Przedmiotem wynalazku jest urzadzenie do nastawiania czesci ogonowych ryb wprowadzanych do maszyn przerabiajacychje, zaopatrzone w dwie pary elementów obrotowych usytuowanych jeden nad drugim.Znane jest np. z opisu wylozeniowego RFN nr 1 936 653 urzadzenie do przerabiania ryb na fiJety, w którym ryba spoczywajaca swym grzbietem na stole o przekroju poprzecznym w ksztalcie litery „V" jest ustawiana recznie ogonem do przodu i srodkowana swymi pletwami grzbietowymi i pletwa ogonowa w podlu¬ znym rowku znajdujacym sie w tym stole, nastepnie wprowadzana jest pod pokrywe majaca równiez w przekroju ksztalt litery „V" i wreszcie przesuwana pomiedzy dwie pary kól stozkowych, które przekazuja te rybe pod widelki, a nastepnie do dwóch ukladów nozy. Kazda z dwóch par kól stozkowych sklada sie z uzebionych stozków scietych obracajacych sie wzgledem pionowych osi w przeciwnych kierunkach, z których górne, zwezajace sie ku dolowi tworza miedzy soba kat ostry, a dolne maja postac plaskich tarcz tworzacych pomie¬ dzy soba kat okolo 90°.Wada powyzszego urzadzenia jest to, ze pomiedzy kolami stozkowymi pozostaja przerwy tak, ze nie tworza one zamknietego kanalu dla prowadzenia czesci ogonowych ryb, a przy calkowitym dosunieciu do siebie obu kól powierzchnia przelotu ograniczonego przez nie jest o wiele za duza aby umozliwiala srodkowanie, prowadzenie i nastawianie podstawy ogona lub pletwy ogonowej.Celem wynalazku jest wyeliminowanie wskazanych niedogodnosci znanych urzadzen.Cel ten zostal osiagniety przez skonstruowanie urzadzenia, którego elementy obrotowe maja postac kól lopatkowych i sa umieszczone synchronicznie odchylnie wzgledem siebie tak, ze przynajmniej lopatki kazdego z górnych kól wchodza pomiedzy lopatki sasiadujacych z nim kól lopatkowych i wspólnie z lopatkami dolnych kól lopatkowych ograniczaja zamkniety przekrój poprzeczny o ksztalcie kwadratu, rombu lub czworoboku ojednakowych bokach przyleglych i róznych bokach przeciwleglych.Korzysci jakie daje wynalazek polegaja przede wszystkim na tym, ze wspomniany przekrój moze byc utrzymywany w tak niewielkich rozmiarach, ze pletwy ogonowe ipodsdtawy ogonów nawet najmniejszych ryb moga byc w tym przekroju srodkowane i przenoszone, a czesc ogonowa ryby podczas przechodzenia jej po lopatkach jest ze wszystkich stron otoczona zamknietym przekrojem.2 93161 Wedlug dalszej cechy wynalazku predkosc obwodowa kól lopatkowych jest znacznie wieksza niz pred¬ kosc przenoszenia doprowadzanych ryb. Przez to wyprostowanie i nastawienie czesci ogonowej ryby wraz z plet¬ wa ogonowa ipodsdtawa ogona jest mozliwe nawet wtedy, gdy przy wprowadzaniu byla ona wygieta lub zalamana.Wedlug nastepnej cechy wynalazku przed kolami lopatkowymi jest umieszczona rynna doprowadzajaca o ksztalcie litery „V", której sciany stanowia tasmy przenosnika tasmowego przemieszczajace sie z predkoscia w przyblizeniu równa polowie predkosci obwodowej kól lopatkowych. Umozliwia to prostowanie czesci ogono¬ wych ryb, przy zalozonej róznicy predkosci przenosnika i kól lopatkowych.W szczególnym wykonaniu wynalazku dolne kola lopatkowe maja ksztalt cylindryczny i sa usytuowane nieruchomo wzgledem siebie tworzac kat ostry, a górne kola lopatkowe maja ksztalt tarczowy o cylindrycznym lub stozkowym obwodzie i sa odchylne ku górze, podczas gdy ich osie przebiegaja w przyblizeniu prostopadle do osi dolnych kól lopatkowych. Przez to mozliwe jest skonstruowanie urzadzenia nadajacego sie do malych i srednich ryb.Przedmiot wynalazku jest uwidoczniony w przykladzie wykonania na rysunku schematycznym, na którym fig. 1 przedstawia urzadzenie wedlug wynalazku w rzucie aksometrycznym, fig. 2 —lewa czesc urzadzenia w przekroju przez kola lopatkowe z pokazaniem podstawy ogona ryby znajdujacej sie miedzy nimi i fig. 3 - pra¬ wa czesc urzadzenia w przekroju przez kola lopatkowe z pokazaniem czesci ogonowej ryby w miejscu sasiaduja¬ cym z jama brzuszna, przy czym na fig. 2 i 3 dalej lezace lopatki zostaly pominiete dla wiekszej jasnosci rysunku.W nie pokazanej na rysunku obudowie symetrycznie pod katem 60° do pionu ulozyskowane sa dwa waly 13 i 23, które w odpowiedni sposób sa napedzane w przeciwnych kierunkach wskazanych