Przedmiotem wynalazku jest sposób polerowania i wygladzania powierzchni papieru lub tektury przez wytworzenie styku wstegi z elementem pole¬ rujacym dociskanym do powierzchni wstegi suszo¬ nego papieru lub tektury oraz urzadzenie do sto¬ sowania tego sposobu.Przedmiotem wynalazku jest wiec sposób pole¬ rowania i wygladzania wstegi o suchej powierzchni.Znany jest sposób polerowania i wygladzania powierzchni suszonej tektury lub papieru polega¬ jacy na tym, ze polerowana wstega jest transpor¬ towana wzgledem obracajacych sie szczotek. Osia¬ gany jednak stopien wygladzenia nie jest w tej metodzie szczególnie wysoki. W wyniku szczotko¬ wania nastepuje jedynie niewielkie polepszenie gladkosci tektury.Znana jest równiez metoda kalandrowania, w której polerowana wstega zazwyczaj papieru, prze¬ puszczana jest przez wielobebnowy kalander, któ¬ rego powierzchnie dociskajace sa ogrzewane zmien¬ nie walkiem stalowym o duzej twardosci i tak zwanym walkiem papierowym.W wyniku róznicy twardosci tych obracajacych sie walków nastepuje scieranie i polerowanie po¬ wierzchni papieru, przy czym efekt ten jest zwiek¬ szony dzieki ogrzewaniu stalowego walka. Tym sposobem mozna osiagnac dobre wykonczenie po¬ wierzchni, lecz jednoczesnie polerowana wstega jest zbyt silnie zgniatana, nawet o . 3%. Z tego wzgledu tego rodzaju kalandrowanie nie moze byc stoso- wane do tektury pudelkowej, której grubosc i sztywnosc winny byc mozliwie wysokie. Zgniata¬ nie papieru powoduje zwiekszenie przezroczystosci i zmniejszenie wytrzymalosci na rozerwanie jak równiez powoduje zmniejszenie sprezystosci papie¬ ru.W przypadku tak zwanego kalandrowania po¬ lyskowego, polerowana wstega jest dociskana za pomoca walka pokrytego guma do goracego cylin¬ dra polerujacego o gladkiej powierzchni. Przy tej metodzie stopien wykonczenia wynosi okolo 30°/o, jednak ten sposób obróbki powoduje niekorzystne wystepowanie spotegowanych nierównosci podloza i pokrycia wstegi co powoduje róznorodny sto¬ pien gladkosci.Celem wynalazku jest unikniecie tych niedogod¬ nosci.Zadaniem wynalazku jest opracowanie sposobu polerowania i wygladzania powierzchni papieru lub tektury zapewniajacego skuteczne wygladzenie po¬ wierzchni bez zmniejszenia grubosci wstegi, oraz konstrukcja urzadzenia do stosowania tego sposo¬ bu. Zadanie to osiagniete zostalo w ten sposób, ze przesuwajaca sie sucha warstwe powierzchniowa polerowanej wstegi doprowadza sie do styku linio¬ wego z elementem polerujacym przy czym szyb¬ kosc wzglednie ilosc obrdtów elementu poleruja¬ cego, korzystnie 0,5—2,0 obrotów/minute jest w zasadzie mniejsza od szybkosci przesuwu polero¬ wanej wstegi. 84 65684 656 W sposobie wedlug wynalazku, powierzchnia ob¬ rabianej wstegi i element polerujacy sa doprowa¬ dzone do wzajemnego styku ciernego, zas wygla¬ dzanie i polerowanie powierzchni oparte jest na plastycznym odksztalceniu liniowym suchej war- 5 stwy powierzchniowej na szerokosci wstegi. A za¬ tem nie zachodzi koniecznosc usuwania jakiegokol¬ wiek zbytecznego materialu plynnej warstwy po¬ wierzchniowej jak to ma miejsce gdy na wstege nalozona jest pokrywajaca .mieszanina wyrównu- 10 jaca za pomoca zgarniaczy lub podobnych elemen¬ tów. Zasadnicza cecha wynalazku jest umozliwie¬ nie uzyskania sprezystego nacisku na waskim liniowym obszarze tasmy, dzieki czemu nacisk jest co najmniej w pjcsybEzeniu równomierny w kazdym n punjscie"wstega % zalapm otrzymuje sie równomier¬ ni Jjladzenfe (satynowanie) zarówno przy obrabia¬ niu grubych jak i cienkich wsteg. Pokrywany pro¬ dukt spogoJaem iftedlug wynalazku moze byc sku¬ tecznie* polerowany * T wygladzany bez zmniejsze- 20 nia\gpub0s"cl wstegi.Na ogól uwaza sie, ze powierzchnia pokrytej wstegi po wysuszeniu nie powinna byc doprowa¬ dzana do styku ze zgarniaczem