PL90983B1 - - Google Patents

Description

Przedmiotem wynalazku jest tokarka-kopiarka przeznaczona do obróbki elementów niecylindrycznych oraz przedmiotów ksztaltowych.Urzadzenie wedlug wynalazku jest szczególnie dostosowane do obróbki wykanczajacej tloków silników cieplnych przy produkcji srednio- i wielkoseryjnej.Tloki, których ksztalt byl pierwotnie cylindryczny, ulegly z czasem ewolucji przyjmujac stozkowy ksztalt glowicy a nastepnie przekrój poprzeczny eliptyczny. Rózne wzgledy techniczne, takie jak: zuzycie materialu, jego rozszerzanie, smarowanie i inne, doprowadzily do wykonania tloków o ksztaltach jeszcze bardziej wypraco¬ wanych. Ponadto, obecnie stosowane jest podtoczenie do wkladek zeliwnych w których umieszczony jest piers¬ cien uszczelniajacy oraz wykonanie rowka srubowego na ostatnim progu miedzy sasiednimi rowkami na glowicy tloka. Niezbedne jest takze uzyskanie odpowiedniej jakosci powierzchni, jak równiez tolerancji wymiarowych o minimalnych odchyleniach.Nowoczesne tokarki zostaly ulepszone w celu obrabiania nowych, specyficznych powierzchni, przez zasto¬ sowanie zwyklych wzorników, a nastepnie elementów kopiujacych obracajacych sie z podwójna predkoscia katowa, w stosunku do predkosci tloka, oraz kopiarki obracajace sie z ta sama predkoscia co tlok i mogace odtworzyc dowolna powierzchnie, nie wymagajaca jednak naglych skoków narzedzia. Zostaly równiez wpro¬ wadzone szlifierki, w celu zapewnienia odpowiedniego wykonczenia.W znanych urzadzeniach, ciezar elementów ruchomych, oraz gietkosc organów transmisji, a takze czasy odpowiedzi, w przypadku zastosowania czujnika lub transmisji hydraulicznych lub pneumatycznych, miedzy stykiem czujnika kopiarki a narzedziem, ograniczaja predkosc obrotów a tym samym wydajnosc produkcji.Znane urzadzenia sa typu indywidualnego, jednowrzecionowego, niedostosowane do wlaczenia w tasme produkcyjna.W znanych urzadzeniach, obróbki specjalne, takie jak wykonanie podtoczen do wkladek, rowków na progach pomiedzy sasiednimi rowkami na glowicy tloka, sa wykonane na innych urzadzeniach niezaleznych od urzadzen do wykonczenia powierzchni. Znane urzadzenia nie zawieraja ukladu korygujacego, polaczonego z urzadzeniY m pomiarowym, umozliwiajacego korekte polozenia powstalego w wyniku zuzycia narzedzia.2 90 983 Na niektórych znanych urzadzeniach, w celu zmniejszenia bezwladnosci elementów wprawianych w ruch przemienny, wzornik kopiarki jest umieszczony w poblizu obrabianej czesci. Wzornik ten znajduje sie wówczas w zasiegu opadania wiórów, a tym samym smarowanie styku czujnika jest utrudnione, powodujac znaczne zuzy¬ cie i czesto koniecznosc zmniejszenia predkosci obrotów.Zastosowanie oslony dla wzornika oraz dla styku czujnfka wymaga zwiekszenia odleglosci miedzy wzorni¬ kiem a obrabiana czescia powodujac tym samym zwiekszenie bezwladnosci obrabianych czesci w ruchu prze¬ miennym, a takze zmniejszania predkosci obrotów.Celem wynalazku jest zapobieganie wyzej wymienionym niedogodnosciom.Tokarko-kopiarka wedlug wynalazku do obróbki elementów za pomoca narzedzia polaczonego z czujni¬ kiem prowadzonym przez wzornik kopiarki, charakteryzuje sie tym, ze zawiera korpus, na którym sa zamonto¬ wane obrotowo dwa wrzeciona równolegle, unoszace odpowiednio obrabiana czesc i wzornik kopiarki oraz tym, ze suport obróbczy stanowiacy tuleje o osi w przyblizeniu pokrywajacej sie z osia wrzeciona wzornika kopiarki, ruchoma przesuwnie wzdluz tej osi i obrotowo wokól niej, jest wyposazony w co najmniej jeden element wspor- czy, na którym jest zamocowane, prostopadle do osi wrzecion co najmniej jedno narzedzie umieszczone na zewnatrz tulei i co najmniej jeden czujnik umieszczony wewnatrz niej w taki sposób, ze kazde narzedzie jest jednoczesnie poddawane ruchowi przesuwnemu tulei oraz wzglednemu ruchowi