Sposób wytwarzania nowych pochodnych ergotaminy Przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarzania nowych pochodnych ergotaminy o wzorze ogólnym 1, w którym R oznacza nizszy rodnik alkilowy za¬ wierajacy 1—4 atomów wegla, oraz ich soli z kwa¬ sami.Wedlug wynalazku zwiazki o wzorze ogólnym 1, atomach wegla oraz ich sole addycyjne z kwasami wytwarza sie poddajac reakcji zwiazek o wzorze ogólnym 2, w którym R ma wyzej podane znacze¬ nie, w postaci soli, w rozpuszczalniku organicz¬ nym obojetnym w warunkach reakcji lub w mie¬ szaninie rozpuszczalników w obecnosci nadmiaru trzeciorzedowej zasady organicznej, z reaktywnymi, funkcjonalnymi pochodnymi zwiazków o wzorze ogólnym 3, w którym zxy oznacza grupe CH—CH = C = CH— raturze od —20°C do —10°C i tak wytworzone zwiazki o wzorze ogólnym 1 ewentualnie przepro¬ wadza w ich sole addycyjne z kwasami.Jako reaktywna, funkcjonalna pochodna zwiazku o wzorze ogólnym 3 stosuje sie korzystnie miesza¬ ny bezwodnik z kwasem trójfluorooctowym. W tym celu poddaje sie reakcji zwiazek o wzorze ogól¬ nym 3 z bezwodnikiem kwasu trójfluorooctowym w obecnosci kwasu trójfluorooctowego w rozpusz¬ czalniku organicznym, obojetnym w warunkach reakcji lub w mieszaninie rozpuszczalników w tem¬ peraturze od — 20°C do — 10°C. Do tak wytwo¬ rzonych mieszanych bezwodników dodaje sie zwia- 25 30 zek o wzorze ogólnym 2 w postaci jego soli w roz¬ puszczalniku obojetnym w warunkach reakcji lub w mieszaninie rozpuszczalników, w obecnosci trze¬ ciorzedowej zasady organicznej w temperaturze od —20°C do —10°C i pozostawia mieszanine reak¬ cyjna jeszcze przez krótki okres czasu w tempe¬ raturze okolo —10°C do 0°C celem doprowadzenia reakcji do konca.Poza opisanym sposobem mozna stosowac inne zwykle stosowane sposoby wytwarzania peptydó- wych alkaloidów sporyszu. Jako reaktywna po¬ chodna zwiazku o wzorze 3 mozna stosowac rów¬ niez inne mieszane bezwodniki, na przyklad z kwasem siarkowym. Podobnie mozna stosowac chlorowodorek chlorku kwasowego lub azydek kwasu lub tez produkt addycji z imidohalogenkiem N-dwupodstawionego nizszymi rodnikami alkilowy¬ mi amidu kwasu karboksylowego, takiego jak dwu- metyloformamid lub dwumetyloacetamid. Korzyst¬ nie reakcje prowadzi sie stosujac jako zwiazek o wzorze ogólnym 3 dowolna mieszanine kwasu lizergowego, kwasu izolizergowego i kwasu 6-mety- lo-A8;9-ergoleno-8-karboksylowego, jaka na przy¬ klad wytwarza sie za pomoca saprofitycznej ho¬ dowli szczepu grzyba NRRL 3080 gatunku Clavi- ceps paspali Stevens et Hall. Mieszanine te mozna osuszyc przez ogrzewanie w temperaturze 150°C pod zmniejszonym cisnieniem i stosuje korzystnie w postaci suchej. Zwiazek o wzorze 2 dodaje -sie w postaci soli, przy czym jako kwas tworzacy sól 815623 81562 4 stosuje sie korzystnie kwas solny. Inne kwasy mi¬ neralne jednak równiez wchodza w rachube.Przy wytwarzaniu mieszanych bezwodników zwiazku o wzorze 3 z kwasem trójfluorooctowym dobiera sie stosunek produktów wyjsciowych tak, aby w przeliczeniu na 1 mol suchego zwiazku o wzorze 3 przypadlo 1—1,4 mola bezwodnika kwasu trójfluorooctowego i 2 mole kwasu trój¬ fluorooctowego.Jako