Urzadzenie rolkujace opone na bebnie konfekcyjnym Przedmiotem wynalazku jest urzadzenie rolkuja¬ ce opone na bebnie konfekcyjnym.W znanych urzadzeniach do wytwarzania opon pneumatycznych, opone wytwarza sie przez nakla¬ danie szeregu pólproduktów, takich jak gumowa¬ ne warstwy tkaniny kordowej, arkusze gumy, pier¬ scieniowe konstrukcje wzmacniajace, drutówki, bieznik i tak dalej, w uprzednio ustalonej kolejnos¬ ci na cylindryczny obrotowy beben. Konfekcjono¬ wanie opony, za pomoca którego nadaje sie jej ksztalt toroidalny, moze byc wykonywane na tym samym urzadzeniu, lub na dwóch urzadzeniach nie¬ zaleznych.W kazdym przypadku jest jednak konieczne rol¬ kowanie warstw tworzacych niezwulkanizowany wyrób celem ich polaczenia. W tym celu warstwy te odciska sie do bebna konfekcyjnego za pomoca ruchomych tarcz rolkujacych, usuwajacych po¬ wietrze znajdujace sie pomiedzy warstwami nie- zwulkanizowanej opony, które dostalo sie tam przy nakladaniu warstw.Do tego celu stosuje sie rózne rodzaje urzadzen rolkujacych, na przyklad do rolkowania niezwul- kanizowanej opony, majacej jeszcze ksztalt cylin¬ dryczny, stosuje sie pierwsza pare tarcz rolkujacych poruszajacych sie wzdluz tworzacej bebna konfek¬ cyjnego i druga pare tarcz poruszajacych sie po skraju bebna. Takie dzialanie tarcz rolkujacych u- zyskuje sie za pomoca zespolu kinematycznego, za¬ wierajacego silniki elektryczne oraz pneumatyczne 2 lub hydrauliczne napedy, wraz z róznymi ukladami dzwigien. Czyni to konstrukcje urzadzenia rolku¬ jacego bardzo zlozona a wiec równiez kosztowna.Inne znane urzadzenie rolkujace zawiera oddziel¬ na tarcze na kazdym z dwu wózków przesuwaja¬ cych sie po poziomej podstawie. Tarcze leza w plaszczyznie prostopadlej do osi bebna konfekcyj¬ nego i sa poruszane wzdluz powierzchni i po skra¬ jach bebna za.pomca przegubowego czworoboku, sterowanego przez polaczenie zlozone z pary sli¬ maków i przez cylinder jednostronnego dzialania o osi poziomej. Ten typ mechanizmu rolkujacego stosowany jest tylko w maszynach, w których wy¬ konywany jest pierwszy etap wytwarzania niezwul- kanizowanej opony, gdy ma ona jeszcze ksztalt cylindryczny.Celem i zadaniem wynalazku jest usuniecie nie¬ dogodnosci znanych urzadzen oraz skonstruowanie urzadzenia, wyposazonego w tarcze rolkujace, po¬ ruszane wzdluz powierzchni niezwulkanizowanej opony o ksztalcie zaleznym od typu bebna konfek¬ cyjnego, przy czym tarcza jest dokladnie dociska¬ na do wymienionej powierzchni zarówno wtedy, gdy porusza sie od linii srodkowej bebna do skra¬ ju bebna jak i wtedy, gdy porusza sie w przeciw¬ nym kierunku.Ponadto wedlug wynalazku, tarcze korzystnie wywijaja brzegi warstw na drutówce i powoduja przyleganie pierscienia wzmacniajacego i bieznika 82 2303 do szkieletu opony. Urzadzenie rolkujace opone na bebnie konfekcyjnym wedlug wynalazku, zawiera¬ jacy pozioma podstawe, dwa wózki przemieszczane wzdluz tej podstawy w kierunku równoleglym do osi bebna konfekcyjnego za pomoca pierwszego zes¬ polu napedowego o dzialaniu zwrotnym oraz w kie¬ runku prostopadlym do osi bebna za pomoca dru¬ giego zespolu napedowego o dzialaniu zwrotnym, dwie pionowe kolumny z których kazda ma jeden Wmiec utwierdzony w jednym z wózków, a na dru¬ gim koncu posiada tarcze do rolkowania, której J os obrotu lezy zawsze w plaszczyznie osi obrotu bebna, przekladnie zebata do umiejscowienia ko¬ lumn a tym samym do obrotu rolek miedzy dwo¬ ma krancowymi pozycjami oddalonymi od siebie katowo, symetrycznie wzgledem linii srodkowej bebni, charakteryzuje sie tym, ze pozycje kranco¬ we oEi^bbrotu tarcz rolkujacych pozostaja wzgle¬ dem jUftbiip.pod katem*wiekszym niz 180° i mniej¬ szym