oscylujacemu, wynikajacemu z dzialania wzornika kopiarki na czujnik z którym jest on polaczony.W urzadzeniu wedlug wynalazku wzornik kopiarki oraz czesc obrabiana sa umieszczone blisko siebie, przy czym wzornik i styk czujnika utrzymywane sa w calkowicie szczelnym srodowisku, smarowanym i oslonietym przed zanieczyszczeniem wiórami, co umozliwia duze predkosci obrotów.Zgodnie z dalsza charakterystyka wynalazku, suport narzedzia i czujnika poddawany ruchom przemiennym i wykonany w taki sposób, ze jego ciezar jest maksymalnie zmniejszony, jest zamontowany bez tarcia, przy zachowaniu znacznej sztywnosci bocznej, w taki sposób aby umozliwic szerokie pasmo czestotliwosci a takze zastosowanie duzych predkosci obróbki.Wedlug innej cechy zgodnie z wynalazkiem, do obróbki wykorzystuje sie dwa narzedzia stosowane kolej¬ no, przy czym pierwsze narzedzie wykonuje obróbke pólwykanczajaca a drugie obróbke wykonczajaca.Wedlug innej cechy zgodnie z wynalazkiem, mozna uzyskac wysoka wydajnosc tak z uwagi na szybkosc obróbki jak i na zredukowanie przestojów.Wedlug innej cechy zgodnie z wynalazkiem, urzadzenie mozna wlaczyc w tasme produkcyjna.Wedlug innej cechy zgodnie z wynalazkiem, niezaleznie od dokladnego obrabiania powierzchni obwodowej obrabianej czesci, mozna wykonac obróbki specjalne wymagajace naglego doprowadzenia narzedzia, takie jak wykonanie podtoczen do umieszczenia wkladek, rowków srubowych skrajnych progów tlokowych.Wedlug innej cechy zgodnie z wynalazkiem, mozna automatycznie korygowac odchylki polozenia powsta¬ le w wyniku zuzycia narzedzia lub w wyniku rozszerzenia materialu, przy zuzyciu elementów podporzadkowa¬ nych urzadzeniu pomiarowemu.Wedlug innej cechy zgodnie z wynalazkiem, niezaleznie od narzedzi wyzej wymienionych, mozna zamon¬ towac narzedzia do podtaczania oraz przeprowadzic progresywne zblizenia narzedzia w celu obrabiania na przyklad gniazd do umieszczenia pierscieni tlokowych.Urzadzenie wedlug wynalazku wykazuje prostote budowy oraz ulatwiony dostep umozliwiajace uzyskanie zmniejszonych kosztów produkcji, dzialania i konserwacji.Przedmiot wynalazku uwidoczniony jest w przykladzie wykonania przedstawionym na zalaczonym rysun¬ ku, na którym fig. 1 przedstawia tlok silnika cieplnego w rzucie pionowym, fig. 2 — tokarko-kopiarke wedlug wynalazku w przekroju i w rzucie poprzecznym, fig. 3 — tokarko-kopiarke wedlug wynalazku w rzucie piono¬ wym, polaczona z dwoma innymi urzadzeniami tego samego typu, fig. 4 — wymienny suport trzpienia imaka narzedziowego i oprawki czujnika w przekroju, z dwiema membranami pólelastycznymi, fig. 5 — wymienny su¬ port trzpienia imaka narzedziowego i oprawki czujnika w przekroju, z jedna membrama pólelastyczna i jednym lozyskiem, fig. 6- inne wykonanie suporta narzedziowego oprawki czujnika w przekroju, fig. 7 - górne lozysko tulei wrzeciona unoszacego element obrabiany, w widoku z góry, fig. 8- górne lozysko w przekroju wedlug linii VIII-VIII z fig. 7, fig. 9 - tokarko-kopiarke z fig. 2 z przekroju wedlug linii IX-IX z fig. 2, fig. 10 inny przyklad wykonania urzadzenia przedstawionego na fig. 9, fig. 11 - zespól tokarek, w rzucie perspektywicznym, w którym elementy obrabiane oraz dzwigniki sa przedstawione schematycznie, fig. 12 - uchwyt narzedziowy do podtaczania lub ukosowania krawedzi rowków pierscieni tlokowych, fig. 13 - urzadzenie przedstawione na fig. 12 w przekroju zgodnie ze strzalka F z fig. 12, wyposazone w narzedzia do podtaczania, fig. 14 - urzadzenie przedstawione na fig. 12 w przekroju zgodnie ze strzalka F z fig. 12, wyposazone w narzedzia do ukosowania krawedzi.Na fig. 1 przedstawiono przedmiot obrabiany, który stanowi tlok silnika cieplnego zawierajacy plaszcz 1 posiadajacy powierzchnie gladka oraz glowice 2 zawierajaca rowki 3 do bezposredniego umieszczenia