trzeciorzedowa zasade stosuje sie korzyst¬ nie pirydyne lub jej homologi.Jako rozpuszczalnik organiczny obojetny w wa¬ runkach reakcji lub mieszanine rozpuszczalników mozna na przyklad stosowac acetonitryl, dwu- metylóformamid, dwumetyloacetamid, propionitryl, N-metylopirolidon, chlorek metylenu lub miesza¬ niny tych zwiazków. Kolejnosc dodawania od¬ czynników podczas wytwarzania mieszanego bez¬ wodnika jest obojetna. Tak na przyklad mozna zwiazki o wzorze ogólnym 3 w postaci bezwodnej za¬ wiesic w jednym z wymienionych rozpuszczalników organicznych i przeprowadzic do roztworu przez dodanie 1—5 moli, korzystnie okolo 2 moli kwasu trójfluorooctowego, po czym dodaje sie 1,2 mola bezwodnika kwasu trójfluorooctowego lub tez oby¬ dwa te odczynniki wkrapla sie jednoczesnie do za¬ wiesiny zwiazku o wzorze ogólnym 3 w obojetnym rozpuszczalniku. Poza tym mozliwa jest zmiana kolejnosci dodawania kwasu trójfluorooctowego i bezwodnika kwasu trójfluorooctowego.Poniewaz tak wytworzone mieszane bezwodniki zwiazku o wzorze ogólnym 3 z kwasem trójfluoro¬ octowym bardzo latwo ulegaja rozkladowi, prze¬ rabia je sie bezposrednio w postaci roztworu. Do tego roztworu mieszanych bezwodników dodaje sie natychmiast zwiazki o wzorze ogólnym 2 w postaci ich soli, ma przyklad jako chlo¬ rowodorek, przy czym w celu otrzymania opty¬ malnych wydajnosci poleca sie stosowanie na 1 mól 6oli zwiazku o wzorze ogólnym 2 1,3 mola do 2 moli mieszanego bezwodnika kwasu trójfluorooctowego 2 zwiazkiem o wzorze ogólnym 3. Przez dodanie nadmiaru trzeciorzedowej zasady organicznej w temperaturze —20°C do —10°C zostaje uwolniona zasada o wzorze ogólnym 2, która spontanicznie reaguje z mieszanym bezwodnikiem kwasu trój¬ fluorooctowego i zwiazków o wzorze ogólnym 3.Kolejnosc dodawania zasady i zwiazków o wzorze ogólnym 2 w postaci ich soli mozna odwrócic.Reakcja szybko przebiega do konca, lecz korzyst¬ ne jest pozostawienie mieszaniny reakcyjnej jesz¬ cze w ciagu 15—100 minut w zakresie temperatur od —10°C do 0°C.Zwiazki o wzorze ogólnym 1 odznaczaja sie inte¬ resujacymi wlasciwosciami farmakologicznymi i dzieki temu mozna je stosowac jako srodki lecz¬ nicze. Odznaczaja sie one wyraznym dzialaniem tonizujacym macice, które wykazano in situ na macicy królika, na przyklad dla p'-metoksy-ergo¬ taminy w dawkach 0,01—0,2 mg na kg wagi ciala badanego zwierzecia, co wskazuje na celowosc sto¬ sowania w ginekologii celem wywolania dlugo¬ trwalych skurczów macicy.Ponizej podane rodzaje dzialania wskazuja na ifcelowosc stosowania tych zwiazków do wplywania na cisnienie krwi, jak tez do leczenia bólów glowy w rodzaju migreny.Zwiazki o wzorze ogólnym 1 wykazuja wyrazne dzialanie adrenolityczne, jakie wykazano in vitro 5 na pecherzyku nasiennym swinki morskiej, dla p'-metoksy-ergotaminy w dawkach 0,005—0,3 mg/litr.Zwiazki ite wykazuja ponadto dzialanie antyseroto- ninowe, jakto mozna bylo wykazac dla p'-metoksy- -ergotaminy in vitro na macicy szczura w dawkach io 0,01—1,0 mg/litr lub tez in vivo na wywolanym serotonina obrzeku lapy szczura w dawkach 0,05— 1,0 mg/kg. Ponadto posiadaja one dzialanie zweza¬ jace naczynia, jak