niz 360°.Kazda z dwu przekladni zebatych, które sluza do umiejscowienia kolumn, jest polaczona z kolum¬ na o napedzie pneumatycznym sterujacym katowym wychyleniem osi obrotu kazdej tarczy rolkujacej, odpowiednio w kierunku kazdej z dwóch kranco¬ wych pozycji. Zespoly napedowe o dzialaniu zwrot¬ nym, przekladnie zebate oraz naped pneumatyczny sterowane sa przez konwencjonalne urzadzenie pro¬ gramujace zwlaszcza numeryczne tak, ze ich dzia¬ lanie jest zgodne z wczesniej ustalonym progra¬ mem.Przekladnie zebate do ustawienia kolum piono¬ wych sa polaczone z trzecim zespolem napedowym o dzialaniu zwrotnym, zmieniajacym ustawienie sie obrotu tarcz rolkujacych zarówno w stosunku do napedu pneumatycznego jak równiez do kazdej z kolumn pionowych, oraz do linii srodkowej bebna konfekcyjnego. Kazdy z trzech zespolów napedo¬ wych o dzialaniu zwrotnym sklada sie z silnika o dwu kierunkach obrotów, zwlaszcza elektryczne¬ go silnika pradu stalego i sprzezonego z nim trzy¬ stopniowego reduktora zapewniajacego uzyskanie trzech par róznych predkosci o równych wartos¬ ciach bezwzglednych lecz przeciwnych zwrotach.Naped pneumatyczny jest napedem podwójnego dzialania i wyposazony jest w cylinder bedacy fragmentem obudowy, w którym umieszczone sa dwa tloki polaczone ze soba zebatka. Zebatka ta zazebia sie z kolem zebatym zamocowanym na wale, na którym umocowana jest przekladnia ze¬ bata napedu mechanicznego do ustawiania kolumn.Naped pneumatyczny podwójnego dzialania i kazda z dwóch pionowych kolumn obracaja sie wo¬ kól kola zebatego zamocowanego na wale.Naped pneumatyczny i kazda z dwóch kolumn pionowych zajmuja pozycje krancowe oddalone od siebie o kat wiekszy od 270°, a mniejszy niz 360°.Kazdy z wózków posiada naped pneumatyczny pojedynczego dzialania, który jest polaczony z jed¬ na z pionowych kolumn. Naped ten jest wyposazo¬ ny w cylinder, w którym umieszczony jest tlok polaczony z zebatka zazebiona z kolem zebatym, które polaczone jest: z dolnym koncem walka umieszczonego wspólosiowo w kazdej z pionowych 82 230 4 kolumn. Na górnym koncu tego walka umocowana jest tarcza rolkujaca.Urzadzenie rolkujace wedlug wynalazku znajdu¬ je zastosowanie do rolkowania róznych rodzajów ,5 opon, niezaleznie od ich ksztaltu.Przedmiot wynalazku jest uwidoczniony w przykladach wykonania na rysunkach, na którym fig. 1 przedstawia w uproszczeniu urzadzenie rol¬ kujace wedlug wynalazku, fig. 2 — pierwszy przy- klad wykonania urzadzenia wedlug wynalazku w widoku z boku i w czesciowym przekroju wzdluz plaszczyzny prostopadlej do osi bebna konfekcyj¬ nego, fig. 3 przedstawia urzadzenie z fig. 2 w wi¬ doku z góry i w czesciowym przekroju, fig. 4 przedstawia polowe urzadzenia rolkujacego w prze¬ kroju czesciowym plaszczyzna prostopadla do osi bebna konfekcyjnego, fig. 5 i 6 przedstawiaja czesc urzadzenia rolkujacego w przekrojach odpowiednio wzdluz linii V—V i VI—VI z fig. 4, fig. 7 — przedstawia tarcze rolkujace zamontowane na ko¬ lumnie, fig. 8 przedstawia urzadzenie rolkujace wedlug drugiego przykladu wykonania wynalazku w widoku z boku i w czesciowym przekroju plasz¬ czyzna prostopadla do osi bebna konfekcyjnego, fig. 9 przedstawia polowe tego urzadzenia w czes¬ ciowym przekroju plaszczyzna prostopadla do osi. bebna konfekcyjnego, fig. 10 przedstawia urzadze¬ nie w widoku z góry i w czesciowym przekroju, fig. 11 — czesc urzadzenia rolkujacego w przekro- ju wzdluz linii XI—XI z fig. 10, fig. 12 przedsta¬ wia tarcze zszywajaca zamontowana na jednej ko¬ lumnie urzadzenia, fig. 13—18 przedstawiaja etapy pracy urzadzenia rolkujacego, wedlug pierwszego przykladu wykonania wynalazku, a fig. 19—25 przedstawiaja etapy pracy