Przedmiotem wynalazku jest mechanizm nape¬ dowy zasuwy wylewu kadzi odlewniczej.Znane jest stosowanie zamiast powszechnie uzy¬ wanych zatyczek, zasuw zamykajacych otwór spustowy w dnie kadzi odlewniczej lub hutniczej.Znane na przyklad z opisu patentowego Stanów Zjednoczonych Nr 3 160 204 oraz Nr 3 709 722 me¬ chanizmy napedzajace takie zasuwy zawieraja po¬ ziomo usytuowany silownik hydrauliczny lub pne¬ umatyczny, albo równowazne zespoly uruchamia¬ jace zasuwe, umieszczone pod dnem kadzi. Tlok silownika przemieszcza sie w tym samym kierun¬ ku co zasuwa. Zastosowanie tak usytuowanego si¬ lownika do kadzi odlewniczych stwarza szereg problemów. Silownik i weze przylaczone do niego moga ulec uszkodzeniu przez goracy metal, a po¬ nadto moga one wystawac poza zewnetrzny zarys dna kadzi stanowiac pewnego rodzaju zawade.Jednym z rozwiazan majacych na celu wyelimino¬ wanie tych problemów w przypadku kadzi odlew¬ niczych jest stosowanie odlaczalnego silownika, który jest podlaczany tylko wówczas, gdy jest on rzeczywiscie potrzebny do uruchomienia zasuwy.Takie rozwiazanie stwarza nowe problemy pole¬ gajace na tym, ze przylaczanie i odlaczanie silow¬ nika stwarza trudnosci i jest czynnoscia niebez¬ pieczna, jesli silownik ten jest umieszczony pod kadzia.Celem wynalazku jest wyeliminowanie wspom¬ nianych problemów i niedogodnosci. Dla osiagnie- cia celu postawiono zadanie skonstruowanie me¬ chanizmu napedowego zasuwy usytuowanego i roz¬ wiazanego konstrukcyjnie tak, aby w jak naj¬ mniejszym stopniu byl on narazony na ewentualne dzialanie goracego metalu i nie zawadzal przy ma¬ nipulowaniu kadzia.Cel wynalazku zostal osiagniety przez skonstruo¬ wanie mechanizmu napedowego zasuwy wylewu kadzi odlewniczej skladajacego sie z napedu ko¬ rzystnie w postaci silownika hydraulicznego lub pneumatycznego^ i drazka teleskopowego, na który przekazywany jest ruch tego napedu, polaczonych z soba rozlacznie w przyblizeniu równolegle do plaszcza sciany bocznej kadzi poprzez tuleje pro¬ wadzaca drazka, oraz z dzwigni katowej, laczacej dolna ruchoma czesc drazka poprzez sztywne cieg¬ lo z zawieradlem zasuwy, zamocowanej pod dnem kadzi.Rozwiazanie takie umozliwia latwy dostep do mechanizmu napedowego zasuwy i mechanizm ten nie utrudnia manipulowania kadzia.Przedmiot wynalazku jest zilustrowany w przy¬ kladach wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia kadz wyposazona w mechanizm na¬ pedowy zasuwy w rzucie pionowym w widoku z przodu, fig. 2 — kadz wyposazona w mechanizm napedowy zasuwy i zasuwe w przekroju piono¬ wym, zaznaczonym na fig. 1 linia II—II w polo¬ zeniu zamkniecia, fig. 3 — fragment kadzi z me¬ chanizmem napedowym zasuwy i zasuwe w polo- 9182291822 3 zeniu otwarcia, fig. 4 — kadz z mechanizmem na¬ pedowym zasuwy zamykajacej wylew kadzi w al¬ ternatywnym wykonaniu w rzucie pionowym, fig. 5 — kadz pokazana na fig. 4 — w przekroju pionowym V—V zaznaczonym na fig. 4, a fig. 6 — 5 kadz z fig. 4 w przekroju pionowym VI—VI ozna¬ czonym na fig. 4.Kadz odlewnicza 10 z wylewem dennym 14, prze¬ znaczona do przenoszenia cieklego metalu, sklada sie z metalowego plaszcza 12 i wykladziny ognio¬ trwalej 13. Na plaszczu kadzi w poblizu jej dna znajduje sie uchwyt 16, a na jej obrzezu kolnierz , do których zaczepiany jest mechanizm prze¬ chylania kadzi do wylewania jej zawartosci, jesli zaistnieje taka potrzeba. 