pierscieni, oraz wkladke zeliwna 4 w której umieszczony jest pierscien uszczelniajacy.90 983 3 Tokarka wedlug wynalazku przedstawiona na fig. 2 i 3 przeznaczona jest do obróbki zewnetrznej powierz¬ chni plaszcza 1 oraz glowicy 2 a takze do wykonywania rowków 3 przeznaczonych dla pierscieni.Tokarko-kopiarka wedlug wynalazku sklada sie z korpusu 5 w ksztalcie litery C z wydluzona pólka w jej przedniej czesci 5a zawierajaca dwa otwory 6 i 7 o geometrycznych osiach pionowych i równoleglych 8 i 9.W otworze 6 zamontowana jest obrotowo wokól osi 8 i za pomoca lozysk 10,11, tuleja 12 w której znajduje sie otwór ekscentryczny 13 umieszczony w osi 14 równoleglej do osi 8. W otworze 13 znajdujacym sie w osi 14 zamontowane jest, na panewkach hydrodynamicznych 15,16 lub innych, wrzeciono 17 które, za posrednictwem stozkowego czopa 18 unosi przedmiot obrabiany 19 utrzymany na czopie 18 za pomoca trzpienia 20 i podnosni¬ ka 21 sluzacego do utrzymania przedmiotu 19 na czopie 18 wrzeciona 17 podczas obróbki. Czop 18 zaopatrzony jest w ostrza diamentowe, które umozliwiaja ruch obrotowy tloka przez przyleganie do jego glowicy. Inne sposoby zamocowania przedmiotu, takie jak na przyklad uchwyty obróbkowe moga równiez byc stosowane.Trzpien tloka 20 jest wyposazony, w nie przedstawiony na rysunku zespól umozliwiajacy ruch obrotowy tloka 19.W otworze 7 osi 9 przedluzenia 5a korpusu zamocowana jest tuleja 22 ustalona w oparciu o wystep 23 za pomoca sruby 24, przy czym w tulei 22 znajduje sie wrzeciono obrotowe 25 obracajace sie na lozyskach 26, 27.Na wrzecionie obrotowym 25 zamontowany jest w znany sposób wzornik kopiarki 28.Wrzeciona 17 i 25 sa korzystnie montowane w identyczny sposób, zapewniajac w ten sposób identyczna obu wrzecion oraz stale wzgledne polozenie wysokosciowe elementu obrabianego 19 i wzornika 28.Wrzeciona 17 i 25 sa odpowiednio polaczone, za posrednictwem odpowiedniego zlacza, z kolami zebatymi 29 i 30 polaczonymi miedzy soba za pomoca pasa zebatego napedowego uzebionego 31. Na tej samej osi co kolo 30 zaklinowane jest kolo 32 polaczone, za pomoca pasa 33, z kolem 34 zamontowanym na koncu walu silnika 35 zamocowanego na korpusie 5.Kola 29 i 30 moga miec, jak przedstawiono na rysunku, te sama srednice i ta sama ilosc zebów, w celu wprawiania w ruch obrotowy wrzeciona 17 unoszacego obrabiana czesc oraz wrzeciono 25 wzornika z ta sama predkoscia katowa. Mozna równiez przy predkosci katowej go (omega) wrzeciona 17, nadac wrzecionu 25 predkosc katowa równa ^V^, ^ ....W niektórych przypadkach wrzeciono 25 wzornika kopiarki moze sie obracac z predkoscia 2co, 3co ..., bez wzgledu na obrane rozwiazanie, przy czym kopiarke nalezy odpowiednio dostosowac do takiego rozwiazania.Tuleja 12 moze byc przemieszczana srodkami, które zostana opisane w dalszym ciagu opisu, w celu popra¬ wienia, przy montowaniu urzadzenia, ewentualnych nierównoleglosci osi tulei 12 oraz wrzeciona 25 wzornika, wyregulowania odleglosci miedzy osiami wrzeciona 17 i 25 recznie lub automatycznie podczas wymiany narze¬ dzia lub w celu skompensowania zuzycia narzedzia a takze w celu poprawienia bledu w srednicy obrabianej czesci, powstalego na przyklad w wyniku rozszerzenia sie korpusu; w celu szybkiej zmiany rozstawu miedzy osiami wrzeciona 17 i 25, w celu naglego zblizania i wycofania narzedzia: dla przesuniecia o maly kat osi tulei 12 oraz osi wrzeciona 25 wzornika dla ewentualnego skorygowania niedokladnosci wzornika kopiarki.Na jednym z konców tulei 22 zamontowany jest slizgowo suport narzedzia stanowiacy tuleje obróbcza 36 otaczajaca wzornik kopiarki 28 i polaczona z nakretka 37, w której znajduje sie sruba 38 wprawiana w ruch obrotowy przez silnik 39. Tuleja 36 jest wyposazona na swej zewnetrznej czesci w rowki do klinowania 40 wspólpracujace z odpowiednimi rowkami do