urzadzenia rolkujacego wedlug drugiego przykladu wykonania.Fig. 1 rysunku przedstawia schematycznie urza¬ dzenie rolkujace, który zawiera konstrukcje 1, któ¬ ra za pomoca poziomego, wydrazonego trzpienia 2 40 wspiera beben konfekcyjny 3, na którym umiesz¬ czona jest rolkowana opona, lub jej czesc, na przy¬ klad pierwsza warstwa.Urzadzenie rolkujace zawiera ponadto pozioma podstawe 5, na której zamocowana jest przesuwnie 45 w kierunku prostopadlym do osi bebna rama 6 z dwoma wózkami 7 i 8. Na wózkach 7 i 8 zamoco¬ wane sa pionowe kolumny 10 i 9, wspierajace na swych wolnych koncach trzpienie o poziomej osi.Na trzpieniach tych zamocowane sa tarcze rolku- 5f jace 11 i 13, 12 i 14.Wszystkie ruchy urzadzenia rolkujacego oraz zwiazane z nimi ruchy urzadzenia do wytwarzania opon, sa sterowane pirzez cyfrowy uklad programo¬ wego sterowania, znajdujacy sie w obudowie 15, 55 wyposazonej w swietlna tablice sygnalizacyjna 16.Szczególy rozwiazania urzadzenia rolkujacego w pierwszym przykladzie wykonania wynalazku przedstawione sa na fig. 2—7 rysunku. Rama 6 slizga sie po podstawie 5 prowadzona w prowad- 60 nicach nie przedstawionych na rysunku. Porusza¬ na jest przez gwintowany walek 17. Walek 17 jest sprzezony z nakretka prowadzaca 18 i jest podpar¬ ty w ramie 6 za pomoca lozysk 19 i 20.Po srodku ramy 6 zamocowany jest zespól nape- 6| dowy 22 wraz z przekladnia przenoszaca jego obro-\ 82 230 6 ty skladajaca sie z kola lancuchowego 24 osadzone¬ go na wale 25 zespolu napedowego, które przeka¬ zuje ruch poprzez lancuch 23 na kolo lancuchowe 21 osadzone na walku 17.Zespól napedowy 22 sklada sie z silnika o dwu kierunkach obrotów zwlaszcza elektrycznego silni¬ ka pradu stalego i sprzezonego z nim trzystopnio¬ wego reduktora. Zespól napedowy zapewnia uzy¬ skanie trzech par róznych predkosci o zwrotach przeciwnych wzgledem siebie, to jest pary duzych predkosci do operacji ustawiania, pary predkosci posrednich do normalnej pracy i pary malych pred¬ kosci do pracy w zwolnionym tempie.Oczywiscie operacje te przeprowadzone sa ko¬ rzystnie za pomoca równowaznych znanych srod¬ ków.Po uruchomieniu zespolu napedowego 22 rama 6 wraz z wózkami 7 i 8 jest przemieszczana w kie¬ runku prostopadlym do osi bebna ksztaltujacego.Wózki 7 i 8, umieszczone w polozeniach symet¬ rycznych wzgledem linii srodkowej ramy 6 sa wy¬ konane jako calosc z nakretkami prowadzacymi 26 i 27, które sa sprzezone z dwoma czesciami 28 i 29 poziomego walka 30, podpartego w lozyskach 31 i 32, przy czym wymienione czesci maja takie same gwinty lecz o przeciwnych kierunkach.Na ramie 6, przy koncu walka 30, zamontowany jest zespól napedowy 34, na którego wale wyjscio¬ wym 37 osadzone jest kolo lancuchowe 36, które za *pomoca lancucha 34 porusza kolo lancuchowe 33, osadzone na koncu walka 30.Gdy zespól napedowy 34 pracuje, wózki 7 i 8 po¬ ruszaja sie na ramie 6 w kierunku równoleglym do osi bebna ksztaltujacego w dwóch przeciwnych kierunkach. Wózki wykonuja ten ruch prowadzone przez odpowiednie prowadnice.Na ramie 6, w polozeniu przeciwleglym do zes¬ polu napedowego 34 wzgledem linii srodkowej ra¬ my zamontowany jest trzeci zespól napedowy 38, na którego wale wyjsciowym 39 osadzone jest kolo lancuchowe 40, które za pomoca lancucha 41 po¬ rusza kolo lancuchowe 42, osadzone na koncu wal¬ ka 43 z rowkami, równoleglego do walka 30. Wa¬ lek 34 jest podparty w ramie 6 za pomoca lozysk 49 i 50 i nadaje ruch obrotowy na slimak 48, rów¬ niez z rowkami, dzieki czemu jest korzystnie prze¬ mieszczany wzdluz walka.Czesc urzadzenia polaczona jest symetrycznie z wózkami 7 i 8 przedstawionymi na fig. 4—7.Na fig. 4 kolumna 10 celem uproszczenia jest po¬ kazana w