to wykazano dla p'-metcksy- -ergotaminy w dawkach 0,001—0,03 mg/kg przy !5 pomiarach cisnienia krwi w rdzeniu kregowym kota, jak równiez przy pomiarach cisnienia krwi u psa przy dawkach 0,003—0,3 mg/kg. Hamowanie osrodkowych odruchów krazeniowych stwierdzono na odruchu odciazajacym zatoke szyjna u kota 20 dla p'-metoksy-ergotaminy w dawce 0,02—0,6 mg na kg wagi ciala badanego zwierzecia przy odruchu cisnieniowym po podraznieniu podwzgórza u kota.Podawane dawki jednostkowe zaleza przy tym od sposobu podania i pozadanego dzialania. Dawka 25 dzienna dla wiekszych ssaków w odniesieniu do dzialania tonizujacego macice moze wynosic 0,5— 10 mg doustnie lub 0,1—5 mg domiesniowo lub podskórnie. W stosunku do pozostalych wymienio¬ nych rodzajów dzialania moze ona wynosic 0,5— 30 10 mg doustnie, przy czym dawki te mozna po¬ dzielic na 2 do 3 porcji podawanych oddzielnie.Nowe zwiazki mozna stosowac jako leki same albo w odpowiednich postaciach leku do stosowa¬ nia doustnego, dojelitowego lub pozajelitowego. 35 Celem wytworzenia odpowiednich postaci leku przerabia sie te zwiazki z farmakologicznie obo¬ jetnymi srodkami pomocniczymi.W ponizszych przykladach, które wyjasniaja bli¬ zej sposób wedlug wynalazku, nie ograniczajac go 40 jednak w zadnej mierze, temperatury podano w stopniach Celsjusza i nie sa one korygowane. Jesli nie opisano wytwarzania produktów wyjsciowych, to sa one znane lub mozna je wytworzyc analo¬ gicznie do podanych w przykladach sposobów wy- 45 twarzania produktów wyjsciowych.Przyklad. pr-metoksy-ergotamina 2,68 g (10 mmoli) bezwodnej mieszaniny 40°/e kwasu d-lizergowego, 40% kwasu 6-metylo-A8;9- -ergoleno-8-karboksylowego i 20% kwasu izolizer- 50 gowego rozpuszcza sie w 25 ml absolutnego dwu- metyloformamidu przez dodanie 2,28 g (20 mmoli) kwasu trójfluorooctowego i oziebia, mieszajac, do temperatury —10°C. W tej temperaturze wkrapla sie w ciagu 5 minut mieszanine 2,52 g (12 mmoli) 55 bezwodnika kwasu trójfluorooctowego w 12 ml absolutnego acetonitrylu i miesza klarowny roz¬ twór jeszcze .w ciagu 10 minut. Nastepnie do¬ daje sie, silnie oziebiajac, 12 ml pirydyny i 1,98 g (5 mmoli) chlorowodorku (2R, 5S, lOaS, 10bS)- 6o -2-metylo-2-amino-5-(p-metoksy)benzylo -3,6-dwu- keto -10b-hydroksy-osmiowodoro-8H-oksazolo[3,Z-aJ pirolo [2,1-ej pirazyny i mieszanine reakcyjna mie¬ sza jeszcze w ciagu 1 godziny w temperaturze —10°C do 0°C. W celu dalszego przerobienia roz^ 65 oiencza sie 200 ml chloriku metylenu i Wytrzasa do-81 562 5 6 kladnie iz 100 ml 2 n roztworu weglanu sodowego.Warstwe wodna ekstrahuje sie jeszcze trzykro/tnie porcjami po 100 ml chlorku metylenu. Polaczone war¬ stwy organiczne suszy sie nad siarczanem sodowym i odparowuje pod zmniejszonym cisnieniem. Pozo¬ stalosc chromatografuje sie na 50^krotnej ilosci tlen¬ ku glinowego o aktywnosci II, przy czym eluuje sie czysta p'-metoksy-ergotaminine 0,2% roztworem metanolu w chlorku metylenu i nastepnie prze¬ krystalizowuje z chlorku metylenu/eteru izopropy¬ lowego. Temperatura topnienia 190°—192° z roz¬ kladem. (a)20 =+321°(c = 1, chlorek metylenu : me¬ tanol = 1:1).Za pomoca 0,6% roztworu metanolu w