klinowania wienca 41 zamontowanegp obrotowo na korpusie 5 i zaopatrzonego w zeby wspólpracujace z zebatka 42 wprawiana w ruch przez podnosnik 43 umieszczony na korpusie 5. Uklad taki umozliwia nadanie tulei 36 ruchu slizgowego wzdluz osi 9 oraz ruchu obrotowego wokól niej, w wyniku zazebiania rowków 40, które przekazuja ruch obrotowy wienca 41 uruchamianego przez zebatke 42.Na tulei obróbczej 36 zamontowane sa krzywki, takie jak 44, które uruchamiaja wylaczniki elektryczne sterujace poszczególne czynnosci, takie jak zatrzymanie silnika wprawiajacego w ruch obrotowy wrzeciona 17 i 25, zatrzymanie posuwu pionowego, zmiana kierunku posuwu pionowego oraz ruch obrotowy tulei obróbczej 36 itd.Na tulei obróbczej 36 zamontowany jest co najmniej jeden imak wymienny 45 zawierajacy co najmniej jedno narzedzie oraz jeden czujnik umieszczony w plaszczyznie xx1 prostopadlej do osi 8 i 9 wrzecion.Imak wymienny 45 przedstawiony szczególowo na fig. 4 sklada sie z korpusu wsporczego 46 zamoco¬ wanego do tulei obróbczej 36 za pomoca srub 47 oraz srub dwustronnych 48, przy czym korpus 46 obejmuje, za pomoca elastycznych membran 49 i 50 zamocowanych za pomoca srub 51, 52 trzpien 53 skladajacy sie z jedne¬ go lub kilku elementów i zawierajacy na jednym ze swych konców narzedzie 54 lub narzedzia 54, 54' (fig. 5 i 6) doprowadzane do styku z obrabiana czescia 19, a na swym drugim koncu czujnik 55 w styku ze wzornikiem kopiarki 28.Elastyczne membrany 49, 50 sa wykonane w postaci cienkiej folii metalowej.Sprezyna 56 oparta na korpusie wsporczym 46 odpycha trzpien 53 w kierunku wzornika kopiarki 28, zapewniajac w ten sposób staly docisk czujnika 55 do wzornika. Jedna z dwóch membran 49, 50 korzystnie4 90 983 membran 49, znajdujaca sie blizej narzedzia jest dociskana z jednej strony do korpusu 46 a z drugiej strony do trzpienia 53 uniemozliwiajac w ten sposób obrót trzpienia 53. Jedna z tym membran, korzystnie membran 49 nie zawiera zadnego otworu, zapewniajac w ten sposób szczelnosc tulei 36- Wzornik kopiarki 28 oraz czujnik 55 pozostaja w ten sposób osloniete przed zanieczyszczeniami i przed wiórami, przy czym elementy te mozna smarowac przez polewanie lub przez natryskiwanie olejem.Wykrecenie srub 47 lub nakretek srub dwustronnych 48 umozliwia wymiane imaka 45 oraz dostep do wzornika kopiarki 28.W celu zmniejszenia osiowej przestrzeni urzadzenia zwlaszcza ze strony wzornika kopiarki 28,imak wymien¬ ny 45 moze zawierac tylko jedna membrane 49 lub 50. W przykladzie przedstawionym na fig. 5 wykorzystana jest tylko membrana 49, przy czym trzpien 53 jest na swym drugim koncu prowadzony w lozysku 57 polaczo¬ nym z korpusem 46, a sprezyna 56 opiera sie na korpusie 46 oraz na pierscieniu 58 polaczonym z trzpieniem 53.W przypadku gdy trzpien 53 zawiera dwa narzedzia 54, 54' (fig. 5 i 6) ostrze narzedzia 54 ustawione jest w plaszczyznie osi 14 i 8 w trakcie posuwu opadajacego tulei obróbczej 36, dla wykonania przejscia obróbki pólwykanczajacej. Nastepnie, przez obrót tulei 36 o kat A w dolnym martwym punkcie, ostrze narzedzia 54' jest ustawione w plaszczyznie osi 14 i 8. Podczas posuwu wznoszacego tulei 36 narzedzie wykonuje przejscie obróbki wykanczajacej.W przypadku umieszczenia tylko jednego narzedzia 54 na trzpieniu 53 (fig. 4) tuleja zawiera tylko jeden imak wymienny 45 gdy tokarka wykonuje tylko jedna czynnosc (pólwykonczenie lub wykonczenie) i suw roboczy wykonany zostaje podczas ruchu opadajacego. Obrót tulei 36 o kat A jest dokonany w dolnym mar¬ twym punkcie w celu uwolnienia (odsuniecia) narzedzia od obrabianej czesci podczas ruchu wznoszacego.Mozna równiez zamontowac dwa imaki wymienne 45, 45' rozmieszczone pod katem B wynoszacym na przyklad 45°, tak jak przedstawiono na fig. 5 i 12, gdy tokarka wykonuje obie operacje (pólwykonczenie i wykonczenie). Suw