polozeniu odwróconym w stosunku do polozenia jakie ma na fig. 2.Wewnatrz wózka 7 usytuowane jest kolo zebate 44 osadzone na pionowym walku 45, który jest podtrzymywany w wózku 7 za pomoca lozysk 46 i 47.Górna czesc 45a walka 45 wystaje z wózka 7 i jest zamknieta w obudowie 56, luznej wzgledem walka 45. Wewnatrz obudowy 56 usytuowane jest kolo zebate 51, integralne z czescia 45a walka 45, zazebione z zebatka 52, stanowiaca mostek laczacy dwa tloki 53 i 54 napedu pneumatycznego 55 pod¬ wójnego dzialania o-osi poziomej, którego cylinder jest czescia obudowy 56. Obudowa 56 jest zablo¬ kowana wzgledem walka 45 gdy naped 55 Jest za¬ trzymany w pewnym polozeniu przez czynnik pod cisnieniem, poniewaz w takim przypadku zebatka 52 jest polaczona z kolem zebatym 51, a zatem i z czescia 45a walka 45.Jak pokazano na fig. 2, górna czesc obudowy 56 wystaje w bok i tworzy podstawe drugiej obudo¬ wy 58, która jest polaczona sztywno z podstawa pionowej kolumny 10. Scianki obudowy 58 stano¬ wia scianki cylindra napedu pneumatycznego 59, równiez o osi poziomej. Naped ten zawiera tlok 60 i mostek w postaci zebatki 61, zazebionej z ko¬ lem zebatym 62. Kolo zebate 62 jest wspólosiowe z kolumna 10 i jest umieszczone w obudowie 58.Ruch powrotny tloka 60 jest wywolywany za po¬ moca sprezyny spiralnej 63, która jest polaczona poprzez kolek 64 z zebatka 61 i za pomoca haka 65 ze scianka zewnetrzna obudowy 58.Kolo zebate 62 osadzone jest na dolnym koncu pionowego walka 66, usytuowanego w kolumnie 10 pomiedzy tulejami 67, 68. Górna czesc kolumny 10 ma rozszerzenie 69 z trzema plaskimi czolami, na których w znany sposób osadzony jest widelec 70, zawierajacy trzpien 71 o poziomej osi, na którym osadzona jest pierwsza tarcza rolkujaca 13, przy czym pomiedzy tarcza a trzpieniem 71 umieszczo¬ ne jest lozysko rolkowe 73.Przy rozszerzeniu 69 pionowy walek 66 wspiera za pomoca kolka 74 trzpien 75 o poziomej osi, na którym osadzona jest druga tarcza rolkujaca 11, przy czym pomiedzy ta tarcza a trzpieniem 75 u- mieszczone sa lozyska rolkowe 77 i 78. Trzpien 75 jest osadzony wspornikowo na plaskiej czesci roz¬ szerzenia 69 w nieprzedstawionej szczelinie. Po u- ruchomieniu zespolu napedowego 38 zaczynaja sie obracac slimak 48 oraz kolo zebate 44, które z ko¬ lei obraca walek 45 a na skutek tego równiez obu¬ dowy 56 i 58, wraz z zawartymi w nich czesciami, oraz pionowa kolumna 10 i pionowy walek 66.Uruchomienie zespolu napedowego 38 powoduje zblizenie sie i oddalenie czesci urzadzenia rolku¬ jacego, zamontowanych na kazdym z dwóch wóz¬ ków 7 i 8 od powierzchni niezwulkanizowanej opo¬ ny, która ma byc rolkowana, przy czym wymie¬ nione czesci poruszane sa po torach, które sa lu¬ kami kola lezacego w plaszczyznie poziomej, za¬ wierajacej osie trzpieni 71 i 75, przy czym srodek krzywizny luków stanowi punkt przeciecia osi wal¬ ka 45 z wymieniona plaszczyzna. Oczywiste jest, ze taki ruch nie jest wystarczajacy dla dokladnego ustawienia tarcz rolkujacych na rolkowanej po¬ wierzchni, gdyz rolkowanie musi byc przeprowa¬ dzane z zachowaniem bardzo waskich tolerancji wymiarowych.Ponadto dla rolkowania opony niezbedne sa dla kazdego z wózków 7 i 8 dwie elastycznie przymo¬ cowane tarcze rolkujace rózniace sie od siebie pod wzgledem wymiarów i ksztaltu, tak ze w stanie pracy jest w danej chwili jedna lub druga para tarcz zaleznie od tego czy sa rolkowane jedna na drugiej warstwy opony czy tez jej brzegi maja byc zawiniete na drutówce albo czy cala opona ma byc zdjeta z bebna po zakonczeniu pierwszej operacji ksztaltowania.Elastycznymi srodkami które pozwalaja doklad¬ nie spelnic te wymagania sa dla kazdego z^wóz- 40 45 50 55 6082 230 