lub podobnym srodkiem scierajacym powierzchnie ze wzgledu na 25 ryzyko zapylenia jej i zadrapania.Jednakze praktyczne zrealizowanie sposobu we¬ dlug wynalazku wykazalo, ze. mozliwe jest unik¬ niecie zadrapan przez dokonywanie scierania wzdluz waskiego liniowego obszaru styku, przy 30 wykorzystaniu zjawiska odksztalcenia plastyczne¬ go powierzchni.Wynalazek obejmuje równiez urzadzenie do sto¬ sowania sposobu wedlug wynalazku, które ma ele¬ ment polerujacy dociskany do warstwy po- 35 wierzchniowej wstegi w waskim obszarze liniowego styku rozciagajacym sie na calej szerokosci wstegi.Urzadzenie do stosowania sposobu wedlug wy¬ nalazku uwidocznione jest w przykladzie wykona¬ nia na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia sche- M mat urzadzenia do polerowania a fig. 2 — po¬ wiekszony obszar styku w przekroju poprzecznym.Urzadzenie do polerowania, pokazane na fig. 1, zawiera rame skladajaca sie z pionowych slupów 1 i poziomych slupów 2. Poziomy walek podpiera- 4I jacy 5 jest obrotowo osadzony w lozyskach 4 na belkach 3. Powierzchnia plaszcza walka podpiera¬ jacego 5 zaopatrzona jest w miekkie pokrycie 6.Obrabiana wstega tekturowa 7 jest transportowa¬ na do urzadzenia za pomoca rolek prowadzacych 8 50 podpartych obrotowo na ramie a nastepnie wokól walka podpierajacego 5 i wreszcie na zewnatrz urzadzenia poprzez rolki prowadzace 9 podparte obrotowo na ramie.Wokól powierzchni plaszcza walka podpierajace¬ go 5 umieszczono w pewnych odleglosciach szereg wsporników 10, które skladaja sie z belki podpie¬ rajacej 11, równoleglej do osi walka podpieraja¬ cego 5, obrotowo umieszczonej na wale 12 pod¬ partym na ramie, które za pomoca przegubowego lacznika 13 polaczone sa z tloczyskiem 15 hydra¬ ulicznego cylindra 14 podpartego na obudowie.Pret podpierajacy 11 jest zaopatrzony w uchwyt 16 podtrzymujacy waski pret polerujacy 17 rów- C5 55 nolegly do osi walka podpierajacego 5, posiadaja¬ cy kolowy przekrój poprzeczny i wykonany z po¬ lerowanej odpuszczanej stali. Uchwyty preta za¬ opatrzone sa w oporniki elektryczne do ogrzewania preta.W czasie pracy urzadzenia do polerowania, wa¬ lek podpierajacy 5 obracany jest silnikiem, nie po¬ kazanym na rysunku, przy czym obrabiana wstega 7 obtacza sie po powierzchni walka podpierajace¬ go 5 i przechodzi przez prety polerujace poszcze¬ gólnych wsporników 10. Za pomoca hydraulicz¬ nych cylindrów prety polerujace sa dociskane do wstegi 7 z odpowiednim naciskiem, w celu wytwo¬ rzenia plastycznego odksztalcenia zwiekszajacego wygladzenie powierzchniowej warstwy wstegi. Kaz¬ dy pret polerujacy 17 styka sie wiec ze wstega jedynie wzdluz waskiego obszaru liniowego styku, na calej szerokosci wstegi.Fig. 2 przedstawia bardziej szczególowy widok obszaru styku, przy czym dla uproszczenia walek podpierajacy 5 zostal tutaj przyjety jako twardy.Jak pokazano na fig. 2, obrabiana wstega sklada sie z tekturowej lub papierowej warstwy podloza 7a z nalozonym pokryciem 7b. Pret polerujacy 5 odksztalca plastycznie pokrycie, taik ze nierówna matowa powierzchnie pokrywajaca 7b* przed ob¬ szarem styku A, przeksztalca po obróbce w równa i blyszczaca powierzchnie 7b" za obszarem styku A preta polerujacego 17.W uchwytach urzadzenia pokazanych na fig. 1. zostaly zastosowane prety o róznych srednicach.W doswiadczalnym urzadzeniu srednica walka podpierajacego wynosi 400 mm, szerokosc 400 mm a grubosc pokrycia gumowego w przyblizeniu mm. Twardosc zastosowanej gumy zawarta jest w granicach od 10 do 25° P&J (PUSEY&JONES).W doswiadczeniach srednice pretów zmieniano w granicach od 4 do 12 mm, wielkosc nacisku na wstege w granicach 3 do 8 kg/cm2, zas temperature pretów zmieniano w granicach od 100 do 300°C.Wyniki tych doswiadczen polerowania wsteg róz¬ nych typów w róznych warunkach