pólwykonczenia dokonany jest podczas ruchu opadajacego narzedzia 54' po czym w dol¬ nym martwym punkcie dokonany zostaje obrót tulei 36 o kat B, w celu doprowadzenia narzedzia 54 do styku z obrabiana czescia dla wykonania suwu wykonczajacego podczas ruchu wznoszacego tulei.Narzedzia 54, 54' oraz czujniki sa korzystnie zamontowane na dzwigniach przekladniowych zwiekszajacej lub zwalniajacej suw. Na fig. 6 przedstawiono imak wymienny 45 o wykonaniu w przyblizeniu identycznym jak imak przedstawiony na fig. 4, w której trzpien 53 zawierajacy narzedzia 54, 54' jest prowadzony przez membra¬ ny 49, 50.Na osi 65 polaczonej z korpusem 46 znajduje sie przegubowa dzwignia 66 zawierajaca czujnik 55, przy czym sprezyna 56 zapewnia styk trzpienia 53 z dzwignia 66 oraz styk czujnika 55 ze wzornikiem kopiarki 28.W przykladzie przedstawionym na fig. 6, wzornik kopiarki jest przesuniety fazowo o kat \p w stosunku do polozenia przedstawionego na fig. 4 i 5.Os 67 górnej panewki 10 (fig. 7, 8) tulei 12, w której umieszczone jest wrzeciono wsporcze obrabianej czesci, jest lekko przesunieta w stosunku do osi tulei 12.Przez obrót panewki 10 mozna nieco zmienic kat nachylenia tulei 12 i osiagnac praktycznie równoleglosc osi wrzecion 17 i 25. Mozna takze wytworzyc pozorna równoleglosc w celu skorygowania malych bledów wykonania przez kopiarke. Katy pozornej równoleglosci sa odmierzane w znany sposób za pomoca komparatora i moga byc cechowane.Skala 68 przedstawiona na fig. 7 umozliwia dokonania wstepnych niezbednych poprawek podczas wymia¬ ny wzornika kopiarki, w trakcie produkcji. Podczas tej regulacji, panewka 10 jest utrzymywana w swym poloze¬ niu za pomoca klinów 69, 69a, Na fig. 9 przedstawiono pierwszy sposób wykonania urzadzenia sterujacego 70 do zmiany rozstawu wrze¬ cion 17 i 25.Urzadzenie 70 zawiera trzpien 71 przegubowo polaczony na osi 72 zamocowanej do tulei 12, przy czym trzpien 71 wykonuje ruchy slizgowe w czesci 5a korpusu i zawiera wystep 73, o których opiera sie jeden koniec sprezyny 74, której drugi koniec jest oparty o przedluzenie 5a korpusu. Trzpien 71, na swym drugim koncu, przeciwleglym do wystepu 73, zawiera podkladke oporowa 74a opierajaca sie o wystep 75 przedluzenia 5a korpusu. W ten sposób, w wyniku dzialania sprezyny 74, tuleja 12 jest wprawiana w ruch obrotowy w sposób ciagly.Na stronie przeciwleglej do osi 72, tuleja 12 zawiera przegub kulowy 76 o który opiera sie trzpien 77 przeciwstawiajacy sie dzialaniu sprezyny 74. Trzpien 77 zawiera gwint 78 wkrecany w otwór gwintowany 79 tloka 80 podnosnika, którego korpus 81 jest polaczony z przedluzeniem 5a korpusu 5. Korba 82 polaczona z trzpieniem 77 umozliwia ruch obrotowy trzpienia, ruch obrotowy tulei 12 oraz zmiane rozstawu wrzecion 17 i 25 w wyniku ekscentrycznosci osi 14 wrzeciona 17 w stosunku do osi 8 tulei.90 983 Ponadto ruch tloka 80 umozliwia wykonanie szybkiego ruchu obrotowego tulei 12, a tym samym szybkie zmniejszenie rozstawu wrzecion 17 i 25 po którym, po uplywie dowolnego okresu czasu, moze nastapic szybki powrót do polozenia pierwotnego.Podzialki noniuszowe 83 umozliwiaja uzyskanie dowolnych zadanych rozstawów.Na fig. 10 przedstawiono inny przyklad wykonania urzadzenia z fig. 9, w którym nie przedstawiono sprezyny 74, przy czym srodki dzialania tego urzadzenia sa identyczne ze srodkami dzialania urzadzenia przed¬ stawionego na fig. 9.W urzadzeniu tym jedynie srodki dzialania na przegub kulowy 76 sa odmienne i zawieraja popychacz 84 z gwintem 85, w którym jest on wkrecony i prowadzony jednym swym koncem w nakretke 86 polaczona z przedluzeniem 5a korpusu 5 a na swym drugim koncu jest on prowadzony w lozysku 87 polaczonym z korpu¬ sem.Trzpien 84, na swym koncu przeciwleglym do sworznia kulistego 76, zawiera pierscien moletowany 88 umozliwiajacy reczne