8 ków 7 i 8, naped pneumatyczny 55 podwójnego dzialania i naped pneumatyczny 59 pojedynczego dzialania.Na skutek uruchomienia napedu 55 podwójne¬ go dzialania (którego przewody doprowadzajace i odprowadzajace nie sa pokazane) zebatka 52 obra¬ ca kolo zebate 51. Poniewaz walek 45 nie moze sie obracac, gdyz jest to uniemozliwione przez pola¬ czenie kola zebatego 44 ze slimakiem 48, skrzynka 56 obraca sie wokól osi pionowego walka 45, na którym jest luzno osadzona, prowadzac za soba, dzieki konstrukcji wyzej przedstawionej obie tar¬ cze rolkujace 11 i 13.Zadaniem napedu 55 o podwójnym dzialaniu jest zatem obracanie osi obrotu obu tarcz rolkujacych wzgledem siebie selektywnie w obu kierunkach w stosunku do polozenia osiagnietego juz przez te tarcze na skutek ruchu nadanego im przez zespól napedowy 38.Z drugiej strony przez uruchomienie napedu 59, którego przewody doprowadzajace i odprowadzaja¬ ce nie sa pokazane, zebatka 61 obraca pionowy wa¬ lek 66 z kolem zebatym 62 wokól jego wlasnej osi niezaleznie od kolmny 10, co jest umozliwione przez zastosowanie tulei 67 i 68. Trzpien 75 tarczy rol¬ kujacej 11 obraca sie na skutek tego wraz z wal¬ kiem 66 w poziomej szczelinie rozszerzenia 69 ko¬ lumny 10. Zatem tarcza 11 jest poruszana wtedy gdy tarcza 13 jest odlaczona od opony lub odwrot¬ nie.W przedstawionym na fig. 8 i 10, drugim przy¬ kladzie wykonania, urzadzenie rolkujace zawiera pozioma podstawe 72, na której rama 76, prowa¬ dzona w nieprzedstawionych prowadnicach, slizga sie w kierunku prostopadlym do osi bebna ksztal¬ tujacego. Zespól napedowy 79, na którego wale wyjsciowym osadzone jest kolo lancuchowe 81, o- sadzony jest posrodku ramy 76. Kolo lancuchowe 81 poprzez lancuch 82 przekazuje ruch na kolo lan¬ cuchowe 83, umieszczone na koncu gwintowanego walka 84, wspólpracujacego z nakretka prowadza¬ ca 85 i osadzonego w lozyskach 86 i 86* na ra¬ mie 76.Gdy zespól napedowy 79 jest uruchomiony, ra¬ ma 76 przemieszcza sie prostopadle do osi bebna w odpowiednich prowadnicach.Na ramie 76 symetrycznie wzgledem linii srod¬ kowej zamontowane sa wózki 87 i 88, wykonane integralnie z nakretkami prowadzacymi 89 i 90, wspólpracujacymi z dwiema czesciami 91 i 92 po¬ ziomego, gwintowanego walka 93, równoleglego do osi bebna ksztaltujacego, przy czym wymienione czesci maja jednakowe gwinty lecz o przeciwnych kierunkach. Rama 76 ma równiez zespól napedo¬ wy 94, na którego wale wyjsciowym 95 osadzone jest kolo lancuchowe 96, które za pomoca lancucha porusza kolo lancuchowe 98 osadzone na walku 93.Uruchomienie zespolu napedowego 94, powoduje ruch wózków 87 i 88 w przeciwnych kierunkach na ramie 76, równolegle do osi bebna ksztaltujacego.Poniewaz czesci urzadzenia zwiazane z wózkami 87 i 88 sa symetryczne, opisany zostanie tylko je¬ den taki wózek na podstawie fig. 9—12. Wózek 87 obejmuje pierwszy pionowy walek 99 i dolna czesc lOOb drugiego pionowego walka 100. Na walku 99 osadzone jest kolo zebate 101 i usytuowana nad nim oraz oddzielona tuleja 102 zebatka 103.Kolo zebate 101 jest zazebione z zebatka 104, stanowiaca mostek laczacy dwa tloki 105 i 106 na- pedu pneumatycznego 107 podwójnego dzialania o osi poziomej, którego „cylinder stanowi czesc obu,- dowy 108, równiez zawartej w wózku 87. Zebatka 103 zazebia sie z kolem zebatym 109 osadzonym na walku 100, który jest wsparty za pomoca lozysk 110 i 111 na wózku 87.Kolo zebate 115 o osi poziomej, na którym za pomoca lozysk 117 i 118 osadzona jest tarcza rol¬ kujaca 116, zamocowane jest w górnej czesci wal¬ ka 100 za pomca srub 112, 113 i 114 (fig. 12). Dzia¬ lanie dwóch opisanych powyzej przykladów wyko¬ nania urzadzenia rolkujacego jest zasadniczo