W przypadku odlaczenia sie; drugiej pary pro¬ wadnic 35,. ciegna: 3v 5 oraz polaczone z nimi na«- rzedzie rolnicze, maja. mozliwosc bocznego wychy¬ lania sie, jak to- pokazano na figi. 6,. przy czynu w krancowychj wychylonych: polozeniach, wewnetrz*- nie skierowana powierzchnia.jednego^ z: ciegiemznaji- duje sie: w styki^ z dolna; powierzchnia, prowadzaca 45 jednej z prowadnic 33i Na £ig. 8^1 Q przedstawiono drugie: wykonanie urzadzenia sprzegajacego ciagnik z naijzedziem rolr- niczym. Urzadzenie zawiera dwa ciegna 3,- 5j. po¬ laczone przegubowo z: dolnymi koncami1 laczników, podciagowych' 9< za pomoca sworzni1 13j usytuowav nych w przyblizeniu w srodkowych czesciach: dlue gosci ciegien. Wewnetrznie skierowane^ konce (na* gien 3, 5 sa zaopatrzone w przeguby^ kulowe 60; osadzone pomiedzy koncami dwóch pólosi zaczepni wych i bokami ramy 29 ciagnika. 40 45 so 55 607 Do boków ramy 29 ciagnika sa przymocowane równolegle do siebie dwie plyty montazowe 54 i 55, za pomoca srub 58. Pomiedzy plytami montazowy¬ mi jest usytuowany wspornik usztywniajacy 59, polaczony z tymi plytami przez spawanie. Tylne krawedzie kazdej plyty montazowej 54, 55, maja zarys*odcinka okregu o zalozonym promieniu, mie¬ rzonym od pólosi zaczepowych. Kazda z plyt 54, 55, przy swej kolistej krawedzi, ma przymocowana prowadnice górna 50 i 51a oraz prowadnice dolna 52 i 53, przy czym prowadnice te wzajemnie do¬ pelniaja sie. Dopelnianie sie par prowadnic 50, 52 oraz 51a, 53 jest zrealizowane przez to, ze obie górne prowadnice 50, 51a na swych dolnych kon¬ cach maja skosne powierzchnie 61, 62, usytuowane pod katem ostrym do powierzchni plyt montazo¬ wych 54, 55. Natomiast do tych skosnych powierz¬ chni 61, 62 górnych prowadnic 50, 51a, przylegaja copelniajaco równiez skosne powierzchnie górnych konców dolnych prowadnic 52, 53. Powierzchnie prowadzace 72, 73 kazdej pary prowadnic 50, 52 oraz 51a, 53 leza w pionowych plaszczyznach.Wzdluz krawedzi ograniczajacych powierzchnie pro¬ wadzace 72, 73 sa wykonane fazki 63 i 64. Wszyst¬ kie prowadnice sa przymocowane do plyt montazo¬ wych srubami 56 i 57. Do kazdego z ciegien 3, 5 jest przymocowane po jednym klocku ciernym 66, 67.Klocki cierne sa usytuowane w przyblizeniu w takiej samej odleglosci promieniowej od pólosi za¬ czepowych, jak powierzchnie prowadzace 72 i 73.Kazdy z tych klocków jest przymocowany do przy¬ porzadkowanego mu ciegna za pomoca srub 68 i 69 z nakretkami. Powierzchnie oporowe 70, 71 klocków ciernych znajduja sie w styku z powierzchniami prowadzacymi 72, 73 wszystkich prowadnic, nieza¬ leznie od tego* czy ciegna 3, 5 wraz z narzedziem rolniczym sa podniesione, czy tez opuszczone. Wów¬ czas, w obu przypadkach, narzedzie nie ma moz¬ liwosci bocznego wychylania sie. Boczne wychyla¬ nie narzedzia w polozeniu roboczym mozna uzys¬ kac po wymontowaniu dolnych prowadnic 52 i 53 przez wykrecenie mocujacych je srub 56, 57. PL