obracanie trzpienia 85 oraz zblizanie lub oddalanie trzpienia w celu obracania tulei 12 w dowolnym kierunku, w zaleznosci od wskazan podzialek 89.Na trzpieniu 84 znajduje sie kolo zebate 50 wspólpracujace, za posrednictwem kola przekladniowego 91, z kolem zebatym 92 zaklinowanym na wale silnika skokowego 93. Polaczenie silnika 93 z urzadzeniem do pomiaru polozen umozliwia regulacje rozstawu wrzeciona 17 i 25, w celu skompensowania zuzycia narzedzia.Mozna• równiez uzyskac kilka szybkich zmian rozstawu wrzecion 17 i 25 przy jednoczesnym szybkim powrocie do polozenia pierwotnego.W celu szybkiego zblizania i wycofania narzedzia, mozna równiez zastosowac urzadzenia inne niz urzadze¬ nia wyzej opisane.Uklad sruba-nakretka moze byc przesuwany za pomoca podnosnika przesuwnego lub obrotowego, elektro¬ magnesu, lub silnika dzialajacego badz na srube badz na nakretke. Jeden z elementów (sruba lub nakretka) moze byc przesuniety obrotowo w stosunku do drugiego za pomoca podnosnika, elektromagnesu lub dowolnego silnika elektrycznego, pneumatycznego lub hydraulicznego.Wrzeciono 17 wsporcze obrabianej czesci, w koncowej fazie pracy, dokladnie zorientowane za pomoca znanych sposobów nie przedstawionych w niniejszym opisie, tak aby umozliwic: kontrole polozen za pomoca przyrzadów stanowiacych wyposazenie urzadzenia, dokladne ustawienie nowej czesci poddawanej obróbce równiez za pomoca przyrzadów stanowiacych wyposazenie.Na fig. 12, 13 i 14 przedstawiono sposób montowania na tulei 36 narzedzi do wykonywania rowków 3 dla pierscieni tlokowych 19 silników cieplnych.Obok imaków wymiennych 45, 45' narzedzia 54, 54' zamontowany jest imak 59 dla narzedzia podlaczaja¬ cego 60 (fig. 13) regulowany za pomoca srub 63 do ustawienia polozenia bocznego, oraz tylnych srub docisko¬ wych 62 zablokowanych za pomoca srub 61.Na fig. 14 przedstawiono imak narzedzia, na którym zamontowane sa narzedzia 64 do ukosowania rowków 3. Pod koniec ruchu opadajacego, po zakonczeniu operacji wykonczenia powierzchni, tuleja 36 jest szybko obracana o kat C, w celu odprowadzenia narzedzia 54 i doprowadzenia narzedzia 60 w polozenie robocze. Po tym szybkim ruchu obrotowym nastepuje powolny ruch obrotowy przeprowadzony znanymi srodkami nie przedstawionymi na rysunku, takimi jak regulator przeplywu do sterowania pneumatycznego lub hydraulicznego silnika pradu stalego. Po zakonczeniu tego ruchu nastepuje chwila zatrzymania, po czym nastepuje wycofanie narzedzia 60.Na fig. 11 przedstawiono .zespól roboczy, w którym korpusy 5 sa grupowane obok siebie tak, ze tworza blok 94 o przekroju w ksztalcie litery C, zawierajacy na swej przedniej stronie wrzeciona 17 ustawione w linii z równym rozstawem i unoszace obrabiane czesci 19. W górnej czesci, naprzeciw wrzecion 17 ustawione sa podnosniki 21 zapewniajace dociskanie obrabianych czesci do czopu wrzeciona 17. Mozna w ten sposób wlaczyc jednostki robocze w tasme produkcyjna.Jarzmo przekaznikowe zapewnia zasilanie jednostek produkcyjnych, transport obrabianych czesci z zespo¬ lu przeznaczonego do pólwykonczenia do zespolu przeznaczonego do obróbki wykonczajacej, a takze odprowa¬ dzanie obrabianych czesci.Tokarko-kopiarki wedlug wynalazku sa szczególnie dostosowane do obróbki wykonczajacej tloków silni¬ ków cieplnych. Sa one dostosowane do prawidlowego wykonania zewnetrznego ksztaltu „beczkowego" tych czesci i umozliwiaja obróbki wymagajace nagle zblizania i wycofania narzedzi oraz, pod koniec ruchu roboczego powolne ruchy zblizania.Tokarko-kopiarka w postaci takiej jak wyzej opisano lub uproszczonej moze byc zastosowana jako tokarka wykonczeniowa lub uzupelniajaca dla innych dowolnych czesci obrabianych.Inne zmiany moga równiez zostac wprowadzone do urzadzen lub sposobów wyzej opisanych i przedstawio¬ nych tytulem przy( 90 983 PL PL PL