rów¬ nowazne.Odpowiednie dobranie skoków tloków 105 i 106 napedu pneumatycznego 107 oraz kól zebatych 101, 103, 109, umozliwia poruszanie osi obrotu tarczy rolkujacej 116 wzdluz torów kolowych (mniej niz 360°) w plaszczyznie poziomej zawierajacej wy¬ mieniona os oraz dokonanie dokladnego ustawienia, które jest wymagane w celu przeprowadzenia rol¬ kowania opony w waskich granicach tolerancji wy¬ miarów i ksztaltu. Takie dokladne ustawienia sa uzyskiwane dzieki temu, ze naped pneumatyczny 107 podwójnego dzialania jest elementem elastycz¬ nym a nie sztywnym, przez co tarcza 116 dokladnie przylega do rolkowanej powierzchni niezaleznie od jej ksztaltu, to znaczy niezaleznie od tego czy po¬ wierzchnia ta jest cylindryczna czy toroidalna.W celu przedstawienia wielostronnego zastosowa¬ nia wynalazku, dzialanie urzadzenia rolkujacego o- pisano w odniesieniu do dwóch stanów pracy, mia¬ nowicie po jednym dla kazdego z dwóch przedsta¬ wionych przykladów, przy czym oba przyklady wykonania urzadzenia sa zdolne dó dzialania w tych dwóch stanach pracy.Pierwszy stan roboczy (fig. 13—18) dotyczy rol¬ kowania niezwulkanizowanej opony (ksztaltowanej od poczatku na maszynie wyposazonej w sztywny beben), przeprowadzanego wedlug pierwszego przy¬ kladu wykonania wynalazku.Ze wzgledu na symetrycznosc konstrukcji na ry¬ sunku przedstawiono dla uproszczenia tylko te o- peracje, które sa wykonywane przez tarcze rolku¬ jace 11 i 13 osadzone na wózku 7.Pierwsza operacja jaka nalezy wykonac jest rol¬ kowanie pierwszej warstwy 120 opony na bebnie 121. Na poczatku tej operacji, to jest w polozeniu spoczynkowym, tarcze 11 i 13 sa skierowane na przeciwlegle czesci bebna, a wózek 7 (fig. 3) jest usytuowany poza srednica bebna pomiedzy plasz¬ czyzna srodkowa 119 opony, która jest równiez plaszczyzna srodkowa bebna ksztaltujacego, a ra¬ mieniem 122 bebna 121 (fig. 13).Gdy beben 121 zaczyna sie obracac wokól swej osi, wózek 7 wraz z tarczami 11 i 13 jest zblizony do bebna 121 na skutek dzialania zespolów nape¬ dowych 22 i 34. Gdy wózek 7 jest usytuowany w odpowiedniej odleglosci od warstwy 120 opony, zespoly napedowe 22 i 34 zostaja zatrzymane, a zaczyna pracowac naped pneumatyczny 55 podwój¬ nego dzialania, który pracuje az tarcza 13 zostanie 40 45 50 55 609 82 230 docisnieta do warstwy 120 w taki sposób, ze plasz¬ czyzna czolowa tarczy 13 jest w przyblizeniu pro¬ stopadla do warstwy 120.Rolkowanie cylindrycznej czesci warstwy 120 do¬ konuje sie przez przemieszczanie tarczy 13 wraz z wózkiem 7 w kierunku równoleglym do osi bebna 121 (który nadal obraca sie) na skutek dzialania zespolu napedowego 34. Tarcza 13 odsuwa sie przy tym od plaszczyzny srodkowej 119 w kierunku po¬ kazanym strzalka A na fig. 14.Gdy tarcza 13 zakonczy juz rolkowanie cylin¬ drycznej czesci warstwy 120 zespól napedowy 34 zatrzymuje sie i naped pneumatyczny 55 pracujac w przeciwnym niz poprzednio kierunku odlacza tarcze 13 od zrolkowanej powierzchni. Nastepnie zespól napedowy 22 odsuwa wózek w kierunku po¬ kajanym strzalka B a zespól napedowy 38 obraca tarcze w kierunku pokazanym strzalka C (fig. 15).W koncu zaczyna dzialac rówiez naped pneuma¬ tyczny 59, który obraca os tarczy 11 w kierunku D wzgledem tarczy 13, która pozostaje nieruchoma i tarcza 11 zostaje docisnieta do czesci warstwy 120, która jest usytuowana na ramieniu 122.Glównym warunkiem, który musi byc zachowa¬ ny przy rolkowaniu czesci opony, nie majacych stalej krzywizny, jest to, by plaszczyzna czolowa tarczy byla prostopadla do powierzchni opony w kazdym punkcie.'W omawianym przypadku os tar¬ czy 11 musi byc w kazdym punkcie usytuowana pod katem 90° w stosunku do tej czesci warstwy 