15 Kadz jest wyposazona w zasuwe, której zwie- radlo umieszczone jest w obudowie o znanej kon¬ strukcji. Obudowa ta sklada sie z plyty montazo¬ wej 18 zamocowanej do dna kadzi, otaczajacej doi- 2a ny koniec wylewu 14 kadzi, ramy 19 zamocowanej do tej plyty. Plyta ceramiczna z wylewem 26 zwie- radla osadzona jest w oslonie 22 na zawiasach 20, 21, umieszczpnej przesuwnie w ramie. Miedzy ply¬ ta montazowa i plyta ceramiczna zawieradla znaj- 25 duje sie wierzchnia plyta 23 majaca otwór 24, wspólosiowy z otworem wylewu. W wylewie 26 plyty ceramicznej zawieradla znajduje sie otwór . Oslona 22 plyty 17 zawieradla jest ruchoma i przemieszcza sie pomiedzy polozeniami pokaza- 30 nymi na fig. 2, to jest z polozenia, w którym nie¬ przelotowa czesc plyty zawieradla znajduje sie pod otworem 24 w plycie wierzchniej 23, zamyka¬ jac ten otwór i uniemozliwiajac wplyw metalu, do polozenia, w którym otwór 25 wylewu 26 plyty 35 zawieradla zasuwy znajduje sie w polozeniu wspól¬ osiowym z otworem 24 w plycie wierzchniej 23 i wylewu 14 kadzi, umozliwiajac przeplyw metalu.W nieprzelotowych otworach oslony 22 sa usytuo¬ wane sprezyny 27, pracujace na sciskanie oraz 40 wkladki 28, które sa umieszczone wokól wylewu 26 plyty 17 ceramicznej zawieradla zasuwy i dzia¬ laja na te plyte dociskajac ja do plyty wierzchniej 23. Sprezyny te zapewniaja szczelnosc pomiedzy plyta 17 zawieradla, wierzchnia plyta 23 i monta- ^ zowa plyta 18. Zasuwa i plyta wierzchnia ulegaja szybkiemu zuzyciu, poniewaz sa bezposrednio na¬ razone na dzialanie cieklego metalu. Sa one wyj¬ mowane i wymieniane w razie zuzycia, po otwar¬ ciu ramy 19 na zawiasach i po -zwolnieniu zatrzas¬ ku 21. Na powierzchni dolnej ramy 19 zamocowany jest ekran termiczny 29.Drazek teleskopowy mechanizmu napedowego zasuwy wedlug wynalazku poprzez tuleje prowa¬ dzaca 34 i jej kolnierz 32 jest zamocowany za po- g5 moca dwóch wsporników 33 do sciany bocznej ka¬ dzi 10, miedzy kolnierzem 15 i uchwytem 16, prze¬ znaczonym do przechylenia kadzi; w przyblizeniu w plaszczyznie przechodzacej przez os podluzna zasuwy. Do kolnierza 32 i tulei prowadzacej 34 drazka teleskopowego przytwierdzona jest plyta z otworem do zamocowania napedu zawieradla zasuwy, majacego w danym przykladzie postac si¬ lownika hydraulicznego 36 z tlokiem i tloczyskiem 37. Drazek teleskopowy sklada sie z przesuwnej w kierunku osiowym rury 38, osadzonej teleskopo- 65 50 wo w tulei prowadzacej 34, zamknietej od góry denkiem 39 oraz z zewnetrznej tulei 40 przykry¬ wajacej górny koniec tulei prowadzacej. Rura 38 jest korzystnie wykonywana z dwóch czesci, wsu¬ nietych teleskopowo jedna w druga i zespawa- nych ze soba, dzieki