strzalkami. Na wale 13 przy jego górnym koncu osadzony jest korpus kolowy 11 majacy na swym obwodzie szereg cienkich lopatek 12 i tworzacy wraz z tymi lopatkami cylindryczne kolo lopatkowe 1. Odpowiednio na wale 23 przy jego górnym koncu osadzony jest taki sam korpus kolowy 21 wyposazony w takie same lopatki 22 i tworzacy wraz z nimi identyczne jak poprzednio cylindryczne kolo lopatkowe 2, którego lopatki 22, przynajmniej swymi dolnymi wierzcholkami wchodza pomiedzy lopatki 12 kola lopatkowego 1.Obudowa ma: po kazdej stronie wysiegnik, a kazdy z tych wysiegnikówjest wyposazony w os 35 lub 45 osadzona obrotowo w lozyskach. Kazda z osi 35 i 45 jest usytuowana prostopadle do lezacego po tej samej stronie walu 13 lub 23 i ma osadzone wychylne ramie 46. Kazde z ramion wychylnych 46 ma postac elementu wewnatrz drazonego w celu pomieszczenia w nim pasa zebatego lub podobnego elementu przenoszacego naped i ma na swym wolnym koncu lozysko dla walu 33 lub 43, z których kazdy jest napedzany synchronicznie zwalami 13 i 23 poprzez osadzone na osi 35 wzglednie 45 posrednie kolo zebate, nie pokazane na rysunku, w ten sposób, ze nalezace do tych walów lopatki 32, 42 kól lopatkowych 3, 4 wykonuja ruch obiegowy wzgledem siebie i lopatek 12, 22 kól lopatkowych 1, 2 tak, ze zawsze jedna lopatka kazdego z kól lopatko¬ wych wchodzi pomiedzy lopatki sasiadujacego z tym kolem kola lopatkowego.Przy tym ksztalt lopatek 12, 22, 32, 42, jest tak dobrany, ze nie wchodza one w kolizje z korpusami kolowymi 11,21,31,41 sasiednich kól lopatkowych. Przed lozyskami kól lopatkowych 1,2 znajduja sie w obudowie dalsze lozyska i uklady napedowe dla nachylonych wzgledem siebie równiez pod katem okolo 60° rolek napedowych 64. Kazda z tych rolek jest ze swej strony polaczona zjedna z dwóch ulozyskowanych na nie widocznym wysiegniku rolek zwrotnych 63 jedna z dwóch tasm przenosnikowych 61, 62. Kazda z tasm przenos¬ nikowych moze byc na odcinku pomiedzy jej rolka napedowa i zwrotna dodatkowo podparta nieruchomymi podporami. Tasmy te sa napedzane z predkoscia liniowa równa polowie predkosci obwodowej kól lopatko¬ wych.Dzialanie urzadzenia wedlug wynalazku jest nastepujace. Ryba 7 zostaje tak wprowadzona brzuchem w dól do rynny doprowadzajacej 6 utworzonej przez tasmy przenosnikowe 61 i 62, ze ogon jej jest zwrócony w kierunku przemieszczania sie ryby,wskazanym na rysunku strzalka. Po zejsciu z tasm przenosnikowych 61 lub 62 pletwa ogonowa 73 dostaje sie pomiedzy kola lopatkowe 1, 2, 3,4 i uchwycona przez lopatki tych kól zostaje doprowadzona do polozenia srodkowego i tutaj zostaje dokladnie wyprostowana i ustawiona w paszczy- znie symetrii urzadzenia schodzac z rynny prowadzacej 6 tak, ze moze ona teraz byc wprowadzona w prowadni¬ ce dla pletw maszyny do obróbki ryb.Nastawianie jest dlatego tak dokladne, ze jak to widac na fig. 2 podstawa ogona 71 z pletwa ogonowa, juz w trakcie nastawiania samej pletwy w obrebie dzialania kól lopatkowych 1, 2, 3, 4 zostaje ona przez te pletwe wyprostowana, ustawiona w polozeniu srodkowym i przemieszczana z wieksza predkoscia, przez co jednoczesnie równiez i przylegla czesc ogonowa 72 zostaje wyprostowana i daje sie latwo ustawic w polozeniu srodkowym przez kola lopatkowe, jak to widac na fig. 3. Przy tym ramiona wychylne 46 odchylajace sie ku górze na93161 3 zewnatrz pozwalaja na dopasowanie przekroju poprzecznego przestrzeni lezacej pomiedzy lopatkami 12, 22, 32, 42 do kazdego przekroju poprzecznego przechodzacej pomiedzy nimi ryby.Kola lopatkowe 1, 2,J3 i 4 moga byc skonstruowane w rózny sposób. Ich wspólna ceche stanowi to, ze maja one lopatki z blachy, tworzywa sztucznego lub sa odlane ze stopów lekkich i zamocowane na przyklad do korpusu kolowego 11. Odleglosc obwodowa pomiedzy lopatkami 12 zalezy od srednicy kola lopatkowego i moze byc tym mniejsza im wieksza jest srednica tego kola.Jak to uwidoczniono na fig. 1, kola lopatkowe 1, 2 maja ksztalt cylindryczny i sa usytuowane nieruchomo wzgledem siebie pod katem ostrym, zas górne kola lopatkowe 3, 4 maja ksztalt tarczowy ze stozkowa powierz¬ chnia obwodowa. Powierzchnia tych ostatnich kól lopatkowych moze byc równiez wykonana jako powierzchnia cylindryczna. PL