120, która jest usytuowana ha ramieniu 122. Rolko¬ wanie czesci warstwy znajdujacej sie na ramieniu 122 jest wykonywane przez uruchomienie zespolów napedowych 32, 34, 38 i napedu pneumatycznego 59 w kolejnosci zadanej programem.Cyfrowy uklad sterowania programowego dla tego urzadzenia rolkujacego ma jako glówne zada¬ nie utrzymywanie synchronicznosci dzialania urza¬ dzenia, przy czym wymienione prostopadle poloze¬ nie tarczy musi byc dokladnie zachowane we wszystkich czesciach ramienia bebna, które ma zmienna krzywizne.Jesli w warstwe 120 wklada sie w znany sposób drutówke 123, omawiane urzadzenie rolkujace jest równiez zdolne do rolkowania obrzeza warstwy, wywinietego na drutówce. W takim przypadku rol¬ kowanie musi byc wykonywane od czesci 124 po¬ lozonej najblizej osi bebna, mianowicie w kierun¬ ku pokazanym strzalka E na fig. 16.Rolkowanie wykonuje sie przez uruchomienie równiez w programowanej kolejnosci zespolów na¬ pedowych 22, 34, 38 i utrzymywanie tarczy 11 w styku za rolkowana powierzchnia za pomoca na¬ pedu pneumatycznego 59.Po zakonczeniu tego etapu os tarczy 11 odsuwa sie najpierw za pomoca spiralnej sprezyny po¬ wrotnej 63 napedu pneumatycznego 59 w kierun¬ ku F (fig. 17), a nastepnie za pomoca zespolów na¬ pedowych 22, 34, 38 w sposób analogiczny do opi¬ sanego powyzej.Za pomoca opisanego urzadzenia rolkujacego jest ponadto mozliwe odsuwanie opony przy drutówce od bebna 121, co jest wykonywane za pomoca tar¬ czy li o waskim profilu.Za pomoca zespolów napedowych 22, 34 wózek 7 wprowadza sie do polozenia najblizszego osi bebna poza jego ramionami. Ponadto za pomoca zespolu napedowego 38 i napedu pneumatycznego 59 tar¬ cza 11 wsuwa sie pomiedzy ramie 122 a scianke wewnetrzna drutówki 125. Nastepnie przez równo¬ czesne dzialanie zespolów napedowych 34, 22 i 38, sterowanych programowo w taki sposób by przesu¬ wac wózek 8 w kierunkach pokazanych strzalkami G, H i K, uzyskuje sie dokladne i regularne zdjecie opony z bebna na skutek obrotu bebna 121 wokól swej osi (fig. 18).Druga mozliwosc zastosowania urzadzenia rolku¬ jacego pokazana na fig* 19—25, dotyczy rolkowania przeprowadzanego za pomoca urzadzenia wedlug drugiego przykladu wykonania wynalazku na nie- zwulkanizowanej oponie, która, po czesciowym u- ksztaltowaniu jej w maszynie posiadajacej sztyw¬ ny beben, umieszcza sie na bebnie rozszerzalnym w celu nadania jej ksztaltu toroidalnego, zaklada sie nierozszerzalny pierscien wzmacniajacy i nakla¬ da sie bieznik. Równiez w tym przypadka, ze wzgle¬ du na symetrie konstrukcji, na fig. 19—25 przed¬ stawiono tylko operacje wykonywane przez jedna tarcze zamontowana na wózku 87.W tym przypadku pierwsza operacja jest nalo¬ zenie pierscienia wzmacniajacego 127, umieszczo¬ nego na oponie 128, w obszarze jej plaszczyzny srod¬ kowej 129.Na poczatku, to jest w stanie spoczynkowym, tarcza rolkujaca 116, zamontowana na wózku 87, jest skierowana w strone od opony 128. Os trzpie¬ nia 115, wspierajacego tarcze 116 jest usytuowana tak, ze tworzy bardzo maly kat (10—15°) w stosun¬ ku do plaszczyzny srodkowej 129 (fig. 19). Podczas gdy opona 128 obraca sie wraz z bebnem, wózek 87, wraz z tarcza 116 jest przemieszczany w kierunku prostopadlym do osi bebna za pomoca zespolu na¬ pedowego 79 i w kierunku równoleglym do wy¬ mienionej osi za pomoca zespolu napedowego 92 az znajdzie sie w wymaganym odstepie od opony.Gdy wózek osiagnie juz to polozenie, wówczas tarcza 110 jest elastycznie dociskana do pierscie¬ nia 127 po obróceniu jej osi, wraz z pionowym walkiem 100, zaczynajac od polozenia spoczynko¬ wego, w kierunku pokazanym strzalka (L) (fig. 20).Polozenie osiagniete przez wózek 87 jest wtedy