czemu mozna stosowac znor¬ malizowane czesci do wytwarzania tych rur maja¬ cych dlugosci dostosowane do kazdej kadzi.Górny koniec tulei 40 jest wyposazony w wie¬ szak 41 do zawieszania na nim silownika 36. Do uch na denku cylindra silownika jest wspawany kolek 42, który jest zaczepiany w gniezdzie 43 wieszaka 41. Dolny brzeg 44 wieszaka jest zaokrag¬ lony zwiekszajacym sie ku dolowi promieniem. Po wstawianiu kolka 42 w gniazdo 43 i przemieszcze¬ niu silownik 36 wokól kolka, denko cylindra si¬ lownika oprze sie o dolny brzeg 44 wieszaka 41.Tloczysko 37 jest poprzez widelki mocowane do plyty 35 za pomoca wyjmowanego kolka 45. Si¬ lownik jest umieszczony na takiej wysokosci w stosunku do platformy 46, znajdujacej sie po¬ wyzej dna kadzi, która jest dogodna do jego za¬ kladania i zdejmowania. W ten sposób obslugujacy stojac na tej platformie moze latwo zalozyc lub zdjac silownik i nie ma potrzeby, aby pracowal on pod kadzia. Drazek teleskopowy jest polaczony z oslona 22 plyty ceramicznej zawieradla zasuwy za posrednictwem dzwigni katowej 50, zamocowa¬ nej wychylnie do ramy 19 zasuwy. Jedno ramie dzwigni katowej jest zamocowane obrotowo za po¬ moca kolka 51 z widelkami przegubu na dolnym koncu rury 38. Sztywne cieglo laczace 52 zamoco¬ wane jest przegubowo z jednej strony do ramienia dzwigni katowej, a z drugiej strony do oslony 22 plyty zawieradla. Tak wiec ruch poosiowy rury 38 ku górze, od polozenia pokazanego na fig. 2, po¬ woduje wychylenie dzwigni dwuramiennej wzgle¬ dem jej osi obrotu i popchniecie oslony wraz z plyta zawieradla w lewo, przez co plyta zawie¬ radla 17 przemieszcza sie do polozenia, w którym wylew kadzi jest otwarty. Na fig. 3 krawedz dzwig¬ ni dwuramiennej 50 przeciwlegla do miejsca, w którym dzwignia ta jest przegubowo zamoco¬ wana do ramy 19, ma niewielki otwór 53. Zanim przystapi sie do otwarcia ramy 19 w celu wymia¬ ny zawieradla zasuwy lub w innym celu, urucha¬ mia sie silownik 36 dla przemieszczenia rury 38 do jej najwyzszego polozenia. Wtedy wyjmuje sie kolek 51, tak ze drazek teleskopowy nie przeszka¬ dza przy otwieraniu ramy i wstawia sie w otwór 53 kolek 54, który opiera sie o pionowa krawedz ramy i zabezpiecza przed wypadnieciem czesci z otwartej ramy.Korzystnie drazek teleskopowy, jak równiez ra¬ ma 19 i czesci w niej umieszczone, sa chlodzone powietrzem. Tuleja 40 w poblizu swego górnego konca, ma króciec wlotowy 57 powietrza, który polaczony jest ze zródlem sprezonego powietrza, doprowadzanego w ten sposób do wnetrza rury 38.Rura ta ma w poblizu swego dolnego konca kró¬ ciec wylotowy 58 dla doprowadzonego powietrza.Króciec wylotowy 58 jest polaczony wezem 59 z króccem wlotowym 60 powietrza, znajdujacym sie na ramie 19, który prowadzi do kanalów wy¬ konanych wewnatrz ramy, nie pokazanych na ry¬ sunku. Przy otwieraniu ramy odlacza sie waz 59.9182 Na fig. 4, 5 i 6 pokazano inny przyklad wyko¬ nania wynalazku w zastosowaniu do kadzi lOa, gdzie zasuwa jest umieszczona bardzo blisko uchwytów 15, 16 przeznaczonych