chlorku metylenu eluuje sie najpierw frakcje mieszane, a nastepnie czysta p'-metoksy-ergotamine o tempe¬ raturze topnienia po przekrystalizowaniu z ben¬ zenu 168°—170° z rozkladem. (a)20=_i30° (c = l, D chloroform). Dwuwinian : z absolutnego alkoholu, temperatura topnienia 186°—188°C z rozkladem, (a) 20= +450 (c = 1, chlorek metylenu : metanol = l:».Stosowany jako produkt wyjsciowy chlorowodo¬ rek (2R, 5S, lOaS, 10bS)-2-metylo-2-amino-5-(p- -metoksy)-benzylo-3,6-dwuketo-10b-hydroksyosmio- wodoro-8H-oksazolo[3,2-a]pirolo[2,l-cJpirazyny moz¬ na wytworzyc w nastepujacy sposób: a) (2R, 5S, lOaS, 10bS)-2-metyk-2-etoksykarbony- lo-5-(p-metoksy)- benzylo-3,6-dwuketo- lOb-hydro- ksy^osmiowodoro- 8H-oksazolo(3,2-a)pirolo[2,l-c]pi- razyna.Do mieszanej zawiesiny 10,96g (40 mmoli) lakta¬ mu L-prolilo-L-(O-metylo) tyrozyny w 12,06 g (120 mmoli) N-metylomorfoliny wkrapla sie w cia¬ gu 5 minut 11,9 g (44 mmoli) estru monoetylowego chlorku kwasu s(+)-metylobenzyloksy-malonowego w temperaturze wewnetrznej 70° i miesza wytwo¬ rzona breje jeszcze w ciagu 1 godziny w tej tem¬ peraturze. W celu dalszej przeróbki rozciencza sie 500 ml eteru, wytrzasa dokladnie 2X50 ml 1 n kwasu solnego i nastepnie 100 ml nasyconego roz¬ tworu kwasnego weglanu sodowego.Po wysuszeniu nad siarczanem sodowym i odpa¬ rowaniu rozpuszczalnika uwodarnia sie pozostalosc w 200 ml etanolu w obecnosci 10 g nasyconego wo¬ dorem palladu (10%) na weglu aktywnym w tem¬ peraturze 20°—50° i pod normalnym cisnieniem.Zuzywa sie okolo 950 ml wodoru. Po odsaczeniu i zageszczeniu pod zmniejszonym cisnieniem krys¬ talizuje juz czysty ester etylowy kwasu cyklokar- boksylowego o temperaturze .topnienia 156°C— 158°C. Przez rozcienczenie eterem izópropylowym mozna jeszcze podwyzszyc wydajnosc, pk = 10,76 w 80% MCS. (a)20= _23° (C = l, pirydyna). b) (2R, 5S, lOaS, 10bS)-2-metylo-2-karboksy-5- -(p-metoksy) -benzylo-3,6-dwuketo-10b -hydroksy- -osmiowodoro-8H-oksazolo[3,2-a]pirolo[2,l-cJpiryzy- na.Rozpuszcza sie 4,18 g (2R, 5S, lOaS, 10bS)-2-me- tylo-2-etoksykarbonylo-5-(p-metoksy) - benzylo-3,6- -dwuketo-10b-hydroksy-osmiowodoro-8H-oksazolo [3,2-a]pirolo[2,l-cJpirazyny w 15 ml 1 n lugu so¬ dowego i pozostawia w temperaturze pokojowej w ciagu 2 godzin. Po oziebieniu do temperatury 0°C zadaje sie 15 ml oziebionego lodem 2 n kwasu solnego, przy czym kwas krystalizuje w postaci jed- nowodzianu. Po wysuszeniu w ciagu nocy w tem¬ peraturze pokojowej w wysokiej prózni otrzymuje 5 sie czysty kwas cyklokarboksylowy ó temperatu¬ rze rozkladu 142°—144°, pk = 3,M w 80% MCS. (a) 20 = _8° (c = 1, pirydyna). ' : ^ c) 2R, 5S, lOaS, 10bS)-2-metylo-2-chloroformylo- -5-(p-metoksy)-benzylo-3,6-dwuketo-10b-hydroksy- -osmiowodoro-8H-oksazolo-[3,2-a]piroio[2,l-cJpira- zyna. 4,2 g (20 mmoli) pieciochlorku fosforu rozpuszcza sie mieszajac w 200 ml absolutnego eteru i zaclaje 4,08 g (10 mmoli) jedmoiwodziianu (2R, 5S, lOaS, lObS) -2-metylo-2-karboksy-5-(p-metoksy)benzylo- -3,6-dwuketo-10b-hydróksy-osmiowodoro-8H-oksa- zolo [3,2-a]pirolo[2,l-cJpirazyny. Po mieszaniu w ciagu 4 godzin w temperaturze pokojowej odsacza sie krysztaly bardzo wrazliwe na wilgoc i natych¬ miast przerabia dalej. d) (2R, 5S, lOaS, 10bS)-2-metylo-2-azydokarbo- nylo-5-(p-metoksy)benzylo-a,6-dwuketo-10b-hydro- ksy -osmiowodoro-8H-oksazolo[3,2-a]pirolo[2,l-cJpi- razyna. 