zostaly podane w ponizszej tablicy. Polerowana wstega tekturowa zostala wykonana z tektury wielowarstwowej u- przednio pokrytej a nastepnie wysuszonej, o cie¬ zarze okolo 300 gramów na metr kwadratowy.Lepiszczami pokrycia sa kazeina, lateks styreno- -butadienowy zas skladnikiem pigmentowym glów¬ nie kaolin.Powyzsze przyklady i wyniki wskazuja, ze przy zastosowaniu sposobu wedlug wynalazku mozliwe jest zwiekszenie wydajnosci polerowania i gladze¬ nia suchej pokrytej wstegi jak i niepokrytej wste¬ gi bez znacznego zmniejszania objetosci wlasciwej wstegi.W kazdym przypadku polerowania mozliwe jest znalezienie droga eksperymentu odpowiedniego promienia, ilosci pretów oraz liniowego nacisku pretów .polerujacych, jak równiez predkosci prze¬ suwu wstegi, wielkosci nagrzewania pretów, sred¬ nicy walka podpierajacego, twardosci pokrycia gu¬ mowego itp. Mówiac ogólnie, promien preta pole¬ rujacego zalezy od twardosci gumy walka podpie¬ rajacego.84 656 Lp. 1 2 3 4 Rodzaj wstegi Rodzaj obróbki Pokryta tektura wielowarstwowa 300 g/m2 — nieobrabiana — polerowana szczotka — polerowana pretem wedlug wynalazku 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 Niepokryty papier typograficzny, 103 g/m2 zawartosc popiolu 32% — nieobrabiany — polerowany pretem Niepokryty offsetowy papier typograficzny, 74 g/m2, zawartosc popiolu 9°/o — nieobrabiany — polerowany pretem Papier torbowy, 89 g/m2 zawartosc popiolu 2°/o — nieobrabiany — polerowany pretem Warunki doswiadczenia 5 Predkosc m/m 80 200 80 80 80 tów e Liczba p 2 2 6 6 6 6 6 6 i* o 3 a Nacisk li kg/c 3 8 8 8 8 8 cd pret 2 Temperatu i°C 300 200 300 100 300 150 150 150 S B ta Srednica pi 8 4 8 8 8 12 12 12 m O 8 w Twardosc wai podpierajac 6 Wlasnosci wstegi 1 cd sciw Objetosc wla cmVg 1,39 1,38 1,38 1,38 1,36 1,36 1,35 1,50 1,34 1,94 1,74 1,78 1,67 nie) cd^ V- 2 o Gladkosc (sal Vanceom( 28 45 50 59 67 75 44 13 29 12 -I2.S CQ B Szorstkosc ( 1 kp/cmV: 120 120 71 81 40 31 403 165 445 169 1600 670 Poniewaz obszar styku ma byc tak waski jak to tylko jest mozliwe, wiec im mniejszy jest promien preta tym twardsze musi byc gumowe pokrycie.Mniejsza predkosc przesuwu wstegi sprzyja pole¬ rowaniu powierzchni poniewaz zachodzi powolniej¬ sze plastyczne odksztalcenie powierzchni. Zwiekszo¬ ny nacisk liniowy preta polerujacego polepsza wy¬ konczenie powierzchni, lecz jednoczesnie powoduje odpowiednie zmniejszenie grubosci wstegi. Dzieki zwiekszeniu liczby pretów polerujacych odksztalce¬ nie plastyczne jest dokonywane w kilku stopniach a zatem jest dokonywane bardziej lagodnie, bez ryzyka zmniejszenia grubosci wstegi podczas ob¬ róbki. Nagrzewanie pretów polerujacych moze byc korzystnie wykorzystane w szczególnosci gdy po¬ krycie wstegi jest wykonane z materialu termopla¬ stycznego.Przy obróbce wsteg tekturowych bardziej ko¬ rzystne jest stosowanie nizszych nacisków linio¬ wych oraz wiekszej ilosci pretów polerujacych tak, aby sztywnosc tektury nie ulegla zmianie w cza¬ sie jej obróbki. Przy obróbce wsteg papierowych moze byc stosowany wyzszy nacisk liniowy. Mozli¬ wa jest równiez tego rodzaju obróbka, ze jeden lub kilka z wyzej wymienionych elementów lub czynników zwieksza sie lub zmniejsza stopniowo w pozadany sposób w czasie procesu polerowania.Mozna na przyklad uczynic tak odnosnie tempe- 40 ratury preta jak tez promienia preta przy nacisku liniowym.Poniewaz prety do pewnego stopnia scieraja sie na skutek tracych materialów pokrytej wstegi, to mozna w urzadzeniu spowodowac powolne obraca¬ nie pretów, na przyklad 1/2 do 2 obrotów na mi¬ nute w przypadku gdy ich przekrój poprzeczny 45 jest cylindryczny. Urzadzenie moze zawierac dwie lub wiecej oddzielnych jednostek dzieki czemu w czasie jednego procesu moga byc obrabiane obie powierzchnie wstegi. 50 55 65 PL