do przechylania kadzi. W tym przykladzie wykonania zarówno 5 urzadzenie nadajace ruch prostoliniowy jak tez i czlon teleskopowy, oraz elementy mocujace za¬ suwe pod kadzia sa takie same jak w poprzednim przykladzie wykonania.Czlonem laczacym mechanicznie drazek telesko- 10 powy z oslona 22 plyty ceramicznej zawieradla zasuwy jest równiez dzwignia katowa 63, której ramiona 63a, 63b sa oddalone od siebie w kierunku poziomym. Dzwignia dwuramienna jest podparta obrotowo na dwóch wspornikach 64 zamocowa- i5 nych do dolnej krawedzi kadzi na zewnatrz ra¬ mion 63a, 63b. Nalezy zauwazyc, ze dzwignia dwu¬ ramienna 50 w pierwszym przykladzie byla zamo¬ cowana obrotowo na wsporniku przytwierdzonym do kadzi, tak samo jak w drugim przykladzie, ale 2o w tym przypadku nie ma potrzeby wstawiania kolka w otwór wykonany w tej dzwigni w celu zabezpieczenia czesci przed wypadnieciem z ramy przy jej otwieraniu. Ramie 63a lezy w tej samej plaszczyznie co rura 38 drazka teleskopowego 25 i jest zamocowana do tej rury obrotowo za po¬ moca kolka 65, który nie musi byc teraz wyjmo¬ wany. Ramie 63b lezy w tej samej plaszczyznie co oslona 22. Cieglo laczace 66 jest zamocowane obro¬ towo na swych dwóch koncach z jednej strony do 30 ramienia 63b, a z drugiej do oslony 22. Obrotowe polaczenie ramienia 63b z cieglem laczacym 66 za¬ wiera wyjmowany kolek 67. Cieglo laczace 66 ma ksztalt rurowy. Powietrze chlodzace przechodzi z rury 38 drazka teleskopowego poprzez gietki 35 waz 38 prowadzacy do kolanka 69 znajdujace sie na ciegle laczacym 66, a stad powietrze przeplywa do wnetrza rurowego ciegla. Przed otwarciem ramy wyjmuje sie kolek 67 i odlacza przewód 68.W obu pokazanych przykladach wykonania moz- 4Q na przesunac zasuwe do polozenia zamknietego lub otwartego przez uruchomienie zespolu urucha¬ miajacego zasuwe w odpowiednim kierunku.Dzwignia katowa zmienia pionowy ruch mecha¬ nizmu napedowego na ruch poziomy zawieradla zasuwy. Przegubowe zawieszenie mechanizmu na¬ pedowego zespolu uruchamiajacego zasuwe umoz¬ liwia nadazanie za lukowym ruchem dzwigni ka¬ towej, do której ramienia jest zamocowany ten mechanizm za posrednictwem drazka teleskopowe¬ go. Przegubowe polaczenie ciegla laczacego za¬ równo z ramieniem dzwigni katowej jak i obudo¬ wa plyty ceramicznej zawieradla zasuwy umozli¬ wia nadazanie za lukowym ruchem drugieg;o ra¬ mienia przy liniowym ruchu zawieradla zasuwy.W kazdym przypadku zespól uruchamiajacy zasu¬ we moze byc umieszczony na dogodnej wysokosci w stosunku do platformy przeznaczonej dla ob¬ slugi. W celu umozliwienia otwarcia ramy dzwig¬ nie dwuramienna odlacza sie badz od zespolu uru¬ chamiajacego lub od ciegla laczacego. Tak wiec wynalazek eliminuje szereg problemów napotyka¬ nych w mechanizmach napedowych zasuwy, stoso- 6 wanych dotychczas. Drazek teleskopowy umozli¬ wia umieszczenie zespolu uruchamiajacego zasuwe mozliwie jak najdalej od zasuwy, a w zwiazku z tym umozliwia uzywanie wyzszych platform dla - obslugi znacznie oddalonych od dna kadzi. PL