4,09 g (10 mmoli) (2R, 5S, lOaS, 10bS)-2-metylo-2- -chloroformylo-5-(p-metoksy(benzylo-3,6-dwuketo- -10b-hydroksy-osmiowodoro-8H-oksazolo [3,2-aJ pi- rolo[2,l-c]pirazyny zawiesza sie w 100 ml absolut¬ nego chlorku metylenu i wytrzasa dokladnie przez 4 minuty z oziebionym do temperatury 0° roztwo¬ rem 6,5 g (0,1 mola) azydku sodowego w 25 ml wody Po zadaniu 70 ml nasyconego roztworu kwasnego weglanu potasowego wytrzasa sie jeszcze przez okolo 1 minute. Oddziela sie warstwe organiczna, a warstwe wodna ekstrahuje jeszcze dwukrotnie po 100 ml absolutnego chlorku metylenu. Polaczone ekstrakty organiczne suszy sie nad siarczanem so¬ dowym i odparowuje z lazni wodnej o temperatu¬ rze 30°. Pozostalosc przekrystalizowuje sie z abso¬ lutnego eteru. W temperaturze okolo 115° naste¬ puje gwaltowny rozklad badanej próbki (tempe¬ ratura wybuchu. e) (2R, 5S, lOaS, 10bS)-2-metylo-karbobenzoksy- amino -5-(p-metoksy) benzylo-3,6-dwuketo-10b-hy- droksy-osmiowodoro-8H-oksazolo[3,2-a]pirolo[2,l-c] pirazyna 4,15g (10 mmoli) (2R, 5S, lOaS, 10bS)-2-metylo-2- azydokarbonylo-5-(p-metoksy)benzylo-3,6-dwuketo- 10b-hydroksy-osmiowodoro-8H-oksazolo[3,2-a]pirolo [2,l-c]pirazyny rozpuszcza sie w 70 ml absolutnego chloroformu, zadaje 4 ml alkoholu benzylowego i ogrzewa do wrzenia pod chlodnica zwrotna w ciagu 40 minut. Po oddestylowaniu rozpuszczal¬ nika, przy czym koncowy etap destylacji przepro¬ wadzono w wysokiej prózni w temperaturze 100°, pozostalosc przekrystalizowuje sie z octanu etylu.Po przekrystalizowaniu z acetonu (eteru izopropy¬ lowego otrzymuje sie zwiazek w stanie czystym o temperaturze topnienia 124°—127°. (a) 20=+8,7° (c = l, chlorek metylenu). f) chlorowodorek (2R, 5S, 10aS, 10bS)-2-metylo- 2-amino-5-(p-metoksy(benzylo-3,6-dwuketo-10b-hy- droksy-osmiowodoro-8H-oksazolo[3,2-aJpirolo[2,l-c] pirazyny 20 25 30 35 40 45 50 55 6081562 8 4,96 g (10 nimoli), 2R, 5S, lOaS, 10bS)-2-metylo- -2-karbobenzoksyamino-5-(p-metoksy-)benzylo-3,6- -dwuketo -10b-hydroksy-osmiowodoro-8H-oksazolo [3,2-a]pirolo[2,l-c]pirazyny rozpuszcza sie w 45 ml absolutnego czterowodorofuranu, w którym roz¬ puszczono 12 mmoli gazowego chlorowodoru i uwo- darnia w obecnosci 3,5 g nasyconego wodorem ka¬ talizatora palladowego osadzonego na weglu ak¬ tywnym (10% palladu) w ciagu 45 minut w tempe¬ raturze pokojowej i pod cisnieniem normalnym.Po odsaczeniu odrzuca sie przesacz, a pozostalosc przemywa kilkakrotnie mieszanina chlorku mety¬ lenu i metanolu 1:1. Po odparowaniu w tempera¬ turze pokojowej polaczonych roztworów uzytych do przemywania wykrystalizowuje dostatecznie czysty chlorowodorek (2R, 5S, lOaS, 10bS)-2-amino-5- (p- metoksy)benzylo- 3,6-dwuketo- lOb-hydroksy- osmiowodoro-8H-oksazolo [3,2-a] pirolo [2,1-c] pi- razyny z 1,2-dwumetoksyetanu w postaci delikat¬ nych zóltawych igiel o temperaturze rozkladu 151°—154°.Widmo magnetycznego rezonansu jadrowego wy¬ kazuje jeszcze slady dwumetoksyetanu i metanolu w krysztalach. PL PL