ta¬ kie, ze tarcza 116 jest praktycznie w plaszczyznie srodkowej 129 a os trzpienia 115 tworzy z ta plasz¬ czyzna kat 90°j spelniajac wymieniony juz warunek prostopadlosci.Rolkowanie pierscienia wzmacniajacego 127 na oponie 128 jest przeprowadzane przez przemieszcza¬ nie tarczy 116 wraz z wózkiem 87 w kierunku rów¬ noleglym do osi bebna jak pokazano strzalka M za pomoca zespolu napedowego 94 az tarcza 116 znajdzie sie w polozeniu 130. W tym momencie tar¬ cza 116 jest ponownie doprowadzana do polozenia spoczynkowego za pomoca napedu pneumatycznego 107 podwójnego dzialania i zespolów napedowych 79, 94, w kierunku przeciwnym niz poprzednio.Po nalozeniu w znany sposób bieznika 131 na pierscien wzmacniajacy 127 wykonuje sie w taki sam sposób jak rolkowanie pierscienia wzmacnia¬ jacego 127, rolkowanie bieznika. Gdy jednak tar¬ cza 116 dojdzie do brzegu 132 bieznika (fig. 21), 40 45 50 55 6082 230 11 12 oprócz zespolu napedowego 94 zaczyna dzialac zes¬ pól napedowy 79.Ruch nadawany tarczy 116 przez zespoly napedo¬ we jest równiez w tym przypadku regulowany przez cyfrowy uklad sterowania programowego. Dzieki 5 temu rolkowanie jest wykonywane dokladnie, po¬ niewaz w kazdym punkcie os trzpienia 115 tarczy 116 tworzy kat 90° do linii prostopadlej do przy¬ pory 133 bieznika 131. Rolkowanie przypory 133 jest wykonywane zaczynajac od brzegu 132 biezni- 10 ka w kierunku pokazanym strzalka N (fig. 21).Pod koniec tej operacji os tarczy 116 sprowadzana jest ponownie do opisanego polozenia spoczynkom wego.Jesli opona 128 zostala wykonana na maszynie 15 ze sztywnym bebnem i ma juz sciany boczne i pa¬ sy z nieprzylegajacego materialu (nie przedstawio¬ ne) i jesli scianka boczna 134 jest wywijana na przypore 133 bieznika 131, wówczas urzadzenie we¬ dlug wynalazku ma zastosowanie do wykonania o- 20 peracji rolkowania koniecznych do uzyskania dob¬ rego przylegania tej scianki bocznej na uksztalto¬ wanej oponie i na biezniku. Z polozenia spoczyn¬ kowego (pokazanego na fig. 122 linia przerywana) tarcza 116 jest przemieszczana wraz z wózkiem 87 25 w kierunku równoleglym do osi bebna za pomoca zespolu napedowego 94 i jest zblizana do tej osi za pomoca zespolu napedowego 79.Naped pneumatyczny 107 podwójnego dzialania pracuje tak, ze os tarczy 116 obraca sie w kierunku 30 pokazanym strzalka P o kat wiekszy niz 270° i tarcza jest doprowadzana do swego drugiego polo¬ zenia spoczynkowego, w którym os trzpienia 115 jest równolegla do osi bebna (fig. 22). Z tego po¬ lozenia, pokazanego linia przerywana na fig. 23, 35 zespól napedowy 94 zmienia swój kierunek ruchu i to samo robi naped pneumatyczny 107 podwój¬ nego dzialania, który obraca w kierunku R, osi tarczy 116 elastycznie dociskanej do brzegu scian¬ ki bocznej 134 w poblizu drutówki 135, przy czym 40 os trzpienia 115 pozostaje pod katem 90° do linii prostopadlej do ksztaltowanej powierzchni.Nastepnie równoczesnie z zespolem napedowym 79 zostaje uruchomiony zespól napedowy 94, przy czym predkosci skladowych ruchu tarczy 116, spo- 45 wodowanych przez te zaspoly napedowe, sa regulo¬ wane przez cyfrowy uklad sterowania programo¬ wego w taki sposób, ze tarcza 116 porusza sie od drutówki 135 w kierunku bieznika 130, utrzymujac wymieniony warunek prostopadlosci w kazdym 50 punkcie, (fig. 23).Po zakonczeniu tej operacji tarcza 116 jest naj¬ pierw sprowadzana do swej drugiej pozycji spo¬ czynkowej przez obracanie jej za pomoca napedu pneumatycznego 107 o kierunku pokazanym strzal- 55 kaPna fig. 24. Z tego polozenia tarcza ta jest nas- tepienie doprowadzana do pierwszego polozenia spo¬ czynkowego, przez co zostaje odsunieta od calko¬ wicie wykonanej juz opony 136, 60 PL