Claims (19)

1. Zastrzezenia patentowe 1. Tokarko-kopiarka do obrabiania czesci za pomoca narzedzia polaczonego z czujnikiem prowadzonym przez wzornik kopiarki, znamienna tym, ze zawiera korpus (5), na którym zamontowane sa obrotowo dwa wrzeciona równolegle (17, 25), na których umieszczone sa odpowiednio obrabiana czesc (19) i wzornik kopiarki (28), a suport obróbczy stanowiacy tuleje (36) obróbcza o osi w przyblizeniu pokrywajacej sie z osia wrzeciona (25) wzornika kopiarki, ruchomy przesuwnie wzdluz tej osi i obrotowo wokól niej, jest wyposazony w co najmniej jeden imak (45), na którym zamontowane sa prostopadle do osi (8, 9) wrzeciona (17, 25) co najmniej jedno narzedzie (54) umieszczone na zewnatrz tulei (36) i co najmniej jeden czujnik (55) umieszczony wewnatrz tej tulei tak, ze kazde narzedzie (54) jest jednoczesnie ruchome przesuwnie razem z tuleja (36) i rucho¬ me oscylacyjnie w wyniku dzialania wzornika kopiarki (28) na czujnik (55), z którym jest on polaczony.

2. Tokarko-kopiarka wedlug zastrz. 1, znamienna tym, ze narzedzie (54) i czujnik (55) sa pola¬ czone z trzpieniem (53) zamontowanym ruchomo w plaszczyznie w przyblizeniu prostopadlej do wrzecion (17 i 25), za pomoca elementów elastycznych (49, 50) umozliwiajacych jedynie ruch trzpienia wzdluz osi na imaku (45) zamontowanym w sposób ruchomy na tulei obróbczej, przy czym trzpien (53) jest poddawany dzialaniu sprezyny (56) opartej o imak i utrzymujacej czujnik (55) w styku ze wzornikiem kopiarki (28).

3. Tokarko-kopiarka wedlug zastrz. 1, znamienna tym, ze tuleja obróbcza (36) ogranicza zam¬ knieta komore wewnetrzna, w której umieszczony jest wzornik kopiarki (28) oraz czujnik (55), przy czym ta szczelna komora wypelniona jest substancja o wlasnosciach smarujacych.

4. Tokarko-kopiarka wedlug zastrz. 2, znamienna tym, ze elementy elastyczne (49, 50), na których jest zamontowany trzpien (53), na którym znajduje sie narzedzie (54) oraz czujnik (55), stanowia membrany elastyczne (49, 50) zwlaszcza membrany metalowe.

5. Tokarko-kopiarka wedlug zastrz. 2, znamienna tym, ze trzpien (53) n narzedziem (54) oraz czujnikiem (55) jest przesuwny z jednej strony w lozysku (57), a z drugiej strony styka sie z elastyczna membra¬ na (49).

6. Tokarko-kopiarka wedlug zastrz. 2, znamienna tym, ze dwa narzedzia, z których pierwsze (54') sluzy do obróbki wstepnej, a drugie (54) do obróbki wykonczajacej, sa zamontowane na koncu trzpienia (53), przy czym drugi koniec trzpienia (53) wspólpracuje z wzornikiem kopiarki (28) poprzez czujnik (55).

7. Tokarko-kopiarka wedlug zastrz. 6, znamienna tym, ze czujnik (55) zamontowany jest na dzwigni (66) przekladniowej zwiekszajacej lub zwalniajacej suw, a pozostajacej w styku z trzpieniem (53).

8. Tokarko-kopiarka wedlug zastrz. 1, znamienna tym, ze tuleja obróbcza (36) zawiera kilka imaków (45, 45', 59) do narzedzi, rozmieszczonych katowo i których narzedzia sa doprowadzane do polozenia roboczego przez obrót tulei (36).

9. Tokarko-kopiarka wedlug zastrz. 1, znamienna tym, ze tuleja obróbcza (36) ma prowadzenie z jednej strony na tulei stalej (22) polaczonej z korpusem (5), a z drugiej strony w lozysku równiez polaczonym z korpusem (5), a ponadto polaczona jest z nakretka (37) obrotowa w stosunku do tulei i w której jest wkrecona sruba (38) sprzezona z silnikiem (39).

10. Tokarko-kopiarka wedlug zastrz. 1, albo 9, znamienna tym, ze tuleja obróbcza (36) ma co najmniej jeden rowek (40) przekazujacy ruch obrotowy wienca (41) uruchamianego, poprzez zebatke (42) przez silnik (43).

11. Tokarko-kopiarka wedlug zastrz. 1, znamienna tym, ze wrzeciono (17) jest zamontowane obrotowo i mimosrodowo w obrotowej tulei (12).

12. Tokarko-kopiarka wedlug zastrz. 11, znamienna tym, ze jedno z lozysk obrotowej tulei (12) wrzeciona (17) stanowi panewke (10).umieszczona mimosrodowo, a której obrót umozliwia zmiane kata osi geometrycznych (8 i 9) wrzeciona (19) wsporczego czesci obrabianej oraz wrzeciona (25) wzornika kopiarki.

13. Tokarko-kopiarka wedlug zastrz. 12, znamienna tym, ze obrotowa tuleja (12) wrzeciona (17) wspólpracuje z nakretka (79) polaczona z korpusem (5) oraz sruba (78) usytuowana w nakretce (79), której koniec styka sie ze zderzakiem (76) polaczonym z tuleja (12) i sluzy do przeciwstawiania sie dzialaniu sprezyny (74) opartej na przedluzeniu (5a) korpusu (5).

14. Tokarko-kopiarka wedlug zastrz. 12, albo 13, znamienna tym, ze nakretka (79) i sruba (78) sa polaczone z zespolem napedowym (80, 81) sterujacym ruchem tulei wrzeciona (17) wsporczego czesci obrabia¬ nej dla dokonania szybkich ruchów zblizania i wycofania narzedzia.

15. Tokarko-kopiarka wedlug zastrz. 14, znamienna tym, ze nakretka (79) jest polaczona z tlo¬ kiem (80) podnosnika.

16. Tokarko-kopiarka wedlug zastrz. 12, znamienna tym, ze obrotowa tuleja (12) wrzeciona (17) wspólpracuje ze sruba (84) zaopatrzona w kolo zebate (90) wspólpracujace z kolem zebatym (92) zaklinowa¬ nym na wale silnika (93).90983 7

17. Tokarko-kopiarka wedlug zastrz. 16, znamienna tym, ze silnik (93) sprzezony jest z ukladem sruba-nakretka (84, 86), wspólpracujacym z przyrzadem pomiarowym, który umozliwia automatyczne skory¬ gowanie polozenia obrabianej czesci.

18. Tokarko-kopiarka wedlug zastrz. 1, znamienna tym, ze na wrzecionie (17) wsporczym jest osadzone obrotowo kolo (29) zamocowane obrotowo na lozysku stalym, polaczonym z korpusem (5) urzadze¬ nia, przy czym przekladnia znajduje sie pomiedzy wrzecionem (17) i obrotowym kolem (29). 19. Tokarko-kopiarka wedlug zastrz. 1, znamienna tym, ze na tulei obróbczej (36) sa sztywno zamocowane narzedzia (60, 64) do obróbki przy powolnym zblizaniu narzedzi, przy powolnym obrocie tulei obróbczej (36). 20. Tokarko-kopiarka wedlug zastrz. 1, znamienna tym, ze korpus (5) zawiera wiele równoleglych wrzecion (17), na których umieszczone sa obrabiane czesci (19), który to korpus stanowi blok (94) o przekroju w ksztalcie litery „C", przy czym naprzeciw wrzeciona (17) umieszczone sa podnosniki (21) dociskajace obrabia¬ ne czesci (19) do czopów wrzecion (17). TlCT' 2L_f i'| I ! I j_| ST^ a==rj==n ^s^m^mi Xs ffilffl fiU :cTJ90 983 Ticf .4-90 98390 983 7C ,H'' i N'' l 72 T^'90 983 19. TIcr 15 O 3-£

19. O 60 6! 62 W 64 61 J-^E © <2 63 r TXCT' 14- Prac. Poligraf. UP PRL nak+ad 120 + 18 Cena 10 zl PL PL PL